s W, Fizjoterapia, Balneologia- wykłady

BALNEOKLIMATOLOGIA I MED. FIZYKALNA to dziedzina wiedzy medycznej wykorzystująca naturalne metody leczenia i czynniki fizyczne do leczenia, prewencji i rehabilitacji chorób przewlekłych.

Balneoklimatologia= balneologia + klimatologia.

Balneologia to nauka o właściwościach i zastosowaniu naturalnych tworzyw leczniczych tj. wód leczniczych, gazów zawartych w niektórych zdrojach, oraz peloidów, tj. borowin, mułów i błota.

Klimatoterapia wykorzystanie do leczenia naturalnego środowiska przyrodniczego, to jest warunków atmosferycznych i walorów krajobrazowych. Warunki klimatyczne determinują leczenie niektórych chorób w uzdrowiskach, powinny być brane pod uwagę przy ustalaniu profilu leczniczego. Klimatoterapia uzupełnia inne metody fizjoterapeutyczne, czasami jest metodą podstawową, jedyną do zastosowania u chorego.

TWÓRCY B - Marcin z Miechowa (1552), Józef Struś (1555) z Poznania, Wojciech Oczko (1578)- Twórca „Cieplic”, ojciec balneologii polskiej Erazm Sykst (1617) Jakub Moneta (1776), Profesorowie: E. Korczyński, A. Sabatowski, Zenon i Zbigniew Orłowscy, Jankowiak, Dietel.

HISTORYCZNE FORMY B:„świątynie zdrowia”. Zabiegi balneologiczne, masaże, dieta (zakon eskulapów w starożytnej Grecji), Gimnazjony: zimne natryski i zmywanie- starożytna Grecja, Kąpieliska Rzymskie, Łaźnie arabskie, Łaźnie niemieckie, Sauny fińskie, Banie rosyjskie

UZDROWISKOWE ZAKŁADY LECZNICZE - szpital uzdrowiskowy (bezpośrednio po leczeniu szpitalnym), Sanatorium uzdrowiskowe, Poradnia Zdrojowa, Zakład przyrodoleczniczy.

PODZIAŁ UZDROWISK - nizinne (nadmorskie i lądowe), podgórskie, górskie i wysokogórskie. Istotne czynniki:

-położenie geograficzne

-klimat

-pory roku (cały rok)

UZDROWISKA W PL: Świnoujście, Kołobrzeg, Ustka, Kamień Pomorski, Sopot, Augustów, Gołdap, Supraśl, Połczyn Zdrój, Inowrocław, Ciechocinek, Wieniec Zdrój, Konstancin, Nałęczów, Solec Zdrój, Horyniec, Iwonicz Zdrój, Rymanów Zdrój, Polańczyk, Wapienne, Wysowa, Krynica, Muszyna, Busko Zdrój, Szczawnica, Piwniczna, Żegiestów Zdrój, Rabka, Ustroń, Goczałkowice Zdrój, Długopole Zdrój, Szczawno Zdrój, Przerzeczyn, Świeradów Zdrój, Czerniawa Zdrój, Cieplice Śląskie Zdrój, Jedlina Zdrój, Kudowa Zdrój, Duszniki Zdrój, Polanica Zdrój, Lądek Zdrój.

KIERUNKI LECZNICZE UZDROWISK W PL - choroby kardiologiczne i nadciśnienie (kardiologia), choroby naczyń (angiologia), laryngologia, pulmonologia, gastreoenterologia, hepatologia (układ trawienny), diabetologia, endokrynologia, ortopedia, neurologia, reumatologia, osteoporoza, dermatologia, ginekologia, nefrologia, urologia, hematologia, okulistyka, choroby zawodowe.

KIERUNKI DZIAŁALNOŚCI LECZN U

-leczniczy- choroby przewlekłe

-rehabilitacyjny- choroby układu ruchu (reumatologia, ortopedia, urazówka).

-profilaktyczny- prewencja chorób przewlekłych, głównie cywilizacyjnych.

-edukacyjny- kształtowanie pro zdrowotnego stylu życia.

PODST CZYNNIKI LECZN. WYKORZYSTYW W BALNEO:

-naturalne surowce lecznicze (wody mineralne, peloidy, gazy),

-naturalne czynniki przyrodolecznicze (klimat, krajobraz, szata roślinna),

-różne formy wysiłku fizycznego,

-czynniki fizyczne: światło, dźwięk, prąd leczniczy, pole magnetyczne.

WODY LECZNICZE

-chlorkowo- sodowe- występowanie: Ciechocinek, Kołobrzeg, Połczyn, Kamień Pomorski, Świnoujście, Rabka, Busko, Solec, Iwonicz, Rymanów, Wieniec,

-wodorowęglanowe- występowanie: Krynica, Polanica, Połczyn, Kudowa, Muszyna, Duszniki, Rymanów, Iwonicz,

-siarczkowo- siarkowodorowe- występowanie- Busko, Solec, Wieniec, Horyniec,

-radoczynne- występowanie: Świeradów, Czerniawa, Lądek, Szczawno,

-termalne (powyżej 20 stopni)- występowanie: Cieplice, Lądek, Ciechocinek.

GAZY LECZNICZE

-dwutlenek węgla- Duszniki, Krynica (źródła gazowe CO₂)

-siarkowodór

-radon

-tlen

-ozon

Rodzaje zabiegów

-kąpiele słoneczne

-kąpiele powietrzne

-zabiegi powietrzno- ruchowe (gimnastyka na świeżym powietrzu)

-kąpiele morskie i w innych naturalnych zbiornikach wody

-inhalacje naturalnego aerozolu morskiego lub tężniowego.

TALASSOTERAPIA - to wykorzystywanie naturalnych walorów klimatu morskiego. To kąpiele morskie, słoneczne, naturalne inhalacje, leżakowanie nad morzem.

Uzupełniające elementy klimatologii- walory krajobrazowe.

PELOIDOTERAPIA

Peloidy- naturalnie powstałe produkty organiczno- mineralne, które po rozdrobnieniu z wodą tworzą papkę.

Biolity: torfy, muły, borowina

Abolity: igły, gliny, lessy, osady w zbiornikach wody

BOROWINA- peloid organiczny o działaniu leczniczym, powstały w naturalnym środowisku, przy udziale mikroorganizmów, przy małym dostępie tlenu i w nadmiarze wody.

Złoża borowinowe

-udokumentowane- 14 (450ha)

-w pełni udokumentowane- 16 (2940ha)

Lokalizacja- region północny Polski.

Typy złóż borowinowych:

Złoże typu wysokiego: zasilane wodami opadowymi, duża zawartość składników organicznych, mało składników mineralnych, odczyn kwaśny.

Złoże typu niskiego: zasilane przez wody powierzchniowe, zawierają dużo składników mineralnych, mają odczyn obojętny, lub słabo alkaiczny.

Występowanie złóż borowinowych- uzdrowiska:

-pas północny - złoża typu niskiego, przejściowego, wysokiego- wszystkie uzdrowiska nadmorskie Kamień Pomorski, Kołobrzeg, Ustka, Świnoujście, Połczyn.

-pas środkowy - złoża typu niskiego- Ciechocinek, Wieniec, Inowrocław.

-pas południowy - złoża typu wysokiego i przejściowego- Świeradów- Czerniawa, Cieplice, Duszniki, Lądek, Kudowa, Ustronie, Rabka, Solec, Busko, Krynica, Iwonicz, Rymanów, Horyniec.

Składniki borowiny:

-organiczne - kwasy huminowe, bituminy (żywice, woski, sterydy), inne (cukry, białko, alkaloidy, garbniki, pektyny), enzymy, ligniny, celuloza, hemiceluloza,

-mineralne - makroskładniki (chlorki, siarczany, węglowodany, wapń, magnez, sód, potas, aluminium, żelazo), mikroskładniki (mangan, miedź, kobalt, cynk, jod, fluor, brom).

Roztwór wodny borowiny zawiera

-fluwokwasy, aminokwasy, aminocukry, pektyny, enzymy, składniki mineralne, chlorki, wodorowęglany,

-żywice, woski, sterydy, ligniny, celuloza.

Rodzaje kwasów huminowych

-kwasy humusowe rozpuszczalne tylko w zasadach, nierozpuszczalne w kwasach, alkoholu, wodzie.

-fluwokwasy rozpuszczalne w wodzie, kwasach, zasadach, alkoholu.

-kwasy hymatomelanowe rozpuszczalne w zasadach i alkoholu, nierozpuszczalne w wodzie i kwasach.

Mechanizm działania kwasów humusowych:

-hamowanie aktywności hialuronidazy

-pobudzanie fagocytozy

-hamowanie aktywności prostaglandyn PGE²

^-tworzenie kompleksów z metalami ciężkimi.

Działanie lecznicze kwasów humusowych

-przeciwzapalne

-bakteriostatyczne

-oczyszczające i odtruwające

-antyoksydacyjne

-przekrwienne

-regenerujące skórę (kosmetyka)

Mechanizm działania zabiegów borowinowych:

Właściwości:

-termiczne - właściwości fizyczne: duża poj cieplna, małe przewodnictwo cieplne,

-chemiczne - składniki aktywne: kwasy huminowe, bituminy, woski, żywice, enzymy, estrogeny, pierwiastki śladowe

Skutki działania na ustrój

-przeciwzapalne

-enzymatyczne

-hormonalne

-immunolacyjne

Lecznicze działanie pasty borowinowej:

-przeciwzapalne i ściągające

-bakteriostatyczne i bakteriobójcze

-przekrwienne i regenerujące tkanki

-hormonalne (pośrednie i bezpośrednie)

-cieplne (minimalne)

Działanie borowiny na naczynia:

-u.n wegetatywny- pobudzanie a-2 receptorów

-hormony tkankowe, wzrost sekrecji histaminy, serotoniny, prostacykliny, kalcytoniny

-hormony ściany naczyniowej - wzrost sekrecji prostacykliny, wzrost sekrecji EDRE, spadek sekrecji endoteliny

Preparaty borowinowe:

-pasta borowinowa,

-plastry borowinowe,

-maść borowinowa,

-olejek do kąpieli,

-hydrożel do okładów („terma borowinowa”)

-żel fizjologiczny (do jonoforezy, fonoforezy)

-krem do masażu

Optymalne parametry mikroklimatu pomieszczenia zabiegowego do peloidoterapii:

Temp. powietrza 25-26st C, wilgotność względna 30-60%, temp. ekwiwalentna- efektywna- 22-23st C.

Podstawowe zabiegi borowinowe:

-okłady, zawijania częściowe lub całkowite (temp. 42-45st C, czas 15 min.)

-kąpiele całkowite (temp. 40st C, czas 15 min.)

-kąpiele częściowe kończyn- fasony (40- 42st C, 15- 20 min.)

-kąpiele zawiesinowe ( 37st C, 15- 20 min.)

-jonoforeza borowinowa (40st C, 20 min.)

-zabiegi ginekologiczne i proktologiczne- tampony, nasiadówki, okłady częściowe (42- 45st C, 15-30 min.)

-zabiegi w laryngologii i okulistyce- tampony, okłady (42-45st C, 15-20 min.)

W do borowiny

-ch układu ruchu - choroby ortopedyczno- urazowe, st po ch Heine- Medina, niedowłady i porażenia, dyskopatia, rwa kulszowa, ch zwyrodnieniowe stawów, ZZSK

-ch kobiece - przewlekłe st zap dróg rodnych, st pooperacyjne, niepłodność, klimakterium

-ch ukł trawiennego i moczowego - przewlekłe zap pęcherzyka żółciowego, przewlekłe zap wątroby, nieżyty żołądka, przewlekłe zap pęcherza moczowego

-choroby laryngologiczne i okulistyczne - przewlekłe nieżyty krtani, przewlekłe zap zatok

przewlekłe ch przedniego odcinka oka

Rodzaje zabiegów z pasty borowinowej:

-okłady i zawijania całkowite i częściowe

-jonoforeza borowina z katody, 10- 20 mA, 20-30min

-fonoforeza borowinowa: 0,2- 0,6 W/ cm²

-kąpiele zawiesinowe

-zabiegi stomatologiczne (okłady)

-tampony ginekologiczne

W lecznicze do pasty borowinowej:

-ch układu ruchu - reumatologia, ZZSK, RZS, Artopatia dnawa (dna moczanowa), ch zwyrodnieniowa stawów z objawami zapalnymi

-neurologia - niedowłady kkd z przyczyn naczyniowych, niedowłady w przebiegach SM, przewlekłe zapalenie wielonerwowe, zapalenie korzonków nerwowych

-ch ukł krążenia - przewlekłe niedokrwienie kkd, ch Raynauda

-powikłania cukrzycowe - makro i mikroangiopatie kkd, polineuropatia cukrzycowa

-ch kobiece - przewlekłe i podostre zapalenie dróg rodnych, wybrane schorzenia ginekologiczne prowadzące do niepłodności

-ch laryngologiczne i stomatologiczne - przewlekły, zanikowy nieżyt nosa, przewlekłe zapalenie zatok, krtani i tchawicy, ch przyzębia

-powikłania cukrzycy - angiopatia (choroby naczyniowe nóg, zespół stopy cukrzycowej), neuropatia (zespół korzonkowy, polineuropatia, mononeuropatia, neuropatia wegetatywna), parodontoza, powikłania skórne ( zanikowe przebarwienia, twardzina, odbarwienia tłuszczowe, artropatie ( osteoporoza, przykurcz).

FIZYKTERAPIA - światłolecznictwo, elektrolecznictwo, ultradźwięki, pole magnetyczne, pole elektromagnetyczne, laseroterapia, leczenie ciepłem i zimnem, wodolecznictwo.

ŚWIATŁOLECZNICTWO

Podział:

-promieniowanie podczerwone, o długości fali 770- 15000nm

-promieniowanie widzialne, o długości fali 400-760nm

-promieniowanie nadfioletowe, o długości fali 100- 400nm

IR (podczerwone) podział od długości fali:

-krótkofalowe (760- 1500)- fototerapia

-średniofalowe (1500- 4000)- ma największe znaczenie w promieniolecznictwie

-długofalowe- dalekie (4000- 15000)

Wpływ IR biologiczny:

-udzielanie ciepła przez depolaryzację światła w tkankach (nie ma ono działania fotochemicznego, odwrotnie niż UV).

-rozszerzenie naczyń włosowatych skóry, a w związku z tym zwiększony przepływ przez tkanki krwi tętniczej.

-reakcje ze strony naczyń głębiej położonych, zgodnie z prawem Dastre'a Morata.

-zmniejszenie napięcia mięśni

-podwyższenie progu odczuwania bólu

-wzmożenie przemiany materii

-pobudzenie receptorów cieplnych skóry, a w następstwie tego, na drodze odruchowej narządów głębiej położonych.

Zastosowanie IR:

-przewlekłe i podostre stany zapalne w których możliwe jest stosowanie ciepła

-przewlekłe stany zapalne jamy nosowej, zatok, ucha i stawów żuchwy

-przewlekłe i podostre zapalenia stawów (reumatoidalne), oraz zapalenia okołostawowe stawów i mięśni

-st po zapaleniu skóry i tkanek miękkich pochodzenia bakteryjnego

-st po odmrożeniach

-przewlekłe i podostre stany pourazowe kończyn (nie wcześniej niż po 48h)

-ch zwyrodnieniowa stawów

-nerwobóle i zespoły bólowe

-ch naczyń obwodowych (choroba Raynauda)

-jako przygotowanie do masażu, kinezyterapii, oraz niektórych zabiegów elektroleczniczych, np. jonoforezy.

P: niewydolność krążenia, skłonność do krwawień, czynna gruźlica, zmiany skóry i naczyń, zmiany troficzne, stany gorączkowe, ostre stany zapalne i nowotwory, nadciśnienie TT, podeszły wiek, ciąża/

UV- promieniowanie nadfioletowe, niewidzialne promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali 100- 400nm.

Podział:

-obszar A o długości fali 400- 315nm

-obszar B o długości fali 315- 280nm

-obszar C o długości fali 280- 200nm.

Działanie: rumień fotochemiczny wiąże się z uszkadzającym działaniem promieniowania, uszkadza komórki warstwy kolczystej naskórka. Rumień powstaje szybko, jest plamisty (niehomogenny), szybko ustępuje.

Subst zw działanie UV: pochodne kumaryny, pochodne smołowcowe (smoła, dziegcie, antracen, benzen), barwniki takie jak eozyna, błękit metylenowy, róż bengalski, naturalne olejki ( bergamotowy, cedrowy, sandałowy, cytrusowy, laurowy), związki niektórych metali (żelazo, srebro, złoto, bizmut, arsen), leki: sulfonamidy, antybiotyki (tetracykliny), niektóre leki przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwcukrzycowe.

Wpływ UV na ustrój:

-regulacja tworzenia histaminy

-lepsze ukrwienie skóry, skóra jest bardziej elastyczna, odporna na zakażenia

-szybki wzrost komórek naskórka

-zwiększenie liczby leukocytów

-zwiększenie aktywności zawartych w ustroju wodorosiarczków.

W: choroby gardła i nosa, przewlekłe nieżyty oskrzeli i dychawica oskrzelowa, krzywica, nerwobóle nerwu kulszowego, gościec tkanek miękkich i stany zapalne, ch zwyrodnieniowa stawów, trądzik pospolity, czyraczność, łysienie plackowate, łuszczyca, utrudniony zrost kości, owrzodzenia troficzne i trudno gojące się rany, stany rekonwalescencji.

P: nowotwory złośliwe, gruźlica płuc, nadczynność tarczycy, cukrzyca, zakażenia ogniskowe i gorączka, skłonność do krwawień z przewodu pok, z dróg odd, miażdżyca naczyń z nadciśnieniem, RZS w okresie leczenia złotem, ostry gościec stawowy, ostre i przewlekłe zapalenia nerek, niewydolność krążenia z hipowolemią, osoby wyniszczone, nerwice, padaczka

ELEKTROTERAPIA

Zjawiska towarzyszące przepływowi prądu stałego:

-zjawisko elektrochemiczne- w trakcie przepływu prądu stałego przez elektrolity tkankowe dochodzi do elektrolizy. Głównym elektrolitem jest NaCl który w roztworze wodnym występuje zdysocjowany na jony Na+ i Cl-. Jony sodowe dążą do ujemnej katody, a jony chloru do anody.

-zjawisko elektrokinetyczne- polega na przesunięciu względem siebie faz rozproszonej i rozpraszającej koloidów tkankowych pod wpływem pola elektrycznego. Do zjawisk elektrokinetycznych zaliczamy elektroforezę i elektroosmozę.

Reakcja nn i mm na prąd stały: zmiana pobudliwości tk nn i mm, pod anodą zmn pobudliwości- anelektrotonus, pod katodą zw pobudliwości- katelektrotonus.

Etapy rozszerzenia nacz krwion:

-rozszerzenie naczyń powierzchownych skóry (kilka minut od wystąpienia bodźca)

-osłabnięcie rozszerzania naczyń powierzchownych po upływie około 30 minut.

-głębokie przekrwienie tkanek utrzymujące się przez kilka godzin.

Galwanizacja - zabieg elektroleczniczy w którym wykorzystuje się prąd stały. Do zabiegu galwanizacji stosuje się elektrody płaskie, a także elektrody o specjalnym kształcie. Dawkę natężenia prądu stałego ustala się w zależności od powierzchni elektrody czynnej, czasu trwania zabiegu, rodzaju i umiejscowienia schorzenia, wrażliwości chorego na prąd elektryczny.

Dawka słaba- 0,01- 0,1mA/cm2 powierzchni elektrody

Dawka średnia- do 0,3mA

Dawka mocna- do 0,5mA

W: ch zwyrodnieniowa kręgosłupa (+), dyskopatie (+), neuralgia nerwów obwodowych (+), neuropatie obwodowe (+), porażenia wiotkie (-), zaburzenia krążenia obwodowego (-), utrudniony zrost kości (gal. Poprzeczna)

P: gorączka, ropne stany zapalne skóry, wypryski, porażenia spastyczne

Jonoforeza - zabieg elektryczny, polega na wprowadzeniu do tkanek siłami pola elektrycznego jonów działających leczniczo. Aby doszło do jonoforezy potrzebne jest środowisko wodne, zdolność leków do dysocjacji elektrolitycznej.

Działanie: lecznicze jonów, wpływ na tkanki bieguna prądu stosowanego w JF, oddziaływanie odruchowe na narządy głębiej położone.

Elektrostymulacja - wykorzystuje się prąd impulsow, elektrodą czynną i dwuelektrodowa,

-elektrodą czynną - elektroda czynna poł z biegunem ujemnym, położona w pkt motorycznym, której wymiary są o wiele mniejsze od biernej: na skórze w dostatecznie dużym oddaleniu.

-elektrostymulacja dwuelektrodowa - na skórze dwóch małych elektrod w pobliżu przyczepów mięśnia, zwykle na mm odnerwione, zdrowe i nieznacznie uszkodzone

Prąd faradyczny - należy do prądów impulsowych małej częstotliwości, wychodzi z użycia, asymetryczny prądindukcyjnym o częstotliwości 50-100Hz, który otrzymuje się z induktora, wywołuje tężcowy skurcz mięśnia, trwający przez cały czas jego przepływu, brak reakcji na prąd faradyczny to ciężkie uszkodzenie m, wywołuje rozszerzenie naczyń krwionośnych w okolicy jego oddziaływania na skórę.

Prąd impulsowy Traberta Ultra- Reiz - jednobiegunowy prąd prostokątny o czasie trwania 2ms i czasie przerwy 5ms, istota terapii wprowadzeniu mięśni w drżenie o częstotliwości około 140Hz które powoduje rozluźnienie mięśnia, działanie przeciwbólowe, obn akt ukł wsp, miejscowo - elektrody umieszcza się w miejscu bolesnym lub wzdłuż nerwów obwodowych, segmentalnie - 2 elektrody najczęściej różnej wielkości, na linii środkowej ciała, na kręgosłupie, odległość 3cm,

W: ch zwyr ST, zesp bólowe kręgosłupa, nerwobóle, bóle mme, st ze wzmożonym nap mm, stany pourazowe narządu ruchu, zaburz krążenia obw.

DD - prądy Bernarda, powstają w wyniku prostowania prądu sinusoidalnie zmiennego o częstotliwości 50Hz, wykazują działanie przeciwbólowe i przekrwienne, zmniejszają nap mm, W: zespoły bólowe w ch zwyr st kręgosłupa, nerwobóle, zap okołostawowe, ch zwyrodnieniowa stawów, st po urazach narządu ruchu.

Metodyka:

-w celu uzyskania działania przeciwbólowego: prądy DF, CP,LP

-w celu wzmożenia aktywności naczynioruchowej: MF,CP

-zmniejszenie napięcia mięśniowego: CP, LP

-do elektrostymulacji mięśni pozostających w stanie zaniku z nieczynności: RS, MM

-w niektórych przypadkach, głównie w leczeniu zespołów bólowych stosuje się kolejno DF, w czasie 2 min, następnie MF w czasie 30s, do 1 min, i wreszcie CP lub LP przez pozostały czas zabiegu.

Prądy średniej częstotliwości.

Ich częstotliwość wynosi 1000- 10000Hz. Mają działanie przeciwbólowe i przekrwienne.

Prądy Kotza- inaczej stymulacja rosyjska. Jest to rodzaj stymulacji służący do wzmacniania siły mięśniowej, zwiększenia masy mięśnia. Stymulacji wg Kotza poddaje się mięśnie szkieletowe prawidłowo unerwione. Metoda zatem nadaje się do stymulacji mięśni hipotroficznych, zanikających z powodu unieruchomienia, oraz do treningu mięśni zdrowych.

UD - fale akustyczne o działaniu mechanicznym. Infradźwięki, Spektrum, Ultradźwięki

Wpływ na ustrój: przeciwbólowe, przekrwienie, zmn nap mm, zmn przewodnictwa nerwowego, hamowanie układu współczulnego, hamowanie procesów zapalnych, przyśpieszenie wchłaniania tkankowego

-ograniczenie ogniska zapalnego przez przeprowadzenie go w fazę płynną (wszystkie stany zapalne, z obrzękami, płynem, stany reumatyczne).

-ch zwyrodnieniowe stawów (zwłaszcza duże stawy: barkowe, biodrowe, rąk i stóp, zespół bolesnego barku, zespół bolesnego łokcia, ostroga piętowa).

-zespoły bólowe w przebiegu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa

-inne zespoły bólowe: bóle pleców i krzyża

-rwa kulszowa

-nerwoból nerwu trójdzielnego

-bóle poamputacyjne

-szczękościsk

-owrzodzenie goleni

-przykurcze i blizny.

P: nowotwory i stany po ich usunięciu, ciąża, czynny proces gruźliczy, skazy krwotoczne, niewydolność krążenia (zaburzenia rytmu), rozrusznik serca, obecność w sąsiedztwie leczonej okolicy metalowych ciał obcych w tkankach- protezy, elektrycznych- stymulator, kleju akrylowego, zaburzenia ukrwienia obwodowego, zakrzepowe zap żż, ostre st zap i gorączkowe, skłonność do krwotoków, ciężki stan ogólny i wyniszczenie, st po terapii RTG, nie zakończony wzrost kości, nerwica wegetatywna znacznego stopnia, nerwobóle niewyjaśnionego pochodzenia.

Magnetoterapia - wykorzystanie wolno zmiennych pół magnetycznych o dużych wartościach częstotliwości.

Wpływ na org:

-wzrost procesu utylizacji tlenu

-wazodilatacja i angiogeneza

-wzmożenie procesów regulujących w tkankach miękkich

-przyśpieszenie wzrostu kostnego

Wskazania: reumatologia, ortopedia, neurologia: ch zwyr st kręgosłupa, ch zwyr dużych stawów, RZS, złamanie kości- choroba Sudecka, urazy sportowe więzadeł mięśni, ścięgien i stawów, trudno gojące się rany i oparzenia, nerwoból nerwu kulszowego, zaburzenia krążenia obwodowego

Pole magnetyczne użyte w magneto stymulacji, w stosunku do magnetoterapii wyróżnia się: skuteczniejszym efektem przeciwbólowym, dłuższym efektem przeciwbólowym, alternatywa do NLPZ

Działanie: przeciwbólowe, przeciwobrzękowe, przeciwzapalne, zw utylizacji tlenu, stabilizacja oddychania komórkowego, zw przepływu krwi w tętnicach i kapilarach, poprawia drenaż żylny, przyśpieszenie procesu gojenia ran

Wskazania: swastyka, stanów ze wzmożeniem napięcia adrenergicznego, nerwice, zaburzenia snu, ch , Parkinsona, SM, zespoły bólowe narządu ruchu na tle zwyrodnieniowym., st po udarze mózgu, ch Alzheimera, migrena, zaburz krążenia obwodowego, trudno gojące się rany i owrzodzenia

P: ciąża, nowotwór, implanty, niestabilna ch wieńcowa, kamica żółciowa, zagrożenie krwawieniem, ciężkie infekcje wir, bakt i grzybicze, padaczka, gruźlica, nadczynność tarczycy, AIDS, niezdiagnozowane przyczyny dolegliwości (cukrzyca)

Pole elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości:

-arsonwalizacja - działanie prądów d' Arsonvala dotyczy głównie naczyń krwionośnych i zakończeń nerwów w skórze. Zabiegi mogą być miejscowe, lub ogólne. miejscowe stosuje się w leczeniu nerwobólów, zaburzeń czucia, świądu i odmrożeń, stos w leczeniu nerwicy wegetatywnej, stanów wyczerpania nerwowego i bezsenności.

-diatermia krótkofalowa DKF - polega na przegrzaniu tkanek, impulsowa (terapuls, diapuls) ma działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwobrzękowe, wskazania: trudno gojące się rany, owrzodzenia, stany po operacjach, stany pourazowe, stany po zabiegach chirurgicznych, krwiaki, zapalenie zatok, stany po zabiegach ginekologicznych.

W: ch ukł ruchu, ch narz rodnego i układu moczowego, ch niedokrwienne kkd, choroby układu trawiennego, ch laryngologiczne

P: nowotwory, wszystkie ch w których przeciwwskazane jest leczenie ciepłem, gruźlica, ciąża, miesiączka, skłonność do krwawień z przewodu pokarmowego i dróg odd, wylewy krwawe do narządów wewnętrznych i tkanek miękkich, ropne zapalenie ucha środkowego, ropne zapalenie pęcherzyka żółciowego, ropień nerki, wątroby, obrzęki, żylakowatość goleni i owrzodzenia goleni, zakrzepowe zapalenia żył, wiek dziecięcy, implanty metalowych.

-diatermia mikrofalowa - działanie biologiczne: przeciwbólowe, rozszerzające naczynia

W: przewlekłe zap stawów, zap okołostawowe, nerwobóle, zesp bólowe w przebiegu choroby zwyr kręgosłupa, przewlekłe stany zapalne narz rodnego.

P: nowotwory, stany chorobowe z zaburzeniami ukrwienia, stany zapalne żył, obrzęki, zwiększona wrażliwość na światło, ropnie, wylewy krwawe, nie wolno wykonywać zabiegu w miejscu zespoleń metalowych kości, oraz na tkanki gdzie znajdują się metaliczne ciała obce, obecność rozrusznika serca, ciąża.

LASER

Działanie biologiczne: zw syntezy kolagenu, białek, RNA, zmiany w potencjale bł kom, zmiany wydzielania neuroprzekaźników, poprawa zaopatrzenia tkanek w tlen, zwiększenie syntezy ATP, uszkodzenia st zap tk miękkich, gojenie ran, owrzodzeń, złamania kości, zw odpływu limfy z miejsc dotkniętych st zap, przeciwbólowo, usprawnienie komórkowych procesów metabol, RZS, zmiana przewodnictwa nerwowego i czynności komórek nerwowych.

W: trudno gojące się rany i owrzodzenia, przewlekłe ST zap, utrudnione zrastanie się kości, ch zwyr st, zesp bólowe w przebiegu dyskopatii w odcinku L i C, zap okołostawowe, zesp przeciążenia mm i tk miękkich, zespół bolesnego łokcia, zap ścięgien, powięzi, pochewek ścięgnistych, kaletek stawowych, nerwobóle nn obw, neuropatia cukrzycowa, trądzik pospolity.

WODOLECZNICTWO:

1. HYDROTERAPIA - wykorzystywanie wody gospodarczej do celów leczniczych.

2. BALNEOTERAPIA - wykorzystywanie wody leczniczej, w różnych postaciach, o różnej temp. i pod różnym ciśnieniem, w postaci zabiegów wodnych, tu działa na chorego czynnik termiczny, hydrostatyczny i mechaniczny. Temp. wody 33-35 st. C jest odczuwana jako obojętna. Do zabiegów stosuje się wodę chłodną o temp. 22- 27 st. wodę letnią o temp. 28- 33 st. ciepłą- 34- 37st. oraz gorącą 38- 42 st.

Cele: lecznicze, profilaktyczne, diagnostyka balneologiczna- odczyny, reakcje.

Ciepłe zabiegi wodne powodują przyśpieszenie pracy serca, obniżenie RR, zwiększenie wydzielania moczu i potu, rozluźnienie mm szkieletowych i gładkich, działają uspokajająco, nasennie i zmniejszają apetyt.

Zabiegi chłodne i zimne zwężenie naczyń skóry, zw RR, zwolnienie pracy serca, zmniejszenie wydzielania potu, zwiększają wydzielanie moczu, zwiększają nap mm, na ukł nn zabiegi zimne działają pobudzająco, poprawiają samopoczucie.

Intensywność bodźcowego działania zabiegów wodnych zależy od pory ich stosowania. Dobowy rytm biologiczny człowieka przebiega w 2 fazach: faza przegrzewania- godz. 3-15, oraz faza ochładzania- godz. 15-3. Zabiegi wodne działają łagodniej jeżeli są stosowane zgodnie z rytmem biologicznym. Działanie bodźcowe jest intensywniejsze, gdy stosuje się je przeciwnie do rytmu biologicznego, tzn. chłodne lub zimne przed południem, a ciepłe po południu.

Działanie hydrostatyczne i wypór wody - po zanurzeniu w wodzie, pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego zmn się obwody brzucha i klatki piersiowej, zw opór naczyniowy i pracę serca, przesunięcie krwi z żż kończyn i narządów jamy brzusznej do serca, zw pracy serca. Działanie jest większe w pozycji siedzącej, mniejsze w leżącej. Chorzy, z ch dróg odd i serca podczas kąpieli w wannie i w basenie powinni wykonywać ćwiczenia przy zanurzeniu tułowia jedynie do pępka. Wypór wody: człowiek w wodzie czuje się lekki, łatwiej wykonywać ćw.

Działanie mechaniczne zabiegów wodnych - w wyniku ciśnienia dynamicznego strumienia wody powstaje odczyn naczyniowy, zw się też przy umiejętnym kierowaniu strumienia wody odpływ krwi żylnej z części obwodowej ciała do serca, wykorzystuje się to w natryskach, biczach, kąpieli wirowej, masażu podwodnym, polewaniach.

Wpływ zab wodnych na: układ krążenia, układ oddechowy, układ pokarmowy, układ ruchu, układ nerwowy, układ endokrynny, układ limfatyczny.

Rodzaje zabiegów wodoleczniczych:

-kąpiele wodne - całkowite i częściowe, kinezyterapeutyczne (ćwiczenia w basenie), wirowe, perełkowe, masaż podwodny, hydromasaż, częściowa kąpiel wg Hauffego (na przemian zimne i ciepłe polewania) ,

-natryski, biczowe (ostrożnie przy miażdżycy, po 70-tce, z powodu pękania naczyń nie zleca się), wachlarzowy, spadowy (deszczowy), płaszczowy (boczny), nasiadowy (wstępujący), hydromasaże (masowanie powietrzem całego ciała),

-masaż wodny, kąpiele perełkowe

-wodolecznictwo specyficzne (bardzo rzadko stosowane) - wg Kneippa, wg Zniniewicza.

Kąpiele:

-kinezyterapeutyczne - ćwiczenia indywidualne lub zbiorowe, w wannach lub w basenach. temp. w wannach 34- 37°, w basenie 33- 36° st. kąpiele o wyższych temperaturach są bardziej obciążające dla chorego; k.Hauffego - to kąpiel kkd, temp wzrasta stopniowo 35-42°, zastos w poc stadiach nadciśnienia tt, nadpobudliwości nn, migrenie i bezsenności,

-wirowe -podwyższona temperatura i wirowy ruch wody, stos kkd lub kkg w odpowiednich wirówkach,

-natryski - wykorzystuje się działanie mechaniczne i termiczne wody o zmiennej temp. strumienia wody, oraz o różnych wartościach ciśnienia, szcz rodzajem jest bicz szkocki: przez 1-2 min stosuje się wodę o temp. 40°, następnie przez 30s wodę chłodną- 20°, w cyklu po kilka razy. Do natrysków o stałym strumieniu wody należą: płaszczowe, deszczowe, kolczaste. P: duże nadciśnieniem tt, żylaki kkd,

-kąpiele perełkowe - w wodzie wzbogaconej pęcherzykami powietrza lub tlenu poprzez ruszt na dnie wanny, do którego jest doprowadzone pod ciśnieniem powietrza. Kąpiel perełkowa działa uspokajająco, kojąco, nasennie, poprawia krążenie, pacjent leży spokojnie, bez ruchu.

-masaż podwodny - podwodny masaż biczowy, to masaż całego ciała strumieniem wody, u chorego zanurzonego w ciepłej wodzie, w specjalnej wannie, wlk ciśnienia strumienia wody jest regulowana, 10-20 min, powoduje rozluźnienie mm, przekrwienie tkanek, zwiększenie odpływu chłonki i dopływ krwi żylnej do serca. P: ostre st zap tkanek, niewydolność krąż, duże nadciśnienie tt, zap nerek.

Zabiegi wodne z użyciem prądu stałego: galwanizacja, Jf, elektroliza, kaustyka, kąpiele elektryczno- wodne (4- komorowe)

Lecznicze wody mineralne (to wody podziemne, które zawierają co najmniej 1g składników mineralnych w 1l wody i wykazują się cechami leczniczymi) najczęściej występujące w Polsce:

-chlorkowo - sodowe (solanki) - gł składnikiem jest NaCl, jodki, bromki, stężenie wody mineralnej wynosi co najmniej 1,5% - solanka, a niżej procentowe - wody słone. Busko, Ciechocinek, Goczałkowice, Iwonicz, Jastrzębie Zdrój, Kamień Pomorski, Kołobrzeg, Połczyn, Rabka, Solec, Świnoujście, Ustroń.

-wodorowęglanowe (szczawy) - zawierają naturalny CO2 wolny i związany: wodorowęglany wapnia, magnezu i inne, to wody mające powyżej 1000mg wolnego CO2 w litrze, przy wypływie szczaw na powierzchnię ziemi wydzielają się często znaczne ilości CO2. Duszniki, Długopole, Kudowa, Krynica, Polanica, Szczawno, Szczawnica, Wysowa.

-siarczkowo- siarkowodorowe (wody siarkowe) - zawierają siarkowodór i produkty jego jonizacji: wielosiarczki, siarkę koloidalną. Busko, Ciechocinek, Duszniki, Horyniec, Kudowa, Lądek, Przerzeczyn, Swoszowice, Wieniec, Wysowa.

-radoczynne - zawiera co najmniej Zn, C i składniki promieniotwórcze (Rn, Ra), stos w formie inhalacji i kąpieli. Czerniawa, Lądek, Świeradów, Szczawno.

-termalne (cieplice) - to wody lecznicze których temperatura przy wypływie przekracza 20°, to wody o niskiej mineralizacji, stosowane do kąpieli. Cieplice, Ciechocinek, Lądek.

Kąpiele lecznicze:

-solankowe - do kąpieli stosuje się 2-3% solankę naturalną lub sztuczną. NaCl w czasie kąpieli przechodzi do skóry, powoduje rozszerzenie naczyń włosowatych i poprawia ukrwienie skóry, wpływają na układ autonomiczny który reguluje działanie wszystkich narządów, wpływ na wydzielanie hormonów tkankowych, jak histamina, acetylocholina, adrenalina, serotonina, które wywołują szereg reakcji w organizmie. Stos co 2 dzień, lub codziennie. Czas zabiegu 15- 20 min, seria 12-18 zabiegów, temp. wody 36-38 st. Stosowane są w uzdrowiskach: Ciechocinek, Goczałkowice, Inowrocław, Jastrzębie.

W: RSZ, ch Beichtierewa, ch zwyrodnieniowa st, stany pourazowe kości i stawów, ch ze zwiększonym napięciem mm, ch neurologiczne, przewlekłe ch dróg oddechowych, ch niedokrwienna kkd, ch laryngologiczne (inhalacje gardła), nerwice wegetatywne,

-kwasowęglowe - używa się naturalnej wody- szczawy nasyconej CO2 naturalnie, lub saturowane wody gospodarcze., 32-35°, działanie chemiczne: przenikaniem CO2 przez skórę i błony śluzowe dróg oddechowych, odczyn rumieniowy jest wynikiem działania CO2 na rozszerzenie nacz włosowatych i tętniczek, przesunięcie krwi na obwód, działanie na ukł. Krąż - zw się pojemność serca, zwalnia akcja serca, zw się przepływ wieńcowy, poprawia się układ krążenia. Zabieg stosuje się co 2-3 dni, jest obciążający, 10- 15min, seria lecznicza 15 zabiegów.

W: nadciśnienie tt, zwężeniu naczyń kkd na tle miażdżycowym, zapalnym, cukrzyca, nerwica wegetatywna, czynnościowe ch serca z przyśpieszoną akcją serca.

Uzdrowiska: Duszniki, Krynica, Kudowa, Długopole, Muszyna, Piwniczna, Polanica, Rymanów, Szczawnica, Szczawno, Wysowa, Żegiestów.

Należy wspomnieć o kąpielach gazowych w CO2 które są mniej obciążające dla chorych.

-siarczkowo- siarkowodorowe - związki S przenikają przez skórę, działanie miejscowe i ogólne, wody powinny zawierać co najmniej 50mg H₂S, działają keratolitycznie i keratoplastycznie, rozszerzają naczynia tt, w zanurzonych cz ciała powstaje rumień, obn RR. Stosuje się 2-3 razy w tygodniu, temp. wody 34- 37st, czas 10-15 min, serie 12- 18 zabiegów.

Uzdrowiska: Busko, Duszniki, Horyniec, Lądek, Kudowa, Swoszowice, Wysowa, Wieniec.

W: RZS, ZZSK, ch zwyrodnieniowa ST, dyskopatie, rwa kulszowa, ch neurologiczne, stany pooperacyjne i pourazowe kości i ST, nadciśnienie tt I i II stopnia, zmiany zwężeniowe naczyń kkd, ch dermatologiczne.

-radoczynne - radon zawarty w wodzie przechodzi przez skórę i błony śluzowe.

W: ch zwężeniowe naczyń kkd, nadciśnienie TT, przewlekłe choroby dróg odd, niektóre choroby endokrynologiczne, unikać u osób: młodych, w ciąży, zawodowo stykających się z promieniowaniem jonizującym

Uzdrowiska: Czerniawa, Duszniki, Długopole, Lądek, Kudowa, Szczawno, Świeradów.

3. Krenoterapia - leczenie pitnymi wodami mineralnymi przez określony czas min 21 dni, odpowiednia temp, czas dostosowany do posiłków, 3/dobę, 30min przed posiłkiem, czasem 1,5godz po posiłku, woda podgrzana, 200-250ml, Krynica, Świeradów, W:na śluzówki przewodu pok.

-Cl-Na - słone

-alkaliczne - wodorowęglanowe, powodują neutralizacje soku żołądkowego, usuwają nadmiar Co2 W: wrzody, nieżyty żołądka, z nadkwasota, pobudzają perystaltykę jelit,,

-hipotoniczne - szczawy niskozmineralizowane, w urologii, szczawy żelaziste niedokrwistość,

-siarczkowo - siarkowodorowe - 0,3-1,5%, wzmagają wydzielanie soku żołądkowego, kwasotę, zawierają Mg

P: wrzody żołądka, jelita g,

W: nieżyty nosa, żołądka, zatrucia nikotyną, alkoholem, niedoczynność tarczycy, zaparcia.

Kudowa Zd, Ciechocinek.

AEROZOLOTERAPIA - nazywamy cząsteczki ciał stałych lub cieczy, wody min solankowe, alkaliczne, radoczynne, Ladek, Świeradów, Szczawno, tężnie Inowrocław, Ciechocinek, Rabka, Konstancin.

CIEPŁOLECZNICTWO - czyli ciepłolecznictwo polega na dostarczeniu do ustroju energii cieplnej głównie drogą przewodzenia i przenoszenia.

Zabiegi - łaźnia sucha szafkowa, łaźnia sucha rzymska, sauna, kuchnia parafinowa

LECZENIE ZIMNEM - obniżenie temperatury tkanek, miejscowe i ogólne, celem miejscowych jest obniżenie temp. skóry i tkanek głębiej położonych, ogólnych- oziębienie całego ustroju, przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwobrzękowe, zmn nap mm.

Zabiegi miejscowe - okład z lodu, nacieranie lodem, zimne okłady lub zawijania, oziębienie przy pomocy ciekłego chlorku etylu, miejscowe zabiegi wykonywane przy użyciu gazów chłodzących.

Rodzaje zabiegów:

-okłady i zawijania - przy użyciu chust oziębionych do żądanej temp, worków gumowych napełnionych zimną wodą lub lodem, okłady z solanki gąbka w solance, do woreczka, oziębia w zamrażalniku do temp. około - 20st.C

-ciekły chlorek etylu - wydobywający się z pojemnika ciekły chlorek etylu działa silnie oziębiająco w wyniku jego rozprężania, pobierania ciepła na parowanie, stos do znieczulenia w małych zabiegach chirurgicznych oraz urazach sportowych.

-gazy chłodzące -specjalnie skonstruowane urządzenia, czynnik schładzający ciekły azot, CO2, zimne powietrze, należy wykonywać ruchy okrężne nad powierzchnią ciała objętą zabiegiem, aby uniknąć grożącego odmrożeniem punktowego działania gazu, 1-3 min, można 3 razy w ciągu dnia.

W -

-ch narządu ruchu - stany po urazach i przeciążeniach, obrzęk po złamaniu, zwichnięcia i skręcenia stawów, ostre zap tk miękkich okołostawowych.

-ch gośćcowe - RZS w okresie ostrym i zaostrzonym, artopatia łuszczycowa, stany bólowe w przebiegu ch zwyr st, zesp zapaleń okołostawowych w okresie ostrym, ostra postać dny.

-ch układu nerwowego - nerwobóle nn obw, zesp bólowe rwy kulszowej i ramiennej w okresie ostrym, stany wzmożonego nap mm.

Zabiegi ogólne - kriokomora składa się z 2 pomieszczeń: przedsionka (temp -60°), komory właściwej (-110-(-160°), czynnik schładzający ciekły azot, przed pierwszym zab kwalifikacja lekarską; k. poprawia skuteczność kinezyterapii. Powoduje: spadek nap mm, zwolnienie przewodnictwa nn, wzrost stężenia ACTH, kortyzonu, endorfin, adrenaliny, noradrenaliny, testosteronu, skurcz naczyń krwionośnych, rozkurcz i przekrwienie, działanie przeciwbólowe, poprawa drenażu żylnego i limfatycznego (działanie przeciwbólowe), poprawiają skuteczność kinezy bezp po zabiegach.

W - RZS, ZZSK, łuszczycowe zapalenie stawów, dyskopatia, zmiany zwyr kręgosłupa i stawów, stany pourazowe, zmiany wynikłe z przeciążeń narz ruchu, odnowa biologiczna.

P - klaustrofobia, nadwrażliwość na zimno, zesp Raynauda, zesp Sudecka, niewydolność ukł krąż i odd, stany gorączkowe, zmiany zakrzepowe, zatorowe, zapalne w ukł krąż, ST zap pęcherza mocz, miedniczek nerkowych, zmiany miażdżycowe tt uniemożliwiające reakcję naczyniową, otwarte rany i owrzodzenia, odmrożenia, osłabienie.

Kriostymulacja - schładzanie ciała przy użyciu niskich temperatur będących intensywnym bodźcem, wywołującym w organizmie wiele reakcji odwracalnych o charakterze miejscowym i ogólnym.

Kriochirurgia - W:stany przedrakowe, naczyniaki zwykłe, nabłoniaki (oczu, nosa, powiek), kłykciny kończyste, rak prostaty, rak szyjki macicy, ropne rany, żylaki, w okulistyce

Kriodestrukcja - w kosmetyce. W: plamy soczewicowate (po słońcu), znamiona naczyniowe płaskie, kępki żółte, koloidy po trądziku, trądzik młodzieńczy, łysienie plackowate, brodawki, wrastające paznokcie, usuwanie tatuażu, odciski.

PRZECIWWSKAZANIA OGÓLNE: Ostre choroby zakaźne, Przewlekłe choroby zakaźne, czynna gruźlica, choroby weneryczne, świerzb, owsica, lamblioza, grzybica, Ropne ogniska zapalne (ropne zapalenia migdałków, ropne zapalenie zatok obocznych nosa, ropnie okołozębowe), Żółtaczka, Choroby mające istotne wskazania do zabiegów chirurgicznych: kamica pęcherzyka żółciowego, kamica nerek, zwężenie odźwiernika, krwawienie z przewodu pokarmowego, przepuklina ze skłonnością do uwięźnięcia i inne, Pełnoobjawowa niewydolność krążenia i oddychania, Niewydolność narządowa wątroby i nerek, Skazy krwotoczne ciężkiego stopnia (skłonność do krwotoków), Choroby psychiczne, psychonerwicowe, uciążliwe dla otoczenia, niedorozwój umysłowy znacznego stopnia, Zespoły psychoorganiczne, otępienne, Zniedołężnienie, całkowita niesprawność do samoobsługi, Choroby układowe wyniszczające, Chorzy w ciężkim stanie ogólnym z przeciwwskazaniami do transportu, Dużego stopnia nietrzymanie moczu i kału, Alkoholizm, narkomania, Padaczka, z ciężkimi napadami, Czynna choroba nowotworowa, Ciąża i okres karmienia.

P. BEZWZGLĘDNE

-czynna choroba nowotworowa- wszystkie postacie

-stany po leczeniu zachowawczym lub operacyjnym nowotworu, przed upływem 5 lat: nerek, czerniaka, białaczki, ziarnicy złośliwej, guzy mózgu,

-stany po leczeniu zachowawczym lub operacyjnym innych niż wymienione , przed upływem 1 roku od zakończenia leczenia.

W. WZGLEDNE lub BRAK P

-stany po amputacji sutka (klimat nizinny, mało bodźcowy)

-stany po laryngektomii.

Pod następującymi warunkami:

-skierowanie wystawia lekarz leczący- onkolog

-po upływie 1 roku od zabiegu, lub chemioterapii

-chorzy kierowani są do ośrodków wyspecjalizowanych, stosujących sprawdzone w praktyce metody, mają zapewniony nadzór specjalistyczny.

CHOROBY PSYCHICZNE

-wskazania względne, brak przeciwwskazań - zaburzenia aktywne, w tym łagodne depresje, zaburzenia lękowe, stresowe, łagodne zaburzenia behawioralne, bulimia, jadłowstręt, zaburzenia snu, zaburzenia psychiczne pacjentów po udarze- zależnie od stopnia nasilenia, Są to zaburzenia względne, w zależności od nasilenia objawów.

-przeciwwskazania - ciężkie i umiarkowane choroby afektywne, zaburzenia nastroju, schizofrenia, ciężkie i umiarkowane zaburzenia organiczne mózgu, malacje mózgu, zaburzenia behawioralne, ch odpowiadające dawnym nerwicom: zaburzenia afektywne, zaburzenia lękowe i stresowe, zaburzenia behawioralne

STOMIA- przetoki brzuszne

-wsk wzgl, Brak przeciwwskazań - stomia z przyczyn pozanowotworowych, stomia z przyczyn nowotworowych, ale zabieg odbył się ponad 1 rok wcześniej

PADACZKA

-W - napady żadkie 1 na 0,5 roku, 1 na rok, bodźce w uzdrowisku mogą wywołać ataki padaczkowe, nawet jeśli wcześniej były one rzadkie.

-P - padaczka z częstymi napadami (1 raz na tydzień), padaczka skroniowa (napady nieprzewidywalne, o różnym charakterze).

ZAKAZENIA WIR. B i C

-brak przeciwwskazań, wskazania względne - stan po przebytym zapaleniu wirusowym wątroby, nosicielstwo HBS, HCV

-P - żółtaczka. ostre zapalenie wątroby

WYSIŁEK FIZYCZNY

Korzystne skutki stosowania wys. fiz - Usprawnia narząd ruchu, Zapobiega zawałowi serca, Obniża nadciśnienie krwi, Ma działanie przeciwmiażdżycowe, Usprawnia krążenie obwodowe w kkd, Poprawia czynność układu krążenia, Powoduje korzystne zmiany w procesach metabolicznych.

Korzystne skutki wys. Fiz - pośrednie: Zapobieganie otyłości, Zapobieganie cukrzycy typu II, Zapobieganie nadciśnieniu tętniczemu, Zapobieganie miażdżycy, zawałowi serca, Zapobieganie osteoporozie, Zapobieganie nerwicom.

Podziały wysiłku fizycznego:

-Krótkotrwały

-Długotrwały- wytrzymałościowy

-Miejscowy- zaangażowane 30% masy mięśniowej

-Ogólny

-Dynamiczne- napięcie mięśni wywołuje odpowiedni ruch

-Ogólne- napięcie mięśni bez ruchu

Zmiany czynnościowe pod wpływem ruchu:

-Wrasta siła mięśniowa, wytrzymałość mięśni, masa mięśni

-Polepsza się koordynacja nerwowo- mięśniowa

-Zwiększa się elastyczność i długość włókien mięśniowych

-Polepsza się zdolność do szybkiego reagowania

-Zwiększa się elastyczność i sprężystość torebek stawowych

-Polepsza się krążenie krwi i chłonki.

-Lepsza termoregulacja

Wypoczynek

Cele - Usunięcie objawów zmęczenia, Eliminacja szkodliwych produktów przemiany, Spłycenie zadłużenia tlenowego tkanek., Uzupełnienie strat energetycznych, Przywrócenie równowagi wodnej i elektrolitowej, Obniżenie wewnętrznej temperatury

TERENOTERAPIA - wykonywanie dynamicznego wysiłku fizycznego w różnych formach, w zmiennym widokowo i krajobrazowo terenie:

-trasy spacerowe o różnym stopniu obciążenia

-jogging, marsze i truchty

-trasy rowerowe

-trasy rajdów konnych

-trasy narciarskie

Trasy spacerowe są krótkie, średnie, długie i bardzo długie.

Krótkie- 2,5- 3km

Średnie- 3-5km

Długie- 5-10km

Bardzo długie- ponad 10 km

RODZAJE I CECHY BODŹCÓW ŚROD

Bodziec- cechy: siła działania, czas, częstotliwość i szybkość, zmysłowe działające na receptory (światło, dźwięk), działające na cytoplazmę komórkową Poprzez: termoreceptory, mechanoreceptory, chemoreceptory, Rodzaje bodźców: słaby, powolny, szybki, silny. Uwalnianie: histaminy, adrenaliny, prostaglandyn, serotoniny.

Skutki działania zabiegów balneofizykalnych:

-miejscowe - przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, przekrwienne/ niedokrwienne, zwiększające/ zmniejszające napięcie mięśniowe,

-ogólne - trening zachowanych rezerw zdrowotnych, wyzwolenie mechanizmu samoobrony., regulacja i uporządkowanie działań układów fizjologicznych: krążenia, oddechowego, endokrynologicznego i metabolicznego, autonomicznego, zwiększenie wydolności fizycznej, poprawa sprawności ruchowej, poprawa odporności nieswoistej.

Fazy adaptacji chorych poddanych fizjoterapii uzdrowiskowej - okres adaptacji do środowiska, okres adaptacji do fizykalnych bodźców leczniczych, okres równowagi.

Typy odczynu uzdrowiskowego:

-wczesny- 9- 14 dzień leczenia- początek trzeciego okresu od 13-tego dnia

-późny- 19- 22 dzień leczenia- początek trzeciego okresu.

Objawy kliniczne odczynu uzdrowiskowego:

-subiektywne: niepokój, bóle głowy, drażliwość, osłabienie, potliwość, senność, brak łaknienia, wzmożone łaknienie

-ze strony układu krążenia: zaburzenia rytmu, przyśpieszone bicie serca, zmiany ciśnienia

-ze strony układu ruchu: bóle mięśniowe,

-skórne: świąd, pokrzywka, zmniejszenie odporności nieswoistej,

-infekcje dróg oddechowych

-uaktywnienie ognisk zapalnych

-zwiększone odczuwanie bodźców psychicznych i fizycznych.