Kinezjologia obręczy barkowej
Ruchy w stawie mostkowo- obojczykowym są podobne do stawu kulistego. Wyrostek barkowy opisuje ruch kulisty na powierzchni stożka, którego wierzchołek znajduje się przy mostku. W ruchach tych oprócz ruchów do przodu i do tyłu, ku dołowi i ku górze, odbywa się równocześnie obrót obojczyka dookoła jego długiej osi.
Obojczyk rusza się dookoła trzech ustawionych prostopadle do siebie osi z położenia spoczynkowego, gdy ramię zwisa swobodnie wzdłuż tułowia. Obojczyk w stawie mostkowo - obojczykowym może wykonywać nieznaczny ruch ku dołowi tylko w granicach 5stopni. Większy zakres ruchu osiąga obojczyk podczas wysuwania ok. 26st. Jeszcze większy zakres ruchu obojczyk uzyskuje w ruchu cofania ok. 35st, a największy zakres ruchu uzyskuje obojczyk podczas unoszenia ok. 50st. Ruch obniżania hamowany jest przez pierwsze żebro, pasmo przyśrodkowe więzadła mostkowo-obojczykowego. Podczas ćw pociągając ramię silnie ku dołowi i ku tyłowi zbliżamy obojczyk do I żebra, jednak zbyt silne pociągnięcie obręczy ku dołowi może doprowadzić do ucisku tętnicy podobojczykowej . W skutek zaniku tętna w tętnicy promieniowej w tym samym ruchu może dojść do ucisku splotu ramiennego.
Ruchomość stawu barkowo-obojczykowego jest podobna do połączenia mostkowo-obojczykowego , gdyż odpowiada stawowi kulistemu, przy czym jest ona ograniczona obecnością klatki piersiowej. Jeżeli wyłuszczy się koniec mostkowy obojczyka ze stawu mostkowo-obojczykowego to będzie on wykonywał ruchy wokół stożka, przy czym jego wierzchołek znajdować się będzie przy końcu barkowym.
Synonimem nazw stawów obręczy barkowej jest staw obojczyka boczny i przyśrodkowy, w związku z tym, że stawy te są ze sobą sprzężone. Ruchy odbywają się jednocześnie w obydwu połączeniach, przy czym dotyczą nie tylko obojczyka, ale całej obręczy względem klatki piersiowej.
Łopatka zawieszona jest za pomocą pętli mięśniowych na klatce piersiowej. Jedna pętla unosi łopatkę wchodzą do niej cz górna m.czworobocznego, dźwigacz łopatki oraz mm równoległoboczne. Druga pętla obniża łopatkę, gł czynniki: ciężar ramienia, cz dolna m.czworobocznego, mm piersiowe, m.najszerszy grzbietu, zębaty przedni. Kolejna pętla przesuwa bark do przodu m.zębaty przedni oraz mm piersiowe, ku tyłowi przesuwa obręcz m.czworoboczny grzbietu, najszerszy grzbietu i mm równoległoboczne.
W związku z obecnością obręczy łączącej topograficznie szyję z klatką piersiową i kończyną górną ruchy ramienia mogą odbywać się tylko do poziomu. Dalsze unoszenie ramienia do pionu włącznie odbywa się za pomocą zmiany położenia łopatki. Guzek większy k. ramiennej opierając się o wyr barkowy łopatki w pierwszej kolejności unosi ją ku górze, a następnie powoduje jej takie położenie, że wyr barkowy łopatki kieruje się ku górze, a kąt dolny łopatki kieruje się do przodu nieco bocznie celując w przestrzeń międzyżebrową.
U osób szczupłych przy max uniesieniu ramienia do góry kąt dolny jest widoczny w przestrzeni międzyżebrowej i palpacyjnie wyczuwalny. Powrót do poz wyjściowej odbywa się za pomocą ciężaru ramienia oraz napięcia m. piersiowego mniejszego. Znaczenie obu stawów obręczy jest wyraźnie widoczne w przypadku usztywnienia stawu ramiennego. Zrośnięcie k.ramiennej z łopatką zachowuje nadal duży stopień ruchomości, gdyż całą ruchomość kompensują stawy obojczyka.
Mm stawów obręczy kończyny górnej
Mm obręczy kończyny górnej migrujące odgłowowo
m. czworoboczny grzbietu (m. trapezius)
m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy (m. sternocleidomastoideus)
m. łopatkowo-gnykowy (m. omohyoideus)
Grupa tylna mm tułowia i obręczy kg
mm równoległoboczne (m. rhomboideus)
m. dźwigacz łopatki (m. levator scapulae)
Grupa przednia mm tułowia i obręczy kg
m. podobojczykowy (m. subclavius)
m. piersiowy mniejszy ( m. pectoralis minor)
m. zębaty przedni (m. serratus anterior)
Zestawienie ruchów i wykonujących je mm w stawach obręczy kg
UNOSZENIE (elevation)
m. czworoboczny grzbietu (cz zstępująca) (m. trapezius)
mm równoległoboczne (m. rhomboideus)
m. dźwigacz łopatki (m. levator scapulae)
m. zębaty przedni (cz górna) (m. serratus anterior)
m piersiowy większy (cz obojczykowa) ( m. pectoralis major)
m mostkowo-obojczykowo-sutkowy (m. sternocleidomastoideus)
OBNIŻANIE (depresion)
m. czworoboczny grzbietu (cz wstępująca) (m. trapezius)
m. zębaty przedni (m. serratus anterior)
m. piersiowy mniejszy ( m. pectoralis minor)
m. piersiowy większy (cz brzuszna)( m. pectoralis major)
m. najszerszy grzbietu (m. latissimus dorsi)
m. podobojczykowy (m. subclavius)
WYSUWANIE (antepositio, anterversion)
m. piersiowy większy (cz.mostkowo-żebrowa) ( m. pectoralis major)
m. piersiowy mniejszy ( m. pectoralis minor)
m. zębaty przedni (m. serratus anterior)
m. podobojczykowy (m. subclavius)
COFANIE (retropositio, retroversio)
m. czworoboczny grzbietu ( cz. poprzeczna) (m. trapezius)
mm równoległoboczne (m. rhomboideus)
m. najszerszy grzbietu (m. latissimus dorsi)
ROTACJA obojczyka do przodu
m. zębaty przedni (cz. dolna) (m. serratus anterior)
m. czworoboczny grzbietu ( cz. wstępująca i zstępująca) (m. trapezius)
ROTACJA obojczyka do tyłu
mm równoległoboczne (m. rhomboideus)
m. piersiowy mniejszy ( m. pectoralis minor)
m. dźwigacz łopatki (m. levator scapulae)
Kinezjologia ramienia
Staw ramienny jest stawem kulistym, wolnym, wieloosiowym. Jego ruchomość uzależniona od wielu czynników jest większa od innych stawów kulistych. Wyróżnia się siedem zasadniczych ruchów stawu ramiennego:
1. Ruchy odwodzenia i przywodzenia posiadają największy zakres. Szczególnie ruchy te są najbardziej obszerne jeżeli wykonujemy je w płaszczyźnie łopatki w stosunku do osi pionowej ustawionej prostopadle do tej płaszczyzny. W tym położeniu ruch ramienia do poziomu jest możliwy, natomiast w czystej płaszczyźnie czołowej ruch ten wykonywany jest w bardzo małym zakresie. Przede wszystkim o ograniczeniu ruchu decyduje napięcie torebki stawowej. W ruchu odwodzenia dół pachowy zostaje otwarty, a przyczyniają się do tego cz.barkowa m.naramiennego, m.nadgrzebieniowy i głowa długa m.dwugłowego. W ruchu przywodzenia dół pachowy ulega zamknięciu, a przyczyniają się do tego ciężar ramienia, m.piersiowy większy, głowa długa m.dwugłowego, m.najszerszy grzbietu.
2. Unoszenie ramienia w stawie ramiennym powyżej poziomu nie jest możliwe z powodu napięcia mięśni przywodzących oraz znacznego napięcia dolnej ściany torebki stawowej. Powyżej 90st unoszenie ramienia odbywa się w stawach obojczyka, zakres tego ruchu może dochodzić do 150-160st, natomiast dalszy ruch ramienia do pionu przejmowany jest przez kręgosłup przez jego znaczny przeprost.
3. W płaszczyźnie strzałkowej odbywają się ruchy wahadłowe zginania i prostowania. Największą obszerność uzyskują one kiedy wykonywane są prostopadle do płaszczyzny łopatki w stosunku do przebiegającej osi poprzecznej. W ruchach tych ramiona poruszają się skośnie do przodu i w kierunku przyśrodkowym lub do tyłu i bocznie. W całości amplituda ruchu zginania i prostowani wynosi 115st w odróżnieniu do czystej pł strzałkowej gdzie ruch do przodu wynosi 60st, natomiast do tyłu ruch jest niemożliwy.
4. Unoszenie przednie ramienia powodują: cz.obojczykowa m.naramiennego, m.piersiowy większy, m.dwugłowy ramienia oraz m.kruczo-ramienny.
5. Ruch przeciwny zginania do tyłu powodują: ciężar ramienia, głowa długa m.trójgłowego, cz.grzebieniowa m.naramiennego, obły większy i najszerszy grzbietu.
6. Ruchy obwodzenia powstają przez połączenie ruchów: zginania, prostowania z odwodzeniem i przywodzeniem. Wolny koniec k. ramiennej zatacza elipsę, jednak ruchy te nie są wykonywane tylko w stawie ramiennym, ale również w stawach obojczyka, zwiększając przy tym wybitnie ich zakres.
7. Ruchy obrotowe odbywają się wokół osi długiej k. ramiennej do wew. (rotacja wew. nawracanie), na zew. (rotacja zew. odwracanie), przy czym ruchy obrotowe przenoszone są biernie na przedramię i rękę, Wyraźnie są one widoczne, kiedy przedramię jest zgięte pod katem prostym. W całości ruch obrotowy wynosi ok. 900 (w 1 stronę), jeżeli do niego dodamy ruchy obrotowe przedramienia wynoszące ok.1200, a także ruchy zachodzące w stawach obręczy kg, doprowadzi to do obrotu ręki zbliżonego do 3600. Odwracanie wykonują głównie mm. podgrzebieniowy, obły mniejszy i część tylna naramiennego, natomiast nawracanie odbywa się głównie dzięki sile ciężkości ramienia, mm. podłopatkowego, piersiowego większego, najszerszego grzbietu i obłego większego.
MM. STAWU RAMIENNEGO (PODZIAŁ FUNKCJONALNY)
- m. naramienny (m. deltoideus)
- m. piersiowy większy (m. pectoralis major)
- m. obły większy (m. teres major)
- m. obły mniejszy (m. teres minor)
- m. nadgrzebieniowy (m. supraspinatus)
- m. podgrzebieniowy (m. infraspinatus)
- m. podłopatkowy (m. subscapularis)
- m. kruczo-ramienny (m. coracobrachialis)
- m. dwugłowy ramienia (głowa długa) (m. biceps brachii)
- m. trójgłowy ramienia (głowa długa) (m. triceps brachii)
ZESTAWIENIE RUCHÓW I WYKONUJĄCYCH JE MM W STAWIE RAMIENNYM
ZGINANIE (flexio)
- m. naramienny (cz. obojczykowa) (m. deltoideus)
- m. piersiowy większy (cz. obojczykowa, cz. mostkowo-żebrowa) (m. pectoralis major)
- m. kruczo-ramienny (m. coracobrachialis)
- m. nadgrzebieniowy (m. supraspinatus)
- m. dwugłowy ramienia (biceps brachii) (m. biceps brachii)
PROSTOWANIE (extensio)
- m. naramienny (m. deltoideus)
- m. najszerszy grzbietu (m. latissiums dorsi)
- m. obły większy (m. Teres major)
- m. trójgłowy ramienia (m. triceps brachii)
ODWODZENIE (abductio)
- m. naramienny (cz. barkowa) (m. deltoideus)
- m. nadgrzebieniowy (m. supraspinatus)
- m. dwugłowy ramienia (głowa długa) (m. biceps brachii)
- m. podgrzebieniowy (cz. górna) (m. infraspinatus)
PRZYWODZENIE (adductio)
- m. naramienny (cz. obojczykowa, cz. grzebieniowa) (m. deltoideus)
- m. piersiowy większy (m. pectoralis major)
- m. najszerszy grzbietu (m. latissimus dorsi)
- m. obły większy (m. teres major)
- m. kruczo-ramienny (coracobrachialis)
- m. dwugłowy ramienia (głowa długa) (m. biceps brachii)
- m. trójgłowy ramienia (głowa długa) (m. tricepes brachii)
ODWRACANIE (supinatio)
- m. podgrzebieniowy (m. infraspinatus)
- m. naramienny (cz. grzebieniowa) (m. deltoideus)
- m. nadgrzebieniowy (m. supraspinatus)
- m. obły mniejszy (m. teres minor)
NAWRACANIE (pronatio)
- m. naramienny (cz. obojczykowa) (m. deltoideus)
- m. podłopatkowy (m. subscapularis)
- m. najszerszy grzbietu (m. latissimus dorsi)
- m. piersiowy większy (m. pectoralis major)
- m. obły większy (m teres major)
- m. kruczo-ramienny (m. coracobrachialis)
- m. dwugłowy ramienia (głowa długa) (m. biceps brachii)
KINEZJOLOGIA ŁOKCIA
Oś stawu łokciowego (ramienno-łokciowego i ramienno-promieniowego) przechodzi przez środek bloczka i główki k. ramiennej, przebiega poniżej obu nadkłykci k. ramiennej. W stawach tych odbywają się ruchy zginania i prostowania, w których udział biorą wspólnie obie k. przedramienia. Więzadło pierścieniowate utrzymuje statycznie k. promieniową względem k. łokciowej, a w związku z tym, że k. promieniowa jest k. ruchomą, to k. łokciowa musi wykonywać ruchy k. promieniowej. Cechą char. Stawu łokciowego jest to, że połączenie to nie ma stałej osi. W rzeczywistości występuje wiele osi chwilowych, a średnia wartość zakresu ruchu jest uśredniona, dlatego w obrazie graficznym ruchomości stawu nie występuje linia prosta, ale linia zygzakowata. Jednak odchylenia od czystego ruchu zawiasowego są nieznaczne, powodowane są one układem mm. Żaden z nich, oprócz m. ramiennego nie jest wyłącznie m. zginającym. I z tego powodu staw ramienno-łokciowy uważa się za staw zawiasowy z różnymi osiami chwilowymi, które wahają się wokół osi średniej.
W położeniu wyprostnym stawu ramię i przedramię ustawione jest w mężczyzna pod kątem 1750, u kobiet 1800 i nieco więcej. Jest to jedna z cech dymorfizmu płciowego, występującego u człowieka. Nadmierny przeprost u kobiet, a częściej u dzieci występuje na skutek słabiej rozwiniętych wyrostków łokciowego i dziobiastego. U osób silnie fizycznie rozwiniętych, ukształtowanie tych wyrostków może powodować odwrotną sytuację, czyli ograniczenie zakresów ruchów. W położeniu max. zgięcia ramię i przedramię tworzą kąt ok. 400. Zahamowanie ruchu prostowania ostatecznie odbywa się przez zagłębienie wyrostka łokciowego w dole tego wyrostka.
Podczas zginania ruch hamujący wyzwala silne napięcie tylnej ściany torebki stawowej oraz napięcie mm. prostujących. Ruch zginania ogranicza również mięśniówka zginaczy przedramienia, a ostatecznie ruch hamuje oparcie wyrostka dziobiastego o dno tego wyrostka.
Staw ramienno-promieniowy ma postać stawu kulistego o dwóch osiach i płaszczyźnie ruchu. Jeden ruch dotyczy zginania i prostowania i jest sprzężony ze stawem ramienno-łokciowym. Drugi - ruch obrotowy odbywa się również w sprzężeniu, ale ze stawem łokciowo-promieniowym bliższym. Ruchy odwodzenia, przywodzenia są w stawie łokciowym niewykonalne ze względu na budowę morfologiczną stawu i obecność więzadeł pobocznych.
Główka stawu ramienno-promieniowego nie styka się we wszystkich ruchach jednakowo. Powierzchnie stawowe stykają się w całości, jedynie w trakcie zgięcia stawu pod kątem prostym. Zarazem jest to położenie największej stabilizacji staw łokciowy jest położeniem naturalnym.
W położeniu wyprostnym głowa k. promieniowej tylko z przodu i z tyłu przylega do dolnego końca k. ramiennej. Na części bocznej i przyśrodkowej kości te nieco odstają od siebie, szczególnie na powierzchni przyśrodkowej wyraźnie wyczuwa się szczelinę pomiędzy głową k. promieniowej a główką k. ramiennej.
Szczytowe położenia kostne w stawie łokciowym ulegają częściej urazom niż wiotkie połączenia ręki. Dlatego zwichnięcia w obrębie łokcia są częstsze niż w obrębie ręki. Uszkodzenie stawu łokciowego daje się najlepiej zdiagnozować w tylnym rzucie stawu, szczególnie wyrostek łokciowy i oba nadkłykci, które w położeniu wyprostowanym znajdują się na jednej linii, natomiast w położeniu zgięcia tworzą trójkąt równoramienny. Odchylenia od powyższych linii stanowią na chorobowe przesunięcia końców kości.
Topograficznie mm. działające na staw łokciowy możemy podzielić na dwie grupy - na przedniej powierzchni stawu leżą zginacze, głównie mm. dwugłowy, naramienny i ramienno-promieniowy, na tylnej powierzchni stawu najsilniejszy prostownik - m. trójgłowy ramienia, w mniejszym stopniu m. łokciowy.
W obrębie stawu łokciowego występuje typowe połączenie obrotowe jakim jest staw promieniowo-łokciowy bliższy. Sprzężony on jest czynnościowo ze stawem dalszym a ruchy odbywają się w nich równocześnie. Ruchy odbywają się dookoła osi biegnącej przez środek głowy k. promieniowej w przestrzeni międzykostnej. Oś ta ustawia się skośnie mniej więcej pod kątem 200, uzależniając swój przebieg od kierunku włókien błony międzykostnej, a kończy się na środku głowy k. łokciowej.
W pozycji odwrócenia ręki obie kości przedramienia ustawione są względem siebie równolegle, zwrócone do siebie brzegami międzykostnymi. W pozycji nawrócenia ręki k. przedramienia krzyżuje od przodu k. łokciowa.
W stawie promieniowo-łokciowym bliższym utworzony jest pierścień przez więzadło pierścieniowate i wcięcie promieniowe k. łokciowej. W pierścieniu tym głowa k. promieniowej wykonuje obrót do wew. i na zew.
W stawie promieniowo-łokciowym dalszym koniec dalszy k. promieniowej wraz z ręką wykonuje dookoła k. łokciowej obrót do we. W przeciwnym kierunku ruch obrotowy na zew. w pozycji wyprostowanego stawu łokciowego przedłużenia osi ruchów obrotowych przedramienia ku górze biegnie przez środek głowy k. ramiennej. W skutek tego możemy dookoła tej samej osi wykonywać nie tylko ruchy obrotowe k. promieniowej w stawach promieniowo-łokciowych, lecz również k. ramienna w stawie ramiennym.
W swobodnym ustawieniu ramienia wzdłuż tułowia oś ruchów obrotowych kg odpowiada linii siły ciężkości ramienia.
Zakres ruchów przedramienia waha się w granicach 1200-1400, przy czym ruch ten hamowany jest przez napięcie zarówno mm. nawracających i odwracających. Po wyłączeniu napięcia mięśniowego zakres ruchu może wzrosnąć o przedział 400-500 co globalnie może zwiększyć amplitudę do max. 1850-1900.
W obu położeniach krańcowych nawrócenia bądź odwrócenia torebki stawowe są silnie napięte. W położeniu odwróconym napina się również struna skośna. Błona międzykostna najsilniej jest napięta w tzw. położeniu pośrednim między probacją a supinacją w tzw. semipronacji (semi - połowa). W położeniu tym kciuk zwrócony jest ku górze, a trzony obu kości przedramienia odchylają się najbardziej od siebie. We wszystkich innych położeniach błona międzykostna traci swoje napięcie, dlatego błona międzykostna nie odgrywa większej roli w hamowaniu ruchów nawracania i odwracania. Natomiast posiada ona duże znaczenie przy przesuwaniu się wzdłuż k. promieniowej. To przesunięcie w nieznacznym stopniu odbywa się w czasie wyprostowania stawu łokciowego. Dlatego błona międzykostna stanowi bardzo silne zabezpieczenie k. przedramienia w czasie upadku na nawróconą rękę. Ucisk jaki wywoływany jest wtedy na k. promieniową przenoszony jest na k. łokciową, a następnie na k. ramienną. Oprócz stabilizacji kości przedramienia błona międzykostna oddziaływuje również na przyczepy mięśniowe. Ruchy obrotowe przedramienia wykonywane są przez dwie grupy antagonistyczne - odwracaczy i nawracaczy, przy czym są one znacznie słabsze od mm. odwracających ramię. Mm. odwracające przedramię są silniejsze od nawracających, dlatego wiele narzędzi wymagających ruchów obrotowych jest przystosowanych do odwracania dla osób praworęcznych. Ponadto napięcie spoczynkowe prozatorów jest silniejsze od supinatorów, dlatego przy zwisającym wzdłuż tułowia ramieniu ręce ustawione są w pozycji probacji. Najsilniejszymi pronatorami są mm. nawrotny obły, szczególnie przy zgiętym łokciu, nawrotny czworoboczny, a także zginacz i prostownik promieniowy nadgarstka. Najsilniejszymi odwracaczami są mm.: dwugłowy ramienia, odwracacz przedramienia, odwodziciel długi kciuka, prostownik długi kciuka, natomiast m. ramienno-promieniowy przez swoją trójaktywność spełnia funkcje zginającą, nawracającą i odwracającą,
MM. STAWU ŁOKCIOWEGO ( PODZIAŁ FUNKCJONALNY)
- m. dwugłowy ramienia (m. biceps brachii)
- m. ramienny (m. briachialis)
- m. ramienno-promieniowy (m. brachiradialis)
- m. trójgłowy ramienia (m. triceps brachii)
- m. łokciowy (m. anconeus)
ZESTAWIENIE RUCHÓW I WYKONUJĄCYCH JE MM. W STAWIE ŁOKCIOWYM
ZGINANIE (flexio)
- m. dwugłowy ramienia (m. biceps brachii)
- m. ramienny (m. briachialis)
- m. ramienno-promieniowy (m. brachioradialis)
- m. prostownik promieniowy długi nadgarstka (m. extensor carpi radialis longus)
- m. nawrotny obły (m. pronator teres)
- m. zginacz promieniowy nadgarstka (m. flexor carpi radialis)
- m. dłoniowy długi (m. palmaris longus)
- m. zginacz powierzchowny palców (m. flexor digitorum superficialis)
PROSTOWANIE (extensio)
- m. trójgłowy ramienia (m. tricpes brachii)
- m. łokciowy (m. anconeus)
ODWRACANIE (supinatio)
- m. dwugłowy ramienia (m. biceps brachii)
- m. odwracacz przedramienia (m. supinator)
- m. ramienno-promieniowy (m. brachioradialis)
- m. odwodziciel długi kciuka (m. adbuctor pollicis longus)
- m. prostownik długi kciuka (m. extensor pollicis longus)
- m. prostownik krótki kciuka (m. extensor pollicis brevis)
- m. prostownik wskaziciela (m. extensor indicis)
NAWRACANIE (pranatio)
- m. nawrotny obły (m. pronator teres)
- m. nawrotny czworoboczny (m. pronator quadratus)
- m. ramienno-promieniowy (m. brachioradialis)
- m. zginacz promieniowy nadgarstka (m. flexor carpi radialis)
- m. prostownik promieniowy długi nadgarstka (m. extensor carpi radialis longus)
Kinezjologia ręki
W położeniu anatomicznym ręki osie palca II kości główkowatej i przedramię leżą na jednej prostej. W położeniu tym torebki stawowe na całym swym obwodzie są równomiernie słabo napięte. W ruchach ręki wyróżnia się: bierne ruchy obrotowe przenoszone ze stawów promieniowo-łokciowego bliższego i dalszego, zginanie dłoniowe i grzbietowe, odwodzenie łokciowe i promieniowe oraz ruchy obwodzenia z ruchami obrotowymi stanowiące kombinacje ruchów zginania i odwodzenia. Gdy łączy się ruchy obwodzenia z ruchami obrotowymi ręka może wykonywać ruchy jak w stawach kulistych. Ruchy zginania dłoniowego i grzbietowego zachodzą w stawie promieniowo-nadgarstkowym i śródnadgarstkowym, tylko stopień ich udziału jest różny dla poszczególnych stawów.
W stawie promieniowo-nadgarstkowym podczas zginania grzbietowego ręki zakres ruchów jest mniejszy podczas zginania grzbietowego o ok. 25st niż w stawie śródnadgarstkowym, którego zakres ruchu wynosi ok. 45st. Podczas zginania dłoniowego stosunek jest odwrotny w stawie promieniowo- nadgarstkowym zakres ruchu wynosi ok. 50st, natomiast w stawie śródnadgarstkowym ok. 30st. Na ogół ruch zginania grzbietowego jest nieco mniejszy niż zginania dłoniowego, a jest związane z tym, że panewka kości promieniowej nie jest skierowana ku dołowi, ale do przodu. Osie stawu promieniowo-nadgarstkowego i śródnadgarstkowego biegną poprzecznie do długiej osi ręki, przy czym oś stawu prom-łokciowego biegnie poprzecznie przez kość księżycowatą, natomiast oś stawu środnadg przebiega przez kość główkowatą. W ruchu zgięcia grzbietowego kość łódeczkowata jest widoczna i palpacyjnie wyczuwalna po str dłoniowej, natomiast w zgięciu dłoniowym w miejscu kość łódeczkowatej następuje wgłębienie. Ruchy odwodzenia ręki są złożone, podczas nich następuje obrót obu szeregów kości nadgarstka, ale ruch ten nie odbywa się dookoła osi dłoniowo-grzbietowej, lecz każdy szereg obraca się dookoła osi przebiegającej skórnie do wszystkich trzech głównych kierunków. W ruchu odwodzenia promieniowego odbywa się przesuwanie szeregu bliższego nie tylko w kierunku łokciowym, lecz również zginanie dłoniowe i słabe nawracanie. Kość łódeczkowata przesuwa się w kierunku dłoniowym, kość trójgraniasta w kierunku grzbietowym, tak, że na grzbiecie ręki jest wyraźnie wyczuwalna w ruchu tym kość czworoboczna większa wyraźnie przesuwa się do dalszego końca kości promieniowej, kość grochowata oddala się od kości łokciowej. W celu umożliwienia takiego położenia kość łódeczkowata obraca się dłoniowo w ten sposób, że między kością promieniową, a kością czworoboczną większa zostaje swym krótszym końcem wklinowana. Dołek promieniowy w położeniu odwiedzenia promieniowego ustawia się poniżej wyrostka rylcowatego kości promieniowej i wyraźnie pogłębia się w ruchu odwodzenia łokciowego. Wszelkie przesunięcia wzajemne kości odbywają się w odwrotnym kierunku. Wybitnie zwiększa się odległość między kością czworoboczną większą, a kością promieniową, natomiast zmniejsza się odległość skrajnie leżącej kości grochowatej z kością łokciową. Dołek kości promieniowej w całości zaczyna się wypełniać i przesuwa się w kierunku grzbietowym. Skośna oś ruchu stawu promieniowo-nadgarstkowego biegnie od str grzbietowej w kierunku dłoniowym przez wyrostek rylcowaty kości promieniowej, kość główkowatą oraz przez kość grochowatą. Szereg dalszy nadgarstka nie może poruszać się dookoła tej samej osi bowiem cała ręka wykonywałaby w ruchu odwodzenia promieniowego zgięcie dłoniowe i nawracanie. Natomiast szereg dalszy w ruchu odwodzenia promieniowego wykonuje ruch boczny w kierunku dopromieniowym, zgięcie grzbietowe i odwracanie, dlatego działanie zginania dłoniowego oraz nawracanie zostaje w tym ruchu zniesione i ręka wykonuje czyste odwodzenie promieniowe, dlatego ruch szeregu dalszego występuje wokół osi skośnej o kierunku przeciwnym tzn. dłoniowo-grzbietowym. Ze względu na to, że powierzchnia stawowa nadgarstka kości promieniowej skierowana jest skośnie i do przodu, dlatego ruchy odwodzenia łokciowego są znacznie większe i z położenia pośredniego wynoszą 45st. natomiast odwodzenia promieniowe są niezbyt obszerne i wynoszą ok. 15-20st.
Na ruchu stawów nadgarstka najsilniej oddziaływają zginacze, ich praca jest równa pracy zginaczy stawu łokciowego. Dwukrotnie mniejsza jest praca prostowników znacznie słabsze od nich są mm odwodzące rękę promieniowo i łokciowo, przy czym znacznie silniejsze odwodzące promieniowo. Najsilniejszymi zginaczami dłoniowymi są oba zginacze palców. Znacznie słabiej działają zginacz długi kciuka i oba zginacze nadgarstka. Najsłabiej zgina odwodziciel długi kciuka. Z pośród mm zginających grzbietowo największą siłę rozwija prostownik palców. Słabiej od niego wykonują prace trzy prostowniki nadgarstka, a najsłabiej prostują: prostownik wskaziciela i długi kciuka. W odwodzeniu łokciowym największą siłę wykonuje zginacz i prostownik łokciowy nadgarstka. W odwodzeniu promieniowym największa siłe wykonuje prostownik promieniowy długi nadgarstka.
Stawy nadgarstka śródręczny i międzyśródręczny II do V palca charakteryzują się wybitnie płaskimi powierzchniami stawowymi z bardzo silnie napiętymi torebkami i więzadłami, dlatego kości szeregu dalszego oraz kości śródręcza wykazują się minimalną ruchomością, ale są czynnościowo sprzężone.
Najmniejszą ruchomość ma kość śródręcza palca środkowego. Nieco większy II kość śródręcza, natomiast największą ruchomość posiadają IV i V kość śródręcza, gdyż to kości, które nieco luźniej łączą się z nadgarstkiem. Ponadto V kość śródręcza jest słabiej wklinowana w nadgarstek, dlatego mały palec w niewielkim stopniu może wykonywać ruchy przeciwstawne takie jak kciuk.
Staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka zaliczany jest w podziale funkcjonalnym do stawów dwuosiowych o siodełkowatych powierzchniach stawowych. Oś jednego ruchu w stawie nadgarstkowo-śródręcznym kciuka ustawiona jest w kierunku grzbietowo-dłoniowym w stosunku do niej odbywają się ruchy odwodzenia i przywodzenia kciuka. Druga oś ruchu biegnie z kierunku promieniowo-łokciowego i wokół niej odbywają się ruchy przeciwstawiania i odprowadzania kciuka. Zakres ruchu odwodzenia kciuka wynosi 30-40st natomiast zakres przeciwstawiania 45-60st. kombinację przeciwstawianych ruchów jest ruch obwodzenia. W stawie nadgartkowo-śródręcznym kciuka można wykonywać ruchy obrotowe przy pełnej stabilizacji paliczka dalszego kciuka i z tego względu ruchy kciuka są wielostronne. Staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka otoczony jest ze wszystkich stron mięśniami, które nazywamy kłębem kciuka. Wyróżnia się 4 grupy mięśniowe oddziaływujące bezpośrednio na kciuk. Dla ruchu odwodzenia to mm odwodzące kciuk i zginacz krótki kciuka. Dla ruchów przywodzenia m. międzykostny grzbietowy pierwszy oraz przywodzące i prostujące kciuk. Dla przeciwstawiania zginacze i przywodziciele kciuka dla odprowadzania prostowniki i odwodziciel długi kciuka.
Mięśnie stawów bliższych ręki (podział funkcjonalny)
m. zginacz promieniowy nadgarstka (m. flexor carpi radialis)
m. zginacz łokciowy nadgarstka ( m. flexor carpi ulnaris)
m. zginacz powierzchowny palców m. flexor digitorum superficialis)
m. zginacz głęboki palców (m. flexor digitorum profundus)
m. prostownik promieniowy długi nadgarstka ( m. extensor carpi radialis longus)
m. prostownik promieniowy krótki nadgarstka (m. extensor carpi radialis brevis)
m. prostownik łokciowy nadgarstka (m. extensor carpi ulnaris)
m. prostownik palców (m. extensor digiorum)
m. prostownik wskaziciela ( m. extensor indicis)
m. odwodziciel długi kciuka (m. abductor pollicis longus)
m. prostownik długi kciuka (m. extensor pollicis longus)
m. zginacz długi kciuka (m. flexor pollicis longus)
m. dłoniowy długi (m. palmaris longus)
Zestawienie ruchów i wykonujących je mięśni w stawach bliższych ręki
ZGINANIE DŁONIOWE (flexio palmaris)
m. zginacz powierzchowny palców (m. flexor digitorum superficialis)
m. zginacz głęboki palców (m. flexor digitorum profundus)
m. zginacz długi kciuka (m. flexor pollicis longus)
m. zginacz promieniowy nadgarstka (m. flexor carpi radialis)
m. zginacz łokciowy nadgarstka( m. flexor carpi ulnaris)
m. odwodziciel długi kciuka (m. abductor pollicis longus)
ZGINANIE GRZBIETOWE (flexio dorsalis)
m. prostownik palców (m. extensor digiorum)
m. prostownik promieniowy długi nadgarstka ( m. extensor carpi radialis longus)
m. prostownik promieniowy krótki nadgarstka (m. extensor carpi radialis brevis)
m. prostownik łokciowy nadgarstka (m. extensor carpi ulnaris)
m. prostownik długi kciuka (m. extensor pollicis longus)
m. prostownik wskaziciela ( m. extensor indicis)
ODWODZENIE PROMIENIOWE ( abductio radialis)
m. prostownik promieniowy długi nadgarstka ( m. extensor carpi radialis longus)
m. prostownik promieniowy krótki nadgarstka (m. extensor carpi radialis brevis)
m. odwodziciel długi kciuka (m. abductor pollicis longus)
m. prostownik długi kciuka (m. extensor pollicis longus)
m. prostownik wskaziciela ( m. extensor indicis)
m. zginacz promieniowy nadgarstka (m. flexor carpi radialis)
PRZYWODZENIE ŁOKCIOWE (adductio ulnaris)
m. prostownik łokciowy nadgarstka (m. extensor carpi ulnaris)
m. zginacz łokciowy nadgarstka ( m. flexor carpi ulnaris)
Mięśnie stawów dalszych ręki
m. zginacz powierzchowny palców (m. flexor digitorum superficialis)
m. zginacz głęboki palców (m. flexor digitorum profundus)
m. prostownik palców (m. extensor digiorum)
m. prostownik wskaziciela ( m. extensor indicis)
m. prostownik palca małego (m. extensor digiti minimi )
mm glistowate (mm. lumbricales)
mm międzykostne dłoniowe ( mm. interossei palmares)
mm międzykostne grzbietowe (mm. interossei dorsales)
m. odwodziciel palca małego (m. abductor digiti minimi)
m. zginacz krótki palca małego (m. flexor digiti minimi)
m. przeciwstawiacz palca małego (m. opponens digiti minimi)
Zestawienie ruchów i wykonujących je mięśni w stawach śródręczno-palcowych.
ZGINANIE (flexio)
m. zginacz powierzchowny palców (m. flexor digitorum superficialis)
m. zginacz głęboki palców (m. flexor digitorum profundus)
mm glistowate (mm. lumbricales)
mm międzykostne dłoniowe ( mm. interossei palmares)
mm międzykostne grzbietowe (mm. interossei dorsales)
m. odwodziciel palca małego (m. abductor digiti minimi)
m. zginacz krótki palca małego (m. flexor digiti minimi)
PROSTOWANIE (extensio)
m. prostownik palców (m. extensor digiorum)
m. prostownik wskaziciela ( m. extensor indicis)
m. prostownik palca małego (m. extensor digiti minimi )
ODWODZENIE (abductio)
mm międzykostne dłoniowe ( mm. interossei palmares)
m. prostownik wskaziciela ( m. extensor indicis)
m. prostownik palca małego (m. extensor digiti minimi )
PRZYWODZENIE (adductio)
mm międzykostne grzbietowe (mm. interossei dorsales)
m. prostownik palców (m. extensor digiorum)
m. prostownik palca małego (m. extensor digiti minimi )
Zestawienie ruchów i wykonujących je mięśni w stawach międzypaliczkowych bliższych
ZGINANIE
m. zginacz powierzchowny palców (m. flexor digitorum superficialis)
m. zginacz głęboki palców (m. flexor digitorum profundus)
PROSTOWANIE
mm międzykostne dłoniowe ( mm. interossei palmares)
mm międzykostne grzbietowe (mm. interossei dorsales)
mm glistowate (mm. lumbricales)
m. odwodziciel palca małego (m. abductor digiti minimi)
Zestawienie ruchów i wykonujących je mięśni w stawach międzypaliczkowych dalszych
ZGINANIE
m. zginacz głęboki palców (m. flexor digitorum profundus)
PROSTOWANIE
mm międzykostne grzbietowe (mm. interossei dorsales)
mm międzykostne dłoniowe (mm. interossei palmares)
mm glistowate (mm. lumbricales)
m. odwodziciel palca małego (m. abductor digiti minimi)
Mięśnie stawów kciuka
m. prostownik długi kciuka (m. extensor pollicis longus)
m. zginacz długi kciuka (m. flexor pollicis longus)
m. prostownik krótki kciuka (m. extensor pollicis brevis)
m. odwodziciel długi kciuka (m. abductor pollicis longus)
m. odwodziciel krótki kciuka (m. abductor brevis pollicis)
m. zginacz krótki kciuka (m. flexor pollicis brevis)
m. przeciwstawiacz kciuka (m. opponens pollicis)
m. przywodziciel kciuka (m. adductor pollicis)
Zestawienie ruchów i wykonujących je mięśni w stawie nadgartskowo- śródręcznym
kciuka
ODWODZENIE
m. . prostownik krótki kciuka (m. extensor pollicis brevis)
m. odwodziciel długi kciuka (m. abductor pollicis longus)
m. odwodziciel krótki kciuka (m. abductor brevis pollicis)
PRZYWODZENIE
m. prostownik długi kciuka (m. extensor pollicis longus)
m. zginacz krótki kciuka (m. flexor pollicis brevis)
MIĘŚNIE STABILIZUJĄCE MIEDNICĘ
Płaszczyzna czołowa
m. przywodziciel długi (m. adductor longus)
m. przywodziciel krótki (m. adductor brevis)
m. przywodziciel wielki (m. adductor magnus)
m. pośladkowy wielki (m. gluteus maximus)
m. pośladkowy średni (m. gluteus medius)
m. pośladkowy mały (m. gluteus minimus)
Płaszczyzna strzałkowa
m. dwugłowy uda (m. biceps femoris)
m. półścięgnisty (m. semitendinosus)
m. półbłoniasty ( m. semimembranosus)
m. zasłaniacz zewnętrzny (m. obturatorius externus)
m. grzebieniowy (m. pectineus)
m. przywodziciel wielki (m. adductor magnus)
m. przywodziciel długi (m. adductor longus)
m. przywodziciel krótki (m. adductor brevis)
m. pośladkowy wielki (m. gluteus maximus)
Typy miednicy. (Rysunek)
KRYTERIA |
USTAWIENIE PROMONTORIUM |
||
|
wysokie |
pośrednie |
niskie |
Kąt nachylenia kości krzyżowej w stopniach (δ) |
50-70 |
35-50 |
15-35 |
Kąt nachylenia górnej powierzchni S1 w stopniach (α) |
15-30 |
30-50 |
50-70 |
Położenie krążka międzykręgowego L4 |
Ponad linią grzebieni biodrowych |
Na poziomie linii grzebieni biodrowych |
Poniżej linii grzebieni biodrowych |
Położenie promontorium w obręczy miednicy |
odśrodkowe |
centralne |
Centralne lub dośrodkowe(brzuszne) |
Kształt trzonu kręgu L5 |
prostokątny |
klinowaty |
klinowaty |
Kształt krążka L5 |
Prostokątny i wyższy niż L4 |
Klinowaty i niższy niż L4 |
Klinowaty i niższy niż L4 |
Płaszczyzna max ruchomości |
L5-S1 |
L4-L5 |
L4-L5 |
Rola więzadła biodrowo-lędźwiowego |
Słaba stabilizacja L5 |
dobra |
Dobra L5, ale też L4 |
Struktura utrzymująca ciężar ciała |
Płytka graniczna L5 |
Płytka graniczna L5 |
Powierzchnia stawów międzykostnych połączenia lędźwiowo-krzyżowego i stawy krzyżowo-biodrowe |
Krzywizny kręgosłupa |
spłaszczone |
normalne |
pogłębione |
Statyka rentgenowska |
Oś stawów biodrowych znajduje się do przodu w stosunku do krawędzi promontorium, linia pionu opuszczonego z otworu słuchowego pada na kość łódkowatą stopy i przebiega za osią stawów biodrowych oraz nieco za krawędzią promontorium |
Podobnie jak przy wysokim promontorium |
Linia pionu opuszczonego z otworu słuchowego przebiega do przodu w stosunku do krawędzi promontorium, zaś promontorium znajduje się do przodu w stosunku do osi stawów biodrowych |
Następstwa kliniczne |
Hipermobilność, zmiany zwyrodnieniowe lub uszkodzenie krążka L5, bóle więzadłowe |
Zablokowania, uszkodzenie krążka L4 |
Zmiany zwyrodnieniowe stawów: lędźwiowo-krzyżowego, krzyżowo-biodrowego i biodrowego |
XI