Podstawy prawa - ¶ci±ga, Zarządzanie i marketing


Normy moralne - kwalifikują zachowania ludzkie jako dobre i złe, sprawiedliwe lub niesprawiedliwe. Sankcja: indywidualna (wyrzuty sumienia, samokrytyka) zbiorowe (odrzucenie jednostki, krytyka)

Normy obyczajowe - składają się na system norm obyczajowych; rozpatrujemy z punktu widzenia kryterium „wypada - nie wypada”; utrwalenie pewnego zwyczaju postępowania, który został przyjęty jako powszechny w stosowaniu; np. nie przestrzeganie w konserwatywnym środowisku wiejskim jakiegoś święta religijnego

Sankcja - społeczna polegająca na odtrąceniu przez grupę.

Normy religijne - związane z systemem obyczajowym i moralnym. Normy określające sposób postępowania rozpatrujemy z punktu widzenia kryterium wiary. Są często zapisane, dość sformalizowane, zbliżają się w swej formie do norm prawnych (charakter heteronomiczny - narzucone).

Sankcja - np. wykluczenie ze społeczności kościelnej.

Zasada republikańskiego państwa - rozdział władzy kościelnej od władzy państwowej przy zachowaniu np. równouprawnienia. Gdy zanika granica pomiędzy władzami mówimy o zagrożeniu teokratycznym.

Normy estetyczne - wyznaczają sposób postępowania, który rozpatrujemy z punktu widzenia kryterium „piękna - brzydoty”. Szczególnie widoczne w chwili wyborów (polityka) - marketing wyborczy.

Normy polityczne - normy określające sposób postępowania osób sprawujących lub wpływających na władzę (głównie o kręgu podmiotowego - rząd, prezydent). Utrwalone normy zwyczajowe powszechne jako powtarzana praktyka.

Konwenanse konstytucyjne - reguły zwyczajowe określające sposób postępowania władzy, co staje się praktyką (np. Wielka Brytania).

Sankcja - wykluczenie z partii, dymisja ze stanowiska.

Normy prawne - są stanowione przez organy państwowe lub też normy przez państwo sankcjonowane; państwo uznaje je za „tworzone” przez siebie, stoi za nimi autorytet państwa i sankcje włącznie przymusem, w przypadku nie stosowania się do nich adresata. Są bardziej precyzyjne od innych norm (zarówno, co do adresata jak i sankcji).

  1. Różnice między normą moralną a normą prawną System moralny - system norm moralnych, które wyznaczają sposób postępowania człowieka z punktu widzenia kryterium „dobra - zła” (zmieniają się w czasie). W każdym społeczeństwie istnieje zespół norm moralnych wspólnych dla całego społeczeństwa. Podstawową zasadą państwa demokratycznego jest zasada pluralizmu (wolność, istnienie wielu moralności). Nauką zajmującą się moralnością jest etyka.

Różnice między prawem a moralnością zakładając że patrzymy na czystą normę moralną i czystą normą prawną (różnice wskazała Maria Osowska - „Podstawy nauki o moralności”):

  1. inny sposób powstawania obu systemów (normy moralne - w wyniku procesu długotrwałego rozwoju społeczeństwa; normy prawne - jednorazowy akt działania władzy publicznej lub państwowej);

  2. inny sposób w jaki dowiadujemy się o obowiązywaniu danych norm (moralne - przekazywanie z pokolenia na pokolenie, wychowanie, socjologizacja, proces wychowawczy; prawo - „nieznajomość prawa nie usprawiedliwia”, powszechna znajomość prawa -akty prawne: konstytucja, ustawy, rozporządzenia);

  3. charakter obowiązywania ( moralne - charakter autonomiczny; aby norma nas wiązała musimy ją zaakceptować, przyjąć do własnego sumienia, wymóg zaakceptowania, jednostkowy system moralny; prawne - charakter heteronomiczny, wiąże niezależnie od tego czy ją uznajemy czy nie za słuszną, zostało wymuszone przez twórców prawa);

  4. sposób sformułowania

moralne - nie jest wyrazista, niepisana, ustna z pokolenia na pokolenie, brak formalnego charakter; dyspozycja - reguła zachowania;

prawne - sformalizowana budowa, spisana w systemie prawa stanowionego (artykuł, paragraf w akcie prawnym). Składają się z 3 elementów: