Badania immunogenetyczne w hodowli owiec.
Doprowadziły do ujawnienia 3 polimorficznych układów białek krwi, genetycznie uwarunkowane różnice stwierdzone w koncentracji potasu w erytrocytach (uzależnione od jednej pary genów). Dziedziczny charakter antygenów grup krwi i polimorfizmu występującego w różnych okładach grupowych białek surowicy. Umożliwia prowadzenie kontroli pochodzenia na podstawie serologicznych właściwości krwi zwierząt.

Cechy fizjologiczne charakteryzujące owce jako, zwierzęta przeżuwające i pastwiskowe.

Przeżuwacze^ charakter budowy ciała, Specjalna budowa pyska-ruchliwe wargi, Długi przewód pokarmowy, Złożony żołądek

Cechy fizyczne wełny

-Grubość—decyduke decyduje wyprzędności i przydatności technolog.zal.od rasy,płci,wieku,stanu fizjol.,poziomu zyw, pory roku.

-Długość-podstawa określenia wartości technologicznej(przerób czesankowy i zgrzebny),skorelowana z grubością wysadność.

-Sortyment-gatunek wełny wyrażony za pom.symboli literowych lub liczbowych(w mikrometrach).

-Sprężystość i odpręzność-szybkość z jaka wełna powraca do poprzedniej obj.po ustąpieniu siły.

-Wytrzymałość na rozerwanie-samozryw teoretyczna dł.swobodnie zawieszonego włosa która byłaby potrzebna,aby zerwał się pod własną siła

-Karbikowanie-stutkura warstwy korowej,orto i para kora.Karbikowanie prawidłowe normalne-płaskie,nieprawidłowe-wysokie(marka,nitka)

-Połysk-zdolność wełny do odbijania światła(układ łusek:pierścieniowy,połysk szlachetny-merynos;dachówkowy,połysk lustrowy-lincoln)

-Barwa-uwarunkowana obecnością melaniny

-właściwości termoizolacyjne-zły przewodnik ciepła.

-higroskopijnosc-łatwo traci i chlonie wode(30%)

-odporność na dział.słabych kw.

CECHY WEŁNY OCENIENE W SKUPIE

WYRÓWNANIE WEŁNY - zadawalające gdy poszczególne jej sortymenty w niewielkim stopniu odbiegają od sortymentu głównego (ok. 70% całej okrywy włosowej - sortyment główny)

WYSADNOŚĆ WEŁNY - mierzy się miarą sztywną przystawioną do nie rozciągniętego pasemka wełny ( dł. Pozorna, głębokość runa) na grzbiecie jest najdłuższa na dolnych częściach kończyn najkrótsza. Wysadność na łopatce 4 - 30cm w odroście

GĘSTOŚĆ WEŁNY - ilość włosów przypadająca na jednostkę powierzchni skóry. Zależy od rasy, cech osobniczych, partii skóry, sposobu żywienia. Merynosy mają wełnę najgęstszą, a owce prymitywne mają wełnę rzadką. Wełna na grzbiecie i bokach jest gęściejsza niż na grzbiecie i nogach. Istnieje ujemna korelacja między grubością a gęstością włosów wełny (15 - 20 μ gr. 3300- 7000 włosów / cm² , 30- 35μ 500- 900 wł./cm² . RENDEMENT WEŁNY - (wydatek czystego włókna wełnianego) stosunek ciężaru wełny pranej do ciężaru wełny potnej, wyrażony w %. Przez pranie wełny strzyżonej usuwa się zanieczyszczenia. Wełna jest prana po wysuszeniu nie powinna zawierać więcej niż 17% wody im wełna jest grubsza i dłuższa tym rendement jest wyższy.

Charakterystyka ejakulatu tryka i kozła

Ejakulat- płynna dawka nasienia wydalana do dróg rodnych samicy podczas kopulacji.Ilość nasienia uzyskanego w czasie jednego skoku tryka wynosi 1-2cm3.

Tryk-obj.0,7-3ml,koncentracja2000mln/ml,pH6.2-7.0,barwa-biała, żółtawo-biała,zapach-owczego potu,konsystencja-śmietany,gęstość-D/DD,ruch falowy+++,ruch indy 3/60 4/80.

Czas przeżyw plemni w org tryka-40dni,zaś w drogach rodnych maciorki od 16-24 godzin

Kozioł-objętość ejakulatu0.6-0.8 ml,zagęszczenie plemników 3mln/um

Charakterystyka fenotypowa kóz saaneńskich, burskich i nubijskich.

Saaneńska - kozy tej rasy są wysokie i długie o smukłej szyi i poprawnej harmonijnej budowie ciała i prawidłowo wykształconym wymieniu. Większość osobników jest bezroga. Umaszczenie białe o krótkiej sierści. U kozłów -występuje obfita broda. Koza typu mlecznego za 10-miesięczną laktację wydajność wynosi 600-1200kg mleka. Masa ciała kozy 50-90 kg, wysokość w kłębie 75-85 om, kozła 80-120 kg, 90-100cm. Kozy tej rasy dobrze znoszą zarówno chów alkierzowy jak i pastwiskowy. Używana do uszlachetniania pogłowia ras pierwotnych, a także do tworzenia nowych ras. Burska - kozy typu mięsnego nadające się szczególnie do produkcji koźlęciny dobowe przyrosty średnio wynoszą 200 g, wydajność rzeźna koźląt 70%. Umaszczenie tułowia białe, głowa czerwona z łysiną (nie może być czarna szara lub żółta). Oczy duże nos rzymski małżowiny uszne zwisające średniej długości. Zwierzęta pełne wigoru, obie płcie rogate. Bardzo dobre umięśnienie tylnej partii ciała, kozy posiadają dobrze wykształcone wymiona. Koza asezonalna (możliwość stosowania 3 wykotów w ciągu 2 lat) najczęściej dwa kozleta w miocie. Nubijska - typ mięsny. Umaszczenie niejednolite brunatne lub czarne. Zwierzęta poddane opasowi osiągają wydajność rzeźną 55-62%. Dobrze żywione kozy dostarczają stosunkowo dużo mleka 1000-2000 kg za 10-miesięczną laktację. Masa ciała kozy 60-70 kg, wysokość w kłęie 70-80cm, kozła 85-95kg, 75-90cm.

Choroby racic

Kulawka (zanokcica)-zakaźne zapalenie racic powoduje martwicę skóry, rozkład miazgi twórczej racicy.Przyczyna dokładnie nieustalona,ale bakterie nie mogą rozpocząć procesu chorobowego jeśi wcześniej nie doszło do maceracji tkanki racicy przez wilgoć.Choroba zależy od czynników środ.tj.brudna,wilgotna ściółka, wilgotne wybiegi,brak odpowiedniej pielęgnacji racic.Występuje najczęściej wiosną i jesienią. Chore owce zakażają środowisko owczarni.Objawy-zaczerwienienie skóry w przestrzeni międzyracicowej,rozwijające się zapalenie miazgi twórczej, zniekształcenie racicy i kulawizna.Chore oddziela się,kwarantanna pomieszczeń,zachować suche i czysta podłoże.

Kulawizny -wynikiem złej pielęgnacji racic(niueobcinanie narastającego rogu,wypas na ścierniskach, wbicie drzazg,pędzenie owiec po kamiennych drogach).Najczęściej u jagniąt,mają miękki róg raciczek.Zwierze kuleje,porusza się z trudem,chora racica jest gorąca,dotyk sprawia ból.Chore zwierze należy pozostawić w pomieszczeniu,usunąć przyczynę schorzenia.Zapobieganie: staranna.korekcja racic,czysta ściółka.

Ciąża u kóz

Ciąża trwa średnio 150 dni. Najczęściej jest bliźniacza,nawet wieloracza,u pierwiastek ciąże pojedyncze.Ciąża widoczna w trzecim miesiącu.Kozy mleczne ograniczają produkcję mleka tzw.ucięcie mleczności,w drugim miesiącu ciąży.W drugiej połowie ciąży należy zwrócić uwagę aby kozy się nie bodły.Na 1,5-2 mies przed porodem kozę należy zasuszyć-wydatki organizmu na rozwój płodu.

Ciąża wieloracze jednopł i różnopł

Owce ras wcześnie dojrzewających, macki o ciąży bliźniaczej,matki niedożywione.

Frymartynizm-wyst.u przeżuwaczy rodzących się z ciąż bliźniaczych

różnopł.Zjawisko to występowało w następstwie hormonalnego

oddziaływania ze strony płodu męskiego na płód żeński.Frymartyny mogą być

zarówno rogate jak i bezrogie,samica jest bezpłodna

Mozaika erytrocytarna.

Co decyduje o wartości smurzki?

Pozyskiwane od jagniąt karakułowych ubijaiwch w 2 lub 3 dzień do urodzeniu.Na wartość wpływa barwa najbardziej pożadana.czarna-arabi)kształt,wielkość,stopień zwinięcia loków,połysk,jędrność,rysunek.Najbardziej pożądane są skóry o silnym połysku rurkach w pełni rozwiniętych,rysunku wyraźnym,symetrycznym i harmonijnym.

Co decyduje o zaliczaniu danych ras do rezerwy genetycznej?

Rasy stanowiące stada zachowawcze i rezerwę genetyczna, to:wrzosówka, świniarka,owca fińska,owca olkuska,leine,teksel,o.pomorska,merynos boorola, owca romanowska,owca kamieniecka,owca żelaźnieńska,merynos barwny.O zakwalifikowaniu wyżej wymienionych ras do stad rezerwy genetycznej decyduje coraz bardziej zmniejszająca się liczba osobników danej rasy,rasy te przedstawiają poza tym element dorobku cywilizacji jako czegoś stworzonego przez człowieka. Ponad to zwierzęta ras 'rodzimych charakteryzują się odpornością,brakiem wymagań paszowych,długowiecznością oraz wysoką,jakością lecz niezbyt dużą ilością wytwarzanych produktów.

Cykl rujowy u owiec

Owce są w większości sezonowo rujowe i nasila się ona w okresie jesiennym. Cykl płciowy obejmujący okres pomiędzy jedną rują i powtarzającą się kolejno następną,wynosi przeciętnie 16-17 dni.Ruja trwa 24-36 godz.(średnio ok.30).Owulacja następuje zazwyczaj po upływie 24 godz.od wystąpienia pierwszych objawów rui.Wykrywanie rui odbywa się przy pomocy tryka próbnika.Najsilniej ruja występuje rano i w godz. popołudniowych.Zapasienie lub wychudzenie owiec wpływa hamująco na wystąpienie rui. Przyspieszenie rui następuje przez szok białkowy(2 tygodnie przed -stanówką podajemy pasze bogate w białko, związki mineralne i witaminy).

cykl rujowy u owiec.

Cykl 17 dniowy podzielony na dwie fazy. Pierwsze 3-4 dni faza pęcherzykowa, która składa się zpoestrus i owulacji. Ruja trwa 24-36 godzin, w drugiej połowie ruji występuje owulacja. Faza lutealna ma za zadanie przygotowanie macicy do inplantacji zarodka.Jeśli owca nie jest zapłodniona faza lutealna kończy się po 13-14 dniach i zaczyna sie nowa faza pęcherzykowa inicjująca nowy cykl.

Czasookres użytkowania maciorek i tryków, w stadach zarodowych i reprodukcyjnych;

Stada zarodowe i reprodukcyjne:

Maciorki: 4 lata' Tryki: 2-3 lata;

Stada towarowe

Maciorki: 5 lat Tryki: 3 lata;:

Czym różnią się skóry kożuchowe od skór futrzarskich?

Skóry futrzarskie pozyskiwania są od owiec o wełnie jednolitej(rasy mięsne,merynos,pon,pod).Szczególnie wartościowe skóry od jagniąt merynosowych i dorosłvch mervnosów.Uszlachetnianie okrwy włosowej-przvsr-ytrzvżenie,wyprostowanie karbików,farbowanie,nadanie gładkiej,lśniącej powierzchni.Długość wełny powyżej 100mm.Skóry kożuchowe pochodzą od owiec o wełnie mieszanej(wrzosówka,owca romanowska,pog-najlepsze od młodzieży ubijanej jesienia,jagnięta w wieku 6-8 miesięcy

Dlaczego i u niektórych ras owiec laktacja może trwać 300 dni

Czynniki wpływające na długość laktacji:

Rasa,

Żywienie (kiszonka, okopowe, otręby pszenne),

Ilość karmionych jagniąt:

Rodzaj i częstość doju.

Wiek i stan zdrowia maciorki.

Klimat;

Np. owca fryzyjska laktacja trwa 300 dni, co daje możliwość uzyskania 800 l mleka: za okres laktacji, z tego 250-500 l do konsumpcji i przerobu.

Dlaczego produkcje tryków licencyjnych opieramy ostada

zarodowe?

Produkcja ta uzasadniona jest ze względu na utrzymanie w stadach zarodowych zwierząt czystych rasowo,zwierząt elitarnych.

Flushing-wady i zalety

Zalety-zwiększenie liczebności miotów,zwiększenie o 30% poziomu owulacji w okresie stanówki.Wady-źle stosowany powoduje obumieranie zarodków,straty w wyniku utuczenia maciorki.

Flushing-szok białkowy podanie wysoko białkowych pasz na 2-3 tygodnie przed stanówka(podanie po ubogim pastwisku zielonki z roślin motylkowych).Lepszy efekt gdy na ok.1 miesiąc przed stanówką ograniczy się wielkość dawki pok.o 20% następnie raptowne zwiększenie poziomu -żywienia powrót do dawki poprzedniej plus % oszczędzonej paszy, (czyli z 80% na120%)

Grupy krwi u owiec.

Stwierdzona układy grupowe A B C D M R-O X-2. Dzięki nim: identyfikacja pochodzenia zwierząt ich przodków - umiejscowienie ich w rejonach kraju. Określenie dystansu- genetycznego - ile i jaki procent w danej rasie stanowi inna rasa.

Intensyfikacja produkcji mp.

- wcześniejsze użytkowanie rozpłodowe - wzrost liczby jagniąt o 0.5 jagnięcia od maciorki, spadek produkcji wełny o 10-15%,

- krzyżówka jednostopniowa,

- krzyżówka dwustopniowa,

- system trzech wykotów w ciągu dwóch lat.

Intensyfikacja produkcji pod.

krzyżówka jednostopniowa - krzyżowanie z trykami ras mięsnych ma na celu poprawienie tempa wzrostu, zmniejszenie zużycia paszy na 1 kg przyrostu, poprawę wydajności rzeźnej jagniąt, - krzyżówka dwustopniowa - prowadzi do wzrostu liczby uzyskiwanych od jednej maciorki, lepszej ich wydajności w tuczu , lepszej wydajności rzeźnej, - wcześniejsze użytkowanie rozpłodowe maciorek; udział w programie poprawy plenności.

Intensyfikacja produkcji pog.

krzyżówka jednostopniowa - z trykami ras mlecznych,

- krzyżówka dwustopniowa, -program poprawy plenności

Jak rozwija się zarodek owcy od 1 do 21 dnia?

w pierwszych dniach po zapłodnieniu zarodek przyjnuije formę kulistą, i stopniowo rozpoczyna zwiększać swoją objętość. 10-13 dzień wydłużanie się blastocysty. Od 12 dnia zarodek zaczyna przyrastać na długość - l0mm długości, 33 mm szerokości, 14 dzień 68 mm-dlugości, 11 mm szerokości. 13-14 dzień tworzenie się plytki nerwowej, smugi pierwotnej, owodni. 15 dzień pojawienie się fałdów nerwowych, tworzenie się somitów całkowita owodnia. 16 dzień widoczna cała omocznia, rozpoczyna się zamykanie cewki nerwowej.

17 dzień omocznia przyjmuje kształt pól.księżycowatego woreczka, obecność trzech pierwszych pęcherzyków mózgowych, skręt ogonowego odcinka zarodka 18 dzień obecność 2 łuków skrzelowych.

19 dzień obecność pęcherzyków wzrokow7ch, małżowin usznych, urzec i ego luku skrzelowego.

20 obecność za wiązka przedniej kończy, wydatna wypukłość sercowa.

21 dzień zarodek w kształcie litery C, obecność za wiązka tylnej kończyny.

Jaką ocenę przeprowadzamy dla polskiej owcy górskiej a jaką dla owcy olkuskiej?

Dla pog przeprowadzamy ocenę użytkowości reprodukcyjnej i mlecznej na podstawie danych:wiek, iczba wykotów ,liczba jagniątodchowanych do wieku 30dni,średnia życiowa plenność,płodność,użytkowość rozpłodowa oraz masa ciała w 2 i 30 dniu życia,obserwacja wydajności mlecznej podczas doju porannego 15.05-15.06 i szacowanie wskaźnika mleczności.

Dla owcy olkuskiej przeprowadzamy ocenę użytkowości reprodukcyjnej i mięsnej.W celu naliczenia indeksów eliminuje się ze stada cherlaki zwierzęta o wadach budowy,bierze się pod uwagę:średnią wielkość miotu odchowanego do 56 dnia,plenność życiową matki,masę ciała w 56 dniu oraz miesiąc przed stanówka.

Jakie stada zaliczamy do II poziomu programu poprawy plenności?

Poziom II to stada zarodowe owiec miejscowych o niskiej plenności.Do tych
stad wprowadza się tryki pokolenia F1 z poziomu I i w wyniku krzyżowania uzyskuje się potomstwo o udziale 25% krwi rasy plennej i 75% krwi rasy miejscowej.Krzyżowanie takie prowadzi się przez 3-4 lata aż do całkowitej,
wymiany materiału żeńskiego.Następnie maciorki o docelowym genotypie(1/4krwi rasy plennej,3/4 krwi rasy miejscowej)kojarzone są z trykami o takim samay genotypie a potomstwo poddawane ocenie wartości hodowlanej przy użyciu indeksu selekcyjnego.

Keratynizacja a karbonizacja.

Keratynizacja polega na wzroście adhezji błony komórkowe i syntezie białka kreatyny we wnętrzu komórki które prowadzą do uziemienia i zwłóknienia komórki przy znacznym ubytku wody.

Karbonizacja wiąze się ze strukturą warstwy korowej, między orto i para korą wytwarza się stan naprężenia, co doprowadza do spiralnego skrętu włosa wokół swej osi i sprzyja powstawaniu karbika.

Kiedy i dlaczego strzyże się młodzież hodowlaną oraz tryki i maciorki?

Pierwsza strzyża wykonywana na jagnięciu w wteku_4 miesięcy tzw.. szpicówka mająca na celu wyrównanie runa owczego,

Pierwsza kontrolowana strzyża jagnięca u tryczków w wieku 7-9 miesięcy. (przeliczana na odrost 243 dni), u maciorek w wieku 10-12 miesięcy (odrost 365 dni);

Pierwsza kontrolowana strzyża dorosła u tryków w wieku 18 miesięcy, u maciorek w wieku 21-22 miesięcy.

U zwierząt dorosłych u maciorek strzyża 6-8 tygodni przed wykotami; a u tryka 6-8 tygodni przed stanówką.

KIEDY I W OPARCIU O JAKIE PARAMETRY PRZEPROWADZA SIĘ KWALIFIKACJĘ TRYKÓW ZARODOWYCH W RASACH MIĘSNYCH I PLENNYCH.

I selekcja - 15-30% - czy mieszczą sie we wzorcach rasy

II selekcja - po otrzymaniu wyników indeksu selekcyjnego (70 dzień)

III selekcja - kwalifikująca w stadach ras matecznych w weku 1 mies. A w stadach ojcowskich w wieku 8 mies.

Konstytucje, kondycja omów.

Wyróżnia się następujące typy konstytucji: sucha, limfatyczna, zwięzła, delikatna. Kolejny podział to wyróżnienie konstytucji oddechowej (typ oddychania klatką piersiową, owce przemierzające duże przestrzenie pastwisk głównie owce wełniste oraz niektóre mięsne) i trawiennej (oddychanie typu przeponowego, owce późnodojrzewające).

Kondycja - aktualny stan fizjologiczny organizmu. Podlega zmianom pod wpływem czynników środowiska zewnętrznego: Wynika ze stanu odżywiania i wytrenowania organizmu a także z zabiegów pielęgnacyjnych. Wyróżnia się: hodowlaną, opasową, głodową i wystawową. Kacheksja - skrajne wycieńczenie organizmu.

Krycie haremowe; liczba maciorek na tryka, organizacja, zastosowanie w hodowli.

Na tryka przypada 25-30 maciorek (mlode tryki 20-25 maciorek). Przez cały.

okres stanówki tryk przebywa z maciorkami od wczesnego wieczora do rana, a

na dzień jest odłączany. Tryk sam wyszukuje maciorki grzejące się powtarza,

też krycie tych u których, ponownie wystąpił cykl rujowy.

Zalety: płodność wyższa niż przy kontrolowanym kryciu,

Wady: trudniej ustalić wady pokrycia;

Zastosowanie w dużych stadach gdyż jest mało kłopotliwe i efektywne;

Krzyżowanie 2-stopniowe (trzyrasowe)

Prowadzi do wzrostu liczby jagniąt,lepszej ich wydajności w tuczu i wartości

rzeźnej.Maciorki miejscowe kojarzy się z trykami ras plennych(romanowska,
fryz,fin).Następnie maciorki mieszańce Fl są krzyżowane z trykami ras
mięsnych.Potomstwo Fl i F2 przeznaczone na tucz.Krzyżowanie to daje dobre efekty gdyż wykorzystuje efekt heterozji matecznej i indywidualnej mieszańców F2.Jest trudne w praktyce, gdyż wymaga prowadzenia równolegle dwóch stad zarówno czystorasowej populacji maciorek miejscowych jak i maciorek mieszańców Fl.Stosowane w dużych stadach.

KRZYŻOWANIE TWÓRCZE

Jest trudne, kosztowne i trwa b.długo. stosuje się w celu wytworzenia nowych ras czy odmian owiec, gdy istnieje możliwość wytworzenia zwierząt o cechach korzystniejszych . polega na użyciu do rozpłodu osobników kilku ras, a następnie na umiejętnym kojarzeniu między sobą uzyskanych mieszańców, odznaczających się pożytecznymi cechami. Tworzenie nowej rasy musi być poprzedzony szczegółowym planem:

1) wzorzec nowej rasy musi być ściśle ustalony.

2) rasy wyjściowe muszą być wybrane na podstawie szczegółowej ich analizy ( muszą posiadać cechy, którymi ma się odznaczać nowa rasa, należy zbadać czy cechy te dziedziczą się niezależnie czy tez są sprzężone z cechami wręcz niekorzystnymi dla zwierząt ras wyjściowych powinny być w dużym stopniu homozygotyczne) 3.) tok pracy musi uwzględniać: metody kontroli użytkowości mieszańców, metody selekcji i kojarzenia, kryteria dobierania par do rozpłodu, metody chowu i żywienia.

KRZYŻOWANIE TWÓRCZE PROSTE — gdy mamy dwie rasy wyjściowe, a pokolenie F1od razu poddane jest selekcji i kojarzeniu między sobą.

KRZYŻOWANIA TWÓRCZE ZŁOŻONE — gdy bierze udział kilka ras. Pokolenie F1 po rasach wyjściowych krzyżowane jest z jeszcze jedną rasą i dopiero uzyskane z tego pokolenia może być rozmnażane już w czystości rasy, między sobą, i jeszcze raz skrzyżowane z czwartą rasą wyjściową. Jedną z zasad jest konieczność kojarzenia krewniaczego osobników odpowiadających wzorcowi nowej rasy w celu utrwalenia ich cech. To utrwalenie zapewnia wzrost homozygotyczności i ostra selekcja wśród potomstwa.

KRZYŻOWANIE WYPIERAJĄCE

W hodowli owiec zazwyczaj już w 5tej generacji pozwala uzyskać pogłowie podobne do rasy, która została użyta jako wypierająca. Taki krzyżowanie stosuje się najczęściej przy przekształcaniu ras prymitywnych i niskoprodukcyjnych, które przy użyciu odpowiednich tryków rozpłodowych zamierza się przeobrazić na bardziej kulturalne i produkcyjne. W okresie międzywojennym używano do krzyżowania wypierającego tryków rasy czarnogłówka, dla wytworzenia krajowych czarnogłówek. Od 5 lat głównym kierunkiem użytkowania stało się mięso, stosujemy krzyżówki: merynos polski x il de france, owca nizinna x il de france, merynos x czarnogłówka , owca nizinna x czarnogłówka, merynos x suffolk, owca nizinna x suffolk, merynos x berichon, owca nizinna x berichon.

Listerioza, leptospiroza, leukemia - występowanie i zagrożenia.

Listerioza - występuje w postaci porażeń ośrodków nerwowych (zgrzytanie zębami, brak koordynacji ruchów, drgawki) lub wywołuje ronienia z następowym zatrzymaniem łożyska. Atakuje najczęściej zwierzęta młode o słabej kondycji. Występuje w okresie wczesnej wiosny w wyniku karmienia mało wartościowymi bądź źle przyrządzonymi kiszonkami. Zarazek wywołujący chorobę jest drobnoustrojem warunkowo chorobotwórczym stwierdza się go u zwierząt nie wykazujących objawów choroby. Leptospiroza — chorobę obserwuje się głównie u jagniąt. Źródłem zakażenia są zakażone leptospirami ziemia, ściółka, woda. Typową zmianą jest żółtaczka powiększenie watroby w pecherzu moczowym stwierdza się wybroczyny, może dojść do zapalenia nerek. Objawy u owiec: typowe dla posocznicy .podwyższenie wewnętrznej ciepłoty ciała, niedokrwistość , poronienia. Leukemia - schorzenie dotyczy układu limfatycznego. Występuje bardzo rzadko. W patogenezie białaczek, owiec można wyróżnić stadium inkubacji, stadium utrzymującej się leukocytozy, stadium guzowate. Na białaczkę chorują zwykle owce starsze powyżej 3 lat. Najczęsciej obserwuje sie białaczkę węzłowicę. Zmiany pojawiają się w postaci guzów lub rozlanych nacieków w węzłach chłonnych. Skuteczne leczenie białaczki u owiec jest nieznane.

Mechanizm sekrecji mleka

Zachodzi na zasadzie odruchu nerwowo-humoralnego.Bodźce ssania lub masażu powodują podrażnienie mechanoreceptorów strzyka.Impuls drogą nerwową dociera do podwzgórza,stąd do przedniego i tylnego płata przysadki mózgowej.Wydzielona zostaje oksytocyna i hormony odpowiedzialne za galaktopoezę (PRL;hormon wzrostu,wazopresyna).Oksytocyna przez skurcz mięśni gładkich pęcherzyków gruczołu mlekowego powoduje wyciskanie z nich mleka do strzyków

Metody diagnozowania ciąży u owiec i kóz.

USG przez powłoki brzuszne (ultrasonograf typu D);
USG przez prostuicę (rozpoznawanie w 19 dniu)

przy zaawansowanej ciąży można wyczuć palcem przez odbytnice lub pochwę drżenie ścian tętnic macicznych (tzw. szmery maciczne),

rentgenologiczne można stwierdzić obecność płodu u owcy po 55 dniu ciąży;

hormonalne oznaczenie poziomu progesteronu;
biopsja nabłonka pochwy.

metody przyżyciowej oceny umięśnienia jagniąt.

USG możliwość obserwacji rozwoju mięśnia najdłuższego grzbietu i
poziomu otłuszczenia. Daje to możliwość wyboru odpowiedniego terminu
uboju lub wyboru najlepszych osobników do dalszej hodowli;

Tomografia komputerowa i nuklearny rezonans magnetyczny -
najdokładniejsze ale nie praktyczne w terenie.

Metody zwiększania plenności u owiec i kóz.

U owiec stosuje się trzy poziomy programu doskonalenia plenności. U kóz nie

stosuje się poprawy plenności, gdyż są one zwierzętami wysokopiennymi i

mlecznymi.

Metody, biotechnologiczne w rozrodzie owiec i koz.

1. Inseminacja domaciczna;

2. Transplantacja zarodków;

3. Superowulacja i pozyskiwanie zarodków (laparotomia-, laparoskopia); 4. Przenoszenie zarodków i zamrażanie zarodków (rezerwa genetyczna); 5. Pozaustrojowa produkcja zarodków (dojrzewania oocytów in vitro,

zapłodnienie in vitro oraz hodowla uzyskanych zarodków do stadium moruli,

które są transplantowane do synchronizowanej biorczyni); 6. Mikro manipulacje na zarodkach (uzyskiwanie wielu genetycznie identycznych osobników z jednego zarodka i tym samym większe wykorzystanie potencjału rozrodczego owcy);

Możliwość wykorzystania USG w hodowli owiec.

Do oceny przyżyciowej umięśnienia i otłuszczenia, możliwość obserwacji

rozwoju mięśnia najdłuższego grzbietu.

Diagnozowanie ciąży u owiec oraz prawidłowości lub ewentualnych

nieprawidłowości w rozwoju płodu.

Ocena użytkowości mlecznej polskiej owcy górskiej.

Braną pod uwagę: masa ciała w 2 dniu, masa ciała w 30 dniu. obserwacja wydajności mlecznej podczas doju porannego 15. V — 15. VI ( Jaworki -jednakowe warunki żywieniowe) i szacowanie wskaźnika mleczności.

Wm=(m2-m1)*5 -kml/10

Kml - probny udój w ml

Ocena użytkowości reprodukcyjnej.

Użytkowość rozpłodowa = ilość jagniąt odchowanych/ilość macek w siadzie *100

Dla każdej maciorki rejestrujemy: wiek, liczę wykotów, liczbę urodzonych jagniąt, liczbę jagniąt odchowanych do. 56 dnia (stada mateczne) lub do 70 dnia . (stada ojcowskie).Dla wszystkich maciorek rejestrujemy: średnią płodność, plenność, odchów jagniąt oraz użytkowość rozpłodową tzn. ilość jagniąt odchowanych do 56 lub 70 dnia od 100 matek.

Od czego zależy ilość produkowanego mleka.

Mleczność jest wysoce i dodatnio skorelowana z plennością o odziedziczalności h² = 0.2-0.6 Mleczność jest uzależniona od: rasy, żywienia, ilości karmionych jagniąt, rodzaju i krotności doju, wieku i stanu zdrowia maciorki, klimatu.

Od czego zależy wydajność rzeźna?

Wydajność rzeźna-masa tuszy/masa przed ubojem*100

Wynosi u ras matecznych 42-45%,a u ras mięsnych 50-55%.Wydajność zależy od:końcowej masy ciała,płci-lepsza wydajność u maciorek,rasy,wieku,żywienia.

Ogólne warunki wpisu zwierząt do ksiąg

Wiek:rasy mateczne powyżej 12 m-cy,rasy ojcowskie 8m-cy.Znane pochodzenie,ocena rozwoju,budowy,użytkowności(naliczanie indeksów maciorek i tryczków).Indeksy oi wat.conajmniej średniej stada tryków.

OGÓLNE ZASADY WPISU DO KSIĄG

Do księgi wstępnej W mogą być wpisane maciorki które mają ojca wpisanego co najmniej do księgi W, matka pod oceną wartości użytkowej i pochodzenia ze stada prowadzonego od dwóch pokoleń w czystości rasy(merynos) lub w trzecim pokoleniu w rodowodzie dopuszcza się przodka innej rasy. Natomiast tryki musza mieć rodziców wpisanych co najmniej do księgi W danej rasy lub typu. Przy wpisie do księgi G maciorki i tryki muszą pochodzić po rodzicach wpisanych do ksiąg danej rasy przy czym co najmniej jedno z nich musi być wpisane do księgi G.

Ogólne zasady żywienia tryków

Do osiągnięcia wieku 1 roku nie podajemy słomy.W miarę rozwoju zwierzęcia w dawce pokarmowej wzrasta ilość paszy treściwej,tak że zwierzęta w wieku 2-13 mies otrzymują taką ilość paszy treściwej jak tryki w sezonie rozpłodowym. W sezonie rozpłodowym 1-1,5kg owsa i siana oraz pasza objętościowa sezonowa (marchew, buraki, kiszonka, zielonka)2-3 kg.Poza sezonem żelazna dawka owsa i siana 0.5kg,pasze objętościowe 4-5kg.Tryki żywimy grupowo. Należy zapewnić 15-20g soli w okresie stanówki,poza okresem 10-15g. Zalecane jest podawanie trykom kompleksowych mieszanek i fosforanu wapnia w ilości 10-15g dziennie.

Okres wykotów przygotowanie i przebieg

Wykoty nie powinny przekraczać 6 tyg bowiem im krótszy okres wykotów tym większa możliwość zapewnienia dobrego odchowu jagniąt. Przygotowanie pomieszczenia-przygotowanie klatek wykotowych czyli tzw porodówek oraz pojedynczych klatek dla maciorek z jagniętami.Przed początkiem kotelni owczarnie należy odkazić oraz zabezpieczyć obecność jodyny itp.Zbliżający się poród można rozpoznać po nabrzmieniu wymienia zapadnięciu dołów głodowych, zaczerwienieniu i obrzęku sromu oraz wycieku śluzu z pochwy.Owca staje się niespokojna,rozgląda się na boki i próbuje się położyć.Przy prawidłowym porodzie owca koci się sama. Po porodzie natychmiast odcina się pępowinę w odległości 2-3 cm od brzucha dezynfekuje jodyną.Następnie jagnię podsuwa się matce do wylizania bądź matka zaczyna samą je wylizywać.W tym czasie oczyszcza się strzyki udrożnia przewód mleczny. Po wylizaniu należy jak najszybciej dosadzić jagnię do wymienia aby mogło wyssać siarę (posypać jagnię otrębami pszennymi).Jagnie osierocone lub zdecydowanie odrzucone przez matkę,należy je podsadzić matką którym jagnięta padły lub które mają dużo mleka.W tym celu jagnię skrapia się zdojonym mlekiem matki i przytrzymuje się matkę podczas ssania jagnięcia. Po urodzeniu matkę i jagnię znakuje się (znakowanie nietrwałe). W wieku 14 dni jagniętom obcina się ogonki miedzy 3-4 kręgiem ogonowym. Maciorkę po ciężkim porodzie dobrze jest podać pójło(śruta owsiana lub otręby pszenne+woda)w ilości 5-6l/ szt.

Omow sposoby utrzymania owiec w owczarniach

Pomieszceznia zamknięte: owczarnie stropowe z poddaszem - poddasze użytkowe przeznaczone do

Składowania suchych pasz objętościowych, bydynki najciepjejsze (ważne gdy strzyża oraz wykoty przypadają w zimie). Utrzymanie na głębokiej ściółce. - Owczarnie ze stropodachem -owczarnia ocieplona przeznaczona głównie na wychowalnie dla mlodziezy. Najczęściej ściołowe głębokie lub płytkie z podłogą rusztową. Wada: trudność zapewnienia odpowiednich warunków wentylacyjnych i klimatycznych. - Owczarnie z podłogami kombinowanymi i szczelinowymi - stosowane w tuczarniach, łatwość usuwania obornika. - Domki dla tryków - rzadko stosowane:

POMIESZCZENIA OTWARTE I PÓŁOTWARTE:

Brak konieczności stosowania okien oraz urządzeń wentylacyjnych, budynki bardzo tanie. Do utrzymania: matek tryków skopów oraz jagniąt pod warunkiem że wykoty i strzyża nie przypadają w porze chłodów.

Szopy otwarte - utrzymanie zwierząt w okresie letnim.

Szopy pastwiskowe - w rejonach górskich.

Okólniki - okólniki wypędowe (na czas zadawonia paszy), okólniki spacerowe.

Omów fazy porodu.

Ciąża u owiec trwa 150 dni . Symptomy porodu:

Okres zwiastunowy - pojawienie się bólów porodowych w nieregularnych,

okresach czasu, wywołanych skurczami macicy.

Okres właściwy: I faza pojawiają się wody płodowe: owodnia płynny pęcherz który powoduje otwarcie szyjki, pojawia się śluz; II faza pojawienie się omoczni;

III faza wypieranie płodu, zależy od wielkości płodu i „sprawności” matki IV faza wyparcie łożyska po porodzie do-^:2-3-godzin.

OMÓW KLASYFIKACJE TECHNOLOGICZNĄ WEŁNY

Wełny jednolite i mieszane, wełny białe i kolorowe, wełny czesankowe - włosy długie, wyrównane i mocne. Tkanina z przędzy czesankowej ma powierzchnię gładką i równą. Są systemy przędzenia: francuski (wełna krótsza) wełna musi być jednolita, cienka, dł. 5,5 cm, a średnio 6,5cm, wełna mieszana cienka musi mieć dl. 8,0cm .System angielski - wełna jednolita średnia musi mieć ok. 9 cm a mieszana wł. Gruba aż 15 cm dł. Wełny zgrzebne - wełna może być krótsza (4,5cm uważa się za długą a poniżej za krótką) a na powierzchni przędzy mogą występować końce włókien. Wełna poniżej 2,5 cm zaliczana jest do odpadków

Omów metody inseminacji owiec i kóz.

Inseminację przeprowadza się nasieniem świeżym lub mrożonym. Istnieją trzy

metody unasieniania;

1. Do szyjkowa,

2. Do pochwowo,

3. Do macicznie.

Unasienianie maciczne znajduje coraz szersze zastosowanie w związku z wprowadzaniem nasienia mrożonego oraz; rozwojem metod synchronizacji ruji i transplantacji zarodków. Klasyczny zabieg wymaga przeprowadzenia miejscowego znieczulenia i laparotomii. Nasienie umieszczane jest w przedniej części rogu macicznego lub w trzonie macicy przy pomocy cienkiej szklanej pipety. Metoda daje wysoki procent zapłodnień 88-93%.

omów okrywę włosową jednolitą i mieszaną

Jednolita - zespołem włosowym cylindryczny słupek w którym występuje
jeden typ włosów:

• Cienka--wlosy cienki, gęste, karbikowane, wyrównane pod względem
grubości i długości miękki chwyt,- okrywa zamknięta (merynosy);

? Średnia - włosy rzadsze, grubsze, dłuższe mniej wyrównane pod względem grubości i długości, karbikowanie mniej wyraźne może przechodzić w falistość: okrywa zamknięta (pon)- miękki chwyt i lekki połysk, okrywa półotwarta lub półzamknięta (pod) - runo o szorstkim chwycie;

* Gruba - odmiana słupkowa (owce dlugowelniste), odmiana wstęgowa
(lincoln).

Mieszana - zespołem włosowym kosmyk, w którym występują, frakcje różnych włosów (puchowe, przejściowe, rdzeniowe), okrywa otwarta (owce górskie, wrzosówka, karakuł).

Omów przebieg cyklu ruj owego u kóz i owiec.

Cykl rujowy u kozy trwa 21 dni i występuje w okresie rujowym od lipca do grudnia. Następnie ruja powtarza sie za 21 dni, Jajeczkowanie następuje między 30-36 godziną od początku rui która trwa 26-36 godzin. Należy więc pokryć kozę między 6-12 godziną po rozpoczęciu rui. Ewentualnie ponownie dopuszczenie kozła może nastąpić dopięro po upływie 16-24 godz.

OMÓW PUNKTOWĄ OCENĘ KONDYCJI MATEK W STADZIE

Pięcio punktowa skala skala oceny kondycji owiec oparta jest na ocenie otłuszczenia i umięśnienia kręgow części lędźwiowej kręgosłupa za ostatnim żebrem i w okolicy nerek. Stosując ten system moźliwa jest ocena kondycji. Najlepsza kondycja to 3-3.5 pkt

Omów stanówkę u owiec.

Prawidłowa stanówka powinna trwać 32-42 dni czyli powinna odpowiadać dwóm cyklom płciowym i nie należy jej przedłużać ponad około 50 dni czyli ponad 3 cykle. Podobnie jak wprowadzenie tryków do budynku z matkami taki wpuszczenie szukarków na 5-6 dni przed stanówką przyspiesza ruję. Sygnałem rozpoczęcia stanówki jest 3% grzejących się maciorek w stadzie. Należy wyznaczyć stałe godziny na wyszukiwanie grzejących sie maciorek. W praktyce przy żywieniu pastwiskowym przed wyjściem na pastwisko (rano) i po powrocie (wieczór). Maciorki pozwalające się obskakiwac oddziela się od stada i umieszcza w zagrodzie. Krycie dwukrotne, pierwszy raz po upływie 12 godzin od momentu wyszukania, po następnych 12 godzinach krycie się powtarza. Maciorki wracają do stada po około 36 godzinach czyli po zakończeniu rui.

Omów system EUROP.

System oceny tusz: L - do 12 miesięcy, S -pozostałe. Tusze do 13 kg

klasyfikacja uwzględnia barwę mięsa i otłuszczenie, obejmuje dwie klasy nie

zaliczane do systemu EUROP.

Tusze powyżej 13 kg oceniane według systemu EUROP 6 klas umięśnienia i 5-

otłuszczenia. Klasy otłuszczenia dzielą się dodatkowa na L (niskie) i H

(wysokie); Klasa S- podwójne umięśnienie jagniąt (super umięśnione jagnięta

rasy teksel).Najbardziej preferowane są ruszę zaliczane do klasy: E, U 2,3 L

Klasa E - kulki zewnętrzne i wewnętrzne bardzo dobrze wysklepione, nogi tylne

przyjmują kształt litery U;

Klasa P - kulki zewnętrzne i wewnętrzne bardzo słabo zaznaczone, nogi tylne w

kształcie litery V

Omów trzy choroby niedoborowe

Krzywica-brak wapnia prowadzi odwodnienia kośćca co w następstwie powoduje u młodych,rosnących organizmów stany chorobowe.Przyczyną może być także niedobór P lub wit D.Zaburzenia w ruch kończyn (kończyny przednie)deformacja kończyn,upośledzenie ogólnego rozwoju jagnięcia.Krzywica dorosłych zwierząt najczęściej maciorek w okresie laktacji lub w stadium zaawansowanej ciąży cechuje się zrzeszotowieniem kości (ostoporoza).Niechęć do ruchu,bolesność stawów,podatność na łamanie kości długich.

Niedobór Cu-zaburzenia przem materii,niedokrwistość i utrata kondycji.Pierwsze oznaki-zmiana charakteru wełny.U jagniąt których matki cierpiały na niedobór Cu występują ataksje(brak koordynacji ruchów,bezwład lub śmierć w skutek zanikania chęci do_pobierania pokarmu.Araksje są wynikiem zmian w centralnym układzie nerwowym.Niedobory uzupełnia sie związkami mineralnymi,lizawkami.

Niedobór Co-niezbędny składnik witB12,syntetyzowanej w przew pok,prowadzi do utraty łaknienia,niedokrwistość,zahamowanie rozwoju i ogólnie wyniszczenie organizmu.Objawy po kilku tyg.Podaje się Co w formie chlorku lub siarczanu.

Omów trzy choroby wywoł przez pasożyty zewnętrzne

Uszkadzają i obniżają wartość okrywy wełnistej owiec.Niektóre żywią się ich krwią.Najniebezpieczniejsze i najtrudniejsze do zwalczania są świerzbowce drażniące oraz świerzbowce naskórne wywołujące świerzb,stan zapalny skóry,nadmierne rogowacenie naskórka i silny świąd.

Omów trzy choroby wywoływane przez pasożyty wewn.

Choroba motyliczna-obecność motylicy wątrobowej w przewodach żółciowych wątroby.Owce tracą apetyt,szybko chudną i słabnąć.Zaburzenia ze " strony układu pokarm,bolesność i powiększenie wątroby czasem niedokrwistość i obrzęki powiek i podbrzusza.

Robaczyca płuc-wywoł. przez kilka gatunków nicieni.Lokalizacja w drogach oddech (tchawica, oskrzela).Chore oskrzela:ataki kaszlu,utrudnione oddychanie, osłabienie,wyniszczenie,niechęć do poruszania się,niedokrwistość.Obrzęki w okolicy szyjnej piersiowej.Nie leczone śmierć.

Tasiemczyca-tasiemce, lelito cieńkie choroba zwłaszcza jagniąt.Zaburzenia ze strony układu pokarm,brak apetytu biegunka objawy nerwowe,zarzucenie głowy na grzbiet niezborne ruchy.

Omów występowanie obojniactwa u kóz.

U kóz obojnactwo związane jest z dominującym genem bezrożności, dotyczy to
zarówno osobników żeńskich i męskich. Samice są osobnikami o zmienionym
wyglądzie, stwierdza się u nich charakterystyczny zapach i zachowanie samcze.
Obojnactwo stwierdza się na podstawie powiększonej łechtaczki skróconego
prącia. U zwierząt mogą występować zarówno jajniki jak i jądra (częściej jądra)
znajdujące się w jamie brzusznej lub w pachwinie.

Omów zasady krycia z ręki

Przy pomocy próbnika wyszukuje się w stadzie grzejące się maciorki,a następnie dopuszcza się do nich wyznaczone tryki rozpłodowe.W ten sposób uzyskuje się kontrolę nad poszczególnymi skokami tryków i zna się dokładnie rodziców przyszłego przychówka

Omów zasady wykorzystania, ras plennych w hodowli
Tryki wyk.w stadach realizujących program poprawy plenności.Program ten obejmuje krzyżowanie uszlachetniające maciorek trykami ras plennych na trzech poziomach doskonalenia.Rasy plenne są również wyk do krzyżowania dwustopniowego w celu zwiększenia liczby jagniąt otrzymywanych od jednej maciorki (fin podnosi plenność o 40-50%,fryz 20-25%,o. romanowska 60%)

Opisz efekt działanie estrogenów i fitoestrogenów

Estrogeny-stymulują występowanie rui.

Fitoestrogeny-występują głównie w roślinach motylkowych(lucerna-związki podobne do estradiolu),wywoł.poronienia,brak zapłodnień,przedłużenie rui.

Opisz funkcje jąder u tryków i kozłów w cyklu rocznym.

W jądrach w kanalikach nasieniotwórczych stanowiących 90% ich masy produkowane są plemniki. Całkowity okres spermatogenezy u tryka wynosi 49 dni. W ostatnim stadium tego procesu plemniki sperrnatydy przekształcają się w plemniki, które magazynowane są w najądrzu i zachowują żywotność przez 40 dni. Przebiegiem powstawania plemników kieruje testosteron, dopiero w ostatnim stadium tego procesu uaktywnia się wpływ FSH, który łącznie z testosteronem 'wpływa na końcowe dojrzewanie plemników. Wraz z rozpoczęciem okresu rozpłodowego w wyniku skracającego się dnia świetlnego dochodzi do dwukrotnego wzrostu liczby produkowanych plemników, wzrostu ciężaru jąder oraz nasilenia popędu płciowego. Funkcja jąder na najwyższym poziomie następuje od czerwca do października, na obniżonym poziomie od stycznia do maja. A) wprowadzenie do pochwy gąbki nasyconej progestronem b) domięśniowa iniekcja PMSG (surowica źrebnej klaczy) - bezpośrednio po wyjęćiu gąbki, c) krycie kontrolowane (naturalne lub sztuczne).

opisz procesy kierujące rozpoczęciem sezonu rozrodczego.

Występowanie rui i zapoczątkowanie cyklu płciowego uwarunkowane jest wpływami środowiska zewnętrznego. Dominującym czynnikiem jest dlugość dnia świetlnego, którego skracanie z 10-8 godzin jest u maciorek bodźcem do zapoczątkowania rui. Działanie światła polega na pobudzeniu aktywności wydzielniczej przysadki, przy czym efektywnym bodźcem u owiec jest fakt skracania się dnia.

U tryków spermatogeneza toczy się przez cały rok ale są pewne okresowe wahania. Wzrost liczby plemników (dwa razy), wzrost ciężaru jąder oraz nasilenia popędu płciowego wiąże się z okresem skracającego się dnia. Funkcja jąder na najwyższym poziomie następuje od czerwca do października, na obniżonym poziomie od stycznia do maja.

Opisz wykorzystanie ras plennych i mięsnych w produkcji towarowej

Rasy plenne wykorzystuje się w celu poprawienia plenności(wzrost wielkości miotu 50%, zdolność mateczna 50%)ras mało plennych.Rasy mięsne w celu poprawienia mięsności wyrażonej zwiększonym tempem wzrostu jagniąt(90%),zwiększeniem masy ciała(10%).By wzrosła produkcja towarowa stosuje się,najczęściej krzyżówkę dwustopniowa lub jednostopniowa-wzrost produkcji żywca od jednej matki o 28% urodzonych jagniąt od jednej matki jest więcej o 30%.

PIERWSZA SELEKCJA TRYCZKÓW HODOWLANYCH

Ma miejce w wieku 3 miesięcy brakuje się 10 -30% tryczków w stosunku do urodzonych. Brakuje się: posiadające wady rozwojowe, nie spełniające oczekiwań.

Pobieranie, ocena i konserwacja nasienia tryka i kozła.

Nasienie pobierane jest na sztuczną pochwę typu zamkniętego. Nasienie oceniamy makro i mikroskopowo. Ocena szacunkowa mikroskopowa: ruch masy, gęstość, ruch indywidualny. Ocena szacunkowa makroskopowa: objętość, barwa, konsystencja, zapach i pH.

Nasienie tryka przechowuje się w stanie płynnym i zamrożonym. Do przechowywania w stanie płynnym stosujemy standardowe rozrzedzalniki (mleko pełne, mleko odtłuszczone, cukry, żółtko). Nasienie może być zamrożone (-196°) w ampułkach, kulkach i słomkach, Przy rozrzedzaniu nasienia kozła nie stosuje sie żółtka jaja kurzego. Zamrożone nasienie jest zwykle przechowywane w kulkach lub słomkach.

Podaj cechy decydujace o cenie jagniecia rzeznego.

Cena zależy od: jakości tuszy (jakość tuszy jest uzależniona od rasy, płci,

żywienia, utrzymania, liczebności miotu z którego pochodzą jagnięta).

Jagnięta ssace tzw. mleczne osiągają najwyższe ceny gdyż są artykułem

spożywczym pełnowartościowym. Jagnięta mleczne skupowane są jako

pełnomięsne.

Podaj definicję

płodność - liczba wykoconych maciorek w stosunku do liczby maciorek wyznaczonych do stanówki

plenność - liczba urodzonych jagniąt w stosunku do wykoconych matek

użytkowość rozpłodowa - liczba odchowanych jagniąt w stosunku do wszystkich matek

odchów jagniąt - liczba jagniąt odchowanych w stosunku do wszystkich jagniąt urodzonych

Podaj skład obornika i jego wykorzystanie.

Obornik owczy jest pełnowartościowym nawozem gospodarczym. Należy do nawozów szybko rozkładających się o właściwościach .rozgrzewających. Najlepiej stosować go na glebach cięższych i zimnych lub gorszych kategorii ze względu na wysoką zawartość N i K. Obornik owczy zawiera 64% wody, 36% suchej masy oraz 0.85% N, 0,23%P, 0.62% K. Przyjmuje się że 1 t nawozu owczego zawiera 8.5 kg N. 2.5 kg P, 6.1 kg P, 3 kg Ca i 300 kg substancji organicznej. W rejonach górskich powszechne jest stosowanie tzw. koszarowania.

Podział tuszy owczej

Comber,antrykot,udziec,plecówka,karkówka,goleń przednia,goleń tylna,mostek.Poza mięsem do

części jadalnych tuszy należą:wątroba,płuca,język,móżdżek,serce,sadło jelitowe,żwacz,czepiec,księgi. Części te stanowią ok.20% ciężaru tuszy.Mięso dobrej baraniny powinno być koloru jasnoróżowego do ciemnoczerwonego, tłuszcz zawsze biały.

PODZIAŁ TUSZY OWCZEJ

Na wyręby: udziec, comber, antrycot, łopatka, karkówka, mostek z łatą, szyja goleń przednia i tylna.

Porównaj mleko owcze i krowie

Mleko owcze w stosunku do krowiego zawiera ok.50% więcej tłuszczu,ok.40% więcej białka,ok.15%
więcej popiołu,natomiast mniej wody i cukru mlekowego.
Skład: OWCA KROWA

- woda % 83 87

białko % 5 3

tłuszcz % 8 4

cukier mlek.% 4,1 4,6

popiół % ok.1 0,75

kazeina g/ml 46 28

białko serwatkowe g/ml 9 6

tłuszcz g/ml 74 37

Procesy fizjologiczne regulujące aktywność płciową w cyklu rozrodczym

.Dominującym czynnikiem regulującym procesy jest długość dnia świetlnego,którego skracanie jest sygnałem do rozpoczęcia owulacji u maciorek,a u tryków powoduje wzmożoną spermatogenezę,wzrost liczby plemników,wzrost ciężaru jąder oraz nasilenie popędu płciowego.

Program poprawy plenności.

Program obejmuje krzyżowanie uszlachetniające maciorek merynosa polskiego, owiec nizinnych, owiec długowełnistych o górskich z trykami ras plennych. Poziom I - to stada zarodowe owiec miejscowych. Celem krzyżowania z rasami plennymi jest produkcja tryków F1 o udziale 50% krwi rasy plennej, przeznaczonych do krycia w stadach II i III poziomu. Poziom II - stada zarodowe owiec miejscowych o niskiej plenności. Do tych stad wprowadzane są tryki F1 z poziomu pierwszego i w wyniku krzyzowania uzyskuje się potomstwo o udziale 25% rasy plennej i 75% rasy miejscowej. Krzyżowanie takie prowadzi się przez 3-4 lata aż do całkowitej wymiany materiału żeńskiego. Następnie maciorki o docelowym genotypie (25% krwi rasy plennej, 75% krwi rasy miejscowej) kojarzy się z trykami o takim samym genotypie a uzyskane potomstwo poddaje się ocenie. Poziom III - stada zarodowe owiec miejscowych o niskiej plenności. Dopuszcza się tu uzytkowanie maciorek F1 ze stad poziomu pierwszego o udziale 50% krwi rasy plennej. Ponadto w stadach tych mogą być używane do krzyżowania tryki syntetycznych linii mięsnych i plenno-mięsnych.

Przepisy regulujące dotowanie stad zarodowych:

Uzyskanie odpowiedniej liczby tryczków licencyjnych:

Rasy mięsne 100 matek - 15 tryczków;

Rasy plenne. 100 matek - 25 tryczków.;

• Rasy mateczne 100 matek - 10 tryczków,

Przygotowanie tryka do stanówki

Przygotowanie należy rozpocząć co najmniej 1,5 miesiąca wcześniej.Wpływ
zmiany żywienia na jakość nasienia zaznacza się co najmniej po upływie 45 dni.
Dawka pokarmowa w tym okresie powinna być bardziej skoncentrowana z
ograniczeniem pasz które mogłyby doprowadzić do zbytniego zapasienia.
Powinny być strzyżone.Pomniejszenie masy ciała o masę wełny ułatwia im
wykonywanie skoków,ważny też ze względu na wpływ temperatury na
produkcję plemników.Korekta racic obowiązkowa,przed stanówką korzystanie
z wybiegów.Na 1-2 tyg przed stanówką powinno się tryki wprowadzić do
budynku z matkami,do specjalnych zagród.Ocena narządów płciowych poprzez oglądanie i omacywanie-wielkość jąder,skóra moszny,oględziny prącia i napletka,przesuwalność jąder w mosznie,wolne od tuberkulozy i
salmonellozy oraz brucellozy.Ocena pozwala na elimmowanie tryków z
rozrodu o wadach takich jak:jedno lub dwustronne wnętrostwo,nieprawidłowe
zawieszenie,degeneracja jąder,guzy najądrzy.

Rodzaje i. rozmieszczenie zębów w szczęce górnej i dolnej.

Szczęka górna: 0+0+3+3;

Szczeka dolna: 4+0+3+3/

8 siekaczy i 24 trzonowe rozmieszczone po 6 z każdej strony obu szczek = 32

zęby.

RODZAJE ODCHOWU JAGNIĄT PRZY MATKACH

naturalny na mleku matki (do 90 dnia) +pasze treściwe

sztuczny - po spojeniu siarą przechodzą na preparat mlekozastępczy (1 tydz. 0.5 l , potem 1.5 l)

z wczesnym odsadzeniem

Rodzaje skór owczych

-Golce-wysadność wełny nie przekracza 10mm,gładka wyprawa,wyroby galanteryjne

-Skóry futrzarskie-od owiec o wełnie jednolitej(mp,pod,,pon i owce ras mięsnych),cenne z jagniąt merynosowych,uszlachetnienie okrywy włosowej przez przystrzyżenie,wyprostowanie karbików,nadanie gładkiej lśniącej pow.(podobieństwo do okrywy zw.futer.)

-Wyróżnia się skóry pół wełniste,wełniste(imitacja futer)

-Skóry kożuchowe-od owiec o wełnie mieszanej(romanowsk,wrzosówka,pog,młodzież ubijana jesienią w wieku 6-8m-cy).Jakość skóry zalezy od:struktury kosmyków i grubości mizdry.

-Skóry futerkowe(smużki)-od jag.karakułowych ubijanych w 2-3dni po urodzeniu.Najbardziej poszukiwane o kolorze czarnym.Rurku w pełni zwinięte,silny połysk,jędrne i elastyczne loki,wyraźny,symetryczny rysunek.

-Wyporki-skóry z ja.przedwcześnie ur.

Rodzaje tuczu

Intensywny - oparty na mleku matki z dodatkiem mieszanki treściwej i siana.Czas trwania 4mies końcowa masa ciała 30-33kg,dobowy przyrost 300g,wyk paszy 3,5j.o. i 400gb.

Średniointensywny-oparty na zielonce i sianie z niewielkim dodatkiem paszy treściwej.Czas trwania ok6-7 mies, końcowa masa ciała 40-45kg,dobowy przyrost200-250g, wykorzystanie paszy 4j.o. i 400-500gb

Ekstensywny-oparty na pastwisku,ostatnie 6 tygodni dodatek paszy treściwej,czas trwania 9-10mies,końcowa masa ciałą50-55kg,dobowy przyrost 150-200g,wykorzystanie paszy 6-7 j.o. i 550-600gb

RODZAJE WŁÓKIEN WEŁNISTYCH I ICH BUDOWA

Rozróżnia się 2 rodzaje włosów wełny: zasadniczy i niepożądany.

WŁ. ZASADNICZE - • bezrdzeniowe (puchowe) charakteryzuje je brak rdzenia, są cienkie (średnica16 - 30 μ ) elastyczne miękkie, karbikowane i o pierścieniowym układzie łusek. • rdzeniowe - mają dachówkowaty układ łusek i wewnętrzny kanał rdzeniowy są grube (52 - 75 μ i więcej ) długie mniej lub więcej sfalowane lub proste mało elastyczne, a najgrubsze z nich są łamliwe. • przejściowe (pośrednie) - stanowią typ pośredni pomiędzy rdzeniowymi i bezrdzeniowymi. Zazwyczaj mają rdzeń przerywany, a grubość ich waha się 30 - 52 μ.

WŁ. NIEPOŻĄDANE - • martwe (kempowe)- włosy o bardzo szerokim rdzeniu, krótsze od normalnych, bardzo grube, zazwyczaj proste, kruche, łamliwe, o małej wytrzymałości, zupełnie nie barwiące się, matowe, ich wymiana jest nie zależna od wymiany innych włókien okrywy. • psie - krótkie, bardzo grube, rdzeniowe, sztywne, o silnym połysku, suche, łamliwe, przeważnie wyrastają na zabliźnionych skaleczeniach. • nadrunne - bardzo długie, wyrastają ponad powierzchnie wełny, są bezrdzeniowe lub o rdzeniu przerywanym, mają tendencję do wypadania, pojawiają się najczęściej u młodych jagniąt (merynos). • obumarłe - z jakichś powodów oddzieliły się od skóry i zachowały tylko mechaniczny związek ze skórą owcy. • suche - są rdzeniowe, bardzo grube, szorstkie, łamliwe, o małym połysku, elastyczności i wytrzymałości, suche są w skutek tego że nie mają tłuszczopotu i że zostały wypłukane przez deszcz a następnie wyschły na słońcu. Występują najczęściej u owiec górskich.

Różnice w składzie mleka owiec i kóz.

Mleko owcze: Mleko kozie:

Sucha masa 19.3% Sucha masa 14%

Tłuszcz 7.5 Tłuszcz 4.5

Białko 6.l Białko 4.3

Laktoza 4.8 Laktoza 5

Mleko naturalnie homogenizowane, nie odstaje się w nim śmietanka. Oba mleka zawierają dwukrotnie więcej witamin niż mleko krowie oraz mniejszą ilość komórek somatycznych niż mleko krowie.

RÓŻNICE W ŻYWIEWNIU TRYCZKÓW I MACIOREK HODOWLANYCH

Podstawowe zasady normowania pasz dla tryczków są podobne dla maciorek ale trzeba pamiętać że przemiana materii u tryczków i ich tempo wzrostu są intensywniejsze dlatego w dawce żywieniowej tryczków nie można nawet częściowo zastępować siary słomą pastewną. Od 7 mies. Życia tryczka podajemy znacznie więcej składników pok. Niz maciorkom w tym samym wieku. Po ukończeniu roku konieczne jest stopniowe zwiększanie dawki pasz treściwych u tryczków, aż do 1-1.5 kg bo dzienne przyrosty tryczków sa większe niż maciorek.

Scharakteryzuj konstytucję limfatyczną .

Owce te mają silnie rozwiniętą tkankę łączną podskórną i skłonność do odkładania większej ilości tłuszczu zarówno pod skórą, jak i na narządach wewn.Charakterystyczna jest dla nich obfitość limfy we wszystkich tkankach.Skóra jest miękka,rzadka,ciastowata,szyja krótka,szerokie lędźwie.Wełna nie jest dobra,rzadka,przeważnie długa (np. Lincoln.),ale u niektórych ras może być krótka(np.czamogłówka, ile de france).

Scharakteryzuj konstytucję limfatyczną.,

Klatka beczkowata, skóra mięsna i gąbczasta skłonnosci do odkładania się. tłuszczu podskórnego i śródmięśniowego, umięśnienie bardzo dobre wczesne dojrzewanie (rasy mięsne),

Scharakteryzuj merynosa polskiego

Merynos polski należy do grupy ras cienkorunnych i reprezentuje mieszany typ użytkowania mięsno-wełnisty. Jest to owca o konstytucji zwięzłej. Ma figurę dość dużą i kształtną. Maciorki osiągają masę 60-65 kg a tryki 100-110 kg. Głowa średnio szeroka i miernie wydłużona o dużych uszach. Maciorki są bezrogie tryki bywają rogate. Szyja niezbyt długa, występują pofałdowania skóry u tryków przechodzące w tzw. fartuch. Tułów szeroki prosta linia grzbietu. Kończyny mocne, proporcjonalnej długości szeroko i pionowo ustawione. Biała okrywa wełnista,- zamknięte runo porasta cały tułów łącznie z brzuchem oraz szyją. Wełna jednolita. Owca wcześnie dojrzewająca o asezonalnym występowaniu rui. Plenność wynosi około 135%

Scharakteryzuj mięsne rasy kóz.

Burska, nubijska.

Bengalska - hodowana w Indiach, charakteryzuje się czarnym umaszczeniem.

Masa ciała około 15 kg mimo to jest znaczącym producentem mięsa.

Scharakteryzuj mlecznę rasy kóz.

Saaneńska.

Alpejska brytyjska - wywodzi się z rasy toggenburskiej, rozpowszechniona na terenie Wielkiej Brytanii. Umaszczenie tułowia czarno-białe z odznakami typowymi dla rasy toggenburskiej Masa ciała kozy 50-80 kg, wysokość w kłębie 70-80cm, kozła 70-90 kg. 75-85 cm. Wydajność mleka w 10-miesięcznej laktacji 1500-2000 kg.

Toggenburska - rasa bezrozna wywodzi sie ze Szwajcarii. Rasa krótkowłosa o umaszczeniu od jasno do ciemnobrunatnego, czekoladowego-a także mysiego. U kozła występuje obfita broda. Po obu stronach pyska biegną białe strzałki. Masa ciała kozy 50-30 kg, wysokość w kłębie 74-80 cm, kozioł 70-110 kg, 80-85 cm. Wydajność za 10-miesięczna laktacje 1000-2000 kg.

Scharakteryzuj owce ras mlecznych

Rasy mleczne:owca fryzyjska,lacone,chios.Delikatna konstytucja,owce duże,bezrożne o sylwetce trójkąta,głowa długa, wąska, szyja długa i długi tułów,zad spadzisty,nogi wysokie, cienkie kości,ograniczone pole obrostu(ogon,nogi,głowa,kara,brzuch i szyja od spodu nie są pokryte wełną)Okrywa jednolita,rzadkie długie i grube włosy z połyskiem,szybka przemiana materii,wysokie wymagania paszowe,duże, ształtne wymię,wcześnie dojrzewąjące(8mies),wysoka plenność i płodność

Scharakteryzuj owce ras plennych

Do ras plennych należą:owca olkuska,fryzyjska,fińska,romanowska,merynos

Boorola.

konstytucja delikatna,cienkorunne(merynos Boorola)lub o wełnie krzyżówkowej(fryz),kożuchowej okrywie (fińska,romanowska),wysoka plenność(fin 240-300%,fryz 203%, romanowska 240%),wysoka mleczność - średnio140-150kg mleka w 100 dniowej laktacji,produkcja wełny - średnio 2-3kg,od fryza 3.5-5kg,masa ciała maciorek średnio 50 kg,tryka-70kg

Scharakteryzuj owce rąs mięsnych

Rasy mięsne:suffolk,czarnogłówka,texel,ile de firance hempshire dorset horn,berischone

Konstytucja lirafatyczna,szeroka głowa, krótka część twarzowa,bezrożne (wyjątek dorset horn),szyja krótka, pełna,tułów szeroki beczkowaty z dobrze wysklepionymi żebrami i szerokimi lędźwiami zad szeroki,kończyny skrócone,szeroko rozstawione,wełna jednolita,tworząc runo zamknięte lub półzamknięte,bardzo szybkie tempo wzrostu.

Scharakteryzuj polską owcę górską.

Użytkowość mleczno-wełnista. Masa ciała maciorek 45-50 kg, tryków 60-70 kg. Tryki rogate maciorki rzadziej. Okrywa włosowa biała, czasami występuje plamistość na pysku i zadzie, wełna mieszana o luźnej budowie i charakterystycznej bruździe grzbietowej. Dój trwa 150 dni, z czego można pozyskać 80 litrów mleka. Jagnięta przeznaczane na tucz wielkanocny.

Scharakteryzuj polskie owce długowelniste.

Utworzone z miejscowych ras z trykami ras importowanych (teksel, kent, fryz). Użytkowanie mięsno-wełniste. Wełna średnio gruba. W grupie tej najliczniejsze są owce odmiany pomorskiej, kamienieckie, olkuskie i pogórza. Odmiana kamieniecka - masa ciała tryków 90-100 kg maciorek 70-80 kg, plenność 143%. Wełna jednolita, mocna budowa, umięśniony zad. Odmiana olkuska - masa ciała tryków 90-100 kg maciorek 60-70 k, płodność 96.6% plenność 235%. Okrywa włosowa jednolita najcieńsza wśród grupy owiec długowelnistych.

Scharakteryzuj polskie owce nizinne.

Grupa owiec zajmująca drugie miejsce po merynosach w procentowej strukturze
pogłowia krajowego. Powstały w wyniku krzyżowanie prymitywnych ras
krajowych z trykami merynosa polskiego a następnie z trykami angielskiej
owcy długo wełnistej (kent, lincoln).Użytkowanie mięso-wełniste, wełna
jednolita. Odmiany: wielkopolska, owca w typie Corriedale, żelaźnieńska.
Odmiana żelaźnieńska - plenność 170%_: m ciała 60-80 kg, selekcja w kierunku wełnisto-plennym.

Scharakteryzuj rasy kóz użytkowane w Polsce.

W krajowym pogłowiu kóz występują następujące rasy: biała uszlachetniona, barwna uszlachetniona oraz rodzinie rasy regionalne: koza karpacka, koza sandomierska, koza kazimierzowska, trzecią grupę stanowią kozy bezrasowe. Koza biała - występuje w niewielkich populacjach w większości województw jednak tam gdzie chów kóz jest bardziej rozwinięty. Wywodzi się od rasy saaneńskiej. Włosy maja krótkie, połyskujące, głowa jest stosunkowo szeroka* o prostym profilu uszy skierowane do góry rasa na ogół bezrożna. U starszych zwierząt dopuszczalne ciemne plamy na skórze. Kozy wysokość w kłębie 70-80 cm, masa ciała 45-66 kg, wymie dobrze rozwiniete,_kuliste. Kozły masa ciała 60-100 kg, obfita broda a niekiedy także grzywka nad oczami. Wydajność mleczna za laktację 269 dni 534 kg.

Koza kazimierzowska - występuje w okolicy Kazimierza typ ogólnoużytkowy, Samce i samice są rogate o silnych pałąkowatych rogach. Umaszczenie jednolicie czarne. Okrywa włosowa jest długa. gęsta z wyraźnym podszyciem, wydajność mleczna 300 kg mleka za rok. Charakterystyczne dla tej rasy są oczy o złocistożółtych zabarwionych tęczówkach.

Kozy bezrasowe - odporność na niekorzystne warunki, kozy bezrasowe dają dziennie 0.5-2.5 l mleka. Przeważnie są one średniej wielkości, włosy półdługie i wszelkie typy umaszczenia. Spotyka się zarówno osobniki rogate jak i bezrogie typ ogólnouzytkowy

Scharakteryzuj rasy ojcowskie plenne.

Rasy: owca fryzyjska, fińska, romanowska.

Owca fryzyjska - użytkowość mleczna masa ciała maciorek 80 kg, tryków 100 kg. Owce bezrożne, garbonose długi nieobrośnięty ogon zwany szczurzym, wełna biała. Owca wcześnie dojrzewająca, wysoka plenność 200-330%, owce dopuszczane wcześniej do rozrodu w wieku około 8-10mcy. Odegrała dużą

role w uszlachetnianiu polskich ras.

Owca fińska - masa ciała maciorek 60-65 kg, tryków 80-85 kg, okrywa biała jednolita, głowa i krótki ogon są pokryte szczeciną. Uzyskuje sie od nich około 2 kg wełny potnej, wczesna dojrzałość płciowa. Wykorzystywana do programu poprawy plenność; i tworzenie nowych linii syntetycznych, owce mleczne mogą odchowywać 2-3 jagniąt.

Scharakteryzuj tucz sredniointensywny i opozniony.

Tucz do masy ciała 40-45 kg wiek 6-7 miesięcy, przyrosty dobowe 200-250 g

Zużycie 4.5 j.o. i 500 g białka. Do momentu odsądzenia jagnięta tuczone

żywione jak jagnięta hodowlane. Tucz oparty na niedużym dodatku pasz

treściwych (0.5-0.8 kg), podstawę tuczu stanowią pasze gospodarski.

Odpowiedni dla pon, pod.

Tucz opóźniony do masy ciała 50-55 kg wiek 9-10 miesięcy, przyrosty dobowe 150-200 g. Zużycie 6-7 j.o. i 600-650 g białka.

Scharakteryzuj wrzosówkę.

Prymitywna rasa o użytkowaniu kożuchowym. Najmniejsza z owiec o masie ciała maciorka 38-42 kg a tryk. 45-55 kg. Drobna figura o wąskiej klatce piersiowej spadzistym zadzie i wybitnie cienkich nogach. Tryki rogate, umaszczenie głowy i kończyn czarne. Okrywa włosowa mieszana. Owca wcześnie dojrzewająca, duża plenność 180%, asezonalność. Są to owce odporne i wytrzymałe na trudne warunki chowu.

Scharakteryzuj zachowanie płciowe tryków i kozłów.

Tryk - obwąchiwanie maciorki potrącanie kończyną, unoszenie górnej wargi,
wspięcie na maciorkę szukanie wargi sromowej, jedno pchniecie kopulacyjne,
Tryk dziennie może wykonać od 4-6 skoków.

Kozioł wąchanie okolicy sromu, częste oblizywanie się wydawanie charakterystycznego głosu. W fazie poprzedzającej akt kopulacyjny podniecony kozioł unosi górną wargę do góry. Po wspięciu na kozę następuje akt kopulacyjny trwający około 10 minut. Kozioł dokonuje ponownego wspięcia na tą samą kozę po kilku minutach. W jednym dniu kozioł może wykonać 10-15 skoków.

Selekcja wskaźnikowa

Prowadzona jest w kierunku poprawienia kilku cech jednocześnie.Przy
prowadzeniu selekcji tą metodą do hodowli pozostawione są zwierzęta o
najwyższej łącznej wartości selekcjonowanych cech wyrażonej sumą punktów
uzyskanych na podstawie indeksu stosowanego przy ocenie,wartości
hodowlanej.Pozwala ona na pozostawienie do dalszej hodowli zwierząt,które są
gorsze pod względem jakiejś cechy,ale bardzo dobre pod względem
pozostałych.

Synchronizacja rui u owiec i kóz.

Prowadzona różnymi sposobami:

Modyfikacja warunków świetlnych (skracanie dnia świetlnego do 10-8
godzin), wywoływanie tzw. efektu tryka czyli po części wprowadzana przed
stanówką metoda flushingu.

Drogą hormonalną- do tego celu najczęściej używa się hormonu ciałka
żółtego progesteronu i jego syntetycznych pochodnych gestagenów w
połączeniu z gonadotropiną (PMSG). Środki te mogą być stosowane jako
preparaty doustne, podskórne implanty czy też domięśniowe zastrzyki.

Najczęściej stosuje się. gąbki, dopochwowe nasycone, tymi hormonami. Metodą np. chrono-gest, 3 etapy:

System 3 wykotów/2lata

Cykl ograniczony do 8 miesięcy(5 mies ciąża,odchów jagniąt 6-8tyg, stanówka 6-8 tyg)Stos.dla owiec asezonalnych.Wcześniejsze użytk. rozpił. stanowiące 25% stada.Warunki:75%m.c.matek dorosłych, odpowiednie żywienie stanówki raz w roku.Jesienią po stanówce matek stada podstawow.

Brakowanie17%stanu stada po każdym wykocie.Remonty dwukrotnie w ciągu dwóch lat(50% stada)wprowadzane jesienią.Wymagane bardzo intensywne żywienie.Strzyże raz do roku w paźdz.Jagnięta wcześnie odsądzane od matek(7 tygodni).Zasuszanie maciorek 5 dni.Przygotowanie do stanówki 7-10 dni

Efekty-wzrost liczby jagniąt od jednej matki/rok o 30%, wzrost produkcji wełny od jednej maciorki 64%,wzrost produkcji żywca od jednej maciorki o 28%.

Torebka włosowa pierwotna a wtórna.

Torebka pierwotna rozwija się najwcześniej w okresie życia płodowego, wyposażona jest w duży zwykle dwupłatowy gruczoł łojowy i gruczoł potowy oraz mięsień napinacz włosów. Torebka wtórna powstaje 14-20 dni później od pierwotnej, jest podobnie zbudowana ale nie ma gruczołu potowego i mięśnia, a gruczoł łojowy jest słabiej rozwiniety. Trójki torebek pierwotnych (1 centralnie, 2 bocznie) otoczone są przez torebki wtórne.

Typowe cechy owczarni jako budynku inwentarskiego.

Budynek powinien:

chronić przed opadami i przeciągami,

zapewniać odpowiednią temperaturę

właściwa wentylacja,

właściwe oświetlenie,

odpowiednia powierzchnia na legowisko,

paszarka, izolatka,

poddasze użytkowe,

czterodzielne wrota 3 m/ 3m,

przejazd,

poidła, paśniki, lassa,

podział na grupy technologiczne.

Uwarunkowania i czas trwania ciąży wieloraczej?

Czas urwania ciąży wieloraczej jest krótszy od ciąży pojedynczej

Uwarunkowanie: rasa np. owca olkuska (7 jagniąt w miocie) oraz płcią płodów.

Użytkowanie mleczne owiec.

Owce mleczne charakteryzują się bardzo wysoką wydajnością mleka, której osiągnięcia wymaga drugiej laktacji. W grupie owiec użytkowanych mlecznie należy wymienić: owce typowo mleczne np. owca fryzyjska u której laktacja trwa 300 dni za okres której uzyskujemy 800 l mleka, owce o użytkowości kombinowanej np. pog zwierzęta dojone są po odsadzeniu jagniąt, laktacja trwa 150 dni, za okres laktacji uzyskuje się 200-300 l mleka; rasy nie związane z użytkowością mleczną a produkujące mleko, laktacja od 90-120 dni uzyskanie 35-60 1 mleka.

Mleczność jest uzależniona od: rasy, żywienia, ilości jagniąt karmionych, rodzaju i krotności doju. stanu zdrowia i wieku maciorki, klimatu.

wady dziedziczne wełny

1.. Włosy nadrunne - grubsze i dłuższe wyrastające ponad powierzchnię okrywy z kanałem rdzeniowyminą tylnej partii grzbietu i udach;

Kemp-- włosy rdzeniowe martwe na zadzie;.

Nitką i marka--u merynosów na skutek chowu krewniaczego i przy
kojarzeniu krańcowo różnych ras owiec. Na łopatce.

Włosy barwne - w białej okrywie i odwrotnie

Skłonność do filcowania

Wady nabyte wełny

Nieprawidłowe znaczki barwiące wełnę.

Podcięcie wełny spowodowane pasożytami zewn.

Włosy psie-krótkie-łamliwe ,na bliznach i zagojonych skaleczeniach.

Zażółcenia-spieralne izła barwa tłuszczopot,niespieralne,mocz,kął,zła wentylacją(mniej wytrzymala trudniej się barwi.

Obłożenie wełny-zaśmiecenie.czępljwymi częściami,roślin.

Zaobroczenie- zaśmiecenie runa cząstkami karmy przy nieumiejętnm zadawaniu pasz

Wartość użytkowa a wartość hodowlana.

W zależności od kierunku użytkowania wyróżnia się użytkowość mleczną, mięsną i wełnistą.One podlegają kontroli,której wyniki wykorzystywane są do oceny wartości hodowlanej osobnika i w selekcji zwierząt.W oparciu o określone cechy nalicza się indeksy selekcyjne na podstawie wyników których określa się wartość hodowlaną zwierzęcia.Zwierzęta o wysokich wartościach indeksów kwalifikowane są do dalszej hodowli w stadach zarodowych i reprodukcyjnych.

Warunki wpisu do rejestru wysokiej miesnosci.

Maciorki: uzyskanie 20% przewagi przyrostów masy ciała w wieku 70 dni stada ojcowskie i 56 dni stada mateczne nad średnią krajową rówieśników w obrębie rasy, płci i typu. Tryki: 20%:

Warunki wpisu do rejestru wysokiej plenności.

Dla maciorek uzyskanie w pierwszych trzech kolejnych wykotach co najmniej

5 jagniąt (dla owcy olkuskiej 7) .

Tryki wpisywane do rejestru po matkach.

Warunki wpisu do rejestru wysokiej wełnistości,

Maciorki: uzyskanie z pierwszej dorosłej strzyży w odroscie 10-14 miesięcy

przeliczonym na 12 miesięcy 25% przewagi w wydajności wełny potnej lub

czystego włókna nad średnią maciorek wpisanych do ksiąg danej rasy lub typu

w ciągu ostatnich trzech lat. Tryk 35% przewaga.

Warunki zoohigieniczne w owczarni przeznaczonej do utrzymania matek.

Odpowiednia temperatura (8-12st). zabezpieczenie przed przeciągami, wilgotność względna nie więcej niż 75%

Odpowiednie stężenie gazów: CO2 0.25%, NH3 0.0026, H2S 0.0001%, dobrze działająca wentylacja, powierzchnia okien co najmniej 5%, obecność klatek powykotowych, czystość (odkażanie przed kotelnią),

Wnętrostwo u traków i kozłów.

Jest to cecha wysoce oddziedziczalna,jądra pozostają w jamie brzusznej co prowadzi do niepłodności.Zaburzenie spermatogenezy na skutek zbyt wysokiej temp.Przy wnętrostwie jednostronnym płodność jest zachowana,ale są eliminowane z hodowli podobnie jak ich potomstwo.

Wpływ rasy na wydajność rzeźną

Najwyższą wydajnością rzeźną charakteryzują się rasy mięsne, których zaletami są: szybkie przyrosty, wczesne dojrzewanie, wysoki udział wyrębów wartościowych, dobre wykorzystanie paszy, odpowiednio wysoki udział tkanki mięsnej w tuszy.

Wylicz wskaźnik użytkowości rozpłodowej plenność 150%, płodność 90% odchów jagniąt 90%

100*1.5*0.90 = 135 sztuk jagniąt, 122 sztuki jagniąt (stanowi 90%)

Wymiana dolnych zębów na stałe

12-18 miesięcy zmieniają się cęgi mleczne na stałe,

18 mies-2,5 roku wewnętrzne średniaki,

2,5-3 lata zewnętrzne średniaki

3,5-4 lata-okrajki

Wymień i scharakteryzuj rasy mateczne

Rasy mateczne to krajowe rasy owiec wytworzone na skutek krzyżowania.

Zaliczamy do nich następujące rasy: --Merynos polski-największe pogłowie w kraju

-Polska owca nizinna-powstała na skutek krzyżowania rasy lokalnej z trykami

merynosa i angielskiej owcy długowełnistej.W zależności od tego w jakim rejonie została stworzona dana odmiana wyróżniamy:odmianę wielkopolską,

anglomerynosową(w typie Corriedale),odmianę żelaźnieńską

-Polska owca długowełnista-powstała na skutek krzyżowania lokalnych

maciorek z trykami angielskiej owcy długowełnistej.Odmiany:owca pomorska,

kamieniecka,olkuska,pogórza.

wymień i scharakteryzuj rasy ojcowskie mięsne.

Ile de France - masą ciała maciorki 65-75 kg, tryka 100-125 kg. wczesnie

dojrzewające, szeroki zad, bardzo dobre umięśnienie udźców od strony wew. oraz zewnętrznej, bardzo dobre przyrosty dobowe jagniąt

Czarnogłówka - masa ciała maciorki 60-70 kg, tryka 100-120 kg. tułów dobrze

umięśniony dobrze wysklepione ożebrowanie, klatka piersiowa szeroka,

wcześnie dojrzewające, jagnieta bardzo dobre do tuczu.

Suffolk - masa ciała maciorki 60-70 kg, tryka 130 kg. Bardzo dobre cechy

mięsne, uzywana do produkcji jagniąt rzeżnych metodą krzyżowania

??warowego. Duża głowa, klatka piersiowa dobrze wysklepiona grzbiet biodra

ad szerokie, pełne udo. Szybko rosnace i dojrzewające dobra wydajność rzeźna. Berischone du cher - masa ciała maciorki 70-85 kg, tryka 100-120 kg. szeroki

tułów, bardzo dobrze wysklepione żebro, zad obustronnie wypukły.

Dorset horn - wysokie przyrosty, szybko dojrzewające,

Texel -masa ciała maciorki 70-80 kg, tryka 110-130 kg/bardzo dobre umięśnienie partii grzbietu i lędźwi, bardzo dobrze wykształcony zad, najwyzsza wydajnosc jagniąt.

Wymień wyręby wartościowe u owiec

Do najwartościowszych części tuszy baraniej należą:comber,antrykot,udziec.Następnie plecówka i karkówka.Najmniej wartościowe są golenie przednie i tylne oraz mostek.

Wypas owiec.

Wypas wolny.

Wypas strzeżony-(pastwiska górskie, czasowe i uboczne),

Wypas na uwięzi (chów drobnostadny, w duzych gospodarstwach palikowane

tryki rozplodowe)

Wypas owiec w ogrodzeniach na pastwiskach stacjonarnych, wypas kwaterowy

(wypas 3-1 dni w kwaterze), wypas dawkowany.

Organizacja wypasu - przyzwyczajanie do nowej-paszy od 1-2 tygodni. Owce

wyprowadzane po raz pierwszy na pastwisko na około 1 godzinę około południa po rannym nakarmieniu i napojeniu. Następnie przebywanie zwierząt każdego dnia przedłuża się o 20-30 minut dochodząc do 8-9 godzin

Wyposażenie wewnęrzne owczarni bezściołowej.

mechaniczne usuwanie obornika, stosujemy ruszta (drewniane, metalowe)

płynna frakcja odchodów jest doprowadzana do studzienki ściekowej, utworzone korytarze przejazdowe, po obu stronach kamienne koryta, pasza zadawana przy pomocy wózków akumulatorowych lub taśmą, paszową.

Zapalenie wymienia

Występuje w okresie nasilonej laktacji.Choroba przebiega szybko.Objawy:sztywny chód,pociąganie za sobą tylnych kończyn.Brak apetytu,przy przepędzaniu zostawanie z tyłu stada,gorączka,niedopuszczanie jagniąt do wymienia(najpierw nabrzmiałe,bolesne, potem silnie czerwone)w nim skrzepy.Zakażenie przez ściółkę(zdajanie chorych zwierząt),lub przez jagnięta chorych matek`kradnące'mleko zdrowym.Antybiotyki,oddzielić nie zdajać na ściółkę

Zasady identyfikacji jagniąt i owiec dorosłych

Po urodzeniu matkę i jagnię znakuje się.Jest to znakowanie nietrwale(farbą)opisuje się na bokach matki i jagnięcia kolejny numer wykotu.Matce i jgnięciu nadaje się te same numery.W przypadku bliźniąt numeruje się je na prawym boku,jedynaki na lewym boku.Trwałe znakowanie jest w wieku 4-6tyg w postaci tatuażu lub kolczyka(w stadach towarowych).Numer identyfikacyjny składa się z 10 cyfr i jest niepowtarzalny w skali kraju przez 10 lat.Ucho prawe:6 pierwszych cytr oznacza numer stada niepowtarzalny w skali kraju, przy czym pierwsza cyfra jest jednocześnie ostatnią cyfra roku w którym zwierze siś urodziło.Ucho lewe:4-ro cyfrowy numer indywidualny zwierzęcia

ZASADY KWALIFIKACJI SKÓR OWCZYCH

Klasyfikacja uwzględnia wiek i płeć zwierząt, wielkość powierzchni skóry i grubość jej tkanki oraz charakter, dł. Gr. Okrywy wlosowej na skórze. Zwraca się tak że na ewentualne wady syrowca

Zasady kwalifikacji do rozrodu trykow i maciorek.

Do rozrodu kwalifikujemy zwierzęta zdrowe, będące w dojrzałości rozplodowej (8-18 miesięcy - zależy od rasy), sprawne fizjologiczne (prawidlowe ukształtowanie dróg rodnych u maciorki i prawidłowa budowa układu rozrodczego tryka). Tryki przed dopuszczeniem do rozrodu badamy klinicznie (mosznę, jądra, sprawdzamy czy zwierzęta są wolne od brucelozy, gruźlicy lub salmonelozy.

Zasady odchowu maciorek hodowlanych.

Jagnięta utrzymywane przy matkach przez okres 3-4 miesięcy. Stosowanie odpowiedniego poziomu żywienia, podawane pasze wysokiej jakości.Do roku. nie podawaną słoma, do wieku 6 miesięcy nie podawana kiszonka. Do roku, podawana pasza treściwa która po osiągnięciu przez maciorkę wieku 12 miesięcy spada. Ponownie pasza treściwa podawana dopiero w 4 miesiącu ciąży

Zasady skarmiania kiszonek.

Najczęściej stosowane kiszonki to: kiszonka z liści buraków, z kukurydzy,
mieszanek ozimych, mieszanek traw z roślinami strączkowymi.
Kiszonek nie należy podawać jagniętom ani młodzieży do wieku 6 miesięcy
oraz matkom kotnym ( 5 miesiąc ciąży). W żywieniu pozostałych grup owiec
stosuje się je w ilości 3 kg dziennie z dodatkiem 10 g kredy pastewnej na owcę.
Kiszonka jest paszą mlekopędną i w praktyce podawana matkom karmiącym.

Zasady wpisu zwierząt do ksiąg eksperymentalnych

Księgi eksperymentalne przeznaczone są dla owiec ze stad uczestniczących w programie poprawy plenności. Do ksiąg wpisywane są mieszańce odchowywane w stadach I, II poziomu; księgi prowadzone oddzielnie dla tryków i maciorek. Zwierzęta powinny;

pochodzić po rodzicach wpisanych do ksiąg zwierząt zarodowych rasy
miejscowej lub plennej lub ksiąg eksperymentalnych,

mieć genotyp o udziale ½ lub ¼ rasy plennej;

skończone 8 miesięcy życia,

być zdrowe, prawidłowo rozwiniętej zakwalifikowane do dalszej hodowli;

---