Wykład 12. Temat: DŁUGOTERMINOWE DECYZJE INWESTYCYJNE PRZEDSIĘBIORSTWA. 11.05.2010

Istota inwestycji:

• Zasoby kapitałowe inwestuje się w jednym podstawowym celu - by w przyszłości osiągnąć korzyści ekonomiczne, które usprawiedliwiałyby poniesione na początku i później nakłady. Inaczej mówiąc - by przedsięwzięcie przyniosło wpływy gotówkowe przewyższające wydatki na jego realizację.

Rodzaje inwestycji (przedsięwzięć rozwojowych przedsiębiorstwa):

• Inwestycje rzeczowe, które mogą dotyczyć:

- zmian wielkości produkcji, jej jakości i struktury asortymentowej

- obniżki kosztów

- zmiany źródeł zaopatrzenia i kierunków zbytu

- powiązań z innymi firmami, w tym inwestycji wspólnych

• Inwestycje finansowe, związane z lokowaniem nadwyżek kapitału w papiery wartościowe.

Charakter inwestycji:

• Inwestycje odtworzeniowe - zastępowanie zużytych lub przestarzałych urządzeń nowymi, zazwyczaj mają na celu uniknięcie wzrostu kosztów związanych z procesem starzenia się majątku.

• Inwestycje modernizacyjne - nastawione na zmniejszenie kosztów produkcji, przeprowadzane łącznie z odtworzeniowymi.

• Inwestycje innowacyjne - służą modyfikacji wytwarzanych dotychczas produktów.

• Inwestycje rozwojowe, obejmujące dwa rodzaje przedsięwzięć:

- związane ze zwiększeniem potencjału produkcyjnego

- związane z wdrażaniem nowych produktów.

• Inwestycje strategiczne:

- defensywne (ochrona przed działaniem konkurencji)

- ofensywne (umocnienie pozycji rynkowej)

Aby ocenić atrakcyjność danego przedsięwzięcia, należy zawsze rozważyć 4 parametry, od których zależy ostateczna decyzja:

• Kwotę wydatków - NAKŁADY INWESTYCYJNE NETTO

• Potencjalne korzyści - OPERACYJNE PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO

• Czas realizowania korzyści - OKRES EKSPLOATACJI

• Środki odzyskane na zakończenie - WARTOŚĆ KOŃCOWA (UMORZENIOWA)

Nakłady inwestycyjne netto:

• Obejmują całkowite wydatki na inwestycję, pomniejszone o kwoty odzyskane z aktywów sprzedanych w związku z realizacją nowego przedsięwzięcia

• Jeżeli inwestycja ma na celu wprowadzenie na rynek nowego produktu lub usługi, albo zwiększenie sprzedaży dotychczasowego asortymentu, w analizie trzeba uwzględnić przyrost zapotrzebowania na kapitał obrotowy

• Uwzględnić należy również ewentualne dodatkowe nakłady inwestycyjne, które są niezbędne już w trakcie eksploatacji inwestycji.

Operacyjne przepływy pieniężne netto:

• Podstawą do określania korzyści ekonomicznych z podejmowanych przedsięwzięć są zmiany w przychodach i wydatkach, jakie nastąpią w kolejnych okresach, z uwzględnieniem opodatkowania, efektu amortyzacji, i innych księgowych operacji

• W ocenie przedsięwzięć inwestycyjnych uwaga koncentruje się na przepływach operacyjnych netto.

Okres eksploatacji:

• To okres obliczeniowy przyjęty na potrzeby analizy

• Nie należy go mylić z fizyczną czy technologiczną żywotnością zastosowanych rozwiązań

• Im jest krótszy tym lepiej dla przedsiębiorstwa.

Wartość końcowa (umorzeniowa):

• Dochodząc do końca okresu eksploatacji należy zastanowić się, czy niepotrzebny majątek będzie wówczas przedstawiał jakąś wartość.

• Jeżeli przewidujemy, że jego likwidacja pozwoli odzyskać znaczne fundusze, powinno się to uwzględnić w postaci wartości końcowej.

• Dotyczy to zarówno środków trwałych, jak i upłynnienia kapitału obrotowego.

Metody analizy opłacalności inwestycji:

• Proste metody oceny inwestycji:

- okres zwrotu

- stopa zwrotu (prosta i księgowa)

- analiza progu rentowności

• Dyskontowe metody oceny inwestycji:

- okres zwrotu w wartościach bieżących (PP)

- wartość zaktualizowana netto (NPV)

- indeks rentowności (PI)

- wewnętrzna stopa zwrotu (IRR)

Okres zwrotu nakładów inwestycyjnych (PP - Playback Period):

• Czas niezbędny do odzyskania nakładów na realizację przedsięwzięcia z osiąganych nadwyżek finansowych

nadwyżka finansowa = zysk netto + amortyzacja

• Spotyka się również takie stanowiska:

- nadwyżka finansowa j.w., jeśli projekt finansowany jest z wyłącznie środkami własnymi

- w przypadku, gdy projekt finansowany jest również długiem, do nadwyżki finansowej dodajemy odsetki (które traktujemy jako element efektów przekazywanych do dawcy kapitału).

Przykład:

Stopa dyskontowa	20%
	0	1	2	3
CF	-100	30	60	70
CF zdyskontowane	-100	25	41,67	40,51
CF zdysk. skumulowane	-100	-75	-33,33	7,18

OKRES ZWROTU ZDYSK. -33,33*12 / 40,51

-9,873

ODP. 3 lata i ok. 10 miesięcy

Prosta stopa zwrotu:

• Określa stosunek rocznego zysku (osiąganego w trakcie trwania projektu) do wartości kapitału służącego finansowaniu nakładów kapitałowych

• Im wyższa stopa zwrotu, tym lepszy projekt

• Można ustalać wiele szczegółowych odmian tego miernika:

Księgowa stopa zwrotu (ARR - Accounting Rate of Return):

• końcowy kapitał zaang. = kap. początkowy - suma odpisów amortyzacyjnych

• uwzględnia, że kapitał zaangażowany na początku w projekt będzie stopniowo odzyskiwany w miarę umarzania stworzonego zasobu majątku

Przykład:

Kapitał własny 1250

Kapitał obcy 250

		1	2	3	4	5
Nakłady inwestycyjne	1500
Zysk netto		200	250	230	250	200
Amortyzacja		100	100	100	100	100
Odsetki		25	20	15	10	5
Nadwyżka finansowa		325	370	345	360	305
Stopa zwrotu roczna		15,00%	18,00%	16,33%	17,33%	13,67%

- zysk netto przec. z inwestycji 226

- odsetki przec. z inwestycji 15

Stopa zwrotu prosta przeciętna: 16,07%

Wartość bieżąca netto (NPV - Net Present Value ):

NPV = suma zdysk. nadwyżek finansowych - NI

• NI - nakłady inwestycyjne

• NPV to obecna wartość wpływów i wydatków pieniężnych związanych z ocenianym przedsięwzięciem

• Opłacalny jest projekt, dla którego NPV > 0

- taki projekt przyniesie przedsiębiorstwu korzyści

• Przy porównywaniu projektów - im wyższe NPV, tym lepszy projekt.

Przykład:

Stopa dyskontowa = WACC (tzw. NPV dla kapitału całkowitego) 15%

		1	2	3	4	5
Nakłady inwestycyjne	-1000
Zysk netto		200	250	230	250	200
Amortyzacja		100	100	100	100	100
Odsetki		25	20	15	10	5
Nadwyżka finansowa*		300	350	330	350	300

* jako zysk netto + amortyzacja

Nadw. fin. zdyskontowana

260,87

264,65

216,98

200,11

149,15

Suma nadwyżek zdyskontowanych 1091,8

Nakłady inwestycyjne -1000

NPV 92

NPV a wybór projektów alternatywnych:

• NPV > 0 i max. - to podstawa wyboru

• w przypadku, gdy nakłady kapitałowe ponoszone są również w trakcie realizacji projektu, NPV jest dobrym kryterium do porównań, jeżeli nakłady są porównywalne.

• Jeżeli nakłady w alternatywnych projektach są różne, wówczas warto poszerzyć ocenę o indeks rentowności (PI - Profitability Index)

Przykład:

Stopa dyskontowa 10%

Projekt A	0	1	2	3	4	5	6	7	8
Nakłady	-2000	-2000
Nakłady zdysk.	-2000	-1818
Nadwyżka fin.			1100	1100	1100	1200	1200	1000	800
Nadwyżka fin. zdysk.			909	826	751	745	677	513	373
Projekt B	0	1	2	3	4	5	6	7	8
Nakłady	-2500	-2500
Nakłady zdysk.	-2500	-2273
Nadwyżka fin.			900	1250	1400	1450	1450	1450	1450
Nadwyżka fin. zdysk.			744	939	956	900	818	744	676

Projekt A:

Suma nakładów zdysk. -3818,2

Suma nadwyżek zdysk. 4796

PI 1,26

NPV 978

Projekt B:

Suma nakładów zdysk. -4772,7

Suma nadwyżek zdysk. 5779

PI 1,21

NPV 1006

„Rodzaje” NPV:

• NPV dla kapitału całkowitego

- ustalany na podstawie przepływów operacyjnych, bez uwzględnienia przepływów związanych z finansowaniem projektu; stopę dyskontową ustala się wówczas na poziomie WACC.

• NPV dla kapitału własnego

- uwzględniamy przepływy związane z finansowaniem projektu, ale stopa dyskontowa na poziomie kosztu kapitału własnego.

• Skorygowane NPV, czyli APV

- jako stopę dyskontową przyjmuje się wówczas koszt kapitału własnego firmy niezasłużonej (co można ustalić na podstawie równania Hamady).

Wewnętrzna stopa zwrotu z projektu (IRR - Internal Rate of Return):

• IRR to stopa dyskontowa, przy której obecna wartość strumieni wydatków pieniężnych jest równa obecnej wartości strumieni wpływów pieniężnych

• Jest to więc stopa dyskontowa, dla której NPV = 0

• Automatycznie IRR staje się więc stopą rentowności całego projektu

- IRR porównujemy ze stopą dyskontową (ewentualnie z najniższą stopą zwrotu możliwą do zaakceptowania przez inwestora).

Najprostsza formuła IRR:

• R (n) - stopa dyskontowa „niższa”, dla której NPV jest dodatnie

• R (w) - stopa dyskontowa „wyższa”, dla której NPV jest ujemne

- im niższy przedział między R (n) i R (w), tym dokładniej wyznaczymy IRR

• np. R (n) = 0,2 ; NPV = 7,18 R (w) = 0,3 ; NPV = - 9,56

Finanse przedsiębiorstwa dr Maria Gorczyńska

1

---