Zapalenia
Zapalenie jest to złożona reakcja układu mezenchymalnego i krwionośnego na bodziec uszkadzający
Fazy zapalenia
1. Zaburzenia w krążeniu
2. Wysięk
3. Wyrównawczy proces rozplemowy komórek mezenchymalnych i naczyń - (ziarnina i blizna)
Ewolucja zapalenia
zapalenie jest zjawiskiem złożonym, w którym dochodzi równocześnie do zmian:
morfologicznych
biochemicznych
immunologicznych
Etiologia zapalenia
Czynniki zewnątrzpochodne:
Biologiczne
Toksyczne
Fizyczne
Chemiczne
Mechaniczne
Czynniki wewnątrzpochodne:
Mocznica
Enzymy uwalniane z trzustki
Kompleksy antygen - przeciwciało
Nowotwory
Przebieg zapalenia
zaburzenia w krążeniu
po zadziałaniu bodźca adrenalina powoduje skurcz a następnie rozkurcz tętniczek (zaczerwienienie i ocieplenie)
kurczenie się drobnych żył (zwalnia i zatrzymuje się przepływ krwi)
wzrost ciśnienia hydrostatycznego
układanie się erytrocytów w rulony - zakrzepy
uszkodzenie śródbłonka
zwiększenie przepuszczalność śródbłonka
wychodzenie poza naczynia:
granulocytów obojętnochłonnych
wynaczynienie składników osocza (wysięk - obrzęk)
przechodzenie ciał odpornościowych (lizyny, precypityny, aglutyniny)
pojawienie się mediatorów zapalenia, które wyzwalają reakcję zapalną, modyfikują ją i podtrzymują
3. komórki w zapaleniu
granulocyty obojętnochłonne
występują w ostrej fazie zapalenia i ich rola polega na fagocytozie poprzez trawienie wewnątrzkomórkowe.
po rozpadzie wydalają:
enzymy proteo- i histolityczne
lizozym
peroksydazę
występują w zapaleniu ropnym.
Komórki w zapaleniu
makrofagi
druga linia obrony i ataku w ostrej fazie zapalenia i w fazie przewlekłej.
funkcja to fagocytoza bakterii i tkanek oraz innych związków jak hemosyderyna, tłuszcze.
wydzielają: hialuronidazę lizozym kolagenazę elastazę
Komórki w zapaleniu
występowanie makrofagów:
końcowa faza zapalenia ostrego
zapalenia podostre
zapalenia przewlekłe
przez połączenie tworzą komórki olbrzymie
przerabiają antygen w postać wyzwalającą odpowiedź limfocytów
Komórki w zapaleniu
Granulocyty kwasochłonne
Fagocytują kompleksy immunologiczne.
występują w:
chorobach pasożytniczych
odzwierzęcych
stanach uczulenia
nowotworach złośliwych (ziarnica)
neutralizują histaminę
Granulocyty zasadochłonne
Występują we krwi i w tkance jako komórka tuczna
Zawierają: heparynę, histaminę, serotoninę
Mediatory działając na naczynia krwionośne powodują przepuszczalność naczyń i skurcz mięśni gładkich.
Komórki w zapaleniu
Limfocyty małe
Występują w późnych okresach zapalenia ostrego i zapaleniach przewlekłych.
Limfocyty duże b - immunoblasty produkują przeciwciała humoralne.
Limfocyty t - odpowiedź komórkowa
Krwinki czerwone
Przechodzą biernie przez uszkodzone naczynie i świadczą o dużej toksyczności procesu zapalnego.
Fibroblasty i miofibroblasty
Występują w końcowej fazie zapalenia ostrego i w zapaleniu przewlekłym.
Syntetyzują kolagen tworząc bliznę.
Szerzenie zapalenia
Naczynia krwionośne
Naczynia chłonne
Przewody wstępujące i zstepujące
Bezpośredni kontakt
Zjadliwość zarazków i obrona ustroju
Patogenność - zdplność do wywołania procesu zapalnego
Miejsce wtargnięcia
Zdolność do produkcji egzo- i endotoksyn
Produkcja enzymów przez bakterie (kolagenaza, koagulaza, hialuronidaza, fibrynolizyna)
Mechanizmy obronne
Nieswoiste
Nabłonek skóry i błon śluzowych
Kwas mlekowy potu
Kwasy tłuszczowe gruczołów łojowych
Kwas solny
Mocz o kwaśnym odczynie
Niezakłócony odpływ wydzieliny
Fizjologiczna flora bakteryjna w przewodzie pokarmowym
Konstytucja i dyspozycja ustroju
Zdolność ustroju do fagocytozy bakterii, wirusów, antygenów, komórek martwych
Swoiste - zdolność ustroju do odp. Immunologicznej
Zjawiska ogólnoustrojowe
podwyższona temperatura
leukocytoza
przyspieszenie czynności serca
wzrost odczynu biernackiego
posocznica
ropnica
bakteriemia
Zapalenia
Zapalenie ostre
Wysięk surowiczy
Gromadzenie w fazie wczesnej granulocytów objętnochłonnych w zakażeniach bakteryjnych
W reakcjach immunologicznych granulocyty kwasochłonne
Komórki jednojądrzaste i pojedyncze granulocyty obojętnochłonne w zakażeniach wirusowych
Zapalenie przewlekłe nieziarniniakowe
Limfocyty
Komórki plazmatyczne
Makrofagi
Fibroblasty
Proliferacja naczyń
Tworzenie blizny i zniekształcenie narządów
Zapalenia podział morfologiczny zapaleń
uszkadzające
wysiękowe
rozplemowe
Zapalenie uszkadzające
Występuje w narządach miąższowych
Przyćmienie miąższowe
Zmiany wodniczkowe
Stłuszczenie
Martwica
Martwica włóknikowata
Przyczyny
Toksyny bakteryjne
Wirusy
Substancje chemiczne
Zapalenie wysiękowe
Wysięk surowiczy
Włóknik
Granulocyty obojętnochłonne
Podział zapaleń wysiękowych
Surowicze
Włóknikowe
Ropne
Krwotoczne
Zgorzelinowe
Zapalenie surowicze
Gromadzenie się płynu bogatobiałkowego (albumina, globulina, włóknik), pojedyńczych granulocytów obojętnochłonnych.
Występowanie:
Jamy surowicze
Pęcherzyki płucne
Przestrzeń podpajęczynówkowa
Błony śluzowe
Zejście zapalenia surowiczego:
Resorbcja
Pobudzenie do rozplemu tkanki łącznej i powstania zrostów
Zapalenie włóknikowe
Powstaje przy dużym uszkodzeniu bariery naczyniowej i wydostaniu się włóknika poza naczynia.
Występowanie:
Błony surowicze - suche
W świetle pęcherzyków płucnych
Błony śluzowe
Błony maziowe
W tkankach
Powierzchowne
Głębokie
Rzekomobłoniaste
Zestrupiające
Zejście zapalenia na błonach surowiczych:
Rozpuszczenie włóknika przez enzymy granulocytów obojętnochłonnych lub plazminę i wchłonięcie
Organizacja i tworzenie zrostów
Zapalenie włóknikowe błon śluzowych
Powierzchowne - włóknik gromadzi się na powierzchni błony śluzowej tworząc delikatną błonkę
Głębokie
Rzekomobłoniaste - włóknik przepaja nabłonek i warstwę właściwą błony śluzowej - błony rzekome - oddzielenie i wytworzenie nadżerki
Zestrupiające - obejmuje błonę śluzową i podśluzową, która po oddzieleniu pozostawia owrzodzenie (dur brzuszny). Zejściem jest ziarninowanie i tworzenie blizny lub doprowadzenie do perforacji,
Zapalenie ropne
Gromadzenie się wysięku zawierającego granulocyty obojętnochłonne, bakterie i ich toksyny, martwicze komórki oraz enzymy proteolityczne
Powierzchowne
Głębokie
Ograniczone
Rozległe
Zapalenie powierzchowne
Błony śluzowe - ropotok
Jamy surowicze
Zamkniete przestrzenie anatomiczne ropniak
Zapalenie głębokie
Rozległe - toczy się w luźnej tkance łącznej i określa się jako ropowica. Gdy dojdzie do zapalenia żył i naczyń chłonnych to jest ropnica.
Ograniczone - ropień - zbiorowisko ropy w jamie powstałej z rozpadłych tkanek pod wpływem enzymów proteolitycznych.
Fazy powstania ropnia
Faza nacieczenia - czynnik ropotwórczy uruchamia mediatory zapalenia, będące produktami bakterii. Mediatory powodują zmiany w śródbłonku włośniczek żylnych i gromadzenie się granulocytów obojętnochłonnych.
Ropień niedojrzały - obumierające granulocyty uwalniają proteazy trawiące komórki uszkodzone przez bakterie a także komórki sąsiednie. Ze zniszczonych komórek uwalniają się mediatory zapalenia i pogłębiają proces zapalny i powstaje ognisko zniszczenia.
Ropień dojrzały - rozpłynięcie się powstałego ogniska zapalnego wokół, którego na obwodzie pączkuje śródbłonek naczyń i mnożą się fibroblasty tworząc otoczkę łącznotkankową.
Zejście ropnia:
Blizna
Torbiel rzekoma
Przetoka
Owrzodzenie
Zapalenie nieżytowe
Ostre - zapalenie surowicze błon śluzowych zawierających komórki zdolne do wydzielania śluzu
Przewlekłe - błona śluzowa może ulec:
Ścieńczeniu
Przerostowi
Zapalenie zgorzelinowe - powstaje gdy do tkanki martwej dostają się bakterie gnilne:
Zgorzel biała - tkanka niedokrwiona
Zgorzel czerwona - tkanka przekrwiona
Gazowa - gdy pod wpływem bakterii wytwarzają się gazy
Zapalenie wytwórcze
Ostre - polega na rozplemie komórek, np. Nerka - mezangium i tkanka limfatyczna gdy mnożą się fagocyty jednojądrowe.
Przewlekłe
Rozplem tkanki nabłonkowej
Rozplem tkanki łącznej z zanikiem komórek miąższowych
Zapalenie ziarniniakowi
Jest to zapalenie wytwórcze w przebiegu, któregodochodzi do ogniskowego gromadzenia tkanki składającej się z:
Makrofagów
Komórek nabłonkowatych
Komórek olbrzymich
Limfocytów
Fibroblastów
Rola makrofagów
Uprzątają zniszczone komórki
Niszczą drobnoustroje rozmnażające się wewnątrzkomórkowo
Przekazują informacje limfocytom o substancjach antygenowych odgrywając rolę w odczynach immunologicznych
Faza początkowa - zapalenie wysiękowe ostre z obecnością granulocytów obojętnochłonnych i makrofagów.
Faza późna - gromadzą się makrofagi w większej liczbie i przyjmują różny wygląd:
Tkanka tłuszczowa - komórki piankowate
Większym agregatom innych tkanek - komórki olbrzymie typu około ciała obcego
Prątek gruźlicy
Komórki nabłonkowate
Komórki olbrzymie langhansa
Część centralna - martwica serowata
Ziarniniaki w innych chorobach: kiła, sarkoidoza, choroba kociego pazura, pylica krzemowa, bruceloza, grzybice
Zapalenie wirusowe płuc
Objawy histologiczne w płucach:
Fagocyty jednojądrowe w przegrodach międzypęcherzykowych, tkance łącznej okołooskrzelowej
Wysciółka komórkowa pęcherzyków przyjmuje postać komórek sześciennych
W świetle pęcherzyków wysięk wysokobiałkowy, który pod wpływem wdechu modyfikuje się w błony szkliste
Wysięk krwotoczny w świetle pęcherzyków
Ostre wysiękowe zapalenie jamy nosowo-gardłowej, krtani, tchawicy i oskrzeli o charakterze zapalenia włóknikowego głębokiego
Zapalenie odrowe płuc
U chorych niezdolnych do wytwarzania przeciwciał
Komórki wielojądrowe powstałe ze zlewających się komórek nabłonka wyściółki
Wirusowe zapalenie wątroby
Zapalenie typu a i e
Zakażenie drogą pokarmową
Czas inkubacji około 28 dni
Działa cytotoksycznie na komorke wąrtobową
Niszczony przez przeciwciała w martwych komórkach
Brak nosicielstwa
Nie przechodzi w postać przewlekłą
Wirusowe zapalenie wątroby
Zakażenie wirusem b i c
Zakażenie drogą pozajelitową
Okres inkubacji - przeciętnie 75 dni
Typ zapalenia uszkadzający
Namnażanie się wirusów wewnątrz hepatocytów, antygeny wystepują na błonie komórkowej i zmieniają jej strukturę
Powodują odczyn immunologiczny
Doprowadzają do uszkodzenia hepatocytów przez przeciwciała, uczulone limfocyty t i makrofagi
Następstwa zależą od ilości wirusa
Możliwość przejścia w proces przewlekły
Powstałe kompleksy antygen-przeciwciało prowadzą do:
Pokrzywki
Zapalenia stawów
Kłębkowego zapalenia stawów
Guzkowego zapalenia tętnic
W zakażeniu wirusem c możliwość przejścia w raka
Wirusowe zapalenie wątroby
Postać klasyczna zapalenia wątroby
Uszkodzenie pojedyńczych hepatocytów
Ciałka kwasochłonne (hepatocyty zmienione martwiczo)
Nacieczenie dróg bramnożółciowych przez limfocyty i makrofagi
Postać cholestatyczna
Zmiany miąższowe niewielkie
Dominuje zastój żółci w kanalikach żółciowych i hepatocytach
Rozrost przewodzików i nacieki z granulocytów
Postać z rozległą martwicą
Niszczenie rozległe hepatocytów
Zapalenie przewlekłe
Postać stacjonarna bez niszczenia hepatocytów
Postać agresywna - niszczenie hepatocytów i rozplem tkanki łącznej
Zapalenie ziarniniakowi
Jest to zapalenie wytwórcze w przebiegu, którego dochodzi do ogniskowego gromadzenia tkanki składającej się z:
Makrofagów
Komórek nabłonkowatych
Komórek olbrzymich
Limfocytów
Fibroblastów
Rola makrofagów
Uprzątają zniszczone komórki
Niszczą drobnoustroje rozmnażające się wewnątrzkomórkowo
Przekazują informacje limfocytom o substancjach antygenowych odgrywając rolę w odczynach immunologicznych
Faza początkowa - zapalenie wysiękowe ostre z obecnością granulocytów obojętnochłonnych i makrofagów.
Faza późna - gromadzą się makrofagi w większej liczbie i przyjmują różny wygląd:
Tkanka tłuszczowa - komórki piankowate
Większym agregatom innych tkanek - komórki olbrzymie typu około ciała obcego
Prątek gruźlicy - swoista ziarnina
Sarkoidoza
Czynnik etiologiczny - nie ustalony
Budowa ziarniny:
Jak gruzełek bez mas serowatych
Komórki olbrzymie ze złogami wapnia (ciałka schaumanna)
Występowanie:
Węzły chłonne różnych okolic
Tęczówka
Ślinianki przyuszne
Płuca
Kości - choroba junglinga
Zejście gruzełka:
Cofnięcie się
Włóknienie
Szkliwienie
Przebieg - przewlekły i postępujący.
Zejście w płucach:
Włóknienie miąższu zespół płucno-sercowy
przewlekła niewydolność prawokomorowa
Kiła - lues
Czynnik etiologiczny - krętek blady
Źródło zakażenia:
Chory człowiek - kiła nabyta
Łożysko - kiła wrodzona
Kiła nabyta dzieli się na trzy okresy:
Kiła i-rzędowa - pierwotna, do 2 m-cy
Kiła ii-rzędowa, trwa około 5 lat
Kiła iii-rzędowa - narządowa
Kiła I-rzędowa - pierwotna
Okres inkubacji - 3-4 tygodnie
Objaw kliniczny - objaw pierwotny powstaje w miejscu wtargnięcia krętka, w postaci płaskiego wyniosłego guzka średnicy do 2 cm. Owrzodziały na szczycie, o wyniosłych brzegach, gładkim i błyszczącym dnie, otaczająca tkanka jest twarda.. Objaw pierwotny goi się i powstaje twarda blizna.
Obraz histologiczny:
Komórki limfocytopodobne
Komórki plazmatyczne
Występuje rozplem śródbłonka
Formowanie się nowych naczyń
Rozplem fibroblastów i tworzenie włókien retikulinowych powodujących stwardnienie
Powiększenie okolicznych węzłów chłonnych, które są nieruchome, nie zrosnięte, niebolesne.
W surowicy krwi pojawiają się przeciwciała.
Kiła II-rzędowa
2-6 m-cy po zakażeniu i trwa do 5 lat.
Objawy kliniczne są wyrazem reakcji antygenu kiłowego z przeciwciałem:
Osutka plamista lub grudkowa na skórze i błonach śluzowych; objawy zależą od ilości krążących krętków a wzrostem przeciwciał
Rozrosty naskórka i skóry w okolicy sromu i odbytu, powierzchni ud i pod pachami w postaci twardych guzków - kłykciny płaskie
Powiększenie węzłów chłonnych karkowych i łokciowych
Histologia:
Naczynia limfatyczne i krwionośne otoczone naciekami z limfocytów i komórek plazmatycznych.
Zajście:
Białe plamki
Płacikowate wyłysienie
Kiła III-rzędowa
Pojawia się po 5 - 20 latach
Działanie przeciwciał
Obrazy kliniczne:
Kilak
Nacieki kilakowate
Rozległe zapalenie śródmiąższowe z włóknieniem
Kilak - gumma, śr. 2-3 cm
W nabytej kilak pojedyńczy
We wrodzonej kilak prosowaty
Obraz histologiczny
Komórki nabłonkowate
Komórki olbrzymie langhansa
Komórki plazmatyczne
Limfocyty
Fibroblasty
Występują wokół naczyń głównie tętnic powodując zarastanie ich światła i w przydance naczyń
Zmiany naczyniowe prowadzą do martwicy skrzepowej o cechach serowacenia
Zarys narządu zachowany ponieważ nie ma niszczenia włókien sprężystych
Budowa morfologiczna kilaka
Centralna - martwica
Pośrednia - ziarnina swoista
Zewnętrzna - tkanka łączna włóknista i nacieki okołonaczyniowe
Występowanie kilaków:
Wątroba
Kości (nos, podniebienie)
Jądra
Sutek
Język
Oun
Zejście - blizna zniekształcająca narząd.
Zapalenie śródmiąższowe
Aorta - w błonie środkowej
Wątroba - marskość
Płuca - zapalenie białe płuc w kile wrodzonej
Zmiany w oun:
Wiąd rdzenia na skutek zwyrodnienia osłonek mielinowych sznurów i korzonków tylnych
Porażenie postepujące - niszczenie zwojów w płatach czołowych
Kiła wrodzona
Zakażenie krętkiem
Działanie przeciwciał
Matka z krętkowicą:
Obumarcie płodu - duża krętkowica
Kiła wczesna płodowa - mała krętkowica i działanie przeciwciał
Przewaga przeciwciał:
Kiła wrodzona osesków
Kiła późna
Zakażenie po 16 tygodniu ciąży, po zniknięciu w łożysku warstwy langenhansa
Objawy kiły wrodzonej
Cechy kiły ii- i iii-rzędowej - we krwi płodu znajdują się kretki i przeciwciała
Kiła płodowa:
Nacieczenie kilakowe narządów wewnętrznych
Wątroba - marskość kiłowa
Płuca - zapalenie białe
Kilaki
Niszczenie nadnerczy
Kościec - zmiany w pasie wzrostu śródchrzęstnego (ziarnina i martwica z oddzieleniem trzonu od nasady)
Skóra - pęcherzyca kiłowa
Kiła wrodzona osesków:
Przewlekły nieżyt nosa - nos siodełkowaty
Skóra - osutka kiłowa
Wargi ust - rozpadliny
Kości - porażenie postępujące kończyn
Kiła wrodzona późna 8 - 16 lat
kilaki kości oraz kiłowe zapalenie okostnej kości goleniowych
zęby - cienkie, siekacze jak beleczki (zęby hutchinsona)
rogówka - zapalenie śródmiąższowe
Ucho wewnętrzne - głuchota
Marskość wątroby
Marskość wątroby - przebudowa miąższu i łożyska naczyniowgo polegająca na fragmentacji miąższu na niezliczone drobne guzki oddzielone od siebie tkanką łączną a jednocześnie z nią połączone:
Guzki bezosiowe - nie zawierają żył środkowych i dróg wrotno-żółciowych
Guzki osiowe - zawierające i żyły środkowe i jedną lub kilka dróg wrotno-żółciowych
Marskość wątroby
Rozrastające guzki wywierają ucisk na żyły podzrazikowe
Utrudnienie przepływu krwi przez wątrobę i wzrost rr w żyle wrotnej i jej dopływach:
Wytworzenie się krążenia obocznego
Utrudnienie dostarczania surowców do syntez
Zaburzenia metabolizmów odtruwczych wątroby oraz inaktywowania hormonów
Wydolność wątroby zależy od:
Czy są guzki osiowe czy bezosiowe
Stanu hepatocytów
Występowania ognisk martwicy
Przyczyny marskości wątroby:
Wzw
Stłuszczenie
Utrudnienie odpływu żółci
Utrudnienie odpływu krwi
Hemochromatoza
Choroba wilsona
Galaktozemia
Niedobór alfa 1-antytrypsyny
Choroba wilsona
Spadek nośnika miedzi - ceruloplazminy
Miedź gromadzi się w mózgu, wątrobie, rogówce
Marskość wrotna
Stłuszczenie (tłuszcze, węglowodany, alkohol) przy spadku spożycia białka
Fragmentacja miąższu i tworzenie guzków bezosiowych
Włóknienie od przestrzeni wrotno-żółciowych oraz włóknienie łączące z żyłami środkowymi
Cechy niewydolności wątroby:
Laboratoryjnie:
Przy rozpadzie komórek wątrobowych wzrost stężenia alat i aspat w surowicy krwi
Upośledzenie stężenia białek:
Albumin
Fibrynogenu
Protrombiny
Czynnika v i vii
Zmniejszenie stężenia fosfolipidów
Nieprawidłowa synteza glikogenu hipoglikemia
Zaburzenie odpływu żółci żółtaczka
Zmniejszona inaktywacja aldosteronu obrzęki
Zmniejszona inaktywacja estrogenów:
U mężczyzn - zanik jąder, gynecomastia
U kobiet - przerost endometrium
Objawy kliniczne - spowodowane zaburzeniem przepływu - krążenie oboczne:
Żylaki przełyku
Żylaki odbytu
Głowa meduzy
Ascites
Powiększenie śledziony
Marskość żółciowa:
Pierwotna - na tle autoagresji
Zewnątrzwątrobowa - na skutek blokady dróg żółciowych z powodu kamicy, guza głowy trzustki, niedorozwoju dróg żółciowych
Zapalenia płuc
Ostre
Przewlekłe
Ostre zapalenie płuc
Pneumokokowe (dwoinka zapalenia płuc)
Droga zakażenia - oddechowa
Czynnikiem decydującym o przebiegu zapalenia jest gotowość immunologiczna zakażonego ustroju
Postacie ostrego zapalenia płuc:
Płatowe - płuc i opłucnej
Płacikowe
Okresy zapalenia płuc:
I. Przekrwienia i obrzęku
Przegrody przekrwione
W swietle pęcherzyków płyn surowiczy, wysiękowy z pojedyńczymi erytrocytami i makrofagami
Ii. Zwątrobienia czerwonego
W świetle pęcherzyków erytrocyty i granulocyty obojetnochłonne oraz włóknik
Wysięk włóknikowy na opłucnej
Iii. Zwątrobienia szarego
Zwiększa się ilość włóknika i granulocytów oraz fagocytów jednojądrowych, które uciskają przegrody międzypęcherzykowe
Iv. Okres rozejścia
Fagocyty jednojądrowe niszczą dwoinki zapalenia płuc
Rozpad granulocytów uwalnia enzymy lityczne upłynniające włóknik
Wydalenie zmienionych zapalnie tkanek
Powikłania
Wędrujące zapalenie płuc
Zakażenia bakteriami ropotwórczymi - ropień lub ropniak opłucnej
Bakterie gnilne - zgorzel płuc
Zmięsowacenie płuc - przerośnięcie włóknika tkanką łączną
W okresie rozejścia -
Zapalenie wywołane przez klebsiella pneumoniae
Postać - zapalenie płatowe
Niszczenie przegród międzypęcherzykowych
Lepkość wydzieliny na skutek dużej ilości sluzowielocukrowców wytwarzanych przez pałeczki friedlondera
Powikłania: posocznica, zapalenie wsierdzia
Zapalenie gronkowcowe
Zapalenie płacikowe, towarzyszące zmianom w oskrzelach i oskrzelikach (odoskrzelowe)
Powstawanie ropni
Zejściem są cienkościenne jamy
Zajęcie opłucnej - ropniak opłucnej
Zapalenie płuc paciorkowcowe
Towarzyszy najczęściej zakażeniom grypowym
W postaci zapalenia nieogniskowego, odoskrzelowego, krwotocznego
Zapalenie płuc przewlekłe
Powstawanie ziarniniaków
Włóknienie miąższu
Rozpad ziarniniaków i dalsze szerzenie choroby
Zapalenia żołądka
Przyczyny
Czynniki chemiczne
Immunologiczne
Termiczne
Zakaźne - helicobacter pylori
Hormonalne
Wpływ substancji egzogennych
Zmiany struktury anatomicznej żołądka i dwunastnicy
Niedokrwienie
Stres
Wyżej wymienione przyczyny prowadzą do uszkodzenia bariery śluzówkowej.
Helicobacter pylori
Zakażenie przenosi się od chorego człowieka
Działanie:
Cytokininy uwalniane z bakterii
Reakcje immunologiczne na zakażenie
Modyfikacja wydzielania kwasu solnego
OCENA WG KLASYFIKACJI SYDNEY
I. Budowa histologiczna.
II. Stopień nasilenia zmian.
III. Aktywność zapalenia.
IV. Obecność metaplazji jelitowej.
V. Zanik.
Zapalenia jelita cienkiego
Ostre
Przewlekłe
Przyczyny ostrego zapalenia
Wirusy
Salmonella
Gronkowiec złocisty
Escherichia coli
Yersinia pseudotuberculosis
Cholera
Grzybice
Dur brzuszny - salmonella typhi
Droga zakażenia - pokarmowa
Siedlisko pałeczek - pęcherzyk żółciowy
Patomechanizm:
Pałeczki dostają się do podnabłonkowych przestrzeni międzykomórkowych i osiągają tkankę limfatyczną w dystalnych częściach jelita cienkiego i węzłach krezkowych, wątrobie, śledzionie
Mnożenie się zwane wylęganiem (10 dni) i rozrost tkanki limfatycznej
Uwalnianie endotoksyn
Zmiany w jelicie:
Obrzmienie rdzeniaste - obrzmienie kępków peyera i grudek samotnych
Mikroskopowo:
Rozplem tkanki limfatycznej
Komórki durowe rinffeischa (makrofagi zawierające pałeczki durowe i erytrocyty)
Brak granulocytów obojętnochłonnych i kwasochłonnych na skutek nacieczenia przez komórki durowe szpiku
Leukopenia - działanie toksyny durowej na układ mieloblastyczny
Bradykardia - działanie toksyny
Podwyższenie temperatury ciała (39-40c)
Okres zestrupienia - część środkowa obrzmiałych grudek i kępek obumiera i rozwija się zapalenie włóknikowe sięgające zmian martwiczych:
Martwica węzłów chłonnych
Śledzionie
Wątrobie
Okres owrzodzeń - oddzielenie tkanki martwej ze strupem i powstanie owrzodzeń biegnących równolegle do osi jelita
Powikłania:
Krwotok
Przedziurawienie jelita i zapalenie kałowe otrzewnej
Okres oczyszczania - ziarnina wypełnia ubytek, na który nawarstwia się nabłonek powierzchowny.
Zejście:
Punkcikowate przebarwienia
Wapnienie węzłów chłonnych
Działanie toksyn - martwica zenkera
Czerwonka bakteryjna - pałeczka shigelli
Patomechanizm - pałeczki osiadają w tkankach i wywołują zmiany wsteczne do martwicy włącznie
Objawy:
Wysięk włóknikowy do zapalenia błonicowego
Owrzodzenie różnego kształtu
Obraz mikroskopowy:
Fagocyty jednojądrowe
Komórki plazmatyczne
Granulocyty obojetnochłonne
Zejście - ziarninowanie i bliznowacenie
Działanie toksyn:
Uszkodzenie układu nerwowego (neuritis)
Zapalenie stawów
Zaburzenia wodno-elektrolitowe
Zapalenie płacikowe płuc
Odwodnienie szczególnie mięśni szkieletowych
Czerwonka pełzakowa - pełzak czerwonki
Patomechanizm - pełzak rozwija się w błonie śluzowej początkowego odcinka jelita grubego wywołując owrzodzenia oraz tunele łączące je.
Zaburzenia wchłaniania jelitowego
Białek
Tłuszczów i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
Weglowodanów
Witamin
Złe przyswajanie może mieć podłoże:
Z powodu patologii żołądka
Trzustki
Wątroby i dróg żółciowych
Nieprawidłowej czynności błony śluzowej jelita cienkiego
Choroba trzewna
Patomechanizm - uszkodzenie ściany jelita cienkiego działaniem glutenu ziaren zbóż (gliadyna) działającego toksycznie i immunizująco.
Objawy ogólne:
Utrata wagi ciała
Niedokrwistość
Zapalenie języka
Zmiany skórne
Biegunka z zawartością tłuszczów i disacharydów
Wzdęcie i bóle brzucha
Obraz histopatologiczny:
Zanik kosmków jelita czczego
Pogłębienie krypt
Nacieki zapalne z limfocytów i komórek plazmatycznych w blaszce właściwej błony śluzowej
Zaburzenia biegunowości nabłonka powierzchownego
Zanik mikrokosmków
Choroba whipplea
Choroba o naturze infekcyjnej
Choroba systemowa, w której zmienione makrofagi zawierają pas dodatni materiał glikoproteinowy (bakterie)
Występują w :
Błonie śluzowej jelita cienkiego
Węzłach chłonnych
Śledzionie
Sercu
Wątrobie
Oun
Nerkach
Płucach
Mięśniach szkieletowych
Objawy kliniczne - zespół zaburzeń wchłaniania.
Zapalenia wyrostka robaczkowego
Ostre
Przekrwienie narządu
Wysięk ropny w świetle wyrostka
Wysięk włóknikowy na błonie surowiczej
Obrazy morfologiczne
Zapalenie ropowicze
Zgorzel
Perforacja ściany
Powikłania:
Zapalenie otrzewnej
Ropień okołowyrostkowy
Zapalenie zakrzepowe żył
Ropnie wątroby
Posocznica
Przewlekłe
Nacieki z komórek jednojądrzastych
Zrosty, zwłóknienie i zarośnięcie
Torbiel śluzowa
Choroba leśniowskiego-crohna
Występowanie
Końcowy odcinek jelita krętego
W całym przewodzie pokarmowym
Etiologia i patogeneza:
Nie zidentyfikowany czynnik zakaźny
Zaburzenia czynności układu odpornościowego na skutek zaburzenia czynności limfocytów t, makrofagi nie są zdolne do niszczenia bakterii
Zapalenie ziarniniakowe
Zmiany zapalne ostro odgraniczone od otaczającej tkanki
Morfologia - jelito o zgrubiałej, sztywnej ścianie i zwężonym świetle.
Histologia - nacieki zapalne obejmują całą ścianę
Błona śluzowa:
Owrzodzenia
Zwłóknienie
Ziarniniaki jak w sarkoidozie
W jelicie grubym
Zwężenia nieco mniejsze
Włóknienie mniej intensywne
Zmiany w odbycie w postaci owrzodzeń i przetok
Powikłania:
Biegunki - utrata płynów - zaburzenia elektrolitowe
Niedrożność
Przetoki
Ropnie w jamie otrzewnowej
Rozwój raka
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Zapalenie o nawracającym ostrym lub przewlekłym przebiegu, które cechują rozległe zmiany zapalno-wrzodziejące śluzowki. Proces zapalny rozpoczyna się od prostnicy i zajmuje całe jelito grube.
Etiologia i patogeneza:
Zaburzenia odporności, której wykładnikami są:
Reakcja krzyżowa między antygenem bakteryjnym a mukopolisacharydami, która prowadzi do uszkodzenia ściany jelita prawdopodobnie przez limfotoksyny wytwarzane przez limfocyty
Zaburzenia odporności komórkowej
Uczulenie na mleko lub gluten
Kompleksy immunologiczne
Obraz morfologiczny:
Ropnie krypt
Szerzenie się ropni i penetracja w głąb podminowujące błonę śluzową i odłuszczanie jej fragmentów powodujące powstawanie owrzodzeń
Powikłania:
Poszerzenie światła jelita grubego (megacolon toxicum)
Ropnie okołojelitowe
Wyjatkowo przetoki
Zejście procesu zapalnego:
Polipy zapalne
Włóknienie ściany
Dysplazja gruczołów
Zagrożenie rakiem
Objawy kliniczne:
Biegunki z domieszką krwi i śluzu
Spadek wagi ciała
Gorączka
Objawy ogólne z zajęciem stawów, wątroby, guzkowe zapalenie tętnic
Patogeneza kłębkowych zapaleń nerek
Trzy mechanizmy patogenezy kzn:
i. Mechanizmy immunizacyjno-humoralne
ii. Przeciwciała przeciw błonie podstawnej
iii. Mechanizmy odpowiedzi komórkowej.
Patogeneza kłębkowych zapaleń nerek
Zapalenie na tle działania kompleksów immunologicznych:
Nadmiar antygenu - małe kompleksy łatwo usuwalne z ustroju z moczem
Nadmiar przeciwciał - kompleksy duże fagocytowane przez makrofagi
Ilość antygenu =ilości przeciwciał - kompleksy osiadają w kłębkach i inicjują zapalenie po połączeniu się z dopełniaczem
Antygeny biorące udział w kłębkowym zapaleniu nerek:
Białko heterologiczne - choroba posurowicza
Bakterie - paciorkowiec w ostrym śródwłośniczkowym kzn
Wirusy
Dna - liszaj rumieniowaty
Nowotwory
I. Zapalenia związane z odpornością humoralną
A. Choroba posurowicza ostra:
- kompleksy antygen-przeciwciało pod śródbłonkiem
naczyń włosowatych kłębków
- pobudzenie do rozplemu komórek mezangium
- przechodzenie kompleksów przez błonę podstawną i gromadzenie się między nią a podocytami
- wydalanie kompleksów z moczem
Patogeneza kłębkowych zapaleń nerek
I. Zapalenia związane z odpornością humoralną
A. Choroba posurowicza ostra -duża ilość białka
- kompleksy antygen-przeciwciało pod śródbłonkiem
naczyń włosowatych kłębków
- pobudzenie do rozplemu komórek mezangium
- przechodzenie kompleksów przez błonę podstawną i gromadzenie się między nią a podocytami
- wydalanie kompleksów z moczem
Klinicznie - ostre śródwłośniczkowe zapalenie nerek.
I. Zapalenia związane z odpornością humoralną
B. Choroba posurowicza przewlekła:
- niewielka ilość białka dostarczanego systematycznie, co uniemożliwia wydalanie kompleksów
- mogą zostać wywołane 3 formy zapalenia:
Kompleksy przechodzą przez błonę podstawną i osadzają się między nią a nabłonkiem.
Prowadzi to do zapalenia błoniastego.
Antygen dziła stale:
kompleksy zatrzymują się pod śródbłonkiem
Komórki mezangium pochłaniają kompleksy, mnożą się i wciskają między błonę podstawną a śródbłonek, co nadaje kłębuszkowi wygląd zrazikowy.
Klinicznie - mezangialno-włośniczkowe zapalenie
Kompleksy igA-igG gromadzą się w mezangium
Rozplem komórek mezangium
Kliniczne - rozplemowe, mezangialne zapalenie
( Choroba Goodpasture'a)
Ii. Zapalenia na tle dziłania przeciwciał przeciw błonie podstawnej
Modelem doświadczalnym jest zapalenie typu masugi
Faza heterologiczna
W kłębuszku gromadzą się:
Granulocyty
Makrofagi
Faza autologiczna
Zwiększa się ilość makrofagów
Mnożą się komórki śródbłonka
Naruszenie ciągłości błony podstawnej
Włóknik wychodzi do przestrzeni boumana
Pobudzenie komórek nabłonka - półksiężyce
III. Glomerulopatie na tle odpowiedzi komórkowej
Glomerulopatia minimalna:
Nefrotoksyczne działanie limfocytów t, które powodują utratę ładunku ujemnego przez elementy ściany naczynia włosowatego, co powoduje utratę białka.
Zespół nerczycowy
Utrata białka powyżej 3,5g/dobę głównie albumin
Zmniejszenie stężenia albumin w surowicy
Zwiększenie stężenia na w surowicy
Uogólnione obrzęki
Spadek gammaglobulin
Zwiększenie lipoprotein
Zwiększenie stężenia fibrynogenu w osoczu
Utrata tłuszczów z moczem
Spadek RR
Zapalenie śródmiąższowe nerek
Zapalenie śródmiąższowe dotyczy zrębu nerki i nie wikła uszkodzeniem naczyń, kłębków i cewek.
Zapalenie, które prowadzi do wtórnego uszkodzenia kłębków i cewek nosi nazwę odmiedniczkowego zapalenia nerek.
Zapalenie śródmiąższowe:
Ropne (bakterie)
odmiedniczkowe zapalenie nerek
Nieropne (wirusy, toksyny, leki, kompleksy immunologiczne)
Śródmiąższowe zapalenie nerek (w ścisłym znaczeniu)
Śródmiąższowe zapalenie nerek (nieropne)
Ostre
Przewlekłe
Zapalenie środmiąższowe ostre
Przyczyny:
Płonica
Streptokoki
Pneumocytozy
Po szczepieniu ospy
Po oparzeniach
Hemoliza
Fenacetyna
Makroskopowo:
Nerki duże, obrzękłe
Powierzchnia zewnętrzna żółtaworóżowa
Błona śluzowa miedniczki niezmieniona
Mikroskopowo:
Naciek zapalny na pograniczu kory i rdzenia
Naciek z limfocytów i komórek plazmatycznych w zrębie nerki
Mogą wystąpić granulocyty kwasochłonne
Kłębki niedokrwione
Cewki i naczynia nieuszkodzone
Klinicznie:
Ostra niewydolność nerek niezapalna na skutek uszkodzenia nabłonka cewek i wydostawaniu się przesączu do zrębu
Zapalenie obejmuje obie nerki
Zapalenie śródmiąższowe przewlekłe
Zapalenie bez uszkodzenia miąższu i naczyń.
Makroskopowo:
Nerki prawidłowe
Miedniczki niezmienione
Mikroskopowo:
Naciek zapalny na pograniczu kory i piramid
Naciek z komórek jednojądrzastych może otaczać naczynia
Powoduje uciśnięcie cewek
Powikłanie:
Martwica piramid zależna od uciśnięcia naczyń prostych
Klinicznie:
Niewydolność cewki dystalnej
Odmiedniczkowe zapalenie nerek
Ostre
Przewlekłe
Przyczyny:
Zakażenie wstępujące za pośrednictwem moczu
Zakażenie krwiopochodne
Bakterie osiadają początkowo w świetle cewek zbiorczych i zrębie istoty rdzennej, powodują powstanie ropni w korze lub w piramidach
Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek
Zmiany przebiegają ogniskowo:
Makroskopowo:
Kora - liczne ropnie
Rdzeń - żółtawe pasma ropne
Miedniczka niezmieniona lub zaczerwieniona
Mikroskopowo:
Miąższ w obrębie ropni zupełnie zniszczony
Poza nimi kłębuszki nie są zmienione
Granulocyty w zrębie i w świetle kanalików
W drobnych żyłach zakrzepy
Przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek
Makroskopowo:
Nerka pozaciągana, drobnoziarnista
Zrosty z torebką
Mikroskopowo:
Zmiany występują ogniskowo
Dotyczą naczyń, cewek, kłębków:
Nacieki z komórek jednojądrzastych
Włóknienie
Zanik cewek
Włóknienie okołokłębkowe i szkliwienie kłębków
Rozszerzenie cewek - pola tarczycopodobne
Bliznowacenie miedniczek
Zanik układów naczyniowych
Zmiany miażdżycowe
Stwrdnienie tętniczek doprowadzających - wzrost rr
Prowadzi do:
Niewydolności dystalnego odcinka nefronu:
Kwasica
Zaburzenia wchłaniania zwrotnego wody, wapnia i potasu
Mocznicy
Nadciśnienia - skutek zwężenia łożyska naczyń wewnątrznerkowych
Kwasica i utrata wapnia prowadzą do oseoporozy
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu
W ośrodkowym układzie nerwowym (oun) manifestują się wszystkie miejscowe cechy zapalenia.
Szczególne znaczenie ma:
Uszkodzenie funkcji - ściśle związane z lokalizacją
Ból:
Przy zajęciu opon
Towarzyszący rozciąganiu się opon w wyniku wzrostu ciśnienia śródczaszkowego
Zapalenie oun dzielimy w zależności od:
Lokalizacji:
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
Mózgu
Rdzenia kręgowego
Czynnika wywołującego zapalenie
Bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty
Mechanizmu powstawania zmian
Zmiana krwiopochodna
Miejscowa
Wywołana przez uraz
Przebiegu
Ostre, podostre, przewlekłe
Jakości powstałych zmian zapalnych
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
Najczęściej zapalenie opon miękkich (leptomeningitis)
Zapalenie limfocytowe opon miękkich
Wirusy, guzy nowotworowe, ogniska krwotoczne i rozmiękania, pasożyty
Opony są mętne, pogrubiałe
Nacieki z limfocytów i komórek plazmatycznych, niewiele komórek meningotelialnych i fibroblastów
Zapalenie ropne opon miękkich
Dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, dwoinki zapalenia płuc rzedziej paciorkowce
Zakażenie krwiopochodne rzadziej przez ciągłość
W głębi rowków gromadzi się wysięk ropny
Naczynia pajęczynówki silnie nastrzyknięte krwią
Zapalenie gruźlicze opon mózgowo-rdzeniowych
Na drodze krwiopochodnej
Proces toczy się na podstawie mózgu
Makroskopowo można dostrzec gruzełki wzdłuż naczyń bruzdy bocznej
Przestrzeń podpajęczynówkowa zawiera wysięk zawierający włóknik, ulegający serowaceniu
Zapalenie grzybicze opon miękkich
Zakażenie cryptococcus neoformans
Zapalenie kiłowe
Zakażenie treponema pallidum
Powikłania:
Utrudnienie przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego
Torbiele podpajęczynówkowe
Wodogłowie wewnętrzne
Wtórne zmiany martwicze w mózgu
Zapalenie mózgu ogniskowe
Zakażenie drogą krwi
Ograniczone lub mnogie ognisko w obrębie istoty białej bądź szarej
Naciek z granulocytów obojętnochłonnych
Ropień mózgu - abscessus cerebri
Zakażenie drogą krwi (zakażone zakrzepy) lub przez ciągłość
Ropień móżdżku powstaje najczęściej w przypadku ropnego zapalenia wyrostka sutkowatego
Ropień wraz ze współistniejącym obrzękiem mózgu może wywołać objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego
Ziarniniaki mózgu
Gruźliczak
Kilak
Ziarniniaki grzybicze, pasożytnicze
Ziarniniaki w przebiegu sarkoidozy, toksoplazmozy
Rozległe zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego
Uszkodzenie komórek nerwowych z martwicą włącznie
Proliferacja gleju
Nacieki okołonaczyniowe z limfocytów i komórek plazmatycznych
Ciałka wtrętowe w komórkach nerwowych
Demielinizacja istoty białej
Odczynowe limfocytowe zapalenie opon miękkich mózgu
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu
Zapalenie istoty szarej mózgu - polioencephalitis
Porażenie postępujące w przebiegu kiły iii-rzędowej
Makroskopowo:
Zanik zakrętów mózgu
Wodogłowie wewnętrzne i zewnętrzne
Ziarniste zapalenie wyściółki komór
Zwłóknienie opon miękkich okolicy czołowej
Mikroskopowo:
Nacieki plazmatyczno-komórkowe wzdłuż naczyń
Ubytki komórek nerwowych
Postacie pałeczkowate mikrogleju
Ostre zapalenie mózgu z martwicą
Wywołuje wirus opryszczki
Rozwija się w układzie limbicznym
Nacieki okołonaczyniowe z limfocytów, komórek plazmatycznych, martwica tkanki nerwowej
Zapalenie istoty szarej rdzenia kręgowego - poliomyelitis (ostre zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego - choroba heinego-medina)
Zakażenie wirusowe
Wirusy dostają się do oun drogą krwi z układu pokarmowego lub drogą nerwów
Najsilniej uszkodzone są komórki nerwowe rogów przednich
Uszkodzone komórki ulegają fagocytozie przez komórki glejowe
Nacieki okołonaczyniowe są skąpe
Zapalenie istoty białej mózgu - leukoencephalitis
W przebiegu zapalenia przyusznic, ospy, odry, grypy
Jako powikłanie po szczepieniu przeciw wściekliźnie, ospie
Zmiany w otoczeniu układu komorowego
Toczeń układowy
Występowanie 20-40 rok życia
Zaburzenia typu:
Humoralnego
Komórkowego
Antygen:
Składniki jądra komórkowego
Składniki cytoplazmy
Etiologia - czynnik wirusowy
Przeciwciała: anty-dna, anty-rna należą do klasy igg i niektóre wiążą dopełniacz - choroba posurowicza.
Diagnostyka:
Przeciwciała przeciwjądrowe
Zjawisko le - in vitro we krwi - leukocyty zostają uszkodzone tak, że uwalniają się jądra, które są wystawione na działanie przeciwciał.
Kompleks przeciwciało - jądro - dopełniacz działają chemotaktycznie na komórki żerne
Fagocytoza przez granulocyty obojętnochłonne lub makrofagi - zjawisko le
Ciałka le - uszkodzone jądra wydalone z komórki obserwowane w mikroskopie świetlnym
Występowanie zmian:
Powłoki skórne
Nerki
Jamy surowicze
Stawy
Wykładnikiem choroby - zmiany włóknikowate związane z małymi tętnicami i tętniczkami
W tętniczkach zmiany o typie arteritis acuta necroticans.
Zmiany skórne:
Rumień twarzy o rysach motyla
Skóra i naskórek
Złogi immunoglobulin+ dopełniacz
Uszkodzenie warstwy podstawnej naskórka
Obrzmienie włókien kolagenowych lub zwyrodnienie włóknikowate zrębu i ściany naczyń
Błony surowicze:
Zapalenie surowiczo-włóknikowe
Zapalenie włóknikowe
Serce
Zapalenie libmana i sacksa
Brodawkowate skrzepliny po obu stronach zastawek
Nerki
Zapalenie kłębuszkowe każdego typu a szczególnie błoniaste gdzie obraz morfologiczny jest podobny do pętli drutu
Złogi immunoglobulin gromadzą się na podśródbłonkowej powierzchni błony podstawnej
Czasami są ciałka hematoksylinowe lub pyłek hematoksylinowy
Stawy:
90% zapalenie wędrujące
Błona maziowa:
Włóknik na powierzchni
Martwica włóknikowata w błonie
Wszystkie narządy:
Zapalenie małych tętnic i tętniczek z martwicą włóknikowatą
Wokół naczyń nawarstwia się cebulowato tkanka łączna
Mózg - ogniska martwicy lub wylewy
Twardzina uogólniona
Przybytek kolagenu w tkankach i narządach
Zmiany:
Skóra
Narządy wewnętrzne
Acroscleroderma - crest
C - calcinosis - wapnienie w skórze
R - reynaud - niedokrwienie napadowe rąk
E - esophagus - stwardnienie przełyku
S - sclerodactylia
T - teleangiectasia
Jest to choroba o typie zwyrodnienia kolagenowego
Przyczyny:
Zwiększenie liczby fibroblastów i ich wzmożona synteza kolagenu
Zmiejszenie degradacji kolagenu
W istocie podstawowej tkanki łącznej zwiększa się zawartość glikozaminoglikanów i fibronektyny.
Niedobór kolagenazy nie hamuje degradacji kolagenu a inne czynniki go nasilają.
Ostatecznie wytwarzanie kolagenu jest nasilone.
Zmiany w narządach
Skóra:
W skórze właściwej i tkance podskórnej nacieki z limfocytów t i makrofagów
Nasilenie produkcji kolagenu
Przełyk - utrudnione połykanie
Tętnice międzyzrazikowe nerek - wzrost ciśnienia tętniczego
Guzkowe zapalenie tętnic
Tętnice typu mięśniowego średniego kalibru
Etiologia:
Zakażenie bakteryjne
Zakażenie wirusowe - wirus typu b
Leki
Odpowiedź jest o charakterze choroby posurowiczej
Występowanie:
Nerki
Serce
Wątroba
Przewód pokarmowy
Dotyczy błony wewnętrznej naczynia i przylegającej błony środkowej i przechodzi na przydankę
Błona środkowa - martwica włóknikowata wokół, której stwierdza się nacieki z granulocytów obojętnochłonnych, kwasochłonnych, makrofagów i limfocytów (mufka)
Włóknienie lub skrzeplina w środku
Zawał - krwiaki - ogniska krwotoczne
23