ściąga regiony- pigułka, III rok TiR


I Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka

1. Środowisko przyrodnicze
- PN Ujście Warty (rez. Ornitologiczny „Słońsk”)
- Puszcza Notecka
- Międzyrzecze Warty i Noteci - wydmy śródlądowe

2. Obiekty archeologiczne
- grodzisko w Santoku (pierścieniowate w widłach Noteci i Warty)

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- Zespół Staromiejski Torunia (lista dziedzictwa UNESCO)
- zabytkowe zabudowania stadniny Państwowego Stada Ogierów w Sierakowie
- katedra Wniebowstąpienia NMP we Włocławku

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- obóz koncentracyjny z 1933 r. w Słońsku
- pomnik ofiar 1939 r. i terroru stalinowskiego w Bydgoszczy
- cmentarz wojenny z II WŚ w Siekierkach

5. Zabytki techniki
- most staromiejski w Bydgoszczy
- warzelnia soli w Otłoczynie
- Kanał Bydgoski

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku
- Muzeum Walców Drogowych
- Muzeum i Park Etnograficzny w Toruniu

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- obserwatorium astronomiczne - planetarium w Toruniu
- ZOO safari w Świerkocinie
- Festiwal Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej w Ciechocinku

II Pojezierze Lubuskie

1. Środowisko przyrodnicze
- Pszczewski PK (krajobraz polodowcowy)
- Łagowski PK
- rynna jezior zbąszyńskich (Niesłysz, Lubiąż, Paklicko Wielkie)

2. Obiekty archeologiczne
- grodzisko w Sokolej Górz

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- średniowieczne rozplanowanie Świebodzina
- fortyfikacje Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego
- dawny Dwór Starostów w Międzyrzeczu

5. Zabytki techniki
- elektrownia wodna w Bledzewie

6. Muzea, archiwa, zbiory
- muzeum przyrodnicze w Świebodzinie
- muzeum regionalne w Międzyrzeczu

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- Lubuskie Lato Filmowe
- Lubuski Klub Przyrodników
- domy wczasowe w Lubniewicach

III Pojezierze Wielkopolskie

1. Środowisko przyrodnicze
- Wielkopolski PN (Morena Pożegowska, jeziora: Dymaczewskie, Góreckie, Kociołek)
- PK Puszcza Zielonka
- jezioro Malta
- Stare i Nowe ZOO, palmiarnia, ogród botaniczny

2. Obiekty archeologiczne
- rezerwat archeologiczny na Ostrowie Lednickim (cała wyspa to pomnik historii)
- Skansen Archeologiczny w Powidzkim PK
- rezerwat archeologiczny w Biskupinie - pomnik historii
- kurhany koło Kościana

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- historyczny zespół miasta Poznania z Ostrowem Tumskim, Zagórzem, Chwaliszewem i lewobrzeżnym Starym Miastem lokacyjnym ze średniowiecznymi osadami podmiejskimi oraz założeniem urbanistyczno-architektonicznym z XX w., a także Parkiem Cytadela - pomnik historii
- Zespół zamkowo-parkowy wraz z kościołem parafialnym w Kórniku - pomnik historii
- bazylika archikatedralna Wniebowzięcia NMP w Gnieźnie - pomnik historii

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- Mysia Wieża w Kruszwicy
- cmentarze wojenne na Cytadeli w Poznaniu
- pomniki w Poznaniu m.in. na placu Mickiewicza

5. Zabytki techniki
- Muzeum Młynarstwa w Jaraczu
- Muzeum Kolei Wąskotorowej w Wenecji
- Skansen Parowozów w Wolsztynie

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum-Pracownia Literacka Arkadego Fiedlera w Puszczykowie
- Muzeum Narodowe w Poznaniu
- Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie

7. Obiekty i ośrodki kultury ludowej
- ośrodek sztuki ludowej Pałuk w Żninie

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- Browary „LECH” w Poznaniu
- Międzynarodowe Targi Poznańskie w Poznaniu
- tory regatowe i rekreacyjne na jeziorze Malta

IV Pradolina Warciańsko-Odrzańska

1. Środowisko przyrodnicze
- Rogaliński PK (łęgi nadwarciańskie, Dolina Warty, starorzecza, dęby rogalińskie)
- jezioro zaporowe w Dychowie
- Żerkowsko-Czeszewski PK (stawy, starorzecza)

2. Obiekty archeologiczne

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- dwór Józefa Wybickiego w Manieczkach
- drewniany kościół w Rogalinku
- kaplica-mauzoleum Raczyńskich w Rogalinie

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- pomnik poświęcony poległym w I i II WŚ w Rogalinku
- miejsce bitwy wojsk Krzywoustego z wojskami Henryka II (1015) w Krośnie Odrzańskim
- pomnik Powstańców Wielkopolskich w Mosinie

5. Zabytki techniki
- elektrownie wodne w Bobrze

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Narodowe w Rogalinie
- Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie
- muzeum biograficzne Józefa Wybickiego

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- Kanał Mosiński

V Wzniesienia Zielonogórskie

1. Środowisko przyrodnicze
- Puszcza Zielonogórska
- Park Winny i palmiarnia w Zielonej Górze
- parki pałacowe w Bieczu, Brodach i Świdnicy

2. Obiekty archeologiczne

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- kościół św. Trójcy w Gubinie
- ratusz pierwotnie gotycki, przebudowany w XVIII-XIX w. (Zielonej Górze)
- dwór Kietlingów w Świdnicy

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- tablica pamiątkowa Jana Raka w Lubsku
- „Pomnik Hańby” - upamiętnia wieś zniszczoną przez husytów (Gubin)

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze
- Lubuskie Muzeum Wojskowe w Dżonowie
- Park Budownictwa Ludowego w Ochli

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- Dni Zielonej Góry - Winobranie

VI Pojezierze Leszczyńskie

1. Środowisko przyrodnicze
- Przemęcki PK (Wyspa Konwaliowa, jeziora: Radomierskie, Święte, Domnickie, kanał Obry)
- PK im. Dezyderego Chłapowskiego (park agroekologiczny, zadrzewia oraz zbiorniki wodne śródpolne)
- Żerkowsko-Czeszewski PK (Łysa Góra, rez. „Dębno nad Wartą”)

2. Obiekty archeologiczne
- kurhany w Łękach
- grodzisko stożkowe nad Lutynią

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- opactwo Benedyktynów z XI w. i romański kościół św. Leonarda w Lubinie - pomnik historii
- fragmenty murów miejskich w Kościanie
- późnobarokowy pałac myśliwski Sułkowskich (Włoszakowice)

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- miejsce bitwy powstańców wielkopolskich - pomnik („bitwa pod wiatrakami”) w Osiecznej
- miejsce urodzenia Karola Kurpińskiego we Włoszakowicach
- nekropolia Chłapowskich w kościele w Rąbiniu

5. Zabytki techniki
- wiatraki z XVIII-XIX w.

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Izba Regionalna w Włoszakowicach

8.Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- Stacja Badawcza Biologii Rolniczej I Leśnej PAN
- stadnina koni w Racocie
- ośrodek rekreacyjny w Osiecznej

I Nizina Południowowielkopolska

1. Środowisko przyrodnicze

- Nadwarciański PK
- PK Międzyrzecza Warty i Widawki
- doliny rzek: Warty, Prosny, Neru

2. Obiekty archeologiczne
- rezerwat archeologiczny w Kaliszu (grodzisko IX - XIV w.)

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- pocysterski zespół klasztorny w Lądzie - pomnik historii
- zespół klasztorny filipinów w Gostyniu/Głogówkowie - pomnik historii
- średniowieczny układ miasta Kalisza

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- cmentarz żydowski z końca XIX w. w Łodzi (największy w Polsce)
- Szlak Pamięci Ofiar Hitlerowskiego Ludobójstwa (Łódź)
- obóz zagłady z czasów II WŚ w Chełmnie

5. Zabytki techniki
- romański słup drogowy w Koninie
- drewniany wiatrak z XIX w. w Koźminie Wlkp.

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Okręgowe w Koninie
- Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej
- Muzeum Okręgowe w Lesznie

7. Obiekty i ośrodki kultury ludowej
- ośrodek sztuki ludowej w Sieradzu

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- pływalnia „Akwawit” w Lesznie
- kopalnie soli kamiennej w Kłodawie
- szlak „Młyny nad Grabią”

II Obniżenie Milicko-Głogowskie

1. Środowisko przyrodnicze
- PK Dolina Baryczy (stawy rybne, ostoja ptaków, pomnikowe dęby)
- rezerwat ornitologiczny „Stawy Milickie”

2. Obiekty archeologiczne
- grodzisko w Golejewku

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- pałac myśliwski Antoniego Radziwiłła w Antoninie
- zamek w Głogowie
- magazyny solne z XVII-XVIII w. w Nowej Soli

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- pomnik Dzieciom Głogowa

6. Muzea, archiwa, zbiory
- sala muzealna Chopina w Antoninie
- Muzeum Okręgowe w Głogowie

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- Międzynarodowy Festiwal Chopinowski (Antonin)
- stadnina koni angielskich w Golejewku
- Kapela Dudziarzy i Skrzypków z Rawicza

III Wał Trzebnicki

1. Środowisko przyrodnicze
- PK Dolina Jezierzycy

2. Obiekty archeologiczne
- stanowisko archeologiczne na Winnej Górze

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- kościół romański i klasztor z XIII w. w Trzebnicy
- fara Najświętszego Serca Pana Jezusa w Żarach
- późnogotycki kościół św. Piotra w Żarach

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- obóz jeniecki w Ostrzeszowie
- cmentarz ewangelicki w Kożuchowie
- cmentarz z II WŚ w Kożuchowie

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- uzdrowisko w Trzebnicy

IV Niziny Sasko-Łużyckie

1. Środowisko przyrodnicze
- PK Bory Dolnośląskie (torfowisko)
- Park Mużakowski w Łęknicy - pomnik historii i lista dziedzictwa UNESCO
- park pałacowy w Żaganiu

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- Kościół Pokoju w Jaworze (barokowy, ewangelicko-augsburski) - lista dziedzictwa UNESCO
- zespół poaugustiański (kościół WNMP, dawny klasztor, spichlerz i konwikt - gotyk i barok) w Żaganiu - pomnik historii
- zespół poklasztorny Benedyktynów z kościołem św. Jadwigi w Legnickim Polu - pomnik historii
- katedra św.św. Piotra i Pawła z XIV w. w Legnicy

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- mauzoleum Piastów w Legnicy
- dawny obóz jeniecki w Żaganiu
- miejsce bitwy z Tatarami w 1241 r. w Legnickim Polu

5. Zabytki techniki
- most na rzece Bóbr

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Okręgowe w Legnicy
- Muzeum Bitwy Legnickiej w Legnickim Polu
- Muzeum Martyrologii Alianckich Jeńców Wojennych w Żaganiu

7. Obiekty i ośrodki kultury ludowej
- wyroby ceramiczne z Bolesławca
- Międzynarodowe Plenery Ceramiczno-Rzeźbiarskie w Bolesławcu

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- Biwak Historyczny „Bitwa nad Kaczawą 1813”

V Nizina Śląska

1. Środowisko przyrodnicze
- Płaskowyż Głubczycki - krajobraz wyżyny lessowej
- dolina rzeki Odry i jej dopływów
- Bory Stobrawskie

2. Obiekty archeologiczne
- ślady po grodzisku kultury łużyckiej w Mosznie

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- Hala Stulecia (Ludowa) we Wrocławiu - pomnik historii i lista dziedzictwa UNESCO
- średniowieczny układ urbanistyczny Wrocławia - pomnik historii
- Ostrów Tumski we Wrocławiu (katedra św. Jana Chrzciciela, kościoły św. Idziego i św. Marcina)

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- nazwa miejscowości Korfantów - Wojciech Korfanty
- cmentarz żydowski w Prudniku (zabytkowe nagrobki)
- krzyż pokutny obok kościoła w Małujowicach

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu
- Muzeum Narodowe we Wrocławiu
- Muzeum Nyskie w Nysie

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- stadnina koni angielskich w Mosznie
- Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu
- amfiteatr w Opolu

VI Nizina Północnomazowiecka

1. Środowisko przyrodnicze
- Łomżyński PK
- Nadbużanski PK (rezerwaty, Jezioro Zegrzyńskie)
- Puszcza Czerwony Bór

2. Obiekty archeologiczne
- Okrągła Góra - grodzisko z VII-VIII i XI w.
- kamienny krąg (sanktuarium pogańskie) w okolicach Wyszogrodu
- wczesnośredniowieczne grodzisko w Ostrołęce

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- wieża ratusza z XV w. w Pułtusku
- gotycki zamek książąt mazowieckich w Ciechanowie
- zabudowa rynku Przasnysza

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- pole bitwy z 1831 r. w Ostrołęce
- miejsce bitwy o linię Bugu z początku II WŚ (Wyszkowo)
- linia obrony Narwi 1939 r. - okolice Nowogrodu

5. Zabytki techniki
- Mławska Kolej Dojazdowa
- najdłuższy drewniany most w Europie - Wyszogród

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Okręgowe w Ostrołęce
- Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie
- Skansen Kurpiowski im. Adama Chętnika w Nowogrodzie

7. Obiekty i ośrodki kultury ludowej
- centrum kultury ludowej Kurpiów - Nowogród
- Turośl - ośrodek kultury ludowej Kurpiów, budownictwo drewniane, drewniany kościół
- Myszyniec - domy kurpiowskie, ośrodek kultury, tradycyjna stolica Kurpiów
- konkurs palm kurpiowskich w Niedzielę Palmową w Łysych

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- Międzynarodowy Festiwal Pieśni i Tańca „Kasztelania” w Sierpcach
- Intershow Park Popowo - okolice Wierzbicy
- ośrodek sportów wodnych i wypoczynku w Serocku

VII Nizina Środkowomazowiecka

1. Środowisko przyrodnicze
- Kampinoski PN - rezerwat biosfery UNESCO (wydmy, rezerwaty)
- PK: Bolimowski, Chojnowski, Kozienicki, Mazowiecki, Nadbużański
- dolina Wisły, Bugu, Narwi, Bzury

2. Obiekty archeologiczne
- grodzisko „Szwedzka Góra” w Tumie koło Łęczycy

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- historyczny zespół miasta Warszawy z Traktem Królewskim i Wilanowem - pomnik historii, Stare Miasto - lista dziedzictwa UNESCO
- Zespół Stacji Filtrów Williama Lindleya z końca XIX w. - pomnik historii
- romańską kolegiatę NMP w Tumie koło Łęczycy
- Żyrardów - Osada Fabryczna, przemysł lniarski, jeden z największych XIX-wiecznych ośrodków przędzalniczych w Europie - pomnik historii

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- Grób Nieznanego Żołnierza w W-wie
- cmentarz Powązkowski w W-wie
- Dworek Chopina - miejsce urodzenia kompozytora w Żelazowej Woli

5. Zabytki techniki
- ceglany most z XVIII w. w Czersku
- zajazd pocztowy z XVIII w. w Jabłonnej
- Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Powstania Warszawskiego w W-wie
- skansen budownictwa mazowieckiego w KPN
- skansen budownictwa łowickiego w Maurzycach

7. Obiekty i ośrodki kultury ludowej
- ośrodek łowickie kultury ludowej w Łowiczu
- ----------,,----------- w Złakowie Borowym
- ----------,,----------- w Sromowie

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- Pałac Kultury i Nauki w W-wie
- Międzynarodowy konkurs Chopinowski w W-wie
- Festiwal Filmów Katolicki w Niepokalanowie

VIII Wzniesienia Południowomazowieckie

1. Środowisko przyrodnicze
- Sulejowski PK (jezioro, rzeka Pilica, Rezerwat Hodowlany Żubrów)
- Spalski PK
- park w Spale

2. Obiekty archeologiczne
- grodzisko „Piotrówka” w Radomiu
- grodzisko „Anielska Góra” w Rawie Mazowieckiej

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- układ urbanistyczny Radomia z XIV w.
- barokowy kościół Jezuitów w Piotrkowie Trybunalskim
- ruiny zamku książąt mazowieckich w Rawie Mazowieckiej

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- pomnik majora Henryka Dobrzańskiego - „Hubala”
- siedziba trybunału koronnego w XVI-XVIII w. - Piotrków Trybunalski
- kaplica, epitafium, pomnik Jana Kochanowskiego w Zwoleniu

5. Zabytki techniki
- fabryka nakryć stołowych „Gerlach” w Drzewicy
- Grójecka Kolej Dojazdowa
- Rogowska Kolej Dojazdowa

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Lasu i Drewna w Rogowie
- Muzeum Wsi Radomskiej
- Muzeum Ziemi Rawskiej w Rawie Mazowieckiej

7. Obiekty i ośrodki kultury ludowej
- folklor opoczyński w Smardzewicach

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- dom wypoczynkowy Kancelarii Premiera w Małej Wsi
- stadnina koni w Bogusławicach
- kopalnia węgla brunatnego i elektrownia cieplna w Bełchatowie

IX Nizina Północnopodlaska

1. Środowisko przyrodnicze
- Białowieski PN - lista dziedzictwa i rezerwat biosfery UNESCO (żubry, pomnikowe dęby)
- Biebrzański PN (piaszczysta równina z wydmami)
- Narwiański PN (rozlewiska torfowiska)

2. Obiekty archeologiczne
- grodzisko „Góra Królowej Bony” w Surażu
- Góra Zamkowa w Bielsku Podlaskim
- gród na Górze Zamkowej

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- twierdza w Osowcu z XIX w.
- układ urbanistyczny Białegostoku z XVIII w.
- 4 cerkwie prawosławne w Bielsku Podlaskim

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- pomnik Stefana Czarnieckiego i Orderu Orła Białego w Tykocinie
- cmentarz katolicki w Supraślu
- Mizar w Kruszynianach

5. Zabytki techniki

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Białowieskiego PN (Przyrodniczo-Leśne)
- Muzeum Biebrzańskiego PN
- Muzeum Narwiańskiego PN

7. Obiekty i ośrodki kultury ludowej
- ośrodek sztuki ludowej Podlasia w Czarnej Białostockiej
- Samorządowa Szkółka Tkactwa w Janowie
- tradycyjny odpust na Zielone Świątki w Różanymstoku

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce
- szlak kajakowy w Biebrzańskim PN
- kościół z 1976 r. w Czarnej Białostockiej

X Nizina Południowopodlaska

1. Środowisko przyrodnicze
- Obszar chronionego Krajobrazu Pradoliny Wieprza
- PK Podlaski Przełom Bugu (terasy nadzalewowe, kompleksy leśne)
- Lasy Łukowskie

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- zespół zamkowo-parkowy Radziwiłłów nad Krzną
- klasycystyczny budynek poczty w Siedlcach
- zespół pałacowo-parkowy Zamoyskich w Kozłówce - pomnik historii

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- cmentarz wojenny kleeberczyków z 1939
- pomnik generała Franciszka Kleeberga
- Pomnik Józefa Ignacego Kraszewskiego

5. Zabytki techniki
- konduktor (piorunochron) na ratuszu w Siedlcach
- fabryka Rudzkiego z XIX w. w Mińsku Mazowieckim

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Okręgowe w Białej Podlaskiej
- Muzeum Okręgowe Podlasia Zachodniego w Siedlcach
- Muzeum Zamoyskich w Kozłówce

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- stadnina koni arabskich w Janowie Podlaskim
- międzynarodowa aukcja koni arabskich w Janowie Podlaskim
- Polski Narodowy Pokaz Koni Arabskich w Janowie Podlaskim

XI Polesie Zachodnie

1. Środowisko przyrodnicze
- Poleski PN - rezerwat biosfery UNESCO (ścieżki przyrodnicze, rezerwaty)
- PK Pojezierze Łęczyńskie - grupa największych jezior
- Sobiborski PK - rezerwat gadów, rezerwat torfowy

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- barokowy kościół św. Ludwika we Włodawie
- zespół synagogalny (wielka - barokowa, mała - klasycystyczna)
- zespół cerkiewny (cerkiew św. Onufrego, męski klasztor) w Jabłecznej

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- teren byłego obozu zagłady w Sobiborze
- miejsce bitwy Korpusu Wojsk Ochrony Pogranicza w 1939 r. (Wytyczno)
- buny i ucieczka z obozu zagłady ok. 320 jeńców w 1943 roku (Sobibór)

5. Zabytki techniki
- wiatrak „koźlak” z XIX w. (Sławatycze)

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Cerkiewne w Jabłecznej
- Muzeum Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego
- Muzeum Poleskiego PN

7. Obiekty i ośrodki kultury ludowej
- drewniane chałupy z XVIII i XIX w. (Sławatycze)

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- Wyższe Prawosławne Seminarium Duchowe w Jabłecznej
- Lubelskie Zagłębie Węglowe - kopalnia węgla kamiennego w Bogdance

XII Polesie Wołyńskie

1. Środowisko przyrodnicze
- Pagóry Chełmskie
- PK: Chełmski, Nadwieprzański, Strzelecki
- kredowe podziemia w Chełmie

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- zespół sakralny na Górze Zamkowej (barokowy kościół Narodzenia NMP, pałac biskupów chełmskich, dawny klasztor Bazylianów, Brama Uściłuska) w Chełmie
- barokowa cerkiew unicka św. Mikołaja w Chełmie
- kościół Rozesłania Świętych Apostołów w Chełmie

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Okręgowe w Chełmie

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- trasa turystyczna kredowymi podziemiami

I Pojezierze Zachodniopomorskie
1. Środowisko przyrodnicze
- PK: Cedyński, Drawski, Doliny Słupi, Barlinecko-Gorzowski (krajobraz polodowcowy, jeziora, bagna)
- jeziora: Lubie i Wielimie
- wzniesienia morenowe Wału Pomorskiego

2. Obiekty archeologiczne
- sanktuarium pogańskie w Polanowie
- kręgi kamienne w Grzybicy

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- fortyfikacje Wału Pomorskiego w Szczecinku
- średniowieczny układ urbanistyczny i mury miejskie w Chojnej
- ruiny zamku piastowskiego w Starym Drawsku

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- bitwa pod Cedynią
- cmentarz z II WŚ w Drawsku Pomorskim
- Góra Czcibora

5. Zabytki techniki
- skansen taboru kolejowego w Choszcznie
- most kolejowy z XIX w. w Bytowie
- młyn wodny w Połczynie Zdrój

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Dom Gutenberga - muzeum regionalne w Barlinku
- Muzeum Regionalne w Cedyni

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- uzdrowisko w Połczynie Zdrój
- elektrownia szczytowo-pompowa w Żydowie
- Ińskie Lato Filmowe

II Pojezierze Wschodniopomorskie

1. Środowisko przyrodnicze
- Wzgórza Gdańsko-Wejherowskie w Trójmiejskim PK
- Kaszubski PK (Szwajcaria Kaszubska, Wzgórza Szymbarskie, jeziora w dorzeczu górnej Raduni)
- las bukowy na Górze Zamkowej w Kartuzach

2. Obiekty archeologiczne
- grodzisko w Kartuzach

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- gotycki zamek pokrzyżacki otoczony murem w Gniewie
- średniowieczny układ urbanistyczny i gotyckie kościoły w Tczewie
- zamek Joannitów w Skarszewie

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- utworzenie w 1920 r. pierwszej polskiej szkoły morskiej

5. Zabytki techniki
- dawna fabryka gazomierzy z XIX w. w Tczewie


6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Kaszubskie w Kartuzach
- Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim
- skansen kolejowy w Kościerzynie

7. Obiekty i ośrodki kultury ludowej
- warsztat garncarski rodziny Neclów w Chmielnie
- Kaszubski Uniwersytet Ludowy w Wieżycy
- wyplatanie talerzy, dzbanów, koszyków itp. z korzeni sosny (wioski na obszarze pojezierza)

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- ośrodki turystyczne w Szymbarku i Stężycy
- sala Bractwa Rycerskiego Zamku Gniewskiego
- Centrum Myśliwskie w Gniewie

III Pojezierze Południowopomorskie

1. Środowisko przyrodnicze
- PN Bory Tucholskie (bory sosnowe, jeziora lobeliowe) - rezerwat biosfery UNESCO, Natura 2000
- Drawieński PN (Dolina Drawy i Płocicznej)
- Tucholski PK (cisy staropolskie, Dolina Brdy)
- rzeki: Wda, Gwda, Brda

2. Obiekty archeologiczne
- rezerwat archeologiczny „Kręgi Kamienne” w miejscowości Odry
- grodzisko wczesnośredniowieczne w Kaliszu Pomorskim
- cmentarzysko z okresu rzymskiego w Węsiorach

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- średniowieczny układ miasta i ruiny zamku w Człuchowie
- kościół św. Jana Chrzciciela w Chojnicach
- mury miejskie w Chojnicach

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- fortyfikacje Wału Pomorskiego
- cmentarze wojenne z IIWŚ (Złotów, Piła, Wałcz)
- miejsce urodzenia Stanisława Staszica w Pile

5. Zabytki techniki
- akwedukt nad Czerską Strugą
- jedna z najstarszych elektrowni wodnych w Europie (Jezioro Prostynia)
- zapora na Brdzie

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum PN Bory Tucholskie
- Skansen Wsi Kaszubskiej - Wdzydze Kiszewskie
- Muzeum Walk o Wał Pomorski w Mirosławcu

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- obiekty Zalewu Koronowskiego

IV Dolina Dolnej Wisły

1. Środowisko przyrodnicze
- PK Dolina Dolnej Wisły (wydmy, zakola, jeziorka wytopiskowe, źródła wody alkalicznej)
- Góra Zamkowa - punkt widokowy
- Ogród Botaniczny im. Jana III Sobieskiego w Grudziądzu

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- gotyckie mury obronne, twierdza z XVIII w. w Grudziądzu
- średniowieczny układ miasta Grudziądza
- ruiny gotyckiego zamku krzyżackiego z XIV w. w Świeciu

7. Obiekty i ośrodki kultury ludowej
- wieś mennonicka w Wielkim Lubieniu

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika w Grudziądzu
- podmiejskie letnisko w Ostromecku

V Pojezierze Iławskie

1. Środowisko przyrodnicze
- PK Pojezierza Iławskiego (jeziora, łęgi, grądy)
- aleja sosnowa w Szymbarku
- jezioro Karaś - kolonia kormoranów

2. Obiekty archeologiczne
- Cholin - dawny gród Prusów

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- zamek krzyżacki w Malborku - UNESCO, pomnik historii
- kościół św. Jana w Malborku
- gotycki kościół Przemienienia Pańskiego z XIV w. w Iławie

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- domniemane miejsce śmierci św. Wojciecha

5. Zabytki techniki
- Kanał Elbląski - śluzy i pochylnie - pomnik historii
6. Muzea, archiwa, zbiory
- muzeum w zamku w Kwidzyniu
- muzeum w zamku w Malborku
- Muzeum Powiela w zamku w Sztumie

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- turystyczny szlak wodny Kanałem Elbląskim
- inscenizacja „Światło i dźwięk” w zamku w Malborku
- „Złota Tarka” Międzynarodowy Festiwal Jazzu Tradycyjnego

VI Pojezierze Chełmińsko-dobrzyńskie

1. Środowisko przyrodnicze
- bardzo zróżnicowany krajobraz młodo glacjalny (moreny, wały itp.)
- Brodnicki PK (jeziora rynnowe, lasy, grądy)
- Jezioro Bachotek - rezerwat roślinności bagiennej

2. Obiekty archeologiczne
- grodzisko średniowieczne na Górze Zamkowej
- grodzisko „Szwedzkie Okopy” z VI-VIII w.
- grodzisko na górze Bocieniec

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- Stare Miasto w Chełmnie - pomnik historii
- zamek krzyżacki z XIV w. w Nidzicy
- zamek książąt mazowieckich w Płocku

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- pole bitwy z 1410 r. na Garbie Lubawskim
- pomnik Zwycięstwa Grunwaldzkiego

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Ziemi Chełmińskiej
- Muzeum Ziemi Lubawskiej
- Muzeum Bitwy Grunwaldzkiej

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- spływy kajakowe w Dolinie Drwęcy
- konkursy krasomówcze, turnieje rycerskie, bale kostiumowe w Golubiu-Dobrzyń
- Mazowiecki Obserwatorium Geograficzne UW

VII Pojezierze Mazurskie

1. Środowisko przyrodnicze
- Mazurski PK - Światowy Rezerwat Biosfery UNESCO „Jezioro Łuknajno”
- Wielkie Jeziora Mazurskie (Śniardwy, Mamry, Niegocin)
- Wzgórze Czterech Wiatrów (Mrągowo)

2. Obiekty archeologiczne
- 4 grody Galindów przy szlaku z Rynu do Giżycka
- Święta Góra - miejsce kultowe Prusów

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- katedra św. Jakuba Starszego w Olsztynie
- zamek krzyżacki w Ełku
- zamek biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- grobowiec Fahrenheidów w Rapie
- „Wilczy Szaniec” w Gierłożu

5. Zabytki techniki
- Ełcka Kolej Dojazdowa
- most obrotowy na Kanale Łuczańskim
- kanały i śluzy w systemie wodnym Wielkich Jezior Mazurskich

6. Muzea, archiwa, zbiory
- muzeum biograficzne Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego
- Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
- skansen kolei normalnotorowej w Ełku

7. Obiekty i ośrodki kultury ludowej
- ośrodek sztuki ludowej i folkloru Filiponów
- wieś Klon - budownictwo

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- MFM „Piknik Country” w Mrągowie
- planetarium i obserwatorium astronomiczne w Olsztynie
- festiwal piosenki żeglarskiej i morskiej „Shanty” w Giżycku

VIII Pojezierze Litewskie (Suwalsko-Augustowskie)

1. Środowisko przyrodnicze
- Suwalski PK (Cisowa Góra, krajobraz młodo glacjalny)
- PK Puszczy Romnickiej (polskie prerie, j. Gołdap)
- Wigierski PN (jeziora: Wigry, Wigierskie, Długie, Okrągłe, rzeka Czarna Hańcza)

2. Obiekty archeologiczne
- gród Jaćwingów „Góra Zamkowa”
- rezerwat archeologiczny „Cmentarzysko Jaćwingów” w Szwajcarii

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- klasycystyczna zabudowa centrum Suwałk
- zespół klasztorny Dominikanów (figura Matki Boskiej z XV w.) w Sejnach
- drewniany kościół z XIX w. i murowana kaplica w Studzienicznej

5. Zabytki techniki
- Kanał Augustowski - pomnik historii
- wiadukty w Puszczy Romnickiej

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Historii Kanału Augustowskiego
- muzeum Wigierskiego PN
- muzeum Suwalskiego PK

7. Obiekty i ośrodki kultury ludowej
- ośrodek kultury litewskiej w Puńsku

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- uzdrowisko w Augustowie
- ośrodek „Pogranicze Sztuk, Kultur, Narodów” w Sejnach

I Pobrzeże Szczecińskie:

1. Środowisko przyrodnicze
- Woliński PN (j. Turkusowe, rez. Żubrów, klify, buczyna pomorska)
- góry: Grzywacz 115mnpm, Bukowiec 148mnpn
- Zalew Szczeciński - laguna przybrzeżna, zatoka Bałtyku 666-687km2

2. Obiekty archeologiczne
- grodzisko na jeziorze Czaj - okolice Międzyzdrojów
- grodzisko w Kołbaczu
- rezerwat archeologiczny i Wzgórze Wisielców (cmentarz kurhanowy z IX-X wieku, najstarsza wczesnośredniowieczna nekropolia na Pomorzu Zachodnim) w Wolinie

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- kościół NMP (gotyk, cegła, orientowana), mury miejskie (liczne baszty i bramy, ok.1km, najpotężniejsze) w Stargardzie Szczecińskim
- wpisane na listę pomników historii
- układ urbanistyczny Szczecina z placem Orła Białego
- zespół katedralny konkatedry św. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim (pomnik historii) - romańsko-gotycka, ceglana, trójnawowa bazylika.
- ruiny kościoła na klifie w Trzęsaczu

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- cmentarz żydowski w Szczecinie
- cmentarz Centralny w Szczecinie

5. Zabytki techniki
- poniemieckie wyrzutnie V-1 i V-2 w Zalesiu i Międzyzdrojach
- latarnia morska w Świnoujściu - najwyższa na polskim wybrzeżu Bałtyku
- kolejka wąskotorowa Gryfice-Niechorze

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Wolińskiego PN na obszarze Międzyzdrojów
- Muzeum Rybołówstwa Morskiego w Świnoujściu
- Muzeum kolejki wąskotorowej w Gryficach

7. Obiekty i ośrodki kultury ludowej

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- elektrownia geotermalna w Pyrzycach
- Festiwal Wikingów w Wolinie - jedna z największych tego typu imprez w Europie, liczne rekonstrukcje bitew, pokazy umiejętności rzemieślniczych, prezentacja kultury wikingów i Słowian
- Festiwal Artystyczny Młodzieży Akademickiej (FAMA) - warsztaty, występy, happeningi, imprezy plenerowe
- promenada gwiazd w Międzyzdrojach

II Pobrzeże Koszalińskie

1. Środowisko przyrodnicze
- klify w okolicach Jarosławca
- Słowiński PN - rezerwat biosfery UNESCO (zalesione; ruchome wydmy, Góra Łącka)
- jeziora: Jamno, Łebsko, Gardno
- bory: sosnowy i bagienny

2. Obiekty archeologiczne
- święta góra Słowińców w okolicy Smołdzina
- sanktuarium pogańskie w Koszalinie
- grodzisko na Górze Zamkowej w Wejherowie

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- gotycka bazylika konkatedralna Wniebowzięcia NMP w Kołobrzegu (halowa, pięcionawowa)
- gotycki zamek książąt pomorskich w Darłowie (jedyny w Polsce gotycki nadmorski zamek, na planie kwadratu, wieża)
- zabudowa willowo-wczasowa w Łebie

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- bitwa o Kołobrzeg
- cmentarz wojenny z 1945r. w Kołobrzegu
- sarkofagi książąt pomorskich w kościele Mariackim w Darłowie

5. Zabytki techniki
- pozostałości niemieckich wyrzutni V-1 i V-2 koło Darłowa
- latarnia morska w Darłowie
- latarnia morska w Kołobrzegu

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Przyrodniczo-Leśne Słowińskiego PN
- Okręt Muzeum ORP „Fala” w Kołobrzegu
- Muzeum Okręgowe w Koszalinie (w pałacu Młynarzy z XIX w.)

7. Obiekty i ośrodki kultury ludowej
- domy rybaków w Ustroniu Morskim
- ośrodek haftu kaszubskiego w Wejherowie

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- uzdrowisko w Ustce
- kąpieliska i porty rybackie w Łebie, Darłowie, Ustce, Kołobrzegu
- Festiwal Chórów Polonijnych w Koszalinie

III Pobrzeże Gdańskie

1. Środowisko przyrodnicze
- najgłębsza depresja w Polsce (-1,8m) w Karczowiskach Dolnych koło Elbląga
- Zatoka Gdańska (Zatoka Pucka i Zalew Wiślany)
- Nadmorski PK (wydmy, klify, fokarium), PK Mierzeja Wiślana (kormorany, czapla siwa, wydmy), PK Wzniesienia Elbląskie (skupisko 200-letnich dębów)
- ostoje bobrów, Puszcza Darżlubska i Wierzchucińska

2. Obiekty archeologiczne

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- Gdańsk (pomnik historii) - układ starego miasta, Brama Wyżynna, Ratusz Głównego Miasta, kościół Mariacki, fontanna Neptuna)
- Sopot - ul. Bohaterów Monte Cassino, klasycystyczne dworki secesyjne, kamieniczki z XIX i XX w.
- zamek krzyżacki w Pasłęku z XIV w. (jedno z możliwych miejsc ukrycia Bursztynowej Komnaty)
- zespół wzgórza katedralnego we Fromborku - pomnik historii

4. Upamiętnione miejsca historyczne
- Westerplatte (pomnik historii); Poczta Gdańska
- Skwer Kościuszki - pomnik Josepha Conrada w Gdyni
- 31.08.1980 - podpisanie porozumienia gdańskiego i utworzenie „Solidarności”

5. Zabytki techniki
- molo w Sopocie - najdłuższe molo nad Bałtykiem
- Żuraw w Gdańsku - zabytkowy dźwig portowy
- końcowy odcinek kanału Elbląskiego (pomnik historii) - najdłuższy kanał żeglowny w Polsce

6. Muzea, archiwa, zbiory
- Muzeum Poczty i Telekomunikacji w Gdańsku
- Żaglowiec „Dar Pomorza” w Gdyni
- Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni

7. Obiekty i ośrodki kultury ludowej
- układ dawnej wsi rybackiej w Jastarni
- warsztat szkutniczy Aleksandra Celarka w Chałupach
- mennonickie budownictwo o konstrukcji szkieletowej w gminie Ryjewo

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945 r.), imprezy
- Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni
- Międzynarodowy Festiwal Piosenki - Opera Leśna w Sopocie
- stocznie w Gdańsku

IV Nizina Staropruska

1. Środowisko przyrodnicze
- 40 gniazd bocianów białych w Żywkowie koło Górowa Iławeckiego
- rezerwat „Dolina rzeki Wałszy”
- rezerwat „Jezioro Siedmiu Wysp”

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki
- fragment murów obronnych z bramą Lidzbarską w Bartoszycach
- zamek krzyżacki w Barcianach
- pałac barokowy w Drogoszach koło Barcian

6. Muzea, archiwa, zbiory
- muzeum etnograficzne w klasztorze Werbistów



Wyszukiwarka