Rzeczowe aktywa trwałe

Środki trwałe - (art. 3.1.15) to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku
i przeznaczone na potrzeby jednostki.

Klasyfikacja Środków Trwałych (KŚT)

Grupa 0 - Grunty
Grupa 1 - Budynki i lokale
Grupa 2 - Obiekty inżynierii lądowej i wodnej
Grupa 3 - Kotły i maszyny energetyczne
Grupa 4 - Maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania
Grupa 5 - Specjalistyczne maszyny i urządzenia
Grupa 6 - Urządzenia techniczne
Grupa 7 - Środki transportu
Grupa 8 - Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenia
Grupa 9 - Inwentarz żywy

Środki trwałe w budowie

Środki trwałe w budowie - (art. 3.1.16) to zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe
w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego.

Wycena środków trwałych w budowie:

• w momencie wprowadzenia do ksiąg rachunkowych (art. 28.8) - w cenie nabycia lub po koszcie wytworzenia obejmującą ogół ich kosztów poniesionych przez jednostkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia do dnia bilansowego lub przyjęcia do używania.

• na dzień bilansowy (art. 28.1.2) - w wysokości ogółu kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem, pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

Ewidencja środków trwałych w budowie
(1) Fa VAT za zakupione środki trwałe oraz usługi transportu, montażu, itp.
(2) Przekazanie materiałów z własnych magazynów na potrzeby budowy, montażu środka trwałego.
(3) Zaksięgowanie kosztów wynagrodzeń własnych pracowników pracujących przy montażu, budowie środka trwałego
(4) Przyjęcie do użytkowania środka trwałego
(5) Sprzedaż, likwidacja lub nieodpłatne przekazanie środka trwałego w budowie
(6) Odpis z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych w budowie.

Przykład 1

1. Zakupiono maszynę wymagającą montażu

• wartość netto 4 200

• podatek VAT (22%) 924

• suma faktury 5 124

2. Otrzymano fakturę za montaż zakupionej maszyny

• wartość netto 1 500

• podatek VAT (22%) 330

• suma faktury 1 830

3. Przyjęto maszynę do użytkowania- „OT”

Wycena środków trwałych

• w momencie przyjęcia do użytkowania - według wartości początkowej

Wartość początkową stanowiącą cenę nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego powiększają koszty jego ulepszenia, polegające na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodującego, że wartość użytkowa tego środka po zakończeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu do używania wartość użytkową (art.31.1).

• na dzień bilansowy - według wartości netto, tj. (art. 28.1.1) według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy
  z tytułu trwałej utraty wartości

Wartość początkową środków trwałych - z wyjątkiem gruntów nie służących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową - zmniejszają odpisy umorzeniowe (amortyzacyjne) dokonane
w celu uwzględnienia utraty ich wartości, na skutek używania lub upływu czasu.

Dokumentacja środków trwałych

1. dokumentacja obrotu środkami trwałymi

• OT - przyjęcie środka trwałego

• PT - protokół przekazania - przyjęcia środka trwałego

• MT - zmiana miejsca użytkowania

• LT - likwidacja środka trwałego

oraz

• Pk, protokół fizycznej likwidacji środka trwałego;

2. dokumentacja ksiąg pomocniczych

• książka inwentarzowa środków trwałych

• karty szczegółowe środków trwałych

• tabele amortyzacyjne;

3. dokumentacja aktualizacji środków trwałych.

Przykład 2 - Zakup środka trwałego

1. Zakupiono środek trwały „B” . Termin zapłaty 14 dni.

• wartość netto 5 300

• podatek VAT (22%) 1 166

• suma faktury 6 466

2. Otrzymano fakturę za transport środka trwałego „B”.

• wartość netto 600

• podatek VAT (22%) 132

• suma faktury 732

3. Przyjęto środek trwały „B” do użytkowania - OT

Przykład 3 - Sprzedaż środka trwałego

Salda wybranych kont księgi głównej kształtują się następująco:

• Środki trwałe 120 000

• Umorzenie środków trwałych 30 000

1. Wystawiono Fa VAT za sprzedany środek trwały

• wartość netto 20 000

• podatek VAT (22%) 4 400

• suma faktury 24 400

2. Rozchód sprzedanego środka trwałego

• wartość początkowa 30 000

• dotychczasowe umorzenie 12 000

3. Otrzymano Fa VAT za demontaż sprzedanego środka trwałego

• wartość netto 2 000

• podatek VAT (22%) 440

• suma faktury 2 440

Przykład 4 - Likwidacja środka trwałego

Salda wybranych kont księgi głównej kształtują się następująco:

• Środki trwałe 100 000

• Umorzenie środków trwałych 36 000

1. LT - postawiono w stan likwidacji środek trwały:

• wartość początkowa 8 000

• dotychczasowe umorzenie 6 000

• Środki trwałe w likwidacji ………………

2. Fa VAT za demontaż maszyny

• wartość netto usługi 1 000

• podatek VAT (22%) 220

• suma faktury 1 220

3. Pw - Przyjęto do magazynu odzyski z likwidacji środka 200

4. LT -zakończono likwidację.

Aktualizacja wyceny środków trwałych (art. 31)

• Wartość początkowa i dotychczas dokonane od środków trwałych odpisy umorzeniowe (amortyzacyjne) mogą, na podstawie odrębnych przepisów, ulegać aktualizacji wyceny.

• Powstałą na skutek aktualizacji wyceny różnicę wartości netto środków trwałych odnosi się na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny i nie może ona zostać przeznaczona do podziału.

• Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny podlega zmniejszeniu o różnicę z aktualizacji wyceny uprzednio zaktualizowanych zbywanych lub zlikwidowanych środków trwałych. Różnica ta wpływa na kapitał zapasowy.

Przykład 5

Salda wybranych kont księgi głównej kształtują się następująco:

• Środki trwałe 10 000

• Umorzenie środków trwałych 6 000

1. Przeszacowano środek trwały wskaźnikiem 2,4

2. Sprzedano zaktualizowany środek trwały

1. wystawiono Fa VAT za sprzedany środek trwały

• wartość netto 10 000

• podatek VAT (22%) 2 200

• suma faktury 12 200

2. rozchód sprzedanego środka trwałego

• wartość początkowa 24 000

• dotychczasowe umorzenie 14 400

3. Przeksięgowano różnicę z aktualizacji wyceny uprzednio zaktualizowanego, zbytego środka trwałego 5 600.

Trwała utrata wartości środków trwałych

Trwała utrata wartości (art. 28.7) - zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składników aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto.

Trwała utrata wartości dotycząca w szczególności (art. 32.4) :

• zmiany technologii produkcji,

• przeznaczenia do likwidacji,

• wycofania z używania,

• innych przyczyn

uzasadnia dokonanie odpisu aktualizującego w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych

Przykład 6

Spółka w księgach rachunkowych wykazuje na początku okresu:

• Środek trwały o wartości początkowej 90.000 po przeszacowaniu,

• Dotychczasowe umorzenie (po przeszacowaniu) 45.000

• Kapitał z aktualizacji wyceny dotyczący tego środka trwałego 25.000

W związku ze zmianą technologii zdecydowano się zaprzestać użytkowania środka trwałego. Cena sprzedaży netto (wartość godziwa) takiego środka trwałego wynosi 10.000. Wprowadzono do ksiąg rachunkowych odpis aktualizujący wartość środków trwałych.

W następnym okresie sprawozdawczym sprzedano ten środek trwały za 9.000, VAT 22% - 1980 ;

Przykład 7

Salda wybranych kont księgi głównej kształtują się następująco:

• Środki trwałe 30 000

• Umorzenie środków trwałych 10 000

• Środki trwałe w budowie 4 000

1. Zakupiono środek trwały. Termin płatności 21 dni.

1. wartość netto 3 000

podatek VAT (22%) 660

suma faktury 3 660

2. przyjęto środek trwały do użytkowania

2. Przyjęto z procesu budowy środek trwały 2 000

3. Sprzedano środek trwały

1. wystawiono Fa VAT: wartość netto 4 000

podatek VAT (22%) 880

suma faktury 4 880

2. rozchód sprzedanego środka trwałego

• wartość początkowa 3 000

• dotychczasowe umorzenie 1 000

4. Zlikwidowano środek trwały

• wartość początkowa 4 000

• dotychczasowe umorzenie 3 500

5. Zaksięgowano wycenę środków trwałych:

• zwiększenie wartości początkowej 10 000

• zwiększenie wartości umorzenia 2 500

6. Zaksięgowano umorzenie (amortyzacje) za bieżący miesiąc 1000

Rzeczowe aktywa trwałe

4

---