ROZDZIAŁ 2

TEORIA NIESPEŁNIONYCH OCZEKIWAŃ

Judee Burgoon

1. Jest przykładem „miękkiego determinizmu”, gdyż na proces komunikowania i na porozumienie wywiera wpływ nazbyt wiele czynników, by można było odkryć proste relacje przyczynowo-skutkowe.

2. Burgoon interesują głównie takie czynniki komunikacji niewerbalnej jak jej atrakcyjność, wiarygodność, wpływ i zaangażowanie; z tego powodu badaczka wyodrębnia kluczowe pojęcia teorii niespełnionych oczekiwań: wartościowość niespełnienia, wartościowość korzyści wynikającej z kontaktu z interlokutorem.

3. Według Burgoon terminem „oczekiwania” powinniśmy się posługiwać w odniesieniu do tego, co przewidujemy. Na nasze oczekiwania wpływa kontekst komunikacyjny.

4. Burgoon odkryła, że osoby reprezentujące wszystkie grupy wiekowe i zawodowe spodziewają się, że jednostki o niższym statusie społecznym zachowają właściwą odległość od rozmówców. Często okazuje się jednak, że wiele osób wchodzących w akt komunikacyjny narusza przestrzeń wyznaczoną przez nasze oczekiwania.

5. Oczekiwania związane z procesem komunikacyjnym maja związek z cechami demograficznymi (wiek, płeć, miejsce urodzenia, wygląd fizyczny, osobowość i styl komunikacji).

6. Burgon jest przekonana, że wszystkie kultury mają podobną strukturę oczekiwanych zachowań komunikacyjnych, lecz treść tych oczekiwań może się zasadniczo różnić w zależności od kultury - dotyk mam pewne znaczenie w każdej kulturze, lecz to w jaki sposób, gdzie i kiedy dotyka się inną osobę jest kwestią obyczajów i standardów kulturowych.

7. Gdy jakieś zachowanie ma społecznie ustalone znaczenie, komunikujące się osoby potrafią zorientować się, czy należy wykroczyć poza oczekiwania innych. I tak jeżeli wartość przypisana zachowaniu jest negatywna, lepiej zrobić mniej niż się od nas oczekuje. Jeśli natomiast wartość zachowania jest pozytywna, warto iść na całość.

8. Zdarzają się sytuacje, w których przekroczenie niespełnionych oczekiwań może być odczytywane wieloznacznie. W takich przypadkach teoria niespełnionych oczekiwań sugeruje, że powinniśmy je zinterpretować w kontekście tego, jak może ono wpłynąć na powodzenie naszej komunikacji interpersonalnej.

9. Według Burgoon kwestia potencjalnych korzyści wysuwa się na plan pierwszy za każdym razem, kiedy ktoś nie spełnia naszych oczekiwań.

10. Postrzegamy postać naszego rozmówcy w kategoriach będących mieszanką dobra i zła, plasując go na skali gdzieś pomiędzy tymi skrajnymi biegunami.

11. Krytyka: teoria niespełnionych oczekiwań nie daje pełnego wyjaśnienia dominacji zachowań obopólnych w interakcjach interpersonalnych. Po drugie, nie ma nic do powiedzenia na temat tego, czy wartościowość komunikującej się osoby wywiera wartościowość zachowania, czy tez jest na odwrót, zwłaszcza w sytuacji, kiedy pozostają one w sprzeczności ze sobą (np. nielubiany partner narusza przestrzeń w sposób pozytywny).

ROZDZIAŁ 3

TEORIA INTERPERSOLANEGO OSZUSTWA

David Buller i Judee Burgoon

Wyjście z sytuacji

- kłamstwo → zafałszowanie

- powiedzieć część prawdy → ukrycie

- dać odpowiedź rozmyślnie niejasną lub wymijającą → niejasność

oszustwo - komunikat celowo przekazany przez nadawcę, służący podsyceniu fałszywego wyobrażenia u odbiorcy lub doprowadzeniu go do mylnego wniosku

Cele oszusta:

- wypełnianie zadania / osiągnięcie jakiegoś celu instrumentalnego

- nawiązanie / umocnienie więzi z respondentem ( słuchaczem )

- „uratowanie twarzy” / podtrzymanie wizerunku

Buller - potrzeba teorii oszustwa interpersonalnego

- wyjaśnienie wzajemnych oddziaływań między aktywnymi oszustami i ofiarami komunikującymi się pod wpływem różnych motywacji, podejmującymi działania strategiczne oraz angażującymi się w zachowania komunikacyjne, które mają na siebie wpływ, gdyż wytwarzają sekwencję posunięć i kontr posunięć zależnych od sytuacji w której dochodzi do oszustwa.

2 końcowe idee teorii:

* komunikacja interpersonalna jest interaktywna

* strategicznie oszustwo wymaga wysiłku intelektualnego

przeciek - nieświadome sygnały niewerbalne świadczące o stanie wewnętrznych wysyłających je osób.

Cechy zamysłu oszustwa ( strategicznie ):

- niepewność i brak precyzji

- brak zaangażowania, małomówność i zamknięcie się w sobie

- dystansowanie się

- zachowania mające na celu ochronę wizerunku i więzi

Teoria interpersonalnego oszusta dowodzi, że wynik zależy nie tylko od jakości nadanego komunikatu, lecz również od niestrategicznych sygnałów, które wymykają się spod kontroli ( przeciek )

Miron Zuckermann - model 4 składników oszustwa:

- próby kontrolowania

- pobudzenie fizjologiczne

- odczuwane emocje

- czynniki poznawcze

Zuckermann - metaanaliza:

*niezamierzone zachowania niewerbalne zazwyczaj towarzyszące oszustwu:

- częstsze mruganie powiek, powiększone źrenice

- częste błędy językowe

- większa niepewność mowy

- podwyższony ton głosu

- większy rozziew między kanałem werbalnym i niewerbalnym

„domniemanie prawdy” - respondenci zazwyczaj są skłonni uważać komunikaty interpersonalne za uczciwe, kompletne, bezpośrednie, istotne, jasne, nawet gdy nadawca kłamie

domniemamy kontakt społeczny ( McCornack )

- jesteśmy wzajemnie uczciwi wobec siebie

- wiąże was obopólna zgoda

- komunikaty odzwierciedlają rzeczywistość w znanej nam postaci

podejrzenie - stan wątpliwości lub nieufności utrzymujący się pomimo braku wystarczających dowodów

ROZDZIAŁ 4

TEORIA PENETRACJI SPOŁECZNEJ

Irwin Altman i Dalmas Taylor

1. Teoria penetracji społecznej opisuje w jaki sposób ludzie osiągają bliskość we wzajemnych relacjach.

2. Struktura osobowości jest jak wielowarstwowa cebula - ja publiczne (powierzchnia, dane biograficzne), ja półprywatne (prywatne postawy wobec kogoś), rdzeń osobowości (system wartości, struktura Ja, emocje).

3. Osiąganie bliskości poprzez zwierzenia (penetracja głęboko ukrytych obszarów). Im bardziej człowiek otwarty tym głębiej można go spenetrować. Głębokość penetracji oznacza stopień intymności. Proces zwierzania oparty jest na wzajemności.

4. Depenetracja to proces stopniowego wycofywania się warstwa po warstwie. Wycofywanie się z relacji polega na odbieraniu tego, co wcześniej obie strony wymieniły między sobą na etapie formułowania związku.

5. Bliskość reguluje się na podstawie zysków i strat. Jeżeli zyski przewyższają koszty bliższego kontaktu, to taki kontakt nastąpi. Ludzie potrafią trafnie określić opłacalność swych poczynań i rozsądnie wybierają optymalnie działania.

6. Satysfakcja to stopień zadowolenia wywołany wynikiem relacji zyski - koszty. Ocena zależy w dużej mierze od kolejności wydarzeń

7. Stabilność to minimalny wynik motywujący jednostkę do pozostawania w danym związku. Jeżeli pojawia się atrakcyjniejsza relacja bądź stabilność spada poniżej oczekiwanego poziomu, rośnie niestabilność związku.

8. Krytyka: najbardziej intensywna penetracja jest w fazie środkowej a nie początkowej. Rozwój przyjaźni przebiega w formie gwałtownych cięć a nie powolnego zagłębiania ostrza. Rozpad związku to nie odwrócenie procesu penetracji, ale chaotyczne zerwanie.

ROZDZIAŁ 5

TEORIA REDUKOWANIA NIEPEWNOŚCI

Charles Berger

1. Podczas początkowych etapów związku interpersonalnego dominuje uczucie niepewności. To uczucie niepewności można porównać z naszym zmniejszonym poczuciem bezpieczeństwa. Człowiek ma potrzebę redukowania niepewności, a więc zwiększania poczucia bezpieczeństwa i czyni to zbierając informacje pozwalające na intensyfikacje komunikacji.

2. Powody redukowania niepewności - przewidywanie przyszłych interakcji (jesteśmy istotami, które chcą wybiegać w przyszłość, chcą przewidywać, co będzie podczas następnego spotkania), wartość motywacyjna (inne osoby motywują nas do intensyfikacji kontaktów), odchylenie od normy (szczególnie gdy inne osoby zachowują się dziwnie, inaczej).

3. Elementem pomagającym redukować niepewność jest naturalna potrzeba człowieka - przewidywania oraz wyjaśniania. Berger powołuje się tutaj na zaproponowaną przez Shannona i Weavera teorię informacji, gdzie teza główna brzmi następująco: „W miarę jak maleje zdolność jednostki do przewidzenia, która z opcji nastąpi, wzrasta poziom jej niepewności”.

4. Aksjomat 1 - nasilanie się komunikacji werbalnej pomaga redukować niepewność, a redukcja niepewności znów zachęca do dalszej komunikacji. Im więcej dobrej i szczerej wymiany słów, tym bardziej osoby dialogu czują się spokojne i chętne do dalszej wymiany zdań.

5. Aksjomat 2 - dynamika komunikacji niewerbalnej powoduje spadek poziomu niepewności i podobnie, jak przy komunikacji werbalnej, stymuluje do dalszej intensyfikacji komunikacji.

6. Aksjomat 3 - w miarę pozyskiwanych informacji następuje spadek poziomu niepewności, a konsekwentnie także osłabienie zapotrzebowania na informację spontaniczną.

7. Aksjomat 4 - ten aksjomat odpowiada na podstawową ludzką potrzebę, zwaną potrzebą intymności. Intensyfikacja komunikacji powoduje obniżenie poziomu niepewności, a to prowadzi właśnie do zwiększenia poziomu intymności.

8. Aksjomat 5 - podkreślający rolę redukcji niepewności we wzmacnianiu wzajemności. Wysoki poziom niepewności przyczynia się do wzrostu wzajemności i odwrotnie.

9. Aksjomat 6 - podobieństwa między uczestnikami zmniejszają niepewność, a różnice powodują jej wzrost. Im więcej będzie elementów wspólnych (np. wspólne pasje) tym szybsza redukcja niepewności.

10. Aksjomat 7 - wzrost poziomu niepewności powoduje spadek sympatii i odwrotnie.

11. Aksjomat 8 - wskazuje na prospołeczną cechę człowieka. Pary angażujące się w życie społeczne tworzą zwykle trwalsze związki. Ludzie, którzy nie zamykają się tylko dla siebie, ale są otwarci także na innych, wzmacniają równocześnie własny związek.

ROZDZIAŁ 6

PODEJŚCIE INTERAKCYJNE

Paul Watzlawick

1. Istnieje tworzony przez komunikację system społeczny, do którego należy każdy człowiek (proces komunikacji jest stały).

2. Akty komunikacyjne to zachowania obserwowalne (wnoszą wkład w proces wymiany interpersonalnej i kształtują takie stosunki społeczne, które bez komunikowania by nie istniały).

3. System komunikowania jest sekwencją wydarzeń. Zachodzą one jedne po drugim w danym czasie, nie można przerwać procesu komunikowania w trakcie kontaktu z druga osobą, gdyż każdy akt obserwowalnego zachowania może być źródłem informacji dla obserwatorów tego zachowania. Milczenie też jest komunikowaniem.

4. Każdy akt komunikowania ma dwa aspekty: zawartości merytorycznej, określenia relacji miedzy rozmówcami.

5. Trzy najbardziej destrukcyjne zjawiska komunikacyjne to dyskwalifikacja (poniżanie partnera), dyskwalifikacja transakcyjna (druga wypowiedź nakłada się na pierwszą w sposób enigmatyczny i niejasny), zasada mieszania w głowie (budzenie u rozmówcy niepewności wobec jego własnych odczuć, poglądów, spostrzeżeń).

6. Przekaz paradoksalny zawiera w sobie błąd logiczny i powoduje dwuznaczność, niemożliwą do rozwiązania bez dodatkowej pomocy ze strony nadawcy. Wypowiedzi paradoksalne tworzą sytuację bez wyjścia.

7. Aksjomaty komunikacji: człowiek nie może się nie komunikować, czyli nie może nie wywierać wpływu. Komunikacja = treść + relacja.

8. Metakomunikacja to komunikacja o komunikacji, mówiąc coś, myślę o sobie, o odbiorcy i co odbiorca sądzi o mnie.

9. Charakter związku zależy od tego, jak każda ze stron akcentuje sekwencję komunikatów. Komunikacja w związku to sinusoida (dla każdego partnera rozpoczyna się w innym miejscu). Każdy z uczestników jest przekonany, że tylko reaguje na postawę partnera, nie prowokując jej.

10. Komunikacja jest zawsze albo symetryczna, albo komplementarna. Rodzaj komunikacji wynika z podziału władzy.

11. Przeformułowanie to zmiana przebiegu gry poprzez zmianę reguł. Oznacza zmianę punktu widzenia, w którego kontekście doświadczana jest sytuacja, i umieszczenie tej sytuacji w innym punkcie widzenia, który także pasuje do „faktów” tej samej konkretnej sytuacji, a zmienia całe jej znaczenie.

ROZDZIAŁ 7

MODEL SZANS ROZPRACOWANIA PRZEKAZU

Richard Petty i John Cacioppo

1. Model szans na rozpracowanie przekazu stara się wyjaśnić szeroki zakres zjawisk przy precyzyjnym przewidywaniu bez dodatkowych założeń.

2. Model zakłada, iż zmiana postaw może zachodzić dwoma różnymi torami, mianowicie centralnym i peryferyjnym.

3. Droga centralna jest zazwyczaj uruchamiana podczas analizowania kwestii ważnej bądź niecodziennej (np. zakup domu), zakłada ona również dużą koncentrację odbiorcy na przekazie. Ocena informacji z przekazu jest staranie przemyślana (rozpracowana), jeśli przekaz wzbudzi przychylne reakcje odbiorcy.

4. Droga peryferyjna posiada natomiast odwrotne cechy, a także jest stosowana przez podmiot w momencie działania w środowisku dystraktorów (np. hałas bądź wykonywanie innych zajęć). To powierzchowne zidentyfikowanie jakiegoś sygnału, a nie rozważanie merytorycznej wartości informacji.

5. W centralnym przypadku zmiana postawy zależy głównie od jakości argumentacji i ma trwały charakter, w peryferyjnym przesunięcie postawy w kierunku tej prezentowanej w przekazie nie ma trwałego charakteru.

6. Rozpracowywanie to uważne przemyślenie argumentów zawartych w przekazie. Dzieli się na myślenie tendencyjne (z góry ustalony wniosek zniekształca istniejące dane) i myślenie obiektywne (fakty mówią same za siebie).

7. Silny komunikat to taki komunikat, który odebrany i przeanalizowany przez słuchacza powoduje u niego pożądane przez nadawcę myślenie.

ROZDZIAŁ 8

PODEJŚCIE KULTUROWE DO ORGANIZACJI

Clifford Geertz i Michael Pacanowsky

ROZDZIAŁ 9

KRYTYCZNA TEORIA KOMUNIKACJI

(PODEJŚCIE DO ORGANIZACJI)

Stanley Deetz

Stanley Deetz - sformułował krytyczną teorię komunikacji, w której analizuje, w jaki sposób bez osłabiania kondycji finansowej firmy uwzględnić rozmaite - często pozaekonomiczne - interesy poszczególnych grup

Wskazuje, że reformowanie komunikacji może przyczynić się do zwiększenia wydajności firmy i demokratyzacji miejsca pracy

Deetz - wielkie, międzynarodowe koncerny stanowią dominującą siłę w społeczeństwie, ich wpływ na życie jednostki jest silniejszy niż wpływ Kościoła, państwa czy rodziny

Wielkie firmy „kontrolują i kolonizują” życie współczesnego człowieka w sposób skuteczniejszy niż rząd czy instytucje publiczne od czasów epoki feudalnej.

Skutkiem ubocznym tej kontroli jest gwałtowne obniżanie się jakości życia przytłaczającej większości obywateli.

Deetz - dąży do analizy praktyk komunikacyjnych w organizacji, które uniemożliwiają w pełni reprezentatywne podejmowanie decyzji, czym wpływają negatywnie na jakość, nowoczesność i sprawiedliwość polityki firmy

Deetz - zakwestionowanie poglądu, że komunikacja sprowadza się do przesyłania informacji

Dopóki akceptujemy koncepcję komunikacji jako procesu przesyłania informacji, dopóty utrwalamy dominację wielkich firm w każdej dziedzinie naszego życia

Deetz - model komunikacyjny → język jest postrzegany jako podstawowe narzędzie stwarzania i odtwarzania rzeczywistości społecznej

„[...] język nie opisuje rzeczy, które już istnieją. Tak naprawdę język uczestniczy w stwarzaniu tego, co traktujemy jako oczywiste i naturalne w społeczeństwie”

Lewa strona to procesy podejmowania decyzji w firmie, w których systematycznie pomijany jest głos ludzi mających odczuć na sobie skutki danego wyboru - kontrola menedżerska

Prawa strona to procesy decyzyjne, które sprzyjają otwartej dyskusji pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi - współstanowienie

Deetz - menedżeryzm → dyskurs oparty na „specyficznej systematycznej logice, zestawie rutynowych praktyk i ideologii, w którym najwyższą wartość stanowi kontrola”

Deetz - większość sukcesów w firmie jest rezultatem czynników pozostających poza kontrolą zarządu

Przyzwolenie - rozmaite sytuacje i procesy, w których dana osoba aktywnie - choć nieświadomie - działa na cudza korzyść , w fałszywym przekonaniu, ze działa we własnym interesie

Deetz - znaczące demokratyczne uczestnictwo kształtuje lepszych obywateli i doskonalsze wybory społeczne , przynosząc jednocześnie poważne korzyści ekonomiczne

Postuluje przywrócenie możliwości jawnego negocjowania podziału władzy

systematyczne zniekształecenie komunikacji - menedżeryzm utrudnia demokratyczne uczestnictwo zainteresowanych stron; oczekiwania i normy danej grupy ograniczają to, o czym wolno otwarcie mówić, a nawet mysleć. Pracownicy sami siebie oszukują - wierzą, że mają swobodę interakcji, w rzeczywistości dostępna jest tylko część opcji

dyskursywne zamkniecie - systematyczne zniekształcanie komunikacji wiąże się z tłumieniem potencjalnych konfliktów

ROZDZIAŁ 10

DRAMATYZM (Kenneth Burke)

PARADYGMAT NARRACYJNY (Walter Fisher)

Burke - „język jest strategiczną ludzką reakcją na konkretną sytuację”

„stara retoryka” - perswazja i związany z nią nacisk na świadome kształtowanie wypowiedzi;

„nowa retoryka” - utożsamianie się, które może obejmować oddziaływanie częściowo nieświadomych czynników. utożsamianie się tworzy porozumienie między mówcą a odbiorcą.

„istota” - obejmuje fizyczne cechy człowieka, jego zdolności, wykonywany zawód, pochodzenie, osobowość, wyznawane przekonania i wartości

Behawioryści - homofilia → podobieństwa między mówcą, a słuchaczem

Burke - efektywny nadawca komunikatu potrafi użyć takich znaków językowych, oraz tak zaprezentować treść, aby dać do zrozumienia odbiorcom, że jego i ich sprawy są w istocie tożsame

Burke - „dramatyczna pentada” → ułatwia analizę sposobów do których ucieka się mówca, kieruje uwagę na pięć zasadniczych elementów ludzkiego dramatu:

akt, scenę, wykonawcę, sprawstwo, cel

Burke - analiza treści pozwalająca ustalić kluczowe pojęcia na podstawie częstotliwości i intensywności ich wykorzystywania. „boskie pojęcie” - pojęcie, któremu podlegają wszystkie inne pozytywne terminy, otaczające go słowa. „szatańskie pojęcie” - wszystko to, co według mówcy jest kiepskie, niedobre, złe.

pentada zastępczych pojęć: akt - reakcja, scena - sytuacja, wykonawca - podmiot, wykonawstwo - bodziec, cel - przedmiot.

Pentada ułatwia wyjaśnienie, dlaczego mówca wybrał daną strategię retorycznego utożsamiania się z odbiorcą.

akt - ujawnia co udało się zrobić. scena - opis sceny wskazuje kontekst tego gdzie i kiedy wykonano akt. wykonawca - osoba, która sprawiła, że komunikat zaistniał. wykonawstwo - opisuje środki jakimi posłużył się wykonawca w trakcie działania. cel - wyraźnie stwierdzony lub zakładany skutek, który ma odnieść wygłaszana mowa.

Burke - o człowieku: rozwój techniczny jest źródłem kłopotów, poczucie winy wzbudzają w nas ludzie zawodowo posługujący się symbolami: nauczyciele, artyści, prawnicy, dziennikarze, autorzy tekstów reklamowych, bez względu na osiągnięty przez nas poziom wykonawstwa i tak nie przezwyciężymy poczucia wstydu iż nie daliśmy z siebie więcej.

„perspektywa niespójności” - im bardziej pragniemy osiągnąć doskonałość, tym gorsze jest nasze samopoczucie, doskonałość uświadamia nam nasz własny „pierworodny” grzech” i zwiększa potrzebę znalezienia kozła ofiarnego, na którego przerzucimy poczucie winy

Burke - przezwyciężenie poczucia winy stanowi podstawowy wątek ludzkiego dramatu. U podłoża retoryki leży publiczne poszukiwanie kozła ofiarnego. Mówca ma dwa wyjścia: oczyszczenie z poczucia winy przez obwinianie samego siebie (umartwianie), oczyszczenie z poczucia winy przez obwinianie innych.

Najłatwiejszym sposobem utożsamienia się mówcy z publicznością jest atak na to czego ludzie się obawiają. utożsamianie się - wywołanie u swoich odbiorców poczucia wspólnoty celów społecznych i sposobów ich osiągnięcia. podkreślenie wspólnego dziedzictwa.

”Urna wyborcza, albo pocisk” odnosi się do wykonawstwa (środków) za pomocą których wykonawcy - czarnoskórzy Amerykanie - mogą działać jako obywatele, by osiągnąć cel równości, godności i wolności

scena- umieszczenie słuchaczy w obrębie szerszego kontekstu historii amerykańskiej i międzynarodowej walki o ludzkie prawa.

ROZDZIAŁ 11

DETERMINIZM TECHNOLOGICZNY

Marshall McLuchan

1. Badacz był przekonany, że wynalazki techniczne prowadzą do zmiany kulturowej. O ile determinizm ekonomiczny Marksa zakładał, że zmiany w typie produkcji określają zmianę w historii, o tyle McLuhan zakładał, że zmiany w typie komunikacji znajdują odbicie w kulturowych zawirowaniach. Każde wejście w nową erę powodowane jest przez nowe wynalazki.

2. McLuhan jako pierwszy zauważył, że kanały komunikacyjne stanowią podstawową przyczynę zmian kulturowych. Był pewny, że instytucje kulturalne są wydłużonymi cieniami ludzkich wynalazków - odnosiło się to szczególnie do alfabetu, prasy drukarskiej i mediów elektronicznych.

3. Każda nowa forma innowacji w mediach poszerza jakieś zdolności człowieka. Książka jest poszerzeniem oka. Koło jest poszerzeniem możliwości, które daje stopa. Ubiór jest poszczeniem możliwości jakie daje nam skóra. Do najważniejszych wynalazków, które zmieniły życie na planecie, należą: alfabet fonetyczny, prasa drukarska, telegraf.

4. Media to wszystko, co wzmacnia lub intensyfikuje cielesny organ, zmysł czy funkcje. Media nie tylko rozszerzają nasz zasięg i zwiększają skuteczność, lecz działają jako filtr, który pozwala zorganizować i zinterpretować naszą społeczną egzystencję.

5. McLuhan podzielił historię ludzkości na cztery okresy: wiek plemienny, wiek pisma, wiek druku, wiek elektroniczny.

6. Epoka plemienna (kultura oralna) - zdominowana przez zmysł słuchu, dotyku, smaku i węchu. Prawa półkula mózgu dominowała nad lewą. Ludzie nie potrafili być neutralnymi obserwatorami. Przystosowanie do grupy było regułą, a nie wyjątkiem.

7. Alfabet fonetyczny spadł niczym bomba na świat akustyczny, umieszczając wzrok na szczycie hierarchii zmysłów. Ludzie posiadający umiejętność czytania wymienili ucho na oko - to początek kształtowania się „społeczeństwa wizualnego”.

8. Jesteśmy członkami jednej wielkiej wioski globalnej. Media elektroniczne pozwalają nam nawiązać kontakt z każdym, wszędzie, natychmiast. Nie istnieją już zamknięte systemy ludzkie.

9. Według McLuhana samo medium zmienia ludzi bardziej niż suma wszystkich wyrażonych w nim komunikatów. Treść, które niesie ze sobą samo medium jest bardzo ważna - te same słowa wypowiedziane face to face, wydrukowane na papierze, czy przekazane przez telewizję stają się innymi komunikatami.

10. Przekazem jest sam przekaźnik, gdyż to on kształtuje i kontroluje skalę i zakres działalności człowieka oraz jego stosunki z innymi. Telegraf, telefon i telewizja eliminują czynnik czasu i przestrzeni ze związków międzyludzkich i powodują ich wzajemne zaangażowanie. Przekaźnik oddziałuje silnie dlatego, że jego treścią jest inny przekaźnik. Zawartością filmu jest dramat.

11. Media gorące zapewniają ostrą percepcję, tzn. nasyconą, szczegółową i wyrazistą informacją. Przekaźniki gorące nie zostawiają tyle pustych miejsc do wypełnienia przez odbiorcę. Powodują niewielki udział odbiorcy w samym procesie przekazu. Do tej kategorii należą kanały komunikacji o wysokiej rozdzielczości, zazwyczaj nakierowane na jeden zmysł (druk, fotografia, film).

12. Media zimne, takie jak komiks, cechuje niska rozdzielczość, która wciąga osobę i zachęca ją do wypełnienia pustych miejsc, wymusza wysoki stopień uczestnictwa. Przekaźnik zimny wymaga aktywnego współuczestnictwa w uzupełnianiu przekazywanych treści. Telefon jest przekaźnikiem zimnym, ponieważ za jego pośrednictwem ucho otrzymuje skąpy zasób informacji. Telewizja jest zimna, ponieważ wymaga zaangażowania i uczestnictwa pozwalającego uzupełnić mglisty i zamazany obraz.

ROZDZIAŁ 12

TEORIA USTALANIA HIERARCHI WAŻNOŚCI

Maxwell McComds i Donald Shaw

ROZDZIAŁ 13

TEORIA KONTROLI NIEPOKOJU I NIEPEWNOŚCI

William Gudykunst

ROZDZIAŁ 14

TEORIA NEGOCJOWANIA TWARZY

Stella Ting-Toomey

13

---