kolos pnor, WAT- Elektronika i Telekomunikacja, Semestr I, Pnor, Pnor

cz.1 Zakres i struktura Ustawy PAiPP.

Przedmiot i podmiot prawa autorskiego.
Utwór opublikowany, a utwór rozpowszechniony.
Autorskie prawa osobiste i ich ochrona.
Autorskie prawa majątkowe i ich ochrona.
Ochrona wizerunku, adresata korespondencji i tajemnicy źródeł informacji.

cz.2 Zakres i struktura Ustawy PWP.

Wynalazek - co to jest wynalazek, kryteria uznania wynalazku, kto decyduje o tajności wynalazku?
Patent - co to jest, jaki jest czas trwania patentu oraz w jakich przypadkach nie udziela się patentów?
Wzór użytkowy - co to jest oraz jaki jest czas trwania praw ochronnych?
Wzór przemysłowy - co to jest oraz jaki jest czas trwania prawa z rejestracji na wzór przemysłowy?
Znak towarowy - co to jest, jaka jest klasyfikacja znaków towarowych oraz jaki jest czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy?
Topografia układu scalonego - co to jest oraz jaki jest czas ochrony topografii układu scalonego?

cz.3 Zakres i struktura Ustawy o Normalizacji.

Podstawowe pojęcia normalizacji. Cele i zadania normalizacji.
Rola normalizacji w działalności technicznej i gospodarczej. Korzyści ze stosowania norm.
Podstawy prawne funkcjonowania krajowego systemu normalizacji.
Struktura i organizacja PKN. Wydawnictwa PKN - urzędowe i informacyjne.
Rada Normalizacyjna przy PKN - zadania, kadencja, skład, wybór, kompetencje, działalność.
Komitety Techniczne PKN - zadania, skład, wybór, program prac.
Polskie Normy i inne dokumenty normalizacyjne.
Cechy norm - typy norm, podział i układ normy.
Sposoby zabezpieczania Polskich Norm przed kopiowaniem.
System numeracji Polskich Norm.
Współpraca PKN z organizacjami międzynarodowymi i europejskimi w zakresie normalizacji.
Międzynarodowa klasyfikacja norm ICS.

Przedmioty i podmioty prawa autorskiego

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
plastyczne;
fotograficzne;
lutnicze;
wzornictwa przemysłowego;
architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;
muzyczne i słowno-muzyczne;
sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;
audiowizualne (w tym filmowe).

Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.

Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:

akty normatywne lub ich urzędowe projekty;
urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole;
opublikowane opisy patentowe lub ochronne;
proste informacje prasowe.

Pod pojęciem podmiotu praw autorskich rozumie się osobę, w której wyłącznej dyspozycji dany utwór się znajduje, tzn., która może rozporządzać bezwzględnymi prawami do niego. Osoby, bowiem, które uzyskują legitymacje na podstawie umowy do korzystania w określonym zakresie z utworu (licencjobiorcy), nie mogą być traktowane jako podmioty praw autorskich do niego, gdyż ich względne uprawnienia stanowią jedynie emanacje praw wyłącznych, przysługujących właśnie tymże podmiotom.

Domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu. Dopóki twórca nie ujawnił swojego autorstwa, w wykonywaniu prawa autorskiego zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku - właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.

Podział podmiotów praw autorskich dzieli się na dwie grupy: twórców (współtwórców) oraz pozostałe podmioty.

Współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólnie. Domniemywa się, że wielkości udziałów są równe. Każdy ze współtwórców może żądać określenia wielkości udziałów przez sąd, na podstawie wkładów pracy twórczej.

Autorskie prawa majątkowe do utworu zbiorowego, w szczególności do encyklopedii lub publikacji periodycznej, przysługują producentowi lub wydawcy, a do poszczególnych części mających samodzielne znaczenie - ich twórcom. Domniemywa się, że producentowi lub wydawcy przysługuje prawo do tytułu.

Utwór opublikowany, a utwór rozpowszechniony (wg. ustawy).

Utworem opublikowanym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został zwielokrotniony i którego egzemplarze zostały udostępnione publicznie.

Utworem rozpowszechnionym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został w jakikolwiek sposób udostępniony publicznie.

Autorskie prawa osobowe i ich ochrona.

Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:

autorstwa utworu;
oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;
nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Ochrona autorskich praw osobistych

Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub - na żądanie twórcy - zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny.

Jeżeli twórca nie wyraził innej woli, po jego śmierci z powództwem o ochronę autorskich praw osobistych zmarłego może wystąpić małżonek, a w jego braku kolejno: zstępni, rodzice, rodzeństwo, zstępni rodzeństwa.

Jeżeli twórca nie wyraził innej woli, osoby wymienione w ust. 2 są uprawnione w tej samej kolejności do wykonywania autorskich praw osobistych zmarłego twórcy.

Jeżeli twórca nie wyraził innej woli, z powództwem, o którym mowa w ust. 2, może również wystąpić stowarzyszenie twórców właściwe ze względu na rodzaj twórczości lub organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, która zarządzała prawami autorskimi zmarłego twórcy.

Autorskie prawa majątkowe i ich ochrona.

Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.

Opracowanie lub zwielokrotnienie bazy danych spełniającej cechy utworu, dokonane przez legalnego użytkownika bazy danych lub jej kopii, nie wymaga zezwolenia autora bazy danych, jeśli jest ono konieczne dla dostępu do zawartości bazy danych i normalnego korzystania z jej zawartości. Jeżeli użytkownik jest upoważniony do korzystania tylko z części bazy danych, niniejsze postanowienie odnosi się tylko do tej części.

Autorskie prawa majątkowe nie podlegają egzekucji, dopóki służą twórcy. Nie dotyczy to wymagalnych wierzytelności.

Po śmierci twórcy, spadkobiercy mogą sprzeciwić się egzekucji z prawa autorskiego do utworu nieopublikowanego, chyba że sprzeciw byłby niezgodny z ujawnioną wolą twórcy co do rozpowszechniania utworu.

Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat siedemdziesięciu:

od śmierci twórcy, a do utworów współautorskich - od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych;
w odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany - od daty pierwszego rozpowszechnienia, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość;
w odniesieniu do utworu, do którego autorskie prawa majątkowe przysługują z mocy ustawy innej osobie niż twórca - od daty rozpowszechnienia utworu, a gdy utwór nie został rozpowszechniony - od daty jego ustalenia;
w odniesieniu do utworu audiowizualnego - od śmierci najpóźniej zmarłej z wymienionych osób: głównego reżysera, autora scenariusza, autora dialogów, kompozytora muzyki skomponowanej do utworu audiowizualnego.

Uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa:

zaniechania naruszania;
usunięcia skutków naruszenia;
naprawienia wyrządzonej szkody:
na zasadach ogólnych albo
poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione - trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu;
wydania uzyskanych korzyści.

Niezależnie od roszczeń, uprawniony może się domagać:

jednokrotnego albo wielokrotnego ogłoszenia w prasie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie lub podania do publicznej wiadomości części albo całości orzeczenia sądu wydanego w rozpatrywanej sprawie, w sposób i w zakresie określonym przez sąd;
zapłaty przez osobę, która naruszyła autorskie prawa majątkowe, odpowiedniej sumy pieniężnej, nie niższej niż dwukrotna wysokość uprawdopodobnionych korzyści odniesionych przez sprawcę z dokonanego naruszenia,
na rzecz Funduszu, o którym mowa w art. 111, gdy naruszenie jest zawinione i zostało dokonane w ramach działalności gospodarczej wykonywanej w cudzym albo we własnym imieniu, choćby na cudzy rachunek.

Ochrona wizerunku, adresata korespondencji i tajemnica źródeł informacji.

Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.

Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:

osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych;
osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Jeżeli osoba, do której korespondencja jest skierowana, nie wyraziła innej woli, rozpowszechnianie korespondencji, w okresie dwudziestu lat od jej śmierci, wymaga zezwolenia małżonka, a w jego braku kolejno zstępnych, rodziców lub rodzeństwa.

Twórca, a wydawca lub producent na żądanie twórcy mają obowiązek zachowania w tajemnicy źródeł informacji wykorzystanych w utworze oraz nieujawniania związanych z tym dokumentów. Ujawnienie tajemnicy jest dozwolone za zgodą osoby, która powierzyła tajemnicę, lub na podstawie postanowienia właściwego sądu.

Część 2:

Wynalazek - kryterium uznania, kto decyduje o tajności wynalazku?

W powszechnym rozumieniu za wynalazek uważa się coś nowego dotyczącego urządzeń, pomysłów, rozwiązań z różnego rodzaju obszarów, które można zastosować. Wynalazek, aby można było nań udzielić praw ochronnych (patentu) musi spełniać następujące kryteria:

być nowym,
być nieoczywistym,
nadawać się do przemysłowego zastosowania.

Nowość - wynalazek nie może być częścią stanu techniki, który istniał przed zgłoszeniem wynalazku do ochrony (przed datą według, której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu). Przez stan techniki uważa się wszystko to co przed zgłoszeniem zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu. Za nowy wynalazek uważa się również nowe zastosowanie substancji lub użycie tej substancji do wytworzenia nowych jej zastosowań. Substancja może być już znaną w technice.

Nieoczywistość - wynalazek powinien mieć odpowiedni poziom wynalazczy a to oznacza, że dla znawcy przedmiotu wynalazek nie wynika w sposób oczywisty ze stanu techniki (innymi słowy dla fachowca opis wynalazku powinien być zaskoczeniem, zaskakując go rozwiązaniem, które wnosi nowe wartości do obecnego stanu techniki).

Przemysłowe zastosowanie - wynalazek musi nadawać się do jakiejkolwiek działalności przemysłowej. Wynalazek musi mieć potencjalne możliwości zastosowania. Wynalazek nie musi być wdrożony i zastosowany oraz przynosić korzyści finansowych.

Za wynalazki nie uznaje się:

odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych,
wytworów o charakterze jedynie estetycznym,
planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier,
wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki,
programów do maszyn cyfrowych,
przedstawienia informacji.

Wynalazek tajny

Wynalazek dokonany przez obywatela polskiego może być uznany za tajny, jeżeli dotyczy obronności lub bezpieczeństwa Państwa, w szczególności:

- rodzajów broni,

- sprzętu wojskowego,

- sposobów walki,

- środków technicznych stosowanych przez służby państwowe uprawnione do wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych,

- rodzaje wyposażenia i sprzętu służb państwowych,

- sposobów wykorzystywania wyposażenia i sprzętu przez służby państwowe.

Zgłoszenia wynalazku tajnego oraz jego opisu nie publikuje się. Wynalazek tajny stanowi tajemnicę państwową. O tajności wynalazku postanawiają odpowiednio minister właściwy do spraw obrony narodowej, minister właściwy do spraw wewnętrznych lub Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Patent - czas trwania patentu (od kiedy się liczy?), w jakich sytuacjach można korzystać z patentu nie naruszając praw twórcy, w jakich przypadkach nie udziela się patentów?

Patent oznacza prawo do wyłączności na korzystanie przez uprawionego z rozwiązań będących przedmiotem wynalazku. Korzystanie z praw ograniczone jest tylko do zastrzeżeń patentowych opisanych w patencie. Czas trwania patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym. Zgłoszenie wynalazku w celu uzyskania patentu dokonuje się przez wniesienie do Urzędu Patentowego podania wraz z opisem wynalazku ujawniającym jego istotę, z zastrzeżeniami patentowymi, skrótem opisu i w razie potrzeby rysunkami. Patent udzielany jest na terytorium Polski. Wydanie decyzji o udzieleniu patentu na wynalazek następuje po sprawdzeniu przez Urząd Patentowy czy są spełnione warunki wymagane do uzyskania patentu. Przez uzyskanie patentu nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Państwa.

Wynalazek, na który polska osoba prawna bądź obywatel polski, mający miejsce zamieszkania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, chce uzyskać patent za granicą, może ten wynalazek zgłosić za granicą w celu uzyskania ochrony dopiero po zgłoszeniu go w Urzędzie Patentowym.

Pierwszeństwo do uzyskania patentu oznacza się według daty zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym. Jeżeli zgłoszenia wynalazku dokonały niezależnie od siebie co najmniej dwie osoby, które korzystają z pierwszeństwa oznaczonego tą samą datą, prawo do uzyskania patentu przysługuje każdej z tych osób.

Prawo do uzyskania patentu przysługuje:

a) twórcy lub współtwórcom,

b) pracodawcy lub zamawiającemu, jeżeli wynalazek powstał w wyniku wykonywania przez twórcę obowiązków ze stosunku pracy albo realizacji innej umowy (strony mogą uzgodnić inne ustalenie w formie pisemnej).

Prawo do patentu oraz patent są zbywalne i podlegają dziedziczeniu. Przeniesienie patentu staje się skuteczne wobec osób trzecich z chwilą wpisu do rejestru patentowego. Uprawniony z patentu może w drodze umowy udzielić innej osobie upoważnienia (licencji) do korzystania z jego wynalazku. W pewnych przypadkach określonych w ustawie Urząd Patentowy może udzielić zezwolenia (licencji przymusowej) na korzystanie z opatentowanego wynalazku innej osobie.

Nie narusza się patentu przez:

1) korzystanie z wynalazku dotyczącego środków komunikacji i ich części lub urządzeń, które znajdują się na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej czasowo, a także przedmiotów, które znajdują się na tym obszarze w komunikacji tranzytowej,

2) korzystanie z wynalazku dla celów państwowych w niezbędnym wymiarze, bez prawa wyłączności, jeżeli jest to konieczne do zapobieżenia lub usunięcia stanu zagrożenia ważnych interesów Państwa, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego,

3) stosowanie wynalazku do celów badawczych i doświadczalnych, dla dokonania jego oceny, analizy albo nauczania,

4) korzystanie z wynalazku, w niezbędnym zakresie, dla wykonania czynności jakie na podstawie przepisów prawa są wymagane do uzyskania rejestracji bądź zezwolenia, stanowiących warunek dopuszczenia do obrotu niektórych wytworów ze względu na ich przeznaczenie, w szczególności środków farmaceutycznych,

5) wykonanie leku w aptece na podstawie indywidualnej recepty lekarskiej.

Patentów nie udziela się na:

1) wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z obowiązującym prawem lub porządkiem publicznym (nie dotyczy to przypadków, gdy prawo ogranicza tylko sprzedaż wytworu opatentowanego lub wytworzonego opatentowanym sposobem),

2) odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt (przepis ten nie ma zastosowania do mikrobiologicznych sposobów hodowli),

3) sposobów leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposobami diagnostyki stosowanej na ludziach lub zwierzętach,

4) programy komputerowe,

5) produkty przemian jądrowych,

6) naukowe zasady i odkrycia.

Wzór użytkowy - co to jest, jakie warunki muszą być spełnione, aby mogło być udzielone prawa ochronne na wzór użytkowy, jaki jest czas trwania praw ochronnych?

Wzorem użytkowym jest - nowe i - użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym dotyczące kształtu, budowy lub zestawienie przedmiotu o trwałej postaci (potocznie mówi się, że wzory użytkowe dotyczą nowych rozwiązań kształtów).

Warunki nowości i użyteczności są bardzo zbliżone do warunków stawianym wynalazkom. Wzory użytkowe mogą być rozwiązaniami oczywistymi, ale musza odnosić się do przedmiotów (wyrobów). Oznacza to, że wzorem użytkowym nie mogą być, między innymi, metody wytwarzania, mieszaniny, czy pojedyncza część wchodząca w skład urządzenia.

Na wzory użytkowe udzielane są prawa ochronne. Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego korzystania ze wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Wniosek o udzielenie prawa ochronne na wzór użytkowy należy zgłaszać do Urzędu Patentowego. We wniosku należy określić zastrzeżenia ochronne. Udzielone prawa ochronne podlegają wpisowi do rejestru wzorów użytkowych i twórcy/twórcom wzoru użytkowego wydawane jest świadectwo ochronne. Czas trwania prawa ochronnego wynosi 10 lat od daty dokonania zgłoszenia wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym.

Wzór przemysłowy - co to jest, jaki jest czas trwania prawa z rejestracji na wzór przemysłowy i od kiedy się go liczy, na jakie wzory przemysłowe nie udziela się prawa rejestracji.

Wzorem przemysłowym jest nowa, oryginalna, nadająca się do wielokrotnego odtwarzania, postać wytworu, przejawiająca się w szczególności w jego kształcie, właściwościach powierzchni, barwie, rysunku lub ornamencie.

Wzór przemysłowy uważa się za nowy, jeżeli przed datą pierwszeństwa do uzyskania prawa z rejestracji, nie został podany do powszechnej wiadomości w sposób umożliwiający jego odtworzenie, ani nie był z wcześniejszym pierwszeństwem zgłoszony i następnie zarejestrowany. Wzór przemysłowy uważa się za oryginalny, jeżeli różni się w sposób wyraźny od wzorów znanych i jego cechy nie są wyłącznie kombinacją cech znanych.

Przez uzyskanie prawa z rejestracji nabywa się prawo wyłącznego korzystania ze wzoru przemysłowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Urząd Patentowy wydaje decyzję o udzieleniu prawa z rejestracji po stwierdzeniu, że zgłoszenie wzoru przemysłowego zostało sporządzone prawidłowo. Urząd Patentowy nie dokonuje oceny nowości i oryginalności zgłoszonego wzoru przemysłowego. Badania ograniczają się do sprawdzenia, czy wzór nie jest wyłączony z ochrony. Udzielone prawa z rejestracji wzorów przemysłowych podlegają wpisowi do rejestru wzorów przemysłowych. Udzielenie prawa z rejestracji stwierdza się przez wydanie świadectwa rejestracji. Czas trwania prawa z rejestracji wynosi 25 lat od daty dokonania zgłoszenia wzoru przemysłowego w Urzędzie Patentowym.

Prawa z rejestracji nie udziela się na wzory przemysłowe, których:

- udzielenie ochrony byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym i dobrymi obyczajami,

- wzór przemysłowy zawiera nazwę lub skrót nazwy Rzeczypospolitej Polskiej bądź jej symbole) godło, barwy lub hymny oraz inne nazwy, symbole, znaki powszechnie stosowane, np. znaki bezpieczeństwa itd.,

- wzór zawiera elementy będące symbolami, w szczególności o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym, w zakresie, w jakim obrażałoby to uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową.

Znak towarowy - na jakie grupy można podzielić znaki towarowe oraz jaki jest czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy.

Celem stosowania znaków towarowych jest wyraźne i jednoznaczne oznakowanie towaru celem odróżnienia go od podobnych towarów pochodzących od innych producentów.

Oznakowanie towaru znakiem towarowym ma wskazywać na producenta, stanowić gwarancję jakości i stabilności cech towaru, dając klientowi pewność, że kupuje towar o cechach i właściwościach zaspakajających jego potrzeby.

W zależności od podmiotu gospodarczego znaki towarowe można podzielić na:

1. Znaki fabryczne używane przez producentów na oznaczenie towarów.

2. Znaki usługowe używane przez podmioty gospodarcze świadczące usługi.

3. Znaki handlowe stosowane przez firmy handlujące.

4. Znaki firmowe, które są nazwami podmiotów gospodarczych.

Pierwsze dwa znaki (fabryczne i usługowe) noszą nazwę znaków towarowych i podlegają regulacją prawnym zawartym w ustawie. Znakiem towarowym może być każde oznaczenie przedstawione w sposób graficzny lub takie, które da się w sposób graficzny wyrazić, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżniania w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od tego samego rodzaju towarów w innych przedsiębiorstwach. Znakiem towarowym może być wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna w tym forma towaru lub opakowania, melodia, inny sygnał dźwiękowy. Pod terminem towary rozumie się wyroby przemysłowe, rzemieślnicze, płody rolne oraz produkty naturalne. Przepisy o znakach towarowych dotyczą również znaków usługowych.

Ze względu na stopień ochrony znaki towarowe można podzielić na:

1) znaki zarejestrowane, tzn. znaki zgłoszone do Urzędu Patentowego, którym zostały udzielone prawa ochronne,

2) znaki powszechnie znane, tj. znaki, które nie mają udzielonych praw ochronnych, gdyż firmy nie występowały o nie (jednak nazwy te są znane od wielu lat i kojarzone są przez konsumentów z wysoką jakością wyrobów; jeżeli zatem inny podmiot gospodarczy wystąpi o zarejestrowanie takiego znaku towarowego, to Urząd Patentowy odmówi zarejestrowania tego znaku na rzecz firmy występującej),

3) znaki zwykłe, tj. znaki stosowane przez podmioty gospodarcze, które nie uznały za stosowne wystąpienie o ich rejestrację (tym samym nie podlegają ochronie, ale z czasem mogą stać się znakami powszechnie znanymi).

Nie zostanie udzielona ochrona (prawa ochronne) na znak towarowy, który w szczególności jest identyczny lub podobny do już zarejestrowanego znaku lub do sławnego znaku, bowiem znak nie może wprowadzać nabywców w błąd co do własności, jakości lub pochodzenia towaru.

Nie zostaną udzielone prawa ochronne na oznaczenia, między innymi, które:

- naruszają prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich,

- są sprzeczne z prawem, porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami,

- zostały zgłoszone w złej wierze,

- obrażają uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową,

- zawierają nazwę lub skrót nazwy Rzeczypospolitej Polskiej, jej symbole, nazwy lub herby miejscowości, reprodukcje polskich orderów, oznaczeń itp.,

- zachodzi ryzyko skojarzeń z podobnymi towarami.

Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy wynosi 10 lat od daty zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym. Prawo ochronne może zostać, na wniosek uprawnionego, przedłużone na kolejne okresy 10-cio letnie. Uprawniony może wskazać, że jego znak towarowy został zarejestrowany, poprzez umieszczenie w sąsiedztwie znaku towarowego litery „R” wpisanej w okrąg, tj. ®.

Prawo ochronne na znak towarowy jest zbywalne i podlega dziedziczeniu. Uprawniony z prawa ochronnego na znak towarowy może udzielić innej osobie upoważnienia do używania znaku, zawierając z nią umowę licencyjną.

Topografia układu scalonego - w jakich przypadkach udziela się prawa z rejestracji na topografię układu scalonego oraz jaki jest czas ochrony topografii układu scalonego?

Przez topografię układu scalonego rozumie się rozwiązanie polegające na przestrzennym, wyrażonym w dowolny sposób rozplanowaniu elementów, z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym, oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego.

Prawo z rejestracji topografii udziela się na topografię oryginalną, tzn. taką, która jest wynikiem pracy intelektualnej twórcy i nie jest powszechnie znana w chwili jej powstania. Na topografię składającą się z elementów powszechnie znanych udziela się prawa z rejestracji tylko w takim zakresie, w jakim kombinacja tych elementów jest oryginalna. Nie udziela się prawa z rejestracji na topografię jednoznacznie wynikającą z funkcji układu scalonego, w którym jest stosowana.

Również nie udziela się prawa z rejestracji topografii, jeżeli:

a) przed zgłoszeniem w Urzędzie Patentowym była ona wykorzystywana jawnie w celach handlowych w okresie dłuższym niż dwa lata,

b) minęło 15 lat od dokonania i utrwalenia topografii w dowolnej formie i nie była ona wykorzystywana w celach handlowych.

Udzielenie prawa z rejestracji topografii podlega wpisowi do rejestru topografii układów scalonych prowadzonemu przez Urząd Patentowy, co stwierdza się przez wydanie świadectwa rejestracji topografii. Ochrona topografii ustaje po 10-ciu latach od końca roku kalendarzowego, w którym topografia lub układ scalony zawierający taką topografię był wprowadzony do obrotu, lub końca roku kalendarzowego, w którym dokonano zgłoszenia topografii w Urzędzie Patentowym, w zależności od tego, który z terminów upływa wcześniej.

Cz. 3

Cele i zadania normalizacji. Podstawowe pojęcia normalizacji.

normalizacja - rozumie się przez to działalność zmierzającą do uzyskania

optymalnego, w danych okolicznościach, stopnia uporządkowania w okre-

ślonym zakresie, poprzez ustalanie postanowień przeznaczonych do po-

wszechnego i wielokrotnego stosowania, dotyczących istniejących lub mo-

gących wystąpić problemów;

normalizacja krajowa - rozumie się przez to normalizację prowadzoną na

szczeblu krajowym, nieobejmującą działań prowadzonych: w poszczegól-

nych branżach lub sektorach gospodarki, na szczeblu lokalnym, na szczeblu

stowarzyszeń lub przedsiębiorców i urzędów;

dokument normalizacyjny - rozumie się przez to dokument ustalający

zasady, wytyczne lub charakterystyki odnoszące się do różnych rodzajów

działalności lub ich wyników, niebędący aktem prawnym; podstawowym

dokumentem normalizacyjnym jest norma;

norma - rozumie się przez to dokument przyjęty na zasadzie konsensu i za-

twierdzony przez upoważnioną jednostkę organizacyjną, ustalający - do

powszechnego i wielokrotnego stosowania - zasady, wytyczne lub charak-

terystyki odnoszące się do różnych rodzajów działalności lub ich wyników i

zmierzający do uzyskania optymalnego stopnia uporządkowania w określo-

nym zakresie;

konsens - rozumie się przez to ogólne porozumienie charakteryzujące się

brakiem trwałego sprzeciwu znaczącej części zainteresowanych w odniesie-

niu do istotnych zagadnień, osiągnięte w procesie rozpatrywania poglądów

wszystkich zainteresowanych i zbliżenia przeciwstawnych stanowisk.

Normalizacja krajowa prowadzona jest w celu:

1) racjonalizacji produkcji i usług poprzez stosowanie uznanych reguł tech-

nicznych lub rozwiązań organizacyjnych;

2) usuwania barier technicznych w handlu i zapobiegania ich powstawaniu;

3) zapewnienia ochrony życia, zdrowia, środowiska i interesu konsumentów

oraz bezpieczeństwa pracy;

4) poprawy funkcjonalności, kompatybilności i zamienności wyrobów, proce-

sów i usług oraz regulowania ich różnorodności;

5) zapewnienia jakości i niezawodności wyrobów, procesów i usług;

6) działania na rzecz uwzględnienia interesów krajowych w normalizacji euro-

pejskiej i międzynarodowej;

7) ułatwiania porozumiewania się przez określanie terminów, definicji, ozna-

czeń i symboli do powszechnego stosowania.

W normalizacji krajowej stosuje się następujące zasady:

1) jawności i powszechnej dostępności;

2) uwzględniania interesu publicznego;

3) dobrowolności uczestnictwa w procesie opracowywania i stosowania norm;

4) zapewnienia możliwości uczestnictwa wszystkich zainteresowanych w pro-

cesie opracowywania norm;

5) konsensu jako podstawy procesu uzgadniania treści norm;

6) niezależności od administracji publicznej oraz jakiejkolwiek grupy intere-

sów;

7) jednolitości i spójności postanowień norm;

8) wykorzystywania sprawdzonych osiągnięć nauki i techniki;

9) zgodności z zasadami normalizacji europejskiej i międzynarodowej.

Rola normalizacji w działalności technicznej i gospodarczej. Korzyści ze stosowania norm.

Korzyści ze stosowania norm
1. Normy sprzyjają komunikowaniu się i likwidowaniu barier w handlu
Istnienie różnych norm krajowych niewątpliwie utrudnia swobodny przepływ dóbr i usług.
2. Normy przyczyniają się do zwiększenia bezpieczeństwa pracy i użytkowania
Za zdrowie społeczne, bezpieczeństwo i ochronę środowiska odpowiedzialność ponoszą organy władzy. Upowszechniana jest więc polityka, aby w europejskim i krajowym ustawodawstwie powoływać się na normy europejskie, jako wzorzec zgodności w obszarze regulowanym.
3. Normy są uznawane za gwarancję odpowiedniej jakości
W dyrektywach dotyczących zamówień publicznych wymaga się, aby w ofertach powoływano normy europejskie, o ile w danym obszarze takie istnieją. Jest to istotne, ponieważ zamówienia publiczne stanowią około 10% wszystkich przedsięwzięć w Europejskim Obszarze Gospodarczym (European Economic Area - EEA).
4. Normy przyczyniają się obniżenia kosztów ochrony zdrowia lub środowiska
W wielu dziedzinach tzw. normy zharmonizowane z dyrektywami nowego podejścia pozwalają producentowi zadeklarować zgodność wyrobów z wymaganiami przepisów technicznych bez konieczności powoływania strony trzeciej do wydania stosownego certyfikatu.
5.Normy ułatwiają eksport
Dzięki normom europejskim dla producentów z obszaru UE otwiera się rynek ponad 360 milionów konsumentów, na którym koszty amortyzacji badań rozwojowych i wprowadzania wyrobów na rynek są znacznie mniejsze niż przy jednostkowym rynku krajowym.
6. Normy sprzyjają swobodnemu przepływowi towarów i wpływają korzystnie na poziom ich cen
Dzięki normom europejskim wzrasta konkurencyjność i wolność wyboru konsumenta w stosunku do dóbr i usług oferowanych na rynku.
7. Normy pozwalają na upowszechnianie postępu technicznego
Dzięki zaufaniu do norm europejskich, definiujących nowe materiały i technologie, możliwy jest rozwój nowego przemysłu w technologicznie zaawansowanych dziedzinach. Tym samym z jednej strony stwarzane są nowe możliwości zatrudnienia, a z drugiej - produkowane nowoczesne wyroby.
8. Normy sprzyjają utrwalaniu osiągnięć techniki
Szeroko zakrojona normalizacja europejska kreując za pomocą wymagań zasadniczych jedynie podstawowe obszary wymagań pod kątem bezpieczeństwa, bez konieczności uzgadniania szczegółów technicznych, pozwala na powstawanie nowych usług, jak na przykład w zakresie techniki informatycznej IT (Information Technology) czy w usługach telekomunikacyjnych.
9. Normy ułatwiają eksport globalny
Promując normy europejskie na szczeblu międzynarodowym z jednej strony i przyjmując normalizacyjne osiągnięcia międzynarodowe z drugiej strony, zachęca się i popiera rozwój normalizacji globalnej oraz powszechne otwarcie rynków dla producentów. Wszystkie europejskie wysiłki i działania przyjmują jako priorytet rozwój normalizacji na szczeblu międzynarodowym wszędzie tam, gdzie jest to możliwe.
10. Normy ułatwiają porozumiewanie się i dają gwarancję porównywalnego standardu wyrobów i usług.
Kreowanie pewnego, partnerskiego klimatu między dostawcami, poddostawcami, szczególnie wśród małych i średnich przedsiębiorstw, jest podstawą sukcesu w budowaniu przemysłu. Zgodność z normami zarządzania jakością przyczynia się do osiągnięcia tego celu i daje wspaniałe środki do zademonstrowania możliwości poddostawców.

Działalność normalizacyjna generalnie służy celom wynikającym z samej definicji normalizacji, czyli uzyskaniu optymalnego w danych okolicznościach stopnia uporządkowania w określonym zakresie. Nie mniej można wyróżnić cele szczegółowe, które ukierunkowują krajową działalność normalizacyjną:
1. Racjonalizacja produkcji i usług poprzez stosowanie uznanych reguł technicznych lub rozwiązań organizacyjnych.
2. Usuwanie barier technicznych w handlu i zapobieganie ich powstawaniu.
3. Zapewnienie ochrony życia, zdrowia, środowiska i interesu konsumentów oraz bezpieczeństwa pracy.
4. Poprawa funkcjonalności, kompatybilności i zamienności wyrobów, procesów i usług oraz regulowania ich różnorodności.
5. Zapewnienie jakości i niezawodności wyrobów, procesów i usług.
6. Działania na rzecz uwzględnienia interesów krajowych w normalizacji europejskiej i międzynarodowej.
7. Ułatwianie porozumiewania się przez określanie terminów, definicji, oznaczeń i symboli do powszechnego stosowania.

Inżynierowie i projektanci stosują normy na każdym etapie procesu produkcyjnego. Normy powoływane są w kontraktach, w procesach kontroli stosowanych na potrzeby własne producentów, jak też do oceny przez stronę trzecią. Pomagają one w podjęciu decyzji o przyjęciu lub odrzuceniu dostawy, pozwalają dokonać oceny zgodności z przyjętymi powszechnie standardami pod kątem ochrony zdrowia, bezpieczeństwa lub ochrony środowiska. Normy stanowią wielkie ułatwienie w handlu międzynarodowym.

Podstawy prawne funkcjonowania krajowego systemu normalizacji. Struktura i organizacja PKN.

Sposób ustanawiania Polskiej Normy i jej usytuowanie w polskim systemie prawnym normuje Ustawa o normalizacji z dnia 12 września 2002 roku z późniejszymi zmianami.

Do 31 grudnia 1993 roku stosowanie PN było obowiązkowe i pełniły one rolę przepisów. Nieprzestrzeganie postanowień PN było naruszeniem prawa. Od 1 stycznia 1994 roku stosowanie PN jest dobrowolne, przy czym do 31 grudnia 2002 istniała możliwość, przez właściwych ministrów i w pewnych przypadkach nakładania obowiązku stosowania PN. Od 1 stycznia 2003 stosowanie PN jest już całkowicie dobrowolne, z wyjątkiem działań wykonywanych ze środków publicznych, podlegających ustawie "Prawo zamówień publicznych", która nakłada obowiązek ich uwzględnienia.

Tworzy się Polski Komitet Normalizacyjny, zwany dalej „PKN”, jako krajową

jednostkę normalizacyjną zapewniającą realizację celów wymienionych w pytaniu nr 1,

zgodnie z zasadami wymienionymi w pytaniu numer 1.

PKN jest państwową jednostką organizacyjną. PKN kieruje Prezes PKN (oraz jego zastępcy), zwany dalej „Prezesem”.

Do zadań Prezesa należy w szczególności:

1) powoływanie i odwoływanie komitetów technicznych;

2) zatwierdzanie i wycofywanie, w imieniu PKN, Polskich Norm i innych dokumentów normalizacyjnych na wniosek komitetów technicznych, z

uwzględnieniem zasad normalizacji krajowej wymienionych w art. 4;

3) podejmowanie decyzji w sprawach dotyczących działalności PKN;

4) wydawanie przepisów wewnętrznych PKN;

5) współpraca z Radą Normalizacyjną, w tym zasięganie opinii Rady w sprawach, o których mowa w art. 18 ust. 4;

6) składanie rocznych sprawozdań z działalności PKN Radzie Normalizacyjnej

i Prezesowi Rady Ministrów w terminie do 30 czerwca następnego roku ka-

lendarzowego;

7) reprezentowanie PKN na zewnątrz;

8) zarządzanie mieniem PKN.

Przy PKN działa Rada Normalizacyjna, zwana dalej „Radą”. Kadencja Rady trwa 4 lata.

Rada akceptuje coroczne sprawozdania z działalności PKN składane przez Prezesa PKN.

Do zadań Rady należy także wydawanie opinii, w szczególności dotyczących:

1) stanu i kierunków rozwoju normalizacji;

2) wniosków o powołanie i odwołanie komitetów technicznych;

3) przepisów wewnętrznych PKN dotyczących opracowywania dokumentów

normalizacyjnych;

4) projektów dokumentów normalizacyjnych, w których opracowywaniu

uczestniczy PKN, na zasadach określonych w przepisach wewnętrznych

PKN.

W skład Rady wchodzą, w liczbie nie więcej niż po 5 osób, przedstawiciele:

1) organów administracji rządowej;

2) ogólnopolskich organizacji gospodarczych;

3) ogólnopolskich organizacji pracodawców;

4) krajowych lub regionalnych organizacji, których celem statutowym jest

ochrona interesów konsumentów;

5) ogólnopolskich organizacji zawodowych i naukowo-technicznych;

6) szkół wyższych i nauki.

Prezes i jego zastępcy uczestniczą w posiedzeniach Rady z głosem doradczym.

Komitety techniczne powołuje i odwołuje Prezes po zasięgnięciu opinii Rady.

Komitety techniczne realizują cele wymienione w art. 3 poprzez opracowywanie

Polskich Norm i innych dokumentów normalizacyjnych w określonych zakresach tematycznych, między innymi poprzez udział przedstawicieli komitetów

technicznych uczestniczących w pracach regionalnych i międzynarodowych organizacji normalizacyjnych.

W skład komitetu technicznego wchodzą specjaliści delegowani przez organy

administracji rządowej, organizacje: gospodarcze, pracodawców, konsumenckie,

zawodowe i naukowo-techniczne, szkół wyższych i nauki oraz pracownicy

PKN, z zachowaniem zasady reprezentatywności wszystkich zainteresowanych

określonym zakresem tematycznym, z uwzględnieniem potrzeb gospodarki krajowej.

5.Rada Normalizacyjna przy PKN - zadania, kadencja, skład, kompetencje, działalność.

Przy PKN działa Rada Normalizacyjna, zwana dalej „Radą”.

Kadencja Rady trwa 4 lata.