8118


Ze względu na dużą liczbę czasów w języku angielskim, należy dobrze poznać i zrozumieć ich istotę, aby móc swobodnie i poprawnie je stosować. Powierzchowna nauka może przynieść co najwyżej doraźne korzyści w postaci zaliczonego sprawdzianu. Dzisiaj przyjrzymy się idei czasu Past Perfect, który znajduje swoje zastosowanie przede wszystkim w opowiadaniach, mowie zależnej, a także w omówionych już przeze mnie okresach warunkowych trzeciego typu i ich wariantach oraz w konstrukcji z wish.

Przeczytajmy uważnie poniższe teksty i zastanówmy się, czym się różnią.

Tekst 1

Gdy Paweł był studentem, miał bzika na punkcie historii sztuki. Po studiach wysłał wiele podań o pracę i otrzymał zaledwie jedną odpowiedź. W końcu dostał pracę w muzeum. Praca nie była dobrze płatna, ale Paweł mógł przynajmniej robić to, co lubił i dlatego nie zamierzał jej porzucać.

Tekst 2

Paweł był historykiem i pracował w muzeum. Praca nie była dobrze płatna, ale Paweł mógł przynajmniej robić to, co lubił. Jako student miał bzika na punkcie historii sztuki i dlatego nie zamierzał teraz porzucać tej pracy. Poza tym wysłał wiele podań i otrzymał zaledwie jedną odpowiedź.

Oba teksty przekazują nam te same informacje, ale w różny sposób. Nie szukajmy w tekście nr 2 różnicy w postaci brakujących słów (np. po studiach, w końcu, jako), ale postarajmy się dostrzec zmiany w kompozycji tekstu. Widzicie już różnicę?

Tekst nr 1 podaje fakty w porządku chronologicznym: najpierw Paweł był na studiach, interesował się wówczas historią sztuki, potem skończył studia, następnie wysłał podania o pracę, a w końcu dostał posadę w muzeum.

Tekst nr 2 ma inny układ. Mimo że podobnie jak w tekście nr 1 wszystkie fakty dotyczą przeszłości, nie pojawiają się one jednak w tekście we właściwej chronologii - niektóre z nich występują w tekście wcześniej niż to miało miejsce w rzeczywistości. Na samym początku dowiadujemy się, że Paweł był historykiem i pracował w muzeum, ale zanim jednak został historykiem, był studentem i interesował się historią sztuki, a zanim dostał pracę w muzeum, wysłał wiele podań.

Ponieważ w języku polskim mamy jeden czas przeszły (już prawie nie używa się czasu zaprzeszłego), w obu tekstach jest ten sam czas. W języku angielskim sytuacja jest inna. Jeśli w wypowiedzi zachowana jest rzeczywista kolejność faktów, wówczas używamy czasu Past Simple. Tekst nr 1 zostanie zatem przetłumaczony w następujący sposób:

When Paul was a student, he was crazy about art history. After studies, as a historian, he sent a lot of job applications and received only one reply. In the end he got a job in a museum. The job wasn't well-paid but Paul at least could do what he liked and that was why he didn't intend to give it up.

Gdy w tekście mamy do czynienia ze zmianą kolejności prezentowania faktów, wówczas czynność (lub stan), która w rzeczywistości odbyła się wcześniej (przed inną czynnością/stanem), wyrażana jest w czasie Past Perfect. W tekście nr 2 fakt, że Paweł miał bzika na punkcie historii sztuki, będzie wyrażony w czasie Past Perfect, bo w rzeczywistości miał miejsce wcześniej niż jego praca w muzeum. Podobnie, informacja o wysłaniu podań będzie w czasie Past Perfect, ponieważ wysłał podania, zanim dostał pracę. Jedyną odpowiedź również otrzymał przed dostaniem pracy. Spójrzmy więc, jak będzie wyglądać przetłumaczony tekst.

Paul was a historian and worked in a museum. The job wasn't well-paid but Paul at least could do what he liked. As a student he had been crazy about art history and that was why he didn't intend to give up the job. Besides, he had sent a lot of job applications to get it and had received only one reply.

Podsumowując, jeśli dwa wydarzenia miały miejsce w przeszłości, to wydarzenie wcześniejsze wyrażamy w czasiePast Perfect, a wydarzenie późniejsze w czasie Past Simple. Past Perfect to inaczej mówiąc "przeszłość w przeszłości".

Na zakończenie spójrzmy, jak zmienia się znaczenie zdania w zależności od tego, czy użyjemy czasu Past Perfect czyPast Simple.

  1. When I switched on the TV, the match started.

  2. When I switched on the TV, the match had started.

Ze zdania nr 1 wynika, że włączyłem telewizor zanim rozpoczął się mecz i mogłem obejrzeć transmisję od początku. Zdanie nr 2 przekazuje nam natomiast informację, że mecz zaczął się, zanim włączyłem TV, więc początku nie widziałem.

Podobną interpretację zastosujemy do następującej pary zdań:

  1. When Robert arrived, Joanna left.

  2. When Robert arrived, Joanna had left.

Pytania:

  1. Z którego zdania wynika, że Joanna nie spotkała się z Robertem?

  2. Z którego zdania można wyciągnąć wniosek, że Joanna spotkała się z Robertem?

Niezmiernie rzadko się zdarza, aby pojedyncze zdanie było w czasie Past Perfect - wymagany jest na ogół szerszy kontekst, w którym istotną rolę odgrywa kolejność zdarzeń. Punktem odniesienia, o którym mowa, może być jakieś inne zdarzenie z przeszłości lub określony czas w przeszłości, przed którym coś się wydarzyło. Typowymi określeniami czasu są tutaj wyrażenia ze słowem by:

Zwróć uwagę, że punktem odniesienia jest tutaj całe wyrażenie, a nie samo słowo by, i dlatego został użyty czas Past Simple w by the time she got married, ponieważ napierw zwiedziła świat (Past Perfect), a potem wyszła za mąż (Past Simple).

Gdy mamy do czynienia z opowiadaniem, zidentyfikowanie tego, co było wcześniej, a co później raczej nie sprawia większych problemów. Niepewność może natomiast pojawić się w przypadku zdań złożonych, w których dwie części zdania są wyrażone różnymi czasami. Taką sytuację mieliśmy w zdaniu z poprzedniego odcinka:

Jak wiemy, to zdanie informuje nas, że Joanna wyszła z domu, zanim przyszedł Robert, więc nie mogli się spotkać. Użycie czasu Past Simple zamiast Past Perfect spowodowałoby zmianę znaczenia - dowiedzielibyśmy się, że Joanna wyszła dopiero wtedy, kiedy przybył Robert, a zatem prawdopodobnie mogło dojść do ich spotkania.

Innymi spójnikami, które łączą zdanie nadrzędne i podrzędne, są after, before, until. W przeciwieństwie do zdań ze słowem when, wspomniane spójniki jasno pokazują kolejność wydarzeń w zdaniu i nie ma możliwości błędnej interpretacji. Z tego powodu nie ma potrzeby używania czasu Past Perfect, chyba że chcemy wyraźnie podkreślić chronologię i niezależność wydarzeń. Spójrzmy na przykłady.

Past Simple z Past Simple

Past Simple z Past Perfect

We came back home after it got dark.

We came back home after it had got dark.

She called her mum before she went out.

She had called her mum before she went out.

We waited until they left.

We waited until they had left.

Przyjrzyjmy się jeszcze zdaniom ze spójnikiem when, w których często dochodzi do pomyłek ze względu na fakt, że ten spójnik nie wskazuje kolejności zdarzeń. Zarówno po nim, jak i przed nim może być czynność wcześniejsza lub późniejsza i to naszym zadaniem jest odpowiedni dobór czasów. Omówimy teraz wszystkie warianty przykładowego zdania, aby pokazać różnice w znaczeniu.

  1. She had packed her suitcases when he returned home.

Znaczenie: spakowała walizki, zanim on wrócił do domu.

Uwaga: Kolejność zdania nadrzędnego i podrzędnego nie wpływa na znaczenie i nie powoduje konieczności zmiany czasów:

She had packed her suitcases when he returned home = When he returned home, she had packed her suitcases.

Bez względu na kolejność części składowych zdania wiemy, co stało się wcześniej, a co później. Proszę nie mylić tego z sytuacją w opowiadaniu, gdzie zmiana kolejności (chronologii) prezentowania faktów pociąga za sobą odpowiednią zmianę czasów.

  1. She packed her suitcases when he had returned home.

Znaczenie: spakowała walizki dopiero wtedy, gdy on wrócił do domu.

  1. She packed her suitcases when he returned home.

Znaczenie: spakowała walizki dopiero wtedy, gdy on wrócił do domu.

Jak widać, zdania nr 2 i 3 mają to samo znaczenie. Jeśli dwie czynności odbyły się jedna po drugiej, możemy użyć czasu Past Simple do wyrażenia obu tych czynności. W tym przypadku również kolejność części składowych zdania nie ma znaczenia:

She packed her suitcases when he returned home = When he returned home, she packed her suitcases.

Skąd zatem mamy wiedzieć, czy użyć czasu Past Simple czy Past Perfect? Past Perfect zastosujemy wówczas, gdy będziemy chcieli oddzielić te dwie czynności, wskazując, że pomiędzy jedną a drugą upłynęło trochę więcej czasu lub że te dwie czynności nie były połączone ze sobą relacją przyczynowo-skutkową.

Porównajmy zdania:

W obu częściach zdania został użyty czas Past Simple, ponieważ opisane dwie czynności odbyły się w krótkim odstępie czasu i widać w nich wyraźny charakter przyczynowo-skutkowy - pies uciekł, bo otwarłem bramę.

Po when został użyty czas Past Perfect, aby podkreślić niezależność czynności otwarcia bramy i gwizdania. Nie mogę powiedzieć, że przyczyną mojego gwizdania było otwarcie bramy.

Jeśli spojrzymy na budowę czasu Past Perfect (had + III forma), na pewno dostrzeżemy jego podobieństwo do czasuPresent Perfect (have + III forma). Czy podobieństwa między tymi czasami kończą się tylko na strukturze? Otóż nie. Co ciekawe, większość podręczników (i nauczycieli, którzy z nich uczą, nie dodając niczego od siebie) nie pokazuje podobieństwa między tymi czasami, a skupia się tylko na różnicach między Persent Perfect i Past Simple oraz międzyPast Simple i Past Perfect.

Czas Present Perfect służy m. in. do mówienia o tym, który raz miało miejsce jakieś zdarzenie lub ile razy się ono powtórzyło. Na przykład:

A gdyby to zdanie było wplecione w opowiadanie w czasie przeszłym? Nasza opowieść mogłaby wyglądać mniej więcej tak:

Spotkałem się z Elą i poszliśmy razem do restauracji. Gdy czekaliśmy na kelnera, Ela szepnęła mi, że właśnie grają w radiu jej ulubioną piosenkę. Gdy skończyli ją grać, powiedziałem Eli, że podoba mi się ten utwór, chociaż słyszałem go po raz pierwszy.

W jakim czasie napisalibyśmy ostatnie zdanie tekstu? Na pewno nie w czasie Present Perfect, ponieważ jest to opowiadanie o przeszłości, bez związku z teraźniejszością. A zatem? Tak jest, Past Perfect - It was the first time I had heard this song.

Zwróć uwagę, że zamiast it is, pojawiło się it was ze względu na fakt, że sytuacja dotyczyła przeszłości.

Spójrzmy teraz na przykładowe zdania ze słowami, które często łączą się z czasem Present Perfect, i ich użycie w czasie Past Perfect.

Present Perfect

Past Perfect

Mary isn't at home. She has just left.

Mary wasn't at home. She had just left.

I am broke. I have already spent all my money.

I was broke. I had already spent all my money.

It is disgusting. I have never eaten seafood.

It was disgusting. I had never eaten seafood.

We are tired. We have done a lot of work so far.

We were tired. We had done a lot of work so far.

Jakie wnioski możemy wyciągnąć? Jeżeli sytuację osadzimy w zamkniętej przeszłości, tak jak to często bywa w opowiadaniach, wówczas reguły, które stosowaliśmy do czasu Present Perfect, będą odnosić się do czasu Past Perfect. Przeanalizujmy jeszcze kolejne przykłady, aby wszystko było jasne.

Na koniec omówimy ćwiczenie, które pojawiło się w komentarzach do pierwszego odcinka bloga o czasie Past Perfect. Ćwiczenie pochodzi z książki "The Business Intermediate" autorstwa J. Allisona, P. Emmersona i N. Canhama, wydawnictwa Macmillan. W miejsce kropek należy wstawić słowo lub słowa z nawiasu w odpowiedniej formie:

One day last summer I (1) ..... (work) in a bar on the beach. I (2) ..... (just, leave) school and I was young and naive. Anyway, on that day I (3) ..... (serve) the drinks by myself - my other colleagues (4) ..... (not, arrive) for work yet. A man (5) ..... (come) up to the counter and (6) ..... (ask) for "a whisky on the rocks", I(7) ..... (want) to be helpful, so I filled a glass with whisky, (8) ..... (take) it over to where he (9) ..... (sit)with his friends and (10) ..... (place) it on the rocks next to him. The next thing that happened was they all started laughing. I (11) ..... (never, be) so embarrassed in my life. Of course, when I realised my mistake I(12) ..... (see) the funny side as well, and in the end everything (13) ..... (be) OK. In fact, by the end of the evening, I (14) ..... (become) friends with them all. But, even today, when I hear the phrase "on the rocks" it reminds me of that day.

A oto rozwiązanie:


Wyszukiwarka