MIKROEKONOMIA - WYKŁADY

26.11.2012

1. Wykorzystanie utargu krańcowego i kosztu krańcowego do wyznaczenia optymalnego rozmiaru produkcji:

Gdy:	MC (koszt krańcowy<AC	MC=AC	MC>AC
AC (koszt przeciętny)	Maleje	Osiąga maksimum	Rośnie

Przedsiębiorstwo maksymalizuje zysk, gdy utarg krańcowy zrównuje się z kosztem krańcowym.

2. Maksymalizacja zysku:

a) Rynek doskonale wolnokonkurencyjny:

- Zarówno sprzedający i kupujący uznają, że ich decyzje dotyczące kupna i sprzedaży nie wpływają na poziom ceny rynkowej,

- Przedsiębiorstwo działające w gałęzi doskonale konkurencyjnej może sprzedać dowolną ilość produktu po ukształtowanej cenie rynkowej, a krzywa popytu na jego produkt jest pozioma,

- Tylko w warunkach doskonałej konkurencji konsumenci mogą podejmować decyzję, traktując cenę jako zmienną niezależną od ich działań,

- Utarg przeciętny - niezależny od wielkości produkcji, ponieważ przedsiębiorstwo może każdą ilość ulokować na rynku po aktualnej cenie,

- Krzywa utargu przeciętnego równa się krzywej doskonale elastycznego popytu na produkty wytwarzane w przedsiębiorstwie wolnokonkurencyjnym,

- Krzywa utargu krańcowego pokrywa się z krzywą utargu przeciętnego ponieważ: sprzedaż każdej jednostki produktu będzie powodowała przyrost utargu całkowitego o stale jednakową sumę tj. o cenę jednostki,

- Krzywa utargu całkowitego jest linią prostą o nachyleniu dodatnim, wychodzącą z początku układu współrzędnych, ponieważ całkowity utarg firmy rośnie proporcjonalnie w miarę powiększania ilości wytwarzanego i sprzedawanego produktu, zakładają stałość ceny przy zmieniającej się wielkości sprzedaży,

Wyznaczanie największego zysku przedsiębiorstwa wolnokonkurencyjnego

Maksymalizacja zysku w przedsiębiorstwie wolnokonkurencyjnym:

|0A| = koszt końcowy > Utarg krańcowy (Zwiększenie produkcji -> zwiększenie zysku)

|AB| = koszt krańcowy < Utarg krańcowy - osiąganie zysku

W punkcie B - maksymalizacja zysku

W punkcie C - minimalizowane koszty jednostkowe

Punktem optymalnym jest wielkość produkcji |OB|.

Równowaga gałęzi w warunkach doskonałej konkurencji:

Przedsiębiorstwa nowe będą powstawać do momentu, w którym dzięki zwiększaniu produkcji danego dobra znikną dodatkowe zyski. Stanie się to wówczas, gdy cena zrówna się z kosztem krańcowym w punkcie minimum kosztów przeciętnych (B).

b) Monopol:

- Jedyny dostawca produktu (usługi) wytwarzanego w określonej gałęzi. Przedsiębiorstwo i gałąź się pokrywają,

- Czysty monopol - jedyny lub potencjalnie jedyny sprzedawca danego towaru (usługi), któremu nawet w długim okresie nie zagraża konkurencja. Chociaż w praktyce występuje on rzadko jest ważnym elementem analizy ekonomicznej,

- Jeden dostawca musi troszczyć się o ceny i jakości - nie ma żadnych konkurentów, monopolista może określić cenę swojego towaru,

- Utarg całkowity zależy od elastyczności popytu:

* Gdy Edp > 1 - spadek ceny powoduje wzrost utargu całkowitego (w stopniu mniej niż proporcjonalnym do ilości danego dobra),

* Gdy Edp = 1 - następuje nasycenie rynku i utarg całkowity osiąga maksimum,

* Gdy Edp < 1 - sprzedaż wzrasta w stopniu mniejszym niż spadek ceny i utarg całkowity będzie zmniejszał się teoretycznie do zera,

- Utarg przeciętny a krańcowy:

* Utarg przeciętny jest zawsze większy od krańcowego (z wyjątkiem pierwszej jednostki),

* Utarg przeciętny i krańcowy wraz ze wzrostem sprzedanej produkcji maleją, z tym, że krańcowy zmniejsza się szybciej niż przeciętny,

* Utarg przeciętny osiąga zero, gdy utarg całkowity jest równy zeru,

* Utarg krańcowy osiąga zero, gdy utarg całkowity osiągnie swoje maksimum,

* Utarg krańcowy może być ujemny.

Wyznaczenie największego zysku monopolu:

Przedsiębiorstwo osiąga zysk wówczas gdy Utarg całkowity jest większy od kosztu całkowitego. Zysk maksymalny jest wtedy, gdy równica między utargiem całkowitym a kosztem całkowitym jest największa.

Równowaga monopolu:

Punkt O - optimum techniczne produkcji.

Punkt K - Utarg krańcowy = Koszt krańcowy. Punkt ekonomicznego optimum produkcji - wielkość produkcji, w której przedsiębiorca osiąga maksimum ale nie ma ustalonej ceny. CDFE - obszar wyznaczający cenę. |BF| - cena przy której monopolista osiąga zysk maksymalny.

PODSUMOWANIE: Decyzje przedsiębiorstwa na rynku monopolistycznym (typowym) w krótkim okresie:

- Ilość czynników stałych nie zmienia się, optymalna wielkość produkcji wyznacza zrównanie krótkookresowych kosztów krańcowych (SMC) z krańcowym utargiem (MR).

Decyzje	Warunki krańcowe	Sprawdź czy produkować
Krótkookresowe	Wybierz poziom produkcji przy których MR (krańcowy utarg) = SMC (koszt krańcowy).	Produkuj na tym poziomie, jeżeli cena nie jest niższa od SAVC (krótkookresowy przeciętny koszt zmienny), jeżeli jest niższa produkuj zero.
Długookresowe	Wybierz poziom produkcji przy którym MR (krańcowy utarg) = LMC (długoterminowy koszt krańcowy).	Produkuj na tym poziomie jeżeli cena nie jest niższa od LAC (długoterminowy koszt przeciętny), jeżeli jest niższa produkuj zero.

c) Oligopol - kilka młodych przedsiębiorstw danej branży:

- Strategia: przywództwo cenowe - jeden lider, który zaczyna dominować,

- Świadomy paralelizmu (równoległość) - działania firm polegające na pewnej koordynacji, bez jakiejkolwiek umowy,

- Zmowa:

* Kartel - porozumienie producentów, które może dotyczyć rozmiarów produkcji w poszczególnych firmach, podziału rynków zbytu dla każdego uczestnika kartelu lub ustalania ceny. Porozumienie z kartelem może obejmować wszystkie trzy elementy lub kombinację dwóch dowolnych elementów,

* Syndykat -stanowi wyższą formę umowy kartelowej, jest to porozumienie w sferze zbytu. Syndykat spełnia rolę wspólnego biura sprzedaży, a czasem również zakupu surowców skartelizowanych przedsiębiorstw,

* Trust - stanowi wyższą od poprzednich formę porozumienia, w której uczestnicy tracą całkowicie swą niezależność gospodarczą i prawną. Wnoszą oni do trustu swoje kapitały, a ich wkłady mają charakter zbliżony do aportów w spółce. Zarząd trustu organizuje też zbyt. Uczestnicy porozumienia otrzymują swój udział w zyskach zależnie od wniesionych wkładów kapitałowych,

* Koncern - jest przykładem koncentracji kapitału opartej na ścisłej więzi produkcyjnej. W przeciwieństwie do kartelu lub trustu, w którym więź produkcyjna ma z reguły charakter poziomy, przedsiębiorstwa należące do koncernu są często powiązane również pionowo. Mianowicie obejmują pokrewne gałęzie przemysłu,

* Konglomerat - polega na łączeniu (w sensie własnościowym) przedsiębiorstw z różnymi gałęziami, często w ogóle niepowiązanych w sensie produkcyjnym ani rynkowym, z istniejącym monopolem,

* Holding - nietrwała forma łączenia się firm w celu wykonania konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego. W ostatnich latach pojęcie to zostało rozszerzone na spółki akcyjne dużych przedsiębiorstw bądź banków, których głównym celem jest posiadanie akcji innych przedsiębiorstw w takiej ilości aby przejąć nad nimi kontrolę.

---