„Metody badań pedagogicznych”

Temat: Koncepcja metodologiczna badań na temat przemocy w szkole

S P I S T R E Ś C I

1. Uzasadnienie wyboru tematu

2. Cele badań

3. Problemy badawcze

4. Hipotezy badawcze

5. Metody, techniki i narzędzia badawcze

6. Charakterystyka badanego środowiska

Wnioski i propozycje

Literatura wykorzystana w pracy

Aneks

I. Uzasadnienie wybranego tematu

Zjawisko przemocy we współczesnym świecie istnieje niezależnie od wieku, płci, kultury, religii, położenia geograficznego i obowiązujących norm społecznych.

W literaturze można spotkać wiele definicji przemocy, jednak kryteria, o które one się opiera są takie same, tzn. rodzaj zachowania, intencje oraz skutki ( I. Pospieszył, 1994, s. 12).

Bardzo często przemoc utożsamia się i stosuje zamiennie z agresją oraz przymusem.

Przemoc to wszystkie „nieprzypadkowe akty naruszające osobistą wolność jednostki, które przyczyniają się do fizycznej, albo psychicznej szkody drugiego człowieka i wykraczają poza społeczne normy wzajemnych kontaktów międzyludzkich” ( I. Pospieszył, 1999, s. 16).

Natomiast agresja może być sposobem podporządkowania człowieka a zarazem może pełnić funkcję przemocy. Jednak nie zawsze zmierza ona do subordynacji, jak również przemoc nie musi się manifestować poprzez agresję ( I. Obuchowska, 1989, s.29). W zachowaniach agresywnych zawsze znajdzie się wyraźną intencję wyrządzenia szkody lub krzywdy przedmiotowi działania. Natomiast celem przemocy jest pewnego rodzaju wywieranie wpływu na ofiarę, tzn., że zadawanie bólu i cierpienia ma służyć jej podporządkowaniu się sprawy ( T. Pilch, 1995, s. 421).

Podstawowymi formami przemocy są:

1. przemoc fizyczna: stosowana jest przy użyciu siły fizycznej, np. podczas aresztowania, mogą to być również pobicia, szarpanie, popychanie;

2. przemoc psychiczna: stosowana jest przy użyciu komunikacji interpersonalnej, np. groźba, obrażanie słowne;

3. przemoc emocjonalna: wyrażana jest w nieprzyzwoitych wypowiedziach, wulgarnych żartach, mogą to być także pikantne dowcipy, poniżanie;

4. przemoc seksualna: jest każdy akt godzący w osobistą wolność człowieka, zmuszający go do zachowań, do których nie jest przygotowany fizycznie, emocjonalnie, intelektualnie i moralnie lub na które nie wyraża zgody, np. dotykanie, pieszczenie, obnażanie ciała.

Przemoc wśród uczniów jest zjawiskiem dość powszechnym zarówno w skali makro, jak i mikrospołecznej. Szczególne nasilenie zachowań agresywnych zachodzi w środowisku szkolnym, co budzi niepokój nie tylko u pedagogów, ale przede wszystkim u rodziców. Akty przemocy w szkole mają różne kierunki. Można ich użyć w różnych relacjach, jednak najczęściej spotykaną jest uczeń- uczeń. Mają one miejsce tam, gdzie kontrola nauczycieli jest zbyt mała.

Szkoła jest dla uczniów terenem, gdzie nierzadko toczy się ich „drugie życie” z nowomodną tradycją wykorzystywania młodszych kolegów przez starsze roczniki, np. tzw. dręczenie „kotów” czy organizowanie „chrztu” dla pierwszoklasistów. Jest to problem, który winni znać nie tylko pedagodzy, ale również psycholodzy, socjolodzy a także rodzice.

Uważam, że czynnikami wpływającymi na takie traktowanie się uczniów są przede wszystkim sposoby wychowania przez rodziców, różnica w sferze materialnej i dyskryminacja względem tego powodu a także chęć zaimponowania kolegom. Natomiast, jeśli popatrzeć na to od strony szkoły, to wina, moim zdaniem, leży w wadliwym ocenianiu, niesprawiedliwości nauczycieli wobec wszystkich uczniów ( niesprawiedliwe ocenianie, wyróżnianie), szantażowanie oraz niechęć nauczycieli do pracy z trudniejszą młodzieżą. Dlatego, według mnie, też zarówno sama osobowość ucznia, jak również wpływy z innego środowiska mogą stać się przyczyną stosowania przemocy wśród uczniów.

Zainteresowanie tematem przemocy wzrasta z jej przenikaniem w codzienne życie. Zjawiska te spotykają się z coraz to większym sprzeciwem. Przemoc na świecie wprawdzie istniała od zawsze i nadal funkcjonuje, dlatego też niepokojący staje się fakt, że będzie ona trwała nadal, gdyż nie ma „złotego środka” na jej całkowite wyeliminowanie ze społeczeństwa. Oczywiście są oferowane i proponowane przez specjalistów środki zapobiegawcze i terapie, jednak myślę, że to pomoże w nieznacznym stopniu, ze względu na to, iż skala tego problemu jest ogromna. Z drugiej strony cieszyć może nas fakt, że pomimo niemożności pomocy wszystkim, są metody i techniki zwalczania zjawiska przemocy w poszczególnych grupach młodzieży, co już w jakimś stopniu może zmniejszyć agresywność uczniów.

II. Cele badań

Ogólnie „ można stwierdzić, że cele pracy odpowiadają dokładnie i wyczerpująco na pytania:, co autor w swojej pracy chce osiągnąć?” ( T. Mróz, D. Piech, 2007, s. 18).

Cel definiuje się również, „jako świadome, złożone skutki, które pragnie osiągnąć badacz” ( w. Okoń, 1992, s. 31).

W pracach badawczych charakterystyczne są dwie kategorie celów:

• cele poznawcze- „ zakładają zbadanie ( stwierdzenie, ustalenia itp.) określonego stanu rzeczy zgodnie z tematem określonym w jej tytule” ( T. Mróz, D. Piech, 2007, s. 18);

• cele praktyczne- „ mają przyczynić się do wzbogacenia praktyki społecznej” ( J. Gnitecki, 1989, s. 75).

Każdemu badaniu przyświecają dwa rodzaje celów: ( J. Brzeziński, 1980, s. 6)

• cele zewnętrzne- które wynikają z funkcji, jakie pełni nauka w społeczeństwie, gdy stosuje się ją do realizacji pewnych zadań teoretycznych lub praktycznych;

• cele wewnętrzne- są one stawiane przez autora bezpośrednio w pracy, czyli tzw. Cele poznawcze.

Celami mojej pracy badawczej są:

1. Zbadanie aktów przemocy występującej w środowisku młodzieży szkolnej oraz ich uwarunkowania.

2. Sprawdzenie zastosowanych metod badawczych oraz postawienie diagnozy badanego zjawiska.

3. Propozycja rozwiązań praktycznych sprzyjających zminimalizowaniu mechanizmów przemocy w szkole.

Przedmiotem badań mojej pracy są zarówno rodzaje, formy przemocy, jak i zespół przyczyn, które je spowodował. Wiadome jest, iż młodzież w tzw. „trudnym wieku” jest najbardziej podatna na negatywne zachowania płynące z różnych źródeł.

Opinia społeczna w minimalnym stopniu wpływa na jednostkę, co znacznie utrudnia proces społecznej adaptacji młodzieży do nowych warunków życia ( W. Goriszowski, 2006, s. 250).

III. Problemy badawcze

W badaniach pedagogicznych pierwszorzędną rolę odgrywają problemy badawcze, gdyż wytyczają kierunek ludzkiego myślenia i działania.

„ Na ogół jest nim takie pytanie, które w miarę precyzyjnie określa cel zamierzonych badań i jednocześnie ujawnia braki w dotychczasowej wiedzy na interesujący nas temat” ( M. Łobocki, 2000, s. 21)

Rodzaje problemów badawczych ( J. Sztumski, 1999, s. 22-23):

1. Problemy naukowo badawcze: zamierzają odkryć powszechnie nieznane zjawisko;

2. Problemy subiektywno badawcze: stanowią pewną nowość dla samego badacza, który nie jest jeszcze obeznany wystarczająco w zakresie interesującego go problemu;

3. Problemy w postaci pytań rozstrzygnięcia: te zaczynają się od partykuły „czy” i dopuszczalnymi odpowiedziami są wyłącznie dwie możliwości: „tak”, „nie”;

4. Problemy w postaci pytań dopełniających: zaczynają się od takich między innymi zaimków, jak: „dlaczego?”, „kto?”, „co?”, „gdzie?” .

Typy problemów badawczych (J. Sztumski, 1999, s. 51):

a) teoretyczne i praktyczne;

b) ogólne i szczegółowe;

c) podstawowe i cząstkowe

Formy problemów badawczych (J. Sztumski, 1999, s. 51):

- opisowa,

- doświadczalna,

- tłumacząca,

- dowodząca ( np. dotycząca założeń danej teorii),

- definicyjnej,

- wyjaśniająca,

- diagnostyczna,

- prognostyczna,

Wyznaczyłam pierwszy główny problem badawczy, który wynika z prowadzonych przeze mnie badań:

1. Czy i jakim stopniu wśród uczniów kl. II Technikum Żywienia w Żarach występuje problem przemocy?

Z tak postawionego problemu głównego wyprowadziłam kilka pytań szczegółowych:

1. Kto najczęściej okazuje się być sprawcą przemocy w szkole?

2. Gdzie najczęściej dochodzi do aktów przemocy?

3. Jak ujawnia się problem przemocy w kl. II Technikum Żywienia?

Drugi główny problem badawczy sformułowałam w następujący sposób:

2. Jakie są przyczyny oraz skutki przemocy wśród uczniów kl. II Technikum Żywienia…………?

W związku z powyżej przedstawionym problemem wysunęłam również kilka pytań szczegółowych, które brzmią następująco:

1. Czy przyczyny przemocy tkwią w osobowości badanych?

2. Czy funkcjonowanie szkoły przyczynia się do występowania zjawiska przemocy wśród uczniów?

3. Czy źródłem zachowań agresywnych badanych jest środowisko młodzieży szkolnej?

4. Jakie są skutki aktów przemocy?

5. Jak można zminimalizować przemoc w tej klasie?

IV. Hipotezy badawcze

Adekwatnie do postawionych problemów wyznacza się hipotezy, „które w swojej istocie stanowią najbardziej prawdopodobne odpowiedzi na pytania wyważające problemy”. Istotne podczas formułowania hipotezy jest ich najprostsza i najbardziej wiarygodna forma a także ich dokładna weryfikacja ( T. Mróz, D. Piech, 2007, s. 24-25).

„ Hipotezą nazywa się naukowe przypuszczenie o związku zależności danych zjawisk od innych lub o związku pojęć o znaczeniu ustalonym” ( W. Zaczyński, 1968, s. 57)

„Hipoteza jest tym typem wiedzy o zależnościach, oddziaływaniach zjawisk, zdarzeń, cech, o sprawczych działaniach jednostek lub grup społecznych badanych przez nauki empiryczne” ( E. Hajduk, 2006, s. 21).

Warunki i kryteria, jakie powinny spełniać hipotezy w pracy badawczej ( J. Brzeziński, 1984, s. 57; W. Zaczyński, 1981, s. 60)

- powinny być wyrażane w postaci zdań przypuszczających,

- muszą być sprawdzalne empirycznie,

- muszą stanowić przypuszczalne odpowiedzi na pytania problemowe,

- muszą być sformułowane na podstawie znanej wiedzy naukowej,

- muszą mieć ściśle ograniczony zasięg.

Zarówno postawione cele badań, jak i zarysowana problematyka badawcza i określony przedmiot badań, pozwoliły mi na wysunięcie następujących hipotez badawczych:

I. Zakłada się, iż występowanie przemocy wśród uczniów szkoły ponadgimnazjalnej jest niewielkie, jednak prawdopodobnie zjawisko to jest dużym problemem badanych.

II. Przyczyn zachowań agresywnych wśród badanej młodzieży upatruje się przede wszystkim w czynnikach związanych w niedostatecznym zabezpieczeniu szkoły, w niewłaściwym nauczaniu oraz w nieodpowiednich relacjach interpersonalnych uczniów.

V. Metody, techniki i narzędzia badawcze.

Bardzo istotnym etapem w pracy badawczej jest wybór odpowiednich metod badawczych nieodzownych dla osiągnięcia zamierzonych celów.

„ Metodę badań można określić jako typowy i powtarzalny sposób rozwiązywania problemów badawczych.” ( T. Mróz, D. Piech, 2007, s. 25)

Metoda to „ systematycznie stosowany sposób postępowania prowadzący do złożonego wyniku. Na dany sposób postępowania składają się czynniki myślowe i praktycznie odpowiednio dobrane i realizowane w ustalonej kolejności.” ( W. Okoń, 1992, s. 37)

Do najczęściej stosowanych metod badań zalicza się:

1. Sondaż diagnostyczny

2. Monografię pedagogiczną

3. Metodę indywidualnych przypadków

4. Eksperyment pedagogiczny ( T. Pilch, T. Barman, 2001, s. 70-80).

Dla potrzeb swojej pracy wybrałam metodę sondażu diagnostycznego. Badania sondażowe obejmują wszelkiego typu zjawiska społeczne i istotnym znaczeniu dla wychowania. „ Metoda sondażu diagnostycznego jest sposobem gromadzenia wiedzy a atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk społecznych, opiniach i poglądach wybranych zbiorowości, nasileniu się i kierunkach, rowoju określonych zjawisk (…) posiadających znaczenie wychowawcze, w oparciu o specjalnie dobraną grupę reprezentującą populację generalną, w której badane zjawisko występuje” ( T. Pilch, 1997, s. 126)

„Technika badań to praktyczna czynność poznawcza umożliwiająca zdobycie rzetelnych informacji, opinii i poglądów o interesujących nas zjawiskach oraz faktach” ( A. Kamiński, 1970, s. 31).

W swojej pracy oparłam się na technice zwanej ankietą.

„Ankieta jest techniką gromadzenia informacji polegającą na wypełnianiu przez badanego specjalnych kwestionariuszy” ( T. Pilch, 1997, s. 67)

„ Kwestionariusz ankiety cechuje wysoki stopień standaryzacji pytań. Wszystkie pytania zawarte w nim muszą być zawsze konkretne, ścisłe i jednoproblemowe. Najczęściej pytania są zamknięte i zaopatrzone w zestaw wszelkich możliwych odpowiedzi zwanych kafeterią. Wypełnienie kwestionariusza polega na podkreśleniu lub zaznaczeniu właściwych odpowiedzi.

Technika badawcza, jaką zastosowałam w swojej pracy opiera się kafeterii półotwartej koniunktywnej.

„Kafeteria półotwarta poza zestawem możliwych do wyboru odpowiedzi zawiera jeszcze punkt oznaczony słowami „inne” pozwalający badanemu dopisać własną odpowiedź”

„ Kafeteria koniunktywna stwarza możliwość wybrania kilku możliwych odpowiedzi, pozwalająca na obliczanie ich częstotliwości i utworzenia hierarchii” ( T. Mróz, D. Piech, 2007, s. 30).

VI. Charakterystyka badanej grupy.

Młodzież, na której oparłam swoje badania uczęszcza do Zespołu Szkół …………………, do kl. II Technikum Żywienia. Klasa ta liczy 28 uczniów, w tym 20 dziewczyn i 8 chłopaków.

Tematem sondażu diagnostycznego jest zjawisko społeczne, jakim jest niewątpliwie przemoc wśród młodzieży szkolnej. Zadaniem badania jest ujawnienie i naświetlenie problematyki szerzącej się przemocy w szkołach dla celów wychowawczo-społecznych. Wykorzystana metoda sondażu jest oparta na kwestionariuszu ankiety. Łącznie udział w badaniu wzięło 15 uczniów. Większość badanych stanowiły dziewczyny oraz osoby pochodzące z wiosek. Kwestionariusz ankiety zawierał szereg pytań skierowanych do uczniów, które pozwoliły mi poznać źródła, przejawy przemocy wśród tejże młodzieży. Ankieta była anonimowa, co pozwoliło badanym na subiektywne odpowiedzi na pytania. Zebrany materiał pogrupowałam w tabelkach.

WNIOSKI:

Najwięcej osób opowiedziało się za tym, że powodem przejawów agresywnych jest chęć zaimponowania innym, duży procent osób było ofiarami przemocy i prawie połowa badanych broni się w takich sytuacjach, niestety także przejawiając zachowania agresywne, na zasadzie ( „ on zaczął, to ja mu muszę oddać”); do tych incydentów w większości dochodzi poza budynkami szkoły. Sprawcami takich aktów przemocy, jak poniżanie słowne, bicie, kopanie okazują się być starsi koledzy, co potwierdza fakt chęci zaimponowania młodszym. Z badań wynika, że zdaniem uczniów najlepszym rozwiązaniem na konflikt jest rozmowa, tylko, że taka odpowiedź wyklucza zachowania podczas takich sytuacji, jakim jest obrona w sensie

„ oddaję”. Uczniowie twierdzą, że do przemocy przyczynia się zdecydowanie niedostateczne zabezpieczenie szkoły. Problemem uczniów jest również zbyt niska wiedza na temat instytucja, które udzielają pomocy ofiarom przemocy.

PROPOZYCJE:

W takiej sytuacji warto zastanowić się nad poszerzeniem działań profilaktycznych, które mogą polegać na prowadzeniu rozmów, różnego rodzaju zajęć kształtujących. Miałby one mieć na celu nauczenia rozmowy i negocjacji, co pomogłoby rozwiązać konflikt w sposób łagodny i pozytywny dla dwóch stron. Można również zastanowić się nad lepszym kontaktem uczniów z instytucjami zajmującymi się udzielaniem pomocy ofiarom przemocy w celu zdobycia doświadczenia i umiejętności radzenia sobie w sytuacjach, gdzie przejawiają się zachowania agresywne. Mile widziane byłoby lepsze zabezpieczenie, np. monitoring obiektu na zewnątrz, jak i wewnątrz budynku szkolnego.

ANALIZA ANKIET

Teren badań- ……………………………..

……………………….- kl. II c

Liczba ankietowanych- 15

I.Dane dotyczące ucznia

Miejsce zamieszkania:

	Liczba osób	% osób
miasto	9	60%
wieś	6	40%

Płeć:

	Liczba osób	% osób
dziewczyny	10	67%
chłopaki	5	33%

II. OPINIE NA TEMAT PRZEMOCY W SZKOLE

1. Czego najbardziej boisz się w szkole?- 17 odpowiedzi

	Liczba osób	% osób
a) złej oceny	7	41%
b) pobicia, popychania	3	18%
c) wymuszania pieniędzy	1	6%
d) usłyszenia od nauczyciela złej opinii o sobie	2	12%
e) ośmieszania, poniżania	4	23%
f) izolacji od grupy	0	0%

2. Czy byłeś/byłaś kiedyś ofiarą?- 16 odpowiedzi

	Liczba osób	% osób
a) bicia, kopania	6	37%
b) wyłudzania pieniędzy	0	0%
c) gróźb i zastraszania	3	19%
d) poniżania słownego	7	44%
e) zmuszenia do robienia poniżających rzeczy	0	0%

3. Jak twoim zdaniem można najlepiej rozwiązać konflikty? - 17 odpowiedzi

	Liczba osób	% osób
a) rozmawiać	11	65%
b) powiadomić wychowawcę	5	29%
c) powiadomić policję	1	6%
d) ucieczka	0	0%
e) inne………….	0	0%

4. W jaki sposób reagujesz na przemoc okazywaną Tobie?-17 odpowiedzi

	Liczba osób	% osób
a) nie bronię się	0	0%
b) bronię się- „oddaję”-	7	41%
c) uciekam	4	23%
d) wzywam pomoc	2	12%
e) mówię o tym komuś, jeżeli tak to komu………	1	6%
f) proszę o pomoc kolegów	1	6%
g) zgłaszam ten fakt nauczycielowi	2	12%
h) inny sposób………	0	0%

5. Co Twoim zdaniem jest najczęściej powodem przemocy wśród uczniów?

-17 odpowiedzi

	Liczba osób	% osób
złe zachowanie	1	6%
chęć zaimponowania	4	24%
narkotyki	3	18%
wygląd zewnętrzny	1	6%
zazdrość	2	12%
sytuacja społeczna	1	6%
gry komputerowe	1	6%
nadpobudliwość	1	6%
pieniądze	2	12%
różne zdania	1	6%

7. Czy sprawcami użycia przemocy byli:-15 odpowiedzi

	Liczba osób	% osób
a) starsi koledzy	4	27%
b) młodsi koledzy	0	0%
c) koledzy z Twojej klasy	2	13%
d) dorośli	2	13%
nie odpowiedziało	7	47%

8. Gdzie najczęściej dochodzi do wydarzeń agresywnych?-21 odpowiedzi

	Liczba osób	% osób
a) w łazience	3	14%
b) na korytarzu	5	24%
c) poza budynkami szkoły	8	38%
d) na boisku	1	5%
e) w szatni	1	5%
^*f) inne miejsca…	3	14%

^* 1 osoba odpowiedziała- „ PKS”

2 osoby odpowiedziały- „ dyskoteki”

9. Czy nauczyciele dowiedzieli się o występowaniu przemocy między uczniami?- 15

odpowiedzi

	Liczba osób	% osób
TAK	10	67%
NIE	5	33%

Załącznik I

Kwestionariusz ankiety

Kwestionariusz ankiety do badania opinii uczniów na temat przemocy w szkole.

Celem tego sondażu jest ocena stanu bezpieczeństwa w szkole i zbadanie przyczyn stosowania przemocy. Kwestionariusz ankiety jest anonimowy i składa się z dwóch części. W części pierwszej proszę wpisać informacje dotyczące ucznia. W części drugiej wybrać w każdym punkcie (1-12 ) odpowiednie określenie i zaznaczyć je w kółko ( proszę o zaznaczanie jednej konkretnej odpowiedzi).

Serdeczne podziękowania

składa prowadzący badania

I. Dane dotyczące ucznia

1. Do, której chodzisz klasy? ………………………

2. Mieszkasz :  w mieście  na wsi

3. Płeć:  chłopak  dziewczyna

II. Opinie na temat przemocy w szkole

1. Czego najbardziej boisz się w szkole?

a) złej oceny,

b) pobicia, popychania,

c) wymuszania pieniędzy,

d) usłyszenia od nauczyciela zlej opinii o sobie,

e) ośmieszania, poniżania,

f) izolacji od grupy.

2. Czy byłeś/byłaś kiedyś ofiarą?

a) bicia, kopania,

b) wyłudzania pieniędzy,

c) gróźb i zastraszania,

d) poniżenia słownego,

e) zmuszenia do robienia poniżających rzeczy.

3. Jak Twoim zdaniem można najlepiej rozwiązać konflikty?

a) rozmawiać

b) powiadomić wychowawcę

c) powiadomić policję

d) ucieczką

e) inne…………………..

4. W jaki sposób reagujesz na przemoc okazywaną Tobie?

a) nie bronię się

b) bronię się „oddaję”

c) uciekam

d) wzywam pomoc

e) mówię o tym komuś, jeżeli tak komu…….?

f) proszę o pomoc kolegów

g) zgłaszam ten fakt nauczycielowi

h) inny sposób……………………..

5. Co Twoim zdaniem jest najczęściej powodem przemocy wśród uczniów?

…………………………………………………………………………

6. Czy sprawcami użycia przemocy byli?:

a) starsi koledzy,

b) młodsi koledzy,

c) koledzy z Twojej klasy,

d) dorośli.

7. Gdzie najczęściej dochodzi do wydarzeń agresywnych?

a) w łazience,

b) na korytarzu,

c) poza budynkami szkoły,

d) na boisku

e) w szatni

f) inne miejsce……………………………….

8. Czy Twoim zdaniem stan zabezpieczenia szkoły jest odpowiedni?

a) TAK

b) NIE

9. Czy znane są Tobie instytucje lub organizacje udzielający pomocy pokrzywdzonym?

a) TAK, wymień………………………………

b) NIE

10. Czy byłeś/byłaś kiedyś sprawcą przemocy?

a) TAK

b) NIE

11. Czy szkoła wyciąga jakiekolwiek konsekwencje, jeżeli mają miejsca akty przemocy?

a) TAK, jakie…………………………………

b) NIE

2. Mieszkasz w wies-6 ( 40 %) miasto-9 (60%)

3. Płeć: dziewczyny-10 (67%) chłopaki- 5 (33%)

Załącznik II

II. Opinie na temat przemocy w szkole

1. Czego najbardziej boisz się w szkole ( 17 odp. )

a) złej oceny-7 ( 41%)

b) pobicia, popychania-3 (18%)

c) wymuszania pieniędzy- 1 ( 6%)

d) usłyszenia od nauczyciela zlej opinii o sobie- 2 ( 12%)

e) ośmieszenia, poniżania- 4 (23%)

f) izolacji od grupy-0 ( 0%)

2. czy byłeś/byłaś kiedyś ofiarą ( 16odp.)

a) bicia, kopania- 6 (37%)

b) wyłudzania pieniędzy-0 (0%)

c) gróźb i zastraszania- 3 ( 19%)

d) poniżania słownego- 7 ( 44%)

e) zmuszania do robienia poniżających rzeczy- 0 (0%)

3. Jak twoim zdaniem można najlepiej rozwiązać konflikty?( 17 odp.)

1. Rozmawiać-11 ( 65%)

2. powiadomić wychowawcę-5 (29%)

3. powiadomić policję-1 (6%)

4. ucieczką-0 (0%)

5. inne -0 (0%)

4. W jaki sposób reagujesz na przemoc okazywaną Tobie? 17 odp.)

1. nie bronię się-0 (0%)

2. bronię się- „oddaję”-7 ( 41%)

3. uciekam-4 (23%)

4. wzywam pomoc-2 (12%)

5. mówię o tym komuś, jeżeli tak to komu……………-1( przyjaciel) (6%)

6. proszę o pomoc kolegów-1 (6%)

7. zgłaszam ten fakt nauczycielowi-2 (12%)

8. inny sposób……………..-0 (0%)

5. Co Twoim zdaniem jest najczęściej powodem przemocy wśród uczniów? ( 17 odp.)

- złe wychowanie-1 (6%)

- chęć zaimponowania- 4 (24%)

- wygląd zewnętrzny -1 (6%)

- różne zdania-1 (6%)

- narkotyki-3 (18%)

- pieniądze-2 ( 12%)

- zazdrość-2 (12%)

- nadpobudliwość-1 (6%)

- gry komputerowe-1 (6%)

- sytuacja społeczna-1 (6%)

6. Czy sprawcami użycia przemocy byli? (15 odp.)

1. starsi koledzy- 10 ( 68%)

2. młodsi koledzy-1 (6%)

3. koledzy z Twojej klasy-3 (20%)

4. dorośli-1 (6%)

7. Gdzie najczęściej dochodzi do wydarzeń agresywnych?( 16bodp.)

1. w łazience-3 (19%)

2. na korytarzu-5 (31%)

3. poza budynkami szkoły-6 ( 37%)

4. na boisku-2(12%)

5. w szatni-0 (o%)

6. inne miejsca…………………..0(0%)

8.czy Twoim zdaniem stan zabezpieczenia szkoły jest odpowiedni?(15 odp.)

1. TAK-8-53%

2. NIE-7-47%

9. Czego najbardziej boisz się w szkole ( 17 odp. ) - drugie takie same pyt, ale trudno , napisz je

a) złej oceny-6(35%)

b) pobicia, popychania-2( 12%)

c) wymuszania pieniędzy- 0 (0%)

d) usłyszenia od nauczyciela zlej opinii o sobie- 7( 41%)

e) ośmieszenia, poniżania- 0 (0%)

f) izolacji od grupy-0 ( 0%)

10. Czy znane są Tobie instytucje lub organizacje udzielające pomocy poszkodowanym?(15 odp.)

1. TAK- wymień-7%

2. NIE- 14 - 93%

11. Czy byłeś/byłaś kiedyś sprawcą przemocy? (15 odp)

1. TAK- 5 (33%)

2. NIE- 10 ( 67%)

12. Czy szkoła wyciąga jakiekolwiek konsekwencje, jeżeli maja miejsca akty przemocy?(15 odp.)

a) ^*TAK, jakie…………- 7 ( 47%)

b) NIE-8 ( 53%)

^* powiadomienie policji- 2 osoby

wydalenie ze szkoły- 2 osoby

rozmowa z pedagogiem- 1 osoba

karanie uczniów- 1 osoba

kontrakt- 1 osoba

---