Proces
Całościowe myślenie procesami
Podejście procesowe
Podejście procesowe we współczesnych koncepcjach
Rodzaje procesów
Zarządzanie procesami
Zarządzanie procesami- ujęcie szersze
Zarządzanie procesami- ujęcie węźsze
Dlaczego zarządzanie procesami?
ZARZĄDZANIE - oparte jest także na procesach
Sterowanie procesem
Planowanie , planowanie procesu
Organizowanie
STRUKTURA ORGANIZACJI
Komórka organizacyjna
Władza
Wpływ
Motywowacja
Motywowanie
Etapy procesu kontroli
Formy kontroli
Zagrożenie
Typowe zagrożenia w procesie
Zasoby procesu
Monitorowanie procesu
Krytyka struktury funkcjonalnej
Orientacja PROCESOWA
Geneza podejścia procesowego
Zarządzanie procesami dziś
Funkcjonalnie vs. Procesowo
Organizacja zorientowana funkcyjnie
Organizacja zorientowana procesowo
Jakość procesu biznesowego
Szeroko rozumiane zarządzanie procesami to…
Wąsko rozumiane zarządzanie procesami to…
Cele zarządzania procesami
BPM (Business Process Management)
Reguły modelowania procesów
PROCES A CZYNNOŚĆ
Proces to uporządkowany w czasie ciąg zmian i stanów zachodzących po sobie. Proces to ciąg (sekwencja) logicznie uporządkowanych czynności, w wyniku ktorych powstaje określony efekt (rezultat) działania (produkt, usługa). Definicja procesu jest zawarta w normie ISO 9000:2000. Każde działanie, które przekształca wejście (dane wejściowe) na wyjście (dane wyjściowe) możemy uważać za proces. Proces może w swoim "wnętrzu„ zawierać zbiór różnych operacji (działań)wzajemnie ze sobą powiązanych i na siebie oddziałujących. Wejścia i wyjścia mogą być materialne (materiały, produkty, sprzęt, ludzie) i niematerialne (informacja, dane w systemach komputerowych itp.).
Całościowe myślenie procesami, to znaczy myślenia i działania w kategoriach powiązanych ze sobą czynności.
Podejście procesowe - to traktowanie organizacji jako zbioru procesów i opisanie jej jako mapy powiązań oraz sekwencji procesów (orientacja procesowa) ukierunkowanie na procesy zachodzące wewnątrz organizacji, wychodzi z koncepcji doskonalenia procesów (business process reengineering), która zdobyła bardzo dużą popularność w latach dziewięćdziesiątych. Podnosi wartość organizacji.
Kaźda organizacja (przedsiębiorstwo, Instytucja) jest zbiorem procesów.
Procesy te wzajemnie się przeplatają.
Ich identyfikacja pozwala na lepsze zrozumienie tworzenia wartości.
Ich usprawnienie i stałe doskonalenie zwiększa efektywność funkcjonowania organizacji i stopień zadowolenia klientów wewnętrznych i zewnętrznych.
Podnosi wartość organizacji.
Konieczne staje się zatem wdrożenie całościowego, myślenia procesami, to znaczy myślenia i działania w kategoriach powiązanych ze sobą czynności.
Zgodnie z założeniami podejścia procesowego, do systemu zarządzania w przedsiębiorstwie należy podchodzić globalnie, począwszy od zidentyfikowania wymagań i oczekiwań klienta, poprzez ustalenie, wdrożenie i zarządzenie procesami, zapewnienie niezbędnych do realizacji procesów zasobów: pomiary i analizy wyników procesów, doskonalenie systemu aż po zadowolenie klienta.
• Podejście procesowe integrując czas, jakość,terminowość wykonania i koszty pozwala na osiągnięcie wielowymiarowych efektów strategicznych (w tym wzrostu elastyczności i przewagi konkurencyjnej, a w efekcie wzrostu wartości przedsiębiorstwa) oraz taktycznych i operacyjnych.
Podejście procesowe we współczesnych koncepcjach:
total quality management - TQM (kompleksowe zarządzanie jakością)
business process reeingeenering - BPR
six sigma
activity based management (zarządzanie oparte na procesach)
time based management (zarządzanie oparte na czasie)
balanced scorecard (karta zrównowaźonych wyników)
activity based costing ( rachunek kosztów oparty na procesach)
activity based budgeting (bud=zetowanie oparte na procesach)
target costing (rachunek kosztów docelowych)
lean management (szczupłe zarządzanie) i jej japoński pierwowzór - kaizen
Wszystkie wymienione koncepcje dostrzegają fragmentaryzację organizacji, wynikającą ze struktury funkcjonalnej firmy (podział firmy na piony, które zajmują się określonymi funkcjami). Taki podział firmy na „kawałki”:
komplikuje wykonywanie zadań i ich całościową optymalizację,
wydłuźa czas ich realizacji,
obniża elastyczność reagowania i podnosi koszty.
Rodzaje procesów ze względu na rangę zadań wykonywanych w organizacji wyróźnia się:
Procesy podstawowe, których efektem jest produkt (usługa) na rynek zewnętrzny: z niego firma „żyje” (uzyskuje przychody ze sprzedaży) np. wytworzenie i sprzedaż wyrobu w firmie produkcyjnej albo prowadzenie księgi rachunkowej w biurze rachunkowym,
Procesy pomocnicze (wspierające, wspomagające procesy główne), których efektem jest produkt (usługa o charakterze materialnym) na rynek wewnętrzny (ale też i na rynek zewnętrzny): dzięki nim procesy podstawowe mogą być sprawnie realizowane, a firma może funkcjonować (np. remonty i konserwacja urządzeń, transport)
Procesy pomocnicze wg innej klasyfikacji dzieli się tez na wspomagające i zarządcze.
Zarządzanie procesami jest obszerną koncepcją:
ukierunkowującą procesy na strategie firmy
prowadzącą procesy do wyŜszej skuteczności i efektywności
zabezpieczającą trwały sukces poprzez system planowania i sterowania.
Zarządzanie procesami jest wspierane przez:
jasną organizację procesową ( o tym później)
spersyfikowaną odpowiedzialność za proces
system motywacyjny.
Zarządzanie procesami: dwa ujęcia
szersze
węźsze
Zarządzanie procesami- ujęcie szersze
ciągłe i usystematyzowane (uporządkowane) oddziaływanie na procesy zachodzące w organizacji,
poprzez stosowanie odpowiednich koncepcji, metod i narzędzi usprawniania, projektowania nowych, lub redukowania procesów, tak aby w pełni zrealizować cele organizacji oraz
jak najlepiej zaspokoić potrzeby jej klientów zewnętrznych i wewnętrznych.
Zarządzanie procesami- ujęcie węźsze
podejmowanie decyzji przez odpowiednie osoby (właściciela procesu, zespoły procesowe, czy kadrę kierowniczą komórek funkcjonalnych),
które prowadzą - dzięki wykorzystaniu posiadanych zasobów - do osiągnięcia załoźonych celów.
Tak rozumiane zarządzanie procesami realizuje się poprzez podstawowe funkcje zarządzania.
Dlaczego zarządzanie procesami? Cel: usprawnienie i uzyskanie przejrzystości organizacji
Usprawnienie współpracy (optymalizacja przepływu pracy i informacji)
Zdefiniowanie odpowiedzialności (ustalenie zakresu odpowiedzialności oraz jednoznaczne określenieprzebiegu procesów)
ZARZĄDZANIE - oparte jest także na procesach. Zarządzanie to zestaw czynności (obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie,kierowanie ludźmi oraz kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) i wykonywanych z zamiarem sprawnego i skutecznego osiągnięcia celów organizacji.
FUNKCJE ZARZĄDZANIA:
PLANOWANIE
ORGANIZOWANIE
MOTYWOWANIE
KONTROLOWANIE
Sterowanie procesem, obejmujące monitorowanie jego przebiegu za pomocą ustalonych, charakterystycznych dla tego procesu miar i wskaźników w celu natychmiastowego eliminowania wszelkiego rodzaju odchyleń i zagrożeń, które mogą powodować niespełnienie wymagań określonych dla wyrobu tego procesu i nie osiąganie przyjętych dla procesu celów. Sterowanie procesem to sposób na to, aby:
Znaleźć przyczyny problemów,
Osiągać oczekiwaną jakość w każdej operacji,
Dostawać dokładnie to, czego potrzeba do dobrego wykonania pracy,
Zrozumieć cały proces i znaleźć w nim swoje miejsce,
Poprawić komunikację i współpracę.
Planowanie jest procesem polegającym na świadomymustalaniu kierunkówdziałania oraz podejmowaniu decyzji opartych na celach, faktach i dobrze przemyślanych ocenach
Planowanie procesu, które powinno zapewniać, że wprowadzanie ewentualnych zmian jest nadzorowane oraz, że system zarządzania funkcjonuje nieprzerwanie w trakcie tych zmian i nie mają one negatywnego wpływu na system.
Organizowanie to decydowanieo najlepszym grupowaniu działań i zasobów organizacji.
STRUKTURA ORGANIZACJI jest całościąfunkcji i relacji określających w sposób sformalizowany misję, jaką każda komórka organizacyjna powinna wypełniać, oraz zasady współpracy między poszczególnymi Częściami organizacji.
Każda komórka organizacyjna jest wyposażona w uprawnienia (władzę), umożliwiające jej wykonywanie tej misji. Istniejące mechanizmy koordynacji zapewniają spójność i zharmonizowanie działań poszczególnych komórek.
Władza to możność wywierania wpływu na innych
Wpływ to działania lub przykłady, które pośrednio lub bezpośrednio powodują zmianę w zachowaniu lub postawach innej osoby lub grupy.
Motywowacja - to zestaw sił, którepowodują, że ludzie zachowują się wokreślony sposób.
Motywowanie - to wpływanie kierownikówna zachowania ludzi tak, aby realizowalioni cele firmy i byli do tego przekonani.
Etapy procesu kontroli: Ustalenie Norm, pomiar wyników, porównanie wyników z normami, ocena wyników i reakcja (utrzymanie status quo, korekta odchyleń, zmiana norm).
Formy kontroli: kontrola wstępna (nakłady) ex ante, kontrola bieżąca (proces transformacji), kontrola końcowa (wyniki) ex post .
Zagrożenie to niepożądane zdarzenie lub ciąg zdarzeń, których konsekwencją jest strata lub potencjalna strata. Zagrożenie charakteryzuje się między innymi:
ma określoną postać oraz charakterystyczne cechy, które można zmierzyć w sposób obiektywny,
ma określone źródło oraz przyczyny powstawania,
istnieje mechanizm realizowania się zagrożenia,
oddziałuje negatywnie na system zarządzania organizacją, a stopień jego wpływu jest zależny od podatności systemu na działanie zagrożeń ? zresztą jak i innych czynników zakłócających.
Typowe zagrożenia w procesie, to:
niewłaściwa jakość wyrobu
niespełnienie wymagań środowiskowych
zagrożenie zdrowia lub bezpieczeństwa
przekroczenie limitu czasu
niewłaściwy przepływ informacji, danych i decyzji
nieoptymalny koszt wykonania
brak motywacji pracowników
niedostateczne kwalifikacje pracowników
nie zagwarantowanie bezpieczeństwa
niewłaściwa infrastruktura
zagrożenia wynikające ze specyfiki systemu, np. dla HACCP będą to zagrożenia bakteriologiczne, biologiczne, dla systemu przeciwdziałania korupcji zagrożenia korupcyjne, itd.
brak środków.
Zasoby procesu. Funkcjonowanie procesu jest możliwe dzięki zasobom jakie posiada. Przykładowo zasobami są:
Zasoby ludzkie (pracownicy)
Maszyny, urządzenia i narzędzia
Systemy komputerowe (do przetwarzania informacji)
Procedury i instrukcje postępowania
Pozostała infrastruktura (pomieszczenie, budynek,
niezbędne instalacje)
Wymagania związane z zarządzaniem zasobami są określone w pkt. 6 normy ISO 9001:2000.
Monitorowanie procesu .
Podczas realizacji danego procesu musimy wiedzieć jak tenproces funkcjonuje i czy osiąga zaplanowane wyniki. Dlatego ustala się co, jak ijak często mierzymy w danym procesie.
Jeżeli cele nie są osiągane to należy prowadzić działania korygujące
Wyniki tych działań musza być udokumentowane
Jeżeli cele są osiągane to działań korygujących na poziomiezarządzania tym procesem nie musimy prowadzić. Jeżeli jednak obserwujemy niepokojące trendy (np. Spadek wydajności) to możemy podejmować działania zapobiegawcze. Wyniki tych działań musza być udokumentowane.
Krytyka struktury funkcjonalnej, która:
komplikuje wykonywanie zadań,
utrudnia całościową optymalizację,
wydłuża czas realizacji zadań,
obniża elastyczność reagowania,
podnosi koszty,
eksponuje zjawiska statyczne,
nie koncentruje się na zjawiskach dynamicznych
Inne.
Orientacja PROCESOWA Rozwiązaniem problemów organizacji może być ukierunkowanie jej na procesy w niej zachodzące, co nazywa się podejściem lub orientacją procesową.
Geneza podejścia procesowego
Podejście procesowe wywodzi się z koncepcji doskonalenia procesów (business process reengineering, BPR), która zdobyła bardzo dużą popularność w latach dziewięćdziesiątych XXw.
Pojęcie reenginneringu jego twórcy - M. Hammer i J. Champy - określają jako “rozpoczynanie od nowa”. Szersza definicja mówi, że jest to fundamentalne przemyślenie od nowa i radykalne przeprojektowanie procesów w firmie, prowadzące do dramatycznej (przełomowej), poprawy według krytycznych, współczesnych miar osiągania wyników (takich jak koszty, jakość, serwis, szybkość, etc).
Cztery klucze BPR to:
fundamentalny
radykalny
dramatyczny
proces - wskazuje, że praca w dzisiejszych organizacjach powinna być skupiona na procesach, a nie na stanowiskach pracy, funkcjach
Zarządzanie procesami dziś
Obecnie podejście procesowe jest jednym z najszerzej i najczęściej stosowanych, zarówno w praktyce, jak i w teorii, podejściem do zarządzania.
Ma miejsce w różnych dziedzinach zarządzania, m.in. W zarządzaniu strategicznym i operacyjnym, w zarządzaniu kadrami, jakością, w informatyce , czy w zarządzaniu projektami.
Podejście procesowe jest silnie akcentowane w takich koncepcjach i metodach zarządzania, jak: total quality management, activity based management, time based management, balanced scorecard, activity based costing, activity based budgeting, target costing, lean management, kaizen.
Należy jednak pamiętać, że zarządzanie poprzez procesy (wężej rozumiane jako zarządzanie procesami) poza wieloma zaletami ma również wady.
Organizacja zorientowana funkcyjnie
Systemy wspomagają nieefektywne procesy.
Wdrażanie rozwiązań IT w wycinkach procesu bez oceny ich wpływu na całość procesu .
Występowanie wysp informacyjnych - systemów dostarczających wycinkowe dane
Powielanie się danych w różnych bazach, co jest przyczyną:
niespójności danych,
różnych definicji tych samych obiektów(sposobu interpretacji, dziedziny wartości, reguł biznesowych)
Kosztowne i długotrwałe wprowadzanie zmian,
bardziej złożone utrzymanie systemu .
Organizacja zorientowana procesowo
Wdrożenie systemów najczęściej powiązane Z usprawnieniami procesów, co zwiększa ichefektywność.
Rozwiązania IT są zintegrowane i wspierają cały proces .
Dane raz wprowadzone są wykorzystywane nawszystkich etapach w procesie .
Zapewniony wysoki poziom spójności informacji.
Większa elastyczność na zmiany .
Jakość procesu biznesowego
łączność (ang. coupling):
- stopień interakcji z innymi procesami,
• spójność (ang. cohesion):
- stopień powiązań między elementami procesu,
• złożoność (ang. complexity):
- stopień nasycenia procesu punktami decyzyjnymi,
• modularność (ang. modularity):
- stopień dekompozycji procesu na moduły
(podprocesy),
• wielkość (ang. size):
- stopień rozbudowania procesu.
Szeroko rozumiane zarządzanie procesami to…
w miarę kompleksowe (obejmujące nie tylko przedsiębiorstwo, ale jego kontrahentów, dostawców i odbiorców),
ciągłe (powtarzalne w czasie) i usystematyzowane (prowadzone według pewnych zasad i procedur) stosowanie odpowiednich koncepcji, metod i narzędzi (technik) oddziaływania na procesy zachodzące w organizacji (przedsiębiorstwie, instytucji),tak aby w pełni zrealizować cele organizacji oraz jak
najlepiej zaspokoić potrzeby jej klientów zewnętrznych i wewnętrznych.
Wąsko rozumiane zarządzanie procesami to…
planowanie zmian usprawniających procesy zachodzące w przedsiębiorstwie i kontrolę stopnia ich realizacji.
W szczególności jest ono ukierunkowanym na strategię przedsiębiorstwa analizowaniem, oceną, kształtowaniem (usprawnianiem), sterowaniem i kontrolą procesów tworzenia wartości w i między przedsiębiorstwami.
Cele zarządzania procesami
Podstawowym celem zarządzania procesami jestmożliwie najlepsze zaspokojenie potrzeb klientów poprzez poprawę skuteczności i efektywności funkcjonowania procesów.
- Odbywa się to poprzez identyfikowanie, analizowanie,strukturalizowanie, projektowanie i optymalizowanie procesów.
- A także sterowania ich przebiegiem, biorąc pod uwagę przyjęte cele (strategiczne i operacyjne) przedsiębiorstwa i wymogi jego klientów.
Ponadto, za cel zarządzania procesami, w wymiarze strategicznym, można przyjąć wprowadzanie do przedsiębiorstwa procesowo zorientowanej struktury organizacyjnej, adekwatnej do jego możliwości i potrzeb.
W zarządzaniu procesami bardzo istotne jest podejście całościowe.
BPM (Business Process Management) jeststosunkowo młodą dyscypliną zarządzania, która wymaga od zarządzającego spojrzenia na organizację z punktu widzenia udziałowca, który mierzy efektywność, jakość oraz operatywnośćorganizacji. Zarządzający musi zdawać sobie sprawę z tego jak wypada w oczach udziałowca pod względem konkurencyjności.
BPM wsparty narzędziami modelującymi, analizującymi oraz symulującymi procesy, w praktyce staje się motorem zwiększającym sprawność operacyjną organizacji:
Zwiększenie przewagi konkurencyjnej;
2. Zwiększenie kompatybilności oraz szybkości reakcji na zmiany generowane przez uwarunkowania prawne, pojawiające się ryzyka oraz wyznaczane standardy jakości;
3. Centralizację zarządzania (CPM - Corporate Performace Management);
Reguły modelowania procesów
Każdy proces rozpoczyna się i kończy dla określonego klienta (odbiorcy), który formułuje wymagania i korzysta z wyników (efektów) tego procesu (wydrębnienie procesu).
Każdy proces składa się z podprocesów, czynności i innych elementarnych składników (strukturalizacja procesu).
Każdy proces ma odpowiedzialną osobę za proces, swojego „właściciela (określenie odpowiedzialności za proces).
W każdym procesie jest przetwarzany (wytwarzany) jeden obiekt (ustalenie przedmiotu procesu).
Składniki procesu nie tworzące wartości dodanej są eliminowane (koncentracja na tworzeniu wartości) .
Dla każdego procesu jest ustalona najkorzystniejsza (ze względu na czas i inne zasoby) struktura jego przebiegu (kształtowanie przebiegu procesu).
Dla każdego procesu jest konieczne zapewnienie ze strony dostawców właściwego zabezpieczenia procesu (ustalenie z dostawcą wejścia do procesu).
PROCES A CZYNNOŚĆ
Proces jest efektem sekwencyjnie wykonywanych operacji, które zmierzają do osiągnięcia wcześniej określonych założeń.
Proces to strumień działań przetwarzających elementy wejścia w elementy wyjścia.
Czynność to element procesu.
Funkcjonalnie vs. Procesowo
ELEMENT |
PODEJŚCIE FUNKCJONALNE |
PODEJŚCIE PROCESOWE |
|
||
KANAŁY KOMUNIKACJI |
Wysoce ustruktyzowana kontrola przepływu informacji |
Swobodny przepływ informacji dhftg |
OPERACJE |
Operacje ujednolicone o ograniczonym zasięgu |
Zmienność operacji w poszczegolnych jednostkach biznesu |
UPRAWNIENIA DECYZYJNE |
Władza formalna |
Zarządzanie przez delegowanie uprawnień decyzyjnych |
ADAPTACYJNOŚĆ |
Powolna adaptacja do otoczenia |
Wymagane zmiany w procesie ziągłego doskonalenia orgaqnizacji |
PRACA |
Procedury formalne |
Samodzielne projektowanie efektywnych procesów |
KONTROLA |
Śczisła, sformalizowana kontrola |
Samokontrola |
ZACHOWANIA |
Zachowania sa warunkowane przez opisy stanowisk pracy |
Rola i odpowiedzialność wynikają ze specyfiki procesów |
PARTYCYPACJA |
Niewiele informacji, decyzje sa przekazywane z góry do dołu |
Praca zespołowa, kooperacja między zespołami |
|
||
|
ROZKAZY I KONTROLA |
WŁAŚCICIELE I ZARZĄDCY |