Dr hab. Andrzej Matan

Katedra Prawa Administracyjnego i Postępowania Administracyjnego UŚl.

Policja administracyjna jako funkcja administracji publicznej

-------------------------------------------------------------------------------

1. Zagadnienia wstępne.

II. Organy policji administracyjnej.

3. Formy działania policji.

4. Procedury działania policji.

5. Granice działania policji.

6. Wyodrębnienie administracji spośród innych funkcji administracji publicznej.

I. Zagadnienia wstępne.

Samo słowo „policja” pochodzi od greckiego „politeja” , co oznacza państwowość , uposażony w ustrój organizm państwowy (państwo w znaczeniu statycznym - Arystoteles). Również w czasach nowszych , w XIV i XV w. we Francji , policja była pojęciem statycznym , oznaczającym działalność, cel państwa , a w znaczeni ściślejszym - dobry , uporządkowany (dobry) stan spraw państwowych. Stąd przechodzi do Niemiec , gdzie pod nazwa „prawa policji” (ius poltiae) obejmuje całokształt praw zwierzchnich panującego w dziedzinie świeckiej , w przeciwstawieniu do jego uprawnień w dziedzinie kościelnej. Na mocy tych praw zwierzchnich panujący uważa się za powołanego do dbania o dobrobyt powszechny i o wprowadzenie go przy pomocy przymusu ; z tego prawa wysuwa dla siebie upoważnienie do wtrącania się w prywatne życie poddanych i do reglamentowania wszelkich jego objawów . W ten sposób „prawo policji” staje się podstawa absolutyzmu , a państwo policyjne staje się synonimem państwa absolutnego.Rozwój tego pojęcia doprowadził do tego , że ostatecznie cały system administrowania w państwie absolutnym przybrał nazwą policji.

Policja obejmowała swoim zakresem działania całą działalność administracji wewnętrznej. Poza nią pozostawała tylko administracja skarbowa , administracja spraw zagranicznych , wojskowa i administracja sądowa. W tym znaczeniu używane jest to pojęcie w Polsce w końcu XVIII w.. Utworzona w 1774 r. Rada Nieustająca podzielona była na 5 departamentów : interesów cudzoziemskich , wojskowy , sprawiedliwości , skarbowy i policji czyli dobrego porządku. Policja obejmowała zatem całą działalność administracji wewnętrznej ( w tym również te zadania administracji , które później określano mianem „pieczy administracyjnej”).

Rolę państwa , a tym samym i rolę policji , ograniczają w XVIII w. i w początkach XIX w. zmiany polityczne stanowiące reakcję na wszechwładzę państwa . Zasadniczej zmianie ulega koncepcja ustroju ówczesnego państwa , a także sytuacja jednostki wobec państwa. Pojawia się konstrukcja tzw. państwa prawnego (Rechtstaat) . Aktywność administracji zostaje ujęta w ramy nowego porządku prawnego , wyrażającego się w poddaniu jej ustawom oraz ustanowieniu nad nią kontroli sadowej. Przepisy prawne obowiązujące administracje nie mogą już więc być narzucane przez panującego , lecz tworzone w drodze ustawodawczej przez parlament. Normy prawa administracyjnego stają się normami dwustronnie wiążącymi ; wiążą nie tylko (jak do tej pory) obywateli , ale także administrację . Każde wkroczenie administracji w sferę prawną obywatela musiało mieć wyraźną podstawę w ustawie . Obywatel zaś znajdował ochronę prawną w sądownictwie , niezależnym od władzy administracyjnej . Zadania państwa mają być zredukowane do ochrony prawa i zapewnienia bezpieczeństwa.

Wyrazem tego są postanowienia zawarte w Lnadrechcie pruskim z 1794 r. , ustawy o administracji krajowej Turyngii z 1926 r. i pruskiej ustawy o policji administracyjnej z 1931 r. Na podstawie zawartych tam regulacji przyjmowano na ogół , że pod pojęciem policji należy rozumieć zadania podejmowane przez administrację dla odsunięcia niebezpieczeństw grożących takim dobrom , jak spokój , bezpieczeństwo i porządek publiczny . W ramach tak rozumianej policji wyróżniano policję bezpieczeństwa , policję kryminalną i policję administracyjną , przy czym zakres tej ostatniej określany był w sposób negatywny (to co pozostaje z zakresu policji po wyłączeniu policji bezpieczeństwa i policji kryminalnej) bądź też poprzez wskazanie działów prawa administracyjnego wyznaczających administracji zadania polegające na ochronie przed wymienionymi zagrożeniami .

We współczesnym prawie administracyjnym przeprowadza się typologię (klasyfikację) policji w oparciu o różne kryteria. Zazwyczaj wyróżnia się policję w znaczeniu materialnym i formalnym. W pierwszym z podanych znaczeń (materialnym ) mamy do czynienia policją wtedy , gdy chodzi o organy zajmujące się ochroną porządku i bezpieczeństwa publicznego , ochroną ładu i spokoju publicznego , ochroną przed zagrożeniami zdrowia , życia itp., działaniem w stanach zagrożenia (np. klęsk żywiołowych) bez względu na to jak ustawodawca nazywa dany organ. W znaczeniu formalnym chodzi o organy tak nazwane przez ustawę. Zasadnym będzie wyróżnienie policji w znaczeniu funkcjonalnym , gdzie chodzi o wykonywanie pewnej funkcji (zadania) państwa czy organów administracji publicznej. Takim pojęciem policji posługiwał się S.Kasznica , traktując ją jako pewną funkcję państwa. Podobnie T.Bigo , zdaniem którego przez policję należy rozumieć tylko jeden z kierunków działalności , mianowicie działalność , która przy zagrożeniu względnie przy użyciu przymusu zmierza do zwalczania i zapobiegania naruszeniom porządku publicznego względnie niebezpieczeństwom jego naruszenia .

Dla wyodrębnienia zatem pojęcia policji istotne będą następujące cechy:

1. środek , którym operuje administracja tj. przymus ;

2. cel działalności tj. utrzymanie porządku publicznego ;

3. metoda realizacji celu , która polega na zapobieganiu niebezpieczeństwom względnie

zwalczaniu już dokonanych naruszeń porządku prawnego.

W takim ujęciu policja jest jednym z kierunków działalności administracyjnej , nie stanowi ona osobnego działu administracji wewnętrznej. Można przyjąć , że „przenika” wszystkie jej działy , gdziekolwiek zagraża jakieś niebezpieczeństwo , czy może być zakłócony porządek i spokój publiczny. Istnieje więc policja budowlana , leśna , wodna , łowiecka ., leśna itd.

U źródeł działalności tak rozumianej policji znajdują się dwa rodzaje zjawisk:

Po pierwsze - różnorodne , niezmiernie liczne niebezpieczeństwa jakie zagrażają w codziennym życiu ludziom. Zagrażają one ze strony sił przyrody , jak również ze strony innych ludzi. Państwo , jako związek dysponujący przymusem , jest powołane do tego aby chronić obywateli przed tymi niebezpieczeństwami , a w razie powstania niebezpieczeństw - do ich zwalczania.

Po drugie - tarcia i kolizje jakie nieustannie wynikają pomiędzy interesem jednostek a interesem zbiorowości ludzkiej (interesem społecznym).Każdy człowiek dąży do zaspokojenia swoich potrzeb , nie zważając na dążenia innych ludzi jak również na potrzeby społeczne. „I tutaj tak samo powstaje nieodzowna konieczność ciągłego interweniowania państwa , jako czynnika dysponującego przymusem , celem niedopuszczenia do naruszenia porządku i ładu , do zakłócenia spokoju publicznego , czy też celem przywrócenia tych dóbr społecznych w razie już dokonanego naruszenia ” .

2. Organy policji administracyjnej

Funkcje policyjne sprawują różne organy administracji , które zapewniają bezpieczeństwo publiczne , usuwają zagrożenia dla zdrowia , życia , porządku publicznego itp. Funkcję tę spełnia np. nadzór budowlany , inspekcja sanitarna itd. W ściślejszym znaczeniu policje kojarzy się , z reguły , z resortem spraw wewnętrznych , z formacjami zorganizowanymi na wzór wojskowy , które dla osiągnięcia celu mogą stosować przymus bezpośredni .

Można wyodrębnić organy spełniające funkcje przypisywane policji , zorganizowane na wzór wojskowy jako umundurowane i uzbrojone formacje (np. Policja , Straż Graniczna)

oraz organy „cywilne” administracji publicznej nie oparte na wzorcach wojskowych (np. , policyjnego. W takim ujęciu możemy mówić o organach policji administracyjnej sensu largo.

Biorąc pod uwagę pierwsze z tych znaczeń zasadnym będzie określenie zespołu tych organów , które realizują zadania z zakresu funkcji policyjnej państwa jako organy policji publicznej oraz organy policji „prywatnej”. Ta ostatnia również , w sensie materialnym , ma charakter publiczny , natomiast kompetencje policyjne wykonywane będą przez podmioty pozostające poza strukturą administracji publicznej (podmioty prywatne) na zasadzie funkcji zleconych. W przypadku policji prywatnej , na podstawie aktu koncesyjnego , państwo odstępuje prawo wyłączności działania w zakresie pełnienia funkcji policji podmiotom prowadzącym działalność w dziedzinie ochrony osób i mienia..

W ramach policji publicznej , ze względu na umiejscowienie organów policji w strukturze administracji publicznej , należy wyróżnić organy policji państwowej (Policja), samorządowej (straże gminne) . Biorąc pod uwagę charakter kompetencji można je podzielić na organy o kompetencji ogólnej oraz wyspecjalizowane organy policji . Do grupy pierwszej należy zaliczyć organy sprawujące funkcje policyjne w różnych sferach aktywności (Policja, straże gminne) , zaś do drugiej - organy sprawujące funkcje policyjne na wyspecjalizowanych obszarach (inspekcie , dozory). W ramach grupy drugiej działają umundurowane i uzbrojone formacje , zorganizowane na wzór wojskowy (Straż Graniczna, Straż Marszałkowska ,straże portowe i bankowe , Straż Ochrony Kolei , Państwowa Straż Rybacka , straż Leśna , Państwowa Straż Łowiecka , Straż Parku) oraz określone służby cywilne (inspekcje , dozory). Zadania policji publicznej będą realizowały także organy administracji ogólnej (wojewoda przy pomocy wojewódzkich służb, straży i inspekcji, starosta przy pomocy powiatowych służb , straży i inspekcji , wójt , burmistrz).

W sferze policji prywatnej działają tzw. „wewnętrzne służby ochrony” oraz przedsiębiorcy dysponujący koncesjami na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia funkcjonujące na podstawie ustawy z dn. 22.8.1997 r. o ochronie osób i mienia. Do tej grupy należy również zaliczyć służby porządkowe organizatora imprezy masowej .

Wewnętrzne służby ochrony to uzbrojone i umundurowane zespoły pracowników przedsiębiorców lub jednostek organizacyjnych , powołane do zapewnienia obowiązkowej ochrony obszarów , obiektów i urządzeń określonych w art. 5 ust. 2 ustawy (art. 2 pkt. 8 ustawy w zw. z § 2 ust. 1 rozporz. MSW w sprawie wewnętrznych służb ochrony ). Tworzone są przez kierowników jednostek , po uzyskaniu zezwolenia komendanta wojewódzkiego Policji . Ich zadania polegają na ochronie mienia w granicach chronionych obszarów i obiektów , ochronie ważnych urządzeń jednostki , znajdujących się poza granicami chronionych obszarów i obiektów , konwojowaniu mienia jednostek oraz wykonywaniu innych zadań wynikających z planu ochrony jednostki.

Koncesję na wykonywanie usług w zakresie ochrony osób i mienia może uzyskać przedsiębiorca będący osobą fizyczną , jeśli posiada licencję drugiego stopnia pracownika ochrony lub licencję pracownika zabezpieczenia technicznego . Ponadto licencję może uzyskać przedsiębiorca nie będący osobą fizyczną , jeśli licencję taka posiada co najmniej jedna osoba będąca wspólnikiem spółki cywilnej , jawnej lub komandytowej , członkiem zarządu , prokurentem lub pełnomocnikiem ustanowionym przez przedsiębiorcę do kierowania działalnością określona w koncesji (art. 17 ust. 1 ustawy) . Przedsiębiorca obowiązany jest oznaczyć pracowników ochrony w sposób jednolity , umożliwiający ich identyfikację oraz identyfikację podmiotu zatrudniającego oraz zapewnić noszenie ubioru umożliwiającego ich identyfikację.

Organizator imprezy masowej zobowiązany jest zapewnić bezpieczeństwo osobom obecnym na imprezie oraz porządek podczas trwania imprezy , w szczególności zaś poprzez zorganizowanie służby porządkowej (art.5 ust. 1 i 2 pkt. 2 ustawy). Do wniosku o uzyskanie zezwolenia na organizacje imprezy organizator powinien dołączyć informacje określającą stan liczebny , organizację , oznakowanie , wyposażenie i sposób rozmieszczenia służby porządkowej. Przyjmuje się , iż przelicznik co najmniej 10 porządkowych na 300 osób obecnych na imprezie i co najmniej 1 porządkowy na każde następne 100 osób (art. 7 pkt. 6 ). Zadania służby porządkowej powinny zostać określone w pisemnej instrukcji (art. 7 pkt. 8 ). Ponadto osoby wchodzące w skład służby porządkowej powinny legitymować się identyfikatorem umieszczonym na widocznym miejscu (art. 16 ust. 1 ) . Szczególne zasady organizacji dotyczą imprez masowych o podwyższonym ryzyku.

Tworzenie podstaw prawnych do funkcjonowania policji prywatnej należy widzieć jako pewien element procesu prywatyzacji zadań administracji publicznej przez przekazywanie tych zadań podmiotom prawa prywatnego . Szczególnie w obszarze działania policji administracyjnej aktualne są pytania o charakter tych uprawnień przekazywanych w gestie podmiotów prywatnych oraz o zakres i formy ochrony prawnej. Zwłaszcza z tego względu , że działania policyjne nie zawsze mają postać decyzji administracyjnej. Problemy te są również aktualne w zakresie egzekucji .

III. Formy działania policji .

Ze względu na charakter swoich zadań policja będzie posługiwała się , przede wszystkim , środkami o charakterze władczym. Działania niewładcze traktować tu należy jako pomocnicze , uzupełniające.

W ramach działań władczych wyróżnić można działania władcze zewnętrzne , kierowane do adresatów pozostających poza struktura administracji publicznej oraz działania władcze wewnętrzne , których adresatem będą organy administracji publicznej pozostające w pewnym układzie zależności (np. organy administracji zespolonej , niezespolonej jak również organy działające w systemie administracji zdecentralizowanej).

Władczymi formami działania policji będą:

1.Przepisy porządkowe.

2.Akt administracyjny generalny o charakterze policyjnym.

3.Rozkazy policyjne (nakazy i zakazy policyjne).

4.Pozwolenia policyjne.

5.Przymus policyjny.

6.Kary policyjne.

1. Przepisy porządkowe są aktami generalnym , powszechnie obowiązującym , mającym na celu utrzymanie porządku publicznego. Mogą być podejmowane na

podstawie generalnego upoważnienia zawartego w ustawie o administracji rządowej w województwie (art. 40 ) , ustawy o samorządzie powiatowym (art. 41 ) i o samorządzie gminnym (art. 40 ust. 3 i 4 Przepisy porządkowe mogą być wydawane tylko w zakresie nie uregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących . W przypadku uregulowania danej materii w rozporządzeniu wojewody nie można tej samej materii regulować przepisami porządkowymi powiatowymi bądź gminnymi ) . Zarządzenia porządkowe podejmują organy administracji niezespolonej - dyrektorzy urzędów morskich ( art. 48 ustawy z 21 .3.1991 r. o obszarach morskich Rzeczpospolitej Polskiej i administracji morskiej ) oraz okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego (art. 39b ustawy z 18.1.1996 r. o rybołówstwie morskim ).

Wojewoda wydaje przepisy porządkowe w formie rozporządzeń porządkowych (art. 40 u.o.a.rz.w.) , natomiast przepisy porządkowe powiatowe i gminne stanowią , w zasadzie , rady powiatu i gminy. Odstępstwo od tej reguły polega na tym , że w przypadkach nie cierpiących zwłoki , przepisy porządkowe może stanowić zarząd powiatu oraz wójt (burmistrz , prezydent miasta). W takim nadzwyczajnym przypadku przepisy podlegają zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady. Tracą moc obowiązująca jeśli nie zostaną przedłożone radzie do zatwierdzenia albo jeśli rada ich nie zatwierdzi.

Ustawy upoważniające do wydawania przepisów porządkowych uzależniają ich podejmowanie od ich niezbędności dla ochrony dóbr w tych ustawach określonych.

Wojewoda może wydać rozporządzenie porządkowe jeśli jest to niezbędne dla ochrony życia , zdrowia lub mienia , oraz dla zapewnienia porządku , spokoju i bezpieczeństwa publicznego „ (art. 40 ust. 1 ). Rada powiatu wydaje przepisy porządkowe , w szczególnie uzasadnionych wypadkach , jeśli jest to niezbędne dla ochrony życia , zdrowia lub mienia obywateli , ochrony środowiska naturalnego albo do zapewnienia porządku , spokoju i bezpieczeństwa publicznego (art. 41 ust. 1) . Rada gminy podejmuje przepisy jeśli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku , spokoju i bezpieczeństwa publicznego (art. 40 ust. 3 ). Dyrektorzy urzędów morskich wydają zarządzenia porządkowe jeśli jest to niezbędne dla ochrony życia , zdrowia lub mienia na morzu alko ochrony środowiska morskiego (art. 48 ). Okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego mogą , w zakresie nie unormowanym w przepisach prawnych wydawanych na podstawie upoważnień udzielonych im w ustawach szczególnych , wydawać zarządzenia porządkowe . Zarządzenia te mogą być wydawane jeśli jest to niezbędne dla ochrony żywych zasobów morza i zachowania porządku przy połowach (art. 39b).

Przepisy porządkowe mogą przewidywać za ich naruszenie karę grzywny wymierzaną w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach.

Przepisy porządkowe wchodzą w życie z dniem ogłoszenia , przy czym ogłaszane są w szczególnym trybie . Podlegają natychmiastowemu ogłoszeniu w środkach masowego przekazu oraz w drodze obwieszczeń lub w inny sposób zwyczajowo przyjęty na danym obszarze (rozporządzenia porządkowe i porządkowe przepisy powiatowe ) .Przepisy porządkowe gminne ogłasza się przez rozplakatowanie obwieszczeń w miejscach publicznych lub w inny sposób miejscowo przyjęty , a także przez ogłoszenie w lokalnej prasie (art.42 ust. 1).

Przepisy porządkowe mogą być także podejmowane na podstawie upoważnień szczegółowych zawartych w ustawach szczególnych.

Na podstawie art. 46 ust. 3 ustawy z dn. 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt , wojewoda , działając na wniosek wojewódzkiego lekarza weterynarii , może w drodze rozporządzenia porządkowego określić obszar zapowietrzony lub zagrożony. Przesłanką ich podjęcia jest występowanie choroby zakaźnej zwierząt lub bezpośrednie zagrożenie jej wystąpienia . Ograniczenia te dotyczyć mogą ruchu osobowego , organizowania spędów , targów , wystaw zwierząt , polowań i odłowów zwierząt łownych . Rozporządzenie takie wchodzi w życie z dniem podania do wiadomości publicznej w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie . Podlega również ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym .

Przepisy ustawy z 15 ust. 2 ustawy z dn. 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz.U. nr 126 , poz. 138) upoważniają wojewodę do wydania rozporządzenia nakładającego m.in . obowiązek poddania się szczepieniom Przesłanką jego podjęcia jest wystąpienie stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemiologicznego .

Charakter przepisów porządkowych mają zarządzenia wójta (burmistrza , prezydenta miasta) oraz rozporządzenia wojewody podejmowane na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy z dn. 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz.U. nr 26 , poz. 558 ze zm.). W tej formie wprowadzane są ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela oraz obowiązki świadczeń osobowych i rzeczowych.

2. Akt administracyjny generalny o charakterze policyjnym.

Forma aktu administracyjnego generalnego może być stosowana przez policję dla osiągnięcia zamierzonego celu. W swojej treści określać one będą zakazy i nakazy adresowane do generalnie określonego adresata . Nie regulują statusu prawnego adresatów, ale odnoszą się do pewnego faktycznego czynienia , nieczynienia lub znoszenia. Są aktami bezpośrednio zobowiązującymi , stąd dla działań policyjnych maja znaczenie szczególne. Nie muszą one być wydawane w sformalizowanym postępowaniu. Mogą być stosunkowo prosto zmieniane , bowiem nie obejmuje je zasada res iudicata .

Taki charakter ma zarządzenie ewakuacji ludzi i mienia czy wstrzymanie ruchu drogowego przez kierującego działaniem ratowniczym na podstawie art. 25 ust. 1 pkt. 1 i 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej .

Podobnie „zakaz” mógł być podejmowany na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy z 24.11.1995 r. o nasiennictwie (nie obowiązującej już) . Wojewoda , działając na wniosek zainteresowanego i po zasięgnięciu opinii właściwych rad gmin i powiatów mógł wprowadzić zakaz uprawiania niektórych roślin uprawnych lub ich odmian , zakaz stosowania materiału siewnego o nieodpowiedniej zdrowotności , zakaz umieszczania uli z pszczołami na gruntach rolnych położonych w pobliżu chronionych upraw. Przesłanką wprowadzenia tego typu zakazów jest ochrona roślinnych materiałów hodowlanych i upraw nasiennych przed szkodliwym wpływem innych odmian lub innych roślin uprawnych albo upraw porażonych chorobami.

Zakaz powinien być wprowadzony i podany do wiadomości w takim terminie , aby mógł być uwzględniony przed dokonaniem siewu lub sadzenia na gruntach rolnych objętych zakazem .

3. Przez rozkaz policyjny rozumie się akt administracyjny , skierowany do pewnych oznaczonych indywidualnie osób (względnie kategorii osób indywidualnie oznaczonych) ,

mający na celu spowodowanie pewnego zachowania się w interesie porządku publicznego. Rozkaz ma spowodować pewne zachowanie się , czynność albo zaniechanie, może być zatem nakazem albo zakazem. Nakaz zobowiązuje adresata do podjęcia pewnej czynności lub świadczenia (np. nakaz natychmiastowego rozejścia się zebranych z chwilą rozwiązania zgromadzenia publicznego) . Zakaz zobowiązuje do biernego zachowania się, do bezczynności (np.

Przykładowo organy dozoru jądrowego , w razie stwierdzenia w czasie kontroli zagrożenia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej , w celu usunięcia takiego zagrożenia, wydają polecenia doraźne zawierające nakazy i zakazy określonych działań (art. 68 ust. 1). Jeśli polecenie takie ma na celu usunięcie bezpośredniego zagrożenia podlega natychmiastowemu wykonaniu. Polecenia są wydawane w formie pisemnej , a w wyjątkowych przypadkach w formie ustnej. Polecenia ustnie wymagają niezwłocznego potwierdzenia na piśmie (art. 68 ust. 2 )

Służby porządkowe organizatora imprezy masowej są uprawnione do wydawania poleceń porządkowych osobom zakłócającym porządek publiczny lub zachowujących się niezgodnie z regulaminem imprezy (art. 16 ust. 1 ustawy i bezp. imprez masowych ).

Taki charakter mają również decyzje podejmowane na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o stanie klęski żywiołowej przez wójta , starostę . W tej formie prawnej wskazane organy mogą nakładać na obywateli m.in. obowiązki w zakresie świadczeń rzeczowych czy osobowych.

4. Pozwolenia policyjne stanowią pewną kategorię aktu administracyjnego o charakterze konstytutywnym . Zalicza się je do grupy pozwoleń administracyjnych , które są aktami uchylającymi ustawowy zakaz rozwijania pewnej działalności. Przy pomocy tych aktów organy administracji publicznej stwierdzają , iż w konkretnym przypadku nie zachodzi przeszkoda z punktu widzenia interesu publicznego do rozwijania przez jednostkę pewnej działalności . Niektóre rodzaje działalności mogą bowiem narazić na niebezpieczeństwo interes publiczny. Z tej racji ustawodawca w zasadzie zabrania ich podejmowania , jednocześnie jednak upoważnia władzę policyjną do uchylenia tego zakazu w stosunku do osób , które, czy to dzięki swoim osobistym kwalifikacjom , czy też dzięki pewnym rzeczowym urządzeniom , dają gwarancję , że przy rozwijaniu danej działalności nie narażą na szwank interesu publicznego. Jest to nadanie pewnej wolności przez uchylenie zakazu , krępującego wolność. Raz uzyskane pozwolenie nie zabezpiecza jego posiadacza od późniejszej ingerencji policji. Z reguły jest ona uprawniona do tego , aby stawiać mu dalsze wymagania , jeśli wskutek zmienionych okoliczności sa one wskazane w interesie publicznym .

Pozwolenie policyjne (wobec innych pozwoleń administracyjnych) wyróżnia się tym , że celem jego jest utrzymanie i zabezpieczenie porządku publicznego.

Konstrukcja pozwolenia policyjnego oparta jest na koncepcji wypracowanej przez O.Maye'ra „policyjnego zakazu z zastrzeżeniem pozwolenia”. Zastrzeżenie konieczności uzyskania pozwolenia upoważnia organ administracji do uwolnienia indywidualnym przypadku spod generalnego zakazu policyjnego. Natomiast możliwość , czy nawet prawna konieczność udzielenia pozwolenia nie pomniejsza w żaden sposób mocy tego zakazu .

Z pozwoleniem policyjnym mamy do czynienia np. w przypadku pozwolenia na nabywanie , posiadanie , zbywanie broni i amunicji wydawanego na podstawie ustawy z dn. 21 maja 1999 r. o broni i amunicji .

5. Przymus policyjny (tzw. przymus natychmiastowy) jest pewną kategorią przymusu państwowego , któremu brak jednak znamion przymusu egzekucyjnego. Istota przymusu natychmiastowego sprowadza się do stosowania określonych środków egzekucyjnych , przez ustalone w ustawie organy , w sytuacjach szczególnych , wymagających szybkiego działania , i w swoistym , uproszczonym trybie.

Przesłankom tym odpowiada tzw. postępowanie egzekucyjne uproszczone . Ustawa o post. egzekucyjnym w administracji dopuszcza go w dwu przypadkach.

Po pierwsze - jeżeli zwłoka w wykonaniu obowiązku groziłaby niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia ludzi albo ciężkimi szkodami dla gospodarstwa narodowego lub jeżeli wymaga tego szczególny interes społeczny (art. 117 p.e.a.). W razie wystąpienia jednej z tych okoliczności , organy egzekucyjne określone w art. 20 § 2 p.e.a.(sa to organy policyjne - organy Policji , UOP , Straży Granicznej , organ straży pożarnej kierujący akcją ratowniczą , a także inne organy powołane do ochrony spokoju , bezpieczeństwa, porządku , zdrowia publicznego lub mienia społecznego) , w granicach swojej właściwości do nakładania obowiązków o charakterze niepieniężnym , mogą stosować środki egzekucyjne wskazane w art. 116 pkt. 2 , 3 i 5 p.e.a. (wykonanie zastępcze , odebranie rzeczy ruchomej , przymus bezpośredni) w celu wyegzekwowania wydanych bezpośrednio ustnych poleceń , bez potrzeby wystawiania tytułu wykonawczego i doręczania zobowiązanemu postanowienia o zastosowaniu środka egzekucji.

Po drugie - w razie gdy zwłoka w wykonaniu obowiązku może zagrozić zdrowiu lub życiu ludzkiemu albo spowodować niemożność lub znaczne utrudnienie w dochodzeniu wykonania przez zobowiązanego obowiązku oraz w innych przypadkach określonych w odrębnych ustawach , organ egzekucyjny może niezwłocznie zastosować przymus bezpośredni do wykonania obowiązku wynikającego z przepisów prawa , po ustnym wezwaniu , bez uprzedniego upomnienia zobowiązanego oraz bez doręczenia mu odpisu tytułu wykonawczego i postanowienia wzywającego do wykonania obowiązku (art. 150 § 3 p.e.a.).

Specyficzny rodzaj przymusu policyjnego pojawia się w stanach wyższej konieczności (ius extremae necessitatis) .

Są to sytuacje spowodowane przez klęski elementarne , siły żywiołowe , zupełnie bez przyczyniania się jednostek. Nie ma tu ani oporu tj. nieposłuszeństwa wobec prawa , ani aktu pośredniczącego , jak w sytuacjach pierwszej kategorii. Chodzi o odparcie bezpośrednio zagrażających niebezpieczeństw , niekoniecznie wywołanych przez jednostki , najczęściej niezależne od nich. Niebezpieczeństwo jest tu bezpośrednie , byłoby więc rzeczą niecelową wydawanie naprzód tego rodzaju aktu administracyjnego. Brakuje tu istotnych elementów dla pojęcia egzekucji , zatem stosowanie tego rodzaju przymusu nie można podciągnąć pod przymus egzekucyjny.

Przykładami stosowania tego rodzaju przymusu są: zburzenie budynku w razie pożaru czy ewakuowanie ludzi z domów zagrożonych niebezpieczeństwem zawalenia.

Obecne ustawodawstwo pozwala na stosowanie form przymusu bezpośredniego także podmiotom prawa prywatnego . Pojawia się , w związku z tym pytanie , czy organy te mają obowiązek stosowania przepisów ustawy o p.e.a. , dotyczących realizowania tzw. przymusu natychmiastowego czy zasad tego postępowania. Z niektórych przepisów nie wynika , czy przyznane podmiotom prywatnym uprawnienia mają charakter środków egzekucyjnych w rozumieniu ustawy o p.e.a. , a zatem czy i jakie uprawnienia służą celem ochrony interesów podmiotów , wobec których je zastosowano . Przykładowo służby porządkowe organizatora imprezy masowej mają kompetencje m.in. do usunięcia z imprezy osoby zakłócającej przebieg imprezy. Z przepisów ustawy nie wynika jednak jakie przepisy proceduralne ( m. in. ) w zakresie postępowania egzekucyjnego należy w tym przypadku stosować.

6. Kary policyjne stanowią pewną grupę kar administracyjnych ze względu na to , iż mają na celu zabezpieczenie porządku publicznego .Najczęściej są to kary grzywny wymierzane w formie mandatu karnego , w sytuacjach , kiedy ustawodawca zakwalifikuje pewne zachowania godzące w bezpieczeństwo , porządek publiczny lub zagrażające życiu czy zdrowiu ludzi jako przestępstwa czy wykroczenia . Do tej kategorii należy także zaliczyć również inne administracyjne kary pieniężne (np. za wycinkę drzew bez zezwolenia).

Uprawnienia do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego maja m.in. strażacy PSP , Inspektorzy Inspekcji Sanitarnej oraz funkcjonariusze Straży Graniczne .

Formy przedstawione wyżej te mają charakter „zewnętrzny” , bowiem działania podejmowane w ich ramach kierowane są do obywateli oraz innych jednostek nie podporządkowanych organom administracji publicznej. Ustawodawstwo obowiązujące obecnie przewiduje także pewne formy działań policyjnych o charakterze „wewnętrznym „ , których adresatem będą organy dysponujące relatywnie dużą samodzielnością . Wyposażone zostały w takie uprawnienia organy sprawujące administrację ogólną w celu inicjowania bądź koordynacji działań podejmowanych przez organy policji administracyjnej. W szczególności chodzi tu o polecenia policyjne , polecenia koordynacyjne wojewody oraz uchwały kierunkowe.

1.Polecenia policyjne.

Polecenie policyjne nie jest poleceniem służbowym , bowiem nie jest podejmowane w układzie podporządkowania służbowego.

Przykład polecenia policyjnego znajduje w postanowieniach ustawy z 20 lipca 991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska . W przypadkach bezpośredniego zagrożenia środowiska na terenie gminy lub powiatu , w szczególności zaś zagrożenia życia lub zdrowia ludzi , starosta , wójt , burmistrz (prezydent miasta) może wydać inspektorowi ochrony środowiska polecenie podjęcia działań zmierzających do usunięcia tego zagrożenia.

Polecenie nie może dotyczyć wykonania konkretnych czynności służbowych ani określać sposobu wykonania zadania przez organy I..O.Ś. , lecz winny ustalać przedmiot działania lub wskazywać stan niezgodny z prawem , o którego usunięcie chodzi.

Jeśli chodzi o formę polecenia , to ustawa dopuszcza tak formę ustną jak i pisemną , przy czym w pierwszym przypadku polecenie przekazane ustnie wymaga potwierdzenia na piśmie .

Polecenie takie jest wiążące , podlega niezwłocznemu wykonaniu. Polecenie naruszające prawo (w szczególności - wydane z przekroczeniem upoważnienia ustawowego) jest nieważne. O jego nieważności rozstrzyga wojewoda . Ustawa nie określa w jakim trybie następuje takie rozstrzygnięcie , kto jest strona postępowania i wreszcie jakie są skutki nieważności. Organ wydający polecenie ponosi wyłączną odpowiedzialność za jego treść.

Identyczne konstrukcje (różny będzie oczywiści przedmiot ochrony) przewidują (bądź też przewidywały) inne ustawy , m.in. , ustawa o ochronie roślin uprawnych (bezpośrednie zagrożenie fitosanitarne), ustawa o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej (bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa sanitarno-weterynaryjnego) oraz prawo budowlane (bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzi związane z budową , utrzymaniem lub rozbiórką obiektów budowlanych ) .

2.Polecenia koordynacyjne wojewody.

W sytuacjach nadzwyczajnych , określonych w art. 15 ust. 4 ustawy z 5.6.1998 r. o administracji rządowej w województwie , wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie administracji rządowej oraz organy samorządu terytorialnego .Polecenia te mają zapewnić współdziałanie tych jednostek na obszarze województwa , jak również służą jako instrument kierowania , w zakresie zapobiegania zagrożeniom życia , zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska , bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego , ochrony praw obywatelskich , a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków na zasadach określonych w ustawach.

Polecenia takie nie mogą dotyczyć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej .O ich wydaniu wojewoda powinien poinformować właściwego ministra.

Polecenia mają charakter wiążący dla organu administracji , przy czym w przypadku poleceń kierowanych do organów administracji niezespolonej , właściwy minister może wstrzymać ich wykonanie i wystąpić do Prezesa R.M. o rozstrzygniecie sporu. Można natomiast rozważać czy polecenia kierowane do organu samorządu terytorialnego mają charakter bezwzględnie wiążący i czy samorządowi przysługuje w tym zakresie ochrona sądowa.

3.Uchwała kierunkowa .

Na podstawie art. 8a ust. 4 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska rada powiatu dysponuje prawem do określania kierunków działania właściwego organu I.O.Śr.. , w celu zapewnienia należytego stanu środowiska .

Uchwała taka , podobnie jak polecenie policyjne , nie może dotyczyć wykonania konkretnych czynności ani określać sposobu wykonania zadania przez organy I.O.Śr. , lecz winny ustalać przedmiot działania lub wskazywać stan niezgodny z prawem .

IV. Procedury działania policji .

Ze względu na konieczność natychmiastowego podejmowania działań policyjnych niezwykle trudno byłoby zastosować do nich pewne standardowe procedury . Część działań policyjnych ma w istocie charakter czynności egzekucyjnych

Procedura określona w k.p.a. będzie stosowane jedynie tam , gdzie działania te przyjmują formę decyzji administracyjnych np. w przypadku pozwoleń policyjnych Często decyzje z tego zakresu opatrzone są z mocy prawa rygorem natychmiastowej wykonalności .

W odniesieniu do nakładania kar administracyjnych w drodze mandatu karnego zastosowanie znajdą przepisy o postępowaniu mandatowym .

Natomiast niezwykle trudno ustalić jakie procedury należy stosować na obszarze działania „policji prywatnej”.

V. Granice działalności policji.

Działalność policji w państwie prawnym poddana jest ustawie. Ustawa określa , w jakich sytuacjach i w jakim zakresie wolno policji wkraczać w sferę wolności jednostek i narzucać im pewne ograniczenia w interesie bezpieczeństwa , porządku i spokoju publicznego . Związanie przepisami prawnymi działalności policji jest jednak luźniejsze , pozostawiając tym samym organom realizującym funkcje policji relatywnie duży zakres „luzu” decyzyjnego. Źródłem takiego stanu rzeczy jest zmienność życia społecznego .Ustawodawca nie może , w związku z tym , z góry przewidzieć ani określić tych sytuacji faktycznych , które muszą być uznane za zagrażające bezpieczeństwu czy porządkowi publicznemu. Dlatego też normy ustawowe , dotyczące tej dziedziny , są z reguły ogólnikowe , zawierają najczęściej ogólne tylko upoważnienie do działania .

Praktyka administracyjna sądów francuskich i niemieckich ustaliła pewne zasady , które wytyczają granice działań policji .

1. Policja jest powołana wyłącznie do ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego , nie powinna natomiast w sferę interesów i dóbr prywatnych (w życie prywatne , mieszkanie prywatne itp.) , chyba że działanie jednostki wykracza poza krąg prywatny (np. prowadzi ona lokal publiczny , powszechnie dostępny).

2. Policja jest powołana jedynie dla ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego , a nie dla innych celów. Nie może zostać użyta np. dla realizacji celu fiskalnego.

3. Policji wolno wkraczać tylko przeciwko faktycznym naruszeniom i bezpośrednim zagrożeniom porządku publicznego. Nie wystarczy sama możliwość , że naruszenie takie nastąpi.

4. Policja powinna zwracać się nakazem czy zakazem do tego , kto rzeczywiści zakłócił porządek , a nie do tego , kto rozwijając pewną działalność w granicach przysługujących mu uprawnień , pośrednio , nieświadomie przyczynił się do zakłócenia porządku publicznego. Musi istnieć bezpośredni związek między naruszeniem porządku lub niebezpieczeństwem naruszenia a zachowaniem się jednostki.

5. Interwencja policyjna jest uzasadniona i wskazana wtedy tylko , gdy naruszenie czy zakłócenie przekracza miarę tego , co przeciętna jednostka zdolna jest jeszcze znosić. Ponieważ z życiem zbiorowym są zawsze związane pewne zaburzenia porządku publicznego , wymaga się , aby to było zaburzenie i zakłócenie przekraczające przeciętną zdolność jednostek do znoszenia pewnych zakłóceń czy zaburzeń spokoju i porządku .

6. Przy usuwaniu danego szkodliwego stanu rzeczy władza policyjna musi przestrzegać stosowności (proporcjonalności , umiaru ). Winna zatem przedsiębrać tylko to , co ze względu na faktyczne okoliczności jest absolutnie konieczne. Policja nie może wykraczać poza pewna miarę i nie wolno jej stosować surowszych środków niż te , które wystarczają dla danej sytuacji. Przykładowo , policjanci mogą stosować środki przymusu bezpośredniego odpowiadające potrzebom wynikającym z sytuacji i niezbędne do osiągnięcia podporządkowania się poleceniom . Podobne postanowienia zawierają ustawy o ochronie osób i mienia (art. 38 ust. 3 ) , o UOP (art. 8 ) , o strażach gminnych (art. 14 ust. 3 ) , o ochronie przyrody (art. 18 ust. 3 ) oraz o straży granicznej (art. 23)

7. Policja powinna podejmować działania prowadzące bezpośrednio do wykonania

obowiązku ( art. 7 § 2 p.e.a.).

8. Policja powinna stosować środki jak najmniej uciążliwe dla zobowiązanego (art. 7 §

2 p.e.a.)

VI. Wyodrębnienie policji spośród innych władczych funkcji administracji

publicznej.

Przedstawione rozważania skłaniają do postawienia pytania czy w ramach ogólnej funkcji władczej administracji publicznej nie należy wyróżniać funkcji policyjnej obok funkcji reglamentacyjnej oraz funkcji nadzorczej .

W doktrynie prawa administracyjnego policja jest utożsamiana zakresem z reglamentacją , czasami policję traktuje się jako część reglamentacji ,

albo wreszcie policję traktuje się jako funkcję osobną , równorzędną z reglamentacją.

Niewątpliwie w obu tych funkcjach z pewnymi ograniczeniami formułowanymi w interesie publicznym , jak również realizacja tych funkcji następuje w formach władczych. Tak w policji , jak i w reglamentacji mamy do czynienia z ograniczeniami formułowanymi w interesie publicznym oraz z tym samym katalogiem form władczych.

Dostrzegać jednak należy istotne różnice między tymi funkcjami. Policja ma celu zagwarantowanie (zachowanie) nienaruszalności pewnego stanu (np. spokoju publicznego , porządku) , natomiast reglamentacja ma charakter kreatywny n p. w zakresie celowego kształtowania działalności gospodarczej .Reglamentacja działa „na przyszłość” , policja zaś działa w celu usunięcia zagrożeń . W sferze działania policji nie znajduje zastosowania konstrukcja uznania administracyjnego , natomiast w działalności reglamentacyjnej uznanie występuje (np. w przypadku koncesji). Policja jest bliższa działalności egzekucyjnej . Inny wreszcie będzie moment działania policji (wystąpienie zagrożenia) , inny zaś reglamentacji (przed podjęciem określonych działań).

Pojęcia „policja „ i „nadzór” mają wspólnego protoplastę w postaci nieograniczonej prawem władzy monarszej do ingerowania w sferę wolności i własności jego

poddanych . W późniejszych jednak czasach pojęcia te uległy zróżnicowaniu . Pojęcie policji miało oznaczać ogół działań podejmowanych przez administrację w celu ochrony życia , zdrowia , mienia i prawem usankcjonowanego ładu z możliwością ingerencji o charakterze władczym . Pojęcie nadzór zostało zasadniczo zarezerwowane dla określenia działań polegających również na ingerencji w zachowania różnych podmiotów, jednakże w zakresie w jakim podmioty te były piastunami „imperium” .

W literaturze Polskiej nadzór traktowany był jako kategoria ustrojowa , zastrzeżona dla określania relacji pomiędzy organem organizacyjnie nadrzędnym i organem mu podporządkowanym .

We współczesnym ustawodawstwie administracyjnym można zauważyć próby odmiennego ujęcia nadzoru . Nadzór występuje nie tylko w ramach zależności występujących pomiędzy podmiotami funkcjonującymi w ramach scentralizowanej struktury i zdecentralizowanej struktury administracji , ale również w ramach zależności istniejących pomiędzy różnymi podmiotami ze względu na obowiązywanie norm prawa materialnego . Dla podejmowania działań w tym układzie nadzorczym , oprócz norm określających właściwość , zakres działania , prawną formę czynności , niezbędna jest norma określająca sytuacje , w których pewnej treści prawo lub obowiązek może powstać, ulec modyfikacji , uchyleniu , wygaszeniu lub unieważnieniu . Dodać należy , że tego rodzaju działania organów administracji podejmowane są ze względu na ochronę interesu publicznego , w szczególności ochrony życia , zdrowia ludzi , porządku i bezpieczeństwa publicznego. Na tym obszarze nadzór pozostaje w bezpośrednim związku z policją , natomiast różni go od niej zasada i moment dokonania ingerencji. O ile w policji jest on związany z koniecznością odwrócenia pewnego niebezpieczeństwa o charakterze bezpośrednim , o tyle przy nadzorze niebezpieczeństwo związane jest z nieprzestrzeganiem norm prawa materialnego. Przykładowo , organy administracji miar są upoważnione do sprawowania nadzoru ( w takim rozumieniu ) nad stosowaniem miar i przyrządów pomiarowych podlegających przepisom ustawy . Podobnie organy administracji probierczej sprawują nadzór nad przestrzeganiem ustawy .

T.Bigo , Prawo administracyjne. Część ogólna (stenogram wykładów uniwersyteckich) , Lwów 1932 , s.169.

S.Kasznica , Polskie prawo administracyjne , Poznań 1947 r. , s.151

M.Zimmermann , Pojęcie administracji publicznej a swobodne uznanie , Poznań 1959 , s.14 .

Postanowienia Landrechtu definiowały policję w sposób następujący: „Rzeczą policji jest tworzyć potrzebne

urządzenia , zapewniające publiczny spokój , bezpieczeństwo i porządek , jak również zwalczać wszelkie

niebezpieczeństwa zagrażające ogółowi i poszczególnym jednostkom „ (Cz.II , tyt. 17 , par. 10) .Podaję za

S.Kasznicą ( Polskie prawo... , s. 152) .

M.Szewczyk , Nadzór w materialnym prawie administracyjnym , Poznań 1995 , s. 49 .

Tamże , s. 49 .

Z.Leoński , Istota i rodzaje policji administracyjnej (zagadnienia wybrane) (w:)Administracja publiczna u

progu XXI wieku , Przemyśl 2000 , s. 345 i 346 .

S.Kasznica , Polskie prawo administracyjne , Poznań 1947 , s. 150 i nast.

T.Bigo , Prawo administracyjne ... , s. 171.

S.Kasznica , Polskie prawo ... , s. 152 .

Tamże , s. 152 .

Z.Leoński , Materialne prawo administracyjne , Warszawa 2001 ,wyd. 4 , s. 170 .

Tamże , s. 346.

Z.Leoński , Istota i rodzaje policji ..., s. 347 .

Tekst jednolity z 2005 r. , Dz.U. nr 145 , poz. 1221 .

Ustawa z dn. 22.8.1997 r. o bezpieczeństwie imprez masowych , tekst jednolity z 2005 r. , Dz.U. nr 108 , poz.

909 ze zm.

Chodzi o obszary , obiekty i urządzenia ważne dla obronności , interesu gospodarczego państwa ,

bezpieczeństwa publicznego i innych ważnych interesów państwa np. zakłady produkcji specjalnej , zakłady

produkujące , remontujące i magazynujące uzbrojenie , magazyny rezerw państwowych.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 17.11.1998 r. w sprawie wewnętrznych

służb ochrony , Dz.U. nr 4 , poz. 31 .

Zob. L.Zacharko , Prywatyzacja zadań publicznych gminy. Studium administracyjnoprawne.

Katowice 2000 r., s. 26 i nast.

Por. Z.Leoński , Funkcje (zadania i kompetencje ) realizowane przez podmioty prawa prywatnego (w:)

Administracja i prawo administracyjne u progu trzeciego tysiąclecia , Łódź 2000 , s. 268 .

E.Ochendowski , Prawo administracyjne. Część ogólna , Toruń 2001 , s. 118 .

Dz.U. nr 32 , poz. 131 .

Dz.U. nr 69 , poz. 625

J.Filipek , Podział na indywidualne i generalne akty administracyjne (w) Administracja publiczna u progu

XXI wieku , Prace dedykowane prof. zw. dr hab. Janowi Szreniawskiemu z okazji Jubileuszu 45-lecia pracy

naukowej , Przemyśl 2000 , s. 181 i n.

Tekst jednolity z roku 2002 , Dz.U. nr 147 , poz. 1229

Tekst jednolity z 2001 r. , Dz.U. nr 53 , poz. 563 .

Ustawa - Prawo atomowe z dn. 29.10.2000 r. , tekst jednolity z 2004 r. , Dz.U. nr 161 , poz. 1698 .

B.Walawski , Pozwolenia i koncesje administracyjne w prawie polskim , Wilno 1939 , s. 26 i nast.

S.Kasznica , Polskie prawo..., s. 157

T.Bigo , Prawo administracyjne ... , s. 177 .

O.Mayer , Deutsches Verwaltungsrecht , t. 1, , Berlin 1924 , s. 65.

Por. D.R. Kijowski , Pozwolenia w administracji publicznej , Białystok 2000 , s.41 .

tekst jednolity z 2004 r. , Dz.U. nr 52 , poz. 525)

Por. art. 36 ust. 1 pkt. 4 oraz art. 38 ustawy o ochronie osób i mienia .

Z. Leoński , Funkcje (zadania i kompetencje) realizowane... , s. 269 .

T.Bigo , Prawo administracyjne... , s. 201 .

B.Dolnicki , Policyjne funkcje państwa w Polsce (w) Problemy prawa angielskiego i europejskiego oraz

reformy w Europie Środkowej , red. K. Nowacki , Wrocław 2000 , s. 410 .

Por. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 15 9.1992 r. w sprawie określenia wykroczeń , za

które funkcjonariusze niektórych organów nadzorowanych przez MSW upoważnieni są do nakładania

grzywien w drodze mandatu karnego , oraz zasad i sposobu wydawania upoważnień , Dz.U. nr 71 , poz. 358

ze zm.

Ustawa z dn. 20.7.1991 r. , Dz.U. nr 77 , poz. 335 .

Ustawa z dn. 12 .7.1995 , t.j. z 1999 r. , Dz.U. nr 66 , poz. 751 .

Ustawa z dn. 24.4.1997 r. , t.j. z 1999 r. , Dz.U. nr 66 , poz. 752 .

Ustawa z dn. 7.7.1994 r. , t.j. z 2000 r. , Dz.U. nr 106 , poz. 1126 .

Dz.U. nr 91 , poz. 577 ze zm.

S.Kasznica , Polskie prawo ... , s. 154 .

Podaję za S.Kasznicą , Polskie prawo ..., s. 157 - 156 .

T.Bigo , Prawo administracyjne... , s. 176 .

M. Szewczyk , Nadzór w materialnym prawie... , s. 27 .

J. Staryszak , Prawo nadzoru nad nad administracją samorządową w Polsce , Warszawa 1931 , s. 13 i nast. .

W. Dawidowicz , Polskie prawo administracyjne , Warszawa 1978 , s. 263 .

A. Filipowicz , Pojęcie i funkcje nadzoru w administracji państwowej , Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk

1984 r. , s.71 i nast.

M.Szewczyk , Nadzór w materialnym prawie ... , s. 35 .

Ustawa z 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach , tekst jednolity z 2004 r. , Dz.U. nr 243 , poz. 2441 .

Art. 15 ustawy z dn. 3.4.1993 r. , Prawo probiercze , Dz.U. nr 55 , poz. 249 .

1

---