6969


METODOLOGIA BADAŃ SPOŁECZNYCH

prof. Barbara Ciżkowicz

Kończy się egzaminem:

1. Część dotycząca teorii (test)

2. Część obliczeniowa - zastosowanie metod analizy danych - ilościowych (cz. praktyczna - zadanie)

Trzeba zaliczyć obydwie części i z każdej będzie ocena, a potem dopiero jedna.

Istnieje możliwość zaliczenia ustnie (2 książki z lit. Podstawowej + 2 książki z literatury dodatkowej)

WZORY BĘDĄ DOSTĘPNE NA EGZAMINIE (nie trzeba się uczyć)

LITERATURA:

Stefan Nowak - „Metodologia badań społecznych” - nauczyć się:

- rozdz. 1 - Problematyka i metody badań

- rozdz. 3 - Definiowanie pojęć i dobór wskaźników

- rozdz. 5 - Uzasadnianie twierdzeń. Empiryczna weryfikacja hipotez

Do poczytania

- Tadeusz Lebowicki „Szkic do dziejów

- Stanisława Palkę „Humanistyczne podejście w badaniach pedagogicznych …

Do ćwiczeń

Pod red. Krzysztof Rubacha „Konceptualizacja przedmiotu badań pedagogiki”, (2008), Impuls

Uwe Flick „Projektowanie badania jakościowego” (2010), PWN (dla niej b. fajna)

Badania jakościowe realizacja na ćwiczeniach. Podręcznik do badań jakościowych - Metody badań jakościowych Denzi i Malcolm

Obecnie obowiązują 2 podejścia:

Podejście heterogeniczne

Podejście komplementarne

Trzeba mieć duże doświadczenie badawcze, żeby z odpowiedniej perspektywy móc przeprowadzić badanie jakościowe.

DEFINICJA PODSTAWOWYCH POJĘĆ

METODOLOGIA NAUK - jest to:

  1. W ASPEKCIE PRAGMATYCZNYM - nauka o metodach działalności naukowej i stosowanych w nauce procedurach badawczych - dostarcza wiedzy, która w sposób racjonalny pomaga zaprojektować badania, sposoby i metody

  2. W ASPEKCIE APRAGMATYCZNYM - nauka o elementach i strukturze systemów naukowych, to jest o wytworach nauki w postaci pojęć, twierdzeń i teorii naukowych - zajmuje się językiem nauki.

Zawsze jest to w odniesieniu do konkretnej nauki

METODOLOGIA NAUK SPOŁECZNYCH - obejmuje obszar zainteresowań analogiczny jak metodologia nauk, tyle, że dotyczy społeczeństw, systemów społecznych oraz forma życia zbiorowego ludzi (ekonomia, socjologia, antropologia kultury, nauki polityczne, psychologia społeczna).PEDAGOGIKA jest nauką zarówno humanistyczną jak i społeczną.Istnieje wiele cech łączących nauki społeczne w jedną kategorię, różniących je od nauk przyrodniczych. Ale jednocześnie istnieje wiele cech łączących je z naukami przyrodniczymi.

METODOLOGIA NAUK SPOŁECZNYCH OBEJMUJE: (cz. pragmatyczna)

1. Badania naukowe w naukach społecznych

2. Badania systemu teoretycznej wiedzy w naukach społecznych, co związane jest min. z formułowaniem języka (terminologii) oraz systematyzowaniem prawidłowości społecznych

3. Komunikowanie o efektach badań społecznych w formie tekstów naukowych

Metodologia badań społecznych związana jest głównie z pierwszą z ww. dziedzin (badania naukowe w naukach społecznych). Jest, więc dyscypliną zajmującą się badaniami naukowymi w badaniach społecznych. Ponieważ badania naukowe służą rozwiązywaniu problemów, można przyjąć, że metodologia badań społecznych jest nauką traktującą o sposobach działań służących rozwiązywaniu problemów naukowych w naukach społecznych.

RODZAJE WIEDZY LUDZKIEJ:

  1. RACJONALNA - wiedza zgodna z rozumowaniem i logiką- wyróżnia:

miech w kuźni, przykrywanie garnka pokrywką, unikanie drzew podczas burzy, posypywanie lodu solą

  • przyrodnicze:

    • PODZIAŁ NAUK dokonywany jest w oparciu o:

    1. PRZEDMIOT BADAŃ (fragment rzeczywistości) analizowany przez daną naukę(przedmiot badań

    nie jest równoznaczny z obiektem badań - mogą to być osiągnięcia)

    2. METODY BADAŃ - nie jest utożsamiany z obiektem badań, nie jest nim człowiek, jest nim student, klasy szkolne;

    3. RODZAJE FORMUŁOWANYCH PROBLEMÓW BADAWCZYCH

    Podstawowy PODZIAŁ METOD NAUKOWYCH na:

    1. METODĘ NAUK EMPIRYCZNYCH - metoda hipotetyczno - dedukcyjna odwołuje się do faktów empirycznych; posługując się tą metodą otrzymujemy twierdzenia hipotetyczne tylko w pewnym stopniu potwierdzone empirycznie. Wśród metod nauk empirycznych (redukcyjnych) wyróżniamy:

    2. METODĘ NAUK FORMALNYCH - nazywamy aksjomatyczno - dedukcyjne; nie odwołują się do faktów empirycznych, lecz opierają się na faktach logicznych; przy założeniu prawdziwości przesłanek (aksjomatów) twierdzenia są prawdziwe. Jeśli przyjmuję prawdziwe aksjomaty to teoria musi się potwierdzić.

    CELE POZNANIA NAUKOWEGO - celem nauki jest dostarczanie wiedzy, która pozwala wyjaśniać przewidywać i rozumieć zjawiska.

    WYJAŚNIANIE NAUKOWE - znalezienie ogólnego wyjaśnienia, dlaczego określone zdarzenia lub zachowania następują (np., dlaczego depresja coraz częściej dotyka młodych ludzi).

    FUNKCJA NAUKI ustalanie praw ogólnych, dotyczących zdarzeń lub własności obiektów, którymi zajmuje się dana dziedzina wiedzy.

    Carl Hempel wprowadził 2 RODZAJE WYJAŚNIANIA:

    1. DEDUKCYJNE - to wyjaśnienia przy zastosowaniu logiki formalnej; pokazanie, że zjawisko może zostać wyprowadzone z ustalonego prawa ogólnego (każdy obiekt jest przyciągany przez ziemię z taka samą siłą - jak się wychylę przez okno spadnę na ziemię - z prawa ogólnego wyciągam prawo jednostkowe). Przesłanki prowadzą w sposób konieczny do wniosku, jeżeli jednak przesłanki nie są prawdziwe, to i wnioski nie są prawdziwe (formalne - aksjomaty, nauki empiryczne).

    2. PROBABILISTYCZNE - zdarzenia prawdopodobne - w naukach społecznych nie istnieje wiele prawd ogólnych, stąd duża część wyjaśnień określa tendencję, skłonność (fizyka i chemia = reguły/równania matematyczne)

    PRZEWIDYWANIE - umiejętność właściwego przewidywania uważana jest za podstawowa cechę myślenia naukowego - jeżeli temp. Zamarzania stopni C (32Fh) to możemy przewidzieć, że jak wleje wodę do chłodnicy samochodowej, to w zimie zamarznie (przełożenie myślenia naukowego na działania praktyczne).

    ROZUMIENIE - jako kolejna cecha poznania naukowego stosowna jest na 2 sposoby:

    1. ROZUMIENIE OPARTE NA EMPATII - zwolennicy tego podejścia uważają, że nauki przyrodnicze i społeczne tworzą dwie odmienne dziedziny wiedzy ze względu na przedmiot badań, stąd musze stosować różne metody badawcze. Przedstawiciele nauk społecznych powinni rozumieć subiektywny aspekt ludzkiego doświadczenia. Dlatego też badacz musi przyjąć (zrozumieć) cudzy pkt. widzenia rzeczywistości, wartości i postaw.

    2. ROZUMIENIE PREDYKTYWNE - wywodzące się z empiryzmu logicznego (hipotetyzm, falsyfikacja = Popper) zakłada, że można uzyskać wiedzę obiektywną w naukach społecznych. Wg empirystów logicznych rozumienie oparte na empatii może prowadzić do odkryć naukowych jednak musi ono zostać zweryfikowane obserwacjami empirycznymi

    29.10.2011

    PODSTAWOWE POJĘCIA DEFINICJE

    Język jest zbiorem symboli oraz reguł pozwalających na tworzenie różnych kombinacji tych symboli. Jednym z najważniejszych symboli języka związanych z badaniami są pojęcia.

    POJĘCIE - abstrakcja, myślowe odzwierciedlenie istotnych cech przedmiotu lub zjawisk. Symbolem reprezentującym obiekt, jego własności lub zjawisko behawioralne. Badacze rozpoczynając swoje badania tworzą pojęcia opisujące świat empiryczny np. status społeczny, rola, władza, biurokracja, satysfakcja.

    WAŻNOŚĆ POJĘĆ

    DEFINICJE - krótkie wyjaśnienia znaczenia jakiegoś słowa lub objaśnienia; podstawowe informacje na temat jakiegoś pojęcia

    DEFINICJE POJĘCIOWE - opisanie pojęcia poprzez odwołanie się do innych pojęć np. władza jest to  zdolność aktora do kierowania innym aktorem, który bez tego nie wykonałby innych działań;

    WZGLĘDNA DEPRYWACJA - postrzegana przez aktora rozbieżność między wartościami oczekiwanymi i wartościami dostępnymi;

    POJĘCIA PIERWOTNE - pojęcia, których nie daje się dalej definiować (kolor, dźwięk, zapach, smak)

    DEFINICJE OPERACYJNE - właściwości czy dążenia empiryczne reprezentowane przez pojęcia, często nie mogą być bezpośrednio obserwowane (inteligencja, motywacja, agresja). Łączy ona poziom pojęciowo-teoretyczny z z poziomem empiryczno-obserwacyjnym. Opisuje zbiór procedur, które powinien przeprowadzić badacz w celu ustalenia przejawów zjawiska opisywanego przez dane pojęcie

    POJĘCIE ALIENACJI - definiowane jest przez

    BEZSILNOŚĆ:

    BEZSENSOWNOŚĆ

    BRAK NORM

    IZOLACJA

    TEORIE - zbiór twierdzeń dotyczących przedmiotu badań, teorie łączą taksowanie oraz struktury pojęciowe wiążąc w sposób racjonalny opis, wyjaśnienie i predykcję - twierdzenia formułowane są w ramach teorii i są przez nie powiązane w taki sposób, że jedne twierdzenia mogą być wyprowadzane z drugich.

    Badania ze względu na POZIOM OGÓLNOŚCI FORMUŁOWANYCH WNIOSKÓW można podzielić na:

    BADANIA ILOŚCIOWE i JAKOŚCIOWE

    Starożytność i średniowiecze

    VI i VII w p.n.e. Oddzielenie nauki (wiedzy) od mitu i religii. Prekursorem nauki jest Platon, który odróżniał wiedzę pewną (epistemę) od jedynie prawdopodobnej (doksa).

    Arystoteles IV w p.n.e. przedstawił 3 tendencje koncepcji wiedzy:

    Czasy nowożytne od poł. XVI w - wypracowana koncepcja nauki jest aktualna do dziś.

    Myśliciele:

    - Bacon

    - Kartezjusz („Rozprawa o metodzie” w której uważa, że w dochodzeniu do prawdy, konieczny jest absolutny obiektywizm; uważał, że należy używać języka matematycznego w odkrywaniu prawd opisujących funkcjonowanie rzeczywistości (Descartes)

    - Galileusz

    - Newton

    - Kant - krytyka czystego rozumu; podważał obiektywizm poznania

    Kun „Struktura rewolucji naukowej” - do przeczytania dla chętnych

    Dopisać

    Comte, Mill - poznanie naukowe dotyczy zdarzeń ujętych w ramach doświadczenia zewnętrznego, a zmierza do uchwycenia prawidłowości ich przebiegu

    - Comte:

    1. Nie interesują nas pytania problemowe dot. wyjaśniania (odpowiedź na pyt. Dlaczego?), wystarczy odp. na pytanie Jak?

    2. Filozofia nie jest nauką autonomiczną jest jedynie uogólnieniem nauk empirycznych

    3. W nauce dąży się do ustalania praw

    4. Nauka stanowi wiedzę pozytywna wieńcząc poprzednie etapy rozwojowe myśli ludzkiej

    SCJENTYZM - pozytywizm scjentystyczny (2 poł. XIX w.):

    1. Jedyna wartościową wiedzą jest poznanie matematyczno - przyrodnicze

    2. Nauka stanowi drogę do wyzwolenia człowieka, czyniąc go szczęśliwym

    We wszystkich badaniach należy stosować wyłącznie metodę nauk przyrodniczych. Nauka dąży do wykrycia prawidłowości.

    Mach, Avenarius

    Teoria naukowa nie odzwierciedla i nie tłumaczy faktów, lecz je ekonomicznie porządkuje. Dlatego sprawdzianem wartości nauki, nie jest prawda.

    1. Radykalizuje pogląd o subiektywnym charakterze wiedzy

    2. Wprowadza relatywizm poznania naukowego

    NEOPOZYTYWIZM

    1. Głosili hasło radykalnej jedności nauki (bez względu na rodzaj nauki), jedności języka i metody (wszystko, czego używamy do badania)

    2. Dostrzegali potrzebę odróżniania poznania naukowego od nienaukowego

    W tym czasie na naszych terenach rozwijała się szkoła lwowsko - warszawska, ściśle współpracowała z Kołem wiedeńskim i należeli do niej: Twardowski, Łukasiewicz, Kotarbiński, Tatarkiewicz, Ajdukiewicz, Ossowscy

    Wg Kuhna - PARADYGMAT - dostarcza modelowych rozwiązań uprawiającym daną dyscyplinę naukową i obejmuje:

    1. Zbiór przyjętych założeń

    2. Zbiór podstawowych teorii i twierdzeń

    3. Instrumentarium badawcze

    4. Zastosowania z osiągniętych wyników badań

    Obecnie w naukach humanistycznych dopuszcza się wielo paradygmatyczność. Do uprawianych paradygmatów należą:

    1. POZYTYWIZM - dot. badań ilościowych

    Ontologia - naiwny realizm, istnieje realna rzeczywistość

    Epistemologia - obiektywistyczna rzeczywistość, rezultaty prawdziwe

    Metodologia - eksperymentalna rzeczywistość, manipulacyjna, weryfikacja hipotez, metody przeważnie ilościowe

    2. POSTPOZYTYWIZM - dot. badań ilościowych

    O - krytyczny realizm, realna rzeczywistość, ale dająca się pojąć, tylko niedoskonale i probabilitystycznie

    E - obiektywistyczna rzeczywistość, wyniki prawdopodobnie prawdziwe

    M - zmodyfikowana, eksperymentalna, manipulacyjna, krytyczny pluralizm, falsyfikacja hipotez, może obejmować metody jakościowe

    3. KRYTYCZNA - jakościowe - nałożenie wartości

    O - historyczny realizm, rzeczywistość wirtualna; ukształtowana przez wartości społeczne, polityczne, kulturowe i ekonomiczne, krystalizujące/zmieniające się z czasem

    E - subiektywistyczna; wyniki zapośredniczone przez wartości;

    M - dialektyczna

    4. KONSTRUKTYWIZM - jakościowe - nałożenie kultur

    O - relatywizm, lokalne i określone, konstruowane i rekonstruowane rzeczywistości

    E - subiektywistyczna; współ wytwarzane wyniki

    M - hermeneutyczna

    5. UCZESTNICTWO - mamy tylko wiedzieć, że jest (jakościowe)

    Podział na badania ilościowe i jakościowe i pozytywistom i postpozytywistom przypisuje się obiektywizm do prawdy. Post uważają, że nie mamy na tyle doskonałych metod żeby rejestrować ……….rzeczywistość

    Krytyczna nałożenie wartości na czynnik badawczy.

    PRZEBIEG PROCESU BADAWCZEGO

    PROCES BADAWCZY OBEJMUJE:

    jest to zawsze pytanie, na które chcemy odpowiedzieć w trakcie przeprowadzonych badań (ogólny problem i szczegółowe)

    1. SFORMUŁOWANIE PROBLEMÓW BADAWCZYCH

    PROBLEM OGÓLNY - pytanie dopełniające, (JAKI, JAKA, JAKIE) nie pozwalają na jednoznaczne odp. Tak lub Nie

    PROBLEMY SZCZEGÓŁOWE - nie wychodzą poza zakres, wypełniają problem ogólny - rozbicie problemu ogólnego na drobniejsze; jest to zawsze pytanie - rozstrzygnięcie Czy wykształcenie rodziców wpływa na aspiracje dzieci? (partykuła CZY)

    2. OKREŚLENIE HIPOTEZ

    HIPOTEZY - są to próby odpowiedzi na problemy badawcze; są twierdzeniami; formułowane zanim zaczniemy badania, na podstawie teorii

    CECHY HIPOTEZY:

    1. Jasno sformułowana - badacz musi zdefiniować pojęciowo i operacyjnie wszystkie zmienne

    2. Konkretna - badacz określa, jakie są oczekiwane związki pomiędzy zmiennymi w terminach kierunku (dodatni czy ujemny) i warunków, w jakich dany związek będzie zachodził

    3. Sprawdzalna za pomocą dostępnych metod, ocena hipotezy zależy od tego czy istnieją odpowiednie metody pozwalające na jej przetestowanie

    3. PRZYJĘCIE PLANU BADAWCZEGO

    PLAN BADAWCZY - konieczne w nim jest określenie, czego chcemy się dowiedzieć i w jaki sposób

    Co rozumiemy przez patologię, jakie zjawiska patologiczne występujące wśród młodzieży, które z nich chciałabym badać, czy w szkole oznacza gr. wiekową, czy dotyczyć to będzie tylko zachowań związanych z pobytem na terenie szkoły?

    4. POMIAR - proces przyporządkowywania własnościom przedmiotów symboli w taki sposób, by relacje między symbolami odpowiadały relacjom między własnościami przedmiotów. Zbiór symboli tworzy skalę pomiarową. W zależności od dokładności pomiaru wyróżniamy 4 skale pomiarowe (tworzą hierarchie):

    1/ skala ilorazowa (stosunkowa) - wynik jest wyrażony liczbą, istnieje jednostka miary i zero absolutne (temp. W skali Kelwina - tu jest zero absolutne, nigdy nie ma wartości ujemnych) - można tworzyć stosunki

    2/ przedziałowa (interwałowa) - wynik wyrażony liczbą, istnieje jednostka miary i zero względne (temp. W Celsjuszach, zero jest przyjęte umownie i można mieć -5oC) - wyniki testu traktujemy, jako pomiar na skali przedziałowej

    3/ porządkowa - (miejsca w zawodach, oceny sędziów kompetentnych) pozwala ustalać relacje między elementami pod względem natężenia badanych zmiennych, w zależności od wyst. relacji można mówić o uporządkowaniu:

    4/ nominalna - pozwala klasyfikować elementy ze względu na posiadany wariant badanej cechy (preferowane czasopisma, pochodzenie społeczne, typ wykształcenia, kolor oczu)

    WYRÓŻNIAMY CECHY- własności obiektów lub zjawisk:

    1. STAŁE - własności wspólne dla wszystkich jednostek badanej zbiorowości

    ZMIENNE lub krótko zwane zmiennymi - własności empiryczne, mające 2 lub więcej wartości. W zależności od zastosowanego kryterium można dokonać różnego rodzaju klasyfikacji zmiennych.

    Ze względu na USYTUOWANIE BADANIA wyróżniamy zmienne:

    1. Ze względu na liczbę wariantów:

    5. METODY ZBIERANIA DANYCH - (Łobocki Metodologia badań pedagogicznych lub Pilch Metody…) obserwacja, sondaż = ankieta każde z pytań jest osobnym pytaniem, testy = skale postaw, - gdy mamy do czynienia ze zmienną nieobserwowalną konstruktem teoretycznym, takim jak lęk, motywacja, umiejętności

    6. ANALIZA DANYCH: analiza rozkładu zmiennych - do analizy tej używamy:

    1/ MIAR TENDENCJI CENTRALNEJ

    a. dla skali przedziałowej - średnia arytmetyczna N liczba badanych 0x01 graphic
    (znak sumy)

    0x01 graphic
    ŚREDNIA ARYTMETYCZNA


    b. dla skali porządkowej - mediana (wartość środkowa zmiennej w uporządkowanym zbiorze wyników)

    c. dla skali nominalnej - dominanta (modalna, moda) - wartość zmiennej najczęściej występująca (stąd nazwa moda)

    2/ MIARY DYSPERSJI (rozproszenia, zróżnicowania)

    a. dla skali przedziałowej - wariancja

    0x01 graphic
    WARIANCJA


    0x01 graphic
    ODCHYLENIE STANDARDOWE

    b. skala porządkowa ( R - rozstęp) 0x01 graphic

    rozstęp między kwartylowy (te co dzielą całość ) na 4 części 0x01 graphic

    Przykład

    Wyniki testu z matematyki 11 osób (xi) zamieszczono w tabeli. Dokonaj analizy rozkładu zmiennej

    Lp

    Xi

    (Xi - sr)

    (XI-sr)2

    XAi

    (Xi - sr)

    (XI-sr)2

    XBi

    (Xi - sr)

    (XI-sr)2

    Xci

    (Xi - sr)

    (XI-sr)2

    1

    7

    (7-5)=2

    22=4

    10

    12

    10

    2

    5

    (5-5)=0

    02=0

    12

    8

    0

    3

    6

    (6-5)=1

    12=1

    2

    6

    10

    4

    3

    (3-5)=-2

    -22=4

    3

    5

    0

    5

    4

    -1

    1

    11

    3

    0

    6

    5

    -0

    0

    1

    4

    0

    7

    4

    -1

    1

    0

    7

    9

    8

    6

    1

    1

    11

    5

    1

    9

    3

    -2

    4

    2

    6

    9

    10

    7

    2

    4

    1

    5

    1

    11

    5

    0

    0

    9

    1

    5

    Suma

    (lp1: lp11)/11

    Różnica pomiędzy każdym wynikiem a średnią

    Licznik w odchyleniu standardowym

    sr

    5

    0

    20

    5,6

    5,6

    5

    S - 1,35 20/11^0,5

    13.11.2011

    WNIOSKOWANIE STATYSTYCZNE- badania mogą być prowadzone na 2 sposoby:

    1. BADANIA WYCZERPUJĄCE - całkowite - badamy wszystkie jednostki statystyczne populacji

    2. BADANIA REPREZENTACYJNE - badania obejmują próbę (jednostki zawarte w próbie) będące reprezentatywną częścią populacji; wnioski uzyskane w odniesieniu do próby przenosi się na populację z określonym prawdopodobieństwem prawdziwości tych wniosków

    Żeby próba była reprezentatywna powinna być próbą losową=> każdy element populacji powinien mieć jednakową szansę trafienia do próby.

    HIPOTEZY STATYSTYCZNA - przypuszczenie dot. wartości parametrów w populacji, rozkładu cech, współzależności kilku cech formułowane na podstawie wartości z próby.

    Przy WERYFIKACJI HIPOTEZ STATYSTYCZNYCH można podjąć poprawną decyzję lub można popełnić jeden dwóch błędów:

    1. Błąd 1 rodzaju - (alfa - £) odrzucenie testowanej hipotezy Ho, gdy jest ona prawdziwa

    2. Błąd 2 rodzaju - przyjęcie hipotezy Ho, gdy jest ona fałszywa (tzn. prawdziwa jest hipoteza alternatywna H1)

    WERYFIKACJA HIPOTEZ STATYSTYCZNYCH obejmuje:

    Wszystkie charakterystyki dot. badanej populacji (średnia, mediana, odchylenia) = parametry

    Wartości w populacji = dot. średnich

    Testy istotności różnic średnich - można stosować tylko dla cech posiadających rozkład zbliżony do normalnego oraz porównywalne wariancje)

    Czy płeć różnicuje poziom agresji u gimnazjalistów w Bydgoszczy?

    Hipoteza robocza:

    Hipoteza szczegółowa: Zakładam, że chłopcy są bardziej agresywni od dziewcząt.

    Hipoteza alternatywna nasza wiedza jest mniejsza, bo nie wiemy dokładnie jak jest i wtedy

    Średnie poziomy agresji populacji

    0x08 graphic
    H0: M1 = M2 hipoteza zerowa

    H1: M1 ≠ M2 hipoteza alternatywna

    M1 i M2 Średnie wartości zmiennej zależnej w populacji

    W celu ustosunkowania się do powyższych hipotez statystycznych należy obliczyć wartość testu.

    Dla prób małych (N1≤30 lub N2≤30) czyli jeżeli badanie dot. do 30 osób, potem jest duża próba

    0x01 graphic
    MAŁA PRÓBA

    X1 i X2 - wartości średnie w próbach

    S1 i S2 - wariancje w próbach

    N1 i N2 - liczebności prób (liczba osób biorących udział w próbie)

    0x01 graphic
    LICZBA STOPNI SWOBODY

    Dla prób dużych Z

    0x01 graphic
    DUŻA (ilościowo) PRÓBA powyżej 30 osób

    Próba mała t

    0x01 graphic
    MAŁA (ilościowo) PRÓBA do 30 osób

    Wartości krytyczne

    a= 0,05 (największy błąd w naukach społecznych) z= 1,96

    a= 0, 01(optymalny poziom błędu) z =2.58

    Zweryfikuj hipotezę mówiącą o występowaniu istotnej różnicy między umiejętnościami z matematyki, gimnazjalistów i gimnazjalistek. Przyjmij, że (alfa) £= 0,01

     

    Dziewczęta

     

     

     

    Chłopcy

     

     

    Lp.

    Xi

    (Xi - sr)

    (XI-sr)2

    Lp.

    Xi

    (Xi - sr)

    (XI-sr)2

    1

    5

    0

    0

    1

    10

    2,70

    7,29

    2

    7

    2

    4

    2

    9

    1,70

    2,89

    3

    9

    4

    16

    3

    7

    -0,30

    0,09

    4

    2

    -3

    9

    4

    8

    0,70

    0,49

    5

    4

    -1

    1

    5

    3

    -4,30

    18,49

    6

    6

    1

    1

    6

    6

    -1,30

    1,69

    7

    8

    3

    9

    7

    8

    0,70

    0,49

    8

    3

    -2

    4

    8

    5

    -2,30

    5,29

    9

    4

    -1

    1

    9

    9

    1,70

    2,89

    10

    5

    0

    0

    10

    7

    -0,30

    0,09

    11

    2

    -3

    9

    11

    8

    0,70

    0,49

    12

    4

    -1

    1

     

     

     

     

    13

    6

    1

    1

     

     

     

     

    sr

    5,00

    0,00

    4,31

     

    7,30

    -0,03

    3,65

    T=(5-7,30)/[(4,31*13)+(3,65*11)/(13+11-2)*(1/13+1/11)]^0,5 (zamiast pierwiastka)

    T=-2,3/[(56,03+40,15)/22*(0,07+0,09)^0,5

    T= -2,3/[96,18/22*0,167]^0,5

    T=-2,3/[4,37*0,167]^0,5

    T=-2,3/0,73^0,5=-2,3/0,85=2,71

    Zmienną zależną = umiejętności z matematyki, wskaźnikowane pkt. w teście

    Zmienną niezależna różnicującą = płeć

    T= -2,69

    Po obliczeniu wartości testu porównujemy ją z odczytaną z tablic statystycznych wartością krytyczną.

    Jeżeli /t/ (moduł z t) jest <=od t krytycznego, nie ma podstaw do odrzucenia hipotezy zerowej

    Jeżeli /t/ jest > od t krytycznego odrzucam hipotezę zerową i przyjmuję hipotezę alternatywną.

    T krytyczne dla naszego przykładu wynosi 2,819

    Wniosek: Ponieważ moduł z obliczonej wartości t (2, 69 - w modułach znak przy liczbie nie ma znaczenia) jest mniejszy od krytycznego (2,819)

    Nie mam podstaw do odrzucenia hipotezy zerowej. Czyli nie mam podstaw by twierdzić, że płeć różnicuje umiejętności z matematyki wśród gimnazjalistów.

    Gdyby było inaczej to np:

    T krytyczne dla naszego przykładu wynosi 2,819

    Wniosek: Ponieważ moduł z obliczonej wartości t= -3,59 jest większy od krytycznego. Mamy podstawy do odrzucenia hipotezy zerowej. Czyli możemy twierdzić, iż płeć różnicuje umiejętności z matematyki wśród gimnazjalistów.

    Liczba stopni swobody 0x01 graphic

    N1 - ilość dziewczynek

    N2 - ilość chłopców

    df=13+11-2 (w naszym zadaniu) = 22

    T=-2,69

    T krytyczne = 2,819

    T(0x01 graphic
    prawidłowy opis t krytycznego

    PRZYKŁAD DLA GRUP DUŻYCH

    (próba duża n>=100 (Łomnicki) , n>=30 (Żuk)

    W celu zweryfikowania hipotezy o istotnych różnicach w poziomie lęku dzieci pochodzących z rodzin pełnych i niepełnych zbadano poziom lęku w 2 losowych próbach liczących odpowiednio N1=45 i N2=38.

    W pierwszej próbie średni poziom lęku osiągnął wartość 15 z odchyleniem standardowym 6, a w drugiej 19 z odchyleniem standardowym 3. Zweryfikuj hipotezę przyjmując poziom istotności alfa = 0,01

    Zmienna zależna = poziom lęku

    Zmienna niezależna = pochodzenie z rodziny pełnej lub niepełnej

    Populacja dzieci z rodzin pełnych i dzieci z rodzin niepełnych

    N1=45 z rodziny pełnej

    N2=38 z rodziny niepełnej

    M1 - Średni poziom lęku dzieci z rodzin pełnych

    M2- średni poziom lęku dzieci z rodzin niepełnych

    0x01 graphic

    Wartości krytyczne dla rozkładu:

    normalnego (test dwustronny) są

    0x01 graphic
    z = 1,96

    WNIOSEK: Obliczona wartość testu z=3,39 jest na moduł większa od wartości krytycznej

    Z(a=0,01)=2,58 w związku z tym odrzucamy hipotezę zerową i przyjmujemy alternatywną. Oznacza to, że średni poziom lęku dzieci pochodzących z rodzin pełnych różni się od średniego poziomu lęku dzieci z rodzin niepełnych.

    Zad. 1. Badając uczniów klas III i IV testem cichego czytania ze zrozumieniem uzyskano następujące wyniki :

    KL. III : 24, 29, 25, 19, 28, 25, 25, 30, 28, 23, 22, 21, 27, 26, 24, 19, 30, 25, 29, 30.

    KL. IV : 29, 24, 26, 30, 29, 30, 29, 30, 28, 27, 25, 29, 27, 23, 31, 26, 25, 28, 28, 29.

    Przyjmując poziom istotności α = 0,01 (t(df=38; α=0,01) = 2,69) zweryfikuj hipotezę o występowaniu istotnych różnic między wynikami testu cichego czytania ze zrozumieniem w klasach III i IV.

    Klasa III

    Klasa IV

    Lp.

    Xi

    (Xi - sr)

    S1=(XI-sr)2

    Lp.

    Xi

    (Xi - sr)

    S2=(XI-sr)2

    1

    24

    -1

    2

    1

    29

    1,35

    1,82

    2

    29

    4

    13

    2

    24

    -3,65

    13,32

    3

    25

    0

    0

    3

    26

    -1,65

    2,72

    4

    19

    -6

    42

    4

    30

    2,35

    5,52

    5

    28

    3

    7

    5

    29

    1,35

    1,82

    6

    25

    0

    0

    6

    30

    2,35

    5,52

    7

    25

    0

    0

    7

    29

    1,35

    1,82

    8

    30

    5

    21

    8

    30

    2,35

    5,52

    9

    28

    3

    7

    9

    28

    0,35

    0,12

    10

    23

    -2

    6

    10

    27

    -0,65

    0,42

    11

    22

    -3

    12

    11

    25

    -2,65

    7,02

    12

    21

    -4

    20

    12

    29

    1,35

    1,82

    13

    27

    2

    2

    13

    27

    -0,65

    0,42

    14

    26

    1

    0

    14

    23

    -4,65

    21,62

    15

    24

    -1

    2

    15

    31

    3,35

    11,22

    16

    19

    -6

    42

    16

    26

    -1,65

    2,72

    17

    30

    5

    21

    17

    25

    -2,65

    7,02

    18

    25

    0

    0

    18

    28

    0,35

    0,12

    19

    29

    4

    13

    19

    28

    0,35

    0,12

    20

    30

    5

    21

    20

    29

    1,35

    1,82

    sr

    25,45

    -0,37

    10,06

     

    27,65

    0,26

    4,63

    t=

    -2,50

    Wniosek: Ponieważ moduł z obliczonej wartości t = -2,50 („-„ w modułach znak przy liczbie nie ma znaczenia) jest mniejszy od krytycznego 2,69

    Nie mam podstaw do odrzucenia hipotezy zerowej. Czyli nie mam podstaw by twierdzić, że występują istotne różnice między wynikami testu cichego czytania ze zrozumieniem w klasach III i IV.

    Zad.4. W celu zweryfikowania hipotezy o występowaniu istotnych różnic w poziomie umiejętności matematycznych uczniów szkół wiejskich i miejskich wylosowano dwie próby uczniów, w których przeprowadzono test z matematyki. Wyniki zestawiono poniżej. Ustosunkuj się do hipotezy przyjmując poziom istotności α =0,01 (t(df=28; α=0,01) = 2,763)

    LP

    1

    2

    3

    4

    5

    6

    7

    8

    9

    10

    11

    12

    13

    14

    15

    16

    wieś

    10

    8

    7

    6

    9

    5

    10

    6

    8

    2

    5

    4

    2

    7

    8

    4

    miasto

    10

    9

    8

    9

    11

    12

    10

    4

    7

    10

    9

    8

    6

    5

    Wieś

    Miasto

    Lp.

    Xi

    (Xi - sr)

    S1=(XI-sr)2

    Lp.

    Xi

    (Xi - sr)

    S2=(XI-sr)2

    1

    10

    3,69

    14

    1

    10

    1,57

    2,47

    2

    8

    1,69

    3

    2

    9

    0,57

    0,33

    3

    7

    0,69

    0

    3

    8

    -0,43

    0,18

    4

    6

    -0,31

    0

    4

    9

    0,57

    0,33

    5

    9

    2,69

    7

    5

    11

    2,57

    6,61

    6

    5

    -1,31

    2

    6

    12

    3,57

    12,76

    7

    10

    3,69

    14

    7

    10

    1,57

    2,47

    8

    6

    -0,31

    0

    8

    4

    -4,43

    19,61

    9

    8

    1,69

    3

    9

    7

    -1,43

    2,04

    10

    2

    -4,31

    19

    10

    10

    1,57

    2,47

    11

    5

    -1,31

    2

    11

    9

    0,57

    0,33

    12

    4

    -2,31

    5

    12

    8

    -0,43

    0,18

    13

    2

    -4,31

    19

    13

    6

    -2,43

    5,90

    14

    7

    0,69

    0

    N2=14

    5

    -3,43

    11,76

    15

    8

    1,69

    3

     

     

     

    N1=16

    4

    -2,31

    5

     

     

     

    sr

    X1=6,31

    0,00

    S1=6,67

     

    X2=8,43

    0,57

    S2=4,82

    t=

    -2,72

    Trzeba wyliczyć t wg wzoru

    0x01 graphic
    MAŁA (ilościowo) PRÓBA do 30 osób

    Wniosek: Ponieważ moduł z obliczonej wartości t = -2,72 („-„ w modułach znak przy liczbie nie ma znaczenia) jest mniejszy od krytycznego 2,763

    Nie mam podstaw do odrzucenia hipotezy zerowej. Czyli nie mam podstaw by twierdzić, że występują istotne różnice w poziomie umiejętności między uczniami szkół wiejskich i miejskich

    Zad.2. Badanie poziomu agresji u dziewcząt i chłopców z domów dziecka dało następujące wyniki:

    dziewczęta: Xśr1 = 24,0 S1 =3,94 n1 =45

    chłopcy: Xśr2 = 25,5 S2 = 3,18 n2 = 50

    Określ czy istniej statystycznie istotna różnica w średnim poziomie agresji dziewcząt i chłopców z domów dziecka. Przyjmij α = 0,05 (wartość krytyczna testu z=2,58).

    0x01 graphic

    WNIOSEK: Obliczona wartość testu z=-2,78 jest na moduł większa od wartości krytycznej

    Z(a=0,01)=2,58 w związku z tym odrzucamy hipotezę zerową i przyjmujemy alternatywną. Oznacza to, że istniej statystycznie istotna różnica w średnim poziomie agresji dziewcząt i chłopców z domów dziecka.

    Zad.3. Wybrano losowo osoby przyjęte na studia architektoniczne oraz odrzucone i zbadano ich poziom inteligencji. Wyniki zestawiono poniżej:

    przyjęci: Xśr1 = 56 S1 =2,7 n1 =48

    odrzuceni: Xśr2 = 53 S2 = 4,2 n2 = 95

    Czy można przyjąć hipotezę, że osoby przyjęte na studia architektoniczne oraz odrzucone różnią się istotnie poziomem inteligencji. Przyjmij α = 0,05 (wartość krytyczna testu z=1,96).

    0x01 graphic

    WNIOSEK: Obliczona wartość testu z=-5,172jest na moduł większa od wartości krytycznej

    Z(a=0,01)=2,58 w związku z tym odrzucamy hipotezę zerową i przyjmujemy alternatywną. Oznacza to, że można przyjąć hipotezę, że osoby przyjęte na studia architektoniczne oraz odrzucone różnią się istotnie poziomem inteligencji.

    NIE JESTEM PEWNA CZY TAK POWINNY BRZMIEĆ ODPOWIEDZI DO ZAD. 2 I 3 - jeśli ktoś z was uważa inaczej, to napiszcie, bo ja do końca nie rozumiem jak to jest, która to jest hipoteza zerowa.

    0x08 graphic

    0x08 graphic

    0x08 graphic

    0x08 graphic

    0x08 graphic
    0x08 graphic

    0x08 graphic

    0x08 graphic

    PROBLEMY

    UOGÓLNIENIA

    HIPOTEZY

    TEORIA

    PLAN BADAŃ

    ANALIZA DANYCH

    ZBIERANIE DANYCH

    POMIAR


    Wyszukiwarka