Podstawy pedagogiki specjalnej

04.10.2010 r.

Pedagogika specjalna - dział pedagogiki obejmujący problematykę wychowawczo - leczniczą jednostek odbiegających od normy biologicznej, psychicznej lub społecznej w stopniu utrudniającym prawidłowy rozwój i współżycie w środowisku społecznym. Zadaniem pedagogiki specjalnej jest stworzenie podstaw teoretycznych i metodycznych dla procesów rewalidacji (mającej na celu usprawnianie i kompensowanie zaburzonych funkcji organizmu) oraz resocjalizacji. Pedagogika specjalna zajmuje się problematyką wychowawczo - leczniczą jednostek o upośledzeniach różnych rodzajów i stopni: głuchych (surdopedagogika), niewidomych (tyflopedagogika), upośledzonych umysłowo (oligofrenopedagogika), niedostosowanych społecznie (resocjalizacja), w zakres pedagogiki specjalnej wchodzą również problemy wychowania jednostek przewlekle chorych. W procesie rehabilitacji wychowania jest niezbędna znajomość źródeł oraz mechanizmów upośledzenia czy niedostosowania, a także stanu i stopnia odchylenia od normy, wymaga to współdziałania z innymi naukami, przede wszystkim z fizjologią, neurologią, psychologią, psychiatrią, pediatrią czy socjologią. Współczesna pedagogika specjalna zmierza nie tylko maksymalizowania kompensacji odchyleń od normy, ale również do stworzenia każdej jednostce warunków osiągnięcia możliwie pełnego rozwoju biologicznego i społecznego.

(Pedagogika, PWN leksykon pod redakcją Milerskiego i Śliwerskiego)

Pedagogika specjalna jest nauką, ponieważ spełnia kryteria naukowe:

(ma swój cel, problem, metody i techniki, którymi się posługuje)

1. posiada swój przedmiot (niepełnosprawność, edukacja, wychowanie, terapia, itd.) oraz swój podmiot (osoba niepełnosprawna i jej rodzina)

Przedmiotem badań jest przede wszystkim wszelka, celowa, intencjonalna i spontanicznie podejmowana działalność na rzecz osób niepełnosprawnych i ich rodzin.

2. posiada swoją metodologię, należy do nauk społeczno-humanistycznych, interdyscyplinarnych, posługuje się metodami i technikami nauk socjologicznych, psychologicznych, dydaktycznych oraz ma swoją metodę: metoda indywidualnych przypadków (wyparła metody ilościowe)

Metody: obserwacja, eksperyment pedagogiczny, rozmowa (funkcja poznawcza i terapeutyczna), techniki projekcyjne.

3. posiada swoją terminologie, a więc język naukowy,

4. posiada reprezentacje instytucyjną i osobową (nauczyciele, doktorzy, profesorowie).

Powstanie pedagogiki specjalnej

Wiek XIX przyjmuje się za okres tworzenia się pedagogiki specjalnej jako nauki. Inaugurujący jest rok 1861, kiedy to ukazały się pierwsze pozycje naukowe tłumaczące podstawy tej pedagogiki - autorami byli Georgens i Deinhard. Pedagogika ta istniała pod nazwą „pedagogika lecznicza”, która to dominowała do II wojny światowej w krajach europejskich.

Pedagog pracuje z osobami o specjalnych potrzebach i możliwościach. Musi posiadać specjalne przygotowanie naukowe, kompetencje i kwalifikacje. Także bardzo ważne jest zaplecze metodyczne, specjalne warunki, środki, pomoce, techniki.

Pedagogika specjalna jest nauką, ponieważ spełnia kryteria naukowe:

(ma swój cel, problem, metody i techniki, którymi się posługuje)

5. posiada swój przedmiot (niepełnosprawność, edukacja, wychowanie, terapia, itd.) oraz swój podmiot (osoba niepełnosprawna i jej rodzina)

Przedmiotem badań jest przede wszystkim wszelka, celowa, intencjonalna i spontanicznie podejmowana działalność na rzecz osób niep. i ich rodzin.

6. posiada swoją metodologię, należy do nauk społeczno-humanistycznych, interdyscyplinarnych, posługuje się metodami i technikami nauk socjologicznych, psychologicznych, dydaktycznych oraz ma swoją metodę: metoda indywidualnych przypadków (wyparła metody ilościowe). Przygotowanie osób niepełnosprawnych na miarę ich maksymalnych możliwości do samodzielnego życia w środowisku.

Metody: obserwacja, eksperyment pedagogiczny, rozmowa (funkcja poznawcza i terapeutyczna), techniki projekcyjne.

7. posiada swoją terminologie, a więc język naukowy,

8. posiada reprezentacje instytucyjną i osobową (nauczyciele, doktorzy, profesorowie).

Cele pedagogiki specjalnej:

Celem naczelnym jest:

• przygotowanie osób niepełnosprawnych. na miarę ich indywidualnie maksymalnych możliwości do życia samodzielnego w środowisku

• zapewnienie maksymalnego i wszechstronnego rozwoju, na miarę możliwości psychofizycznych .

Aleksander Hulek wyróżnia 2 cele:

- rewalidacyjny (rehabilitacyjny) - odnosi się do osób niepełnosprawnych;

- poznawczy - odnosi się do osób sprawnych, akcje edukacyjne, propagandowe - spektrum wiedzy o osobach niepełnosprawnych.

Maria Grzegorzewska wyróżnia 3 rodzaje celów:

• humanitarny - podkreśla podmiotowość osób niepełnosprawnych., traktowanie osób niepełnosprawnych z należytą im godnością, „Nie ma kaleki jest człowiek”, nie kierujmy się atrybutami, bo kiedy postrzega się człowieka przez pryzmat jego zewnętrzności, to osoby niepełnosprawne nie mają szansy zaistnieć w świecie.

„Kolego, koleżanko jeżeli chcesz pracować z osobą chorą, niepełnosprawną to w pierwszej kolejności przywróć im godność”.

• wychowawczy - jest bardziej priorytetowy, umiejętności jakie osoby niepełnosprawne są bardzo istotne, nacisk na kształcenie umiejętności znalezienia się w różnych sytuacjach życiowych.

• utylitarny (ekonomiczny) - powinien uwzględniać osoby niepełnosprawne jako potencjalnych pracowników (jeszcze w większości wypadków pozostaje celem teoretycznym), praca ma szczególną rangę dla osób niepełnosprawnych - walor rehabilitacyjny.

URAZ (defekt uszkodzenie) NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ

- umysłowe UPOŚLEDZENIE

- ruchowa (motoryczna) (niesprawność)

podłoże społeczne - fizyczna - społeczne

- wrodzony - społeczna - umysłowe

- nabyty podłoże fizyczne - sensoryczna (zmysłowa,

- psychiczna

podłoże fizyczne - złożona

lub kompilacja

tych trzech czynników

sprzężona dodatkowa

Niepełnosprawność ma charakter:

- ustabilizowany (constans) - nie pogarsza się, nie polepsza się,

- progresywny - niepełnosprawność postępuje,

- regresywny - niepełnosprawność cofa się.

Niepełnosprawność może mieć charakter, podłoże:

- genetyczne - po raz pierwszy dochodzi do mutacji, nie wiadomo dlaczego,

- dziedzicznym - dziedziczony po kimś z rodziny,

- wrodzonym (jajowe, płodowe, zarodkowe, aktyniczne - na tle promieniowania, odzwierzęce - borelioza, toksoplazmoza).

Historia pedagogiki specjalnej

Wiek XIX przyjmuje się za okres tworzenia się PS jako nauki. Inaugurujący jest rok 1861 kiedy to ukazały się pierwsze pozycje naukowe tłumaczące podstawy tej pedagogiki - autorami byli Georgens i Deinhard. Pedagogika ta istniała pod nazwą „pedagogika lecznicza” , która to dominowała do II wojny światowej w krajach europejskich. Nazwę tę stosuje się jeszcze powszechnie w Austrii, także w Polsce tak określa się dział pedagogiki specjalnej zajmujący się dziećmi przewlekle chorymi. W Czechosłowacji nazwa ta oznacza praktyczną działalność terapeutyczną.

Niektóre działy pedagogiki specjalnej określano nazwami pochodzącymi z lecznictwa, np. pedagogika upośledzonych umysłowo nazwano psychopatologią stosowaną, pedagogikę zaburzeń mowy nazwano logopedią. Na przełomie XIX i XX wieku stosowana była nazwa „psychiatria dziecięca” rozumiana jako pedagogika lecznicza. M. Tramer stosował określenie „psychiatria nieletnich”, „psychiatria dzieci i młodocianych” w sensie pedagogiki resocjalizacyjnej.

Nazwy podkreślające leczenie i powiązanie z medycyną spotkały się z coraz ostrzejszą krytyką, czego wyrazem jest sformułowanie P. Moora (Heilpädagogik), że pedagogika specjalna jest przede wszystkim „pedagogiką i niczym innym”. W rezultacie sporów, jakie toczono na ten temat już w okresie międzywojennym, przyjmowała się coraz powszechniej w krajach europejskich nazwa: „pedagogika specjalna”. Nazwę tę stosowano także w krajach niemieckich, w krajach anglosaskich i we Francji.

U. Bleidick zwraca uwagę, ze skoro pedagogika specjalna zawiera treści ogólne dotyczące wszystkich jej podziałów, powinna nosić nazwę „ogólna pedagogika specjalna”, potem proponuje wprowadzenie nazwy „pedagogika ograniczonych”, obejmująca ogólne problemy, praktyki i teorię wychowania ograniczonych w rozwoju.

W Związku Radzieckim wprowadzono określenie „defektologia”, której przedmiotem jest rozwój wychowanie i kształcenie jednostek defektywnych.

W Holandii i w Anglii wprowadzono nazwę „ortopedagogika” (z greckiego orthos - prosty, słuszny, prawdziwy), podkreślająca, że jest to pedagogika „prostująca”, „wyrównująca”, „korygująca”. W Polsce coraz bardziej przyjmuje się określenie „ortodydaktyka” dla dydaktyki specjalnej stosowanej w szkołach specjalnych. Wydaje się, że ortopedagogika jest terminem trafniejszym niż pedagogika specjalna. „Orto” występuje zresztą w wielu wyrazach złożonych, które przyjęły się w języku polskim, np. ortofonia, ortografia, ortopedia.

Niektórzy teoretycy uważają, że stosowanie określenia „pedagogika specjalna” nie jest słuszne. Stwierdzają bowiem, że słowo „specjalna” sugeruje podział dzieci na „normalne” i „specjalne”, a stosowane środki wychowawcze i kształcenia także na środki „normalne” i „specjalne”. Tym samym, pedagogika specjalna podkreśla jakby inność dzieci z odchyleniami od normy, przyczyniając się do pogłębienia izolacji tych dzieci od normalnych, a wszystkie dzieci powinny być traktowane jako równoprawne

W Niemieckiej Republice Demokratycznej od niedawna używana jest nazwa „pedagogika rehabilitacyjna”. Nie wszyscy się jednak z nią zgadzają, gdyż rehabilitacja rozumiana jest także szerzej - jako rehabilitacja medyczna, społeczna, zawodowa, polityczna, prawna.

08.11.2010r

System rentowy i pozarentowy w orzecznictwie:

Grupy inwalidzkie obowiązywały do 1997 roku. Obecnie obowiązują dwa systemy orzekania niepełnosprawności:

1. system rentowy - zajmuję się tym ZUS i lekarze orzecznicy

2. system pozarentowy - ma dwa szczeble:

- powiatowy - powiatowe zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności, które powoływane są przez starostę, ale za zgodą wojewody.

- wojewódzki - Wojewódzkie Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności i są one instytucjami odwoławczymi od decyzji lekarzy orzeczników. Decyzja WZONU nie jest ostateczna, ponieważ możemy się odwołać do sądu pracy.

Kryteria orzekania o niepełnosprawności:

1. głębokość uszkodzenia organizmu

2. możliwość zatrudnienia

3. zdolność do samodzielnej egzystencji

4. zakres wymaganej i oczekiwanej pomocy i wsparcia od osób trzecich.

Samodzielna egzystencja - możliwości, umiejętności, zdolności zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych.

Stopnie niepełnosprawności:

Kiedyś	Obecnie	Opis
III grupa	stopień lekki	Określa osobę o nieznacznie naruszonej sprawności organizmu, wobec której nie ma żadnych przeciwwskazań do pracy, ale jej niepełnosprawność może w pewnym sensie utrudnić pracę W samodzielnej egzystencji nie wymaga stałej pomocy, a jedynie w sporadycznych przypadkach jest potrzebna pomoc osób trzecich.
II grupa	stopień umiarkowany	Określa osoby o poważnie naruszonej sprawności organizmu, które mogą być zatrudnione w zakładzie pracy chronionej lub jakimkolwiek innym zakładzie, jeśli dana praca będzie dostosowana do typu niepełnosprawności. W samodzielnej egzystencji wykazują utrudnienia, więc wymagają czasowej, ograniczonej pomocy i wsparcia osób trzecich.
I grupa	stopień znaczny	Określa osoby o bardzo poważnie naruszonej sprawności organizmu. Osoba nie może podjąć jakiegokolwiek zatrudnienia lub może podjąć pracę zawodową w zakładzie aktywizacji zawodowej lub zakładzie pracy chronionej. Jest niezdolna do samodzielnej egzystencji, więc wymaga stałej, rozległej pomocy osób trzecich.

REWALIDACJA - 15.11.2010r.

Rewalidacja (ponownie silny, mocny, sprawny),(nauczanie, wychowanie, usprawnianie) - są to działania skierowane na dzieci i młodzież. Przywrócenie dzieciom całkowitego zdrowia, więc całkowita rewalidacji jest dostępna tylko w stosunku do dzieci przewlekle chorych (nie we wszystkich przypadkach). W stosunku do pozostałych dzieci specjalnych, pojęcie „rewalidacja” należy rozumieć w znaczeniu przenośnym. Celem wychowania specjalnego jest przywrócenie im „zdrowia” w dostępnych dla nich zakresach, a w innych, znalezienie środków kompensacyjnych. Rewalidacja jest to, więc wychowanie specjalne jednostek upośledzonych, zmierzające do najpełniejszego ich rozwoju.

W latach 50-tych nastąpił rozłam, w wyniku, którego wyodrębniono z rehabilitacji (wrócić komuś godność), która jest skierowana na osoby dorosłe - rewalidację.

Rehabilitacja (usprawnianie i przekwalifikowanie osób dorosłych) - to proces zmierzający do odbudowy i uzupełnienia sprawności umysłowej, fizycznej, psychicznej itp. Jest to proces, który powoduje uświadomienie sobie przez osobę niepełnosprawną możliwości rozwoju oraz dostarczenia środków do ich wykorzystania. Jest to także złożony proces obejmujący oddziaływania pedagogiczne, lecznicze, społeczne zmierzające do przywrócenia sprawności i umożliwienia samodzielnego życia w społeczeństwie człowiekowi, który takich możliwości nie miał, lub z powodu przebytego urazu czy choroby je utracił. Jest to także proces specjalnie zaprogramowanych działań wobec osób niepełnosprawnych, które muszą doprowadzić do stopniowego kompensacji ubytków rozwojowych.

Kierunki działania rewalidacyjnego wg Lipkowskiego:

• Maksymalne wzmacnianie czyli usprawnianie tych sił, cech i zadatków wrodzonych, które są najmniej uszkodzone. Więc zadaniem najważniejszym jest, aby nieuszkodzone siły biologiczne, wykazujące najbardziej podatne możliwości rozwojowe zaktywizować i ukształtować najpełniej.

• Wzmacnianie (fortioryzacja) i usprawnianie uszkodzonych sfer psychicznych lub fizycznych. Jeżeli uszkodzenie organów poznawczych nie jest całkowite, należy dążyć do maksymalnego wykorzystania pozostałych możliwości rozwoju w każdej dziedzinie upośledzeń, np. resztki słuchu - przy prawidłowym zastosowaniu protez słuchowych i wcześnie podjętych ćwiczeniach audiologicznych i logopedycznych, mogą przyczynić się do usprawnienia lub poprawy komunikatywności jednostki niedosłyszącej ze środowiskiem, a przez to do lepszego rozumienia rzeczywistości i dostosowania się do niej.

• Wyrównywanie (kompensacja) i zastępowanie (substytucja) deficytów biologicznych i rozwojowych. Kompensacja to zastąpienie jakiegoś braku innym czynnikiem lub funkcją:

1. kompensacja wewnątrzpochodna: biologiczna, samorzutna, pozaświadoma;

2. kompensacja zewnętrzna: techniczna, medyczna, farmakologiczna, społeczna, pedagogiczna psychologiczna i zawodowa.

3. nadkompensacja (pozytywne) - wybicie się osoby niepełnosprawnej w dziedzinie dla siebie najstarszej

4. hiperkompresacja (negatywne) - stawianie sobie celu z góry skazanego na porażkę, który z racji ograniczeń fizycznych, psychicznych i społecznych nie jest w stanie zrealizować

Drogi rewalidacji Wg M. Grzegorzewskiej:

1. kompensacja

2. korektura

3. usprawnianie

4. dynamizowanie

1. o charakterze kompensacyjnym to zastąpienie jakiegoś braku innym czynnikiem lub funkcją.

2. o charakterze korekcyjnym - poprawa korygująca wady postawy, wzroku, słuchu u osób niepełnosprawnych, trzeba również korygować obraz świata i samego siebie

3. o charakterze usprawniającym - podejmowanie działań mające na celu wyćwiczenie pewnych partii mięśniowych układu ruchowego jak również organów niedomagających

4. o charakterze dynamizującym - wzbudzanie dynamizmu pozytywnego nastawienia

Dyrektywy pracy rewalidatora:

• gruntowne poznanie każdej osoby rewalidowanej, historii jej życia, warunków jej rozwoju, na poznaniu charakteru i stopnia kalectwa (upośledzenia)

• definicja środowiska - zorientowanie się w charakterze oddziaływania środowiska na osobę rewalidowaną, postawy rodzicielskie, możliwości rozwoju, f-cjonowanie w środowisku

• rozpoznanie typu układu nerwowego dziecka, osoby niepełnosprawnej

• rozpoznanie potrzeb dziecka - zorientowanie się w zachowanych przez upośledzenie potrzebach, oraz tych, które są najbardziej zaburzone.

• podnoszenie progu tolerancji na frustrację, wzmacnianie sfery psychicznej

• dostosowanie tempa pracy oraz poziomu wymagań indywidualnych predyspozycji, sił i możliwości dziecka

• organizowanie i stwarzanie sytuacji, które będą dawały dziecku nowe możliwości, nowe motywacje i impuls do działania

• wdrażanie w praktykę w całej pełni i rozciągłości metod kompensacyjnych, korekcyjnych, usprawniających, dynamizujących.

22.11.2010

Główne zasady rewalidacji:

1. Akceptacji:

Akceptuje się dziecko takim jakie ono jest. Szkoła i społeczeństwa zobowiązane są wspierać je w rozwoju i wymagania dostosować do sił i możliwości wychowania. Pozbycie się błędu atrybucji - czyli oceniania dziecka przez pryzmat jego niedoskonałości.

2. Pomocy:

Każde dziecko ma prawo do pomocy w procesie rozwoju. Zasada pomocy w wychowaniu dziecka niepełnosprawnego ma na celu pomóc dziecku w aktywizacji jego sił biologicznych, w usamodzielnieniu go, w przezwyciężeniu trudności rozwojowych oraz trudności wynikających z upośledzenia. Stosunek do dziecka upośledzonego jest często niewłaściwy; przyczyną nie tylko jest zniechęcenie wynikające z konieczności zapewnienia mu większej opieki, ale także często nadmiar troskliwości. Z reguły doprowadza to do osłabienia aktywności dziecka i hamuje tendencje samo rozwojowe.

3. Indywidualizacji:

Zasadę tę trzeba rozpatrywać w dwu różnych aspektach:

1. jako zasadę ortodaktyczną zmierzającą do dostosowania procesu nauczania do indywidualnych potrzeb

2. jako zasadę mającą na uwadze indywidualny cel kształcenia, wychowania, rozwoju

4. Terapii pedagogicznej:

Rewalidacja dziecka upośledzonego, które często jest także dzieckiem chorym lub znajdującym się na pograniczu choroby psychicznej lub somatycznej, musi uwzględniać problem leczenia. Terapia pedagogiczna stosowana jest w przypadkach zaburzeń funkcjonalnych, na tle dewiacji środowiskowych i niepowodzeń szkolnych, które szczególnie ostro występują u dzieci z lekkim niedorozwojem intelektualnym i u dzieci z różnymi przejawami niedostosowania społecznego. Terapia pedagogiczna realizowana jest w 3 fazach:

1. wstępna: przygotowawcza, zmierzająca do ustalenia możliwie dokładnej diagnozy trudności wychowawczej, gromadzenia informacji wykorzystanych do IPETu

2. profilaktyka na rzecz środowiska: oddziaływania na środowisko wychowawcze drogą poradnictwa, zmierzającego do korekty i polepszenia sytuacji wychowawczej, w której dziecko przebywa

3. stosowania środków i metod terapeutycznych przez odpowiednią organizację pracy w grupie wychowawczej, rozmowy indywidualne, terapię zabawowe

5. Współpracy z rodziną:

Zasada terapii pedagogicznej zakłada ścisłe współdziałanie pedagoga z lekarzem specjalistą i psychologiem, a w stosunku do dziecka społecznie niedostosowanego, także z opiekunem społecznym i kuratorem sądowym. Współpraca szkoły z rodziną upośledzonego ma szczególne znaczenie. Rodzina, w której jest dziecko upośledzone, obarczona jest większym niż normalnie ciężarem materialnym i moralnym. Konieczność zaopiekowania się dzieckiem ogranicza możliwości zarobkowej pracy zawodowej, ponadto dziecko nie spełnia nadziei rodziców, a złe często prognozy rozwoju wpływają przygnębiająco na atmosferę rodzinną. Rodzice potrzebują pomocy ze strony szkoły, a przede wszystkim porady dotyczącej sposobu postępowania z dzieckiem „specjalnej troski”. Dziecko upośledzone ma z reguły trudniejszą sytuację w rodzinie aniżeli dziecko normalne. Przyczyny są różne: wynikają z trudniejszych możliwości adaptacyjnych, utrudnionego kontaktu, a przede wszystkim ze swoistego stosunku rodziców do dziecka upośledzonego. Rodzice chcieliby często za wszelką cenę, aby dziecko z objawami lekkiego upośledzenia sprostało wymaganiom szkoły. Dziecko jest nadmiernie obciążane obowiązkami, którym podołać nie może i to powoduje narastające niepowodzenia, zniechęcenie i rezygnację. Inni rodzice uważają, że upośledzenie przekreśla możliwości pomyślnego rozwoju, a więc nie podejmują starań o kształcenie dziecka, z którego i tak „nic nie będzie”. Współdziałanie nauczyciela - specjalisty z rodziną może więc przyczynić się do zmiany form postępowania z dzieckiem i do poprawy warunków rozwojowych.

29.11.2010

1. Grupy dyspanseryjne ( 12 grup po kolei )

Obecnie wprowadzono kodyfikację i symbolikę zaburzeń DSM IV:

01U - up. umysłowe

02P - choroby psychiczne

03L - wady, choroby, zaburzenia słuchu, głosu i mowy

04O - wady, choroby, zaburzenia narządu wzroku

05R - wady, choroby, zaburzenia narządu ruchu ( układ ruchowy)

06E - epilepsja ( padaczka)

07S - wady, choroby, zaburzenia układu oddechowego i krążenia

08P - wady, choroby, zaburzenia układu pokarmowego

09M - wady, choroby, zaburzenia układu moczowo-płciowego

10N - wady, choroby, zaburzenia układu neurologicznego / nerwowego

11I (i) - inne w skład, których wchodzą choroby układu neurologicznego, enzymatycznego(Ie1), endokrynologicznego(Ie2) - hormonalny, immunologicznego(i) - odpornościowy, odzwierzęce(Io), zeszpecenia(Iz), AIDS( Ia), metaboliczne.

12C - całościowe zaburzenia rozwojowe ( autyzm)

2. Cechy polskiego modelu rehabilitacji:

• wczesność - rehabilitacja będzie przynosić pozytywne efekty kiedy będzie przeprowadzona najwcześniej

• kompleksowość - komplementarne działania prowadzone przez odpowiedni sztab ludzi TEAM (lekarz - specjalista, terapeuta, psycholog, średni personel medyczny, inna osoba niepełnosprawna)

• ciągłość - rehabilitacja powinna tak długo trwać, jak długo osoba niepełnosprawna wymaga usprawnienia psychicznego i wymaga pomocy w zaspokojeniu potrzeb (pierwotna i wtórna)

• powszechność - ogólny dostęp, każdy ma prawo do korzystania z usług rehabilitacyjnych i medycznych.

3. Polski model rehabilitacji to: ( M. Wais , W. Deya)

• Pedagogika terapeutyczna - połączyła się z pedagogiką rehabilitacyjną. Podmiotem pedagogiki tej są osoby przewlekle chore (motorycznie i fizycznie, z problemami w komunikacji werbalnej, itp.),

• Pedagogika lecznicza - jej podmiotem są osoby w ujęciu szerszym, a więc wszystkie te, które są podmiotem w pedagogice specjalnej. Stanowi ona łącznik między szkolnictwem specjalnym a powszechnym, bo daje możliwość spełnienia obowiązku szkolnego osobom chorym.

6.12.2010

1. Nauczanie / Pedagogika terapeutyczna - segregacyjne i niesegregacyjne
Szkoła terapeutyczna - w szpitalu :
- liczba dzieci nie mniejsza niż 60 osób,
- czas pobytu nie jest krótszy niż 4 tygodnie

• Podmiot pedagogiki terapeutycznej
  - znaczenie wąskie - dzieci i młodzież przewlekle chora, osoby niepełnosprawne
  - znaczenie szerokie - wszystkie osoby, którym zajmuje się pedagogika specjalna

Zdrowie - stan pełnego, dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego czyli dobrostan, a więc stan zdrowia ( brak choroby )
Choroba - dynamiczna reakcja organizmu na czynniki zakłócające homeostazę

Parsons - teoria pełnienia ról

• Człowiek odgrywa dużo ról

• Prawo mimikry społecznej - upodobnianie się do sytuacji, do roli, która ,ma swoje role, normy, wartości

• Każdy człowiek będzie niejednokrotnie pełnił rolę chorego ( wiąże się to z przywilejami i obowiązkami) /
  / - zwolnienie tempa pracy i życia
  - wizyta u lekarza - część leków jest refundowanych
  - przyjmowanie leków - przyjęcie postawy roszczeniowej

- samokontrola
- zwolnienie tempa życia, pracy ( zwłaszcza dla pracoholików)

osoby, które się opiekują chorym sami wiedzą kiedy są już zdrowi - zaprzestanie bycia chorym; ludzie którzy nas otaczają wyprowadzają nas z choroby

2. Model choroby ( psychologii )

• Choroba serca
  od 0-3 miesięcy - faza przywiązania autystycznego
  od 3-6 miesięcy - faza symbiozy z matką [ gdy nie dojdzie do tej symbiozy to może być duże prawdopodobieństwo choroby sierocej]
  
  - faza krzyku
  - faza agresji
  - faz rozpaczy
  - faza tęsknoty
  - faza separacji
  - faza izolacji

[ bujanie się, sumitowanie, ssanie kciuka, moczenie się, banie się bliskości, odrzucenie drugiej osoby - protest cielesny, tendencji do prostytuowania, lęki nocne, szukają kontaktu, ]

2 przeciwstawne nurty :

- model psychosomatyczny

- model somatopsychiczny - istnieje wiele chorób które zmieniają organizm. Istnieje wiele osób chorych, które mogą być zmodyfikowane np. gościec, cukrzyca .

Somatopsychicy uważają, że choroby organizmu zmieniają myślenie, obraz człowieka; pacjent nie jest dla siebie atrakcyjny, może to wpływać na przebieg i jakość choroby

jakość chorowania ma duży związek z psychiką.

- ujęcie systemowe - na człowieka trzeba spojrzeć całościowo ( holistycznie)

20.12.2010r.

Długo utrzymujący się stres generuje uczucie frustracji

• czym potrzeby zdrowego człowieka różnią się od potrzeb osoby niepełnosprawnej?

Odp. potrzeby są takie same lecz różnią się sposoby zaspokajania tych potrzeb. Pacjent np. jest „obdarty” z intymności.

Potrzeby:

- wiscerogenne: potrzeby podstawowe, fizjologiczne

- socjogenne: poznawcze, estetyczne, przynależności, bezpieczeństwa, sensu życia, samorealizacji w odniesieniu do środowiska

- psychogenne: związane są z najbliższymi kręgami, z którymi osoba związana jest emocjonalnie, uczuciowo; potrzeba bezpieczeństwa, przynależności, samorealizacji, estetyczne, poznawcze, sensu życia, miłości.

U osób niepełnosprawnych już potrzeby wiscerogenne są trudne do spełnienia, czasami są niemożliwe do spełnienia.

Hospitalizm - choroba szpitalna, ma miejsce wtedy, kiedy okres pobytu w szpitalu jest bardzo długi, obsesyjne myślenie o swojej chorobie chorobach innych (człowiek posiada wiedzę na temat tych chorób)

Okres readaptacji i reedukacji- po powrocie do szkoły ze szpitala dziecko powinno mieć możliwość nadrobienia zaległości edukacyjnych rówieśniczych.

Wiele chorób niepełnosprawności eliminuje potrzebę zainteresowań, rozwijania talentu, predyspozycji. Sens życia zostaje podważony, kiedy spada na człowieka choroba.

System ochronny organizmu, mechanizmy:

a) negatywne:

- agresja: bunt, opór najczęściej klasyfikowana jest w formach: fizyczna, werbalna, psychiczna. Skierowana na zewnątrz lub do wewnątrz. Agresja fizyczna może ujawniać się w reakcjach bezpośrednich i może być skierowana na ludzi, przedmioty, zwierzęta (na zewnątrz) przy użyciu siły mięśni lub narzędzia, uderzenia ręką, duszenia, drapania, gryzienia. Agresja werbalna polega na krzyku, wulgaryzowaniu, plotkowaniu, obmawianiu, oczernianiu. Agresja psychiczna jest trudna do udowodnienia. Ubliżanie, zaniżanie wartości (jesteś nikim), deprecjonizowanie. Agresja psychiczna skierowana do wewnątrz: niewiara w siebie, deprecjonizowanie się. Agresja fizyczna: samookaleczenie, zadawanie sobie bólu, dla niektórych osób agresja jest ulgą. Agresja przeniesiona lub przemieszczona: jestem ofiarą i nie potrafię stawić czoła agresorowi, więc odreagowuje na czymś/kimś innym.

- regresja: zatrzymanie się w rozwoju, cofanie się w rozwoju, uwstecznianie. Sytuacja traumatyczna powoduje otępienie.

- represja: wyparcie myśli które bolą, coś co człowieka przytłacza, jest to ucieczka od problemu, a takie postępowanie może doprowadzić do depresji i zaburzeń psychicznych,

- rezygnacja: zaprzestanie działania osoby, ludzie tacy sądzą że nie ma dla nich nadziei i chcą się odizolować. Można to nazwać dekadencją - pogląd, iż nic nie warto robić bo i tak grozi nam koniec świata,

- ucieczka: świadome lub nieświadome unikanie miejsc, osób, od których otrzymaliśmy upokorzenie lub złe doświadczenia życiowe,

- projekcja: przenoszenie swych niepowodzeń na inne osoby (często występuje u osób uzależnionych od konkretnej rzeczy),

b) pozytywne

- kompensacja: to zastąpienie jakiegoś braku innym czynnikiem lub funkcją,

- transformacja: zmiana celu życia utraconego wskutek choroby na cel realny, pomimo swych

słabości można dany cel osiągnąć,

- racjonalizacja: podejście z rozsądkiem do sprawy, bilans co jest złe, a co jest dobre.

---