1.Wykształcenie się przedsiębiorstw. Pojęcie przedsiębiorstwa i zakładu produkcyjnego- różnice
Różne definicje, w których artykułowane są czynniki: Rzeczowe, Zarządzania, Finansowe, Prawne, Społeczne
Pojęcie przedsiębiorstwa - Definicja z ustawy z dnia 25 września 1981r. o przedsiębiorstwach państwowych:
Art.1”Przedsiębiorstwo państwowe jest podstawową jednostką organizacyjną gospodarki narodowej, służącą zaspokojeniu potrzeb społecznych, tworzoną w celu osiągania efektywnych ekonomicznie wyników przez produkcje dóbr, świadczenie usług lub inną działalność.
2.Przedsiębiorstwo jest samodzielną, samorządną i samofinansującą się jednostka gospodarczą, posiadającą osobowość prawną”.
Ustawa z dnia 25 września 1981r. o przedsiębiorstwach państwowych (tekst jednolity Dz. U. Z 1991r. Nr 18, poz.80 z późniejszymi zmianami):
„Przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się podmiotem gospodarczym posiadającym osobowość prawną” - rozdz. 1 art.1.
Przedsiębiorstwo - ma miejsce tylko wtedy, jeśli jest przeprowadzone zarobkowo (a więc z nastawieniem na osiągnięcie zysku).
Zakład - stanowi terytorialnie wydzieloną zorganizowaną część (jedną z części) całego przedsiębiorstwa, w której dokonywana jest działalność techniczno -produkcyjna. W przedsiębiorstwie wielozakładowym pojedynczy zakład nie posiada osobowości prawnej, nie może więc samodzielnie występować na zewnątrz.
Zakład wyodrębniony pod względem: Organizacyjnym, Technicznym, Produkcyjnym
Przedsiębiorstwo - stanowi wyodrębniona z całej gospodarki narodowej jednostkę gospodarczą, społeczną i techniczną, utworzoną w celu trwałego zarobkowania (a więc ponosząca zysk) zaspokajania potrzeb osób trzecich na rynku. Kierownictwo tej jednostki podejmuje decyzje samodzielnie i na własne ryzyko.
2.Przedmiot nauki o przedsiębiorstwie. Wyjaśnić pojęcie nauka o przedsiębiorstwie i nauka o organizacji.
Przedmiot nauki o przedsiębiorstwie:
1.Jest to nauka o jednostkach gospodarczych wytwarzających dobra i usługi zaspokajające codzienne potrzeby (Jednostki małe jednoosobowe, Gospodarstwa rolne)
Nauka o przedsiębiorstwie nie obejmuje gospodarstw domowych.
Nauka o przedsiębiorstwach zajmuje się badaniem relacji ekonomicznych oraz społecznych: wewnętrznych przedsiębiorstw (relacje związane z procesem pracy), z otoczeniem zewnętrznym np .relacje związane ze sprzedażą, zaopatrywaniem się ; oraz relacji planowania, organizowania i motywowania i kontroli.
Nauka o organizacji - dyscyplina naukowa zajmująca się zbiorowym, zorganizowanym działaniem ludzi, której przedmiotem badań są organizacje
2.Przedsiębiorstwo działa w otoczeniu - Otoczenie konkurencyjne, Otoczenie przyjazne, współdziałające
3.Cechy przedsiębiorstwa: Niezależne od systemu gospodarczego( Przedsiębiorczość, Innowacyjność. Gospodarczość, Równowaga finansowa), Zależne od systemu gospodarczego (Autonomia, Duchowość, Forma własności)
3.Cechy przedsiębiorstwajest:
Produkowanie zarobkowe dla zaspokojenia potrzeb osób trzecich, samodzielność decyzyjna w ramach obowiązującego w danym kraju systemu ekonomicznego i prawnego oraz podejmowanie decyzji we własnym ryzyku.
a.Niezależne od systemu gospodarczego: przedsiębiorczość, innowacyjność, gospodarczość oraz równowaga finansowa
b.Zależność od systemu gospodarczego: autonomia, duchowość oraz forma własności
Przedsiębiorczość oznacza podejmowanie inicjatyw we wszystkich sferach życia przedsiębiorstwa łącznie z uwzględnieniem ryzyka. Przedsiębiorstwo działa w otoczeniu konkurencyjny, otoczeniu przyjaznym, współdziałającym.
4.Misja i cele przedsiębiorstwa
Misja - jest to główny cel działania przedsiębiorstwa, intencja jego działania, główna przesłanka.
Cel przedsiębiorstwa - to ogólny stan, który przedsiębiorstwo chce osiągnąć w określonym czasie
Misja przedsiębiorstwa jest to podstawowy sens jego istnienia, który odróżnia to przedsiębiorstwo od innych. Jest to opis wizji tego co zarząd przedsiębiorstwa chce osiągnąć w dłuższym okresie czasu. Misja powinna być na tyle ogólna by nie trzeba było jej zmieniać zbyt często ale precyzyjna na tyle by jednoznacznie definiowała przedsiębiorstwa.
Misja jaka prezentuje TOYOTA ogranicza się do trzech założeń:
Produkowanie wyrobów tam gdzie są odbiorcy; Produkowanie wyrobów, które zaspakajają potrzeby odbiorców różnych segmentów danego rynku; Utrzymywanie światowego poziomu technicznego
Cel przedsiębiorstwa to ogólny stan, który przedsiębiorstwo chce osiągnąć w określonym czasie. Głównym celem każdej organizacji bez względu na jej charakter i typ działalności jest przetrwanie. Cele możemy podzielić na ogólne np. zaspokojenie określonych potrzeb społecznych przez produkowanie niezbędnych dóbr i usług oraz szczegółowe np. osiągnięcie odpowiedniej jakości wyrobu. Cele możemy podzielić według horyzontu czasu na : bieżące 1 rok, wieloletnie 1-5 lat, perspektywiczne powyżej 5 lat. Cele możemy podzielić według hierarchii gdzie różnią się one szczeblami, dziedziną gdyż wyznaczane są dla różnych funkcji realizowanej w organizacji oraz ramami czasowymi. Rodzaje celów organizacji: cele statutowe-okreslają założyciele organizacji i są zawarte w dokumencie założycielskim, cele menedżerskie-określają zarządzający organizacją i są zawarte w planach i programach organizacji, cele egzystencjalne są związane z bytem organizacji. Cele spełniają pewne funkcje: nadają jednolity kierunek działania, sprzyjają dobremu planowaniu są źródłem motywacji, pozwalają na prawidłową ocenę i kontrolę.
5.Typy, formy i rodzaje przedsiębiorstw.
1.Typy : przedsiębiorstwa sektora publicznego, przedsiębiorstwa sektora niepublicznego.
Formy prawa handlowego
1.Przedsiębiorstwa jednostkowe (jednego właściciela)
2. Spółki osobowe: spółka prawa cywilnego, spółka cicha, spółka jawna, spółka komandytowa
3. Spółki kapitałowe: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (spółka z o.o.), spółka akcyjna (S.A.)
4. Formy mieszane (kombinacje spółek kapitałowych i osobowych): akcyjna spółka komandytowa (spółka komandytowa na akcje), spółka komandytowa w wyniku skombinowania spółki zoo i spółki jawnej, spółka podwójna
5.Spółdzielnie
Dwie formy prawne przedsiębiorstw : formy prawa handlowego, formy prawa publicznego
Rodzaje przedsiębiorstw: przedsiębiorstwa rolnicze, przedsiębiorstwa przemysłowe , przedsiębiorstwa handlowe, przedsiębiorstwa transportowe, przedsiębiorstwa budowlano - montażowe
I. Łączenie różnych działalności: przedsiębiorstwa przemysłowo- handlowe, , przedsiębiorstwa przemysłowo - usługowe, przedsiębiorstwa przemysłowo - handlowo -usługowe, przedsiębiorstwa przemysłowo- rolne, przedsiębiorstwa rolno -przemysłowe, przedsiębiorstwa przemysłowo- badawcze, przedsiębiorstwa transportowo -handlowe.
II. Forma organizacyjna: przedsiębiorstwa wielozakładowe, przedsiębiorstwa jednozakładowe
III. Skupienie w przedsiębiorstwie przemysłowym produkcji z różnych gałęzi i branż może wystąpić w formie kombinatu.
Przedsiębiorstwa możemy podzielić ze względu na formę własności : państwowe, komunalne, spółdzielcze i prywatne ; ze względu na przedmiot działania : produkcyjne i usługowe; ze względu na wielkość przedsiębiorstwa: mikroprzedsiębiorstwa , małe , średnie i duże. Oraz ze względu na rodzaj działalności - sekcję gospodarki np. budownictwo, rolnictwo, edukacja ; ze względu na formę organizacyjno-prawną : osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, spółki osobowe oraz spółki kapitałowe.
6.Cechy pełnego wewnętrznego rozrachunku gospodarczego(10 cech)
Rozrachunek wewnętrzny jest metodą zarządzania zespołami ludzi, komórkami organizacyjnymi przedsiębiorstwa.
Występuje w dwóch formach: pełny wewnętrzny rozrachunek gospodarczy, wewnętrzny ograniczony rozrachunek gospodarczy.
Cechy pełnego wewnętrznego rozrachunku gospodarczego (PWRG):
1. WRG stosuje się w przedsiębiorstwach wielozakładowych.
2. Zakłady przedsiębiorstwa są określone w statucie firmy.
3.W statucie firmy określone są relacje miedzy przedsiębiorstwem i zakładami oraz między poszczególnymi zakładami.
4.Każdy zakład ma określoną strukturę organizacyjną, techniczną, produkcyjną.
5.Kierownicy zakładów otrzymują od kierownika przedsiębiorstwa zakres pełnomocnictw.
6.Zakłady prowadzą pełna rachunkowość, sporządzają bilans i rachunek wyników do celów wewnętrznych
7. Zakłady realizują określone zadania w zakresie technicznym, produkcyjnym, ekonomicznym.
8.Działalność zakładów oceniana jest na podstawie uzyskanych wskaźników ekonomiczno - technicznych.
9.WRG daje znaczną autonomię kierownictwu zakładu wyzwalając inicjatywę i gospodarność.
10. Działalność zakładu podlega kontroli zgodnie z zakładowym regulaminem kontroli wewnętrznej.
7.Proces produkcyjny wyrobu. Dezintegracja i integracja w organizacji produkcji
Proces produkcyjny wyrobu - jest to uporządkowany zespół działań cząstkowych mający na celu uzyskanie określonego wyrobu - dobra materialnego
Proces produkcji polega na :
Dezintegracji-rozbieramy wyrób na części i mamy wszystkie części które są potrzebne do stworzenia tego wyrobu. Części będziemy dzielić według podobieństwa wykonania.
Integracji-proces montażu (czyli montujemy wszystko w jedną całość)
Proces produkcji stanowi system.
W systemie występują podsystemy czyli całości względnie wyodrębnione, realizujące określone cele.
Jeżeli przedsiębiorstwo stanowi system to występują podsystemy: drugiego i dalszych stopni.
Każdy podsystem posiada: wejścia i wyjścia (zasoby, środki, zadania), odpowiedni układ informacji (sposób realizacji zadań i kontroli), określony układ stanowisk pracy.
8.Powszechny podział procesów produkcyjnych. Dlaczego powszechny?
Powszechny podział procesów produkcji:
1) procesy podstawowe -działania w wyniku których powstają dobra przeznaczone na sprzedaż
2) procesy pomocnicze- działania których celem jest utrzymanie w ruchu wydziałów produkcji podstawowej obiektów ogólnozakładowych wydziałów produkcji pomocniczej
3) procesy obsługi obejmują ogólną obsługę maszyn i urządzeń ich ewidencje inwestycje obsługę prawna oraz przygotowanie procesu produkcji
Procesy podstawowe są to działania w wyniku, których powstają wyroby lub usługi zbywane na zewnątrz.
Procesy pomocnicze:
1) narzędzia i przyrządy,
2) remonty i konserwacja (środków pracy)
3) produkcja energii cieplnej,
4) produkcja gazu, sprzężonego powietrza,
5) odprowadzanie i oczyszczanie odpadów,
6) transport.
O zaliczeniu działania do produkcji pomocniczej lub podstawowej nie decyduje treść lecz zbyt Procesy produkcyjne obsługi zapewniają prawidłowy przebieg procesów podstawowych i pomocniczych np.: przygotowanie produkcji, planowanie procesów produkcyjnych, ewidencję i kontrolę procesów produkcyjnych, organizację działalności inwestycyjnej, obsługę administracyjną, ochronę prawną.
Na proces produkcyjny mogą składać się:
1) proces pracy oddziaływanie człowieka przy pomocy narzędzi na tworzywo,
2) proces naturalny odpowiednie naturalne zmiany w przedmiotach pracy,
3) procesy zautomatyzowane.
Powszechny podział możemy wytłumaczyć tym, że występuje on we wszystkich przedsiębiorstwach.
9.Operacja produkcyjna. Klasyfikacja i znaczenie operacji produkcyjnych
Operacja produkcyjna jest to część procesu produkcyjnego, wykonywana na określonym przedmiocie lub jednocześnie na grupie identycznych przedmiotów przez jednego pracownika bądź określoną grupę pracowników bez przerw na jednym stanowisku pracy.
Operacja to podstawy element procesu produkcji wymierny w: organizacji, planowaniu, ewidencji nakładów, ustalaniu nakładów pracy, wyznaczaniu płac.
Klasyfikacja procesu produkcyjnego:
a.Według charakteru prowadzonej działalności: wydobywca i wytwórcza
b.Według rodzaju nakładów: pracochłonna, materiałochłonna i energochłonna
c.Według celu procesu produkcyjnego: podstawowa, pomocnicza i uboczna
d.Według typu produkcji: jednostkowa, seryjna, masowa
e.Według organizacji procesu produkcyjnego: potokowa i nie potokowa
d.Według udziału pracy człowieka w procesie produkcyjnym: ręczna, maszynowa, zautomatyzowana, maszynowa
Podział operacji :
I. Kryterium udział pracy ręcznej: ręczne, ręczno-maszynowe, maszynowe, aparaturowe, zautomatyzowane, zrobotyzowane.
II. Kryterium potrzeby organizacji procesów produkcji: technologiczne (zmiana właściwości przedmiotów pracy: zmiana wymiarów, zmiana formatów, zmiana kształtów, zmiana właściwości fizyko-chemicznych, łączenie części w całość, demontaż całości Procesy produkcyjne, w których dominują operacje określonego typu nazywamy, procesami technologicznych , procesami transportu itp.), kontrolne, transportu, konserwacji i magazynowania.
10.Specjalizacja i koncentracja procesów produkcyjnych.
Specjalizacja i koncentracja procesów produkcyjnych: specjalizacja (przedmiotowa, czynnościowa-polega na zmniejszeniu liczby wykonywanych operacji w miejscu pracy, technologiczna) koncentracja ( absolutna-wzrost wielkości zakładów produkcyjnych; ekonomiczna-polega na powstawaniu coraz większych przedsiębiorstw; w sensie zarządzania-polega na koncentracji decyzji najwyższego szczebla; przestrzenna tj. okręgi przemysłowe .
11.Dywersyfikacja produkcji.
Dywersyfikacja produkcji polega na: wzbogacaniu wyrobów o nowe pozytywne cechy, wprowadzaniu różnych metod prowadzących do tego samego celu, wprowadzaniu do produkcji nowych wyrobów,
Wyróżniamy: dywersyfikację wertykalną - własna produkcja większości części, dywersyfikacja horyzontalna - polega na wprowadzaniu nowych wyrobów, które łączą się z know how, dywersyfikacja loteralna - równoległa produkcja zupełnie odmiennych rodzajowo wyrobów zmieniająca :strukturę produkcyjną, strukturę rynkową firmy, uniwersalizacja, autarkia gospodarcza.
12.Pojęcie zdolności produkcyjnej i znaczenie jej obliczania.
Zdolność produkcyjna - odnosi się do przedsiębiorstwa pracującego w optymalnych warunkach społecznych, ekonomicznych, technicznych i organizacyjnych.
Kategorią pomocniczą jest tzw. PRZEPUSTOWOŚĆ - teoretycznie możliwa do osiągnięcia produkcja.
Definicja zdolności produkcyjnej“ Zdolność produkcyjna jest to ilość produkcji o określonej strukturze asortymentowej, którą można uzyskać przy danym zakresie kooperacji i w danym czasie w pełni wykorzystując wszystkie czynniki produkcji występujące w optymalnych warunkach społecznych, ekonomicznych i organizacyjnych” Mierniki zdolności produkcyjnej:
naturalne ,umowne, wyrażone wg wartości
Obliczanie zdolności produkcyjnej
1.Ustalenie wydziałów i odcinków dla których oblicza się zdolność oraz odpowiednich czynników kształtujących zdolność.
2.Właściwe obliczanie zdolności produkcyjnej.
3.Określanie stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnej i rezerw.
4.Analiza programu wykorzystania rezerw oraz efektywności powiększania zdolności produkcyjnych.
Zdolność produkcyjną ustala się w porządku odpowiadającym etapom procesu technologicznego: dla poszczególnych stanowisk, dla zespołu stanowisk, dla wydziału, dla zakładu
12.Mierniki produkcji
Podstawowy wzór na obliczanie zdolności produkcyjnej pojedynczego stanowiska
Td - dyspozycyjny fundusz czasu (w godz.)
t - czas niezbędny do wytworzenia jednostki wyrobu
Zdolność produkcyjna stanowiska roboczego o specjalizacji technologicznej (kilka operacji jednocześnie )
t1, t2, t3, - jednostkowy czas wykonywania poszczególnych operacji
Zdolność produkcyjna stanowiska roboczego o specjalizacji przedmiotowej:
t - czas niezbędny do wykonania jednostki wyrobu
Zdolność produkcyjna linii potokowej
tz - czas zmiany roboczej (w min.)
tp - czas reglamentowanych przerw (w min.)
th - takt linii potokowej
Zdolność produkcyjna stanowisk o pracy cyklicznej
Qn - ciężar jednostkowego wsadu surowców
Td - dyspozycyjny fundusz czasu pracy w godz.
te - czas trwania jednego cyklu
ၗ- współczynnik uzysku gotowej produkcji
13.Dyspozycyjny fundusz czasu
Dyspozycyjny fundusz czasu pracy (Td) zależy od charakteru procesu produkcyjnego. Wyróżniamy stanowiska : pracy ciągłej, przerywanej, sezonowej
( Td ) przy pracy ciągłej:
Td = TK - Tr
Tk - kalendarzowy fundusz czasu pracy (365 lub 366x 24)
Tr - czas remontu kapitalnego
(Td ) przy pracy przerywanej:
Td = Tk - ( Tw + Tr+ Trb ) o tz
Tw - liczba dni wolnych
Tr - czas remontów kapitalnych
o - liczba zmian
tz - przeciętna długość dnia roboczego
Trb - remonty bieżące i konserwacje
Td przy pracach sezonowych oblicza się jak przy pracy ciągłej lub przerywanej korygując odpowiednio rok kalendarzowy.
14.Na czym polega konstrukcyjne przygotowanie produkcji. Etapy
KONSTRUKCYJNE PRZYGOTOWANIE PRODUKCJI obejmuje zespół czynności polegających na opracowaniu konstrukcji nowych wyrobów modernizacji już wytwarzanych oraz realizacji z zakresu normalizacji.
Etapy konstrukcyjnego przygotowania produkcji :
Badania wstępne i koncepcyjne - celem badań wstępnych jest sprecyzowanie zadań, które muszą być rozwiązane. Ten etap prac polega na studiowaniu literatury i patentów, ocenie poziomu technicznego w danej dziedzinie; w wyniku badań koncepcyjnych powstaje zasadnicza idea rozwiązania. Może ona być weryfikowana przez prace modelowe i laboratoryjne, a po wyjaśnieniu wątpliwości opracowuje się szczegółowe założenia obejmujące warunki techniczne dla konstrukcji, wymogi dotyczące metod wytwarzania i eksploatacji wyrobu.
Założenia konstrukcyjne - mają one na celu przeprowadzenie wstępnej analizy techniczno - ekonomicznej celowości rozpoczęcia prac nad technologicznym przygotowaniem produkcji danego wyrobu. Oprócz charakterystyki wyrobu zawierają jego podstawowe parametry techniczno - eksploatacyjne, przeznaczenie wyrobu, ciężar, wymiary, rodzaj materiału i wymagania przyszłych użytkowników.
Projektowanie - zawiera podstawowe schematy wyrobu, obliczenia uzasadniające przyjęte parametry oraz techniczno - ekonomiczne uzasadnienie projektu.
Konstruowanie ( projekt wykonawczy).
Prace wykończeniowe i weryfikacyjne - zmierzają one do usunięcia błędów, wprowadzenia usprawnień oraz poprawek i zmian dokumentacji technicznej.
15.Etapy technologicznego przygotowania produkcji
Etapy procesu technologicznego przygotowania produkcji:
Etap I - prace wstępne realizowane w trakcie powstawania koncepcji nowego wyrobu. Mają charakter prac badawczych w zakresie nowych metod wytwarzania wyrobów. Celem tych prac jest ustalenie dla konstruktora realnych granic możliwości wytwarzania oraz opracowanie szkicu koncepcyjnego procesów technologicznych
Etap II - opracowanie technologii dla prototypu. Zawiera ona zwykle uproszczone karty technologiczne obróbki części i zespołów, montażu zespołów i całego prototypu, zestawienia materiałów, pomocy warsztatowych i pracochłonności. Dokumentację uzupełniają instrukcje odbioru jakościowego wykonanych części i zespołów oraz badań prototypu.
Etap III - opracowanie technologii dla produkcji właściwej. Opracowanie koncepcji procesu technologicznego rozpoczyna się od ustalenia przebiegu montażu zespołów i całego wyrobu oraz przeprowadzenia korekty procesów wykonania poszczególnych części z ewentualnymi zmianami konstrukcji dla poprawy ich technologiczności.
Etap IV- wykonanie serii próbnej (informacyjnej). Celem wykonania serii próbnej jest sprawdzenie prawidłowości opracowania dokumentacji technicznej i całkowite wyeliminowanie błędów i usterek przed uruchomieniem normalnego procesu produkcyjnego wyrobów. Dokonuje się również oceny rozmieszczenia punktów kontroli, prawidłowego doboru pomocy warsztatowych, opracowania norm zużycia materiałów, czas wykonania operacji.
16.Pojęcie i klasyfikacja środków trwałych.
Klasyfikacja środków trwałych
"Klasyfikacja Środków Trwałych (KŚT) jest usystematyzowanym zbiorem obiektów majątku trwałego służącym miedzy innymi do celów ewidencyjnych ustalania stawek amortyzacyjnych oraz badań statystycznych".
Definicja środków trwałych
Przez środki trwałe rozumie się składniki majątku trwałego mające postać: nieruchomości (grunty, budynki i budowle, w tym także będące odrębną własnością lokale), maszyn, urządzeń, środków transportu, ulepszenia w środkach trwałych, innych, kompletnych, zdatnych do użytku w momencie przyjęcia do użytkowania przedmiotów a także inwentarza żywego o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż rok, przeznaczone na własne potrzeby jednostki lub oddane do użytkowania na podstawie najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze.
Środki trwałe występują w czterech zbiorach: pierwszy - nieruchomości: grunty, budynki, budowle, obiekty inżynierii lądowej i wodnej, drugi - maszyny, urządzenia techniczne, narzędzia, trzeci - środki transportu, czwarty - inwentarz żywy. Układy te wykorzystywane są w analizach techniczno - ekonomicznych. Środki trwałe na pierwszym szczeblu podziału dzielą się na 10 grup: 0 - grunty, 1 - budynki i budowle, 2 - obiekty inżynierii lądowej i wodnej, 3 - kotły i maszyny energetyczne, 4 - maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania, 5 - specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty, 6 - urządzenia techniczne, 7 - środki transportu, 8 - narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, 9 - inwentarz żywy.
Z punktu widzenia fizycznego środki trwałe to przedmioty, które w procesie produkcji zużywają się stopniowo a ich cechy fizyko-chemiczne nie przechodzą na gotowy wyrób.
Z punktu widzenia finansowego są to przedmioty, których czas finansowania jest dłuższy niż jeden rok, a wartość wynosi określoną kwotę ustaloną każdorazowo przez władze państwowe najwyższego szczebla.
Z punktu widzenia ekonomicznego są środkami produkcji, które biorą czynny udział w wielu cyklach produkcyjnych, stopniowo się zużywają, ich cechy fizyko-chemiczne nie przechodzą na gotowy wyrób, ale wartość zużycia finansowego przenoszona jest Nea wartość wytworzonych przy ich podziale produktów lub wartość świadczonych usług
Klasyfikacja środków trwałych: wg. kryterium własności ( własne i obce ), przeznaczenia (obiekty produkcyjne i nieprodukcyjne ), kryterium w zależności od intensywności wykorzystania środków trwałych ( trwałe, czynne i nieczynne czasowo lub stale). Podstawową klasyfikacją jest klasyfikacja podstawowa, która wiąże się ściśle z przeznaczeniem technologicznym środków.
17.Zużycie fizyczne i ekonomiczne środków trwałych.
ZUŻYCIE FIZYCZNE MASZYN I URZĄDZEŃ TECHNICZNYCH
Zużycie fizyczne maszyn i urządzeń polega na wypracowywaniu części i zmęczeniu materiału. Części maszyn są utwardzane powierzchniowo. Początkowe ich zużycie jest niewielkie. W miarę eksploatacji następuje przejście warstwy utwardzonej części do warstwy miększej co powoduje wzrost tempa zużycia. Przyspieszone zużycie wynika z takich czynników jak: naruszenie współosiowości, drgań, wstrząsów, luzów itp.
Cechy i skutki zużycia awaryjnego: zużycie awaryjne polega na pęknięciu, rozmontowaniu części zespołu, połączone z uszkodzeniem innych części, obudowy itp. koszty napraw awaryjnych są znacznie wyższe od napraw planowo zapobiegawczych, zużycie awaryjne może wiązać się z wypadkiem i zagrożeniem w środowisku pracy lub na drodze w odniesieniu do środków transportowych.
ZUŻYCIE EKONOMICZNE ŚRODKÓW TRWAŁYCH (ZEŚT)
ZEŚT ma charakter niematerialny: ZEŚT powoduje zmniejszenie wartości wymiennej środka trwałego, Zużycie występuje poza środkami trwałymi. Przyczyną tego są: wzrost wydajności pracy przy produkcji maszyn i urządzeń technicznych, relatywny spadek cen nabycia środków trwałych, doskonalenie nowowytwarzanych środków trwałych, zmiany procesów technologicznych.
18.Na czym polega paszportyzacja środków trwałych.
PASZPORTYZACJA ŚRODKÓW TRWAŁYCH (PŚT)
PŚT obejmuje: dowody włączenia do eksploatacji środka trwałego, dokumentację konstrukcyjną środka trwałego, parametry możliwości technologicznych środka trwałego, schematy kinetyczne,(elektryczne, hydrauliczne, pneumatyczne), wykazy części zamiennych, instrukcja obsługi i konserwacji, wyposażenie środka trwałego, statystyka wykorzystania środka trwałego - dokumentacja remontowa.
19.Przedmiot gospodarki materiałowej.
Przedmiot gospodarki materiałowej - na przedmiot gospodarki materiałowej składają się takie zagadnienia: Gospodarka surowcowa - pozyskanie i uszlachetnienie surowców o odpowiednich parametrach, zapewniających optymalna jakość produkcji, Gospodarka materiałowo - techniczna, Gospodarka energetyczna, Magazynowanie i gospodarka zapasami, Przepływ materiałów na drogach (Dostawca - odbiorca, Magazyn - produkcja), Kontrola zużycia
20.Efektywność wykorzystania surowców i materiałów.
Efektywność wykorzystania surowców i materiałów
1.Wyróżniamy koszty: Materiałowe, obejmujące wartość zużycia materiałów, surowców i usług materiałowych, Materialne - na które składają się koszty materiałowe powiększone o koszty amortyzacji
2.Strukturę wartości sprzedanego produktu (bez podatku VAT) można przedstawić według wzoru:
S= Ka+ Km+ W + Z
S - cena sprzedaży, Ka - koszty amortyzacji, Km - koszty materiałowe, W - koszty wynagrodzeń z narzutami, Z - zysk
21.Kierunki zmian w gospodarce materiałowej
Główne kierunki zmian w gospodarce materiałowej;
1.Rozwój inżynierii materiałowej - to dziedzina nauki i techniki obejmująca badania wewnętrzne (atomu) struktury materiałów (W ramach tej dyscypliny prowadzi się celowe oddziaływanie na strukturę materiałów w celu uzyskania nowych materiałów o z góry założonych właściwościach, Zdaniem inżynierii materiałowej jest projektowanie nowych materiałów)
2.Zmiany w strukturze wytworzonych materiałów. Zmniejsza się znaczenie surowców, które w XIX wieku odegrały ważną rolę w rozwoju przemysłu jak węgiel, ruda żelaza
22.Pojęcie „zapas”. Tendencje w tworzeniu zapasów.
Określa miarami ilościowymi lub wartościowymi ilość dóbr znajdująca się w ściśle określonej lokalizacji, które na chwilę obecną nie są wykorzystywanie, lecz ich obecność pozwoli na osiągnięcie określonych celów. Zapas jest funkcją czasu :
- zmniejsza się w drodze zużycia w dalszym okresie
- zwiększa się na skutek dostaw
Dwie przeciwne tendencje tworzenia zapasów: Maksymalizacja zapasów zapewnia( Ciągłość procesów produkcyjnych, Organizacja większych partii dostaw), Minimalizacja poziomu zapasów prowadzi do (Zmniejszenia magazynów, Zmniejszenia zorganizowania nakładów finansowych)
23.Kryteria podziału zapasów.
Kryteria podziału zapasów: Fazy ruchu okrężnego środków obrotowych(Zapotrzebowanie - zapasy w magazynach, Produkcja w toku, Wyroby gotowe, Środki pieniężne), Europejska klasyfikacja działalności - klasyfikacja wyrobów i usług. Produkty dzielą się na następujące sekcje: SEKCJA A - produkty rolnictwa, łowiectwa i leśnictwa, SEKCJA B - produktu rybołówstwa i rybactwa, SEKCJA C - produkty górnictwa i kopalnictwa, SEKCJA D - produkty przetwórstwa przemysłowego, SEKCJA E - energia elektryczna, gaz i woda, SEKCJA F - roboty budowlane
Z ekonomicznego punktu widzenia zapasy w przedsiębiorstwie dzieli się na : Zapasy prawidłowe (Zapasy bieżące, Zapasy sezonowe, Zapasy rezerwy), Zapasy nieprawidłowe (Zapasy nadmierne, Zapasy zbędne)
Zapasy także możemy dzielić według: adresu przeznaczenia w procesie produkcji; według form zakupu i źródeł dostaw ;według układu kalkulacyjnego (materiały bezpośrednie, materiały pośrednie)
24.Obszary kosztów utrzymania zapasów.
Do kosztów utrzymania zapasów zalicza się:
Koszty kapitałowe utraconych kosztów z kapitału
Koszty magazynowania (personel, amortyzacja budynków, zużycie materiałów pomocniczych, czynsze)
Koszty przeładunku i przemieszczania zapasów
Koszty ubezpieczenia
Koszty zużycia i starzenie się materiałów
Koszty utrzymania zapasów obejmują:
1. Koszty środków zaangażowanych w zapasach
2. Koszty magazynowania zapasów: płace robotników, płace pracowników umysłowych, amortyzacja magazynów, konserwacje i remonty, utrzymanie urządzeń technicznych, ochrona przeciwpożarowa, ubezpieczenie zapasów
3. Koszty starzenia się zapasów: zużycie fizyczne, zużycie ekonomiczne, powstawanie zapasów nieprzydatnych
4. Koszty spowodowane brakiem materiałów: koszty materiałów zastępczych, dostawy inwestycyjne, przestoje produkcyjne, likwidacja zakłóceń produkcji.
25.Zinterpretować ekonomiczną treść wskaźnika zapasu w dniach i wskaźnika rotacji.
Wskaźnik zapasu w dniach
Mz - przeciętny stan zapasu w danym okresie
T - liczba dni w okresie
Z - zużycie materiałów w okresie
Wskaźnik rotacji zapasów
26.Omówić rzeczowe warunki środowiska pracy
Do czynników materialnych w środowisku pracy zalicza się elementy zasobów rzeczowych organizacji, m.in. teren fabryczny, maszyny, narzędzia, urządzenia, budynki, pomieszczenia oraz czynniki o charakterze fizycznym i chemicznym np. warunki meteorologiczne (mikroklimat) i oświetlenie, drgania akustyczne (hałas), oraz mechaniczne (wibracje, hałasy), substancje chemiczne, metale przemysłowe, gazy, oleje.
27.Lokalizacja i rozmieczenie firm. Współzależność lokalizacyjna
1. Rozważa się lokalizację pojedynczego przedsiębiorstwa wytwarzającego jeden produkt w określonej ilości
2. Znana jest lokalizacja miejsc konsumpcji i źródeł surowcowych
3.Jednolite koszty transportu
4. Stałe techniczne współczynniki produkcji
28.Czynniki lokalizacji według A. Webera
Teoria Webera opiera się na trzech czynnikach lokalizacji: Koszty transportu, Koszty pracy, Czynnik aglomeracji
Wyznacznikiem optymalnej lokalizacji jak i celem przedsiębiorstwa jest minimalizacja łącznych kosztów.
Czynnik lokalizacji- cieśle określona korzyść występująca wtedy, gdy działalność gospodarcza zlokalizowana jest w danej miejscowości.
29.Orientacje lokalizacyjne.
Czynnikiem dewiacyjnym oddalającym lokalizację przedsiębiorstw od punktu minimalnych kosztów transportu są korzyści aglomeracji. Korzyści te mogą pokrywać wzrost kosztów transportu oraz kosztów pracy, przyciągać przemysł do miejsc o kosztach transportu i kosztach pracy wyższych niż w punkcie początkowego optimum.
29.Klasyfikacja surowców według A. Webera
Klasyfikacja surowców według Webera: Surowiec powszechny, który jest wszędzie dostępny i nie ma wpływu na wybór miejsca lokalizacji, Surowiec, którego waga zmniejsza się w istotny sposób w toku produkcji, Surowiec, który w całości traci swoją wagę w toku produkcji, Surowiec czysty, który całą swoją wagę przenosi na gotowy produkt.
30.Pojęcie i cele inwestycji.
Inwestycja to:
a.Nakład gospodarczy na tworzenie lub zmniejszanie majątku trwałego
b.To wydatki przedsiębiorstw na dobra, które mogą być użyte do produkcji innych dóbr i usług. Jest to tzw. „efekt korzyści odroczonych w czasie”
c.To wyrzeczenie się obecnych, pewnych korzyści na rzecz niepewnych korzyści w przyszłości
Cele inwestycji: nowe wyroby, rozmiar produkcji, nowe technologie, obniżka kosztów, warunki pracy, ochrona środowiska, transport itd.
Inwestycje - polegają na tworzeniu nowych obiektów majątku trwałego
Potrzeby inwestycyjne wynikają z celów.
Cele inwestycji: nowe wyroby, rozmiar produkcji, nowe technologie, obniżka kosztów, warunki pracy, ochrona środowiska, transport itd.
31.Potencjał wykonawczy inwestycji
Potencjał wykonawczy: organizacje projektowe , organizacje wykonawcze.
Od poziomu inwestowania zależy: utrzymanie i wzrost zdolności produkcji, postęp techniczny, utrzymanie ochrony środowiska.
Wybory inwestycyjne: priorytety, warianty.
Ograniczenie pól wyboru: ograniczona wielkość środków, potrzeby inwestycyjne są bardzo szerokie
Program inwestycyjny firmy sprowadza się do zadania aby przy pomocy ograniczonych środków wybrać najlepszy wariant.
Potencjał wykonawczy: organizacje projektowe , organizacje wykonawcze.
Inwestycja: skład strukturalny, roboty budowlane, maszyny i urządzenia techniczne,
Program inwestycyjny a różny stopień efektywności - czas zwrotu nakładów wpływ inflacji.
Trudność w wyborze inwestycji
Decyzje inwestycyjne należą do najtrudniejszych i najbardziej brzemiennych w długofalowe skutki: inwestycje sięgają w przyszłość, nieznajomość popytu, nieznajomość postępu technicznego.
Wyszukiwarka