Hiszpański posiada dwa odrębne czasowniki, które znaczą "być". Ser jest używany przy określaniu stałych własności, charakterystyk ("Soy Luis"), podczas kiedy estar jest używane dla zmieniających się cech ("Estoy bien"). W kolejnych lekcjach powrócimy do tego tematu.
Poniżej znajdują się odmiany czasowników ser i estar dla czasu teraźniejszego oznajmującego.
El vocabulario - verbo Ser |
|
El vocabulario - verbo Estar |
|
Los ejemplos - Czasowniki ser i estar |
|
Lección 1 HOLA
1. Saludos y despedidas - Witanie i Żegnanie
Cześć. Hola.
Dzień dobry (przed południem). Buenos días.
Dzień dobry (po południu). Buenas tardes.
Dobry wieczór. Buenas tardes.
Jak się miewasz? ¿Cómo estás?
Jak leci? ¿Qué tal?
W porządku. A ty? Bien, gracias. ¿Y tú?
Bardzo dobrze. Muy bien.
Dobrze. Bien.
Nieźle. Voy tirando / no estoy mal.
Do widzenia. Adiós.
Dobranoc. Buenas noches.
Do zobaczenia. Hasta luego.
Do zobaczenia jutro. Hasta mañana.
Cześć (Ŝegnając się). Adiós.
Miłego weekendu. Buen fin de semana.
2. Presentándose - Przedstawianie się
Ja jestem Inez. Yo soy Inez.
To jest mój mąż. Este es mi marido.
Nazywam się Pedro García. Me llamo Pedro García.
Bardzo miło mi panią / pana poznać. Encantado de conocerle.
Ana, to jest Pedro, przyjaciel ze szkoły. Ana, este es Pedro, un amigo de la escuela.
Pedro, poznaj Anę. Pedro, te presento a Ana.
To są moi przyjaciele. Estos son mis amigos.
To są moje dzieci. Estos son mis hijos.
Proszę poznać moich przyjaciół. Te presento a mis amigos.
Bardzo się cieszę, że was widzę. Encantado de veros.
3. Información personal - Podstawowe dane
mężczyzna hombre
kobieta mujer
chłopak chico
dziewczyna chica
osoba persona
ludzie gente
imię nombre
nazwisko apellido
wiek edad
adres dirección
obywatelstwo nacionalidad
numer telefonu número de teléfono
komórka teléfono móvil
numer konta número de cuenta
numer ubezpieczenia número del seguro
4. Países / Nacionalidades - Kraje i narodowości
Australia Australia Australijczyk/Australijka australiano / australiana
Brazylia Brasil Brazylijczyk/Brazylijka brasileńo / brasileńa
Anglia Inglaterra Anglik/Angielka inglés / inglesa
Francja Francia Francuz/Francuzka francés / francesa
Niemcy Alemania Niemiec/Niemka alemán / alemana
Węgry Hungría Węgier/Węgierka húngaro / húngara
Włochy Italia Włoch/Włoszka italiano / italiana
Japonia Japón Japończyk/Japonka japonés / japonesa
Meksyk Méjico Meksykanin/Meksykanka mejicano / mejicana
Polska Polonia Polak/Polka polaco / polaca
Rosja Rusia Rosjanin/Rosjanka ruso / rusa
Hiszpania Espańa Hiszpan/Hiszpanka espańol / espańola
Portugalia Portugal Portugalczyk/Portugalka portugués / portuguesa
Stany Zjednoczone Estados Unidos Amerykanin/Amerykanka americano / americana
Irlandia Irlanda Irlandczyk/Irlandka irlandés / irlandesa
Szwajcaria Suiza Szwajcar/Szwajcarka suizo / suiza
Kanada Canadá Kanadyjczyk/Kanadyjka canadiense / canadiense
Szkocja Escocia Szkot/Szkotka escocés / escocesa
Norwegia Noruega Norweg/NorweŜka noruego / noruega
Szwecja Suecia Szwed/Szwedka sueco / sueca
5. Expresiones sociales - Podstawowe zwroty
Tak. Sí.
Nie. No.
Proszę. Por favor.
Dziękuję Gracias.
Dziękuję bardzo. Muchas gracias.
AleŜ proszę. De nada.
Dzięki. Gracias.
Nie ma za co. De nada.
Przepraszam. Lo siento.
Bardzo przepraszam. Lo siento mucho.
Przepraszam za spóźnienie. Siento llegar tarde.
Nic nie szkodzi. No tiene importancia.
Przepraszam (zwracając czyjąś uwagę). Disculpe.
Słucham? ¿Perdón?
Proszę (podając coś). Aquí tiene.
W porządku. Zgadza się. Bien. / De acuerdo.
Nie martw się. No te preocupes.
Rozchmurz się. ¡Ánimo!
To nie ma znaczenia. No tiene importancia.
Naprawdę? ¿De verdad?
Dobrze. Vale.
Obawiam się... Me temo que...
Rozumiem. Entiendo.
Nie mam pojęcia. No tengo ni idea.
Częstuj się. Sírvete.
6. Hablando sobre uno mismo - Mówienie o sobie
Jak się nazywasz? ¿Cómo te llamas?
Nazywam się Jan Nowak. Me llamo Jan Nowak.
Ile masz lat? ¿Cuántos años tienes?
Mam 19 lat. Tengo 19 años.
Jakiej jesteś narodowości? ¿Qué nacionalidad tienes?
Jestem Polakiem. Soy polaco.
Skąd jesteś? ¿De dónde eres?
Jestem z Krakowa. Soy de Cracovia.
Jaki jest twój adres? ¿Cuál es tu dirección?
Kraków, ul. Barbakan 10. Calle Barbakan 10, Cracovia.
Jaki jest twój numer telefonu? ¿Cuál es tu número de teléfono?
(12) 506-44-12 Es el (12) 506-44-12.
Jaki jest twój numer komórki? ¿Cuál es tu número de teléfono móvil?
Jaki jest twój zawód? ¿En qué trabajas?
Jestem studentem. Soy estudiante.
Czym się zajmujesz? ¿A qué te dedicas?
Jestem sprzedawcą. Soy dependiente.
Gdzie pracujesz? ¿Dónde trabajas?
Pracuję w centrum. Trabajo en el centro.
Kończę szkołę średnią. Voy a terminar el instituto.
Po szkole zamierzam studiować medycynę. Después de la escuela voy a estudiar medicina.
Gdzie pracuje twoja mama? ¿Dónde trabaja tu madre?
Pracuje jako nauczycielka. Ella es profesora.
Jaki masz nr konta bankowego? żCuál es tu número de cuenta bancaria?
Jaki masz numer ubezpieczenia? żCuál es tu número de seguro?
7. Responde a estas preguntas sobre ti. - Odpowiedz na pytania o sobie.
- żCómo te llamas?
- ...
Me llamo Juan Pérez.
- żCuántos ańos tienes?
- …
Tengo 19 ańos.
- żCuál es tu nacionalidad?
- ....
Soy espańol.
- żDe dónde eres?
- …
Soy de Madrid.
- żCuál es tu dirección?
- …
Calle Goya 10, Madrid.
- żCuál es tu número de teléfono?
- ….
91-506-00-22
- ¿En qué trabajas?
- …
Soy dependiente.
- ¿Dónde trabajas?
- ...
Trabajo en el centro.
Czasowniki w języku hiszpańskim dzielimy na 3 grupy koniugacyjne, a każdą z grup rozróżnia końcówka bezokolicznika.
Czasowniki regularne:
Odmieniają się przez odcięcie końcówki bezokolicznika (-ar, -er, -ir) i zastąpienie jej odpowiednimi końcówkami osobowymi.
I Koniugacja - entrar -> wchodzić
|
Singular (liczba pojedyncza) |
Plural (liczba mnoga) |
1 osoba |
yo entro |
nosotros entramos |
2 osoba |
tú entras |
vosotros entráis |
3 osoba |
él, ella, usted entra |
ellos, ellas, ustedes entran |
II Koniugacja - comer -> jeść
|
Singular (liczba pojedyncza) |
Plural (liczba mnoga) |
1 osoba |
yo como |
nosotros comemos |
2 osoba |
tú comes |
vosotros coméis |
3 osoba |
él, ella, usted come |
ellos, ellas, ustedes comen |
III Koniugacja - vivir -> żyć
|
Singular (liczba pojedyncza) |
Plural (liczba mnoga) |
1 osoba |
yo vivo |
nosotros vivimos |
2 osoba |
tú vives |
vosotros vivís |
3 osoba |
él, ella, usted vive |
ellos, ellas, ustedes viven |
Futuro Imperfecto
Futuro Imperfecto służy do określania czynności przyszłej; odpowiada
mu polski czas przyszły dokonany jak i niedokonany. W języku potocznym
często zastępowany jest przez konstrukcję ir + a + infinitivo.
Konstrukcja zdania: (Podmiot) +czasownik odmieniany w danej koniugacji + dopełnienie.
Pytania i przeczenia tworzymy jak w pozostałych czasach.
Przykładowe określniki czasu przyszłego:
mañana -> jutro
más tarde -> później
dentro de un mes -> za miesiąć
luego -> potem
esta noche -> tej nocy
el año que viene -> w przyszłym roku
Futuro Perfecto - czas przyszły dokonany złożony
Futuro Perfecto to czas przyszły dokonany złożony, służący do
wyrażania czynności przyszłej. Czas ten bywa nazywany również czasem Antefuturo.
Konstrukcja zdania: (Podmiot) + Futuro Imperfecto de HABER + Participio Pasado + dopełnienie.
Futuro Imperfecto de HABER jest to czasownik posiłkowy HABER
odmieniany w Futuro Imperfecto. Participio Pasado to imiesłów bierny
danego czasownika opisujący akcję, którą chcemy wyrazić w zdaniu w
Futuro Imperfecto.
Tworzenie pytania: ¿(Podmiot) + Futuro Imperfecto de HABER + Participio Pasado +...?
Tworzenie przeczenia: NO + Futuro Imperfectode HABER + Participio Pasado +...
Czas teraźniejszy - Presente
Czas teraźniejszy Presente de Indicativo służy do wyrażania
czynności teraźniejszej, w języku hiszpańskim podobnie jak w języku
polskim za jego pomocą możemy wyrazić czynność aktualną, odbywającą się
w danej chwili.
Konstrukcja zdania: (Podmiot) + czasownik odmieniany w danej koniungcji + dopełnienie.
Pytania tworzy się poprzez postawienie na początku zdania
odwróconego pytajnika ¿ następnie postępujemy zgodnie z konstrukcją
budowy zdania, podmiot jest najczęściej pomijany, podobnie jak w języku polskim a pytania dodatkowo możemy rozpoczynać od pytajników czyli: Que - Co?, Como - Jak?
¿Hablas español? - Czy (ty) mówisz po hiszpańsku? (pomijamy osobę)
Przeczenia tworzymy natomiast za pomocą NO które stawiamy między podmiotem a czasownikiem odpowiednio odmienionym:
No hablo español - Nie mówię po hiszpańsku.
Czas przeszły niedokonany - Pretérito Imperfecto
Pretérito Imperfecto to czas niedokonany; główne jego zastosowanie
to wyrażanie czynności, które trwały w przeszłości przez pewien czas
lub powtarzały się.
Konstrukcja zdania: (Podmiot) + czasownik odmieniany w danej koniugacji + dopełnienie.
Czasownik w Pretérito Imperfecto musi być odmieniany zgodnie z
zasadami koniugacji obowiązującymi w tym czasie. Czasowniki mogą być
odmieniane całkowicie regularnie lub nieregularnie. Większość
czasowników odmienia się w sposób regularny, poza występującymi
nielicznymi wyjątkami. Pytania i przeczenia tworzymy zgodnie z regułą
pozostałych czasów. Z czasem tym wiążą się także charakterystyczne
określniki czasu, a w zasadzie częstotliwości wykonywania danej
czynności. Charakterystycznymi określnikami są:
a veces -> czasem
de vez en cuando -> czasami
antes -> przedtem
cada lunes -> w każdy poniedziałek
todos los días -> codziennie/każdego dnia
Czas przeszły - Pretérito Indefinido
Jest to czas dokonany.
Konstrukcja zdania: (Podmiot) + czasownik odmieniany w danej koniugacji + dopełnienie.
Czasownik w Pretérito Indefinido musi być odmieniany zgodnie z
zasadami koniugacji obowiązującymi w tym czasie.
Czasowniki mogą być
odmieniane całkowicie regularnie lub nieregularnie w pełni i niepełnie.
Pytania tworzy się poprzez postawienie na początku zdania odwróconego
pytajnika ¿ następnie postępujemy zgodnie z konstrukcją.
Podmiot jest
najczęściej pomijany, czasownik w Pretérito Indefinido wskazuje nam
adresata pytania. ¿czasownik+dopełnienie? np.: ¿Dónde nació? -> Gdzie (on/ona) sie urodził/a.
Przeczenia tworzymy natomiast za pomocą NO,
które stawiamy między podmiotem a czasownikiem odpowiednio odmienionym,
poprzez to, że podmiot możemy pominąć, NO stawiamy na początku zdania. NO+czasownik+dopełnienie.
Czas przeszły - Pretérito Indefinido
Jest to czas dokonany.
Konstrukcja zdania: (Podmiot) + czasownik odmieniany w danej koniugacji + dopełnienie.
Czasownik w Pretérito Indefinido musi być odmieniany zgodnie z
zasadami koniugacji obowiązującymi w tym czasie.
Czasowniki mogą być
odmieniane całkowicie regularnie lub nieregularnie w pełni i niepełnie.
Pytania tworzy się poprzez postawienie na początku zdania odwróconego
pytajnika ¿ następnie postępujemy zgodnie z konstrukcją.
Podmiot jest
najczęściej pomijany, czasownik w Pretérito Indefinido wskazuje nam
adresata pytania. ¿czasownik+dopełnienie? np.: ¿Dónde nació? -> Gdzie (on/ona) sie urodził/a.
Przeczenia tworzymy natomiast za pomocą NO,
które stawiamy między podmiotem a czasownikiem odpowiednio odmienionym,
poprzez to, że podmiot możemy pominąć, NO stawiamy na początku zdania. NO+czasownik+dopełnienie.
Czas przeszły dokonany złożony - Pretérito Perfecto
Czas ten służy do wyrażania czynności, która odbyła się w danym czasie, ale jej skutki są nadal odczuwalne.
Konstrukcja zdania: (Podmiot) + Presente de HABER + Participio Pasado + dopełnienie.
Presente de HABER jest to czasownik posiłkowy HABER
odmieniany w czasie Presente de Indicativo. Participio Pasado to
imiesłów bierny danego czasownika opisujący akcję, którą chcemy wyrazić
w zdaniu w Pretérito Perfecto.
Odmiana czasownika Haber przez osoby w Presente de Indicativo:
Yo->He
Tu->Has
El/Ella->Ha
Nosotros/-as->Hemos
Vosotros/-as->Habèis
Ellos/Ellas->Han
Participio Pasado- imiesłów bierny tworzony wg prostej zasady końcówkę w bezokolicznika -ar zamieniamy na -ado, a końcówki -er i -ir na -ido
np.: centrar->centrado; comer->comido; vivir->vivido. Oprócz
tego istnieją także czasowniki nieregularne, których odmiany trzeba się
nauczyć; oto niektóre z nich: ser->sido; poner->puesto;
hacer->hecho; volver->vuelto.
Pytania tworzy się poprzez
postawienie na początku zdania odwróconego pytajnika ¿ następnie
postępujemy zgodnie z konstrukcją, podmiot najczęściej pomijamy: ¿ Presente de HABER + Participio Pasado +...?. Natomiast przeczenia tworzymy za pomocą NO,
które stawiamy między podmiotem, a czasownikiem posiłkowym HABER
odpowiednio odmienionym.
NO stawiamy na początku zdania przed
czasownikiem posiłkowym: NO +Presente de HABER + Participio Pasado +....
Czas zaprzeszły - Pretérito Pluscuamperfecto
Czas ten wyraża czynności przeszłe dokonane, które odbyły się
wcześniej niż inna czynność dokonana przeszła. Może on wystąpić zarówno
w zdaniu złożonym, jak i pojedynczym. Składa się z czasownika
posiłkowego haber odmienionanego w czasie pretérito imperfecto de indicativo i nieodmiennego imiesłowu czasu przeszłego.
Konstrukcja zdania: (Podmiot) + Pretérito imperfecto de HABER + Participio Pasado + dopełnienie.
Do tworzenia zdań używamy czasowników posiłkowych np. czasownika haber, który odmieniamy w Pretérito Imperfecto.
Czasowniki w języku hiszpańskim dzielimy na 3 grupy koniugacyjne, a każdą z grup rozróżnia końcówka bezokolicznika.
Czasowniki regularne:
Odmieniają się przez odcięcie końcówki bezokolicznika (-ar, -er, -ir) i zastąpienie jej odpowiednimi końcówkami osobowymi.
I Koniugacja - entrar -> wchodzić
|
Singular (liczba pojedyncza) |
Plural (liczba mnoga) |
1 osoba |
yo entro |
nosotros entramos |
2 osoba |
tú entras |
vosotros entráis |
3 osoba |
él, ella, usted entra |
ellos, ellas, ustedes entran |
II Koniugacja - comer -> jeść
|
Singular (liczba pojedyncza) |
Plural (liczba mnoga) |
1 osoba |
yo como |
nosotros comemos |
2 osoba |
tú comes |
vosotros coméis |
3 osoba |
él, ella, usted come |
ellos, ellas, ustedes comen |
III Koniugacja - vivir -> żyć
|
Singular (liczba pojedyncza) |
Plural (liczba mnoga) |
1 osoba |
yo vivo |
nosotros vivimos |
2 osoba |
tú vives |
vosotros vivís |
3 osoba |
él, ella, usted vive |
ellos, ellas, ustedes viven |
ja jestem
ty jesteś
on jest
oni są
my jesteśmy
wy jesteście
11