Natalia Golanko

Paulina Krzemińska

Izabela Alicja Rosińska

Anna Kawałkiewicz

Collegium Balticum

Pedagogika Resocjalizacyjna

Rok III Gr. I

Przemoc, agresja i przestępczość nieletnich.

Agresja (łac. aggresio - napaść) to w psychologii określenie zachowania ukierunkowanego na zewnątrz lub do wewnątrz, mającego na celu spowodowanie szkody fizycznej lub psychicznej.

Agresja to takie zachowanie, które jest umyślnym działaniem na szkodę jednostki lub jej

własności i tego działania nie da się społecznie usprawiedliwić. Dla zaspokojenia własnych potrzeb lub z powodów trudno wytłumaczalnej wrogości agresywny człowiek oddziałuje agresywnym zachowaniem lub przemocą na osoby lub przedmioty ze swojego otoczenia.

RODZAJE AGRESJI:

1. agresja werbalna występuje wtedy, gdy w stosunku do innych używane są przez napastnika przezwiska, wyzwiska, przekleństwa, groźby, pokazywane są obraźliwe jednoznaczne gesty, oskarżanie, plotki, przedrzeźnianie, robienie min i wreszcie krzyk.

2. agresja fizyczna to przede wszystkim u małych dzieci tupanie, padanie na podłogę, bicie pięściami, bicie kolegi lub koleżanki, a u starszych agresorów napaści, wymuszenia, razy zadawane rękami, pałkami, zranienia nożem, przypalanie papierosem oraz kradzieże.

3. agresja instrumentalna ma miejsce wtedy, gdy agresor długim, przeraźliwym krzykiem, poszturchiwaniem, biciem, nękaniem, groźbą zamierza zdobyć od słabszych od siebie pieniądze, pożywienie, cenne przedmioty, rzeczy, którymi może przed innymi szpanować. Innych sposobów zdobycia tych dóbr agresywny człowiek nie widzi. Jedynym sposobem jest przemoc.

4. agresja wroga występuje u osobników bardzo zdegenerowanych, dla których agresja słowna i fizyczna to sposób bycia, zwracania na siebie uwagi, zdobywania pozycji w środowisku. Oni biją dla samej przyjemności bicia, napadają, kradną, bo to jest ich sposób na życie.

W psychologii wyróżnia się też:

• agresję interpersonalną, skierowaną do drugiego człowieka i to są przede wszystkim przekleństwa, wyzwiska, groźby i inne, o których była mowa wyżej oraz napaści, kradzieże, rozboje, okaleczenia drugiego człowieka i zabójstwa.

• agresję z przemieszczeniem, skierowaną na obiekty zastępcze. Tu agresorzy niszczą przystanki autobusowe, budki telefoniczne, wybijają okna wystawowe , niszczą ławki w parku itd. Te czyny traktowane są przez społeczeństwo jako czyny chuligańskie i są po prostu wandalizmem.

• autoagresję czyli agresję skierowaną ku sobie, przede wszystkim z poczucia bezsilności, bezradności młodego człowieka, z niedostrzegania sensu życia, odrzucenia wszelkich wartości. Dla takich młodych agresywnych samookaleczenie się, podejmowanie prób samobójczych lub dokonywanie samobójstw to wyraz protestu, wołanie o pomoc, o miłość.

Trzy główne teorie ludzkiej agresji:

- teoria instynktów - wg niej agresja jest wrodzonym instynktem, człowiek zachowuje się agresywnie i stosuje przemoc, gdyż to wynika z jego natury

- teoria frustracji - wg której przyczyna zachowań agresywnych jest frustracja, wynikająca z niezaspokojenia potrzeb jednostki

- teoria społecznego uczenia się - ludzie uczą się zachowań agresywnych przez własne, bezpośrednie doświadczenie lub przez naśladownictwo

Przyczyny agresji:

Studia nad agresją wskazują na to, jak ważny jest wpływ otoczenia na powstawanie oddziaływań agresywnych.

Dzieje się tak wówczas gdy:

- dzieci szczególnie często mają do czynienia z agresją i przemocą w rodzinie

- w rodzinie panuje chaos i rola matki i ojca nie są w pełni realizowane

- w rodzinie często używa się w stosunku do dzieci agresji i przemocy

Może się to wyrażać przez:

- Negatywny lub chłodny stosunek emocjonalny rodziców do dziecka przede wszystkim w pierwszych latach jego życia

• Brak wyznaczonych granic, których dziecko nie może przekraczać w zachowaniu wobec rodziców, rodzeństwa innych dorosłych i rówieśników

• Brak relacji ze strony rodziców w rozpoznawaniu i akceptowaniu dziecięcych zachowań

• Mało rozwinięta samokontrola - dzieci mają wtedy bardzo duże kłopoty w radzeniu sobie ze strachem, lękiem i poczuciem krzywdy i winy. Nie są w stanie przewidywać swoich relacji emocjonalnych i nie kontroluje swoich zachowań

• Ustabilizowane wzory zachowań agresywnych i stosowanie przemocy- zapewniają one odnoszenie sukcesów i są nagradzające

• Używanie alkoholu i narkotyków

• Pokazywana w telewizji przemoc w poważnym stopniu wpływa na uczenie się jej przez dzieci i młodzież

Czynniki instytucjonalno - organizacyjne:

• zbyt liczne klasy

• zbyt dużo czasu spędzonego w spsób ukierunkowany

• za mało możliwości wycofania się z pracy grupowej oraz zbyt mało możliwości tworzenia

• ograniczona ruchliwość- za dużo siedzenia przy stołach, za mało przestrzeni i okazji do ruchu

• struktura organizacyjna szkoły - nauka zmianowa „ okienka”, klasy łączone, zmiana nauczycieli

• ogólny standard budynku i otoczenia , oświetlenie, poziom hałasu, temperatura i wystrój pomieszczeń

Czynniki psychologiczne:

• frustracja wynikająca z braku dobrego kontaktu z dorosłymi lub agresja z ich strony

• niskie poczucie własnej wartości, połączone z dużą ilością negatywnych komunikatów od dorosłych

• modelowanie zachowań agresywnych w mediach, subkulturach, rodzinach

• brak jasnych i przestrzeganych reguł życia szkolnego

• mała umiejętność radzenia sobie z przeżywaniem silnych i negatywnych uczuć, a zwłaszcza złości

• brak umiejętności konstruktywnego rozwiązania sytuacji konfliktowych

• frustracja spowodowana brakiem perspektyw życiowych

Przyczyny pedagogiczne:

• zbyt rzadko wykorzystywane umiejętności konstruktywnego rozwiązywania sytuacji konfliktowych przez rodziców i nauczycieli

• niewłaściwe sposoby komunikowania się z dziećmi, powodujące ich agresję ( poniżanie, krytykowanie, wyśmiewanie się lub niezauważanie osiągnięć)

• nieumiejętność radzenia sobie z przeżywaniem silnych i trudnych uczuć

• nieskuteczne rozładowywanie napięć podczas lekcji (nastawienie na szybki skutek, bez uwzględnienia przyczyn i warunków).

Uwarunkowania agresji

Rodzinne:

• rodzina jest jednym ze składników środowiska wychowawczego. Ze względu na odpowiedzialność za dziecko (w sensie opiekuńczym i wychowawczym), usankcjonowaną przepisami prawnymi zawartymi w Kodeksie Rodzinnym, rodzinę nazywa się instytucją. Rodzina jest również nazywana „podstawową grupą społeczną, elementarną komórką życia w społeczeństwie". Na uwarunkowania na wpływ:

• Atmosfera panująca w domu - ma ogromny wpływ na prawidłowy rozwój społeczny dziecka. Dobry klimat panuje wówczas, gdy członków rodziny łączą pozytywne więzi emocjonalne, takie jak: miłość, szacunek, wzajemne zaufanie, a stosunki między nimi oparte są na współdziałaniu i wzajemnej pomocy.

• Zaburzenia więzi interpersonalnych - natomiast mogą przejawiać się np. w postaci jawnej agresji w przypadku bójek, kłótni, okazywaniu sobie wrogości, lub w formie dystansu, który powstaje z powodu braku uczuć pozytywnych i obojętności uczuciowej. Trudno im uwierzyć lub są nieświadomi tego, że sami są często źródłem zaburzeń zachowania swojego dziecka.

• Zmiany w strukturze rodziny - zalicza się do czynników zakłócających socjalizację. Rozłąka z jednym z rodziców może doprowadzić między innymi do utraty poczucia bezpieczeństwa. Rozbicie rodziny może wywołać depresje i różnego rodzaju objawy nerwicy, jak również stwarza sprzyjające warunki dla aspołecznego zachowania się. Dzieje się tak z powodu napiętej atmosfery i dysharmonii panującej w rodzinie. Taki dom przestaje dawać dziecku poczucie bezpieczeństwa. Dziecko dąży do rozładowania napięcia, co może przybierać różne formy nie akceptowanego społecznie zachowania np. agresję, samobójstwo czy kolizje z prawem.

Przemoc - zamierzone działanie skierowane przeciwko komuś lub czemuś (podobnie jak w przypadku agresji), którego celem jest zaszkodzenie lub osiągnięcie innego celu (np. podbudowanie własnej pozycji w grupie) . 

Przemoc są to wszystkie nieprzypadkowe akty naruszające osobistą wolność jednostki, które przyczyniają się do fizycznej albo psychicznej szkody drugiego człowieka, i które wykraczają poza społeczne normy wzajemnych kontaktów międzyludzkich.

Różnice:

• w odróżnieniu od agresji role te są stałe (ofiara nie jest w stanie przeciwstawić się sprawcy)

• najczęściej jest zjawiskiem cyklicznym, w trakcie którego występują okresy względnego spokoju i eskalacji przemocy

• uczniowie wchodzą w role sprawcy (sprawców), ofiary i świadków

• im dłużej trwa przemoc tym bardziej w/w role utrwalają się (stają się sztywne) i trudniej z nich wyjść (uczniowie mogą te role powielać także winnych grupach)

• występuje nierównowaga sił (sprawca ma wyraźną przewagę nad ofiarą np. starszy nad młodszym, grupa nad jednostką, uczeń , który jest od dawna w szkole nad nowym uczniem w klasie itp.)

• przemoc sama się nie kończy ; przerwanie przemocy wymaga interwencji z zewnątrz (rodziców, nauczycieli, policji)

Formy przemocy:
Podobnie jak w przypadku agresji, przemoc możemy podzielić na:

1) Przemoc fizyczną czyli:

• bicie,

• popychanie ,

• szturchanie,

• zamykanie,

• kopanie,

• niszczenie rzeczy,

• plucie,

• wymuszanie pieniędzy,

• zmuszanie do dodatkowej pracy ( np. zmuszanie do zajęcia kolejki itp.)

2) Przemoc słowną:

• obrażanie

• straszenie, grożenie

• wyśmiewanie

• plotki

• szantaż

• przezywanie

• Przemoc bez kontaktu:

• izolowanie

• manipulowanie związkami

• miny, gesty (obraźliwe , wrogie)

Objawy obserwowane u osób pozostających w relacji przemocy:

Objawy psychiczne (emocjonalne):

• wzrost napięcia emocjonalnego,

• wzmożona czujność, niezdolność do rozluźnienia,

• wzrost lęku, niepokoju, „ zamrożony strach”,

• brak żywej reakcji w sytuacjach emotogennych, np. przy okazji skaleczenia czy bolesnego zabiegu medycznego; u dzieci często brak jest reakcji w sytuacjach, które u innych dzieci wywołują płacz,

• tłumiony płacz lub ciche popłakiwanie w ukryciu,

• niska samoocena, obniżone poczucie własnej wartości,

• poczucie odrzucenia, opuszczenia,

• wycofanie, skłonność do izolacji,

• chroniczny smutek, poczucie odrętwienia, depresja,

• wzrost natręctw, tików, przyruchów, zachowań kompulsywnych (powodują rozładowanie napięcia) np. porządkowanie swoich rzeczy, sprawdzanie zapachów, unikanie niektórych pomieszczeń itp.,

• zmienność nastroju od euforii do rozpaczy/, płaczliwość, słaba kontrola emocji, impulsywność,

• problemy w rozwoju poczucia własnej tożsamości.

• sińce i obrzęki na twarzy, ramionach, klatce piersiowej, plecach, pod pachami, po wewnętrznej stronie ud i ramion,

• otarcia naskórka po wewnętrznych stronach kończyn, pod pachami, na żebrach, na plecach,

• krwawe pręgi i regularne przebarwienia skóry na plecach i pośladkach, /np. odbicie ręki lub przedmiotu/ na nogach, stopach, dłoniach, krwawe plamy na bieliźnie,

• obrzęki na dłoniach i stopach,

• nietypowe ślady po oparzeniach, np. punktowe po gaszeniu papierosa na skórze, oparzenia w innych miejscach niż kończyny, „oparzenia skarpetkowe'' na stopach małego dziecka,

• rany cięte i kłute, szczególnie w okolicach innych niż stopy i dłonie,

• blizny na ciele (szczególnie gdy jest ich wiele, blizny za uszami, na głowie, trwałe ubytki włosów jako wynik wyrywania włosów ze skórą,

• widoczna trudność w chodzeniu lub siadaniu,

• zwiększona wrażliwość na dotyk (szczególnie ramion, pleców,

• otwarte rany w nietypowych miejscach, nie leczone skaleczenia, zakażenia, infekcje,

• częste złamania kości,

• ospałość, apatia, brak koncentracji,

• reakcje regresyjne np. brak kontroli fizjologicznej u dziecka powyżej 4 roku życia (brudzenie bielizny, moczenie się, torsje), podkradanie

• reakcje kompulsywna np. ssanie palca, obgryzanie paznokci, reakcje niecelowe, kompulsywna masturbacja, obżarstwo itp.,

• skargi na częste bóle głowy lub brzucha,

• konieczność częstego korzystania z ubikacji,

• nieufność wobec innych, niekomunikatywność,

• nieumiejętność nawiązywania kontaktu, podtrzymywania więzi, pozyskania przyjaciół,

• wzrost irytacji w przypadku różnych trudności, niekontrolowane

• wyuczona bezradność, nieumiejętność radzenia sobie z codziennymi zadaniami np. z dyscyplinowaniem dziecka, załatwianiem spraw w urzędach, utrzymaniem pracy,

• spadek poczucia kompetencji.

Objawy typowe dla dzieci:

• bójki z innymi dziećmi, wzrost agresywności w sytuacjach niekontrolowanych lub zagrożonych karą np. w stosunku do rówieśników czy młodszych dzieci,

• zobojętnienie na karę,

• drażliwość, złośliwość, hałaśliwość w zabawach grupowych,

• brak dystansu wobec dorosłych oraz odrzucanie innych osób znaczących w otoczeniu np. dziadków, nauczycieli, sąsiadów,

• kurczowe trzymanie się rodzica, szczególnie w wypadku małego

• uzależnienie od agresora,

• ucieczki z domu,

• „bezinteresowne” niszczenie sprzętów i przedmiotów,

• krnąbrność, opór, negatywne nastawienie,

• nieposłuszeństwo dziecka wobec większości osób, które nie stanowią bezpośredniego zagrożenia.

Autoagresja - to działanie lub szereg działań mających na celu spowodowanie psychicznej albo fizycznej szkody, jest to agresja skierowana „do wewnątrz”. To pewne zaburzenie instynktu samozachowawczego, który wyraża się tendencją do samookaleczeń, samouszkodzeń zagrażających zdrowiu, a nawet życiu. 
Osoba z różnych przyczyn atakuje samą siebie, powoduje to oprócz fizycznych obrażeń, również i pogłębienie obecnych już psychicznych problemów. Jest to zjawisko o złożonym charakterze. Samookaleczenie nie jest bowiem tylko samym okaleczeniem, lecz procesem, którego efektem są rany. Aby lepiej zrozumieć to zagadnienie należy poznać typy autoagresji.

Rodzaje autoagresji:

Wyróżnić można:

- autoagresję bezpośrednią (bicie, samookaleczenie, samooskarżanie) oraz pośrednią (jednostka wymusza, prowokuje i poddaje się agresji innych). Występuje także podział na werbalną i niewerbalną.

- autoagresja werbalna polega na zaniżaniu swej samooceny, poprzez wmawianie sobie własnej małej wartości, częstą krytykę siebie i swojego zachowania. 

- autoagresja niewerbalna - samookaleczenie - to uszkodzenie ciała, które może mieć formę powierzchownych lub głębokich ran ciętych, wbijanie ostrych przedmiotów w ciało, połykanie ich, polewanie się kwasem, przypalanie, łamanie kości, uszkadzanie lub wycinanie fragmentów ciała, także narządów płciowych, powiek, gałek ocznych itp. Jest to agresja jawna. 

Z czasem autoagresja jawna może przejść w ukrytą. Charakterystyczne dla tego zaburzenia jest pozorowanie objawów choroby fizycznej lub psychicznej. Osoby stosujące takie praktyki wierzą, że cierpią na poważną chorobę, zaprzeczają faktowi, że same wywołują swoje dolegliwości. Pozorowane są choroby układu pokarmowego (np. krwawienie z żołądka - połykanie krwi własnej lub zwierzęcej), nerek i moczowodów (kaleczenie narządów drutem), skóry (polewanie kwasem), stawów i mięśni, tarczycy, wywoływana jest również np. gorączka (wstrzykiwanie do krwiobiegu wody zanieczyszczonej moczem, śliną i innymi substancjami).

Syndrom Münchhausena

Nazwa tego syndromu pochodzi od nazwiska barona - kłamcy, a osoby cierpiące na ten schorzenie pojawiają się często w szpitalach skarżąc się na problemy somatyczne. Pacjenci wywołują różne objawy i naciskają na lekarzy, domagając się operacji, aby doprowadzić do deformacji zdrowego organizmu. Osoby te „kolekcjonują” diagnozy lekarskie, wyniki badań, wędrują po szpitalach, opuszczając je często bez zgody i wiedzy lekarza.

Rozszerzony syndrom Münchhausena

Dotyczy nie tylko samego chorego, ale i jego dziecka. Najczęściej chorują na niego kobiety, które wywołują objawy choroby u swoich dzieci, bądź wzmacniają, wyolbrzymiają istniejące dolegliwości. Matki doprowadzają do umieszczenia dziecka w szpitalu, domagają się przeprowadzenia badań, zabiegów i operacji. Potrafią np. wstrzykiwać dzieciom różne substancje, podrażniają skórę środkami żrącymi. Te „zabiegi” prowadzą do ciężkich chorób, a nawet do śmierci dzieci. Syndrom ten np. rozpoznano u kobiety, która „w trosce” o zdrowie dziecka wyprowadzała niemowlę na spacer na dwudziestostopniowy mróz. Kiedy stwierdziła, że zachorowało, udała się do kilku lekarzy, którzy przepisali dziecku silne antybiotyki. Matka zrealizowała wszystkie recepty, a następnie aplikowała dziecku ogromne ilości lekarstw, nie stosując się do żadnych zaleceń. W konsekwencji kobieta doprowadziła do uszkodzenia mózgu zdrowego dziecka. Obecnie chłopiec cierpi na znaczne upośledzenie umysłowe, nie potrafi wykonywać najprostszych czynności. Kobieta ta nadal uważa się za bardzo dobrą matkę

. Dlaczego się ranią?

Najczęstszą przyczyn autoagresji jest uraz spowodowanie w dzieciństwie. Może być nim: bicie dziecka, poniżanie go, ignorowanie jego potrzeb, co prowadzi do zaburzeń w sferze emocjonalnej i w konsekwencji do autoagresji. Niewłaściwe postawy rodzicielskie (odrzucenie, zaniedbanie, nadopiekuńczość, nadmierne wymagania), trudna sytuacja ekonomiczna, bezrobocie, problemy alkoholowe - sprzyjają pojawieniu się tego zaburzenia. Powodem może być również brak rodziców: śmierć, rozwód, pobyt w domu dziecka, szpitalu. 
Przyczyny tego zaburzenia mogą mieć także podłoże biochemiczne: osoby samookaleczające się nie czują najczęściej w trakcie tej czynności bólu (przychodzi on ok. godzinę później), ponieważ we krwi pojawia się hormon - endorfina - który eliminuje niemal całkowicie ból, poprawia samopoczucie, znosi napięcie. Tak znaczna zmiana powoduje, że samookaleczenie może stać się nałogiem. Osoby, którym odebrano tę możliwość zachowują się w sposób bardzo podobny do narkomanów na kuracji odwykowej. Tracą one bowiem źródło poprawy samopoczucia i bezpieczeństwa.
Zachowania autoagresywne mogą być związane również z chorobami wrodzonymi (np. syndrom Retta, autyzm, syndrom Lascha-Nyhana) i nabytymi, tj. chroniczne zapalenie mózgu, kiła układu nerwowego oraz uszkodzenia mózgu przez szkodliwe substancje. Z możliwością samookaleczenia należy liczyć się w zespołach depresyjnych i w przebiegu nagłych stanów podniecenia psychoruchowego, w chorobach psychicznych (np. schizofrenii).

Przestępczość jako patologia
Zjawisko szkodliwe i niepożądane społecznie. Wiążą się z istnieniem podmiotu, tj. człowieka, pozostającego pod wpływem ujemnych zjawisk społecznych. Mogą wywołać negatywne skutki w rozwoju danej społeczności lub całego społeczeństwa. Są to postawy i zachowania ludzi, które naruszają podstawowe normy etyczne oraz wyrządzają mniej lub bardziej wymierne szkody społeczne.

Patologie społeczne podzielone na grupy problemów zaliczanych do patologii społecznych:
a) Patologia indywidualna:
-Alkoholizm
- Przestępczość
- Narkomania
- prostytucja
- bezrobocie

b) Patologia rodziny
- uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego
- przemoc w rodzinie
- rozpijanie małoletnich
- dzieciobójstwo

c) Patologia grup
- subkultury
- sekty

Przyczyny patologii to osłabienie więzi społecznych i związanego z nimi mechanizmu kontroli społecznej, wzrost rozpiętości między aspiracjami a możliwościami ich realizacji, ukształtowanie się w pewnych grupach
i środowiskach norm obyczajowych sprzecznych ze społecznie akceptowanym systemem wartości i ekskluzja i marginalizacja społeczna.

Natomiast coraz większy niepokój budzi występowanie wśród dzieci i młodzieży zjawisk patologicznych takich jak: alkoholizm, narkomania, prostytucja, ucieczka z domów rodzicielskich oraz placówek wychowawczo - opiekuńczych podległych resortowi edukacji oraz zakładów resocjalizacyjnych. Walka z niekorzystnymi zjawiskami społecznymi, do których zaliczamy przestępczość i demoralizację nieletnich, wymaga określenia i poznania czynników je rodzących. Przyczyn można szukać w sferze funkcjonowania osobowości, wtedy będziemy zaliczać do niej składniki biologiczne i psychologiczne, natomiast w rozwoju psychicznym dziecka, o jego przystosowaniu, względnie nieprzystosowaniu decyduje wiele czynników wzajemnie ze sobą powiązanych.

Przestępczość nieletnich jest wypadkową wielu czynników, takich jak: w rodzinie ( rozluźnienie więzi rodzinnych, niewydolność wychowawcza, niekorzystne wzorce osobowe - alkoholizm - narkomania) , szkolnych (brak zainteresowań i miejsc do ich rozwijania, zagospodarowania
wolnego czasu) oraz wynikających z alkoholizmu, narkomanii, przynależności do nieformalnych grup
młodzieżowych.
Ich siła oddziaływania zależy od indywidualnych układów i od całokształtu sytuacji, w której dziecko się znajduje, a także od jego właściwości psychicznych, jego otoczenia, sposobu realizowania własnych zadań życiowych.

Niedostosowanymi społecznie są zatem jednostki, które nie są zdolne pełnić ról społecznych zgodnie z oczekiwaniami, jak również te, które nie są skłonne ich pełnić wskutek negatywnego ustosunkowania się wobec oczekiwań społecznych natomiast W drugim przypadku mamy do czynienia z wykolejeniem społecznym.
W drugim przypadku mamy do czynienia z wykolejeniem społecznym.

Od wielu lat odnotowuje się, stały wzrost przestępczości wśród nieletnich. Zwiększa się zarówno ilość sprawców, jak i liczba popełnionych przez nich czynów karalnych. Niepokojącym zjawiskiem jest tendencja wzrostowa nieletnich sprawców, popełniających czyny o największym ciężarze gatunkowym, niebezpieczne dla życia lub zdrowia ludzkiego, a mianowicie:
uszkodzenie ciała, bójki i pobicia, zgwałcenia oraz kradzieże i wymuszenia rozbójnicze.

Determinanty przestępczości, wśród wielu elementów determinujących przestępczość nieletnich wymienić należy takie jak: chęć zdobycia pieniędzy lub innych korzyści materialnych, zaimponowanie innym, namowa kolegów lub dorosłych osób, poczucie bezkarności za wcześniejsze czyny oraz poszukiwanie akceptacji, nie mogących znaleźć oparcia i poczucia bezpieczeństwa wśród rodziców lub opiekunów.

Odrębnego zaakcentowania wymaga działalność przestępcza, której dopuszczają się coraz częściej dzieci przed ukończeniem 13 roku życia. Charakteryzuje się obniżanie się granicy wieku nieletnich sprawców jest szczególnie niebezpiecznym zjawiskiem społecznym a przede wszystkim wymaga podjęcia natychmiastowych przedsięwzięć w zakresie prawa, wychowania i resocjalizacji w celu ograniczenia bądź zahamowania negatywnych zachowań dzieci.

Statystyki (w skali kraju) z Komendy wojewódzkiej policji w Szczecinie

Alkoholizm
Nietrzeźwi sprawcy przestępstw (tylko pod wpływem alkoholu):

Alkoholizm - statystyka

Co czwarty młody Europejczyk w wieku 15-29 lat umiera z powodów związanych z piciem alkoholu.

W Europie Wschodniej alkohol jest sprawcą co trzeciego zgonu młodych osób.

71% polskiej młodzieży w wieku 11 - 15 lat próbowało napojów alkoholowych (w tym 20% 11-latków).

Około 60 % 15-letnich chłopców i 44% 15 letnich dziewcząt przyznaje się do stanu upojenia alkoholowego.
W grupie wiekowej 13-sto latków jest to odpowiednio 30% chłopców i 20% dziewcząt.

Blisko 80% świadków sprzedaży alkoholu nieletnim nie podejmuje jakiejkolwiek interwencji.

Przestępczość nieletnich

• w 2000 roku w Policyjnych Izbach Dziecka z powodu braku opieki i popełniania przestępstw przebywało 17 116 nieletnich do 17 roku życia

• 4 533 przebywało tam z powodu braku opieki

• 10 035 z powodu popełnienia przestępstwa

• 2 548 z innych powodów.

Przestępczość - charakter:
- duża ilość przestępstw pospolitych: zabójstw, rozbojów, kradzieży i włamań

- rośnie brutalność przestępców - z roku na rok powiększa się liczba przestępstw z użyciem broni lub ostrych narzędzi

- rośnie liczba gangów (ok. 350 w 2004 roku), które przenikają do polityki i biznesu, wspierają organizacje charytatywne, korumpują celników, policjantów i urzędników, zakładają własne firmy.

---