WYŻSZA SZKOŁA MAZOWIECKA

w WARSZAWIE

Wydział Nauk Medycznych

Kierunek: Fizjoterapia

Ergonomia miejsca pracy fizjoterapeuty.

Zespół do Seminarium

Warszawa 2008

Cel pracy

Dotyczy on warunków pracy fizjoterapeuty oraz własnej ergonomii. Wiedząc o naszej ergonomii pracy jak i również o stanowisku pracy chcielibyśmy zbadać jak jest faktycznie. Podstawowe znaczenie ergonomii to optymalizacja, pracy, rozumianej jako układ lub system współdziałania człowieka ze środkami pracy. Szerzej mówiąc jest to wiedza o możliwościach człowieka w kształtowaniu współzależności wszystkich elementów składowych systemu pracy, aktywności zawodowej człowieka, organizacji i środków pracy oraz produktu, będącego wynikiem pracy. Jest to wiedza o tym, jak powinno być optymalnie zorganizowane środowisko pracy, aby było najpełniej przystosowane do psychofizycznych możliwości człowieka i w jak najmniejszym stopniu wpływało na jego zdrowie.

Celem badania jest:

1. Czy stanowisko pracy fizjoterapeuty sprzyja przeciążeniu czy nie.

2. Chcemy sprawdzić jakie zagrożenia dla zdrowia niesie praca fizjoterapeuty.

3. Jakie powstają dolegliwości spowodowane źle zorganizowanym stanowiskiem pracy.

Metodyka pracy

Stworzyliśmy badanie eksperymentalne mając dokładną wiedzę naszej ergonomii pracy jak i również wiedzę jak powinno wyglądać stanowisko pracy chcielibyśmy zbadać jak jest faktycznie. Skorzystaliśmy w tworzeniu ankiety z wytycznych będących Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (zm. z 2008 r., Nr 108, poz. 690; z 2007 r., Nr 49, poz. 330; ).

Badania zostały przeprowadzone w okresie od stycznia do lutego 2009 roku w na grupie16 fizjoterapeutów.

Kryteriami wykluczenia był:

- wiek poniżej 22 lat i powyżej 60,

- staż pracy niższy niż 1 rok.

Do przeprowadzenia analizy ergonomii miejsca pracy fizjoterapeuty użyto jako narzędzia:

• Ankiety anonimowej zawierającej 16 pytań w większości pytania zamknięte, jedno jest otwarte. Osoby badane dostawały ankietę do wypełnienia do domu, a następnie zwracały.

Charakterystyka grupy badawczej

Cecha	Grupa	Razem
	8 fizjoterapeutów 8 fizjoterapeutów	16 osób

Badanie przeprowadzono na 16 fizjoterapeutach z w dwóch ośrodkach rehabilitacji. Na tej grupie przeprowadzono ankietę zawierającą 16 pytań w większości pytania zamknięte, jedno jest otwarte. Rozdano 16 ankiet i tyle też zostało poprawnie wypełnionych i zwróconych. Pytania dotyczyły rozkładu czynników pracy takich jak:

- organizacja stanowiska pracy,

- zdrowie fizjoterapeuty,

- dolegliwości związane ze źle wykonywaną pracą.

Charakterystyka demograficzna badanej populacji

W badaniu wzięło udział 16 osób: 10 kobiet oraz 6 mężczyzn w przedziale wiekowym od 22 do 60 lat. Średnia wieku w badanej grupie wynosiła 36 lat.

WIEK KOBIET: 24, 24, 24, 24, 27, 32, 37, 38, 48, 50 lat

WIEK MĘŻCZYZN : 25, 26, 33, 39, 52, 56 lat

Płeć a wiek badanych

PŁEĆ	Przedział wiekowy w latach										Ogółem
		20-30		31-40		41-50		51-60		61 i więcej		[N]	[%]
		[n]	[%]	[n]	[%]	[n]	[%]	[n]	[%]	[n]	[%]
Kobiety	5	31,5%	3	18,5%	2	12,5%	0	0%	0	0%	10	62,5
Mężczyźni	2	12,5%	2	12,5%	0	0%	2	12,5%	0	0%	6	37,5
Ogółem	7	44%	5	31%	2	12,5%	2	12,5%	0	0%	16	100,00%

Płeć a wiek badanych podana w % - prezentacja graficzna

Dane wskazują, iż najliczniejsza grupa w badanej populacji to kobiety w wieku 20-30 lat (31,5% populacji). Stosunkowo liczna jest również grupa kobiet w wieku 31-40 lat (18,5% populacji) oraz w wieku 41-50 lat i więcej (12,5%).

W przypadku mężczyzn mamy do czynienia z grupami w przedziale wiekowym 20-30 lat (12,5% populacji), 31-40 (12,5% populacji) oraz 51-60 lat (12,5% badanej populacji). W podziale na płeć średnia wieku wśród ankietowanych kobiet wynosiła 33 lata, natomiast średnia wieku ankietowanych mężczyzn wynosiła 39 lat.

STANOWISKO PRACY

Magister fizjoterapii - 6 osób

Technik fizjoterapii - 10 osób

RODZAJ PRACODAWCY

Firma prywatna - 0 osób

Państwowa - 16 osób

Razem

Średnia lat

STAŻ PRACY

Fizjoterapeuci	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	16 osób	1 osoba
Staż pracy w latach	2	2	2	2	2	3	3	4	7	11	13	14	15	15	25	33	142 lata	9 lat pracy

MIASTO - Warszawa / Błonie

WYNIKI BADAŃ ORAZ INTERPRETACJA ANKIETY DOTYCZĄCEJ ERGONOMII MIEJSCA PRACY FIZJOTERAPEUTY

1. Przestrzeń stanowiska pracy.

Jak wskazują wyniki przestrzeń stanowiska pracy w połowie jest prawidłowa, co oznacza, że na biurku mieszczą się bieżące dokumenty i pozostaje jeszcze miejsce wolne. Natomiast połowie respondentów odpowiedziało, iż jest za mało przestrzeni i jest niewygodnie.

2. Miejsce na nogi pod biurkiem.

Bardzo dobrze jest zorganizowana przestrzeń pod biurkiem. Wszyscy mają dużo miejsca na nogi i nic nie przeszkadza.

3. Dopływ światła naturalnego na stanowisko pracy.

Podstawowym wymogiem zdrowego stanowiska pracy jest dopływ światła naturalnego. Wszyscy odpowiadający potwierdzają, że stanowisko pracy spełnia ten wymóg.

4. Oświetlenie stanowiska pracy.

Wyniki rozkładają się tu równomiernie z drobną przewagą, gdzie 38% badanych jest zadowolona z oświetlenia swojego stanowiska pracy. Niewystarczający dopływ światła wskazuje 31% badanych, co oznacza, że stanowisko jest niedostatecznie oświetlone i umieszczone jest w złym miejscu. Natomiast 31% odpowiedzi wskazuje, iż dopływ światła na stanowisko pracy jest umiarkowany, co oznacza, że nie jest ono dokładnie i w pełni oświetlone.

5. Możliwość regulacji siedzenia.

Bardzo źle jest oceniana regulacja siedzienia. Aż 94% badanych przyznało, że jest to duży dyskomfort przy wykonywaniu pracy. Jedynie 6% badanych ma taką możliwość co umożliwia dostosowanie siedzenia do warunków pracy.

6. Regulacja krzesła

Potwierdza się założenie z pytania poprzedniego, iż 94% badanych ma złe krzesła, których nie można regulować w wielu płaszczyznach. Jedynie 6% badanych może regulować tylko wysokość, co nie jest zadowalające w przypadku pracy fizjoterapeuty.

7. Korzystanie z podnóżka.

Kolejną cechą ergonomicznego stanowiska pracy fizjoterapeuty jest możliwość korzystania z podnóżka. W większości czasu nasza praca jest stojąca. Zastosowanie podnóżka powoduje zachowanie odpowiedniego konta pochylenia miednicy co zmniejsza bul kręgosłupa, praca staje się bardziej wydajną, oraz zmniejsza zmęczenie w pozycją stojącą. Zaledwie 6% badanych ma możliwość skorzystania z podnóżka. W przeważającej większości 62% respondentów stosuje podnóżki wykorzystując przypadkowe przedmioty. W badanej grupie 32% nie posiada podnóżka i nie ma możliwości jego umiejscowienia.

8. Pozycja przedramion w czasie wykonywania zabiegu.

Istotnym elementem naszej pracy jest ułożenie przedramion w trakcie wykonywania zabiegu. Powinny one być oparte o podłokietnik, tak aby łokcie spoczywały na nim, ponieważ taka pozycja odciąża obręcz barkową. Odpowiedzi osób wskazują, że 75% badanych w czasie wykonywania zabiegu ma źle ułożone przedramiona. 25% badanych ma oparte przedramiona o blat lub inny przedmiot. Żaden z badanych nie miał prawidłowo opartych przedramion o podłokietnik.

9. Dolegliwości narządu wzroku.

Praca fizjoterapeuty niespełniająca wymogów ergonomii może powodować różnego rodzaju dolegliwości narządu wzroku. Dokładnie 62% badanych zgłosiło odczuwanie dolegliwości narządu wzroku przynajmniej 1-2 razy w tygodniu. Należy zwrócić uwagę na 13% badanych gdzie dolegliwości te odczuwali kilka razy w tygodniu. 25% nie zgłosiło żadnych dolegliwości.

Połowa badanych nie miała zaburzeń ostrości widzenia, 13% osób zgłosiło, że mają takie dolegliwości kilaka razy w tygodniu, a 36% rzadko.

Suchość oraz pieczenie pod powiekami świadczy o przeciążeniu naszych oczu. Zazwyczaj jest to spowodowane przebywaniem w niewłaściwym oświetleniu, w klimatyzowanych pomieszczeniach. Przemęczone oczy coraz to słabiej bronią się przed niekorzystnymi warunkami. Nie potrafią już same dokładnie się oczyszczać, regenerować i nawilżać. Częste kłopoty ze wzrokiem zgłosiło 38% badanych, jest to nieznaczna większość odpowiedzi, 31% ma przynajmniej 1-2 razy takie dolegliwości, natomiast 31% nie zgłaszało żadnych problemów.

10. Bóle pleców lub karku

Kolejnymi bólami jakie występują podczas wykonywania pracy fizjoterapeuty są bóle pleców i karku. Tylko 6% badanych zgłosiło, iż nigdy nie mieli takich bóli. 37% badanych stwierdziło, że często, kilka razy w tygodniu ma takie bóle, tyle samo osób przyznało się do rzadkich bóli pleców i karku.

11. Bóle kończyn górnych

Badani fizjoterapeuci zgłaszali również problemy płynące z kończyn górnych. Podzielone zostały one na 4 kategorie:

1. Bóle w okolicach nadgarstków.

U badanych 38% nie ma żadnych ból w okolicach nadgarstków. 31% zgłosiło częste występowanie bólu kilka razy w tygodniu, a równoważna grupa 31% potwierdziła rzadkie występowanie takich dolegliwości 1 - 2 razy w tygodniu.

2. Bóle w okolicach łokci i ramion.

Bóle łokci i ramion odczuwalne są przez 44% badanych, natomiast u 31% nie występowały, a 25% przyznało się do częstego odczuwania bólu w tym obrębie.

3. Drętwienie i mrowienie palców.

Drętwienie i mrowienia w walcach nie odczówa 31% badanych. Odczówa je pozostała część badanych fizjoterapeutów w tym 25% często, a 44% żadko.

4. Drętwienie i mrowienie ramon.

Drętwienie i mrowienie ramion nigdy nie jest odczuwalne u 56% badanych, 25% odczuwa te dolegliwości 1-2 razy w tygodniu, a 19% częściej.

12. Dolegliwości w kończynach dolnych

Wiele badanych odczuwa również dolegliwości płynące z kończyn dolnych. Dolegliwości te zostały podzielone na 3 grupy: bóle w stopach, bóle łydek i ud oraz opuchliznę nóg.

1. Bóle kończyn dolnych w stopach.

Bólu w stopach nie zgłasza połowa badany, rzadkie 31% a 19% częste.

2. W okolicach łydek i ud.

Bóle łydek odczówa ponad połowa osób badanych z tego 37% są to dolegliwości rzadkie a często odczówa je 19%.

3. Opuchlizna nóg.

Do opuchlizny nóg w trakcie wykonywanie pracy oraz bólu nóg przyznaje się 37% badanych jest to skutek ucisku tętnic oraz żył w trakcie siedzenia, a 63% nie ma takich dolegliwości.

13. Systematyczne czyszczenie stanowiska pracy

Jak wskazują odpowiedzi połowa osób przyznaje się, iż stanowisko pracy nie jest czyszczone 19% i 31% że jest czyszczone sporadycznie. Oznacza to, że nie jest przestrzegana higiena stanowiska pracy. A u 50% badanych stanowiska pracy są czyste i są czyszczone.

14. Możliwość korzystania z przerwy w czasie trwania pracy.

Z możliwości 5 minutowej przerwy w trakcie trwania pracy korzysta w pełni zaledwie 38%, w ogóle nie korzysta 5%, a 57% jeżeli czas i obowiązki na to pozwalają.

15. Korzystanie z okularów chroniących wzrok.

Większość respondentów 69% stosuje się od wymogu korzystania z okularów chroniących wzrok w przypadku wykonywania zabiegu, nie robi tego 31% badanych.

16. Co chciałabyś / chciałbyś zmienić na swoim stanowisku pracy ?

Ostatnie pytanie było opisowe. Zebraliśmy wszystkie odpowiedzi i podzieliliśmy je na 3 grupy.

1. Najbardziej potrzebne rzeczy lub sprzęt

- zmiana krzeseł z regulacją - 7 osób,

- leżanki dla pacjentów z regulacją - 4 osoby

- lepszy sprzęt do pracy - 3 osoby

- szafki na ubrania - 3 osoby

2. Mniejsze potrzeby zmian

- poprawienie temperatury powietrza - 2 osoby

- częstsza dbałość o czystość stanowiska pracy - 2 osoby

c) Wszystko jest dobrze i nie potrzebuje zmian - 2 osoby

WNIOSKI

W analizie ergonomii miejsca pracy fizjoterapeuty wzięto pod uwagę wyniki z przeprowadzonej ankiety.

Okazuje się, iż praca fizjoterapeutów szczególnie długotrwała w jednej statycznej pozycji np. wykonywanie ultradźwięków, bez możności regulacji krzesła, bez możliwości oparcia przedramienia może powodować dolegliwości takie jak: bóle pleców, karku, nadgarstków. Szczególnie ważne jest zadbanie o prawidłową pozycję w trakcie wykonywania zabiegów, ponieważ zła pozycja może stać się bardzo uciążliwa dla organizmu, co może powodować dolegliwości zdrowotne płynące z układu mięśniowo - szkieletowego.

Umiejętne stosowanie technik fizjoterapeutycznych nie powinno być uciążliwe dla naszego zdrowia. Jak wynika z przeprowadzonego badania bardzo przeciążane są nadgarstki, szczególnie po masażach, zabiegach ręcznych, co może w przyszłości powodować dolegliwości w postaci np. cieśni nadgarstka, przeprostu w stawach międzypaliczkowych.

Praca fizjoterapeuty jest intensywna i wykonuje się ją pod presją czasu, nie mając go dla siebie. Skutkiem takiego działania jest zmęczenie, stres, oraz bóle kończyn dolnych.

W naszym badaniu próbowaliśmy sprawdzić jaki jest wpływ źle zorganizowanego stanowiska pracy pod względem oświetlenia na nasz wzrok. Wszyscy fizjoterapeuci zaznaczyli, iż małą dostęp do naturalnego światła, ale większość to znaczy 69% zgłosiła, że ma problem z oczami. Oznacza to o przeciążeniu naszych oczu. Zazwyczaj jest to spowodowane przebywaniem w niewłaściwym oświetleniu - sztucznym. Przemęczone oczy coraz to słabiej bronią się przed niekorzystnymi warunkami. Nie potrafią już same dokładnie się oczyszczać, regenerować i nawilżać.

Połowa fizjoterapeutów ma za mało miejsca na prowadzenie dokumentacji, powstaje bałagan, a co się z tym wiąże mniejsza wydajność pracy.

Problemy ergonomii stanowiska pracy fizjoterapeuty są na pewno szersze, ale jak można zapobiegać powstawaniu przeciążeń oraz eliminować zagrożenia dla naszego zdrowia. Ostatnie pytanie właśnie temu służyło. Należy projektować stanowiska pracy zgodnie z zasadami ergonomii. Poprawiać należy komfort pracy poprzez stosowanie nowoczesnych sprzętów, urządzeń i nowoczesnego wyposażenia stanowiska naszej pracy. Zwiększy to nasz komfort pracy, poprawi zadowolenie i z pewnością nasze zdrowie.

---