pedagogika społeczna-cwiczenia sylabus, PEDAGOGIKA SPOŁECZNA


Pedagogika społeczna - ćwiczenia, 30 godz., studia dzienne 2011/2012

Marta Kammbach

mail: m.a.kammbach@gmail.com

mail Katedry: ptpps@pedagog.uw.edu.pl

dyżur: czwartki od 14.00-15.00

Program zajęć i literatura:

1. WPROWADZENIE - 16.II.

1.wymagania i oczekiwania na ćwiczenia:

  1. czytanie lektur - obowiązkowe,

  2. 2 razy można być nieprzygotowanym do zajęć,

- niezgłoszone nieprzygotowanie = nieobecność

c) aktywność merytoryczna na zajęciach

d) nieobecności: 2 dopuszczalne,

- zaliczenie ponadwymiarowych nieobecności - na dyżurze

2. zaliczenie

- pisemne prace

- kolokwium na zakończenie zajęć

2. CHARAKTERYSTYKA PEDAGOGIKI SPOŁECZNEJ - 23.II.

1. definicja pedagogiki społecznej,

2. geneza, rozwój i specyfika,

3. charakterystyka przedmiotu

Lektura obowiązkowa:

  1. S. Kawula (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania-aktualność-perspektywy, Toruń 2003 [r. 1.: Pedagogika społeczna i jej miejsce wśród nauk pedagogicznych, s. 25-61].

  2. M. Cichosz, Polska pedagogika społeczna w latach 1945 - 2003, T. I; Toruń 2004 [H. Radlińska, Ogólne podstawy teoretyczne oraz Zasięg wychowania, s. 35-46].

3. ZADANIA PEDAGOGIKI SPOŁECZNEJ - 1.III.

1. funkcje, zadania

2. podstawowe pojęcia:

- środowisko, siły społeczne (jednostka, grupa, instytucje, wartości),

- więzi społeczne,

- kapitał społeczny.

  1. M. Cichosz, Polska pedagogika społeczna w latach 1945 - 2003, T. I; Toruń --> 2004 [A. Kamiński, Problemy i pojęcia pedagogiki społecznej, s. 110-118; oraz R. Wroczyński, Środowiska wychowawcze pozaszkolne, oraz Wychowanie i jego uwarunkowania, 49-61, 93-101[Author:MKH] ].

Lektura uzupełniająca/wybór:

  1. Theiss M., Krewni - znajomi - obywatele. Kapitał społeczny a lokalna polityka społeczna, Toruń 2007, s. 19-39.

  2. Piekarski J., Pilch T. i in., Edukacja społeczna wobec problemów współczesnego człowieka i społeczeństwa, Łódź 2010 [J. Surzykiewicz, Przestrzenno-społeczne zorientowanie pedagogiki społecznej i pracy socjalnej], s. 201-227.



4. CZOŁOWI PRZEDSTAWICIELE PEDAGOGIKI SPOŁECZNEJ - 8.III.

a. Helena Radlińska,

b. Aleksander Kamiński,

c. Kazimierz Lisiecki,

d. Janusz Korczak

e. Ryszard Wroczyński

- PRZEDSTAWIENIE IDEAŁU WYCHOWANIA W ŚRODOWISKU

Lektura obowiązkowa - wybór jednego z podanych --> tekstów[Author:MKH] :

  1. H. Radlińska, Pedagogika społeczna, Warszawa1961 [cz. II par. 2 Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego, s. 21-70.

  2. A. Kamiński, Studia i szkice pedagogiczne, Warszawa 1978 [r.: Co młodemu człowiekowi może dać harcerstwo? oraz Wychowanie do starości jako czynnik adaptacji ludzi starszych do nowoczesnego społeczeństwa, s.189-218 oraz s. 356-392].

  3. Encyklopedia pedagogiczna XXI w. pod red. T. Pilcha, Warszawa 2009 [samodzielne poszukiwanie: Biogramy pedagogów i ich ujęcia zadań pedagogiki społecznej]; zob. także S. Kawula, Pedagogika społeczna. Dokonania - aktualność - perspektywy, Toruń 2003, cz. II: Czołowi przedstawiciele.

  4. J. Korczak, Dzieła, t. 7, Warszawa 1993 [Jak kochać dziecko - rozdz. Dom Sierot], s. 269-360.

5. PEDAGOGIKA SPOŁECZNA A PRACĄ - 15.III.

a. socjalną,

b. opiekuńczą,

c. pedagogika społeczna, a działania resocjalizacyjne,

d. pedagogika społeczna, a interwencja kryzysowa.

- Zasady pomocniczości, sprawiedliwości, podmiotowości, edukacji społecznej.

Lektura obowiązkowa:

  1. M. Cichosz, Polska pedagogika społeczna w latach 1945 - 2003, Toruń 2004, t. II, s. 25- --> 36[Author:MKH] oraz 73-85 (teksty H. Radlińskiej, A. Kamińskiego).

Literatura uzupełniająca/wybór:

  1. A. Radziewicz-Winnicki, Pedagogika społeczna, Warszawa 2008 (r. 3. Opieka, pomoc społeczna i praca socjalna jako tradycyjne przedmioty zainteresowania polskiej pedagogiki, s. 86-125).

  2. S. Kawula (red.), Pedagogika społeczna..., R. III, 3.2 i 3.4 s. 67-75 81-89; oraz s.124-132 -(koncepcje wsparcia społecznego i spirali życzliwości).

  3. E. Wysocka, Człowiek i środowisko życia. Podstawy teoretyczno-metodologiczne diagnozy, Warszawa 2007 [Wstęp: Człowiek w środowisku życia, s. 15-43].

  4. B. Smolińska-Theiss, Od opieki do prewencji. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 1997, nr 10.

6. ŚRODOWISKO WYCHOWANIA:


6a. RODZINA - 22.III.

- struktura i funkcje rodziny,

- typy rodzin,

- przemiany życia małżeńsko-rodzinnego,

- współczesne alternatywne formy życia rodzinnego.

- projekcja filmu „Zranione dusze”

Lektura obowiązkowa/wybór:

  1. Pedagogika społeczna - przestrzenie życia i edukacji, Warszawa 2010 [W. Danilewicz, Rodzina wobec współczesnych zmian, s. 298-311].

  2. Encyklopedia Pedagogiczna XXI w., red T. Pilch [M. Winiarski, hasło: Rodzina, s. 311-326].

LUB

  1. T. Pilch, I. Lepalczyk (red.), Pedagogika społeczna..., s. 137-154.

LUB

  1. S. Kawula, J. Brągiel, W. Janke, Pedagogika rodziny. Obszary, panorama problematyki, Toruń 2006 (r. Rodzina jako grupa i instytucja opiekuńczo-wychowawcza).

  2. T. Szlendak, Socjologia rodziny, Warszawa 2010 (wybrane fragmenty).

7b. GRUPA RÓWNIEŚNICZA - 29.III.

- młodzież w sytuacji zmiany społecznej, patologie i dewiacje, zagrożenia.

- przemoc wśród rówieśników - dzieci i młodzieży,

- subkultury młodzieżowe,

- prostytucja młodzieży,

- postawy, aspiracje, aktywność młodzieży.

Lektura obowiązkowa:

  1. A. Kojder, Jedna Polska? Rozdz. K. Szafraniec, Polska młodzież: między apatią, partycypacją --> i[Author:MKH] buntem

  2. A. Kojder, Jedna Polska? Rozdz. K. Szafraniec, Polska młodzież: między apatią, partycypacją i buntem

  3. J. Włodarczyk, M. Hamela, Komercyjne wykorzystywanie seksualne dzieci i młodzieży. Postawy wobec problemu, Fundacja Dzieci Niczyje 2011 (http://fdn.pl/badania-4?cat1=559&cat2=1280&cat3=)

  4. Streszczenie raportu Młodzi 2011,

http://www.premier.gov.pl/centrum_prasowe/wydarzenia/raport_quot_mlodzi_2011_quot_,7530

Lektura uzupełniająca:

  1. E. Bielecka, „Galerianki” - badania i refleksje, w: Pedagogika społeczna nr 2 (36) 2010

8c. ŚRODOWISKO LOKALNE- 5.IV.

- klasyczne ujęcia i przemiany środowiska lokalnego,

- potencjał środowiska lokalnego, siły społeczne.

- zrównoważony rozwój lokalny. Działanie w środowisku, metody organizowania środowiska. Edukacja i animacja środowiskowa, edukacja regionalna, rewitalizacja środowiska.

Lektura obowiązkowa/wybór:

  1. W. Theiss, Mała ojczyzna. Kultura, edukacja, rozwój lokalny, Warszawa 2001, s.11-22 oraz s.51-73.

  2. B. Jałowiecki, W. Łukowski, Społeczności lokalne. Teraźniejszość i przyszłość, Warszawa 2006, s. 57-65. LUB

  3. W. Theiss, M. Winiarski (red.), Pedagogika społeczna. Tradycja i współczesne konteksty (specjalny numer „Pedagogiki Społecznej”), Warszawa 2007 [M. Winiarski, Środowisko życia w perspektywie lokalnej i globalnej, s.137-166].


Lektura uzupełniająca/wybór:

  1. S. Kawula (red.), Pedagogika społeczna..., r. 6, s. 139-146 (środowisko lokalne - pojęcia struktura, znaczenie wychowawcze) i 26.1 (glokalność, nowa kategoria w obszarze pomocy i pedagogiki społecznej, s. 531-533).

9d. ORGANIZACJE SPOŁECZNE - 12.IV.

- pojęcie, zadania, funkcje i specyfika III sektora,

- wychowawcza i edukacyjna funkcja organizacji pozarządowych.

Lektura obowiązkowa:

  1. W. Theiss, B. Skrzypczak [red.], Edukacja i animacja społeczna w środowisku lokalnym, Warszawa 2006: A. Naumiuk, Organizacje pozarządowe jako środowisko edukacyjne.

10. CZŁOWIEK W SYTUACJI ZAGROŻENIA - 19.IV

- dwa zagadnienia z trzech do wyboru

J. Surzykiewicz , Człowiek w sytuacjach kryzysowych w aspekcie zadań i granic pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, nr 419, 2003.

(A) Starość, niepełnosprawność, choroba (osoba zależna, opuszczona)

Lektura obowiązkowa:

  1. B. Szatur-Jaworska (red.), Podstawy gerontologii społecznej, Warszawa 2006 [r. 3. Kryzysy w fazie starości - s. 65-86; oraz r. 7. Aktywność społeczna i edukacyjna w fazie starości - s. 161-183].

Lektura uzupełniająca/wybór

  1. A. Radziewicz-Winnicki, Pedagogika społeczna…, r. 8, s. 223-258.

  2. J. Czapiński, T. Panek (red.), Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jakość życia Polaków, r. 8 wykluczenie społeczne, http: www.diagnoza.com.

  3. P. Błędowski, Lokalna polityka społeczna wobec ludzi starych, Warszawa 2002.

  4. B. Szatur-Jaworska, Ludzie starzy i starość w polityce społecznej, Warszawa 2000.

  5. K. Białobrzeska, S. Kawula (red.), Człowiek w obliczu wykluczenia i marginalizacji społecznej, Toruń 2006 [teksty D. Zaworskiej-Nikoniuk, G. Orzechowskiej, J. Deręgowskiej].

(B) Bieda, bezdomność, bezrobocie

Definicje i miary ubóstwa, obszary i dynamika biedy. Polska bieda - analiza wyników badań. Kategorie marginalizacji, wykluczania i reintegracji społecznej. Syndrom 3B.

Lektura obowiązkowa:

  1. J. Wasilewski (red.), Współczesne społeczeństwo polskie - dynamika zmian, Warszawa 2006, rozdz. E. Tarkowska, Ubóstwo i wykluczenie społeczne. Koncepcje i polskie problemy.

  2. S. Kawula S. (red.), Pedagogika społeczna..., r. 26.4-5: Syndrom 3B = Bezrobocie - Bieda - Bezdomność, Dogi wyjścia z sytuacji 3B, s. 540-545.

Lektura uzupełniająca/wybór:

  1. E. Tarkowska (red.), Zrozumieć biednego. O dawnej i obecnej biedzie w Polsce. Warszawa 2000; także E. Tarkowska (red.) Przeciw biedzie - programy, pomysły, inicjatywy, Warszawa 2002.

  2. A. Duracz-Walczak (red.) W kręgu problematyki bezdomności polskiej, Gdańsk 2001, s. 29-35,40-45.

  3. K. Korzeniewska i E. Tarkowska (red.), Lata tłuste, lata chude... Spojrzenia na biedę w społecznościach lokalnych, Warszawa 2002.

  4. J. Hrynkiewicz, Przeciw ubóstwu i bezrobociu: lokalne inicjatywy obywatelskie, Warszawa 2002.

(C) Przemoc, agresja.

Przemoc i agresja w społeczeństwie transformacji. Przemoc w rodzinie: definicja, rodzaje, charakterystyka, uwarunkowania i skutki przemocy.

Lektura obowiązkowa/wybór:

  1. E. Jarosz, Ochrona dzieci przed krzywdzeniem. Perspektywa globalna i lokalna, Katowice 2008; rozdz. 6. i 7.

  2. S. Kawula, J. Brągiel, A. W. Janke, Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki, Toruń 2000; rozdz. Zagadnienie przemocy wobec dziecka w rodzinie. (dla chętnych)

Lektura uzupełniająca:

  1. I. Pospiszyl, Przemoc w rodzinie, Warszawa 2000.

  2. U. Nowakowska, Przemoc w rodzinie wobec kobiet i dzieci, Warszawa 2000.

  3. J. Mazur, Przemoc w rodzinie, Warszawa 2002.

  4. E. Jarosz, Dom, który krzywdzi, Katowice 2001.

11. PEDAGOGIKA SPOŁECZNA, a wyzwania XXI wieku -

- wybrane przykłady zmian społeczno-kulturowych:

a. 10.V

a. globalizacja,

b. społeczeństwo informacyjne,

c. konsumpcjonizm,

d. wielokulturowość.

Lektura obowiązkowa/wybór:

  1. A. Radziewicz- Winnicki, Pedagogika społeczna, Warszawa 2008, r. 6. (Procesy urbanizacji…), s.167-179 i r. 7. (Rola i znaczenie zjawiska globalizacji…), s. 203-222.

  2. W. Theiss, M. Winiarski (red.), Pedagogika społeczna. Tradycja i współczesne konteksty (numer specjalny „Pedagogiki Społecznej”), Warszawa 2007 [T. Pilch, Pedagogika społeczna wobec dylematów współczesności, s.13-23; E. Bielska, A. Radziewicz-Winnicki, Edukacja a transformacja społeczna, s. 37-55].

Lektura uzupełniająca:

  1. J. Surzykiewicz, M. Kulesza (red.), Integracja w świecie powszechnej migracji. Otwarte pytania pedagogiki społecznej, Warszawa 2008, art. E. Wysocka, Psychospołeczne mechanizmy funkcjonowania w świecie powszechnych różnic - płaszczyzny integracji i radzenia sobie, s. 79-100.

  2. S. Kawula (red.), Pedagogika społeczna..., r. 4, s. 89-113.

  3. R. Drozdowski, M. Krajewski, Wyobraźnia społeczna, Poznań 2008 [M. Korczyński, A. Raciniewska, Trendy cywilizacyjne w wyobraźni badanych, s. 175-266].

12. SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE - 17.V.

- różnorodne strategie i pomysły na przeciwdziałanie negatywnym konsekwencjom procesów globalizacji w wymiarze lokalnym i globalnym,

- rola edukacji społeczeństwie obywatelskim,

- świadoma i odpowiedzialna konsumpcja, sprawiedliwy handel, eko-żywność, ruch slow food itp. - moda na działania obywatelskie?

Lektura obowiązkowa/wybór:

  1. B. Barber, Skonsumowani, W-wa 2008, rozdz. 1 i 8.

  2. G. Ritzer, Makdonaldyzacja społeczeństwa, Warszawa 2003, rozdz. 10: Jak sobie radzić z makdonaldyzacją - praktyczny poradnik (ss. 339-392) - uwaga: są różne wydania!

  3. W. Wosińska, Oblicza globalizacji, Sopot 2008, s.17-56.

Uzupełniająco:

- ruch konsumencki, edukacja konsumencka, wzory zrównoważonej konsumpcji (sustainable consumption), odpowiedzialności konsumenckiej i obywatelskiej, idea sprawiedliwego/uczciwego handlu, zrównoważonej gospodarki leśnej (FSC).

-na podstawie zasobów internetowych, np. http://www.ceo.org.pl/portal/Konsumpcja;

www.sprawiedliwyhandel.pl, www.fob.org.pl, www.ekonsument.pl; www.efte.org.

13. EKONOMIA SPOŁECZNA - 24.V.

- podstawowe założenia,

- jakie znaczenie ma ekonomia społeczna dla wykluczenia społecznego?

a. na podstawie zasobów internetowych - np. www.ekonomiaspoleczna.pl

b. Forum Odpowiedzialnego Biznesu: http://www.fob.org.pl,

- tam też raporty na temat odpowiedzialnego biznesu w Polsce,

- publikacje, np. B. Rok, Odpowiedzialny biznes w nieodpowiedzialnym świecie)

- T. Kaźmierczaka, M. Rymszy, Kapitał społeczny. Ekonomia społeczna, Warszawa 2007 (dostępna także on-line na stronie Instytutu Spraw Publicznych: http://www.isp.org.pl/?v=page&id=450&ln=pl).

c. Ekonomia Społeczna półrocznik

d. Od trzeciego sektora do przedsiębiorczości spoęłczenej - wyniki badań ekonomii społecznej w Polsce, wyd. Stowarzyszenie Jawor 2008

e. Obszary gospodarki społecznej, biblioteka pożytku społecznego, Warszawa 2008

Literatura uzupełniająca dotycząca wykluczenia społecznego:

  1. M. Jarosz (red.), Wykluczeni. Wymiar społeczny, materialny i etniczny, Warszawa 2008 [M. Jarosz, Wstęp. Obszary wykluczenia w Polsce]

  2. K. Białobrzeska, S. Kawula (red.), Człowiek w obliczu wykluczenia i marginalizacji społecznej, Toruń 2006 [teksty D. Zaworskiej-Nikoniuk, G. Orzechowskiej, J. Deręgowskiej].

14. Kolokwium - 31.V.

5

Coś było z tymi tekstami nie tak, któryś był do zmiany, ale w tej chwili nie mam czasu dokładnie sprawdzić.

Na tych zajęciach studenci wybierali sobie jednego z kilku pedagogów i podczas zajęć prezentowali jego dorobek. Przy czym też można poszukać innych tekstów do zaproponowania studentom…

Ja tu jeszcze dorzucam tekst M. Winiarskiego „Od opieki do wsparcia społ.” z Problemów Opiekuńczo…, ale nie pamiętam, który rok i nr. Musiałabym później poszukać.

Do tego tematu cały czas szukam dobrego tekstu, przy czym nie koncentruję się na przemocy, agresji czy kryzysie, ale na, powiedzmy, obrazie młodzieży. Pewnie sięgnę w tym roku do raportu Młodzi 2011



Wyszukiwarka