ANALIZA FINANSOWA PRZEDSIĘBIORSTWA

Analiza finansowa polega na badaniu sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa oraz na ocenie wyniku jej działalności na podstawie sprawozdań finansowych

Pozwala ona spojrzeć krytycznie na przebieg dotychczasowej działalności, porównać się z innymi jednostkami w branży oraz wytyczyć kierunki i rozmiary działalności w przyszłych latach

Kierunki analizy finansowej: Analiza wstępna Analiza wskaźnikowa

Celem ANALIZY WSTĘPNEJ jest wyrobienie ogólnego poglądu na sytuację finansową jednostki oraz wykrycie tych pozycji, które świadczą o nieprawidłowościach w gospodarowaniu. Ogranicza się ona w zasadzie do analizy bilansu i rachunku zysków i strat Dzieli się ona na: Analizę poziomą - polega ona na porównaniu w czasie poszczególnych pozycji aktywów i pasywów bilansu oraz przychodów i kosztów ujętych w rachunku zysków i strat. Porównanie to pozwala ustalić zmiany w rozpatrywanych pozycjach w ujęciu kwotowym i procentowym. W jej ramach liczy się: Wskaźniki tempa zmian Wskaźniki dynamiki Analizę pionową - należy tu przyjąć zasadę, by w pierwszej kolejności rozpatrywać zmiany w zakresie ogólnej sumy aktywów i pasywów, następnie poszczególne grupy bilansowe, a na końcu pojedyncze pozycje. W jej ramach liczy się: Wskaźniki struktury aktywów i pasywów bilansu Wskaźniki struktury przychodów i kosztów z rachunku zysków i strat Wskaźniki struktury poszczególnych wpływów i wydatków z rachunku przepływów pieniężnych

ANALIZA WSKAŹNIKOWA - to ogół czynności związanych z obliczaniem i odpowiednim wykorzystaniem wskaźników ekonomicznych. Wyróżnia się tu następujące grupy wskaźników: Wskaźniki rentowności (zyskowności) Wskaźniki sprawności (aktywności) Wskaźniki płynności Wskaźniki zadłużenia Wskaźniki rynkowe Każda z grup wskaźników dotyczy innego aspektu działalności jednostki. Łączne ich użycie daje wszechstronną ocenę działalności jednostki.

ZESTAWIENIE WSKAŹNIKÓW ANALIZY WSTĘPNEJ

ANALIZA POZIOMA

Wskaźniki tempa zmian - dają odpowiedź na pytanie, o ile procent wzrosła (spadła) wielkość badanego zjawiska stosunku do okresu przyjętego za podstawę porównania (najczęściej roku poprzedniego)

Wzór: zapasy w roku badanym - zapasy w roku poprzednim zapasy w roku poprzednim x 100% wskaźnik równy 10%, oznacza wzrost zapasów o 10% w porównaniu z rokiem poprzednim

Wskaźniki dynamiki - wyrażają w procentach wielkość rozpatrywanego zjawiska w odniesieniu do okresu poprzedniego lub przyjętego za podstawę porównania

Wzór: Zapasy w roku badanym Zapasy w roku poprzednim x 100% Np. stan zapasów w roku bieżącym wynosi 110% stanu z roku ubiegłego

ANALIZA PIONOWA

Wskaźniki struktury - informują, jaki jest udział poszczególnych części w całości badanego zjawiska. Podstawą, do której się przyrównuje daną część jest zawsze kwota ogółem

Przykłady wskaźników: Wskaźnik struktury kapitału (samofinansowania) = kapitał własny / kapitał obcy Przedstawia on relację kapitału własnego przedsiębiorstwa do wszystkich jego zobowiązań. Wysoki poziom wskaźnika świadczy o dobrej kondycji przedsiębiorstwa i korzystnej sytuacji finansowej Wskaźnik zadłużenia = kapitał obcy / kapitał własny Wzrost wskaźnika to wzrost zadłużenia. Wskaźnik struktury majątku (elastyczności) = aktywa trwałe / aktywa obrotowe Wyraża on zdolność dostosowania się przedsiębiorstwa do zmian rynkowych. Wartość wskaźnika > 1 oznacza stosunkowo małą elastyczność,większe jego unieruchomienie, a < 1 wyższą elastyczność, niższy stopień ryzyka działalności. Wskaźnik zastosowania majątku = majątek produkcyjny (śr.trw.+ zapasy) / majątek finansowy (śr.pien.w kasie i na rach.+należności) Wskaźnik rosnący oznacza, że przeds. pozytywnie ocenia warunki rynkowe, w których działa, zmierza do rozszerzenia działalności operacyjnej poprzez wzrost zaangażowania majątku produkcyjnego. Wskaźnik malejący-odwrotnie, ocena pesymistyczna, przeds. ucieka w działalność finansową. Wskaźnik należy wiązać z charakterem działalności prowadzonej przez przeds. Wskaźnik struktury majątku trwałego = Aktywa trwałe / Razem aktywa x 100% Uwzględnienie relacji poziomych daje następujące wskaźniki: Wskaźnik zastosowania kapitału własnego = kapitał własny / aktywa trwałe ZŁOTA ZASADA BILANSOWA Określa on stopień finansowania aktywów trwałych przedsiębiorstwa. Jeżeli majątek jest w pełni pokryty kapitałem własnym to zachowana jest tzw. „złota reguła bilansowa”; wg niej trwałe składniki majątku powinny być sfinansowane z kapitału własnego. Ta część aktywów jak i kapitał własny oddane są do dyspozycji przedsiębiorstwa na długi okres. W praktyce oznacza to, ze kapitał własny powinien być co najmniej równy aktywom trwałym. Korzystna sytuacja jest wówczas, gdy wskaźnik ten jest > 1 i wykazuje tendencję wzrostową. Wskaźnik zastosowania kapitału obcego = kapitał obcy / aktywa obrotowe Ustala on relację między kapitałem obcym a aktywami obrotowymi. Określa stopień finansowania aktywów obrotowych z zobowiązań długo i krótkoterminowych. Korzystna sytuacja jest wówczas, gdy wskaźnik ten jest < 1 i wykazuje tendencję malejącą. Wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałem stałym = kapitał stały / aktywa trwałe Kapitał stały = kapitał własny + kapitał obcy długoterminowy Wskaźnik pokrycia aktywów obrotowych kapitałem obcy = kapitał obcy krótkot. / aktywa obrotowe Powinien być < 1

ZESTAWIENIE WSKAŹNIKÓW ANALIZY WSKAŹNIKOWEJ

WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI W dobrze prosperującym przedsiębiorstwie wielkość wygospodarowanego zysku powinna wystarczyć na: zasilenie własnych kapitałów przedsiębiorstwa umożliwiając wzrost i rozwój oraz wzmacniając jego obecną i przyszłą działalność (środki na samofinansowanie) opłacenie kosztów pozyskania kapitału obcego (odsetek) dywidendy dla właścicieli (wspólników, akcjonariuszy) w wysokości wyższej od normalnego oprocentowania lokat kapitałowych, co stanowi rekompensatę za ryzyko ulokowania kapitałów w przedsiębiorstwie RENTOWNOŚĆ to osiąganie przychodów przewyższających koszty prowadzenia działalności. (pochodzi od słowa „renta” - zysk od kapitału). Rentowność jest zasadniczą kwestią analizowaną przez inwestora przy podejmowaniu decyzji o zaangażowaniu kapitału. Jest to jeden z ważniejszych mierników oceny efektywności zarządzania przedsiębiorstwa. WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI - przedstawiają efektywność działania jednostki przez powiązanie wyniku finansowego z przychodami ze sprzedaży, z zasobami aktywów i kapitałów; służą ocenie zdolności generowania zysków z zaangażowania kapitałów. Generalnie można wyróżnić trzy aspekty rentowności: rentowność sprzedaży (rentowność handlowa) rentowność majątku (rentowność ekonomiczna) rentowność zaangażowanych kapitałów własnych (rentowność finansowa)

Nazwa wskaźnika rentowności	Metoda kalkulacji	Interpretacja / Informacje
Rentowność operacyjna sprzedaży	zysk operacyjny / sprzedaż netto	Jeden z ważniejszych wskaźników. Wskazuje on ile zysku operacyjnego (z działalności podstawowej) uzyskano na jednostce sprzedaży. Uwzględnia on jedynie wyniki uzyskane na działalności podstawowej a pomija pozostałą sprzedaż, działalność finansową oraz nadzwyczajną, które mogą istotnie wpływać na końcowy wynik działalności.
Rentowność sprzedaży brutto	zysk brutto / sprzedaż netto	Informuje o wielkości zysku ze sprzedaży, czyli ile zostaje z każdej złotówki uzyskanej ze sprzedaży. Odzwierciedla on politykę cen przedsiębiorstwa oraz zysk jaki generuje ono poprzez określoną wielkość sprzedaży.
Rentowność sprzedaży netto (marża zysku)	zysk netto / sprzedaż netto	Informuje o udziale zysku po opodatkowaniu w wartości sprzedaży, czyli jaką marżę zysku przynosi dana wartość sprzedaży. Im niższy wskaźnik, tym większa wartość sprzedaży musi być zrealizowana dla osiągnięcia określonego zysku. Większa wartość oznacza korzystniejszą kondycję finansową przedsiębiorstwa. Podniesienie rentowności netto oznacza wzrost efektywności sprzedaży, gdyż każda złotówka sprzedaży generuje dodatkowy zysk.
Rentowność majątku ( zwrot z majątku)	zysk netto / aktywa ogółem	Informuje o zdolności aktywów do generowania zysku. Pokazuje jak efektywnie jednostka zarządza swoim majątkiem. Im wyższy poziom rentowności tym lepsza sytuacja finansowa przedsiębiorstwa.
Rentowność kapitałów własnych	zysk netto / kapitały własne	Informuje o wielkości zysku netto przypadającego na jednostkę kapitału zainwestowanego w przeds. (wyznacza stopę zysku, jaką przynosi zaangażowanie środków w jednostkę). Jest miarą efektywności wykorzystania kapitału własnego w przeds. Im wyższy wskaźnik tym sytuacja finansowa przeds. lepsza. Interesują się nim przede wszystkim akcjonariusze. Wyższa efektywność kapitału własnego stwarza możliwość uzyskania wyższych dywidend oraz dalszego rozwoju przedsiębiorstwa.

WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI Płynność finansowa należy do jednego z podstawowych wyznaczników efektywności ekonomicznej przedsiębiorstwa, a w szczególności charakteryzuje jego zdolność do pozyskiwania środków pieniężnych. Powinna ona stanowić przedmiot szczególnego zainteresowania kierownictwa. WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI - charakteryzują zasoby majątku obrotowego jednostki z punktu widzenia jego zdolności do regulowania bieżących zobowiązań.

Nazwa wskaźnika płynności	Metoda kalkulacji	Interpretacja / Informacje
Wskaźnik gotówkowej płynności I stopnia I stopień płynności : gotówka w kasie, środki na rachunku bankowym, inne środki pieniężne	środki pieniężne / zobowiązania bieżące	Oznacza zdolność do szybkiego regulowania krótkoterminowych zobowiązań. Powinien oscylować w granicach 0,2. Zasoby gotówkowe powinny być ograniczone do minimum, bo tylko kapitał zaangażowany w obrocie (zapasach i należnościach) generuje dochody i zyski. Zbyt wysoki poziom środków pieniężnych w przeds. może świadczyć o nieproduktywnym ich gromadzeniu lub braku pomysłu na ich wykorzystanie, jednocześnie im wyższy wskaźnik, tym większą solidnością w zakresie płynności płatniczej charakteryzuje się dana jednostka.
Wskaźnik podwyższonej płynności II stopnia II stopień płynności: należności, papiery wartościowe krótkoterminowe	środki pieniężne + należności + krótkoterm. papiery wart. / zobowiązania bieżące	Powinien oscylować w granicach 1-umożliwia to szybką spłatę zobowiązań, świadczy o prawidłowym stanie wypłacalności firmy. Wyższa wartość wskaźnika świadczy o nieefektywnym wykorzystaniu aktywów obrotowych.
Wskaźnik bieżącej płynności III stopnia III stopień płynności: zapasy, czynne rozlicz. m/o	aktywa bieżące (obrotowe) / zobowiązania bieżące	Oznacza on możliwość spłacenia zobowiązań krótkoterminowych środkami płynnymi. Powinien on oscylować wokół 2. Oznacza to dwukrotnie większy majątek obrotowy niż suma zobowiązań krótkoterminowych. Gdyby wszyscy wierzyciele firmy zwrócili się o natychmiastową ich spłatę to utrzymując taką wielkość wskaźnika jednostka jest w stanie spłacić te zobowiązania i mieć jeszcze aktywa obrotowe, które mogą być zaangażowane w kolejnych cyklach gospodarczych. Jeżeli obniży się on do 1,5 to ocenia się, iż istnieje wysokie ryzyko utraty przez przedsiębiorstwo zdolności do terminowego regulowania zobowiązań. Zbyt wysoka wartość-nadmiernie konserwatywna polityka przeds. Zbyt niska wartość tego wskaźnika-problemy z wypłacalnością.
Wskaźnik szybkiej płynności	aktywa bieżące - zapasy / zobowiązania bieżące	Pokazuje pokrycie zobowiązań bieżących aktywami najbardziej płynnymi. Powinien oscylować w granicach 1-1,5
Rotacja zapasów w dniach (cykl)	przeciętny stan zapasów x 360 / sprzedaż netto	Informuje on o przeciętnym czasie trwania cyklu obrotowego zapasów (co ile dni przedsiębiorstwo odnawia swoje zapasy). Im niższy poziom wskaźnika tym sytuacja korzystniejsza (przyspieszenie obiegu zapasów).
Rotacja zapasów (w razach)	sprzedaż netto / średni stan zapasów	Informuje ile razy w ciągu badanego okresu nastąpi odnowienie zapasów. Rosnący wskaźnik oznacza, że zapasy wystarczają na coraz mniejszą liczbę sprzedaży - korzystniejsza sytuacja (zmniejszają się koszty magazynowania, następuje uwolnienie kapitału obrotowego zaangażowanego w zapasach).

Nazwa wskaźnika płynności	Metoda kalkulacji	Interpretacja / Informacje
Wskaźnik spływu należności w dniach (cykl)	przeciętny stan należności x 360 / sprzedaż netto	Interpretuje się go jako przeciętny okres inkasowania należności. Wyraża on ilość dni sprzedaży od momentu powstania należności do chwili ich ściągnięcia. Informuje przez jak długi okres przeds. kredytuje swoich odbiorców (kredyt kupiecki). Im mniejsza jego wartość tym korzystniejsza sytuacja. Właściwy poziom to ok. 2 miesiące.
Rotacja należności (w razach)	sprzedaż netto / średni stan należności	Określa ile razy w ciągu roku przedsiębiorstwo odtwarza stan swoich należności. Wskaźnik powinien oscylować w granicach 7-10. Jeśli jest mniejszy niż 7, to taka sytuacja może oznaczać, że w stosunku do ogólnie przyjętych norm przedsiębiorstwo zbyt długo kredytuje swoich klientów, co oznacza, że środki pieniężne są zbyt długo zamrożone w należnościach.
Wskaźnik spłaty zobowiązań (cykl)	przeciętny stan zobowiązań z tyt. dostaw x 360 / sprzedaż netto	Określa on średni czas regulowania zobowiązań. Im wyższa wartość wskaźnika tym korzystniejsza sytuacja jednostki. Pożądana sytuacja to wyższy wskaźnik rotacji zobowiązań niż należności. Brak wielkości wzorcowej.
Rotacja zobowiązań (w razach)	sprzedaż netto / średni stan zobowiązań	Lepsza sytuacja, gdy wskaźnik jest malejący.
Cykl środków pieniężnych	cykl zapasów + cykl należności - cykl zobowiązań	Informuje ile czasu upływa między okresem, kiedy spłacamy zobowiązania a odzyskujemy należności (od spłaty zobowiązań do wpływu należności). Najlepsza sytuacja, gdy wskaźnik jest jak najniższy i wykazuje tendencję malejącą.
Kapitał pracujący w dniach obrotu kapitał pracujący = aktywa bieżące - zobowiązania bieżące (część aktywów obrotowych, która zostaje w przeds. po uregulowaniu zobowiązań bieżących)	kapitał pracujący x 360 / sprzedaż netto	Bezpieczny poziom to 1 - 3 miesiące

WSKAŹNIKI SPRAWNOŚCI DZIAŁANIA dają obraz szybkości krążenia zasobów majątkowych

Nazwa wskaźnika sprawności	Metoda kalkulacji	Interpretacja / Informacje
Rotacja aktywów	sprzedaż netto / aktywa	Wyraża stopień efektywności wykorzystania całego majątku przeds. bez względu na sposób jego finansowania. Wartość wskaźnika mówi, ile zł przychodu wypracowała każda złotówka majątku jednostki. Wyższa wartość wskaźnika świadczy o lepszym wykorzystaniu majątku, czyli o jego większej produktywności.
Rotacja aktywów obrotowych	sprzedaż netto / aktywa obrotowe	Obrazuje szybkość obrotu aktywów czynnych przeds. Im wyższy tym lepiej.
Rotacja aktywów trwałych	sprzedaż netto / aktywa trwałe	Określa on produktywność aktywów trwałych. Pozwala stwierdzić, ile zł przychodu jest w stanie wygenerować jedna zł zainwestowana w majątek trwały.

WSKAŹNIKI ZADŁUŻENIA informują o rozmiarach kapitału obcego w finansowaniu majątku jednostki i o możliwości obsługi tego kapitału.

Nazwa wskaźnika zadłużenia	Metoda kalkulacji	Interpretacja / Informacje
Wskaźnik ogólnego zadłużenia	zobowiązania ogółem / aktywa ogółem (kapitał obcy x 100% / kapitał całkowity)	Obrazuje udział kapitałów obcych w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa. Im wyższa wartość tego wskaźnika, tym stopień zadłużenia jednostki większy i odwrotnie. Różnica między 1 (lub100%) a wielkością tego wskaźnika obrazuje udział własnych środków finansujących aktywa. Zbyt wysoki jego poziom może podważać wiarygodność finansową i świadczy o dużym ryzyku finansowym informując, że przedsiębiorstwo może utracić zdolność do zwrotu długów. Zbyt niski jego poziom może świadczyć o niewykorzystywaniu zewnętrznych źródeł finansowania dla zwiększenia korzyści finansowych. Wielkość wzorcowa to 0,57 - 0,67.
Wskaźnik poziomu zobowiązań bieżących	zobowiązania bieżące / aktywa ogółem	Wysoka wartość wskaźnika oznacza, że zobowiązania bieżące są istotnym źródłem finansowania aktywów obrotowych. (strategia agresywna).
Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego	zobowiązania ogółem / kapitał własny	Określa proporcje między kapitałem obcym a własnym. Wyraża możliwość pokrycia długu kapitałem własnym. Powinien się kształtować w granicach 1:1 (gdy inny, banki nie udzielają kredytów).
Wskaźnik zadłużenia długoterminowego (ryzyka)	zobowiązania długoterminowe / kapitał własny	Powinien się kształtować w granicach 0,5 -1. Powyżej 1-jednostki bardzo zadłużone.
Wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem	zysk brutto + płacone odsetki / odsetki	Określa zdolność do obsługi długookresowych pożyczek (kredytów). Jest on podstawowym kryterium oceny jednostki przy występowaniu o kredyt lub pożyczkę. Informuje on o relacji występującej między zyskiem brutto przed pomniejszeniem go o płacone odsetki i kwotę tychże odsetek, dotyczących wykorzystywanych przez przedsiębiorstwo obcych kapitałów. Za stan zadowalający przyjmuje się wysokość wskaźnika co najmniej 4-5, uznając wówczas ryzyko przy udzielaniu kredytów za dopuszczalne.

WSKAŹNIKI RYNKOWE dotyczą spółek akcyjnych, których akcje zostały wprowadzone do publicznego obrotu papierami wartościowymi.

Nazwa wskaźnika rynkowego	Metoda kalkulacji	Interpretacja / Informacje
zysk na 1 akcję	zysk netto / ilość wyemitowanych akcji	Wyraża wielkość zysku przypadającego na 1 akcję zwykłą. Ilustruje on skalę korzyści dla posiadacza akcji, ułatwia ocenę zmian poziomu zyskowności jednostki. Nie umożliwia oceny zyskowności jednostki w porównaniu z zyskownością innych jednostek, ponieważ wartości nominalne akcji różnych emitentów nie są jednakowe.
zyskowność akcji	cena rynkowa 1 akcji / zysk na 1 akcję	Informuje ile inwestorzy decydują się płacić za dane akcje; cena, jaką trzeba zapłacić za jednostkę zysku przy kupnie akcji.
stopa dywidendy	dywidenda na 1 akcję / cena rynkowa 1 akcji	Obrazuje skalę korzyści udziałowców w stosunku do ceny rynkowej akcji. Im wyższy wskaźnik, tym wyższa skala korzyści. Umożliwia on kalkulację opłacalności lokowania kapitałów w akcjach różnych spółek.
stopa wypłat dywidendy	dywidenda na 1 akcję / zysk netto na 1 akcję	Obrazuje skłonność spółki do przeznaczenia zysku na dywidendy.

---