26.02.2010 r.

2.5. pokój 206

Walczak

WYKŁAD 1

Literatura:

1. Jaworski K.M. „Metodologia realizacji budowy”, PWN, Warszawa 1999 r.

2. Lenkiewicz W. „Organizacja i planowanie budowy” PWN, Warszawa 1985 r.

3. Martinek W. „ Kierowanie budową i projektem budowlanym” wyd. WEKA, Warszawa 2001 r.

4. Biernacki J. Cyurel B. „Metody sieciowe w budownictwie”, Arkady Warszawa

PODSTAWOWE POJĘCIA

• T. Kotarbiński twórca prakseologii, definiuje organizację jako: „czynność organizowania, bądź osiągnięty na skutek takiej czynności (albo nawet w drodze samorzutnego kształtowania się) ustrój przedmiotu złożonego, układ jego wewnętrznych zależności, bądź wreszcie sam obiekt tak zorganizowany” (Kotarbiński 1965)

• J. Zieleniewski, twórca prakseologicznej teorii organizacji, organizację traktuje się jako celowy system, w którym części współprzyczyniają się do powodzenia całości

• Wyróżnia trzy znaczenia pojęcia organizacji (Zieleniewski 1981):

1. jako cecha rzeczy i procesów (organizacja przedsiębiorstwa, organizacja produkcji, organizacja pracy)

2. jako samą rzecz, której przysługuje ta cecha (zespół ludzi związanych ze sobą dla osiągnięcia wspólnego celu)

3. jako czynność organizowania (organizowanie funkcjonalnej całości)

Z definicji organizacji jako czynności łączy się pojęcie organizacji pracy.

Według Encyklopedii organizacji i zarządzania (1981) organizacja pracy to: system zasad, metod i działań mających na celu zespolenie siły roboczej, środków i przedmiotów pracy w procesie pracy, czyli akcie celowej działalności, mającym na celu nadanie przedmiotom pracy określonych cech użytkowych.

Zasady organizacji:

1) Zasada badań i doświadczeń - głosi, że dokładnie ustalenie faktów i podjęcie decyzji związanych z wszelkiego rodzaju działaniami natury organizacyjnej wymagają stosowania określonych badań i doświadczeń

2) Zasada podziału pracy i specjalizacji - mówi, że wyższą wydajność uzyskuje się dzieląc proces produkcyjny na elementy składowe (czynności operacyjne) i powierzając ich wykonanie wyspecjalizowanym wykonawcom (pojedynczym lub zespołom roboczym). Podział na składowe przebiega wg jednego z dwóch kryteriów:

• przedmiotowego

• czynnościowego

Podział przedmiotowy polega na realizowaniu przez poszczególnych wykonawców określonych asortymentów robót, np. betonowych, ziemnych

Przy podziale czynnościowym poszczególni pracownicy czy brygady robocze wykonują stałe, określone funkcje, jak np.: montaż instalacji sanitarnych, wykonywanie rusztowań.

3) Zasada koncentracji - wskazuje, ze większą wydajność pracy uzyskuje się, łącząc czynności, których wykonanie wymaga podobnych lub identycznych umiejętności i powierzając ich wykonanie wyspecjalizowanym lub specjalnie w tym celu przeszkolonym grupom roboczym. Praktycznym przejawem stosowania tej zasady tej np. powołanie w przedsiębiorstwie jednej bazy maszyn i/lub sprzęty, która obsługuje kilka budów, lub stworzenie centralnego węzła betoniarskiego i dowożenie masy betonowej specjalistycznymi środkami transportu.

4) Zasada harmonizacji - określa, że płynny przebieg procesów produkcyjnych nie zależy wyłącznie od technicznych warunków, jakie zostaną stworzone podczas ich wykonywania, oraz ilości pracowników i środków, jakie zostaną przydzielone do ich realizacji, ale w znacznej mierze od ich wzajemnego skoordynowania w czasie trwania prac. Wpływ zharmonizowania poszczególnych elementów procesu na cały jego przebieg jest tym większy, im bardziej jest on skomplikowany (np. obiekt jest wznoszony przez wielu podwykonawców). Stosowanie tej zasady wymaga opracowywania harmonogramów i modeli sieciowych

5) Zasada równomierności i rytmiczności pracy - zasada ta wskazuje, że większą wydajność pracy uzyskuje się w warunkach, gdy wysiłek rozłożony jest równomiernie, rytm wykonywanej pracy dostosowany jest do fizjologicznych uwarunkowań pracownika, z przerwami o określonej długości i częstotliwości.

6) Zasada normalizacji pracy - stanowi, że wszystkie warunki, czynniki, sposoby postępowania, środki itp. Elementy wpływające na przebieg procesu produkcyjnego powinny być możliwe ściśle ustalone i sprecyzowane (katalogi norm nakładów rzeczowych, taryfikatorów pracy i grup zaszeregowania pracowników, ustalenia zakresu obowiązków, wzorów dokumentów i dróg ich obiegu, regulaminów wewnętrznych itp.)

7) Zasada stosowania rezerw - wskazuje konieczność zapewnienia na etapie planowania i wykonania odpowiednich zapasów i to zarówno czasu na realizację zamierzonych zadań, jak również środków finansowych, środków produkcji, materiałów itp.

8) Zasada intensyfikacji pracy i ekonomizacji działania - głosi konieczność stałego zwiększania wyników ilościowych i jakościowych oraz podnoszenia ekonomicznej efektywności prowadzonej działalności.

9) Zasada elastyczności działań - wskazuje na konieczność dostosowywania planowanych i podejmowanych działań i rozwiązań organizacyjnych do panujących i zmieniających się warunków.

10) Zasada kontroli - zwraca uwagę na konieczność prowadzenia bieżącej kontroli, pozwalającej na odpowiednio wczesne wykrywanie zaistniałych nieprawidłowości oraz możliwie szybkie i skuteczne im przeciwdziałanie. Aby kontrola spełniła swoje cele, musi być ciągła, dokładna, obiektywna i przeprowadzona we właściwym czasie.

CYKL DZIAŁANIA ZORGANIZOWANEGO !!!

Początek

1. postawienie celu

2. zbadanie zasobów warunków działania

Czy cel osiągalny dostępny? (nieosiągalny, niedostępny = wówczas koniec)

1.3. Doskonalenie czynności planistycznych

1.4. Przygotowanie zasobów i warunków realizacji

Czy zasoby dostępne? (nie, wracam do 1.3. lub 1.4.)

2. Wykonanie zamierzonej czynności

Czy zgodne?

3.1. Kontrola wyników

3.2. Wnioski z kontroli

Koniec

1 - etap preparacji, przygotowania

• - etap wykonania

• - etap kontroli

1. Określenie celów działania przed rozpoczęciem jakiegokolwiek działania trzeba sobie uzmysłowić, co konkretnie chcemy osiągnąć, w jakim czasie, jakim kosztem, czy jest zwięźle i jednoznacznie sprecyzowany, nie może być wewnętrznie sprzeczny, musi być osiągalny. Często wymaga sformułowania wielopoziomowego celu nadrzędnego.

2. Badanie środków i warunków, w jakich ma przebiegać działanie - analiza dotyczy ustaleń wszystkich okoliczności, jakie będą i mogą towarzyszyć oraz oddziaływać przy realizacji zadania.

3. Zaplanowanie oraz przygotowanie działań polega na wybraniu sposobów działania dostosowanego do założonych celów, a więc wyborze technologii wykonania poszczególnych prac, ustaleniu organizacji przebiegu itd.

4. Wykonanie działania - powinno przebiegać zgodnie z przygotowanymi wcześniej planami

5. Kontrola wyników powinna być procesem ciągłym w trakcie przebiegu robót i dotyczyć ilości wykonywanych robót, ich jakości, sposobów wykonania, kosztów oraz terminów zakończenia poszczególnych prac.

WYKŁAD 2

10.03.2010 r.

Teorie organizacji i zarządzania:

• Klasyczna szkoła zarządzania (składała się z dwóch szkół: naukowa organizacja pracy - inżynierowie amerykańscy byli jej twórcami oraz klasyczna teoria organizacji - zajmowali się administracją, szkolnictwem, szpitalnictwem itd.)

• Naukowa organizacji pracy

• Klasyczna teoria organizacji

• Szkoła behawioralna

• Szkoła ilościowa

• Podejście systemowe

• Podejście sytuacyjne

(OD NAJSTARSZEGO DO NAJMŁODSZEGO) Naukowa organizacja pracy w ujęciu Taylora i Adamieckiego (około roku 1905), Prakseologia, czyli nauka o sprawnym działaniu w ujęciu Kotarbińskiego, nauka o zarządzaniu w ujęciu Fayola, Human relations (stosunki międzyludzkie) w ujęcia Mayo, Badania operacyjne oraz nauki behawioralne, matematyzująca „Nauka o zarządzaniu”.

Teorie klasyczne:

• Frederik W. Taylor - Koncepcja naukowej organizacji pracy

• Henry Le Chatelier - Cykl działania zorganizowanego

• Henri Fayol - nurt administracyjny

• Karol Adamiecki - polski propagator zasad naukowej organizacji pracy

ZASADY NAUKOWEJ ORGANIZACJI PRACY (wg Fredericka W. Taylora):

• Rozwój naukowych metod pracy, które zastąpią stosowane dotąd metody „zdroworozsądkowe”

• Wprowadzenie naukowych metod selekcji kandydatów oraz stopniowego kształcenia robotników i doskonalenia ich kwalifikacji w celu przydzielenia każdemu z nich pracy, do której się nadaje

• Zapoznanie robotników z naukową metodą organizacji pracy w celu umożliwienia im uzyskania jak najlepszych wyników pracy

• Wprowadzenie podziału pracy i odpowiedzialności między robotników i dyrekcję oraz stworzenie warunków do ich przyjaznej współpracy

KAROL ADAMIECKI:

• Sformułował prawo koncentracji, którego istotą jest łączenie wysoce wyspecjalizowanych komórek w celu wspólnego działania

• Sformułował prawo harmonii, sprawdzające funkcjonowanie systemu wytwórczego do działań jak najbardziej zsynchronizowanych

• Jako pierwszy użył metody chronometrażu

NURT ADMINISTRACYJNY (FAYOL):

• Podział na podstawowe czynności przedsiębiorstwa:

1. operacje techniczne (produkcja)

2. operacje handlowe (kupno, sprzedaż, wymiana)

3. operacje finansowe ( poszukiwanie kapitałów, inwestowanie)

4. operacje ubezpieczeniowe (ochrona dóbr i osób)

5. operacje administracyjne

FUNKCJE ADMINISTRACYJNE:

Powtarzalne czynności podejmowane przed podmiot zarządzający (przełożonego) wobec podmiotu zarządzanego (podwładnego):

• przewidywanie

• organizowanie

• kierowanie

• koordynowanie

• kontrolowanie

ZNACZENIE NURTU KLASYCZNEGO:

• Zwiększenie indywidualnej wydajności pracy

• Opracowanie naukowych zasad działania

• Wykorzystanie do badania pracy zdobyczy nauk technicznych, fizjologii i ekonomii

SZEŚĆ ZASAD NURTU KLASYCZNEGO:

• Standaryzacja - wytwarzanie identycznych produktów tymi samymi metodami, podobieństwo systemów organizacyjnych i zarządzania, procedur i zachowań ludzi;

• Specjalizacja - prowadząca do zwiększenia wydajności pracy;

• Synchronizacja - koordynowania działań;

• Koncentracja - rozbudowa i łączenie jednostek organizacyjnych;

• Maksymalizacja - orientacja na zwiększenie wydajności pracy, produkcji, sprzedaży, wielkości organizacyjnych itp.;

• Centralizacja - przyjmowanie uprawnień decyzyjnych przez wyższe szczeble hierarchiczne;

NURT BEHAWIORALNY:

Podstawowe tezy nowego podejścia do zarządzania:

• Świat dorosłego człowieka jest zorientowany na działalność zawodową

• Praca jest aktywnością grupową

• Grupy społecznie powstające w środowisku pracy w znacznym stopniu kontrolują zachowania członków grupy

• Jednostka jest motywowana nie tylko czynnikami ekonomicznymi, ale także psychospołecznymi

• Każda grupa ma wewnętrzną strukturę i własny system wartości

• Podstawową funkcją grupy jest chronienie jej przed integracją z zewnątrz i niedyskrecją jej członków

SZKOŁA STOSUNKÓW MIĘDZYLUDZKICH (HUMAN RELATIONS):

• Chęć zaspokojenia potrzeb społecznych, a szczególnie potrzeby przynależności i uznania, to podstawowy czynnik motywujący pracowników do działania

• Wprowadzone przez naukową organizację pracy rozdrobnienie pracy zmniejsza możliwości zaspokojenia potrzeb społecznych pracowników podczas wykonywania zadań, a to sprawia, że poszukują satysfakcji w ramach stosunków nieformalnych

NURT POTENCJAŁU LUDZKIEGO (HUMAN RESOURCES):

• Hierarchiczna teoria potrzeb (Maslow)

• Czynniki motywacyjne (wzrostu) i higieny

• Teorie X i Y (McGregor)

HIERACHICZNA TEORIA POTRZEB (ABRAHAM MASLOW):

• Potrzeby fizjologiczne

• Potrzeby bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego

• Potrzeby społeczne

• Potrzeby szacunku

• Potrzeby samorealizacji

FREDERICK HERZBERG:

Na satysfakcję z pracy (lub jej brak) wpływają zróżnicowane czynniki, wśród których można wyróżnić:

• Czynniki powodujące zadowolenie (motywacyjne)

• Czynniki powodujące brak niezadowolenia (higieny)

CZYNNIKI MOTYWACYJNE:

• Dążenie do osiągnięcia pracy

• Przeświadczenie, że wysiłek włożony w wykonanie zadania zostanie dostrzeżony i doceniony

• Zwiększenie poczucia odpowiedzialności i przyjmowanie większego zakresu obowiązków

• Osiągnięcie wyższej pozycji społecznej w środowisku w wyniku większego wysiłku w realizację zadań

• Treść pracy dająca możliwość samorealizacji

• Możliwość rozwoju dzięki zwiększeniu wiedzy i doświadczenia zawodowego

CZYNNIKI HIGIENY:

• Wynagrodzenie

• Bezpieczeństwo pracy

• Warunki pracy

• Polityka przedsiębiorstwa

• Kompetencje przełożonych

TEORIE X i Y (McGregor):

• Teoria X odzwierciedlenia poglądy klasyków organizacji i zarządzania

• Teoria Y zakłada, że istnieje możliwość integracji celów organizacji z celami indywidualnymi

TEORIA X:

• Ludzie czują niechęć do pracy, co powoduje, że starają się jej unikać

• Muszą być zmuszani do pracy, kontrolowani i motywowani karami

• Większość osób woli, aby nimi kierowano stara się unikać odpowiedzialności, ma niewielkie ambicje i poszukuje bezpieczeństwa

TEORIA Y:

• Ludzie nie nienawidzą pracy - fizyczny i umysłowy wysiłek przy pracy jest dla nich czymś równie naturalnym jak zabawa i wypoczynek

• Wolą samokontrolę niż kontrolę zewnętrzną i kary

• Nie unikają zaangażowania i odpowiedzialności

• Są zdolni do kreatywności i oryginalności

• W obecnych organizacjach intelektualnych potencjał pracowników nie jest w pełni wykorzystywany

BEHAWIORALNY MODEL ORGANIZACJI:

• Ograniczenie hierarchii organizacyjnej i wynikającego z niej podziału władzy

• Zastąpienie formalnego autorytetu przełożonego przez autorytet oparty na kompetencjach

NURT ILOŚCIOWY:

• Zarządzanie ilościowe koncentruje się na podejmowaniu decyzji, efektywności ekonomicznej, modelach matematycznych oraz wykorzystaniu komputerów

• Podejście ilościowe ma dwie gałęzie:

1. ilościową teorię zarządzania

2. zarządzanie operacyjne

NURT ILOŚCIOWY:

• ilościowa teoria zarządzania

• koncentruje się zwłaszcza na opracowaniu modeli matematycznych

• model matematyczny jest uproszczonym przedstawieniem systemu, procesu i relacji

NURT ILOŚCIOWY:

• badania operacyjne (np.: optymalizacja transportu)

• przetwarzanie numeryczne jako główny sposób

NURT SYSTEMOWY:

• nie zajmuje się poszczególnymi segmentami organizacji, a traktuje je jako jednolity i celowy system złożony z wzajemnie powiązanych części

• daje to kierującemu możliwość spojrzenia na organizację jako na całość oraz świadomość, że działalność dowolnego segmentu systemu bardziej lub mniej wpływa na działalność każdego innego segmentu

NURT SYSTEMOWY:

• system jest wzajemnie powiązanym zespołem elementów funkcjonujących jako całość: nakłady, procesy transformacji, wyniki i sprzężenie zwrotne.

• Nakłady: zasoby rzeczowe, ludzkie, finansowe

• Procesy techniczne i kierownicze które przetwarzają nakłady w wyniki

• Wyniki: produkty, usługi, zyski i straty

• Sprzężenia zwrotne: reakcja otoczenia na wyniki systemu

PODSUMOWANIE

• Naukowe badanie operacji roboczych i technik produkcji może wpłynąć na zwiększenie wydajności

• Spojrzenie behawioralne może być przydatne do oceny roli pracownika, jego zachowań, motywacji, przewodzenia, komunikowania się i procesów grupowych

• Podejście ilościowe dostarcza wielu użytecznych narzędzi i technik

• Zastosowanie metod zarządzania operacyjnego może pomóc w zwiększeniu sprawności i skuteczności

WYKŁAD 3

07.04.2010 r.

PROCESY BUDOWLANE:

1. Procesy pomocnicze

- procesy złożone brygady robotnicze wielobranżowe lub wyspecjalizowane

- procesy prostsze zespoły robotnicze lub pojedynczy robotnicy

- operacyjne zespół robotniczy lub pojedynczy robotnicy

- czynności złożone i prostsze jeden lub kilku robotników

- ruchy jeden robotnik

2. Procesy zasadnicze

- technologiczne

- kontrola jakości

- transport

- konserwacja

- magazynowanie

- procesy złożone działki robocze

- procesy prostsze odcinki robocze

- operacyjne stanowiska robocze

- czynności złożone i prostsze stanowiska robocze

- ruchy stanowiska robocze

KOLEKTYWNE FORMY PRACY W BUDOWNICTWIE:

1. Zespoły

1. Branżowe

2. Specjalizowane

- przedmiotowo

- technologicznie (czynnościowo)

c) Uniwersalne

2. Brygady

a) branżowe

b) wielobranżowe

c) specjalizowane

- przedmiotowo

- technologicznie

d) kompleksowe

ZESPÓŁ BRANŻOWY tworzy się do wykonania różnych procesów związanych z jedną branżą, np. murarzy do wykonania wszystkich prac murarskich na budowie, np.: murowanie ścian nośnych oraz murowania ścianek działowych.

ZESPOŁY SPECJALIZOWANE organizuje się do wielokrotnego wykonania takich samych procesów

Zespoły mogą mieć specjalizację przedmiotową (np. zespół do montażu słupów i belek podsuwnicowych, a inny zespół do montażu przekryć hali) lub technologiczną (np. zespół murarzy wykonujący ściany nośne wewnętrzne z cegły ceramicznej, drugi zespół murujący ściany zewnętrzne z bloczków gazobetonowych)

ZESPOŁY UNIWERSALNE mogą wykonywać prace zróżnicowane, wielozadaniowe pod względem technologicznych ale z bliskim powiązaniem zawodowym, np.: blacharz, dekarz i układacz izolacji lub malarz, tapeciarz oraz szklarz.

Najczęściej występującą liczebnością zespołu roboczego jest 1-5 osób.

BRYGADA ROBOCZA stanowi odpowiednia dobraną grupę robotników, tak pod względem liczebności jak i kwalifikacji powołaną do wykonania określonego procesu budowlanego.

Brygada robocza dysponuje maszynami oraz narzędziami potrzebnymi do wykonania procesu.

Brygada składa się z zespołów roboczych lub grup roboczych.

Pod względem organizacyjnym i wykonywanej technologii brygady można podzielić następująco:

1. Brygady branżowe

2. Brygady wielobranżowe

3. Brygady specjalizowane

4. Brygady kompleksowe

BRYGADA BRANŻOWA jest to grupa robotników lub zespołów jednej branży powołanych do wykonania różnych procesów w ramach tej samej branży, np. brygada betoniarzy, brygada malarzy itd.

BRYGADY WIELOBRANŻOWE tworzone są z grup robotników lub zespołów branżowych wykonujących wszystkie operacje i procesy potrzebne do otrzymania procesu złożonego np. brygada do robót wykończeniowych.

BRYGADA SPECJALIZOWANA składa się z grup roboczych lub specjalizowanych zespołów roboczych, wykonujących wielokrotnie te same powtarzalne procesy.

Rozróżnia się specjalizację przedmiotową i technologiczną podobnie jak w zespołach roboczych.

BRYGADY KOMPELKSOWE składają się z zespołów o różnych specjalizacjach. Wykonują roboty powiązane technologicznie np. brygada montażowa.

BRYGADA jest najmniejszą komórka organizacyjną na budowie. Brygadą kieruje brygadzista.

Brygadzista ma obowiązek zorganizować prace w brygadzie:

1. Rozdzielać zadania między poszczególnych członków zespołów

2. Pobrać z magazynu narzędzia i sprzęt

3. Zorganizować stanowiska lub//i fronty pracy dla zespołów i grup roboczych, zgodnie z wymaganiami technologii, organizacji i bhp

4. Nadzorować prawidłowość wykonywania procesu

5. Uczestniczyć w komisji odbioru ilościowego i jakościowego wykonanej pracy

STANOWISKIEM PRACY w budownictwie nazywamy przestrzeń znajdującą się w miejscu powstawania określonego elementu budowlanego lub jego części, wyposażoną w odpowiednio rozmieszczone niezbędne zasoby pracy i przedmioty pracy, w której zespół roboczy działając środkami pracy w sposób zorganizowany realizuje operacje robocze, czyli część procesu.

ODCINKI to połączone stanowiska pracy zorganizowane do wykonania procesu prostego.

DZIAŁKI ROBOCZE to połączone odcinki zorganizowane do wykonania procesu złożonego.

FRONTEM ROBÓT nazywa się przestrzeń na powstającym obiekcie do wykonywania określonego rodzaju procesu przez brygadę roboczą lub zespoły wchodzące w skład tej brygady.

FRONT ROBÓT odnosi się zazwyczaj do działki roboczej, tj części budowli niezależnej konstrukcyjnie, na które dzieli się obiekt budowlany, aby stosować efektywną metodę pracy równomiernej przy organizacji procesów budowy.

FRONT ROBÓT jest zbiorem stanowisk pracy oraz miejsc przygotowanych do przeniesienia stanowisk pracy dla określonej brygady.

MIERNIKI PRACY

PRACOCHŁONNOŚĆ wyrażona w roboczogodzinach lub maszynogodzinach, określa łączny nakład pracy potrzebny do wykonania określonego zadania lub wyrobu.

NORMA PRACOCHŁONNOŚCI (NP), odniesiona do jednostki produkcji, stanowi sumę roboczogodzin (lub maszynogodzin w przypadku maszyn) niezbędnych do wykonania danego zadania i przeznaczonych na:

1. Pracę efektywną

2. Prace przygotowawcze i zakończeniowe

3. Planowane przerwy (niezbędny odpoczynek i potrzeby fizjologiczne)

4. Przerwy technologiczne

Najczęściej stosowana metodą pomiarów pracochłonności jest chronometraż.

NORMA CZASU PRACY (NC) wyrażana najczęściej w godzinach, określa łączny nakład pracy potrzebny na wykonanie jednostki produkcyjnej przez m wykonawców. Zależność pomiędzy normą czasu NC, normą pracochłonności NP. i liczbą wykonawców przedstawia wzór:

NC=NP/m [h]

Jeśli przyjęta liczba wykonawców m=1, norma czasu równa jest normie pracochłonności.

Odwrotnością normy czau (NC) jest norma wydajności (NW)

NW=1/NC

SZYBKOŚĆ PRACY

INTENSYWNOŚĆ PRACY

PRODUKTYWNOŚĆ PRACY

WYDAJNOŚĆ PRACY wyrażana w jednostkach rzeczowych (m², tony itp.) oznacza ilość tych jednostek, które wytwarza pracownik, zespół, maszyna itd. w jednostce czasu.

WYDAJNOŚĆ podlega normowaniu technicznemu pracy i wyrażana jest przez normę wydajności godzinowej NW, określającą liczbę jednostek produkcji która powinna być wykonana w czasie jednej godziny przez pracownika, zespół, maszynę itd.

NORMA WYDAJNOŚCI jest ustalana dla konkretnej technologii wykonania i określanego poziomu organizacji, a ponadto uwzględnia obowiązujące warunki techniczne wykonania robót, gwarantujące wymaganą jakość (określane norma warunków techniczno-organizacyjnych). Jeśli norma wydajności godzinowej zostanie wymnożona przez liczbę godzin pracy w czasie jednej zmiany roboczej (najczęściej osiem), otrzymamy normę wydajności zmianowej.

JAKOŚĆ PRACY wyznaczana jest na podstawie jakości wyrobów gotowych przez ocenę zgodności ich cech z cechami zakładanymi.

W produkcji seryjnej najczęściej jest wyrażana stosunkiem wyrobów dobrych jakościowo do całej produkcji.

W produkcji indywidualnej (budownictwo) stosuje się mierniki zastępcze, tak jak koszt napraw gwarancyjnych do kosztów wykonania całego obiektu, czas usuwania usterek do całego okresu wykonywania robót.

METODY ORGANIZACJI:

1. Metoda równoległego wykonania (wszystkie obiekty zaczynamy w jednym czasie, czas wykonania każdej rzeczy może być różny, zalety - czas wykonania jest najkrótszy, wada - od razu musimy dysponować wszystkimi zasobami)

2. Metoda kolejnego wykonania (najprostsza, wykonujemy czynności po sobie, zaleta - zasoby rozkładają się w czasie, wada - długi czas wykonania)

3. Metoda pracy równomiernej (oparta na metodzie taśmowej, dany obiekt dzieli się na działy, działów tyle ile brygad, zaleta - nie potrzeba wszystkich zasobów od razu, jest ciągłość, czas wykonania jest optymalny, wady - metoda trudna organizacyjnie)

n ≥ n_bp + t_pt/r

gdzie:

n_bp - liczba brygad wykonujących podstawowy proces roboczy

t_pt - czas przerw technologicznych występujących przy wykonywaniu podstawowego procesu roboczego na poszczególnej działce

r - rytm pracy równomiernej

Działki robocze są to takie części budowli, które dzięki odpowiedniemu jej podziałowi zapewniają ciągłość i równomierność produkcji.

Podstawami do sporządzenia przedmiaru są:

1. Projekt techniczny

2. Protokół ustalenia danych wyjściowych do kosztorysowani

3. Katalogi nakładów rzeczowych

PRZEDMIAR ROBÓT to wyszczególnienie robót w miarę możliwości w kolejności technologicznej ich wykonania oraz obliczenie ilości tych robót na podstawie rysunków projektu technicznego.

• Przy sporządzaniu przedmiaru robót należy kierować się przyjętymi zasadami obliczania ilości podanymi w KNR (katalog nakładów rzeczowych).

• W części opisowej znajdującej się na początku każdego KNR-u jak również w częściach opisowych poprzedzających każdy rozdział katalogu podane są warunki przedmiarowania danych robót.

• Przed przystąpieniem do obliczania ilości robót należy bezwzględnie zapoznać się z warunkami przedmiarowania.

TABELA PRZEDMIAR ROBÓT (PRZYKŁAD)

Liczba porządkowa	Podstawa obliczeń	Element obiektu. Zbiorczy rodzaj robót. Opis i obliczenia.	Jednostka miary	Ilość jednostkowa
1	2	3	4	5
1.	KNR-2-02-020101 rys. 1	Ławy fundamentowe betonowe B-15 o szer. Do 60 cm, prostokątne (9,51+8,49)*0,60*0,40*2	m^3	8,64

14.04.2010 r.

WYKŁAD 4

HARMONOGRAMY

Harmonogramy budowlane są narzędziem służącym do planowania produkcji budowlanej.

Przedstawiają one przebieg w czasie poszczególnych czynności oraz podają zapotrzebowanie na środki produkcji: zatrudnienie, nakłady finansowe, sprzęt, materiały budowlane itp. W różnych okresach trwania procesu produkcyjnego.

Przygotowanie założeń technologicznych-organizacyjnych wykonania obiektów

Na technologię i organizację wykonania obiektów wpływają:

• Stan zaplecza technicznego wykonawcy;

• Zasoby siły roboczej;

• Możliwości zaopatrzenia w materiały i prefabrykaty;

• Zakres zagospodarowania placu budowy;

• Zaopatrzenie placu budowy w energię elektryczną i wodę;

• Warunki transportu wewnętrznego i zewnętrznego;

• Topografia terenu, warunki gruntowe i wodne itp.;

Zależnie od zakresu rozróżnia się następujące rodzaje harmonogramów budowy:

• Zespołu obiektów

• Poszczególnych obiektów

• Poszczególnych rodzajów robót

Harmonogram rodzajów robót stanowi szczegółowo opracowaną część harmonogramu poszczególnych obiektów, a ten z kolei szczegółowo opracowaną część harmonogramu zespołu obiektów.

W zależności od etapu opracowania projektu organizacji budowy rozróżnia się:

• Dyrektywne

• Ogólne

• Szczegółowe

Harmonogramy dyrektywne są opracowywane w ramach założeń techniczno-ekonomicznych budowy i stanowią podstawę wyjściową dla planowania budowy.

Harmonogramy ogólne dotyczą poszczególnych obiektów i obejmują cały okres ich wykonywania. Opracowuje się je w ramach projektu technicznego.

Harmonogramy szczegółowe są podstawą do wykonania planów operatywnych miesięcznych, tygodniowych i dobowych dla poszczególnych ogniw organizacyjnych budowy lub zakładów zaplecza technicznego. Mogą one dotyczyć poszczególnych elementów budowli lub określanych rodzajów robót, np.: robót ziemnych, montażu konstrukcji itd. Są one opracowywane najczęściej dla miesięcznych okresów realizacji.

Harmonogramy dyrektywne składają się z trzech elementów:

• Zestawienia zadań rzeczowo-finansowych;

• Ogólnego przedstawienia zadań w czasie;

• Planów finansowych zadań;

Przedmiar ⇾ Harmonogram zadań rzeczowych ⇾ harmonogram pracy zasobów

Miesiąc bądź kwartał - dyrektywny

Zmiana, dzień - ogólny

Godziny - szczegółowy

Harmonogram materiałowy:

• Dostaw

• Zapasów

METODY SIECIOWE

Graficzne odwzorowanie kolejności przebiegu robót wraz z uwzględnieniem wszystkich niezbędnych zależności i ograniczeń technologicznych i organizacyjnych nazywamy siecią zależności.

Podstawowym warunkiem przystąpienia do opracowanie modelu sieciowego dowolnego przedsięwzięcia jest dobra znajomość jego technologicznej i organizacyjnej struktury.

KLASYFIKACJA METOD SIECIOWYCH

1. Sposób odwzorowania czynności

1. Metody dwupunktowe (strzałeczki ograniczone dwoma zdarzeniami)

2. Metody jednopunktowe (czynność przedstawiamy za pomocą prostokąta, będą strzałki określające czas)

2. Sposób określania czasów trwania czynności

1. Metody deterministyczne

2. Metody probabilistyczne (czas trwania ma charakter losowy, nie zawsze trwa tyle, ile obliczyliśmy)

3. Zakres analizy modelu sieciowego

1. W funkcji czasu (kiedy czynność się zacznie i skończy)

2. W funkcji czasu i środków (harmonogramy zasobów)

3. W funkcji czasu z optymalizacją zużycia środków (wyrównywanie zużycia)

1. Czynności (dla nas ważne)

2. Zdarzenia

Metoda CPM - metoda drogi krytycznej, jest to metoda dwupunktowa, deterministyczna.

1. W funkcji czasu

Przed narysowaniem modelu sieciowego należy:

1. Podzielić planowane przedsięwzięcie na czynności

2. Określić technologiczne związki między czynnościami tzn.:

- czynności poprzedzające daną czynność

- czynności następujące po danej czynności

- czynności równoległe do danej czynności

Zasady budowania modelu sieciowego (CPM)

• Każda czynność zaczyna się w zdarzeniu początkowym i kończy w zdarzeniu końcowym

• Dwie różne czynności nie mogą mieć tego samego zdarzenia początkowego i końcowego

• Zdarzenia w sieci muszą być jednoznacznie oznaczone

• Do rysowania czynności należy używać tylko linii prostych, unikać krzyżowania linii, najlepsze poziome linie

• Czynności nie rysujemy w skali czasu

O⇾O (1 zasada)

O₁ ⇾^A O₂⇾^B O₃ (czynność B rozpoczyna się po zakończeniu czynności A)

(reszta czynności u Barta)

RODZAJE CZYNNOŚCI

• Czynności dzielimy na rzeczywiste (linia ciągła) i pozorne (linia przerywana)

• Czynnością pozorną określa się:

- czynność, której czas trwania jest większy od zera, ale nie zużywa żadnych środków, np.: dojrzewanie betonu, obniżenie zwierciadła wody gruntowej siecią rowów otwartych czy zadarnienia skarp po wysiewie nasion traw

- czynność, która nie trwa w czasie ani nie zużywa żadnych środków, a jedynie obrazuje powiązanie technologiczne i/lub organizacyjne między czynnościami rzeczywistymi (czynność zerowa)

Problem ⇾ Podział na zadania ⇾ Podział na czynności ⇾ Zależności technologiczne-organizacyjne

WYKŁAD 5

ANALIZA MODELI SIECIOWYCH

• Określenie najwcześniejszych i najpóźniejszych terminów rozpoczęcia i zakończenia czynności.

• Wyznaczenie czasu trwania przedsięwzięcia przedstawionego za pomocą modelu

• Wyznaczenie drogi krytycznej

1. I ETAP

- wyznaczenie najwcześniejszych i najpóźniejszych terminów zdarzeń i luzów czasu

-- analityczne-algorytm macierzowy

-- graficznie - na rysunku modelu

b) II ETAP

- określenie najwcześniejszych i najpóźniejszych terminów rozpoczęcia i zakończenia czynności i zapasów czasu

-- tabelaryczne

i-j	tij	Ti(nw)	Ti(np)	Tj(nw)	Tj(np)	NWTR	NWTZ	NPTR	NPTZ	Zc
1-2	8	0	0	8	11	0	8	3	11	3
1-3	9	0	0	9	10	0	9	1	10	1
1-4	7	0	0	7	7	0	7	0	7	0
2-5	4	8	11	15	15	8	12	11	15	3
3-6	8	9	10	17	18	9	17	10	18	1
3-7	7	9	10	24	24	9	16	17	24	8
4-5	8	7	7	15	15	7	16	7	15	0
4-8	5	7	7	27	27	7	12	22	27	15
5-7	9	15	15	24	24	15	24	15	24	0
6-8	9	17	18	27	27	17	26	18	27	1
7-8	3	24	24	27	27	24	27	21	27	0

---