Turystyka w Polsce
Polska państwo położone w Europie Środkowej nad Morzem Bałtyckim, będące członkiem Unii Europejskiej oraz NATO. Graniczy z Niemcami, Czechami, Słowacją, Ukrainą, Białorusią, Litwą i Rosją (Obwodem Kaliningradzkim). Liczba ludności w Polsce wynosi 38 161 300 (2005r.), jej całkowita powierzchnia wynosi 312 685 km². Stolicą Polski jest Warszawa z obecnym prezydentem na czele Lechem Kaczyńskim. W latach 1950 - 1975 Polska była podzielona na 17 województw, od 1975 do 1998 na 49 województw, a obecnie od 1 stycznia 1999 roku obowiązuje trzystopniowy podział administracyjny kraju na województwa, powiaty i gminy i jest 16 województw.
Już od początku istnienia państwa polskiego były notowane sporadyczne podróże zagraniczne jego mieszkańców; były to głównie wędrówki o charakterze religijnym, dyplomatycznym lub handlowym. Rozwój turystyki związany jest z rozwojem cywilizacyjnym, zamożnością społeczeństwa i ilością wolnego czasu. We współczesnym świecie turystyka jest bardzo szybko rozwijającą się dziedziną życia, czynnikiem rozwoju kultury, wzajemnego poznania i działalności gospodarczej. Turystyka jest bardzo ważnym źródłem dochodów ludności wielu krajów i regionów o szczególnych walorach turystycznych. Rozmieszczenie obiektów turystycznych i wczasowo-wypoczynkowych w Polsce jest bardzo nierównomierne. Ma na to wpływ rzeźba terenu, klimat, bogactwo wód, szata roślinna. O atrakcyjności decyduje tez: komunikacja, baza noclegowa, gastronomiczna, urządzenia sportowo-rekreacyjne, placówki handlowe i kulturalno-rozrywkowe. Najbardziej atrakcyjne są regiony górskie, nadmorskie, pojezierza. Wybrzeże Morza Bałtyckiego przyciąga turystów głównie latem. O atrakcyjności stanowią plaże, kąpiele oraz wdychanie dobroczynnego jodu. Najpopularniejszym regionem górskim w Polsce są Karpaty, a szczególnie Tatry i "zimowa stolica Polski" - Zakopane. Turyści jeżdżą również w Sudety, by odpocząć w Kotlinie Kłodzkiej i Jeleniogórskiej. Region pojezierzy w Polsce to przede wszystkim Mazury, obszar suwalsko-augustowski, Kartuski (liczne jeziora, rzeki, kompleksy leśne). Czwarty region to Wyżyna Małopolska: Góry Świętokrzyskie, Kraków i okolice. Tradycyjna forma turystyki w Polsce jest ruch uzdrowiskowy. Do największych polskich uzdrowisk należą: w Karpatach Krynica, Iwonicz-Zdrój, Rabka, w Sudetach Kudowa-Zdrój, Duszniki-Zdrój, Polanica-Zdrój, Świeradów - Zdrój, na nizinach Inowrocław, Ciechocinek, nad morzem Międzyzdroje, Kołobrzeg, Ustka. W ostatnich latach w Polsce z powodzeniem rozwija sie nowa forma turystyki zwana agroturystyka. Czynnikami skłaniającymi ludzi do wybrania wczasów na wsi sa:
- chęć spędzenia czasu w odmiennym niż dotychczas środowisku (np. osoby nie posiadające krewnych na wsi maja teraz możliwość pobytu właśnie tam); - niski koszt wczasów w gospodarstwie rolnym; - posiłki dla letników przygotowywane z produktów pochodzących z gospodarstwa właścicieli, sa wolne od chemii (np. mleko prosto od krowy, chleb wiejski, miód z własnej pasieki, itp.);możliwość praktycznego poznania pracy w gospodarstwie rolnym (np. pomoc przy żniwach czy sianokosach, dojenie krów, karmienie inwentarza); - czynny relaks (jazda konno, zbieranie jagód czy grzybów, kąpiel w rzece).
Miejscowości Turystyczno- Wypoczynkowe o wybitnym znaczeniu dla Turystyki:
1. ZAKOPANE - największy ośrodek kulturalny i turystyczny Podtatrza. Największy w Polsce ośrodek sportów zimowych (kolejki, wyciągi, zespół skoczni narciarskich). Uzdrowisko wykorzystujące warunki klimatyczne oraz ciepłe źródła (Antałówka).
2. CZĘSTOCHOWA - duży ośrodek kulturalno-naukowy. Zabytki: Zabudowa Jasnej Góry z klasztorem Paulinów, bazyliką (XVII w.), Kaplicą NMP (XV-XVII w.) z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej (XIV w.), obwarowaniami (XVII-XVIII w.).
3. KAZIMEIRZ DOLNY - od końca XIX w. Ośrodek letniskowy. Obecnie znany ośrodek turystyczno-wypoczynkowy, przystań żeglugi na Wiśle. Zabytki: kościół farny św. Jan Chrzciciela i św. Bartłomieja Apostoła (1586-1589) pierwotnie gotycki z 1. połowy XIV w., ufundowany przez Kazimierza Wielkiego, ruiny zamku królewskiego (XIV w.) zbudowanego prawdopodobnie przez Kazimierza Wielkiego, ruiny zamku rycerskiego z XIV w., wolnostojąca cylindryczna baszta - prawdopodobnie z XIII w.
4. SZCZECIN - ważny port morski, rybacki i śródlądowy. Zabytki: Kościoły - Franciszkanów, baszta Siedmiu Płaszczy, ratusz (XIII, XV, XVII w.), zamek książąt pomorskich z sarkofagami książąt pomorskich (XVI-XVII w., studnia Orła Białego (1732), w południowej części miasta największy w Polsce wiatrak typu holenderskiego (XIX w.)
5. MALBORK - Znany ośrodek turystyczny. Krzyżacki zamek obronny, obejmujący: Zamek Wysoki (1276-1280, rozbudowa 1334-1344) z salą kapitulną, skarbcem, refektarzem, kapitularzem i kaplicą NMP. Zamek Średni (koniec XIII w.), z pałacem wielkiego mistrza, wielkim refektarzem, kaplicą św. Bartłomieja. Zamek Niski (przedzamcze, XIV w.), z arsenałem, ludwisarnią i kościołem św. Wawrzyńca. Obwarowania (1330-1350) z ba 6 6.
6. USTRZYKI GÓRNE - Ośrodek turystyczny i sportów zimowych położony na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Punkt wyjściowy wycieczek na Halicz, Połoninę Caryńską, Tarnicę, Wielką Rawkę. Na wschód od Ustrzyk Górnych, w pobliżu Tarnawy Niżnej, znajduje się częściowy rezerwat torfowiskowy, o powierzchni 34,40 ha, utworzony 1976, obejmujący dwa torfowiska wysokie z naturalną roślinnością torfowiskową. Drugi częściowy rezerwat torfowiskowy - Litomirz utworzono w pobliżu ujścia potoku Litomierz do Sanu, na wschód od Ustrzyk Górnych. masztami i Bramą Mostową.
7. WARSZAWA - stara zabudowa miasta została niemal w całości zniszczona podczas II wojny światowej, po wojnie zrekonstruowana. Stolica Polski. Zespół Starego i Nowego Miasta: Zamek Królewski. Kościół jezuitów NMP Łaskawej, Kościół Nawiedzenia NMP na Nowym Mieście, zespół klasztorny po augustiański (obecnie Franciszkanek): kościół Św. Marcina, pałac Krasińskich, pałac Raczyńskich, obecnie Archiwum Główne Akt Dawnych pałac Sobańskich, pałac Śleszyńskich, pałac Ursuskich, obecnie Wydział Geografii Uniwersytetu Warszawskiego.
Turystyka ma ogromne znaczenie: źródło utrzymania i dochodów miejscowej ludności, chociaż poważnym problemem związanym z ruchem turystycznym jest dewastacja krajobrazu, środowiska (niska kultura turystyczna społeczeństwa polskiego). Turystyka dostarcza dewiz, tworzy sie większy dochód narodowy, rozwijają sie regiony, rozwijają sie obszary wiejskie.
Regiony turystyczne polski, które stać się mogą atrakcją turystyczną Europy i świata:
Każdy z nas lubi podróżować, odkrywać nieznane dotąd miejsca, poznawać nowych ludzi, a wraz z tym nowe kultury i sytuacje. Chęć poznawania świata to naturalna potrzeba człowieka, nic więc dziwnego, że rozwój turystyki międzynarodowej, choć rozpoczęty dopiero w połowie XX wieku, systematycznie przybiera na sile. Tym bardziej, że ciągłe ułatwienia, jakie przynosi nam postęp cywilizacyjny tylko sprzyja wyjazdom, podróżom i to nie tylko w obrębie własnego kraju, ale także poza jego granice. Współczesna turystyka ma charakter ruchu masowego społeczno - kulturowego. Obejmuje on podróże ludzi dla przyjemności, poznania świata, rozrywki, wypoczynku, uczenia, biznesu, z potrzeb kulturalnych, religijnych odbywane pieszo lub środkami lokomocji. Ruch ten jest celowy, dobrowolny i przebiega w określonym czasie.
Podstawowym kryterium podziału turystyki są zatem potrzeby człowieka i wynikające z nich motywy jego działania, stąd też wyróżniamy turystykę wypoczynkową, krajoznawczą, sportową, biznesową, religijno-pielgrzymkową, specjalistyczną. Turystyka jako zjawisko współczesnej kultury społeczeństw znajduje odzwierciedlenie w różnych sferach życia: psychologicznej, społecznej, przestrzennej i ekonomicznej i pełni wiele funkcji w społeczeństwie, jak i gospodarce wielu krajów.
Istotną rolę turystyka odgrywa także w Polsce. Według Światowej Organizacji Turystyki Polskę w 1998 roku odwiedziło 18,8 mln turystów, co plasuje nasz kraj na 8 miejscu. O atrakcyjności turystycznej Polski decydują zarówno różnorodne walory stanowiące podstawę do rozwoju wielu form turystyki, jak przebiegające przez jej terytorium szlaki komunikacyjne łączące Europę Wschodnią i Zachodnią oraz Północną i Południową. Do najważniejszych walorów turystycznych natomiast należą: atrakcyjne elementy środowiska naturalnego, czyli piękne, urozmaicone krajobrazy, piaszczyste plaże, ciepłe morze, lasy, jeziora oraz góry, po których latem można się wspinać, zimą zaś jeździć na nartach. Ważnym elementem środowiska przyrodniczego przyciągającym turystów są wody lecznicze (mineralne) - w miejscach ich występowania powstały uzdrowiska. Dodatkowym atrybutem są liczne i cenne zabytki kultury materialnej - zamki, pałace, budowle sakralne różnych religii, muzea, a ponadto dobrze rozbudowana i odpowiedniej jakości baza turystyczna - hotele, pensjonaty, pola campingowe i namiotowe, restauracje, bary, baseny, wyciągi, koleje linowe, zagospodarowane plaże itp.
Jednym z najważniejszych regionów turystycznych wykorzystywanym szczególnie w sezonie letnim jest pas Pobrzeża Południowo bałtyckiego. Ze względu na różnorodność nadmorskich krajobrazów, liczne zabytki architektury oraz mnogość imprez artystycznych organizowanych w najważniejszych ośrodkach w sezonie letnim obszar ten stał się istotnym regionem turystycznym także dla obcokrajowców.
Wzdłuż całego wybrzeża rozsiane są mniejsze i większe miejscowości turystyczno- wypoczynkowe, spośród których największą popularnością cieszą się: Świnoujście, Międzyzdroje, Kołobrzeg, Mielno, Łeba, Jastarnia, Hel, Sopot i Kuźnica Morska. Dużym i licznie odwiedzanym centrum turystycznym pobrzeża jest Gdańsk. Znajdują się tu wprawdzie liczne piaszczyste plaże, lecz magnesem przyciągającym turystów są zabytki oraz niepowtarzalna uroda i atmosfera tego tysiącletniego miasta. Najcenniejszym obszarem zabytkowym Gdańska jest Główne Miasto. Góruje nad nim gotycki kościół Najświętszej Marii Panny - największy na świecie kościół wybudowany z cegły. Najpiękniejszą ulicą - placem Głównego Miasta jest Długi Targ, wzdłuż którego rozciągają się przepiękne kamieniczki, jak chociażby Złota kamienica oraz przylegający do niej Dwór Artusa z XIVw. - klub bogatych gdańskich kupców. Na placu stoi także, dobrze wszystkim znana, fontanna Neptuna - symbol Gdańska i jego związków z morzem. Długi Targ zamyka Zielona Brama, a za nią znajduje się stary gdański port nad Motławą, nad którym góruje wybudowany w połowie XV w. Stary Żuraw.
Obok Gdańska ważnym portem i miastem często odwiedzanym przez turystów jest Szczecin. Chlubą miasta jest Zamek Książąt Pomorskich, który jest obecnie jednym z najcenniejszych zabytków architektury gotyckiej i renesansowej w Polsce. Innymi ważnymi zabytkami Szczecina są również Stary Ratusz z przełomu XIV i XV w. oraz kościoły Franciszkanów oraz św. Piotra i św. Pawła.
Historie tych miast, niezwykle ciekawe, oraz zabytki z odległych czasów z pewnością stanowią więc niezwykły atut dla turystów nie tylko z Polski, ale i Europy.
Krajobraz nadmorski to jednak nie tylko atrakcyjne miasta i zabytki, ale także piękne krajobrazy. Zaliczyć do nich można wybrzeża klifowe powstające na skutek uderzeń fal o brzeg, najpiękniejsze przykłady tego typu wybrzeża podziwiać możemy w Gdyni - Orłowie oraz na wyspie Wolin, na zachód od miejscowości Międzyzdroje. Ciekawa jest zaś historia kościoła w Trzęsaczu, niewielkiej miejscowości położonej niedaleko Kołobrzegu. Na skutek niszczącej działalności fal morskich w 1910r. część murów kościoła osunęła się do morza, a kilka lat temu znikła ostatnia ściana tego budynku.
Niezwykłą atrakcją turystyczną polskiego wybrzeża jest także, położona na terenie Słowińskiego Parku Narodowego, Łeba, miejscowość przyciągająca turystów, nie tylko z kraju, piękną plażą, zagadkowymi ruinami gotyckiego kościoła zniszczonego przez wędrujące piaski oraz unikalną w tej części Europy atrakcją - ruchomymi wydmami. Na tym wąskim pasie wydmowym oddzielającym jezioro Łebsko od Bałtyku, znajdują się, bowiem największe w Europie Środkowej wzgórza wydmowe o wysokości do 42 m.n.p.m. tworząc prawdziwie pustynny krajobraz. Pod naporem zachodnich wiatrów mogą się one poruszać do ok. 10 m w ciągu roku i zasypywać nawet wysokie partie lasu.
Pobrzeże Południowo bałtyckie bez wątpienia może się stać atrakcją turystyczną dla podróżnych i zwiedzających nie tylko z Polski, ale także z Europy, a nawet świata. To region o przepięknych, niespotykanych naturalnych formach przyrody, a także cudowne miasta z długą i ciekawą historią oraz unikalnymi zabytkami.
Równie atrakcyjne dla wypoczynku są pojezierza, a w szczególności Pojezierze Mazurskie, czyli kraina Wielkich Jezior - najczęściej odwiedzane przez turystów. Charakteryzuje się ona bogactwem jezior i lasów, dłuższym niż pas pobrzeży sezonem kąpielowym, co umożliwia uprawianie różnorakich form aktywności sportowej, w tym turystyki specjalistycznej, począwszy od żeglarstwa, wędrówek kajakowych latem po wyścigi bojerów zimą. Mazury to także obszar licznych ośrodków m.in. Olsztyn, Giżycko, Ruciane - Nida, Ełk, Golub - Dobrzyń, a w nich liczne zabytki architektury.
Centrum Mazur to przede wszystkim kraina o niepowtarzalnym krajobrazie zachwycającym harmonijnym połączeniem rozległych jezior o nieregularnych kształtach, wśród nich dwa największe jeziora Polski: Śniardwy i Mamry, kompleksów leśnych wyłaniających się zza licznych pagórków i malowniczej szachownicy pól. Miasta oddalone są od siebie o 20-30 km, co wynika z planowego ich rozmieszczenia przed kilkuset laty. W każdym można znaleźć ciekawe miejsca, zabytki. Olsztyn jest jedynym dużym miastem na Pojezierzu Mazurskim. Założony został w połowie XIV w. przez Krzyżaków. Z okresu średniowiecza powstały w mieście m.in. gotycki zamek, Stary Ratusz oraz Wysoka Brama. Okolice Mrągowa natomiast to środkowa część tego pojezierza, a zarazem także centrum sportów wodnych. Co roku odbywa się tutaj festiwal muzyki "Piknik Country", który ściąga fanów tej muzyki i turystów z całego świata.
Ważnym miejscem wycieczek turystycznych jest Giżycko nazwane stolicą krainy tysiąca jezior - w lecie staje się ruchliwym centrum sportów wodnych. Dla miłośników historii natomiast istotnym okaże się Gierłoż, a w nim największy zespół hitlerowskich bunkrów, tzw. Wilczy Szaniec; zamek krzyżacki i gotycki kościół św. Jerzego w Kętrzynie, twierdza Boyen we wspomnianym wcześniej Giżycku oraz Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Leśniczówce Pranie. Dla pielgrzymów z całej Europy jest natomiast barokowa Świątynia Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Świętej Lipce. Największe wrażenie na turystach robią jednak koncerty organowe, wykonywane na instrumencie pochodzącym z 1721 roku.
Tak, więc Kraina Wielkich Jezior stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną, głównie ze względu na malownicze krajobrazy naturalnych jezior i lasów, które dają wielkie możliwości biernego jak i aktywnego wypoczynku ludziom z różnych zakątków świata.
Kolejnym regionem turystycznym Polski są obszary górskie, które w przeciwieństwie do wybrzeża i pojezierzy, przyciągają turystów przez cały rok. Szczególnie atrakcyjne są Tatry - jedyne w Polsce pasmo wysokogórskie o typowym alpejskim krajobrazie. U ich podnóża położony jest największy w Polsce ośrodek turystyczny - Zakopane zwane zimową stolicą Polski. Tym, co przyciąga ogromne rzesze turystów i kuracjuszy do Zakopanego i jego okolic jest przepiękny krajobraz Tatr, możliwość uprawiania aktywnych form wypoczynku, takich jak wędrówki, wspinaczka, narciarstwo, a także zachowany w strojach, muzyce, tańcach i architekturze niepowtarzalny górski folklor. W okresie zimowym największą atrakcją Zakopanego są z pewnością organizowane na Wielkiej Krokwi skoki narciarskie, na które zjeżdżają turyści i kibice, nie tylko z Polski, ale też Europy i świata. W celu ochrony niepowtarzalnej przyrody tatrzańskiej utworzono Tatrzański Park Narodowy, na terenie którego znajduje się najwyższy szczyt polskich Tatr - Rysy, Giewont, liczne jeziora zwane stawami, np. Morskie Oko, Czarny Staw, a także najgłębsza jaskinia Tatr Zachodnich -Jaskinia Śnieżna w Dolinie Małej Łąki. W łańcuchu karpackim dużą popularnością cieszą się również Beskid Śląski - jeden z lepiej zagospodarowanych turystycznie obszarów górskich, łatwo dostępny posiada gęstą sieć szlaków turystycznych, narciarskich tras zjazdowych i kilkadziesiąt wyciągów. Największymi centrami turystycznymi Beskidu Śląskiego są Ustroń, Wisła i Szczyrk.
Dla wielu jednak najpiękniejsze góry Polskie to Pieniny - pasmo górskie o niepowtarzalnym uroku. Na bardzo małej przestrzeni 30 km2 podziwiać można wiele rozmaitych form krajobrazowych i olbrzymie bogactwo przyrody - leniwym turystom wystarczy spływ przełomem Dunajca - atrakcja turystyczna na miarę europejską, na pozostałych czeka Orla Perć z Trzema Koronami i Sokolicą. Przejście tej drogi wymaga wysiłku, ale dostarcza niezapomnianych przeżyć. Ta najbardziej urozmaicona część Pienin objęta jest ochroną Pienińskiego Parku Narodowego. Atrakcję Pienin stanowią także liczne miejscowości: Szczawnica, a w niej Muzeum Pienińskie, kolej krzesełkowa na Polanicę oraz wodospad Zaskalnik, Czorsztyn i warte obejrzenia ruiny zamku oraz bacówka pasterska.
Kolejnym bardzo ważnym regionem turystycznym są Sudety. Jego atrakcyjność wynika z urozmaiconej rzeźby, korzystnych warunków klimatycznych, licznych źródeł wód mineralnych oraz wielu zabytków kultury materialnej - zabytkowych miast, zamków, pałaców, obiektów sakralnych.
Sudety są jednym z najlepiej zagospodarowanych turystycznie regionów Polski. Jest tu najwięcej pensjonatów i schronisk górskich oraz dobrze wytyczonych szlaków turystycznych. Ruch turystyczny koncentruje się przede wszystkim w dwóch sudeckich kotlinach: Jeleniogórskiej i Kłodzkiej. Są one znakomitymi bazami wypadowymi dla wycieczek w Karkonosze z najwyższym szczytem Śnieżką, Góry Izerskie, Góry Kaczawskie, Góry Złote, Masyw Śnieżnika oraz w Góry Stołowe.
Góry Stołowe to jedyne góry płytowe w Polsce, są więc dużą atrakcją. Błędne Skały i Szczeliniec Wielki utworzyły tu prawdziwe labirynty, przez które można przejść tylko znakowanym szlakiem. Na ich obszarze istnieje Park Narodowy Gór Stołowych. Sudety znane są także ze swych leczniczych źródeł, wokół których powstały liczne uzdrowiska. Najstarszym z nich jest XV-wieczne w Cieplicach Śląskich, a także młodsze w Świeradowie, Polanicy, Dusznikach Zdroju, Kudowie Zdroju, Szczawnie itd.
Przenosząc się z pięknych krajobrazów polskich gór w tereny wyżynne warto wspomnieć o Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. W jej wapiennych skałach wykształciły się różnorodne formy kresowe: doliny, żłobki, jaskinie, skałki, izolowane wzgórza. Krasowych jaskiń naliczono tu dotąd ponad tysiąc. Spośród wielu dolin krasowych tej wyżyny najpiękniejsza jest Dolina Prądnika, której przyrodę objęto ochroną tworząc Ojcowski Park Narodowy. Strome zbocza doliny są zalesione, a równe, płaskie dno pokrywają łąki. Z dna i zboczy wyrastają pojedyncze wapienne skały o różnorodnych kształtach - najbardziej oryginalną jest Maczuga Herkulesa. Na stromo opadającej ku Dolinie Prądnika Skale, zwanej Pieskową, wznosi się jeden z najpiękniejszych w Polsce gotycko -renesansowych zamków. Został on zbudowany w XIVw. przez króla Kazimierza Wielkiego.
Drugą polską wyżyną znaną wśród turystów jest Wyżyna Kielecka, a szczególnie znajdujące się w jej obrębie Góry Świętokrzyskie. Najwyższym ich pasmem są Łysogóry ze szczytem na Łysicy. Atrakcją turystyczną jest jedna z najpiękniejszych form zjawisk kresowych - jaskinia Raj - pełna stalaktytów, stalagmitów, stalagmatów, pereł jaskiniowych draperii. Ponadto Puszcza jodłowa w Łysogórach, stanowiąca część Świętokrzyskiego Parku Narodowego.
Wędrując dalej po Polsce warto zatrzymać się na Nizinie Podlaskiej w dolinie Biebrzy. Dziś coraz trudniej znaleźć tereny odludne, gdzie można rozkoszować się widokami przyrody nietkniętej ludzką ręką. Takimi wyjątkowymi miejscami są rezerwaty. Do największych, najciekawszych i możliwych do zwiedzenia pod opieką pracownika parku narodowego należy Czerwone Bagno, leżące właśnie w najbardziej niedostępnej części Doliny Biebrzańskiej. Bagna zajmują tutaj powierzchnię około 90 tysięcy ha, stanowiąc najcenniejszy w Europie Środkowej obszar torfowisk niskich. Aby uchronić ten niezwykle interesujący krajobraz bagienno - torfowiskowy utworzono tutaj w 1993r. Biebrzański Park Narodowy. Liczne ambony widokowe i drewniane pomosty pozwalają na obserwację przyrody w najbardziej niedostępnych miejscach. Brak tu osad ludzkich, więc bezpośrednie spotkania z leśnymi zwierzętami nie należą do rzadkości.
Obok tych wszystkich naturalnych krajobrazów, pięknych widoków równie istotną rolę w polskiej turystyce odgrywają zabytkowe miasta o bogatej przeszłości historycznej rozmieszczone w całym kraju. Szczególnie cenne obiekty zostały wpisane na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Należą do nich liczne zabytki jednego z najważniejszych i najstarszych miast Polski - Krakowa. Najstarszą dzielnicą Krakowa jest Stare Miasto. Zachowały się tu pozostałości murów obronnych, średniowieczny układ ulic, bogata, mieszczańska architektura, wiele kościołów, a przede wszystkim piękny krakowski rynek. Na jego środku stoją sukiennice, w których niegdyś mieściły się składy i kramy z suknem. Nad Starym Miastem góruje gotycki kościół Mariacki. A całą staromiejską część Krakowa otacza pas zieleni - stuletnie Planty. Inne atrakcje Krakowa to Wawel - dawna rezydencja władców polskich, obok Kaplica Zygmuntowska, poza tym Brama Floriańska oraz Collegium Maius - jeden z najstarszych gmachów Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Najważniejszym miastem Polski jest oczywiście stolica, czyli Warszawa, która także dzięki swej bogatej historii i licznym zabytkom ściąga co roku rzesze turystów z różnych części Europy, a nawet świata. W stolicy Polski godne zobaczenia są z pewnością: zrekonstruowane historyczne centrum miasta z Zamkiem Królewskim, Barbakanem oraz zespoły pałacowo - parkowe: Wilanów i Łazienki. Ponadto Nowe Miasto z gotyckim kościołem Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny, katedrą św. Jana, barokowym kościołem sióstr Sakramentek, a także pałace Radziwiłłów, Staszica, Belweder, zespół w Natolinie, liczne pomniki: Kolumna Zygmunta III, Kopernika, Chopina, Bohaterów Warszawy 1939-1945.
Inne godne zwiedzenia miasta polskie i ich zabytki to: w Toruniu średniowieczne miasto z ratuszem staromiejskim, w Malborku gotycki Zamek Krzyżacki z XIII-XIV w., w Zamościu renesansowa zabudowa Starego Miasta z ratuszem z końca XVI w., w Gnieźnie katedra gotycka z XIV w. i słynne Drzwi Gnieźnieńskie. Ważnym historycznym miejscem dla Polaków, ale także tysięcy turystów z Europy i świata jest Oświęcim - miejsce martyrologii z czasów II wojny światowej. W mieście tym istnieje możliwość zwiedzania obozów koncentracyjnych w Oświęcimiu i Brzezince.
Wśród innych form turystyki ważną rolę odgrywa turystyka pielgrzymkowa. Główne katolickie ośrodki pielgrzymkowe to:
Częstochowa, gdzie znajduje się zespół klasztorny Paulinów na Jasnej Górze. To najważniejsze miejsce kultu religijnego w Polsce rocznie odwiedza 2 miliony pielgrzymów.
Kolejny ośrodek pielgrzymkowy to Kalwaria Zebrzydowska i mieszczący się w niej klasztor Bernardynów z początku XVII wieku oraz 42 obiekty sakralne drogi Męki Pańskiej. Inne ośrodki pielgrzymkowe to Góra Świętej Anny na wyżynie Śląskiej oraz Licheń - miejsce budowy największego kościoła w Polsce odwiedzonego przez papieża - Jana Pawła II, dające jednocześnie możliwość wypoczynku wśród lasów i jezior.
Tak, więc Polska jest krajem o znacznych, lecz - niestety - tylko w niewielkim stopniu wykorzystanych, możliwościach rozwoju turystyki. Naszymi atutami są m.in. urozmaicony krajobraz, zarówno górski jak i nadmorski, duża liczba jezior, liczne źródła wód leczniczych, znaczna liczba zabytków kultury materialnej, wiele muzeów oraz miejsc kultu religijnego. Od wielu lat stanowią one atrakcję turystyczną i to nie tylko dla Polaków, ale także dla turystów z Europy i całego świata. O tym, że Polska jest krajem atrakcyjnym turystycznie dla obcokrajowców, świadczy wciąż wzrastająca liczba osób odwiedzających nasz kraj oraz zyski, jakie Polska osiąga na turystyce zagranicznej.
Tym, co ogranicza rozwój turystyki, jest przede wszystkim słabo rozwinięta baza turystyczna, a także słaba znajomość języków obcych w Polsce.
Agroturystyka
Agroturystyka staje się obecnie coraz bardziej popularnym sposobem na odpoczynek na łonie natury. Gospodarstwa agroturystyczne zlokalizowane są we wszystkich regionach kraju, a szczególnie w obszarach malowniczych, gdzie dominują lasy, jeziora, rzeki i czyste powietrze.
Agroturystyka jest formą turystyki wiejskiej, ponieważ gospodarstwa takie zlokalizowane są głównie na obszarach wiejskich, często po prostu powstają poprzez rozbudowę domów na wsi i stworzeniem ciekawego zaplecza umożliwiającego bezpośredni kontakt z naturą.
Z agroturystyki najczęściej oczywiście korzystają osoby mieszkające na stałe w mieście. Taka forma wypoczynku umożliwia im kontakt z życiem na wsi, poznawanie przyrody, zwierząt, korzystanie z uroków krajobrazu i wdychanie świeżego powietrza. Agroturystyka polega generalnie na stworzeniu niewielkiej bazy pokojowej w gospodarstwie na wsi, gdzie turyści mogą przenocować. Często nocleg wiąże się również z pełnym wyżywieniem. Jedzenie w gospodarstwie agroturystycznym samo w sobie może być formą turystyki. Można w ten sposób poznawać nowe potrawy, charakterystyczne dla danego regionu, spróbować produktów naturalnych, bez konserwantów i środków chemicznych takich jak świeże mleko, masło czy ser. Często można także spróbować wyrobów mięsnych i innych potraw, z którymi na co dzień nie mamy styczności. Agroturystyka to także rozrywka. Gospodarze planują ciekawe wypady do lasu, na grzybobranie, w celu zbierania różnych innych leśnych owoców jak jagody czy poziomki. Organizują duże ogniska, grillowanie, atrakcje związane z nocą świętojańską i inne.
Agroturystyka to przede wszystkim bezpośredni kontakt przyrodą. Szczególnie ciekawe dla dzieci będzie poznawanie wszystkich zwierząt występujących w gospodarstwie domowym, często nawet mogą zobaczyć te raczej nietypowe dla gospodarstwa jak na przykład strusie. Ponadto można spędzać czas w ciszy, a świeżym powietrzu, delektować się spokojem. Miłośnicy jazdy konnej mogą wybrać gospodarstwo agroturystyczne ze stadniną, a ci którzy lubią łowić ryby, takie, które posiada własny staw.
Agroturystyka to zupełnie inna forma wypoczynku niż normalny pobyt w górach, nad morzem czy w innym miejscu. Generalnie chodzi o ucieczkę od zatłoczonych kurortów, przeładowanych ludźmi plaż i miejscowości. To forma wypoczynku, która pozwala na całkowite wyciszenie i relaks. Eliminuje potrzebę stania w kolejkach po pamiątki, przepychanie się w zatłoczonych miejscach. Czas spędzony w gospodarstwie agroturystycznym w 100 procentach należy do nas i nie wymaga od nas żadnych, poza wypoczynkiem , czynności.
Gospodarze często umilają nam ten pobyt jak mogą, pozwalają na uczestniczenie w wielu czynnościach prowadzonych w gospodarstwie, przygotowują posiłki i oprowadzają po okolicach. W zależności od lokalizacji, możemy korzystać z przyrody niedomkniętej uprzemysłowieniem. Cieszyć nas będą leśne wędrówki, odpoczynek nad cichym jeziorem, ogniska w spokojnej atmosferze. W takim klimacie łatwo zregenerować umysł i odpocząć od problemów.
Rozwój agroturystyki
Agroturystyka jest stosunkowo nową odmiana turystyki, ale coraz szybciej zdobywa nowych zwolenników. Od początku lat dziewięćdziesiątych następuje coraz szybszy rozwój agroturystyki w Polsce. Niewątpliwy wpływ na tempo rozwoju agroturystyki ma struktura społeczeństwa. Generalnie chodzi o liczbę ludności, która mieszka w miastach i liczbę ludności wiejskiej. W ostatnich latach nastąpiło duże ożywienie w rozwoju miast, nastąpiła migracja ludności ze wsi do miast. Dzisiaj w miastach zamieszkuje większość populacji Polaków, a przez to bezpośrednio zwiększa się ich chęć do wyjazdów na wieś. Większość mieszkańców miast to ludzie mieszkający w blokach, zdani na codzienny hałas, zanieczyszczenie powierza, brak miejsc wypoczynku nad wodą czy czystych parków. Agroturystyka dziś wychodzi naprzeciw pragnieniom ludzi do odpoczynku w ciszy, spokoju, na łonie natury, bez konieczności wdychania spalin.
Rozwój agroturystyki jest również wynikiem sytuacji ekonomicznej Polaków. Jest wiele rodzin i osób, które z powodów ekonomicznych nie mogą pozwolić sobie na wypoczynek w drogich hotelach, kurortach czy za granicami kraju. Agroturystyka jest dla tej grupy społecznej najkorzystniejszym rozwiązaniem.. Atrakcyjność regionów kraju w połączeniu ze stosunkowo niskimi kosztami wyjazdy są podstawowymi czynnikami, które zachęcają coraz to większą rzeszę osób do tego rodzaju wypoczynku.
Rozwój miast, kultury miejskiej, zaczerpnięcie wzorów stylu życia z zachodu spowodował zanik tradycyjnej kultury. Dzięki agroturystyce możemy wrócić do korzeni naszego regionu lub poznać zwyczaje innych regionów. Tradycyjne potrawy, obrzędy i biesiady, to tylko część atrakcji, dzięki którym agroturystyka stała się bardzo popularna.
Niewątpliwie do rozwoju agroturystyki przyczynił się również rozwój transportu. Wyposażenie każdej rodziny w samochód daje możliwości samodzielnego podróżowania po kraju i korzystanie z ofert gospodarstw agroturystycznych, które najczęściej znajdują się w dość odległych regionach, gdzie dostęp i powszechność transportu miejskiego i państwowego jest niewielki. Ponadto łatwość znalezienia ofert gospodarstw agroturystycznych Internecie przyczynia się do ich rozwoju, a także jest dodatkowym atutem jeżeli chodzi o wypoczynek. Dostęp do Internetu pozwala na kontakt z rodziną, znajomymi, a dla wielu jest narzędziem pracy. Często spotyka się wczasowiczów, którzy spędzają całe miesiące na wsi po to, aby móc pracować w ciszy i spokoju, z dala od zgiełku i stresu.
Często do wyboru takiej formy wypoczynku zmusza nas stan zdrowia. Miejsca takie jak gospodarstwa agroturystyczne pozwalają prawdziwie odpocząć, pozbyć się stresów, nerwic i innych chorób cywilizacyjnych, a przede wszystkim cieszą się popularnością ze względu na świeże, czyste powietrze.
Rozwój agroturystyki spowodowany jest również zmianą struktury Polskiej wsi. Wiele małych gospodarstw, dla których niewielka produkcja rolna staje się nieopłacalna, decyduje się na zmianę sposobu zarabiania pieniędzy. Opłacalność tylko dużych, zmechanizowanych gospodarstw spowodowała, że rolnicy z niewielką ilością pola zdecydowali się na przekwalifikowanie i stworzenie małej bazy pokojowej i przekształcenie swojego gospodarstwa w agroturystyczne.
Rozwój agroturystyki w Polsce
Agroturystyka w Polsce rozwija się niewątpliwie również dzięki możliwości jej finansowania z funduszy Unijnych. Istnieją specjalne programy, do których rolnicy mogą się zgłaszać i w razie otrzymania dofinansowania rozwój gospodarstwa jest o wiele łatwiejszy. Uzyskane fundusze można przeznaczyć na ulepszenie bądź poszerzenie oferty pokoi do wynajęcia, polepszenie infrastruktury gospodarstwa, sworznie dodatkowych miejsc i atrakcji do wypoczynku, jak na przykład jazda konna, mini zoo czy inne.
Łatwo także zauważyć, że większość domów na wsi stanowią duże, wysokie budynki, które w większości są praktycznie niezamieszkałe, z uwagi na wyemigrowanie młodszego pokolenia do miasta. Łatwo i warto w takim przypadku zainwestować w remont i stworzenie bazy noclegowej i higieniczno-sanitarnej dla potrzeb gospodarstwa agroturystycznego. Prowadzenie takiego typu turystyki jest w stanie stanowczo polepszyć sytuację ekonomiczną rolników, dl których opłacalność produkcji z gospodarstwa jest zbyt mała.
Poza sprawami dofinansowań ważne jest także samo zainteresowanie agroturystyką rolników. Dokształcanie się , uczestnictwo w programach Unijnych, chęć rozwoju to tylko część z pozytywów dzięki, którym polska agroturystyka się rozwija. Ważnym czynnikiem jest również samoorganizowanie się rolników, którzy tworzą różnego rodzaju zgrupowania i stowarzyszenia. Wymieniają w ten sposób poglądy, dzielą się informacjami. Często takie stowarzyszenia agroturystyczne same organizują kursy, szkolenia, sprowadzają ekspertów w celach konsultacji i nauki. Dzięki wszystkim tym działaniom agroturystyka rozkwita na terenach wiejskich i staje się doskonałą alternatywą dla wielu Polaków.
Ważne jest również zaangażowanie miejscowych władz terytorialnych i polityka państwa. Odpowiednie dofinansowania, reklama, promowanie tego rodzaju wypoczynku, promocja danego regionu, obszarów i wiejskich, ochrona przyrody, dbałość o środowisko naturalne, stanowią podstawę do dalszego rozwoju agroturystyki w Polsce .
Agroturystyka również dla artystów
Agroturystyka to też doskonały sposób na spędzanie czasu dla artystów i pasjonatów różnych form sztuki i wyrażania siebie poprzez własna twórczość. Dla tych, którzy odnaleźli już swoje hobby w formie malarstwa, fotografii czy nawet pisania, oferta agroturystyczna będzie doskonała na spędzanie czasu wolnego. Cisza, spokój, piękno krajobrazów, urzekająca przyroda lasu , rzek, jezior czy gór to doskonałe warunki do fotografowania, malarstwa i pisania. Możemy w ten sposób zatrzymać te piękne chwile na dłużej i wspominać je później oglądając nasze prace.
Ci, którzy nie odnaleźli jeszcze swojej dziedziny mogą dopiero spróbować swoich sił w wymienionych rodzajach sztuki, a także realizować się w proponowanych przez gospodarzy różnego typu atrakcyjnych dziedzinach.
Wśród propozycji jakie dostępne są w gospodarstwach agroturystycznych można wymienić: garncarstwo i tworzenie własnej ceramiki, wyplatanie koszy i innych przedmiotów z wikliny, haftowanie, a także poznawanie innych metod tworzenia pięknych rzeczy, które znane są w danym regionie. Charakterystyczne sztuki dla różnych regionów to między innymi tworzenie wycinanek, chustek, serwetek i innych rzeczy na szydełku, wyszywanie obrazów czy wzorów na ubraniach, serwetach czy obrusach.
Agroturystyka oferuje jeszcze wiele innych atrakcji związanych z własnoręcznym tworzeniem pięknych przedmiotów czy ozdabianiem tych już posiadanych. Możemy nauczyć się sztuki tworzenia witraży, malowania na szkle, czy rzeźbienia w drewnie. Dla pasjonatów przyrody, a szczególnie kwiatów dostępne są w niektórych gospodarstwach agroturystycznych ogrody, w których spotkać można także gatunki przeznaczone na suche bukiety. Własnoręcznie możemy stworzyć kompozycje kwiatowe w formie bukietów, obrazów czy innego rodzaju naturalnych stroików. Oczywiście możemy tworzyć również kompozycje dowolne ze wszystkich darów natury jakie znajdziemy w okolicy. Do tego celu doskonale nadadzą się różne gałęzie, suszone liście, jarzębina, pachnące zioła, zboża czy szyszki.
Agroturystyka atrakcją dla rybaków, myśliwych i pasjonatów jazdy konnej
Szukając odpowiedniego dla siebie miejsca na spędzenie wolnego czasu, wiemy doskonale co nas pasjonuje. Dla tych, którzy są zwolennikami łowienia ryb czy polowania na dziko żyjące w polskich lasach zwierzęta również znajdą się odpowiednie gospodarstwa agroturystyczne.
Oferta dla rybaków jest bardzo bogata. Agroturystyka w Polsce im wychodzi na przeciw. Gospodarze często posiadają własne stawy hodowlane, w których złowić można wiele gatunków ryb. Przyjemność jest o tyle większa, że można je nie tylko własnoręcznie obrać, ale również usmażyć. Oprócz pieczenia na grillu, oferowane są ogniska, pieczenie ryby na obracanym rożnie czy nawet na patyku. Bliskość stawu pozwala najbardziej profesjonalnym rybakom na szybkie przejście z noclegu do miejsca połowu, szczególnie ważne, gdy wybiera się na połów wczesnym rankiem.
Pasjonaci myślistwa powinni wybrać gospodarstwa agroturystyczne, które często wspólnie organizują polowania. W zależności od okresu w jakim jesteśmy polowanie będzie na różna zwierzynę. Organizowane są nie tylko polowania indywidualne, ale i zbiorowe i z nagonką. Najprzyjemniejsze w agroturystyce jest to, że gospodarze często pomagają w oprawianiu zwierzyny i razem z nami przygotowują ucztę. Gospodarstwa agroturystyczne, w których przewidziane są polowania są profesjonalnie wyposażone do polowania jak i do biesiady po nim. Organizowane są ogromne ogniska, na których samodzielnie można usmażyć sobie własna zdobycz. Atmosfera i emocje są niezapomniane. Gospodarstwa agroturystyczne dostępne są cały rok, więc dla myśliwych jest to dodatkowy plus ponieważ sezon na polowania rozciąga się również poza okres wiosenny i letni.
Jazda konna to również przyjemność, którą serwują nam gospodarstwa agroturystyczne. Często wyposażone są w stadninę z ujeżdżalnią, a dodatkowo umożliwiają przejażdżki po okolicznych lasach czy łąkach. Takie wyprawy dla zwolenników jazdy konnej są niezapomnianym przeżyciem i nie mogą się równać z jazdą tylko w wydzielonym obszarze, oferowana przez niektóre stadniny miejskie. Agroturystyka oferuje jazdę konna podczas wszystkich pór roku, więc możemy aktywnie spędzać w ten sposób czas nie tylko latem.
Agroturystyka Wielkopolska
Agroturystyka wielkopolska tak jak tego typu działalność we wszystkich innych regionach kraju jest skierowana do turysty specyficznego. Osoba, która preferuje szalone wakacje w luksusowym kurorcie lub ekstremalne wspinaczki górskie raczej nie będzie usatysfakcjonowana atrakcjami, które może zaproponować agroturystyka wielkopolska. Niemniej jednak amatorów wczasów pod gruszą nie brakuje, a nawet wręcz przeciwnie. Ludzie są już znudzeni corocznym leżakowaniem na przeludnionych, brudnych plażach czy też zagranicznymi wojażami, podczas których można się bardziej zmęczyć, niż wypocząć. Dlatego też nawet agroturystyka wielkopolska, mimo że nie ma w tej okolicy gór, jezior czy morza, staje się dla przemęczonego człowieka miejscem, gdzie wreszcie może odetchnąć. Proste gospodarskie zajęcie typu dojenia krów czy rąbania drewna mogą być prawdziwą frajdą. Agroturystyka wielkopolska proponuje nam też np. spanie na sianie czy udział w żniwach, więc jeśli ktoś wychował się w mieście i nigdy nie robił czegoś takiego, ma szansę spróbować.
Agroturystyka Mazury
Rozwój turystyki regionalnej przyczynia się do ogólnego rozwoju gospodarczego kraju, w związku z czym coraz więcej osób żyjących do tej pory z rolnictwa w pewnym sensie zmienia branżę. Przykładowo agroturystyka mazury jest dość istotnym źródłem dochodu dla mieszkańców tych okolic, szczególnie w sezonie letnim. Różnego rodzaju projekty unijne i programy mające na celu wspomaganie gospodarki ułatwiają tego typu działalność. Agroturystyka mazury cieszy się duża popularnością wśród turystów i wczasowiczów, ponieważ ma im wiele do zaoferowania. Są to przede wszystkim jeziora, które pełnią nie tylko funkcję kąpielisk, ale są gratką dla wędkarzy i amatorów żeglowania. Cisza, spokój i świeże powietrze sprawiają, że agroturystyka mazury ściąga urlopowiczów nie tylko z kraju, ale i zza granicy. Taki wypoczynek jest bardzo wskazany zarówno dla ciała, jak i skołatanych nerwów. Poza tym jeśli ktoś potrzebuje nieco innych atrakcji, agroturystyka mazury nie wyklucza przecież wypadów do okolicznych miast.
Turystyka i Agroturystyka w Polsce