Mikroekonomia.

Ograniczoność zasobów.

Potrzeby ludzkie są nieograniczone. Głównym kreatorem potrzeb jest produkcja i związany z nią postęp naukowo-techniczny. Dzięki niej potrzeby mogą być zaspokajane w coraz większym stopniu. Jednak wraz z zaspokojeniem jednych potrzeb pojawiają się następne. Celem produkcji jest zaspokajanie rosnących i zmieniających się potrzeb społeczeństwa. Zasoby czynników produkcji są jednak ograniczone (np. czas, materiały, kapitał).

W związku z tym, że potrzeby są nieograniczone a z drugiej strony zasoby służące do ich zaspokojenia są ograniczone występuje zjawisko rzadkości. Rzadkość jest konsekwencją ograniczoności zasobów.

Do zasobów czynników produkcji zaliczamy: praca, ziemia, kapitał.

Zasób czynnika produkcji to ilość tego czynnika jaką gospodarka dysponuje w danym momencie (ujęcie statyczne).

Strumień czynnika produkcji oznacza wykorzystanie czynnika produkcji w określonym czasie (ujęcie dynamiczne).

Zasobem pracy nazywamy liczbę ludzi w wieku produkcyjnym, która może być zatrudniona w celu wykorzystania ich umiejętności w procesie produkcji. Jest to liczba pracowników skłonnych podjąć pracę w danym momencie.

Strumień pracy oznacza wykorzystanie zasobu pracy w określonym czasie
(strumień pracy = zasób pracy x czas pracy).

W ramach zasobu pracy można wyodrębnić przedsiębiorczość. Jest to gotowość podejmowania działalności gospodarczej i ponoszenia związanego z nią ryzyka.

Wynagrodzeniem za pracę jest płaca.

Zasobem kapitału są dobra inwestycyjne (maszyny, budynki) wytworzone przez człowieka i przeznaczone do dalszego wykorzystania w procesie produkcji oraz środki finansowe przeznaczone na prowadzenie działalności gospodarczej.

Dobra inwestycyjne to kapitał produkcyjny. Zgromadzone środki finansowe to kapitał pieniężny.

Dochodem z kapitału jest procent.

Ziemia. Jest to wszystko to co znajduje się na, pod i nad ziemią (tereny pod uprawę, pod zabudowę przemysłową, woda, powietrze itp.).

Dochodem z ziemi jest renta.

Konieczność wyboru, koszt alternatywny.

Rzadkość zmusza podmioty gospodarujące do ciągłego dokonywania wyborów co do wykorzystania posiadanych zasobów. Wybór jednej z możliwości ogranicza drugą. Powstaje w związku z tym koszt dokonanego wyboru (np. poszliśmy do kina, zrezygnowaliśmy z obiadu u cioci).

Koszt alternatywny. Jest to wartość najcenniejszej niewykorzystanej alternatywy.

Dobro jest to każdy środek służący bezpośrednio lub pośrednio do zaspokajania potrzeb ludzkich.

Usługa zaspokaja potrzeby tylko w trakcie jej wykonywania.

Dobra którym nie towarzyszy koszt alternatywny nazywamy dobrami wolnymi. Cechą charakterystyczną tych dóbr jest to, że konsument korzysta z nich bezpłatnie (np. powietrze, w niektórych krajach edukacja, służba zdrowia).

Ale uwaga: edukacja czy służba zdrowia mogą być dobrami wolnymi z punktu widzenia konsumenta. Z punktu widzenia społeczeństwa już nie. Rząd mógł by zamiast wydawać pieniądze na edukację przeznaczyć je np. na budowę mieszkań.

Dobra którym towarzyszy koszt alternatywny nazywamy dobrami ekonomicznymi (są wytworem człowieka). Właśnie one stanowią przedmiot zainteresowań mikroekonomii.

Przedmiot badań mikroekonomii.

Z greckiego: oikos - dom, nomos - prawo. Czyli wiedza o prawach rządzących gospodarstwem domowym.

Ekonomia jest nauką, która zajmuje się badaniem, jak gospodarka radzi sobie z problemem rzadkości wynikającym z nieograniczoności potrzeb i ograniczoności zasobów.

Mikroekonomia zajmuje się sposobem rozwiązywania problemu rzadkości przez poszczególne podmioty gospodarujące.

Teorie mikroekonomiczne są uproszczonym modelem rzeczywistości gospodarczej, opierają się na podstawowych, charakterystycznych dla danego problemu zjawiskach, starają się odkryć i sformułować podstawowe zależności (prawa), które rządzą tymi zjawiskami.

W gospodarce rynkowej decyzje dotyczące wykorzystania zasobów podejmowane są na podstawie cen, które kształtują się w ramach dobrowolnej wymiany między producentami, konsumentami, właścicielami czynników produkcji.

Krzywa możliwości produkcyjnych.

Krzywa możliwości produkcyjnych (KMP) zwana też krzywą transformacji jest to graficzna ilustracja zjawiska rzadkości. Przedstawia możliwe do uzyskania przez gospodarkę kombinacje produkcji dwóch dóbr A i B przy pełnym i efektywnym wykorzystaniu dostępnych zasobów.

Przy produkcji dobra A na poziomie A3 kosztem alternatywnym jest całkowita rezygnacja z produkcji dobra B. Jest to rozwiązanie brzegowe (krańcowe). Zwiększenie produkcji dobra B od 0 do poziomu B2 oznacza ograniczenie produkcji dobra A do A2.

Punkty L, K. M oznaczają rozwiązania efektywne.

Jeżeli znajdujemy się pod krzywą - punkt X (oznacza to niepełne wykorzystanie istniejących zasobów), zwiększenie produkcji i powrót na krzywą nie pociąga za sobą kosztu alternatywnego.

Punkt Z znajdujący się poza krzywą oznacza, że kombinacja taka jest w danej chwili nieosiągalna z powodu ograniczoności zasobów lub technologii.

Krańcowa stopa transformacji (MRT - mrginal rate of transformation).

MRT informuje o ile należy zmniejszyć produkcję jednego dobra , by móc zwiększyć produkcję drugiego dobra o jednostkę. Jest to nachylenie KMP w danym punkcie.

Zależność między kształtem KMP a kosztem alternatywny.

MRT jest rosnąca. Gdy KMP jest wklęsła do początku układu współrzędnych koszt alternatywny jest rosnący. Aby zwiększyć produkcję dobra A trzeba zrezygnować z coraz większej ilości dobra B.

MRT jest malejąca. Gdy KMP jest wypukła do początku układu współrzędnych koszt alternatywny jest malejący.

MRT jest stała. Gdy KMP jest liniowa koszt alternatywny jest stały.

Możliwości produkcyjne poszczególnych podmiotów nie są określone raz na zawsze. Ich wzrost lub spadek spowoduje przesunięcie się KMP.

Poprawa technologii produkcji dobra A (KMP2) i pogorszenie technologii produkcji dobra A (KMP3).

Poprawa technologii produkcji dobra B (KMP2) i pogorszenie technologii produkcji dobra B (KMP3).

Poprawa technologii produkcji obu dóbr (KMP2) i pogorszenie technologii produkcji obu dóbr (KMP3).

www.dziobak.com 3 [e-mail]

---