wymagania zasadnicze i minimalne dot. maszyn, BHP


3 Zajęcia

MINIMALNE WYMAGANIA

! Maszyna- to

a) wszelkie maszyny,

b) inne urządzenia techniczne,

c) narzędzia

d) instalacje używane podczas pracy,

e) sprzęt do tymczasowych pracy na wysokości a w szczególności:

!Użytkowanie maszyn - wykonywanie wszelkich czynności związanych z maszyną:

Odpowiedzialność za dostosowanie maszyn i urządzeń ciąży na pracodawcy. (§34 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002roku w sprawie minimalnych wymagań bhp w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników.)

Maszyny nabyte przed dniem 1 stycznia 2003 r. powinny być w terminie do dnia 1 stycznia 2006 r. dostosowane do minimalnych wymagań bezpieczeństwa. Obowiązek ten wynika z postanowień rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników w czasie pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 ze zmianami z 2003 r. Nr 178, poz. 1745).

Należy podkreślić, że w zakresie wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy, jakie powinny spełniać maszyny i urządzenia techniczne użytkowane w zakładach pracy, obowiązuje w krajach UE dyrektywa Rady nr 89/655/EC z dnia 30 listopada 1989 r. dotycząca minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy użytkowaniu przez pracowników urządzeń produkcyjnych podczas pracy oraz druga szczegółowa dyrektywa (w rozumieniu art. 16 pkt 1 dyrektywy 89/391/EC), uzupełniona dyrektywą Rad nr 95/63 z dnia 5 grudnia 1995 r. dotyczącą maszyn mobilnych oraz do podnoszenia ładunków i ludzi, a także dyrektywą nr 2001/45/EWG. Dyrektywa ta, adresowana jest do pracodawców, określa minimalne wymagania jakie powinny spełniać maszyny i urządzenia użytkowane w zakładach pracy, różniące się od zasadniczych wymagań, określonych w dyrektywach tzw. „nowego podejścia”. W warunkach polskich minimalne wymagania dotyczące użytkowanych maszyn, określa cytowane rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. Należy tu podkreślić bardzo istotną sprawę różnicy podstawowych pojęć (definicji), w odniesieniu do maszyn wprowadzonych do obrotu w pojęciu dyrektyw „nowego podejścia”, od maszyn już użytkowanych, nabytych przed dniem 1 stycznia 2003 r. Różnica ta dotyczy pojęć podstawowych „maszyny” i „użytkowanie maszyny”, które w przypadku maszyn już użytkowanych są trochę inne, niż w przypadku nowych maszyn.

Brzmią one:

! Do najważniejszych wymagań minimalnych, które w świetle cytowanego rozporządzenia z dnia 30 października 2002 r. pracodawca powinien zapewnić w użytkowanych maszynach, należą:

  1. Oświetlenie - dotyczy zapewnienia oświetlenia miejsc i stanowisk do pracy lub konserwacji, stosownie do wykonywanych czynności.

  2. Elementy sterownicze - powinny być: widoczne, łatwe do zidentyfikowania i oznakowane, a także powinny być usytuowane poza strefami zagrożenia, a ich obsługa nie powinna powodować dodatkowych zagrożeń

  3. Umiejscowienie pulpitu głównego - operator obsługujący pulpit powinien mieć możliwość upewnienia się, że nikt nie znajduje się w strefie zagrożenia oraz powinna istnieć możliwość wysłania sygnału ostrzegawczego optycznego lub akustycznego.

  1. Zatrzymanie normalne

  • Urządzenie do awaryjnego wyłączania tzw: wyłącznik „stop” - ze względu na stwarzane zagrożenia oraz normalny czas zatrzymania, maszyna powinna posiadać wyłącznik awaryjny do odłączania od wszystkich źródeł energii. Wyłącznik powinien mieć odpowiedni kształt i kolor, a przerwanie jego działania nie powinno spowodować ponownego uruchomienia maszyny, tylko możliwość jej uruchomienia.

  • Zapobieganie zagrożeniom związanym z elementami ruchomymi - należy uniemożliwić dostęp do elementów ruchomych przenoszących napęd stosując stałe osłony lub urządzenia zabezpieczające np. osłony ruchome, kurtyny świetlne, oburęczne sterowanie. Osłony i urządzenia ochronne powinny mieć trwałą konstrukcję, być usytuowane w odpowiedniej odległości od strefy zagrożenia, ograniczać dostęp tylko do tych obszarów, gdzie ma być wykonywana praca. Osłony powinny bez ich usuwania, umożliwiać wykonywanie operacji mocowania lub wymiany części oraz prac konserwacyjnych. Ponadto nie powinny być łatwo usuwalne lub wyłączane, stwarzać dodatkowo zagrożenia, ani ograniczać, bardziej niż jest to dostępne, widoku pracy urządzenia.

  • Konserwacja maszyn - prowadzenie prac konserwacyjnych dopuszczalne jest jedynie podczas postoju maszyny. Prowadzenie prac konserwacyjnych podczas ruchu maszyny (jeżeli to konieczne) dopuszczalne jest tylko poza strefami zagrożenia lub z zastosowaniem odpowiednich środków ochronnych. Istnieje obowiązek prowadzenia na bieżąco dziennika konserwacji, jeżeli jest on przewidziany.

  • Informacje - maszyna powinna być wyposażona w napisy informacyjne w języku polskim.

  • Ostrzeżenia - maszyny powinny być wyposażone w znaki ostrzegawcze. Urządzenia sygnalizacyjne powinny działać jednoznacznie, być widoczne i zrozumiałe.

    • Z postanowień przepisu wynika ponadto, że:

    !Maszyny użytkowane powinny być poddawane:

    1. Kontroli wstępnej po ich zainstalowaniu, a przed przekazaniem do eksploatacji po raz pierwszy oraz kontroli po zainstalowaniu na innym stanowisku pracy lub w innym miejscu. Kontroli dokonują jednostki działające na podstawie odrębnych przepisów albo osoby upoważnione przez pracodawcę i posiadające odpowiednie kwalifikacje.

    2. Kontroli okresowej i specjalnej w przypadkach, gdy maszyny narażone są na działanie warunków powodujących pogorszenie ich stanu technicznego, mogących spowodować powstawanie sytuacji niebezpiecznych. Kontrole, a także badania prowadzone mają być przez jednostki działające na podstawie odrębnych przepisów albo osoby upoważnione przez pracodawcę i posiadające odpowiednie kwalifikacje. Kontrole specjalne mają być przeprowadzane przez wymienione jednostki albo osoby, w przypadku możliwości pogorszenia bezpieczeństwa związanego z maszyną, a będącego wynikiem:

    ! Wyniki przeprowadzonych kontroli pracodawca powinien rejestrować i przechowywać do dyspozycji organów, w tym szczególnie nadzoru i kontroli warunków pracy, przez okres 5 lat od dnia zakończenia tych kontroli, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Jeżeli maszyny są użytkowane poza terenem zakładu pracy, w miejscu ich użytkowania powinien być dostępny dokument potwierdzający przeprowadzenie ostatniej kontroli maszyny.

    Pracodawca powinien zapewnić pracownikom dostęp do informacji, w tym pisemnych instrukcji dotyczących użytkowania maszyn. Instrukcje powinny zawierać informacje dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie:

    Instrukcje powinny być opracowane w sposób zrozumiały dla pracowników, których dotyczą.

    Pracodawca powinien informować pracowników o zagrożeniach związanych z maszynami znajdującymi się w miejscu pracy lub jego otoczeniu oraz wszelkich zmianach w nich wprowadzonych w takim zakresie, w jakim zmiany te mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo maszyny, nawet gdy pracownicy bezpośrednio nie użytkują tych maszyn. Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikom:

    Pracodawca powinien konsultować z pracownikami lub ich przedstawicielami zagadnienia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy w zakresie dotyczącym użytkowania maszyn oraz umożliwiać pracownikom udział w dyskusjach w tych sprawach.

    Model ciągłego doskonalenia

    INWENTARYZACJA

    Jak jest ???

    0x08 graphic
    Rozpoznanie stanu

    DIAGNOZA

    Jak powinno być ???

    0x08 graphic
    Ocena stanu, lista rozbieżności

    PLAN DOSTOSOWANIA

    Jak może być???

    0x08 graphic
    Minimalizacja ryzyka -modyfikacja sprzętu

    REALIZACJA

    Działania techniczne i organizacyjne

    0x08 graphic

    NADZOROWANIE

    Wewnętrzne i zewnętrzne

    ZASADNICZE WYMAGANIA DLA MASZYN I URZĄDZEŃ

    Do obrotu na wspólnym rynku Unii Europejskiej można wprowadzać jedynie te - nowe i używane - maszyny i elementy bezpieczeństwa, które spełniają postanowienia dyrektywy 98/37/WE, tzw. maszynowej [1] oraz innych odnoszących się do nich dyrektyw, zwłaszcza

    73/23/EWG [2] i 89/336/EWG [3]. Po przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej (1 maja 2004 r.) postanowienia tej dyrektywy będą obowiązywać również w Polsce. Zostały one wprowadzone do prawa polskiego rozporządzeniem ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z dnia 10 kwietnia 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa[4], zwanego dalej rozporządzeniem.

    Dyrektywa 98/37/WE oraz to rozporządzenie określają między innymi:

    W celu uniknięcia rozbieżności interpretacyjnych przypomnijmy definicje najistotniejszych pojęć - podane w § 3 rozporządzenia.

    Operator - to osoba, która wykonuje czynności związane z zainstalowaniem, obsługiwaniem, regulowaniem, konserwowaniem, czyszczeniem, naprawianiem lub transportowaniem maszyny.

    Kierowca - to operator, który jest odpowiedzialny za przemieszczanie się maszyny; może być on transportowany przez maszynę lub towarzyszyć jej pieszo, albo kierować nią zdalnie, w szczególności przy użyciu przewodów lub fal radiowych.

    Strefa niebezpieczna - to strefa w obrębie lub wokół maszyny, w której występuje zagrożenie bezpieczeństwa lub zdrowia osób. Synonimem strefy niebezpiecznej jest strefa zagrożenia.

    Osoba narażona - to osoba znajdująca się w strefie niebezpiecznej.

    Typ maszyny - to wzorzec wyrobu reprezentatywny dla przewidywanej produkcji.

    ! Wymagania zasadnicze dotyczące wszystkich maszyn

    Wymagania te obejmują:

    w trakcie ich użytkowania,

    − niezawodność, budowa, rozmieszczenie i działanie układów sterowania oraz

    elementów sterowniczych

    − uruchamianie oraz zatrzymywanie (normalne i awaryjne)

    − wybór rodzaju pracy

    − zakłócenia w zasilaniu energią i w układach sterowania

    − oprogramowanie

    − statecznością (niewłaściwą)

    − rozrywaniem się (przewodów, połączeń, elementów ruchomych itp.)

    − spadającymi i wyrzucanymi przedmiotami

    − powierzchniami, krawędziami, narożami (ostrymi, szorstkimi itp.)

    − wieloczynnościowością maszyny

    − zmianami prędkości narzędzi

    − częściami ruchomymi

    − niewłaściwym doborem urządzeń ochronnych

    − konserwację

    − dojścia do stanowisk pracy i miejsc obsługi

    − odłączanie od źródeł energii

    − inne rodzaje interwencji operatora

    − czyszczenie części i stref wewnątrz maszyny

    − elementy informacyjne

    − urządzenia i elementy (piktogramy) ostrzegania przed stałymi zagrożeniami,

    − oznakowanie

    − informacje dotyczące użytkowania (instrukcja obsługi lub dokumentacja

    techniczno-ruchowa- DTR).

    Dokumentacja techniczno-ruchowa (DTR), zwana również paszportem maszyny, jest opracowana dla każdej maszyny lub urządzenia osobno i powinna zawierać:

    DTR powinna być zgodna z dyrektywą 98/37/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 22 czerwca 1998 r.

    Przepisy określają także uzupełniające wymagania zasadnicze, które mają zastosowanie do:

    (§§ 56 i 57 rozporządzenia), dotyczą: powierzchni oporowych i uchwytów, elementów uruchamiania i zatrzymywania, kontroli wzrokowej, uwzględnienia parametrów drgań miejscowych w instrukcji obsługi (DTR), (§ 57 rozporządzenia),

    Przepisy określają również uzupełniające wymagania zasadnicze w zakresie zapobiegania szczególnym zagrożeniom:

    mechanicznymi (stateczność, wytrzymałość maszyny, zawiesi, lin, łańcuchów i innych elementów oraz ruchów ładunków), sterowania, urządzeń zapobiegających przeciążeniom oraz urządzeń sygnalizacji ostrzegawczej, oznakowania łańcuchów, lin, zawiesi i oznakowania uzupełniającego maszyny, uzupełnień w instrukcji obsługi (DTR), (§ 104 rozporządzenia),

    mechanicznej, sterowania, ryzyka wypadnięcia osób ze środka do ich przenoszenia,

    ryzyka spadku lub wywrócenia się tego środka, ewentualnego uzupełnienia

    oznakowania.

    ! Wymagania zasadnicze dotyczące oznakowania maszyn i elementów bezpieczeństwa

    Maszyny i elementy bezpieczeństwa powinny być oznakowane w sposób czytelny i trwały.

    Oznakowanie powinno zawierać co najmniej:

    − nazwę i adres producenta

    − oznakowanie CE (nie umieszcza się go na elementach bezpieczeństwa)

    − oznaczenie serii lub typu maszyny

    − numer fabryczny (jeżeli stosuje się numery fabryczne)

    − rok budowy maszyny

    - odpowiednie oznaczenie maszyn przewidzianych do użytkowania w atmosferze

    wybuchowej

    - informacje pełne dotyczące typu oraz niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa,

    takie jak: największa prędkość elementów obrotowych, największa średnica

    stosowanych narzędzi oraz masa (dotyczy maszyny)

    - dane na temat masy części maszyny przenoszonych podczas użytkowania za pomocą

    urządzeń podnoszących.

    Oprócz tych informacji dotyczących wszystkich maszyn, w odniesieniu do maszyn przemieszczających się, do podnoszenia ładunków oraz osób, oznakowanie powinno zawierać także informacje ujęte odpowiednio w §§ 83; 102 i 103 oraz 114.

    ! Wymagania zasadnicze odnoszące się do informacji dotyczących użytkowania

    Informacje dotyczące użytkowania, zawarte w instrukcji obsługi (DTR) dołączanej do każdej maszyny lub elementu bezpieczeństwa, powinny być opracowane w języku polskim i w języku kraju, w którym maszyna będzie użytkowana (eksport) lub w języku producenta w odniesieniu do maszyn importowanych do Polski.

    Powinny one zawierać:

    − dane zamieszczone w oznakowaniu maszyny, z wyłączeniem numeru fabrycznego

    − informacje ułatwiające konserwację maszyny, np. adres importera, serwisu

    − dane dotyczące przewidywanego zastosowania maszyny

    − informacje o stanowisku lub stanowiskach roboczych, które może zajmować

    operator

    − instrukcje bezpiecznego przekazywania do eksploatacji, użytkowania

    i przemieszczania maszyny z uwzględnieniem jej masy oraz masy części maszyny, jeżeli mają one być transportowane osobno, montażu i demontażu, regulacji, konserwacji, obsługi i napraw

    − w koniecznych przypadkach:

    • informacje o niedopuszczalnych sposobach użytkowania maszyny

    • wskazówki szkoleniowe

    • podstawowe charakterystyki narzędzi, które mogą być stosowane w

    maszynie.

    Do instrukcji (DTR) powinny być dołączone rysunki i schematy dotyczące uruchamiania, konserwacji, kontroli, sprawdzania prawidłowości działania maszyny, a także - jeżeli ma to zastosowanie - jej naprawy oraz wszelkie istotne zalecenia, w szczególności odnoszące się do bezpieczeństwa.

    W niezbędnych przypadkach w instrukcji powinny być określone wymagania w zakresie instalowania i montażu, w szczególności dotyczące zastosowanych tłumików drgań, rodzaju i masy płyt fundamentowych, mające na celu zmniejszenie hałasu lub drgań. Instrukcja powinna zawierać informacje dotyczące hałasu emitowanego przez maszynę i dane odnośnie wartości rzeczywistych, podanych niżej parametrów albo ich wartości, określonych w wyniku pomiarów wykonanych na identycznych maszynach:

    - równoważnego poziomu ciśnienia akustycznego na stanowisku pracy,

    skorygowanego charakterystyką A, gdy przekracza on 70 dB; jeżeli poziom dźwięku nie przekracza 70 dB, należy to potwierdzić w instrukcji

    - szczytowej chwilowej wartości ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy,

    skorygowanej charakterystyką C, gdy przekracza ona 63 Pa (130 dB w stosunku do 20 μPa)

    - poziomu mocy akustycznej maszyny w przypadku, gdy równoważny poziom ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy, skorygowany charakterystyką A, przekracza 85 dB oraz dane dotyczące pomiarów ujęte w § 51 rozporządzenia.

    Jeżeli producent przewiduje, że maszyna będzie użytkowana w atmosferze zagrożenia wybuchem, instrukcja powinna zawierać wszelkie niezbędne informacje na temat wykorzystywania jej w takich warunkach.

    W przypadku maszyn, które mogą być przeznaczone do użytkowania przez osoby nieposiadające odpowiednich kwalifikacji, instrukcję należy formułować odpowiednio do ogólnego poziomu wykształcenia i sprawności intelektualnej tych osób, z uwzględnieniem jednak zasadniczych wymagań.

    Uzupełniające informacje, które należy zamieścić w instrukcjach (DTR) dotyczących maszyn:

    • stosowanych w przemyśle spożywczym

    • trzymanych i(lub) prowadzonych ręką

    • przemieszczających się

    • do podnoszenia ładunków podano odpowiednio w §§ 55, 57, 83 i104 rozporządzenia.

    Bezwzględnie obowiązujące wymagania zasadnicze dotyczące maszyn i elementów bezpieczeństwa, określone w rozporządzeniu, zostały sformułowane w sposób ogólny. Niezbędne okazało się ich uszczegółowienie oraz wskazanie przykładów rozwiązań konstrukcyjnych, a także metod i warunków badań w normach zharmonizowanych z tą dyrektywą.

    Stosowanie norm zharmonizowanych nie jest obowiązkowe, ale wyroby wytworzone zgodnie z tymi normami korzystają z domniemania zgodności z dyrektywą tzw. maszynową. Większość producentów dostarcza wyroby wytwarzane zgodnie z normami zharmonizowanymi.


    Wyszukiwarka