TEZY EGZAMINACYJNE Z KATOLICKIEJ NAUKI SPOŁECZNEJ I SPOŁECZNEGO
NAUCZANIA JANA PAWLA II (DALEJ: KNS) ks. Hułas
KNS: jako dyscyplina naukowa: definicja, przedmiot, cel.
KNS - oznacza odrębną dyscyplinę o charakterze teoretyczno-praktycznym, naukę normatywną (gdyż odwołuje się do norm) jest doktryną społeczną Kościoła, który ją upowszechnia, powstała w 1891 r. w Mänster, zajmuje się bytem społecznym (w zakresie gospodarki, zakresie polityki i rodziny)
posiada cechy:
niezmienności (zasady na których bazuje są niezmienne),
rozwojowości (podlega rozwojowi wraz z rozwojem rzeczywistości społeczno-gospodarczej),
uniwersalności, powszechność (podstawową normą KNS jest godność osoby ludzkiej)
ponadczasowość,
ma charakter interdyscyplinarny (współpracuje i korzysta z socjologią, ekonomią, prawem, psychologią, biologią, filozofią)
Tradycyjną formą przekazu KNS są: akhortacje, dokument soborowy, encyklika, breve, wystąpienia publiczne, instrukcje. Jako system społeczny KNS zawiera nie tylko normy postępowania moralnego odnoszące się do życia społecznego, ale także wizję bytu społecznego.
Według Piwowarskiego KNS jest to nauczanie społeczne Kościoła katolickiego oparta na nim refleksja uczonych, specjalistów i działaczy społecznych.
Etymologia: Nazwa pochodzi od papieża Piusa XI, który użył jej w encyklice „Oadragesino Anno” w 1931. ale za głównego twórcę nauczania społecznego Kościoła katolickiego uważa się Leona XIII który w 1891 roku wydał encyklikę Rerum Novorum
Bazuje na prawie naturalnym zdefiniowanym przez św. Tomasza z Akwinu
Działy: (wg. Piwowarskiego)
-zagadnienia wstępne
-historyczny rozwój
-kierunki filozoficzno-społeczne
-etyczne podstawy życia społecznego
-Katolicka etyka społeczna
-Katolicka etyka gospodarcza
Działy KNS wg Strzeszewskiego
=>Filozofia społeczna - określa kim jest człowiek
Katolicka etyka społeczna / społeczna teologia moralna - zawiera zasady ogólne
Etyka społeczna i społeczna teologia moralna stosowana - o charakterze praktycznym i aplikacyjnym
Cel Za cel KNS stawia sobie wypracowanie modelu zgodnego z nauką zawartą w NT. Jest to doktryna(nauka normatywna) kościoła który ją upowszechnia, uniwersalna, ponadczasowa i powszechna, o charakterze ontycznym (posiada zbiór wypracowanych poglądów na kwestie społeczne), zajmuje się bytem społecznym (w zakresie: gospodarki, polityki, rodziny, religii, światopoglądu, nauki i techniki).
PODMIOTY: Stolica Apostolska (papież i kuria rzymska) = urząd nauczycielski Kościoła, konferencje episkopatu (Polski, Szkocji…), poszczególni biskupi
! Podręcznik do KNS napisał Henrich Pesch.
Należy rozróżnić dwa terminy: „KNS” i „Nauczenie społeczne Kościoła” (jest jednym ze źródeł KNS, odnosi się do nauczania kościoła hierarchicznego)
2. Byt społeczny: zakres, charakterystyka.
KNS zajmuje się bytem społecznym w 5 zakresach:
gospodarki
politycznym
rodziny
religia i światopogląd
nauka i technika
Byt społeczny to inaczej rzeczywistość społeczna - składa się na nią całokształt materialnej działalności ludzi w danym okresie historycznym. Byt społeczny obejmuje te procesy, które mają społeczno-historyczny charakter: dotyczy zarówno wymianę materii zachodzącą między społeczeństwem a przyrodą, jak również pomiędzy jednostkami a grupami, które tworzą dane społeczeństwo: procesy gospodarcze, ustrojowe, działania wojenne, akcje strajkowe. W zakres bytu społecznego nie wchodzą natomiast procesy fizjologiczne ludzi (np. oddychanie, trawienie itp.), gdyż nie zależą one bowiem od wymiany materialnych działań między ludźmi, nie mają społeczno-historycznego charakteru.
Św. Tomasz z Akwinu mówi o dwóch podstawowych ujęciach bytu:
a/ pierwotne pojęcie bytu zakładane jest w każdym kontakcie z rzeczywistością; poznanie
czegokolwiek domaga się ujęcia tej rzeczy w kategoriach bytu.
b/ metafizyczne pojęcie bytu formowane jest w procesie abstrakcji, która przebiega przez
trzy etapy: Abstrakcja fizyczna - pomija materię w jej konkretności i indywidualności. Abstrakcja matematyczna - bada jedynie ilościowy aspekt rzeczy. Abstrakcja metafizyczna - ujmuje formę rzeczy, czyli wskazuje na konieczne elementy bycia tego rodzaju bytem. Tomasz zakłada hylemorficzna struktura bytu:
- wszystkie byty materialne składają się z materii i formy.
- materia jest ostatecznym podłożem form, ale sama nie ma żadnej formy czy aktualności.
Materia pierwsza jest czystą abstrakcją, gdyż w rzeczywistości spotykamy jedynie byty
złożone z materii i formy.
- Forma jest „pierwszym aktem fizycznego ciała”. W każdej rzeczy istnieje tylko jedna forma
substancjalna, która udziela rzeczy istnienia.
Metoda Joseph Cadijna w KNS.
Józef Cardijn (belg, założył związek młodzieży robotniczej) 1924. Sformułował zasadę: widzieć, oceniać, działać. - metoda praktyczna, DZIAŁANIA!
-Należy mieć narzędzia aby dostrzec i opisać problemy, zdiagnozować i zrozumieć procesy, trzeba mieć wykształcenie społeczne.
-Należy mieć wzór według którego ocenia się zjawiska, znać zasady etyczne
-ocena i spostrzeżenia są po to aby wyciągnąć wnioski i zacząć działać, tylko zaangażowanie daje owoce
Jenuesse + Ovuviere + chrietienne = JOC - 1924 [żok]
Jan XXIII - mater magistrate -encyklika jak wprowadzić zasady w czyn
-badanie
-wnikliwa ocena
-czyny
Źródła KNS.
Wyróżniamy: źródła materialne (dalsze) i źródła formalne (bliższe).
Źródła materialne:
Odwieczne prawo Boże „Lex Eterna”* Przejawia się w dwóch formach:
- prawo naturalne
Prawo pozytywne(idealistyczne, tworzone pod KNS)
- prawo objawione
Prawo naturalne - zostało zdefiniowane przez Tomasza z Akwinu, wiąże się z pluralizmem światopoglądowy, bo nie uzasadnia się tego prawa bez religii. Jest niezmienne. Reprezentuje takie wartości jak: wolność, prawda, sprawiedliwość i zasady etyczno-społeczne(dobra wspólnego, solidarności) do 1963 r. Kościół argumentował niemal wyłącznie w opinii prawa naturalnego. - poznajemy ja za pomocą rozumu, jest wpisane w osobę ludzką. Jest to odwieczne prawo boże ustanowione przez samego stwórcę. „Lex aeterna” - rozumna wola boga, nakazująca utrzymanie porządku naturalnego a zakazująca jego przekraczania. Prawo to obowiązuje ludzkość od początku istnienia.
Święty Tomasz z Akwinu rozróżnia tu:
zasady pierwsze - dla każdej kultury oczywiste, np. „Nie zabijaj!”
zasady dalsze (wtórne) - wynikające z pierwszych, zależne od tradycji konkretnych narodów
Są nadrzędne w stosunku do prawa pozytywnego. Kontrowersje na temat niezmienności. Natura ludzka stworzona przez boga - nosiciel obiektywnego porządku moralnego.(prawda, wolność,sprawiedliwość, prawa człowieka). Dzięki prawu naturalnemu można ustrzec się przed subiektywną interpretacją zjawisk społecznych.
Prawo objawione - została objawiona człowiekowi bezpośrednio, zawarte w Piśmie św. I tradycji Kościoła Katolickiego, wnoszą nowe normy w stosunku do prawa naturalnego t. j.: miłość do bliźniego, a także to, że jeżeli człowiek został stworzony na obraz i podobieństwo Boga, to człowiek stoi wyżej nad przyrodą, nie jest tylko jej częścią.
Nauki pozytywne - KNS czerpie z nich ale traktuje je jako LEMATY - nie uważa ich za własne. Istnieje możliwość błędnych interpretacji.
Źródła formalne:
Orzeczenia soborów powszechnych i synodów
Społeczne encykliki papieskie i inne wypowiedzi papieży oraz orzeczenia świętych kongregacji papieskich
Encyklika - list kierowany do wszystkich wierzących, czasem szerzej - do ludzi dobrej woli. Nie posiadają przymiotu nieomylności, posiadają moc obowiązującą.
Leon XIII - Rerum Novarum - 1891
Pius XI - Quadragessimo Anno - 1931
Jan XXIII - Mater et Magistra - 1961
Jan XXIII - Pacem in Terris - 1963
Pawel VI - Pokulorum Progressio - 1967
JP2 - Laborera Exercens- 1981
JP2 - Contessimus annus- 1991
Kodeks prawa kanonicznego
Listy pasterskie i inne wypowiedzi biskupów.
Zbiory przepisów
Akhortacje
5. Oświecenie i transformacje społeczne.
Oświecenie (XII-XVIII w.)- określane często jako Wiek Rozumu. Ludzie oświecenia najbardziej cenili to, co można pojąć rozumem. Ważna cecha oświecenia to sekularyzacja państw europejskich oraz sformułowanie praw człowieka. Nastąpiła zmiana światopoglądowa. W kulturze chrześcijańskiej oświecenie jest od odkrycia Ameryki przez Kolumba.
Encyklika Leona XIII- pierwsza encyklika społeczna - Rerum Novarum 1891
Transformacje społeczne:
Kopernik zmienił świat.
Wystąpienie Lutra zmienia patrzenie na religię
Kartezjusz i Kannt sprowadzają filozofię do teorii poznania
Rewolucja Francuska zmienia zakres polityki i prawa
Proces oświecenia kończy się w XVIII wieku i kładzie koniec przemianom
Francja:
Rewolucja francuska osłabiła pozycję Kościoła. Znaczna część dóbr kościelnych zostały odebrane: ziemie, majątki. Brak środków finansowych doprowadziła do upadku administracji oraz dyplomacji w Kościele, a także działalności charytatywnej.
Monteskiusz - wysunął myśl, aby zastosować trójpodział władz (ustawodawcza, wykonawcza, sądownicza).
Denis Diderot czy d'Alembert - byli przychylni władzy i idei monarchii absolutnej i skupionych na walce z religią i przywilejami Kościoła.
Jean-Jaques Rousseau - natomiast był radykalnym przeciwnikiem zarówno monarchii jak i Kościoła. pisarz i filozof francuski, który zakładał naturalną dobroć człowieka i przyjmował tezę o jego powolnej degradacji moralnej w społeczeństwie wskutek oddziaływania własności prywatnej, i przemocy silniejszych. Jego traktat polityczny „Umowa społeczna” ogłosił najbardziej demokratyczną (spośród wszystkich oświeceniowych) teorię państwa i prawa. J. J. Rousseau postulował w niej równość społeczną, podporządkowanie się woli zbiorowej i szacunek dla wspólnego dobra. Tezy te były niebezpieczne dla absolutyzmu i ściągnęły na J. J. Rousseau prześladowania. Kartezjusz - świat kieruję ja sam; Ropespierre - przywódca rewolucji francuskiej - polityka i prawo
Wielka Brytania:
John Locke - filozof angielski był prekursorem utylitaryzmu - uważał, że człowiek powinien zabiegać o realizację własnych interesów i kierować się rozumem, opowiadał się za tolerancją religijną i stwierdzał, że wiara jest przedmiotem sumienia jednostki i nie może być narzucana przez władzę. Swoją koncepcję państwa wywodził z umowy społecznej. Był zwolennikiem podziału władzy oraz rządu działającego w określonych prawem granicach. Uważał, że władza, która przekracza swoje uprawnienia, prowokuje słuszny opór obywateli i rewolucję. Opracował więc koncepcję państwa liberalnego, nie krępującego inicjatywy gospodarczej obywateli i opartego na zasadach tolerancji i poszanowania własności. Postulował rozdzielenie państwa od kościoła i uczynienie go całkowicie neutralnym wobec religii.
Adam Smith i David Hume - politycy szkoccy
Niemcy:
Immanuel Kant - symbol niemieckiego oświecenia („Czym jest oświecenie?”), który dokonał syntezy myśli Hum'a i innych filozofów europejskiego oświecenia, na gruncie jego filozofii opierał się liberalizm. Liberałowie opowiadali się za zmianą poglądów Kościoła i dostosowania się so idealizmu niemieckiego (XIX w. enchanted Maxa Webera).
Luter - ja i Bóg, Pismo św., wiara
Popularyzacja idei oświeceniowych - leżały u podstaw rewolucji. Postawiły pod znakiem zapytania ład społeczny. Uderzały w teologię kościoła i jego struktury. Idee oświeceniowe napotkały sprzeciw romantyków(romantycy zbliżają Się do kościoła)
Bezpośredni efekt kongresu wiedeńskiego - wzrost znaczenia kościoła.
Historyczny kontekst KNS: ultramontanizm, liberalizm.
Ultramontanizm znaczy tyle co „za górami”, była to opcja pro rzymska, wierna papieżowi. Ultramontanie oceniali rewolucję francuską negatywnie. Zapoczątkowała ona bowiem dechrystianizacje Kościoła i prześladowania. Niebezpieczeństwo widzieli we Francji - galikalizm, Austrii - józefinizm => teresjanizm. Ultramontanie chcieli idei antymodernistycznych np. scholastyki. Renesans scholastyki, opierającej się na tomizmie (filozofii bytu), stała się podstawą do rewolucji w Kościele. Ultramontanie oponowali za konkordatami, które miały chronić Kościół przed państwem. Walczyli z liberałami o strukturę Kościoła. Zwycięstwo Kościoła sprawiło, że Kościół się ujednolicił, zsolidaryzował.
Ultramontanie oponowali za konkordatami, które miały chronić Kościół przed państwem. Walczyli z liberałami o strukturę Kościoła. Zwycięstwo Kościoła sprawiło, że Kościół się ujednolicił, zsolidaryzował. Chcieli wzmocnić i uniezależnić kościół. Uważali że odnowa kościoła ma się dokonać w oparciu o tradycje kościelne (renesans scholastyki - tomizm - odrzucenie liberalizmu)
-opcja zamknięta
-zdyscyplinowana grupa
-opcja pro rzymska, wierna papieżowi.
-wyznawali centralizm i uniformizm
-podkreślali istnienie prawa kościelnego
-Kościół - pozytywna organizacja
-państwo ma gwarantować stałość kościołowi
-negatywna ocena rewolucji francuskiej(dechrystianizacja)
Ultramontanie chcieli idei:
antymodernistycznych np. scholastyki.
antyrewolucyjnych
antyliberalnych
scentralizowanych
uniformizowanych
Liberalizm to opcja przeciwna do ultramontanów Opierała się na otwartości (Kant, Kartezjusz), przede wszystkim na filozofii Kanta. Liberałowie opowiadali się za
zmianami poglądów Kościoła i dostosowanie ich do idealizmu niemieckiego (enchanted). Krytykowali zasadność Państwa Kościelnego. Przeciwstawiali się uniformizmowi np. ujednoliceniu mszy.
- katolicy, którzy chcieli połączyć tezy oświeceniowe z nauką kościoła
-chcieli znieść państwo kościelne i przejąć część władzy papieza
-mówili, że kościół musi otworzyć się na np., ekumenizm
-chciano wprowadzić wiele form władzy
-opcja otwarta
-ludzie kościoła, którzy chcieli wolności
-nie kwestionowali roli papieża jako najwyższego autorytetu
-chcieli ujednolicenia liturgii
-otwarci na filozofię(KANT!)
-odcinali się od tradycji romantycznych
-FRANCJA _ GALLIKANIZM
-AUSTRIA _ JÓZEFINIZM, TERESANIZM
7. Kwestia społeczna w XIX w.: charakterystyka społeczna.
Kościół: W XIX w., I, II sobór, aż do 1963 r. był dobrym czasem dla Kościoła. Nastąpił niesamowity rozkwit Kościoła, umocniła się pozycja, dzięki ultramontanom. Walczyli oni z liberałami o strukturę Kościoła. Zwycięstwo Kościoła sprawiło, że Kościół się ujednolicił i zsolidaryzował.
Społeczeństwo:
Kwestia społeczna tworzy podstawowy kontekst dla encykliki „Rerum Novarum” oraz wszystkich poglądów Kościoła katolickiego, odnosi się do państw zachodnich. Pojawia się jako następstwo rozwoju gospodarczego. Spowodowały ją dwa czynniki: przyrost ludności, zmiany w układzie klas społecznych.
W XIX w. doszło do: przejęcia idei wolnościowych, zniesienia poddaństwa (chłopi państwowi zostali zwolnieni, mogli opuszczać miejsce pracy, swoboda decyzji, niestety też stali się bezrobotni, bezdomni, a płacili podatki), nastąpił rozwój rolnictwa, zmieniły się reguły rządzące gospodarką, załamanie systemu feudalnego - zniesienie świadczeń, zagrożenie głodem i wojną, chłopi stracili opiekę, nie potrafili sprostać rynkowi pracy. Zniesienie zależności CECHOWEJ (cechy rzemieślnicze)-zmiana w zakresie swobód- zielone światło dla produkcji przemysłowej, zubożenie rzemieślników. Wolność: fizyczna i moralna.
Kwestia robotnicza: przyczyny, charakterystyka.
Za przyczyną rewolucji społecznej, w połowie XIX w., wykształciła się nowa grupa społeczna proletariat (II. zatrudnieni w fabryce - proletariat fabryczny) Byli to chłopi, zubożali rolnicy, którzy opuścili ziemię i udali się do miasta, byli niewykwalifikowani, a także pracownicy upadających warsztatów rzemieślniczych i manufaktur.
W ujęciu Karola Marksa proletariat to klasa społeczna pozbawiona środków produkcji przeciwstawiana właścicielom środków produkcji, czyli burżuazji, będąca z tego powodu z nią w ciągłym konflikcie, widocznym w skali długiego procesu historycznego. III. Zakładał on podział społeczeństwa na dwie zwalczające się klasy - kapitalistów, czyli właścicieli środków produkcji (ziemi, fabryk, kapitału finansowego) i proletariuszy, a więc robotników nieposiadających tych środków, robotnicy najemni. Uważał, że między nimi toczy się nieustanna walka klas. Proletariat był w sytuacji zagrożenia środków do życia. Skrajna nędza - PAUPERYZACJA OBYCZAJÓW. Ludzie żyli na marginesie, dzieci nie chodziły do szkoły, najniższa warstwa - regiony wiejskie.
IV. służba, chałupnicy
Ich cechą wspólną była bieda, bez względu na ilość przywilejów.
Kapitalizm w XIX w. był ukierunkowany na zysk, dominował na rynku pracy i ingerował w nim (interwencjonizm). Praca robotników była traktowana jako koszty, podlegały podaży i popytowi.
Skutki kapitalizmu:
- obniżenia poziomu moralnego i duchowego (przemoc w rodzinie, prostytucja, kradzież, pijaństwo)
- długie godziny pracy
- złe warunki pracy
- dysproporcja zarobków kobiet i dzieci w stosunku do mężczyzn
- brak ubezpieczeń
- brak czystej wody (epidemie, choroby)
- złe warunki mieszkaniowe
- proletaryzacja - obniżenie poziomu materialnego i duchowego życia. Ludzie nie znają prawidłowych form i zachowań, pojawia się np. prostytucja, pijaństwo, braki w higienie. Emigracja ludzi ze wsi do miast.
Lata 60 XIXw. - czas pracy - 78 godzin tygodniowo
1893 - pierwsze ubezpieczenia dla pracujących
Wilchelm Emmanuel Ketteler- niemiecki biskup Moguncji chciał polepszyć los biednych, przyjaciel ludu, prekursor KNS
Adolf Kolping - robotnik, później ksiądz, zakładał bursy dla nowych robotników, zakłady czeladnicze, twórca metody naukowej w nauce społecznej
Prekursorzy KNS w XIX wieku.
Wilchelm Emmanuel Ketteler, Adolf Kolping,
papież Leon XIII - uważa się go za głównego twórce KNS, encyklika „Rerum Novarum” - pierwsza encyklika w Kościele 1891 r., o podtytule „O kwestii robotniczej”. W tym dokumencie Leon XIII zawarł odpowiedź Kościoła katolickiego na społeczną niestabilność i konflikty wokół pracy, jaki pojawiły się u progu ery industrializacji i doprowadziły do powstania socjalizmu. Papież nauczał, iż rolą państwa jest promowanie sprawiedliwości społecznej, poprzez ochronę praw, podczas gdy Kościół musi mówić o sprawach społecznych, w celu poprawy socjalnych warunków i zapewnienia harmonii klasowej. Kościół uznawał konieczność istnienia własności prywatnej, ale wolna gra sił rynkowych musi być ograniczana przez względy moralne. Rerum novarum ukazuje trudne położenie XIX-wiecznych robotników i potępia niczym nieograniczony kapitalizm. Pośród możliwych rozwiązań tej sytuacji wskazuje tworzenie związków zawodowych i wprowadzenie negocjacji zbiorowych, jako alternatywy dla interwencjonizmu państwowego. Encyklika wskazuje także na to, iż biedni mają specjalny status - Bóg stoi po stronie biednych, których otacza opieką. Podobnie winno postąpić państwo.
Wpływ neoscholastyki na rozwój KNS.
Neoscholastyka - nurt filozoficzny, zapoczątkowany encykliką Leona XIII - Aeterni Patris. Leon XIII wezwał do zaangażowania się katolików w pracę filozoficzną i przyjęcie w niej jednego wzorca - scholastyki, w szczególności w formie nadanej przez Tomasza z Akwinu.
Do neoscholastyków należeli: Johann Baptist Heinrich, Paul Haffner. Odnowienie scholastyki wypływało z reakcji na ontologizm i tradycjonalizm oraz z zainteresowań się średniowieczem. Jej zwolennicy widzieli w niej podstawę do koncentracji sił przeciwko liberalizmowi.
„Celem neoscholastyki - dowodził Löffler - jest zwalczanie nowoczesnej, wrogiej wierze i materialistycznej filozofii oraz jej wpływów na katolickie życie duchowe, a także przywrócenie związku z nauką kościelną dawnych czasów, zerwanego przez epokę Oświecenia”.
Prawa człowieka: kontekst historyczno-filozoficzny, podział, charakterystyka.
Idea praw człowieka kształtowała się przez wieki w filozoficznych i teologicznych koncepcjach prawa naturalnego. Formułowana była w różnych deklaracjach i aktach normatywnych. Pewne elementy odnajdujemy w ST: prawo do ochrony życia, wypoczynku, dobrego i mienia, własności i sprawiedliwości. W pewnym zakresie prawa te gwarantowane były przykładowo: w Wielkiej Karcie Swobód z 1215 r., Habeas Carpus Act z 1679 czy Bill of Rights z 1689 (Anglia).
Szczegółowe zainteresowanie prawami człowieka nastąpiło w epoce odrodzenia. W Ameryce Północnej ogłoszono Bill of Rights w stanie Virginia 12.06 1776 r. i Bill of Rights: Declaration of Independence 4.07.1776. We Francji 26.07.1789 Deklarację Praw Człowieka I Obywatela. John Locke mówił, że prawo do wolności, własności i życia nie można człowiekowi odebrać w żadnej sytuacji. Po rewolucji francuskiej liczyły się: wolność, równość, braterstwo.
Zagadnienia praw człowieka stały się zainteresowaniem opinii publiczne, zwłaszcza po II wojnie światowej. Zainteresowanio to przyczyniło się do rozwoju nauki o prawach człowieka, a przede wszystkim do działań, do ich lepszego postrzegania. Po II wojnie światowej ogłoszono ok. 70 dokumentów, mających moc prawną np.: Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (ONZ) 1948 r., Europejska Konwencja Praw Człowieka 1950 r., Europejska Karta Społeczeństwa 1961 r., Amerykańska Konwencja Praw C\łowieka 1969 r.
Paweł Włodkovic - wniósł wkład w budzenie się świadomości o prawach człowieka
Podział:
Status negativus (wiadomo,kiedy zostają złamane, starsze od status positivus
Status activum wykształciły się w oświeceniu)
Status positivus (prawa społeczne)
Wolnościowe (łączy się z wartościami: dobro osoby ludzkiej, dobro wspólne, praca)
Społeczne (do pracy, własności, wypoczynku, mieszkania, sprawiedliwej płacy, opieki lekarskiej, stowarzyszania się)
Solidarnościowe (dotyczą relacji osoby z innymi ludźmi i podkreślają, że cel ich możliwy do osiągnięcia przy solidarnym współdziałają osób; prawo do rozwoju, prawo do życia w nieskażonym środowisku naturalnym, prawo do życia w pokoju)
Cel praw człowieka: integralny, wszechstronny i dynamiczny rozwój osoby ludzkiej
Prawa człowieka mają charakter korelacyjny - dopełniają się nawzajem.
W KNS - prawa człowieka ujmowane są integralnie, wskazuje się, że są one współzależne. Za ich jednością przemawia ich podstawa - godność osoby ludzkiej.
Kościół Katolicki a prawa człowieka, recepcja praw człowieka przez Kościół.
Prawa człowieka są konkretyzacją godności ludzkiej. KNS od czasu ogłoszenia Rerum Novarum (1891), normy etyczne, które wynikają ze stworzonej przez Boga natury człowieka, formuje się jako prawa człowieka.
Chrześcijaństwo miało znaczący wkład do ich historycznego rozwoju. W XV w. sformułowano zakaz zniewalania, wywieszczania i wysiedlania mieszkańców nowo odkrytych kontynentów. Oznaczało to proklamacje praw człowieka do wolności, własności, ojczyzny. W większości encyklikach społecznych formułowane są prawa człowieka. Dokument soborowy „Pace interis” z 1963 r. oficjalnie uznał katalog praw człowieka. Quadragesimo Anno (Pius XI 1931) Dygnitatis humanes (dokument z 1965 r.) zawarte było prawo człowieka do wolności religijnej. Kościół kierował zastrzeżenia ku oświeceniowemu rozumienia praw człowieka - wyłączaniu praw z ładu stworzenia, uzasadnienia w Bogu, a także ku liberalnemu - gdzie sprowadzano prawa człowieka wyłącznie do indywidualnych praw wolnościowych przeciwstawnych państwu, konstytuowane przez społeczeństwo. Z drugiej strony odrzucał rozumienie socjalistyczne, które bazowało na równości w ujmowaniu praw społecznych. KNS podkreśla prawo naturalne, mające boską podstawę.
Obszerny katalog praw człowieka znajduje się w encyklice \jana XXII „Pace interis” czyli Wielka Karta Crześcijańskiego Ujęcia Praw Człowieka, zawiera 9 praw :
Prawo do godnego życia
Prawo do korzystania z wartości moralnych, kulturalnych, niezbędnych do rozwoju osobistego
Prawo do wolności religijnej
Prawo do wolnego wyboru drogi życiowej i swobody życia rodzinnego
Prawo do pracy i własności
Prawo do zrzeszania się
Prawo do emigracji i imigracji
Prawo do udziału w życiu społecznym
Prawo do obrony swoich praw
Paweł VI - Populorum progresio- prawo do integralnego rozwoju narodów
JP2 - Redemptor hominis - godność człowieka
JP2 - Leborarem exernces - prawo człowieka do wyboru ustroju i zrzeszania się
Prawa społeczne i prawa wolnościowe: podobieństwa i różnice.
Korelacja praw i obowiązków.
Zasady życia społecznego według KNS - solidarność.
Etymologia: Słowo SOLIDARNOŚĆ - pochodzi od łac. SOLIDIUM (to, co mocno powiązane, zagęszczone, mocne), solidare - zagęszczać, spajać
Zasada solidarności została zapoczątkowana przez COMTE, przedstawiona przez Henryka Pesch'a, Gustawa Gunlach'a i Nell-Breuninga, Maxa Weigera.
Była już ideą Wielkiej Rewolucji Francuskiej jako wezwania do braterstwa. - „WOLNOŚĆ, RÓWNOŚĆ, BRATERSTWO”
Treść wyrażająca wzajemne powiązania stanowi podstawę wzajemnej odpowiedzialności. Każdy jest odpowiedzialny za całość, której jest częścią. Całość odpowiada za wszystkich członków. „Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego”, „wszyscy znajdujemy się w jednej łodzi”
Podstawa solidarności - jedność rodzaju ludzkiego. Wszyscy ludzie stanowią wspólnotę opartą na partnerskim dawaniu i braniu. Należy się wzajemnie uzupełniać, zabezpieczać i współdziałać. Solidarność jest kategorią etyczną, posiada etyczny cel. Nie może być narzucona, wymaga dobrej kondycji etycznej państwa. Osoby potrzebują wzajemności, jednostki są powiązane ze sobą - zasada obligacji - cel zobowiązania. Obowiązuje wzajemna odpowiedzialność za siebie. Wykluczenie jednostki lub grupy jest wykroczeniem przeciwko solidarności. Solidarność nie zwalnia z odpowiedzialności. Wizja wartości łączy organizm społeczny.
Zobowiązanie grup między sobą
Zobowiązanie grup w stosunku do jednostki
Zobowiązanie w stosunku do całości
! Sutor. Trzy sposoby pojmowania znaczenia słowa „solidarość”:
Solidarność w swoich trzech wymiarach wskazuje na nowoczesne państwo
Staje się zasadą prawną , a więc normy, odwołania, pełni rolę narzędzia , funkcjonalną (ontyczną)
Odpowiedzialność wszystkich obywateli za decyzję organów przedstawicielskich.
16. Zasady życia społecznego według KNS - pomocniczość
Etymologia: subsydialność - z łac. „pomoc rezerwowa”, pojawia się pierwszy raz w encyklice Piusa XI - „Quadregessimo Anno”, współczesne sformułowanie pochodzi od Gustawa Gundlacha, który mawiał: „pomóżmy człowiekowi, aby on sam później mógł sobie pomóc.”, „Dajmy mu wędkę, a nie rybę”. Inaczej jest to „pomoc dla samopomocy”. Owa zasada została stworzona do tworzenia własnej inicjatywy.
Odwrócony trójkąt, piramidka (społeczność niższa, społeczność wyższa - gmina, powiat, … )
Swoje uzasadnienie znajduje w wolności i godności człowieka, ale także w strukturze i specyfice mniejszych społeczeństw. Przysługują im zadania i prawa, które nie mogą być realizowane przez społeczności szersze.
Zasada ta określa kompetencje, które mają swoją podstawę w zakresach odpowiedzialności - każde uspołecznienie powinno być pomocne człowiekowi.
Pierwszeństwo ma pomoc dla samopomocy (zadaniem państwa i społeczeństwa jest pomoc, ażeby jednostka i wspólnoty mniejsze mogły wypełnić ich istotne zadania).
Zasada ta stoi na straży pluralizmu wolnego społeczeństwa. Chroni naturalne prawa człowieka i wspólnot, porządkuje kompetencje władzy i jej podział.
Klasyczne sformułowanie zasady pomocniczości znajduje się w wypowiedzi Piusa XI w encyklice „Quadragesimo Anno”: „Co jednostka z własnej inicjatywy i własnymi siłami może zdziałać, tego nie można zabierać jej na rzecz społeczeństwa”.
WSZYSTKO CO JEST MOŻLIWE NIECH WYKONUJĄ JEDNOSTKI. RESZTĘ ZROBI PAŃSTWO!
Pomocniczość = stworzenie warunków do samodzielnego działania
2 aspekty zasady pomocniczości:
POZYTYWNY- domaga się ona uzupełnienia wtedy, gdy brakuje czegoś jednostce lub mniejszym społecznościom. W praktyce oznacza to udzielenie jednorazowej i skutecznej pomocy umożliwiającej samodzielne działanie. Jest to tzw. Pomoc dla samopomocy.
NEGATYWNY-domaga się nieodbierania autonomii jednostkom lub mniejszym społecznościom, zabrania pozbawiania ich inicjatywy w działaniu i odpowiedzialności.
17. Zasady życia społecznego według KNS - dobro wspólne
Człowiek jest istotą relacyjną, a społeczeństwo jest zbiorem jednostek nastawionych na relacje.
! def. Dobro wspólne to suma wszystkich dóbr materialnych i niematerialnych, które umożliwia społeczeństwu osiągnięcie celu egzystencji: spełnienia i doskonałości.
Arthur Friddin Utz - podkreśla ontyczny charakter dobra wspólnego, jest to wartość, którą należy osiągać, jest narzędziem do osiągnięcia celu
Dobro wspólne jest celem państwa i społeczeństwa, dlatego też zadaniem państwa jest stworzenie warunków ramowych, w których może się skutecznie rozwijać współdziałanie jednostek, grup i stowarzyszeń.
Zasada dobra wspólnego opiera się na tendencji życia społecznego, określanej jako DAWANIE (wkład jednostki w dobro wspólne)- w pewnym sensie odwrócenie zasady pomocniczości (stroną uprawnioną jest państwo, zobowiązaną jednostka). Zasada określa obowiązki od dołu i prawa od góry. Wynika z niej zobowiązanie do wkładu w życie społeczne przez wszystkich uczestników- inaczej nie byłby możliwy rozwój i bogactwo życia społecznego. Realizacja jest podstawą do rozwoju integralnego. Chroni przed indywidualizmem, nie dopuszcza do tworzenia struktur grożących patologią. - akcentuje sprawiedliwość społeczną.
W funkcji negatywnej - zasada ta chroni przed indywidualizmem, nie dopuszczaj do stworzenia tzw. struktur zła. W ujęciu pozytywnym - zasada ta akcentuje wagę sprawiedliwości społecznej i konieczności wkładu każdej jednostki w dobro wspólne.
18. Sprawiedliwość: rodzaje i charakterystyka
Sprawiedliwość społeczna - jest to norma stosunków zachodzących między grupami społecznymi, która reguluje ich uprawnienia i wzajemne obowiązki przez wymóg oddawania każdemu tego, co mu się należy
Zasada sprawiedliwości społecznej zwraca uwagę na konieczność eliminowania krzywdy oraz budowanie sprawiedliwego ładu społecznego
Rodzaje sprawiedliwości, gdy wszystkie trzy zostają spełnione wówczas mówi się o sprawiedliwości społecznej:
Wymienna - IUSTITIA COMMUTATIVA, oparta na zasadzie równości wymiany (w handlu)
Rozdzielcza - INSTITIA DISTRIBUTIVIA, zasada proporcjonalności na zasadzie redystrybucji (rozdziału) np. redystrybucja dochodu (w wyborach)
Prawna - bazuje na proporcjonalności na podstawie świadczeń na rzecz społeczeństwa, źródłem są postaci ludzi, cnota, apel społeczny
Udziału - prawo do udziału w określeniu podmiotu wyższego
Społeczna- niejasna, bliska solidarności (socjalis)
19. Relacja „społeczeństwo - państwo” według KNS: funkcje państwa.
W historii znane jest utożsamianie społeczeństwa i państwa zarówno w teorii i prawa jak i w praktyce życia politycznego.
Utożsamiane to przejawia się tak:
Państwo traktowane jako absolut, a człowiek jako przynależący wprost do państwa, podporządkowany władzy państwowej
Gdy jakaś część społeczeństwa np. klasa lub partia utożsamia się z całym społeczeństwem
W obydwu tych przypadkach dochodzi do podważenia pluralizmu i podmiotowości społeczności pośrednich, a przede wszystkim człowieka.
KNS sprzeciwia się zacieraniu różnic między tymi rzeczywistościami społecznymi.
Tomasz z Akwinu, encykliki społeczne papieży od Leona XIII - podkreślenie, utożsamienie społeczeństwa z państwem prowadzi do zgubnych następstw dla wszystkich przejawów życia społecznego w państwie, a przede wszystkim do pogwałcenia godności i praw jednostki ludzkiej oraz autonomii praw różnego rodzaju społeczności w ramach państwa
Brak rozróżnienia sprawia, że państwo występuje jako jedyna forma życia społecznego, a wszystkie jednostki ludzkiej społeczności stają się środkiem do realizacji jego celów
Społeczeństwo - nie składa się z sumy jednostek, ale jest całością złożoną z rodzin, stanów zawodowych, jednostek administracyjnych, stowarzyszeń itd., ukierunkowane do rozwoju, musi respektować prawa jednostki, pojęcie szersze od państwa
Państwo - organizacja zorganizowanego społeczeństwa mająca dbać o dobro całości, spokój i bezpieczeństwo, jest instrumentem, który organizuje
Społeczeństwo potrzebuje szerszej organizacji (państwa), bez niej nie mogłaby istnieć i rozwijać się. Państwo ma służyć społeczeństwu poprzez wytwarzanie odpowiednich instytucji i organów.
1.)Koncepcja państwa jako jednostki
2.)Koncepcja solidarystyczna (preferowana przez KNS)
(kartka)
20. Struktury pośrednie: podstawa, rodzaje, charakterystyka. (kartka)
21. Rodzina -definicja, cele, prawa:
Rodzina - najmniejsza komórka życia społecznego złożona z rodziców i dzieci (w tym adoptowane) której celem jest prokreacja, wychowanie i ekspresja osobowości.
CELE:
1. Rodzenie dzieci (prokreacja)
2. Wychowanie
3.Wzmocnienie osobowości
KNS stawia rodzinę przed każdą inną wspólnotą. Cele: prokreacja i wychowanie - od początku. Na soborze watykańskim II podkreślono 3 cel- MIŁOŚĆ-centralna wartość rodziny. Mąż i żona ponoszą wspólną partnerską odpowiedzialność za rodzinę (zabezpieczenie, wychowanie, apostolstwo) Najważniejszy cel - wydanie potomka.
Dziecko to: podmiot a nie przedmiot, cel a nie środek, osoba a nie rzecz.
Negacja antykoncepcji - sprzeciwianie się planowi bożemu.
LEON XIII - rodzina to prawdziwa społeczność, starsza od państwa
OJCOWIE SOBORU WATYKAŃSKIEGO 2- pierwsza i żywotna komórka społeczeństwa, szkoła bogatszego społeczeństwa
JP2- pierwotne miejsce humanizacji osoby ludzkiej i społeczeństwa - przyszłość ludzkości idzie przez rodzinę.
PRAWA DO:
-istnienia
-rozwoju i utrzymania
-pierwszeństwo wychowania dziecka
-założenia rodziny
-trwałości więzi małżeńskiej i rodzinnej
-wypełniania własnej odpowiedzialności w zakresie przekazywania życia
PRAWA WZGLĘDEM PAŃSTWA:
-zabezpieczenia finansowego, fizycznego
-zatrudnienia
-własności prywatnej
-zrzeszania się z innymi rodzinami
-ochrony praw
-ochrony osób starszych i godnej śmierci
-emigracji w celach lepszych warunków życia
-ochrony nieletnich
22. Ideologia i światopogląd: różnice, czynniki konstruktywne ideologii.
Ideologia społeczna- zespół twierdzeń, ocen i norm w odniesieniu do człowieka, społeczeństwa, gospodarki, państwa, przyswojonych przez większe grupy społeczna stanowiące podstawę do poszukiwania konkretnych rozwiązań społeczno-ustrojowych.
Elementy składowe ideologii:
-określona ideologia człowieka
-koncepcje dotyczące porządku ustrojowego
-szersza grupa zwolenników, pozyskiwanie ich
-praktyka, wcielanie ideologii w życie
Funkcje ideologii:
1.Integracyjna- polega na zespoleniu wszystkich zwolenników danej ideologii wokół jej haseł pod sztandarem wspólnych wartości, ideałów, celów i dążeń. Zmierza do swoiście pojętej solidarności
2.Selekcyjna-polega na doborze ludzi aktywnych całkowicie, oddanych danej ideologii; okoliczność wewnętrznego przekonania
3.Wychowawcza- wytwarza odpowiednią atmosferę , w której mają się kształtować postawy wyznawców danej ideologii
KNS NIE JEST IDEOLOGIĄ! - Ocenia je z punktu widzenia moralnego. Nie podaje konkretnego programu lecz zasady na podstawie których budowany ma być porządek społeczny
Rodzaje ideologii:
1.Totalne - obejmują wszystkie obszary funkcjonowania członka
2.Partykularne - obejmują wybrane obszary funkcjonowania
Światopogląd- zespół przekonań składających się na całościowy obraz rzeczywistości, zespół norm i ocen. Podmiotem jest jednostka, charakter zindywidualizowany. To pogląd człowieka na świat. Przekonania co do istoty świata i człowieka, co do istnienia Istoty Najwyższej oraz treści powinności moralnych wysuwają się na czoło hierarchii przekonań światopoglądowych.
Składają się nań 3 rodzaje sądów:
-opisowe
-ocenne
-dotyczące norm postępowania
Ideologia jest programem działania pewnej grupy społecznej, wiążącym się przede wszystkim z problematyką polityczną; wśród zagadnień ideologicznych na pierwszy plan wysuwają się kwestie społeczne i ekonomiczne. Zakres zagadnień światopoglądu jest nieporównanie szerszy, ponadto, przypomnijmy, światopogląd (w znaczeniu indywidualnym) jest zawsze poglądem na świat konkretnego człowieka. Tak więc należy uznać odrębność pojęć: „światopogląd” (w znaczeniu indywidualnym) i „ideologia”. Wielu autorów przyjmuje pojęcie światopoglądu w znaczeniu obiektywnym jako zespołu konsekwentnych, powiązanych ze sobą poglądów. Dodać należy, że autorzy ci przyjmują zwykle dwa znaczenia terminu „światopogląd”: obiektywne (podane powyżej) i subiektywne (jako światopogląd człowieka).
25.Liberalizm: charakterystyka
Liberalizm stosuje zasady indywidualizmu do życia gospodarczego. Koncepcja człowieka - homo ekonomuj- dążący do zdobycia jak największej ilości dóbr materialnych jak najmniejszym kosztem.
Siła napędowa - egoizm
Motyw- korzyści.
zasady przewodnie - maksymalizacja zysku i wolności gospodarczej.
Życie gospodarcze dominuje nad innymi czynnikami życia ludzkiego. Ekonomia klasyczna potwierdza tezę że dążenie do interesu jednostkowego łączy dążenie jednostek ku dobru społecznemu. Liberałowie wykluczają interwencję państwa w sprawy jednostki. (paleoliberalizm oddziela moralność od ekonomii)
Liberałowie stworzyli podstawy dla dzisiejszej ekonomii. Opiera się na 2 prawach ekonomicznych:
- maksymalizacji zysku gospodarczego jednostki
-wolnej konkurencji, tzw. Leseferyzm- umożliwi nieograniczoną konkurencję która pozwala zachować równowagę życia gospodarczego. Zakłócenie = kryzys.
Cechy liberalizmu:
-skrajnie rozumie własność prywatną, zakłada dysponowanie własnością prywatną bez żadnych ograniczeń wg starożytnych koncepcji własności
-ekonomia pozostawiana jest własnym prawom, nie podlega ocenom moralnym
-państwo nie ma prawa do ingerencji w życie społeczne i gospodarcze
Konsekwencja - rozpad wspólnot o charakterze stanowym. Ich miejsce zajmuje jednostka. Neoliberalizm - złagodzenie liberalizmu gospodarczego. Złagodzono poglądy na rolę zysku, zaakceptowano człowieka gospodarczego,wolnej konkurencji która powinna być wspierana przez państwo, interwencja państwa - tylko dla ochrony przed monopolami.
KNS - krytyka -indywidualistyczne założenia, absolutyzowanie własności prywatnej, nie docenianie zasad etycznych. Papież Grzegorz XVI - otwarcie potępia liberalizm, później opowiadają się za ewolucją liberalizmu. Jan XXIII - podkreśla konieczność związku moralności z ekonomią. JP2 - konieczność ujęcia życia gospodarczego w ramy prawne.
27. Komunizm: charakterystyka.
Komunizm to jedna z odmian ideologii socjalistycznych. Jest to ideologia społeczna, którą można utożsamić z marksizmem, ! Posiadający cztery główne idee: materializm dialektyczny i filozofii, ekonomia polityczna, materializm historyczny, teoria walki klas.
Celem marksizmu jest zbudowanie "społeczeństwa bezklasowego". Warunkiem tego jest obalenie politycznej władzy kapitalistów przez proletariat ("dyktatura proletariatu"). Drogą zaś osiągnięcia go jest rewolucja, która powinna objąć cały świat. Wprawdzie proletariat jest jedyną rewolucyjną i uświadomioną klasą, która może ją przeprowadzić, powinien jednak wykorzystać inne, żyjące w nędzy klasy społeczne jak drobnomieszczaństwo i chłopstwo, ale z inspiracji i pod przywództwem komunistów. W. I. Lenin wolałby organizację rewolucji powierzyć partii komunistycznej.
Materialistyczna wizja przebudowy świata zawarta w marksizmie stanowi przeciwieństwo zasad i koncepcji głoszonych przez katolicką naukę społeczną.
Hegel -Klasycy marksizmu przyjęli założenie, że świat jest materialny ("istnieje tylko materia") i rządzi się prawami dialektyki. Punktem wyjścia była dla nich idealistyczna dialektyka Hegla, który upatrywał w niej podstawową zasadę stawania się świata. Każda rzecz i każde zjawisko noszą w sobie zalążek sprzeczności (teza - antyteza - synteza), która prowadzi do jedności. Te idee Hegla klasycy marksizmu odwrócili, stosując je do świata materialnego (dialektykę Hegla "postawili z głowy na nogi").
dialektyka w rozumieniu pewnej dwoistości, na zasadzie tezy i antytezy, a to co pośrodku daje syntezę
Marks -
- synteza to warstwa społeczności bezklasowej
- wiara w zmienność historyczną świat i czas toczy się spiralą,
- praca pojmowana wyłączeni jako praca fizyczna
28. Media: podział, zadania, kryteria obiektywności mediów
Media - wszystkie techniczne, funkcjonalne, organizacyjne środki komunikacji indywidualnej i masowej:
a) drukowane - gazeta, książka, plakat
b) audiowizualne - telewizor, radio, film, telefon
c) cyfrowe - komputer, dekoder
Nie określa się tym pojęciem tylko środków komunikowania ale też podmioty komunikacyjne i instytucjonalne. Informacja nie może istnieć bez nośnika.
Media - `czwarta władza'.(trzy poprzednie - organizacyjna, indywidualna, polityczno-społeczna)
PODZIAŁ:
Media tradycyjne (tv, gazety, radio, magazyny, portale) - centralna kontrola treści, jednokierunkowa komunikacja, regulacja rządowa (licencje nadawcze, ograniczenia prawne), ograniczone kanały komunikacji
Media społeczne (blogi, citizen journalism, społeczności) - indywidualna kontrola treści,
Autometed media (Google News, Netvibes, Yahoo Pipes) - automatyczna agregacja i prezentacja informacji bez udziału człowieka, człowiek jest tylko na początku łańcucha tworzenia mechanizmu dostarczającego informacje.
Problem mediów - akumulacja władzy i wynaturzenie w systemie. Postuluje się przejrzystość w relacji zależności oraz zlikwidowanie wpływów. STRUKTURA POWINNA BYĆ SPLURALIZOWANA! Dzisiejsze społeczeństwo - informacyjne. Nie można dopuścić do powstawania przepaści - ludzie mający dostęp do mediów/nie mający dostępu
Kościół odnosi się do mediów pozytywnie. Zlikwidowały analfabetyzm, powinny służyć integralnemu rozwojowi osoby. Dobro osoby nie może być oderwane od dobra wspólnego. Etycznym kryterium ich oceny jest osoba ludzka, społeczność. Są miarą stosowania środków masowego przekazu. -sprawiedliwy dostęp do mediów itp. Nie działają same z siebie, lecz są narzędziami.
FUNKCJE MEDIÓW:
Informacja:
- informowanie o wydarzeniach i sytuacji w społeczeństwie, kraju i na świecie,
- ułatwianie innowacji, adaptacji i rozwoju.
- zapewnianie jawności życia publicznego,
- urzeczywistnianie kontroli i krytyki społecznej (można powiedzieć, że media stanowią reprezentację społeczeństwa w życiu publicznym).
2. Korelacja:
- wyjaśnianie sensu i znaczenia wydarzeń i wiadomości oraz ich interpretacja i komentarz,
- popieranie istniejących norm i autorytetów,
- tworzenie autorytetów i nadawanie statusu społecznego.
3. Kontynuacja:
- przedstawianie dominującej kultury i subkultur oraz nowych wydarzeń kulturalnych.
4. Rozrywka:
- organizacja zabawy, odprężenie i relaksu,
5. Mobilizacja:
- kampanie dotyczące polityki, wojny, rozwoju ekonomicznego i religii
Płaszczyzna polityczna - tworzy ramy prawne ustalające funkcjonowanie mediów
Płaszczyzna organizacyjna - finansuje media
Płaszczyzna indywidualna - etyka ludzi mediów
ETYKA MEDIÓW:
-komunikacja nie powinna mieć ograniczeń (cenzura)-powinna być pełna, otwarta
-odpowiedzialność(władze mediów, osoby pracujące, prawodawstwo, instytucje publiczne)
-prawda - obiektywizm -
Wydarzenia w mediach:
-prawdziwe i obiektywne
-medialne (spreparowane dla jakiejś grupy- np. imprezy sportowe)
-pseudowydarzenia (np. reklama)
KRYTERIA OBIEKTYWNOŚCI
29. Troska o ekologię jako przejaw solidarności globalnej.
30. Emigracja: integracja i problem tożsamości.
Migracje odegrały ważną rolę w rozwoju demograficznym zarówno w przeszłości, jak i w teraźniejszości. Przystosowanie się migrantów do nowego środowiska określa się takimi terminami, jak: "akulturacja", "asymilacja", "integracja" i analizuje na płaszczyźnie indywidualnej, relacjonalnej i kolektywnej.
Problem tożsamości - Emigranci doświadczają tzw. szoku emigracyjnego. Czynniki zbiegające się u emigrantów w zderzeniu się pierwszy raz z nowym środowiskiem (klimat, odmienny system pracy, szkolnictwa, zdrowia, niechęć okazywana emigrantom na podłożu społeczno-kulturalnym, nowy język). Owy szok emigracyjny jest czymś, co łączy wszystkich emigrantów. Towarzyszy mu alienacja i niepokój, niepewność. Nowa tożsamość emigrantów - kontestacja,
Zjawisko emigracji jest okazją do tworzenia się wielu zrzeszeń mniejszości narodowych (np. Związek Stowarzyszeń Niemieckich w byłych Prusach Wschodnich w Olsztynie).
Powody emigracji: ucieczka od niskich warunków, wojny, sytuacji ekonomicznej, bezrobocia, niestabilnej sytuacji politycznej czy szkolenie języka, służbowo, przeprowadzka do rodziny, lepsza możliwość kształcenia, służbowo.
W KNS podkreśla się prawo do wyboru miejsca zamieszkania na terenie własnego kraju oraz prawo do opuszczania kraju i osiedlenia się w innym państwie. Fakt, że ktoś jest obywatelem określonego państwa, nie sprzeciwia się w niczym temu, że jest on również członkiem rodziny ludzkiej, obejmującej wszystkich ludzi (PT, 8). Uzasadnieniem ograniczenia migracji może być tylko racja dobra wspólnego państwa, uzgodnionego z dobrem wspólnym całej ludzkości. Położenie imigrantów jako obcokrajowców utrudnia im korzystanie ze słusznych uprawnień społecznych, chociaż przyczyniają się oni istotnie do gospodarczego wzrostu kraju, do którego przybyli. W nauczaniu społecznym Kościoła proponuje się uchwalenie ustawy przyznającej prawo do emigracji, sprzyjającej integracji, ułatwiającej emigrantom awans zawodowy, zdobycie przyzwoitego mieszkania dla siebie i dla całej rodziny (PP, 69; OA, 17).
Występowanie w obronie praw emigrantów stanowi ważne zadanie Kościoła w drugiej połowie XX w. Instytucje religijno-kościelne mogą świadczyć pomoc imigrantom w ich przystosowaniu się do środowiska społecznego, w przyjmowaniu tych elementów obcej kultury, które są niezbędne do codziennego życia w nowych warunkach. Kościół może i powinien przeciwstawiać się także ciasnym postawom nacjonalistycznym. Braterstwo, które jest niezbędną podstawą autentycznej sprawiedliwości i warunkiem trwałego pokoju, jest obowiązkiem wszystkich, a zwłaszcza chrześcijan (OA, 17). Jeżeli nawet emigracja jest pewnym złem, to jest w określonych okolicznościach złem koniecznym. Trzeba uczynić wszystko, by zło w znaczeniu materialnym nie pociągnęło za sobą większych szkód w znaczeniu moralnym, a nawet przyniosło dobro w życiu osobistym, rodzinnym i społecznym emigranta w kraju, do którego przybywa i w ojczyźnie, którą opuszcza (LE, 23).
- przystosowanie się migrantów do nowego środowiska określa się takimi terminami jak `akulturacja', `asymilacja', `integracja' i analizuje na płaszczyźnie indywidualnej, kolektywnej
- zawsze będzie zarówno pozytywny jak i negatywny aspekt emigracji(N- rozbicie pewnego porządku osoby ludzkiej, który jest bo osoba ludzka jest zakorzeniona w kulturze języku i pewnym miejscu swego pochodzenia)
3 rzeczy które łącza się z emigracja:
A) szok emigracyjny!
- emigranci doświadczają tzw. szoku emigracyjnego, są poddani temu szokowi na początku czyli w najtrudniejszym dla nich momencie
- łączy się to z czynnikami które kreują nowa rzeczywistość:
Naturalne: nowa kultura, język, zwyczaje, klimat
Bardziej złożone: praca wg nowych zasad zatrudnienia inny system społeczno- prawny, inny system szkolnictwa i zdrowia
Problemy imigrantów:
- niechęć im okazywana,
- często są oszukiwani przez m.in. pracodawców
- niezdolność do komunikowania się na odpowiednim poziomie intelektualnym <bariera językowa powoduje ze nie mogą oni wyrażać swoich myśli, przekonań itd. na swoim poziomie>
B) NOWA TOZSAMOSC
- mamy rożne powody emigracji:
Pozytywne- w celu poznania czegoś nowego, nauka języka, przeprowadzka do rodziny, służbowo
Negatywne: czynnik ekonomiczny! <najważniejszy>, ucieczka od niskich warunków życia, wojny, prześladowania, bezrobocie,
C) DRIVE FOR ACHIERMENT
- chodzi o to ze na początku emigracji zawsze jest pewne pozytywne nastawienie do rzeczywistości w nowym miejscu, jest to w wyniku determinacji, która niesie owa emigracja
- decyzja o emigracji generuje wytwarzanie pewnej energii ukierunkowanej na cel, który niesie ze sobą ta emigracja
- jest to cos, co pomaga przezwyciężyć szok emigracyjny
INTEGRACJA
- w kontekście praktyk religijnych (Polacy w Wielkiej Brytanii -katolicyzm i pytanie czy tworzyć dla nich osobny kościół?)
- integracja jest czymś bezsprzecznie pozytywnym
- nie można domagać się jej na sile
- należy promować tzw. INTERKULTUROWOSC < wielokulturowość>
- w obrębie UE- migranci poakcesyjni- ten sam obszar kultury zachodniej, mamy jedno źródło: europejskość(te same formy organizacji życia tj, prawo rzymskie, wspólna judeochrześcijańska tradycja religijna, racjonalizm grecki)
NAJWAZNIEJSZA przeszkoda jest JEZYK!
- jest to narzędzie komunikacji i klucz do identyfikacji osoby- wyraża ja , jej tożsamość
-integracja nie może ujednolicać, uniformizować tej tożsamości
Ad 10.
- KNS powstaje, bo po zmianach w oświeceniu powstaje kwestia społeczna< bieda itd…>
- żeby można było rozwinąć KNS jako naukę i w ogóle potrzebny jest pewien system myślenia i stad mamy odwołanie do scholastyki i tomizmu
TRZY ważne rzeczy w NEOSCHOLASTYCE:
- koncepcja człowieka< z Arystotelesa> -byt społeczny naturalnie ukierunkowany na kontakt z innymi
- osobowość społeczna
- i z tego wynika dobro wspólne
1
Wyszukiwarka