BADANIE NEUROLOGICZNE Czego potrzebujemy? - młoteczek neurologiczny -latareczka - kamerton 512 Hz - wacik -spinacz biurowy - oftalmoskop Kolejność badania: 1.Stan psychiczny - orientacja auto i allopsychiczna 2.Nerwy czaszkowe. 3.Ruchy czynne 4.Koordynację i chód 5.Odruchy 6.Czucie 7.Dodatkowe testy. NERWY CZASZKOWE Obserwacja: - opadanie powieki (III) - opadanie połowy twarzy (VII) - chrypka - wymawianie słów ( V, VII. IX, XII) - nieprawidłowe ustawienie gałek ocznych (III, IV, VI). -nieprawidłowe lub asymetryczne źrenice (II, III) BADANIE N. I - WĘCHOWEGO: Kolejno do każdej dziurki zostają przystawione substancje zapachowe. - Substancja nie powinna być drażniąca, ponieważ mogą zostać pobudzone włókna n.V. - Podczas badania jednej dziurki druga oraz powinna być zamknięta. - Pacjent nie powinien widzieć badanej substancji. BADANIE N.II - WZROKOWEGO: Ostrość wzroku: - użycie karty Snellena - czy liczy palce - poczucie światła BADANIE POLA WIDZENIA: - Siadamy naprzeciwko pacjenta w odległości około 0,5m. - Prosimy o patrzenie nam w oczy i zasłonięcie jednego oka. - W płaszczyźnie czołowej z czterech głównych kierunków zbliżamy palec i prosimy pacjenta o stwierdzenie, w którym momencie staje się on widoczny. BADANIE REAKCJI ŹRENIC NA ŚWIATŁO: - Zgaś światło w pokoju - Poproś pacjenta o patrzenie na odległy punkt. - Oświetlaj źrenicę przesuwając oświetlenie od boku do środka. - Sprawdź reakcję bezpośrednią oraz konsensualną - Zwróć uwagę na wielkość źrenic oraz ich kształt. BADANIE AKOMODACJI: - Palec badającego znajduje się 10 cm przed nosem badanego. - Poproś badanego o naprzemienne patrzenie w dal oraz na palec. - Obserwuj reakcję źrenic w każdym oku. BADANIE N. III, IV, VI -Czy jest opadanie powieki? -Ruchy gałki ocznej - poproś badanego o wodzenie wzrokiem za twoim palcem bez poruszania głową. Zatrzymaj się w skrajnym wychyleniu do góry i na bok, żeby sprawdzić, czy występuje oczopląs. -Zbadaj konwergencję zbliżając palec do nasady nosa pacjenta. -Zbadaj spojrzenie w 6 głównych kierunkach. -IV n. - bloczkowy ruch gałki ocznej do wewnątrz i na dół -VI n. - odwodzący ruch gałki ocznej do boku. BADANIE N. V - TRÓJDZIELNEGO. -badamy czuciowe pola V1,V2,V3 i część ruchową V3 oraz odruch rogówkowy a)wacikiem dotykamy pól czuciowych V1, V2, V3 b) czy pacjent czuje dotyk, czy przedmiot jest ostry czy tępy i czy czuje tak samo po obu stronach? c) zbadaj mięśnie skroniowy i żwacz - poproś pacjenta o otworzenie i zaciśnięcie żuchwy. d) zbadaj odruch żuchwowy. odruch rogówkowy: a) tłumaczymy pacjentowi co będziemy robić! b) prosimy, żeby pacjent spojrzał w górę i przeciwną stronę c) wacikiem dotykamy rogówki i obserwujemy czy reakcja - mrugnięcie jest jednakowa po obu stronach. d) Powtarzamy badanie po drugiej stronie. BADANIE N. VII - TWARZOWEGO
-BADANIE N. VIII - PRZEDSIONKOWO - ŚLIMAKOWEGO -czy pacjent słyszy pocieranie palców? TEST WEBERA - lateralizacji. Przykładamy wibrujący kamerton na czubku głowy pacjenta i pytamy gdzie słyszy on dźwiek. Prawidłowo po środku. TEST RINNEGO - porównanie przewodnictwa kostnego i powietrznego. Przykładamy wibrujący kamerton do wyrostka sutkowatego. Gdy pacjent przestaje słyszeć dźwięk przystawiamy kamerton do ucha i pytamy, czy słyszy ten sam dzwięk. Prawidłowo - przwodnictwo KOSTNE < POWIETRZNE. BADANIE NERWU IX - JĘZYKOWO - GARDŁOWEGO ORAZ N. X - BŁĘDNEGO Badanie nerwu IX - językowo - gardłowego oraz n. X - błędnego -Czy pacjent ma chrypkę? -Połykanie -Poproś o powiedzenie „A” i obserwuj ruchy podniebienia miękkiego. -Odruch wymiotny. BADANIE N. XI - DODATKOWEGO -stojąc z tyłu zwróć uwagę, czy pacjent nie ma zaników mięśnia czworobocznego. -Poproś o uniesienie ramion oraz o zwrot głowy w obie strony BADANIE N. XII - PODJĘZYKOWEGO. -Czy są zaniki, drżenia pęczkowe? -Poproś o wysunięcie języka i poruszanie na boki. Porażenie n. XII -Zaniki mięśniowe BADANIE RUCHU: OBSERWACJA: -ruchy mimowolne -symetria mięśni -zaniki - w szczególności dłonie, ramiona i uda. -Chód Badanie napięcia mięśniowego: -Zegnij i wyprostuj palce, nadgarstek, staw łokciowy. -Zegnij i wyprostuj staw skokowy i kolanowy. - Czy obserwujesz WIOTKOŚĆ czy SPASTYCZNOŚĆ (czyli wzmożone napięcie) mięśni. BADANIE SIŁY MIĘŚNIOWEJ: Skala: 0/5 brak napinania mięśnia 1/5 widoczne napinanie mięśnia, ale brak ruchu w stawie 2/5 ruch w stawie, ale nie pokonujący siły grawitacji 3/5 ruch w stawie, pokonujący siłę grawitacji, ale nie pokonujący niewielkiego oporu 4/5 ruch w stawie, pokonujący niewielki opór 5/5 normalna siła W RUTYNOWYM BADANIU SPRAWDZAMY: -Zgięcie (dwugłowy C5, C6) i wyprost (C6, C7, C8, trójgłowy) w stawie łokciowym. -Wyprost nadgarstka (C6, C7, C8, nerw promieniowy) -Ściskanie palców ( C7, C8, Th1) -Rozwieranie palców ( C8, Th1, nerw łokciowy) -Przeciwstawianie kciuka (C8, Th1, nerw pośrodkowy) -Zgięcie w stawie biodrowym (L2, L3, L4, ilopsoas) -Prostowanie w stawie biodrowym (S1, pośladkowy wielki) -Odwodzenie w stawie biodrowym ( L4, L5, S1, pośladkowy wielki i najmniejszy) -Przywodzenie w stawie biodrowym ( L2, L3, L4, przywodziciele) -Wyprostowanie kolana (L2, L3, L4, mięsień czworogłowy uda) -Zgięcie kolana (L4, L5, S1, S2) -Zgięcie grzbietowe stopy (L4,L5) -Zgięcie podeszwowe stopy (L4,L5) Chód i koordynacja BADAMY: Diadochokineza - szybkie ruchy naprzemienne Próba palec - nos Próba pięta- kolano Próba Romberga CHÓD: - poprosić pacjenta, żeby swobodnie przeszedł się po pokoju. - Chodzenie wzdłuż linii - Chodzenie na palcach - Chodzenie na piętach - Podskakiwanie w miejscu na jednej nodze - Wstawanie z przysiadu Stopniowanie odruchów: 0 - brak 1+lub+ - osłabione 2+lub++ - normalne 3+lub+++ - wygórowane bez klonusów 4+lub++++ - wygórowane z klonusami Odruchy - z m. dwugłowego (C5,C6) - z m. trójgłowego (C6,C7) - odruch kolanowy i ścięgna achilessa - klonusy - odruch Babińskiego - openheima i gordona BADANIE CZUCIA -Zamknięte oczy -Zawsze porównujemy PRAWĄ i LEWĄ stronę -Zawsze porównuj proksymalne i dystalne części kończyn. -W przypadku wykrycia ubytku czucia przeprowadź dokładniejsze badanie. -Czucie wibracji -Kamerton przyłóż do dystalnych stawów międzypaliczkowych wskaziciela i dużego palca u stopy. -Czucie głębokie -Czucie położenia palców dłoni i stóp. -Oczy mają być zamknięte -W przypadku zaburzenia czucia położenia badaj większe proksymalne stawy. CZUCIE BÓLU SPINACZ BIUROWY.... -Poproś pacjenta o określenie, czy czuje przedmiot ostry, czy tępy. Zbadaj: -Ramiona (C4) -Wewnętrzne i zewnętrzne powierzchnie przedramion (C6 i Th 1) -Kciuki i małe palce (C6 i C8) -Przednie powierzchnie ud -Przyśrodkowe i boczne powierzchnie łydek (L4 i L5) -Małe palce u stóp (S1) CZUCIE TEMPERATURY: Użyj kamertonu podgrzanego lub schłodzonego przez wodę Zbadaj: -Ramiona (C4) -Wewnętrzne i zewnętrzne powierzchnie przedramion (C6 i Th 1) -Kciuki i małe palce (C6 i C8) -Przednie powierzchnie ud -Przyśrodkowe i boczne powierzchnie łydek (L4 i L5) -Małe palce u stóp (S1) CZUCIE DOTYKU Użyj wacika lub własnych palców... Zbadaj: -Ramiona (C4) -Wewnętrzne i zewnętrzne powierzchnie przedramion (C6 i Th 1) -Kciuki i małe palce (C6 i C8) -Przednie powierzchnie ud -Przyśrodkowe i boczne powierzchnie łydek (L4 i L5) -Małe palce u stóp (S1) ROZPOZNAWANIE DOTYKU... -Grafestezja - rysujemy cyfry na dłoni pacjenta -Stereognozja - rozpoznawanie przedmiotów (monety, spinacze, ołowek itd.) -Rozróżnianie 2 punktów - określenie najmniejszej odległości, przy której 2 jednoczesne boźce są określane przez pacjenta jako różne.
|
OBRĘCZ BARKOWA Oglądanie; Staw mostkowo - obojczykowy
Zniekształcenie po zwichnięciu Obojczyk Zniekształcenie po złamaniu z przemieszczeniem odłamów; w złamaniu w 1/3 części dalszej uniesienie odłamu przyśrodkowego pociąganego przez mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy Skrócenie obojczyka przy złamaniu z przemieszczeniem odłamów do boku Stawy rzekome obojczyka (wyjątkowo po leczeniu zachowawczym) cechują się obfitą kostniną Staw barkowo - obojczykowy
W zwichnięciu stawu wygórowanie dystalnej części obojczyka, zwłaszcza przy pociągnięciu w dół w osi ramienia Oglądanie Bolesne rozdęcie i zatarcie obrysów stawu barkowego Ocena symetrii ustawienia łopatek (choroba Sprengla, zespół Klippel - Feile'a) Odstawanie przyśrodkowego brzegu łopatki przy niedowładzie mięśnia zębatego przedniego Ocena znekształceń obojczyka, obrzęku stawu barkowego i asymetrii dołu nadobojczykowego u siedzącego pacjenta Staw ramienny - zakres ruchu: Zgięcie: 40*, Wyprost: 90*, 150-170* Odwodzenie: 180*. Przywodzenie: 40* Zgięcie w pł.poziomej: 135*, Wyprost:40-50* TESTY FUNKCJONALNE Ze względu na badane struktury anatomiczne można je podzielić na następujące grupy 1. Testy orientacyjne 2. Testy oceniające pierścień rotatorów 3. Testy zapalenia kaletek 4. Testy stawu barkowo - obojczykowego 5. Testy ścięgna głowy długiej m. dwugłowego 6. Testy oceniające stabilność Testy orientacyjne Pozwalają na wstępne zorientowanie się w patologii obręczy barkowej i podjęcie decyzji o wykonaniu bardziej szczegółowych testów Szybki test dla oceny złożonego ruchu w stawie CHWYT CODMANA Badanie palpacyjne obręczy barkowej w czasie wykonywania ruchów w stawie barkowym we wszystkich kierunkach Elementy badania
- sprawdzenie wrażliwości na ucisk najważniejszych punktów kostnych - stwierdzenie obecności trzeszczeń w stawie ramiennym, przeskakiwania (np. ścięgna głowy długiej m. dwugłowego) - stwierdzenie ograniczenia ruchomości stawu TEST „ZNAKU DŁONI” I „ZNAKU PALCA” Prosimy pacjenta o wskazanie lokalizacji bólu - dla bólów stawu ramiennego i podbarkowych typowy jest „znak dłoni” - dla bólów stawu barkowo - obojczykowego typowy jest „znak palca” Testy oceniające pierścień rotatorów m. obły mniejszy + m. podgrzebieniowy + m. nadgrzebieniowy = PIERŚCIEŃ ROTATORÓW Z pozycji neutralnej wykonywane jest bierne i czynne odwodzenie ramienia
Bóle przy odwodzeniu w granicach 70 - 120 stopni świadczą o uszkodzeniu ścięgna m. nadgrzebieniowego Bóle nasilają się przy wykonywaniu powyższego testu przy jednoczesnej rotacji wewnętrznej ramienia a zmniejszają się przy rotacji zewnętrznej OBJAW OPADAJĄCEGO RAMIENIA (drop arm) Wykonanie: u siedzącego pacjenta wyprostowane ramię jest biernie odwiedzone do kąta 120º. Pacjent powinien utrzymać tę pozycję bez podpierania, a następnie powoli opuścić kończynę. Interpretacja: osłabienie utrzymania ramienia bez/lub z bólami, lub jego nagłe opadnięcie świadczy o uszkodzeniu pierścienia rotatorów, które najczęściej spowodowane jest zmianami w mięśniu nadgrzebieniowym Niespecyficzny test mięśnia nadgrzebieniowego Osłabienie i/lub bóle podczas odwodzenia ramienia powyżej 90 stopni wbrew oporowi świadczy o uszkodzeniu pierścienia rotatorów TESTY ZAPALENIA KALETEK W patologii barku największe znaczenie ma kaletka podbarkowa Wyjaśnienie przyczyn bólów barku Palcem wskazującym i środkowym należy zbadać palpacyjnie od strony bocznej i brzusznej okolicę pod wyrostkiem barkowym. Zlokalizowany ból uciskowy w przestrzeni podbarkowej świadczy o zapaleniu kaletki podbarkowej oraz o chorobie pierścienia rotatorów. TEST DAWBARNA Wskazuje na zapalenie kaletki podbarkowej Podczas gdy jedną ręką badający odwodzi, ze średniego odwiedzenia, kończynę górną pacjenta, drugą ręką bada palpacyjnie przestrzeń podbarkową od strony brzuszno-bocznej. W czasie biernego odwodzenia ramienia do 90° badający wywiera punktowy ucisk pod wyrostkiem barkowym. Pierścień rotatorów(objawy zespołu cieśni) Test mięśnia nadgrzebieniowego Jobe'a Test można wykonać u chorego stojącego lub siedzącego. Ramię pacjenta, wyprostowane w stawie łokciowym, jest odwodzone do 90°,zginane do przodu do 30° oraz ustawiane w rotacji wewnętrznej. W czasie odwodzenia i zgięcia w płaszczyźnie poziomej badający wywiera skierowany do góry nacisk na przedramiona. TEST CIASNOTY NEERA (OBJAW ZESPOŁU CIEŚNI) Jedną ręką badający stabilizuje łopatkę, podczas gdy drugą nagle unosi kończynę górną pacjenta do przodu i przyśrodkowo (przywodzi ją) powyżej płaszczyzny poziomej. TESTY ŚCIĘGNA GŁOWY DŁUGIEJ M. DWUGŁOWEGO TEST YERGASONA Wykonanie: Kończyna chorego leży przy tułowiu i jest zgięta do kąta prostego w stawie łokciowym. Jedna ręka badającego znajduje się na barku, a jej palec wskazujący ocenia bruzdę międzyguzkową, drugą ręką chwyta on przedramię chorego jak do powitania. Pacjent powinien wbrew oporowi badającego wykonać supinację przedramienia. W tym czasie dochodzi do napięcia ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego. Interpretacja: Bóle w bruździe międzyguzkowej świadczą o chorobie ścięgnie głowy długiej mięśnia dwugłowego. Mogą one ulec nasileniu przez ucisk ścięgna w bruździe ścięgna międzyguzkowej. TEST LUDINGTONA Wykonanie: Pacjent układa ręce na głowie, w wyniku czego dochodzi do wymuszonego odwiedzenia i zewnętrznej rotacji głowy kości ramiennej. Następnie chory uciska ręką głowę wywołując izometryczny skurcz. Interpretacja: Występowanie bólu w okolicy rowka międzyguzkowego wskazuje na zapalenie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego Testy oceniające stabilność NIESTABILNOŚĆ STAWU RAMIENNEGO Test szufladki przedniej i tylnej Pacjent siedzi. Badający stoi za chorym. W czasie badania prawego ramienia lewą ręką obejmuje i stabilizuje obojczyk oraz górny brzeg łopatki, podczas gdy prawą ręką wykonuje ruchy barku lub głowy kości ramiennej w kierunku brzusznym i grzbietowym. Przedni test obronny
Można go wykonać w pozycji siedzącej lub leżącej STAW ŁOKCIOWY Testy funkcjonalne Orientacyjne Stabilności Zespołów bolesności przedziałów stawu łokciowego TESTY ORIENTACYJNE TEST MAKSYMALNEGO ZGIĘCIA Wskazuje na chorobę stawu łokciowego. Pacjent w pozycji siedzącej. Badający obejmuje nadgarstek, wykonując maksymalne zgięcie w stawie łokciowym. Należy zwrócić uwagę na ograniczenie ruchomości i lokalizację dolegliwości bólowych. TEST WYMUSZONEGO SZPOTAWIENIA Wskazuje na niestabilność więzadłową Pacjent siedzi trzymając wyprostowaną kończynę górną. Jedną ręką badający stabilizuje od strony przyśrodkowej ramię, a drugą w stawie łokciowym przywodzi przedramię chorego. TESTY ŚWIADCZĄCE O OBECNOŚCI ZESPOŁÓW BOLESNOŚCI PRZEDZIAŁÓW STAWU ŁOKCIOWEGO TEST BOWDENA Wskazuje na zespół bolesności bocznego przedziału stawu łokciowego(łokieć tenisisty). Pacjentowi poleca się ścisnąć mankiet aparatu do pomiaru ciśnienia krwi, napompowany do ok.. 4,0 kPa (30 mm Hg) lub utrzymać stały ucisk mankietu, który badający uprzednio ustala. TEST THOMSONA (ZESPÓŁ ŁOKCIA TENISISTY) Wskazuje na obecność zespołu bolesności bocznego przedziału stawu łokciowego. Pacjent jest proszony o nieznaczne wyprostowanie nadgarstka, zgięcie palców w pięść oraz wyprostowanie stawu łokciowego. Jedna ręka badającego fiksuje nadgarstek od strony dłoniowej, podczas gdy druga obejmuje pięść chorego. Następnie chory powinien prostować pięść wbrew oporowi badającego lub badający powinien starać się zgiąć dłoniowo wyprostowany nadgarstek wbrew oporowi stawianemu przez chorego. OBJAW ŁOKCIA GRACZA W GOLFA Świadczy o obecności zespołu bolesności przyśrodkowego przedziału stawu łokciowego. Pacjent zgina łokieć oraz dłoniowo rękę. Badający chwyta rękę chorego. Drugą ręką fiksuje ramię. Pacjent powinien starać się wbrew oporowi ręki badającego wyprostować kończynę górną w stawie łokciowym. RĘKA BADANIE ŚCIĘGIEN MIĘŚNI ZGINACZY PALCÓW ZGINACZ GŁĘBOKI PALCÓW Brak możliwości zgięcia w stawie międzypaliczkowym dalszym przy zablokowaniu przez badającego stawów śródręczno-paliczkowych i międzypaliczkowych bliższych świadczy o uszkodzeniu ścięgna zginacza głębokiego ZGINACZ POWIERZCHOWNY PALCÓW Palce III - V mają wspólny brzusiec mięśniowy m. zginacza głębokiego palców - brak możliwości zgięcia palca w stawie międzypaliczkowym bliższym przy utrzymaniu w wyproście pozostałych świadczy o uszkodzeniu zginacza powierzchownego ZGINACZ DŁUGI KCIUKA I PROSTOWNIK DŁUGI KCIUKA Ograniczenie zginania i prostowania w stawie międzypaliczkowym kciuka przy ufiksowaniu pozostałych stawów świadczy odpowiednio o uszkodzeniu zginacza lub prostownika długiego kciuka TESTY FUNKCJONALNE TEST MUCKARDA Wyjaśnienie ostrych i przewlekłych zapaleń ścięgien mięśnia odwodziciela długiego kciuka i mięśnia krótkiego prostownika kciuka (choroba de Quervaina). Pacjent zgina nadgarstek w stronę łokciową; palce są wyprostowane, a kciuk przywiedziony. TEST GRINDA Ocena zmian zwyrodnieniowych w stawie nadgarstkowo-śródręcznym kciuka. Badający chwyta bolesny kciuk i wykonuje powolne ruchy, które są przenoszone w jego długiej osi. SZYBKI TEST DLA NERWU PROMIENIOWEGO Metoda skriningowa służąca ocenie niedowładu (porażenia) nerwu promieniowego. Pacjentowi poleca się przy zgiętym do 90° stawie łokciowym wyprostować staw promieniowo-nadgarstkowy. OBJAW ZESPOŁU KANAŁU NADGARSTKA Wskazuje na uszkodzenie nerwu pośrodkowego Pacjentowi poleca się utrzymać pełne zgięcie nadgarstka przez 1-2 minuty. Pojawienie się lub nasilenie parestezji w zakresie unerwienia nerwu pośrodkowego przemawia za zespołem kanału nadgarstka. SZYBKI TEST NERWU ŁOKCIOWEGO Wskazuje na porażenie nerwu łokciowego Pacjentowi poleca się zacisnąć rękę w pięść.
TEST PHALENA - test zgięcia nadgarstka .Badany opiera łokcie na stole i swobodnie zwiesza ręce na okres 60 sek. Jeżeli w tym czasie wystąpią drętwienia i mrowienia test uważamy za dodatni
OBJAWY RUCHOWE - osłabienie mięśni kłębu, zwłaszcza odwodziciela krótkiego kciuka. Badanie obejmuje siłę chwytu szczypcowego końcami palców pomiędzy kciukiem i palcem serdecznym
|
KRĘGOSŁUP SZYJNY Poszukuj bolesnych miejsc w przestrzeniach międzykręgowych Bolesność ograniczona do jednej przestrzeni jest częsta w spondylozie oraz w o wiele rzadziej występujących zapaleniach szyjnego odcinka kręgosłupa Zbadaj części przykręgosłupowe poszukując miejsc nadmiernie wrażliwych i o wzmożonym napięciu mięśniowym Obmacaj doły nadobojczykowe w poszukiwaniu: żebra szyjnego guzów powiększonych węzłów chłonnych Zwróć uwagę, że najbardziej wystający jest wyrostek kolczysty kręgu C7; czasem Th1 Inne testy dotyczące odcinka szyjnego kręgosłupa TEST PERKUSYJNY Przy lekko zgiętym kręgosłupie opukuj wyrostki rylcowate wszystkich kręgów Zlokalizowany ból wskazuje na obecność złamania , zaburzeń funkcji mięśni lub więzadeł Objawy korzeniowe świadczą o uszkodzeniu krążka międzykręgowego z podrażnieniem korzenia nerwowego TEST O'DONOGHUE'A Wykonuje się zgięcie głowy ku bokom; najpierw ruch bierny, potem czynny z oporem Ból występujący w czasie ruchu biernego przemawia raczej za pochodzeniem więzadłowym lub ze strony stawów kręgosłupa Ból pojawiający się przy izometrycznym napięciu mięśni wbrew oporowi przemawia raczej za zaburzeniem mięśni przykręgowych TEST VALSALVY W czasie tego ogólnie znanego testu może dojść do pojawienia się ostrych dolegliwości bólowych o typie korzeniowym w przypadku wypadnięcia krążka międzykręgowego czy obecności guzów zwężających kanał kręgowy Testy wykrywające zmiany w stawach międzykręgowych i zwężenie otworów międzykręgowych Istnieje wiele testów opierających się na wywoływaniu dolegliwości bólowych z tych struktur w czasie odpowiednich ruchów oraz wywoływania kompresji lub ucisku mających na celu zwężenie/rozszerzenie otworów międzykręgowych TEST SPURLINGA Wykonuje się zgięcie w bok i rotację głowy z jednoczesnym uciskiem w osi kręgosłupa Bóle mogą pojawić w przypadku zmian w stawach międzykręgowych i ucisku na korzenie nerwowe Test można powtórzyć przy wyproście kręgosłupa co zwęża otwory międzykręgowe i czyni test bardziej czułym TEST DYSTRAKCYJNY Test jest poniekąd odwróceniem mechanizmu poprzedniego testu Dystrakcja powoduje zmniejszenie dolegliwości bólowych o tym samym źródle pochodzenia co w poprzednim teście ODCINEK PIERSIOWY KRĘGOSŁUPA Oceń zarys kifozy w czasie ściągania barków do tyłu. Spłycenie kifozy świadczy również o zachowanej elastyczności. Oceń zarys kifozy w czasie skłonu pacjenta do przodu. Pogłębienie się krzywizny świadczy o zachowanej elastyczności Oceń przebieg krzywizn kręgosłupa z boku. Kryteria prawidłowej postawy są ciężkie do oceny ale poszukuj nadmiernej kifozy a jeśli taka istnieje - oceń czy jest regularna Najczęstsze przyczyny sztywnej kifozy ale o regularnym przebiegu to: kifoza starcza (często związana z osteoporozą) choroba Scheuermanna zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa Najczęstsze przyczyny sztywnej kifozy o nieregularnym, kątowym zarysie Złamania, gruźlica i wrodzone wady kręgów SPŁYCENIE lub odwrócenie lordozy lędźwiowej może być spowodowane chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa i/lub wypadnięciem jądra miażdżystego L5-S1 zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa chorobami niszczącymi trzony kręgowe (np. gruźlica) POGŁĘBIENIE lordozy lędźwiowej często fizjologicznie u kobiet, zwłaszcza w przypadku otyłości lub ciąży wynik przykurczu zgięciowego w stawach biodrowych wynik niedowładu mięśni brzucha lub mięśni pośladkowych wielkich lub kulszowo-goleniowych łącznie z wyczuwalnymi wyraźniej wyrostkami kolczystymi dalszych kręgów może świadczyć o kręgozmyku Przy obecności skoliozy należy ocenić czy jest ona funkcjonalna czy strukturalna oglądanie na siedząco może znieść obecność skrzywienia w przypadku nierówności kończyn dolnych pochylenie tułowia do przodu zniesie obecność skoliozy funkcjonalnej, nie wpłynie na obecnośc skrzywienia w skoliozie strukturalnej (objaw Adama); obecność garbu żebrowego potwierdza rozpoznanie skoliozy strukturalnej Przy pochyleniu tułowia do przodu należy zwrócić uwagę na poszczególne odcinki kręgosłupa w tym ruchu Pomiar odległości palce-podłoga pomaga obiektywizować zaburzenia ruchomości kręgosłupa Test rozszerzalności klatki piersiowej W warunkach fizjologicznych różnica między wdechem i wydechem wynosi 3,5 - 6 cm Zmniejszoną ruchomość oddechową stwierdza się w chorobie Bechterewa (zarówno wdech jak i wydech, ruchy oddechowe niebolesne) Zmniejszona ruchomość wynikająca z dolegliwości bólowych towarzyszy m.in. zapaleniom opłucnej lub osierdzia W dychawicy oskrzelowej i rozedmie dochodzi do bezbolesnego ograniczenia wydechu OBJAW OTTA - pomiar ruchomości piersiowego odcinka kręgosłupa OBJAW SCHOBERA - pomiar ruchomości lędźwiowego odcinka kręgosłupa W pozycji stojącej: C7 - 30cm, S1 - 10cm. Pochylenie do przodu: C7 - 32cm, S1 - 13cm Pochylenie do tyłu : C7 - 28cm, S1 - 7cm. TEST SCHEPELMANNA Służy różnicowaniu bólów klatki piersiowej Bóle po stronie wklęsłej przy pochyleniu kręgosłupa do boku mogą świadczyć o neuralgii międzyżebrowej, po stronie wypukłej o zapaleniu opłucnej OBJAW MENNELLA Dolegliwości bólowe przy przeproście w stawie biodrowym po ufiksowaniu kości krzyżowej wskazują na zmiany chorobowe w stawie krzyżowo-biodrowym
|
KOŃCZYNA DOLNA BADANIE W PRZYPADKU SKRÓCENIA KOŃCZYNY Pacjent leży na plecach równolegle do brzegów leżanki Należy sprawdzić symetryczne ustawienie kolców biodrowych Następnie porównując odległość między krętarzami większymi a kolcami biodrowymi przednimi górnymi po obu stronach można orientacyjnie określić czy skrót wynika z deformacji powyżej krętarza Należy pamiętać, że skośne ustawienie miednicy może być trudne do korekcji w przypadku istnienia przykurczu przywiedzeniowego w stawie biodrowym * Ustawienie stóp w jednej linii przy zgiętych kolanach pozwala określić czy skrót wynika ze skrócenia uda (F) czy goleni (T) Następnie należy sprawdzić ustawienie w stawach skokowych; powinno być symetryczne SKRÓCENIE KOŃCZYNY dystalnie do krętarza A - poniżej stawu kolanowego (np. po złamaniu kości goleni) B - Powyżej stawu kolanowego (np. po złamaniu k. udowej) C - powyżej i poniżej stawu kolanowego, np. w porażeniach po zakażeniu wirusem polio, zapaleniach kości czy stawów lub uszkodzeniach urazowych nasad kości długich STAW BIODROWY Głowa kości udowej zanurzona jest w 2/3 obwodu w panewce Panewka u dorosłych ustawiona jest pod kątem 12-15 stopni do przodu w stosunku do płaszczyzny czołowej i pod kątem 65-70 stopni w stosunku do płaszczyzny horyzontalnej Aby zachować zborność stawu biodrowego pod podobnymi kątami powinna być ustawiona głowa i szyjka kości udowej ELEMENTY Kąt szyjkowo-trzonowy u dorosłych wynosi 128 stopni (średnia) Szyjka zwrócona jest pod kątem 12-15 stopni w stosunku do płaszczyzny czołowej (kąt antetorsji) Oś szyjki kości udowej biegnie w kierunku kolca biodrowego przedniego górnego strony przeciwnej Dla oceny stosunku kości udowej do miednicy posługujemy się licznymi liniami pomocniczymi Ich przebieg opiera się na prawidłowych stosunkach anatomicznych struktur kostnych miednicy i stawu biodrowego; odchylenia położenia badalnych elementów w stosunku do tych linii pomagają w określeniu deformacji Określenie stosunków anatomicznych pozwala na ustalenie stopnia przemieszczenia kości udowej w stosunku do miednicy Odpowiada on przerwie w linii Shentona - Menarda na radiogramie Ocena ustawienia miednicy Z BOKU (G) - hiperlordoza w części lędźwiowej kręgosłupa może wynikać z przykurczu w stawie/stawach biodrowych Z PRZODU - porównanie symetrii ustawienia kolców biodrowych (asymetria m.in. w skoliozach, nierównościach kończyn, przykurczach w stawach biodrowych) Z PRZODU -ocena symetrii rozwoju tkanki mięśniowej (M), obecność ewentualnych deformacji rotacyjnych kończyn dolnych (R) i przykurczu zgięciowego w stawach skokowych (P) Z TYŁU -ocena pod kątem obecności skoliozy (Sc) -UWAGA ! -może być wtórna do asymetrycznego ustawienia miednicy; ocena symetrii rozwoju mięśni pośladkowych (W) CHWYT THOMASA Kontrola stopnia zniesienia lordozy lędźwiowej z ręką podłożoną pod odcinek lędźwiowy kręgosłupa - do ustawienia miednicy w pozycji „zerowej” Zgięcie kończyny kontralateralnej w stawie biodrowym Przy obecności przykurczu zgięciowego badanego biodra kończyna nie pozostaje na stole lecz narasta jego zgięcie adekwatnie do stopnia przykurczu Pozwala wykryć ukryty - tzn. kompensowany hiperlordozą lędźwiową przykurcz zgięciowy w stawie biodrowym OBJAW TRENDELENBURGA W normalnych warunkach w czasie stania na jednej nodze mięśnie pośladkowy średni i mały (odwodziciele) powodują przesunięcie środka ciężkości (cg) (S2) w ponad nogę podpierającą (a) Miednica unosi się po stronie kontralateralnej (b), tym bardziej im wyżej pacjent podnosi kończynę po tej stronie Inne testy kliniczne stawu biodrowego TEST PATRICKA Wykonywany w różnych modyfikacjach; polega na odwodzeniu w stawie biodrowym rozpoczynając od pozycji zgięcia Ból i ograniczenie ruchu a także asymetria są często pierwszą oznaką zmian w stawie biodrowym, zwłaszcza choroby zwyrodnieniowej a u dzieci choroby Perthesa OCENA PRZODOSKRĘCENIA SZYJKI KOŚCI UDOWEJ W pozycji leżącej na brzuchu należy wykonać kończyną badaną zgiętą w stawie kolanowym ruchy rotacji (R) jednocześnie drugą ręką badając położenie krętarza większego Kąt odchylenia podudzia od pionu przy największym bocznym wysunięciu krętarza jest równy kątowi przodoskręcenia szyjki kości udowej OBJAW DREHMANNA W czasie zginania w stawie biodrowym dochodzi do rotacji zewnętrznaej w stawie; świadczy to o schorzeniach stawu biodrowego a u osób młodych typowe jest dla złuszczenia głowy kości udowej STAW KOLANOWY W pełnym wyproście kolana w związku z napięciem więzadeł pobocznych i krzyżowych ruchy rotacyjne podudzia są niemożliwe, ich zakres jest największy przy 70 stopniach zgięcia Ruch prostowania kolana połączony jest w zakresie ostatnich 10 stopni z lekką rotacją zewnętrzną podudzia TESTY FUNKCJONALNE Ze względu na badane struktury można je podzielić na trzy grupy Testy rzepki, Testy łąkotek, Testy stabilności stawu TESTY RZEPKI OBJAW BALOTOWANIA RZEPKI Wskazuje na obecność płynu w jamie stawowej W przypadku bardzo dużej ilości płynu może być ujemny TEST PRZEMIESZCZANIA RZEPKI Polega na przemieszczaniu rzepki na stronę boczną i przyśrodkową Wzrost bocznej lub przyśrodkowej ruchomości przemawia za wiotkością aparatu więzadłowego, nawykowych zwichnięciach lub tendencji do zwichnięcia Trzaski (tarcie pod rzepką) i dolegliwości bólowe świadczą o zmianach zwyrodnieniowych TEST ZOHLENA Przy wyprostowanej kończynie badający uciska powierzchnie stawowe od strony bliższej, przyśrodkowej i bocznej polecając choremu napiąć mięsień czworogłowy Mięsień czworogłowy pociągając rzepkę w kierunku dogłowowym przyciska ją do powierzchni stawowej uda W przypadku zlokalizowanych pod nią uszkodzeń chrząstki występują bóle pod- i/lub okołorzepkowe TESTY ŁĄKOTEK Testy funkcjonalne bazują na wywoływaniu bólów spowodowanych uciskiem, podciąganiem lub „ścinaniem” łąkotki. Zasadnicze objawy pojawiające się późno po uszkodzeniach łąkotek to bóle niezależne od obciążania, okresowe bloki i wysięki spowodowane podrażnieniem. Do stwierdzenia uszkodzenia łąkotki zwykle należy użyć kilku różnych testów. Należy pamiętać, że mniej ruchoma łąkotka przyśrodkowa częściej ulega uszkodzeniom TEST MCMURRAYA Pacjent leży na plecach , staw kolanowy i biodrowy są silnie zgięte; podudzie jest przez badającego silnie rotowane do wewnątrz i na zewnątrz a następnie prostowane do 90 stopni Bóle w czasie prostowania kolana, rotacji zewnętrznej i odwiedzenia świadczą o uszkodzeniu łąkotki przyśrodkowej a przy rotacji wewnętrznej o uszkodzeniu łąkotki bocznej TEST BRAGARDA Badający obejmuje zgięty do 90 stopni staw kolanowy jednocześnie oceniając palpacyjnie boczną i przyśrodkową szparę stawową Drugą ręką wykonuje ruchy rotacyjne podudzia oraz wyprostu i zgięcia w stawie kolanowym Bóle nad szparą stawową świadczą o uszkodzeniu łąkotki Przy uszkodzeniu łąkotki przyśrodkowej dolegliwości bólowe wzrastają przy rotacji zewnętrznej i prostowaniu stawu kolanowego z pozycji zgięcia Przy rotacji wewnętrznej i zginaniu stawu łąkotka przemieszcza się z powrotem do wnętrza stawu i cofa od badającego palca co zmniejsza dolegliwości bólowe Przy uszkodzeniu łąkotki bocznej dolegliwości bólowe nasilają się przy rotacji wewnętrznej Po wyproście stawu wykonuje się rotację zewnętrzną, co zmniejsza dolegliwości bólowe OBJAW PAYRA
Pacjent znajduje się w siadzie tureckim Bóle w przyśrodkowej szparze stawowej świadczą o uszkodzeniu łąkotki OBJAW STEINMANNA I Pacjent leży na plecach; badający fiksuje jedną ręką zgięty staw kolanowy a drugą wykonuje szybkie, forsowne rotacje podudzia na zewnątrz i do wewnątrz Przy uszkodzeniu łąkotki przyśrodkowej bóle pojawiają się podczas rotacji zewnętrznej, przy uszkodzeniu łąkotki bocznej podczas rotacji wewnętrznej TESTY STABILNOŚCI Stabilność stawu zapewniają więzadła, łąkotki, kształt i kongruencja powierzchni stawowych oraz mięśnie TEST LACHMANNA Pacjent leży na plecach ze stawem kolanowym zgiętym do 15-30 stopni. Badający jedna ręką chwyta udo a drugą pociąga do przodu podudzie Mięśnie powinny być rozluźnione Przy uszkodzeniach więzadła krzyżowego stwierdza się przemieszczanie piszczeli w stosunku do uda Należy ocenić koniec ruchu ( tzw. miękki/twardy) oraz stopień możliwego do uzyskania przesunięcia TEST PRZEDNIEJ SZUFLADKI W ZGIĘCIU STAWU KOLANOWEGO DO 90 STOPNI Przy przewlekłej niewydolności przedniego więzadła krzyżowego można wykonać tzw. przednią szufladkę - brzuszne przemieszczenie piszczeli w stosunku do kości udowej Przy świeżych uszkodzeniach wynik badania może być negatywny ze względu na znaczne dolegliwości bólowe
|