Temat pracy:

„Telewizja w czasie wolnym dziecka

w młodszym wieku szkolnym”

Metodologia badań, wyniki i analiza badań , wzór ankiety.

Głównym problemem poruszonym w mojej pracy jest pytanie:

Jakie miejsce zajmuje TV w czasie wolnym dziecka w młodszym wieku szkolnym?

Nasuwają się także bardziej szczegółowe pytania:

1. Ile czasu dzieci poświęcają na oglądanie programów telewizyjnych ?

2. Jakiego rodzaju filmy dzieci oglądają najczęściej ?

3. Jakie programy cieszą się największą popularnością wśród dzieci?

4. W jakim stopniu telewizja wyparła książkę?

5. Na jakiej podstawie dzieci dokonują wyboru programu telewizyjnego?

Dla potrzeb tej pracy sformułowałam następującą hipotezę główną:

Telewizja zajmuje jedno z czołowych miejsc w czasie wolnym dziecka

w młodszym wieku szkolnym,

a także hipotezy szczegółowe:

Hipoteza 1: Dzieci oglądają telewizję ok. 20 godzin w tygodniu.

Hipoteza 2: Dzieci w młodszym wieku szkolnym najczęściej oglądają filmy rysunkowe (bajki) i komedie.

Hipoteza 3: Wśród dzieci największą popularnością cieszą się programy rozrywkowe i naukowe.

Hipoteza 4: Czytanie książek jest jedną z mało popularnych form spędzania czasu wolnego .

Hipoteza 5: Dzieci , najczęściej oglądają TV, nie dokonując wcześniej przemyślanego wyboru programu .

W badaniach uczestniczyło 40 uczniów klasy III i IV , uczęszczających do Szkoły Podstawowej nr 16 im. Orła Białego w Gdyni. Były to głównie dzieci z rodzin o dobrym statusie majątkowym. Większość z badanych uczniów uczęszcza na zajęcia pozalekcyjne: Tańca Współczesnego.

Badaniami objęłam również 20 dzieci w wieku 8 i 9, uczęszczające na zajęcia plastyczne i teatralne Młodzieżowego Domu Kultury …………

ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ WŁASNYCH

W rozdziale tym przedstawię wyniki swoich badań przeprowadzonych

w Szkole Podstawowej nr ………………………, wśród dzieci uczęszczających na zajęcia taneczne z klasy III i IV, a także

w Młodzieżowym Domu Kultury w…………..wśród uczniów klasy III i IV. Ankietę wypełniło 60 osób. Czas przeprowadzenia ankiety to listopad

2007r. Na podstawie tych prawidłowo wypełnionych ankiet przeprowadziłam obliczenia.

Pierwszą kwestią poruszoną w ankiecie była ilość filmów oglądanych przez dzieci w ciągu tygodnia.

Tabela 1.

ILE FILMÓW OGLĄDASZ W CIĄGU TYGODNIA?
3-5	0%
5-7	około 28%
7-10	około 17%
więcej	około 55%

Analizując te wyniki można stwierdzić, że ponad połowa ankietowanych ogląda więcej niż 10 filmów tygodniowo, a nie ma osoby, która oglądałaby mniej niż 5 filmów w tygodniu. Łatwo zauważyć, że oglądanie telewizji stanowi znaczący element w życiu badanych. Sądzę, że większość tych filmów nie nadaje się do oglądania przez dzieci, co wyraźnie pokażą kolejne wyniki ankiet. Powyższe zagadnienie ilustruje tabela nr 2.

Tabela 2.

JAKI JEST TWÓJ ULUBIONY GATUNEK FILMOWY?
horror	około 34%
sensacja	około 10 %
fantastyka	około 6%
dramat	około 0%
komedia	około 50%
bajki	0%

Dane tu otrzymane nieco mnie zaskoczyły. Okazało się, że w badanej grupie nikt nie ogląda bajek. Zatem hipoteza szczegółowa, którą sformułowałam wcześniej nie ma odzwierciedlanie w badaniach. Wielkim przegranym okazały się bajki tworzone przecież głównie z myślą o dzieciach.

Ulubionym gatunkiem filmowym jest komedia, aż 50%, dzieci lubi pośmiać się podczas oglądania tych filmów . Drugie w kolejności są horrory, co nie napawa optymizmem. Horror ma w założeniu budzić uczucie lęku, strachu, a to raczej negatywnie wpłynie na psychikę dzieci. Zaskakuje mnie także wysoka pozycja filmów akcji i sensacyjnych.

Ankietowani wykazują już duże zainteresowanie aktorami, każdy badany wymienił kilku ulubionych aktorów. Największa popularnością wśród dzieci cieszy się Johny Depp, pewnie za sprawą też ulubionego przez uczniów filmu „Piraci z Karaibów”.

W mojej sferze zainteresowań był również problem : jakie filmy lubią oglądać dzieci ? Tytuły najczęściej wymieniane to : wspomniany wcześniej „ Piraci z Karaibów”, „Hela w opałach” „Świat Według Kiepskich”, „Detektywi”, „W 11- Wydział śledczy”, „Tajemnica twierdzy szyfrów”, „Skazany na śmierć”, „Zagubieni”, „Godziny szczytu”, „Spider- man” „Heros”.

Wymienione filmy ,przeznaczone są dla młodzieży, większość nawet dla widzów dorosłych, na pewno nie dla dzieci, do których należą ankietowani. Pojawiły się też odpowiedzi, że ulubionym filmem jest„Piła”- jest to przerażający i bardzo prymitywny horror.

Kilka dziewcząt (zapewne tych, uczęszczających na zajęcia taneczne) napisało ,ze lubi filmy musicalowe- „High School” a także filmy Bollywoodzkie : „Czasem słońce , czasem deszcz”, „Gdyby jutra nie było”.

Kolejne pytanie miało wyjaśnić, gdzie dzieci wolą oglądać filmy. Ilustruje to poniższa tabela.

Tabela 3.

GDZIE WOLISZ OGLĄDAĆ FILM?
w kinie	około 60%
w telewizji	około 17%
na video, DVD	około 23%

Badani zdecydowanie wybrali kino jako najlepsze do oglądania filmów. Ten wybór mnie ucieszył, ponieważ do kina dzieci wybierają się

w towarzystwie rodziców, bądź w ramach zajęć szkolnych. Dzieci twierdziły, że wolą kino ze względu na duży obraz, lepsze efekty.

Ci , którzy napisali ,ze wolą oglądać w domu argumentowali swą wypowiedź, że nie trzeba płacić ani ruszać się z domu.

Kolejne dwa pytania dotyczyły seriali.

Tabela 4.

CZY OGLĄDASZ SERIALE ?
TAK	około 78 %
NIE	około 22%

Zdecydowana większość, aż 78 % dzieci ogląda seriale.

Tabela 5.z

CZY WIDZISZ FABULARNYM?	RÓŻNICĘ POMIĘDZY		SERIALEM , A	FILMEM
	TAK		około 56%
	NIE		około 44%

Dzieci w przeważającej liczbie oglądają seriale. Gdy zapytałam, jakie to seriale, głównie wymieniano „Klan", ”M jak miłość” , nikt nie ogląda seriali dla dzieci.

Większość twierdzi, że widzi różnicę między serialem a filmem fabularnym, ale prawie nikt tej różnicy tak naprawdę wyjaśnić nie potrafił.

Dzieci pisały np: że „ serial nie ma fabuły a film tak”, „serial jest romantyczny”. Najbardziej podobała mi się wypowiedź jednego chłopca:

„Jeżeli obejrzę jeden odcinek serialu, to muszę oglądać wszystkie , a nie zawsze ma się czas”.

Dla większego zobrazowanie opisywanego przeze mnie problemu postanowiłam zasięgnąć opinii uczniów na temat roli telewizji.

Tabela 6.

JAKĄ ROLĘ SPEŁNIA TELEWIZJA?
uczy	około 16%
bawi	około 22 %
informuje	około 6 2%

Analizując te dane należy zauważyć, że badani widzą rolę telewizji jako źródła informacji. Niestety walory edukacyjne widzi tu niewielu, zresztą trzeba przyznać, że sama telewizja zbyt ich nie eksponuje. Najważniejsza, informacyjna, rola telewizji została jednak rozpoznana.

Kolejne pytanie, może być kluczowym pytaniem mojej pracy, dotyczy kwestii: ile godzin dziennie dziecko spędza przed telewizorem ?

Tabela 7.

ILE GODZIN DZIENNIE SPĘDZASZ PRZED TELEWIZOREM?
0-1	około 2%
2-4	około 45%
5-6	około 33 %
7 i więcej	około 20%

Wyniki badań przedstawione w tabeli nr 7 są niepokojące, aż 45 % dzieci ogląda telewizję od 2-4 godzin dziennie. Zatem hipoteza szczegółowa , którą sformułowałam na potrzebę tej pracy , ma swoje odzwierciedlenie w badaniach. Przeciętnie dzieci spędzają ponad 20 godzin tygodniowo przed ekranem.

Nadmierne oglądanie telewizji przez dzieci niesie za sobą wiele negatywnych skutków:

- Nieumiejętność samodzielnego, logicznego myślenia

- Trudności z koncentracją ( wartki potok obrazów uszkadza zdolność skupiania uwagi )

- Lenistwo umysłowe , nawyk biernej i bezkrytycznej konsumpcji produktów masowej kultury

- Obniżenie wyników w nauce

- Postawa życiowa : niecierpliwość , potrzeba ciągłej zewnętrznej stymulacji , nieustanne oczekiwanie rozrywki , szybkie popadanie w nudę

- Niezadowolenie z własnego wyglądu prowadzące do zaburzeń w jedzeniu lub depresji

- Niezadowolenie z posiadanych rzeczy ,podsycane celowo przez reklamy, chęć posiadania coraz to nowych przedmiotów, „gadżetów”.

- Zanik wrażliwości, znieczulenie na cudzy ból i krzywdę w realnym życiu

- Lęk , niepokój , pesymizm , nieufność , cynizm , agresja .

- Ograniczenie kontaktów z rówieśnikami i pogorszenie stosunków

z członkami rodziny

- Obniżenie umiejętności społecznych i wskaźników inteligencji emocjonalnej .

- Brak czasu i chęci na inne zajęcia ( czytanie , sport , rozmowy, własna twórczość ).

W szkołach należy propagować szeroką wiedzę o konsekwencjach oglądania przez dzieci nieodpowiednich programów, dzieci trzeba uczyć poruszania się

w świecie mediów i oddzielania tego, co dobre od tego, co złe. Musimy pamiętać, iż dzieci nie mają jeszcze ukształtowanego charakteru, nie osiągnęły jeszcze pełnej dojrzałości. A zatem tylko od nas zależy, co i kogo będą uważały za swój autorytet.

Kolejne odpowiedzi ankietowanych dały mi obraz tego, jakie programy oglądają dzieci: były to głownie programy rozrywkowe: „ Jak oni śpiewają”, „Taniec na lodzie”( tu ze względu na udział w programie polskiej piosenkarki- Dody), „You can dance”, „Taniec z gwiazdami”. Były też odpowiedzi bardziej ambitne, kilkoro dzieci lubi programy przyrodnicze i podróżnicze.

Następne zadane przeze mnie pytanie miało pokazać, w jaki sposób ankietowani oglądają telewizję: czy jest to proces przemyślany, czy też oglądanie telewizji odbywa się automatycznie, trochę bezmyślnie. Żaden uczeń nie czyta programu telewizyjnego przed oglądaniem. Częściej słucha podpowiedzi innych (rówieśników i rodzeństwa). Najwięcej jednak ankietowanych napisało, że oglądają to, co aktualnie transmituje telewizja, bez większego zastanowienia. Potwierdza to wcześniej wysnutą hipotezę. Jest to kolejny dowód na to, że telewizja jest sposobem na zabicie czasu

i nudę. Szkoda jednak, że jest to czas spędzony bezwartościowo.

Zadałam też pytanie, ile odbiorników telewizyjnych jest w domach dzieci.

Tabela nr 8.

ILE ODBIORNIKÓW TELEWIZYJNYCH JEST W TWOIM DOMU ?
1 odbiornik	około 41%
2-3 odbiorniki	około 58%
4 i więcej	około 1%

Z powyższej tabeli wynika ,że większość dzieci ma telewizory w swoich pokojach. Stąd też zrozumiałe jest to, że dzieci oglądają programy filmy nie zawsze stosowne do ich wieku. Najprawdopodobniej rodzice nie kontrolują tego co oglądają dzieci i jak długo oglądają telewizję. Uczniowie napisali ,ze najczęściej oglądają telewizję sami, czasem z rodzicami i rodzeństwem.

Ilustruje to poniższa tabela.

Tabela nr 9.

NAJCZĘŚCIEJ OGLĄDAM TELEWIZJĘ ?
Sam/ sama	około 67%
Z rodzicami , rodzeństwem	około 33%

Wynika z tego, że często dziecko nie może podzielić się w domu tym, co aktualnie widziało w telewizji, nie może porozmawiać o swoich odczuciach refleksjach.

W sferze moich zainteresowań było także, jak na tle telewizji wypadną książki. To, że telewizja odciąga ludzi od książek jest oczywiste, telewizja jest łatwiejsza w odbiorze. Jeden z uczniów powiedział mi, że czytanie jest męczące, woli obejrzeć film niż przeczytać lekturę.

Tabela nr 10.

CZY LUBISZ CZYTAĆ KSIĄŻKI?
TAK	około 78 %
NIE	około 22%

Uczniowie na etapie szkoły podstawowej zachowują aktywność czytelniczą na przeciętnym poziomie, media elektroniczne nie eliminują zainteresowania czytelnictwem. Wyniki tego badania są optymistyczne, zdecydowana większość uczniów czyta książki. Wśród odpowiedzi uzasadniających wybór były i takie: „ponieważ muszę i trochę chcę", „bo gdy mam karę, muszę czytać", „czytam tylko lektury”.

Bardzo podobała mi się wypowiedź dziewczynki, która napisała, że lubi czytać książki:„bo można samemu sobie wyobrazić świat, w którym wszystko się dzieje”. Wymienione tytuły książek podawane przez dzieci znacznie bardziej stosowne były do ich wieku, niż tytuły filmów, które podawały wcześniej. Znajdziemy tu: „Brzydkie kaczątko", „Robinson Crusoe”, „Akademia Pana Kleksa” „Ania z Zielonego Wzgórza", „W pustyni i w puszczy", „Królewna Śnieżka", „Kubuś Puchatek", ”Karolcia” Czytane książki to głównie lektury. Rola szkoły w propagowaniu czytelnictwa jest nie do przecenienia i tylko od nauczycieli zależy czy będą umieli ucznia do lektury zachęcić.

Na pytanie, ile książek czytają ankietowani w ciągu miesiąca, odpowiedzi były różne. Dane ilustruje poniższa tabela .

Tabela 11.

ILE KSIĄŻEK CZYTASZ W CIĄGU MIESIĄCA?
Wcale nie czytam	około 1%
1	około 5%
2	około 34 %
3	około 20%
4 i więcej	około 40%

Wyniki w tabeli nr 11 bardzo mnie zainteresowały. Największa grupa badanych deklaruje czytanie więcej niż trzech książek miesięcznie. Nawet, jeśli to nie do końca jest prawda, to mam nadzieję, że to oddaje ochotę dzieci do czytania lub świadomość roli książek w rozwoju intelektualnym.

Dalsze pytania miały odpowiedzieć na pytanie, co dzieci czytają oprócz

książek.

Tabela 12.

		CZY CZYTASZ GAZETY, CZASOPISMA?
		TAK	około 72,2%
		NIE	około 27,7%

Tabela 13.

CZY CZYTASZ KOMIKSY ?
TAK	około70%
NIE	około 30%

Zdecydowana większość ankietowanych czytuje prasę, co jest zjawiskiem tylko pozornie pozytywnym, większość tytułów to kolorowe pisemka przyciągające uwagę obrazkiem, a nie wartościowym ciekawym tekstem. Najczęściej czytane są: „Bravo Girl", „Naj", „Kaczor Donald", „13”. Choć trzeba przyznać, że pojawiały się także tytuły ciekawe i godne polecenia, jak choćby: „Świat Wiedzy", „Komputer Świat Ekspert", „Cybermycha”, czy „Mój pies”.

Wzór ankiety

Aneks

Kwestionariusz ankiety

Ankieta jest anonimowa , więc należy odpowiadać szczerze i zgodnie ze swoimi przekonaniami. Opracowane wyniki posłużą za materiał statystyczny do pracy dyplomowej.

PŁEĆ: [ zakreśl ]

CHŁOPIEC DZIEWCZYNKA

1. Ile filmów oglądasz w ciągu tygodnia ? (w telewizji , na DVD, video, w kinie) [ zakreśl ]

Od 1-5 6-7 8-10 więcej

2. Jaki jest twój ulubiony gatunek filmowy ? [ zakreśl ]

HORROR SENSACJA FANTASTYKA DRAMAT KOMEDIA BAJKI

3. Wymień nazwiska swoich ulubionych aktorów :

……………………........................................................................

4. Podaj tytuły swoich najlepszych filmów :

……………………………………………………………………..

5. Napisz, dlaczego tak ci się spodobały?

………………………………………………………

6. Gdzie wolisz oglądać film? [ zakreśl ]

W kinie w domu ( w telewizji , na video, DVD)

7. Dlaczego?

…………….. …………

8. Czy oglądasz seriale ? [ zakreśl ]

TAK NIE

9. Wymień tytuły seriali, które oglądasz :

…………………………………………………………………

10.Czy dostrzegasz różnicę pomiędzy serialem a filmem fabularnym ? [ zakreśl ]

TAK NIE

11. Jeżeli tak, to wyjaśnij jaką:

……

12. Jaką rolę spełnia telewizja ? [ zakreśl ] (można zakreślić wszystkie odpowiedzi)

UCZY BAWI INFORMUJE

13. Ile godzin dziennie spędzasz przed telewizorem ?

Od 0-1 2-4 5-6 7 i więcej

14. Jakie programy telewizyjne oglądasz , podaj tytuły?

…………………………………………………………………………………..

15. Jeśli włączasz telewizor i zamierzasz obejrzeć jakiś program telewizyjny,

to najpierw…

• 
  Sprawdzasz aktualny program telewizyjny

• 
  Korzystasz z podpowiedzi i opinii innych

• 
  Oglądasz to, co aktualnie nadaje telewizja

16. Ile odbiorników telewizyjnych jest w Twoim domu ?

1 odbiornik 2-3 4 i więcej

17. Najczęściej oglądasz telewizję ?

• Sam/sama

• 
  Z rodzicami i rodzeństwem

18. Czy lubisz czytać książki ? [ zakreśl ]

TAK NIE
19. Dlaczego?

………...................................

20. Podaj tytuły książek , które najbardziej ci się spodobały :

………………………………………………………………

21. Ile książek czytasz w ciągu miesiąca ? [ zakreśl ]

Wcale nie czytam 1 2 3 4 i więcej

22. Czy czytasz gazety, czasopisma dziecięce lub inne ? [ zakreśl ]

TAK NIE

23. Podaj tytuły gazet, czasopism , które czytasz :

24. Czy czytasz komiksy ?

TAK NIE

25. Podaj tytuły komiksu, który czytasz?

S.Juszczyk , Człowiek w świecie elektronicznych mediów - szanse i zagrożenia , Katowice 2000, S.39.

---