HISTORIA POWSZECHNA
Rewolucja Przemysłowa
W Wlk. Brytanii od drugiej poł. XVIII w. trwała rewolucja przemysłowa. Na początku XIX w. państwo było największą potęgą przemysłową świata. Wykorzystywano najnowsze osiągnięcia nauki i techniki. Upowszechniło się stosowanie maszyny parowej Watta.(1770r wynalezienie)
Zastosowanie:
-napędzanie urządzeń w zakładach przemysłowych
-pomp
-wind w kopalniach
Maszynę Watta udoskonalił Arthur Woolf. Do użytku weszły maszyny o większej mocy- silniki wielocylindrowe, które poruszały kilka tłoków.
Skutki Maszyny Parowej:
- rozwój hutnictwa(zastąpiono węgiel drzewny koksem
-walcowanie żelaza
Tworzenie nowych narzędzi( wiertarek, tokarek, obrabiarek)
Przemiany na wsi
Gospodarstwa rolne przekształciły się w przedsiębiorstwa rolne- stawiano na zysk. Specjalizowały się w produkcji jednego lub kilku artykułów przynoszących większe dochody. Powstały farmy zbożowe, warzywne, mleczarskie, drobiowe, plantacje tytoniu czy chmielu. Wprowadzono płodozmian i stosowano nawozy mineralne.
Chemia rolna-
Justus von Liebig stworzył i udowodnił teorię o mineralnym odżywianiu się roślin. Na początku stosowano nawozy mineralne, później sztuczne.
Zmiany doprowadziły do uwłaszczenia chłopów- chłopi przestali być zależni od panów, a użytkowana ziemia stała się ich własnością.
Nowe środki transportu
Wzrost produkcji przemysłowej wiązał się z problemem przewozu coraz większej ilości towarów i surowców. W komunikacji znalazła także zastosowanie maszyna parowa. W 1807r odbył się pierwszy rejs statku parowego( Roberta Fultona), z czasem Europa dysponowała jedynie żaglowcami. Maszyna parowa przyczyniła się także do samochodów parowych , lokomotywy.
SKUTKI REWOLUCJI PRZEMYSŁOWEJ
Skutki pozytywne:
- podniesienie poziomu życia,
- rozwój oświaty,
- rozwój nauki i techniki,
- mechanizacja pozwoliła wyeliminować ciężką pracę ludzką,
- rozwój transportu,
- aglomeracje miejskie skupiające rzesze ludzi pracy,
- zastosowanie maszyn parowych w fabrykach,
postęp wiedzy medycznej,
Skutki negatywne:
- tworzyły się nowoczesne państwa, które dążyły do dominacji gospodarczej i politycznej,
- do pozyskania tanich surowców i opanowania rynków zbytu,
- cierpiały na tym słabo rozwinięte państwa (hamowało to ich rozwój),
- rabunkowa gospodarka,
- zanieczyszczenia środowiska,
- wzrost liczby ludności,
PRZEMIANY SPOŁECZNE
Burżuazja przemysłowa- bogata warstwa społeczna, którą tworzyli kupcy
Robotnicy- tworzyli ją ludzie, którzy przybyli ze wsi w poszukiwaniu zarobku, także rzemieślnicy i chałupnicy. Otrzymywali niskie pensje. Ich dzień pracy trwał 12-14 godz., czasami 16. Zatrudniano także dzieci od 5-15 lat. Kobiety i dzieci otrzymywały niższe wynagrodzenie niższe niż mężczyźni. Poszkodowanych, spracowanych robotników zwalniano z pracy i nie wypłacano im odszkodowania za utratę zdrowia. Robotnicy nie dostawali także rent, emerytur. Często wieloosobowe rodziny mieszkały w jednym pokoju beż dostępu do urządzeń sanitarnych, niskie płace powodowały choroby i przedwczesną umieralność ludzi. Mimo tego duży przyrost w Wlk. Brytanii można wyjaśnić zróżnicowaniem i zwiększeniem ilości produkowanej żywności, stopniową poprawą warunków higienicznych oraz powszechną dostępnością masowo produkowanych ubrań.
POCZĄTKI RUCHU ROBOTNICZEGO
Organizowano strajki - czyli zbiorowe zaprzestawanie pracy. Niezadowolenie pracowników kierowane było także przeciwko maszynom, które były przyczyną ich bezrobocia. Niszczenie maszyn zapoczątkował Ludd i dlatego uczestników nazwano luddystami. Tworzono później związki zawodowe
1832r- reforma wyborcza Wlk. Brytanii, gdzie państwo podzielono na okręgi wyborcze. Prawa wyborcze utraciły miasteczka a zyskali przemysłowcy.
Czartyzm- nazwa ruchu pochodząca od dokumentu-karta ludu, która umożliwiała udział w obradach osobom niezależnym
Społeczne:
-narodziny proletariatu
-urbanizacja związana z masową migracją ludności ze wsi do miast
-postęp wiedzy medycznej i higieny-zmniejszenie zatrudnienia w rolnictwie
-zwiększenie w przemyśle (później w usługach)
-prawo pracy
-powstanie związków zawodowych
-narodziny ruchu robotniczego i ideologii socjalistycznej
-wzrost liczby ludności, przede wszystkim w miastach (migracja; zwiększony przyrost naturalny)
-zmiana struktury społeczeństwa z agrarnego, o przewadze ludności wiejskiej, na społeczeństwo przemysłowe, w którym przeważa ludność mieszkająca w miastach
-upadek znaczenia rzemieślników, chłopów oraz wielkich właścicieli ziemskich
-wzrost znaczenia nowej klasy robotników i burżuazji przemysłowej
-demokratyzacja społeczeństwa
-skoncentrowanie ludności w obrębie dużych miast
-nowe ruchy społeczne np. luddyści (tzw. burzyciele maszyn)
Ekonomiczno-gospodarcze:
- zwiększenie zapotrzebowania i dążenie do pozyskania tanich surowców oraz opanowania rynków zbytu
-zwiększenie wydobycia węgla i rud żelaza oraz produkcja stali
-zwiększenie uprawy bawełny, powstanie plantacji bawełny
- powstanie i rozwój kolei
-zastosowanie maszyn parowych w fabrykach, na statkach oraz na kolei
-szybszy rozwój miast północnej i północno-wschodniej Anglii (Manchester, Liverpool, Birmingham, Leeds, Sheffield, Bristol, Nottingham, Norwich, Hull, York, Exeter, Worcester)
-rozwój komunikacji miejskiej (np. tramwaje parowe zastąpiły tramwaje konne)
-rozwój transportu wodnego i żeglugi parowej
-mechanizacja rolnictwa
-powstanie okręgów przemysłowych (Black Country w Anglii, Zagłębie Ruhry w Niemczech, Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego)
-industrializacja, powstanie fabryk, kopalń, hut żelaza oraz zakładów metalowych i mechanicznych (rozwój i modernizacja zakładów przemysłowych).
-zanieczyszczenie środowiska
SOCJALIZM UTOPIJNY
Socjalizm utopijny-charakter utopijny
Socjalizm utopijny- tworzenie różnorakich wizji sprawiedliwego społeczeństwa; to miano określił Karol Marks; Socjalizm utopijny - ideologia mająca na celu zniesienie własności prywatnej jako źródła wyzysku i zamianę dotychczasowych stosunków wspólnotą majątkową i równością wszystkich obywateli.
Robert Owen-
jeden z pierwszych socjalistów, szkocki fabrykant,- polepszył warunki pracy i podniósł płacę.
Charles Fourier-
Francuz, propagował tworzenie zrzeszeń produkcyjnych zwanych falansterami .
Claude Henri Saint-Simon-
Francuz, uważał, że należy powołać bank centralny, który będzie kontrolował wszelki obrót towarowy i sprawiedliwie rozdzielał dobra.
ROMANTYZM
Epoka trwająca do połowy XIX wieku. Romantycy odrzucali wartości oświeceniowe- racjonalizm i klasycyzm, oraz tradycyjny podział literatury na rodzaje i gatunki. Postulowali twórczą oryginalność, kładli nacisk na uczuciowość człowieka i jego intuicję, Wprowadzali kult indywidualizmu.
Znani pisarze: George Byron( Giaura), Johan Wolfgang Goethe(Cierpienia młodego Wertera), Fryderyk Schiller( Zabójca).
Romantycy szukali inspiracji w średniowieczu. Interesowali się ludem.
Francois Chateaubriand-w poematach opiewał chrześcijaństwo i średniowiecze.
Wiktor Hugo- opowiadał się za republiką
Henryk Heine- przeciwnik konserwatyzmu i absolutyzmu
Aleksander Puszkin- rosyjski poeta, głoszący poglądy antycarskie
W obrazach romantyków przeważała tematyka związana z mistyką religijną, historią i baśniowym Wschodem.
Romantyczni pianiści:
Fryderyk Chopin(Polska) , Franciszek Liszt(Węgry), Robert Schumann(Niemcy).
KONGRES WIEDEŃSKI( 1814-1815)
Cele i zasady Kongresu:
a)Celem Kongresu było uporządkowanie granic w Europie po klęsce Napoleona i stworzenie nowego ładu, który zapewni Europie pokój. Nowy ład miał gwarantować to, że w przyszłości żadne państwo nie wzrośnie do takiej potęgi jak Francja w okresie napoleońskim i nie grozi suwerenności pozostałych państw europejskich.
b)Podejmowano decyzje zgodnie z przyjętymi zasadami:
- zasada legitymizmu- nienaruszalność praw dynastycznych- władza pochodzi od Boga, żaden poddany nie może więc jej pozbawić. Należy więc zwrócić tron tym, którzy utracili go na skutek rewolucji bądź wojen napoleońskich. Z tym wiązała się zasada restauracji .
-zasada restauracji- przywrócenie dawnych dynastii na trony.
-zasada równowagi europejskiej- żadne państwo nie mogło wybić się na hegemona- nie mogło uzyskać przewagi nad innymi. Miała zostać zachowana równowaga.
ORGANIZACJA KONGRESU
Kongres obradował w Wiedniu. Zostały na niego zaproszone wszystkie państwa, które walczyły z Napoleonem-łącznie 16. Na kongresie decydujące znaczenie miały mocarstwa : Anglia, Rosja, Austria i Prusy(tzw. Gruba czwórka). Ostatecznie o nowym podziale świata decydowało 5 państw do czwórki dołączono Francję. Kongres zgromadził 2 cesarzy(Austrii i Rosji), 4królów(pruski, duński, bawarski, witemberski), a do Wiednia przybyło ok 100,000 cudzoziemców. Alt końcowy podpisano 9.06.1815r
POSTANOWIENIA KONGRESU
1.Francja:
a)Miała powrócić do granic sprzed 1790r.
b)Tron przywrócono dynastii Burbonów(zasiadł na nim Ludwik XVIII)
c)Miała zwrócić zagrabione dzieła sztuki
d)Miała zapłacić wysoką kontrybucję
2.Szwajcaria-miała być państwem neutralnym złożonym z 22 kantonów
3.Sprawa niemiecka:
a)Państwa walczące u boku Napoleona zostały ukarane(zabrano im część ziem).
b)Prusy otrzymały część Saksonii, Pomorze Szwedzkie z wyspą Rugią oraz Westfalię i Nardenię.
c)Utrzymano podział Niemiec- rozwiązano Związek Reński a na jego miejsce powołano Związek Niemiecki pod przywództwem Austrii(luźny związek państw niemieckich)
4.Sprawa włoska:
a)Przywrócono Państwo Kościelne papieżowi
b)Austria otrzymała Wenecję, Lombardię oraz Dalmację
c)Modenę i Toskanię przywrócono poprzednim władcom
d)Parmę otrzymała żona Napoleona(córka cesarza Austrii)
5.Połączono Belgię, Holandię i Luksemburg tworząc Królestwo Niderlandów
6.Połączono Norwegię ze Szwecją
7.Uchwalono kodeks dyplomatyczny- m.in. powołano urząd ambasadora, a język francuski stał się językiem dyplomacji
8Wprowadzono zakaz handlu niewolnikami
ŚWIĘTE PRZYMIERZE
-sojusz Austrii, Prus i Rosji do którego przystąpiło łącznie 16 państw. Akt świętego przymierza głosił sojusz monarchów chrześcijańskich, którzy zobowiązują się udzielać sobie wzajemnej pomocy, rozstrzygać konflikty na drodze pokojowej. W rzeczywistości święte przymierze miało stać na straży porządku i ładu w europie. Świadczy o tym zasada interwencji, zgodnie z którą państwa te miały sobie udzielać wzajemnej pomocy, w tłumieniu ruchów wolnościowych i rewolucyjnych mogących zagrozić konserwatywnemu porządkowi.
DZIAŁALNOSĆ: tłumienie rewolucji w Neapolu (1820), Piemoncie (1821), Hiszpanii (1820 - 1822), Parmie, Modenie, Państwie Kościelnym (1831)
GRECKIE POWSTANIE 1821-1829
- powstanie Greków przeciwko władzy tureckiej. Filihelleni- członkowie tajnego stowarzyszenia niepodległościowego, w marcu 1821, powstanie objęło swym zasięgiem Peloponez, Wyspy Egejskie, środkową i północną Grecję. Rzeź Greków dokonana przez Turków w Konstantynopolu, na Krecie, Cyprze i Chios (1821) poruszyła opinię publiczną w Europie i spowodowały przychylny stosunek mocarstw do powstania greckiego.6 lipca 1827 Anglia, Francja i Rosja podpisały porozumienie w sprawie udzielenia pomocy wojskowej walczącej Grecji. Turcja zignorowała tę konwencję. W październiku 1827 doszło do bitwy morskiej pod Navarino, gdzie zjednoczone floty angielska, francuska i rosyjska zniszczyły flotę turecko-egipską. Po wojnie rosyjsko-tureckiej (1828-1829) i traktacie w Adrianopolu(1829) Grecja uzyskała autonomię, a konferencja londyńska (Rosja, Anglia, Francja, Turcja) 3 lutego 1830 przyznała Grecji pełną niepodległość
POWSTANIE DEKAMBRYSTÓW (26 XII 1825)
zostało stłumione w ciągu kilku godzin (26 XII 1825), nie wyszło poza Petersburg, dyktator powstania - książę Sergiusz Trubecki
przyczyny powstania dekabrystów:
-konserwatyzm i reakcjonizm cara Aleksandra I w ostatnich latach panowania (niechęć cara do reform politycznych i społecznych
- powstanie dwóch tajnych organizacji spiskowych (Związku Północnego: opowiadał się za zastąpieniem monarchii absolutnej monarchią konstytucyjną i Związku Południowego: opowiadał się za zniesieniem monarchii i wprowadzeniem republiki)
- zamiar spiskowców niedopuszczenia do tronu Mikołaja I po śmierci Aleksandra I skutki: zamknięcie zakonów, zawieszenie Konstytucji, emigrantom skonfiskowano ich majątki, wydanie statutu o prasie, który zaostrzył cenzurę.
REWOLUCJA LIPCOWA 1830 roku
we Francji, w wyniku której został obalony Karol X Burbon, a na tron zasiadł Ludwik Filip I. Rozpoczęła się od wydania 26 lipca przez króla Karola rozporządzenia na mocy którego zlikwidowana została wolność prasy, rozwiązano nowo wybraną Izbę Deputowanych i zmieniono ordynację wyborczą ograniczając w dużym stopniu elektorat. Król zyskał prawo do rządzenia za pomocą dekretów. Przeciwnicy Karola zaczęli wznosić w Paryżu barykady. Po pięciu dniach ciężkich walk ulicznych Karol musiał abdykować. Książę Orleanu Ludwik Filip otrzymał zaproszenie do przyjęcia godności „króla Francuzów” do 1830-48 w miejsce bardziej tradycyjnego tytułu „króla Francji”. Jego panowanie oznaczało zwycięstwo sił konstytucyjno-liberalnych nad rządami absolutystycznymi.
*wolnomularstwo- tajny między narodowy ruch powstały w XVIII w mający na celu moralne i społeczne doskonalenie człowieka.
*masoneria czyli powstawały loże masońskie w Anglii i Francji. skupiały ludzi różnych stanów. głosiły zasady braterstwa, pomocy, wzajemnego wspierania się. masonerii obawiało się papiestwo .
*ruch karbonariuszy (tzw. węglarze)we Włoszech- rewolucjoniści, którzy dążyli do zjednoczenia kraju. Burszowie w Niemczech- studenci kultywujący tradycje jedności kultury niemieckiej, chęć zjednoczenia.
ANGLIA
w 1837 r. objęła władzę królowa wiktoria do 1901r. -był to okres największej prosperity gospodarki angielskiej- rozwój przemysłu, kolonializmu. Stopniowe tracenie przez Hiszpanię i Portugalię posiadłości w Ameryce- wyzwolenie się Kolumbii, Wenezueli, Boliwii( Simon Bolivar),Argentyny, Brazylii.
WIOSNA LUDÓW(1848-49)
GENEZA:
ustalenia kongresu wiedeńskiego, które chciano zmienić, żądania wprowadzenia konstytucji, demokratyzacja parlamentu, zjednoczenie, czynniki narodościowe
PRZYCZYNY:
-ruchy liberalne- burżuazja i mieszczaństwo dążyło do uzyskania praw politycznych (głównie praw wyborczych), a także do wprowadzenia konstytucji, która ograniczałaby władze monarchy na rzecz parlamentu. Wysuwano postulaty zrównania obywateli w prawach i sprzeciwiano się istniejącemu prawodawstwu, które nadal chroniło system feudalny (Austria, Prusy). W Austrii i Prusach chciano również uwłaszczenia chłopów (nadania im ziemi na własność)
-ruchy narodowe- dążenie polaków, Czechów, Węgrów, Chorwatów i Włochów do odzyskania niepodległości lub choćby do zagwarantowania szerokiej autonomii (Austria) jednocześnie we Włoszech i Niemczech bardzo silne były trendy zjednoczeniowe -kryzys gospodarczy- w Austrii i w Niemczech kryzys związany z zarazą ziemniaczaną. Wzrost cen z powodu nieurodzaju zboża.
-rewolucja lutowa we Francji
SKUTKI WIOSNY LUDÓW:
-nie udało się zjednoczyć Niemiec i Włoch jednak proces zjednoczenia został rozpoczęty
-w krajach objętych wiosną ludów wprowadzono konstytucje nadane przez monarchów, które w części realizowały postulaty - np. utworzono parlamenty, zrównano w prawach ludność
- żadnemu z narodów nie udało się wybić na niepodległości, a Węgrzy i Polacy drogo zapłacili za swe dążenia - w Prusach i Austrii przeprowadzono uwłaszczenia chłopów, w Austrii zniesiono poddaństwo osobiste
PRZEBIEG
wiosna ludów objęła Francję, kraje Monarchii Habsburskiej, Włochy oraz państwa niemieckie.
*REWOLUCJA WE FRANCJI
- jej główną przyczyną był kryzys gospodarczy, powiększające się bezrobocie oraz nieudolne rządy Ludwika Filipa. Cześć mieszczaństwa domagała się obniżenia cenzusu majątkowego by uzyskać prawa polityczne. Rewolucja wybuchła w lutym 1848r w Paryżu. Król abdykował, a Francja stała się republiką. Wprowadzono powszechne prawo wyborcze, reforma systemu podatkowego. Rozwiązano Komisję Luksemburską następnie rozgorzał spór o warsztaty narodowe. W 1848 wybuch bunt robotników sprzeciwiających się zamknięciom warsztatów. zwany wydarzeniami czerwcowymi które zostały krwawo stłumione. W 1848 uchwalono nową konstytucje gwarantująca suwerenność ludu, wolność, równość i braterstwo. Najwyższą władze posiadało jednoizbowe Zgromadzenie Prawodawcze wybierane co 3 lata. Władza wykonawcza w rekach prezydenta na kadencji 4 letniej.
* WĘGRY
IV 1848 początek rewolucji węgierskiej pod hasłami powołania niezależnego rządu węgierskiego i swobód narodowych (przywódcy: m.in. Ludwik Kossuth, Józef Bem)V 1848 cesarz nadaje krajowi nową konstytucję (nie obejmowała ziem włoskich oraz Węgier) - zwiększenie znaczenia ciał ustawodawczych, wprowadzenie swobód obywatelskich 1849 detronizacja Habsburgów i nadanie niepodległości kraju, 1849 Lajos Kossuth obejmuje władzę na Węgrzech;
*PRUSY I PAŃSTWA NIEMIECKIE
w marcu 1848 wybuchło powstanie w Berlinie. Król fryderyk Wilhelm 4 zniósł cenzurę i zwołał sejm, ogłoszono amnestię dla więźniów politycznych. Król zgodził się na zwołanie zgromadzenia narodowego, które miało uchwalić konstytucję. Na jesienie 1848 władze w Prusach przejął rząd konserwatywny, który opanował sytuację. Król fryderyk Wilhelm 4 zdecydował się nadać konstytucję, na mocy której wprowadzono równość obywateli wobec prawa, wolność prasy i stowarzyszeń oraz wolność wyznania;Powołano2 izbowy parlament(sejm pruski) król zachował dla siebie prawo veta wobec uchwał sejmu i prawo wydawania rozporządzeń, był również zwierzchnikiem armii. Pozostałych państwach niemieckich szczególny nacisk położono na zjednoczenie Niemiec. Powołano parlament frankfurcki, który miał opracować konstytucję. Została ona uchwalona w 1849r. Koronę cesarska oferowano królowi Prus, który jej nie przyjął. Wybuchło powstanie w obronie konstytucji, zostało stłumione a parlament rozwiązano.
*WŁOCHY
rewolucja we Włoszech była ściśle związana z chęcią zjednoczenia Włoch i wyzwolenia północnych Włoch spod wpływów Austrii. W marcu 1848 wybuchło powstanie w Lombardii i Wenecji, które były częścią monarchii Habsburgów. Również i w państwie kościelnym ludność domagała się zniesienia władzy świeckiej papieża i utworzenia republiki rzymskiej. Na początku 1849 rprzeciwko Austrii wystąpił król Sardynii Albert który chciał doprowadzić do zjednoczenia Włoch. Powstanie w e Włoszech zostało spacyfikowane przez Austriaków, Sardynia przegrała wojnę, a Albert abdykował na rzecz swojego syna Wiktora Emanuela. Nie doszło do zjednoczenia Włoch.
CZEGO PRAGNELI?
a)Francja-poszanowanie konstytucji
b)Państwa włoskie- konstytucji, zjednoczenia Włoch
c) Państwa niemieckie-zjednoczenie Niemiec (idea wielkich (z Austrią) i małych Niemiec), wprowadzenie konstytucji w królestwie pruskim
POLSKA
1823-uwłaszczenie chłopów
1818-Rzeczpospolita Krakowska otrzymała własną konstytucję
1830-1831-powstanie listopadowe
29-30 XI 1830- atak na Belweder (S. Goszczyński) w celu zabicia księcia Konstantego
SPRAWA POLSKA NA KONGRESIE WIEDEŃSKIM
Zgodnie z zasadą restauracji Księstwo Warszawskie jako państwo powstałe w wyniku działań Napoleona należało zlikwidować i przywrócić granice z 1795 r. Doceniając dużą wartość bojową polskiego wojska car Aleksander I chciał utrzymać państwo polskie, ale pod swoim berłem. Chcąc uzyskać poparcie Polaków, zadeklarował nadanie państwu liberalnej konstytucji. Większość byłego Księstwa Warszawskiego przypadła Aleksandrowi I. Terytorium to jako Królestwo Polskie zdecydowano związać z Rosją unią personalną. Całej ludności polskiej obiecano „reprezentację i urządzenia narodowe", co miało oznaczać poszanowanie polskiej autonomii przez państwa zaborcze.
Postanowienia kongresu wiedeńskiego w sprawie ziem Księstwa Warszawskiego:
-terytorium Królestwa Polskiego podlegało zależności Rosji
-Wielkie Księstwo Poznanskie to zależność Prus
-Rzeczpospolita Krakowska to zależność od Prus,Austrii i Rosji
WIELKIE KSIĘSTWO POZNAŃSKIE
Prusy utworzyły Wielkie Księstwo Poznańskie. Władzę króla pruskiego reprezentował w Księstwie namiestnik. Jako pierwszy funkcję tę pełnił książę Antoni Radziwiłł. Powstał również sejmik prowincjonalny. Władza Radziwiłła była niewielka, ograniczona przez kompetencje pruskich urzędników. Chłopi od czasów wprowadzenia Kodeksu cywilnego Napoleona w Księstwie Warszawskim byli wolni, ale nie posiadali ziemi na własność( UWŁASZCZENIE CHŁOPÓW). Prusacy utrzymali akt nadania chłopom wolności osobistej, a także zapoczątkowali uwłaszczenie. W Prusach dekret o uwłaszczeniu chłopów, zwany regulacją, został wydany w 1811 r. Uwłaszczenie chłopów w Wielkim Księstwie Poznańskim zostało przeprowadzone na mocy ustawy regulacyjnej wydanej w 1823 r. Wielkopolska zaczęła przekształcać się w rolnicze zaplecze Prus.
RZECZPOSPOLITA KRAKOWSKA
Kraków uzyskał status wolnego miasta, suwerennego i neutralnego. W 1818 r. otrzymało ono własną konstytucję, zachowującą odziedziczoną po Księstwie Warszawskim zasadę wolności osobistej i równości obywateli wobec prawa. W Wolnym Mieście Krakowie władzę wykonawczą sprawował Senat Rządzący, a organem ustawodawczo - kontrolnym, jednak pozbawionym inicjatywy ustawodawczej, było Zgromadzenie Reprezentantów. W rzeczywistości władza znajdowała się w rękach rezydentów, czyli przedstawicieli trzech mocarstw zaborczych.
KRÓLESTWO POLSKIE
-Królestwo Polskie (Królestwo kongresowe, Kongresówka) utworzono na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego z terenów Księstwa Warszawskiego okrojonych z Poznańskiego, Bydgoskiego i Krakowa, poszerzonych o okręg krakowki.
-Do Powstania listopadowego ustrój Królestwa Polskiego określała oktrojowana przez cara Konstytucja Królestwa Polskiego. Królestwo było połączone z Rosją unią personalną. Królestwo nie miało możliwości prowadzenia odrębnej polityki zagranicznej.
-Królestwo postadało sejm, rząd i armię na której czele stał wielki książę Konstanty, mający do 1830 r dominujący wpływ na rządy.
-W proteście przeciw łamaniu konstytucji Królestwa w 1830r- wybuchło powstanie listopadowe.
Po upadku powstania Królestwo na mocy Statutu Organicznego utraciło odrębność i stało się integralną częścią cesarstwa rosyjskiego
-Po klęsce powstania styczniowego zlikwidowano ostatecznie odrębność Królestwa Polskiego, a w oficjalnym nazewnictwie nazwę „Królestwo Polskie” zastąpiono określeniem Kraj Przywiślański
-W 1866 r. dokonano nowego podziału administracyjnego dostosowującego do systemu wewnątrzrosyjskiego-wprowadzono podział na gubernie: warszawską, płocką, kaliską, piotrkowską, kielecką, radomska, lubelską, siedlecką, łomżyńską i suwalską. W 1874- funkcja namiestnika została zastąpiona urzędem generała-gubernatorem, a ludność poddano intensywnej rusyfikacji
USTRÓJ KRÓLESTWA POLSKIEGO
Ustrojem była monarchia konstytucyjna- rządzi monarcha w oparciu o konstytucje i zagwarantowane w niej prawa (teoretycznie).
Car Rosji, na mocy konstytucji nadanej Królestwu 27 listopada 1815r mial byc jednoczesnie krolem Polski (unia personalna z Rosją).
Kompetencje monarchy:
-zwierzchnictwo nad silami zbrojnymi
-polityka zagraniczna
-prawo veta dla sejmowych uchwał
-mianowanie wyższych urzędników.
W imieniu monarchy w Królestwie Polskim działal powołany przez niego namiestnik.
Przykłady łamania konstytucji Królestwa Polskiego z 1815r.
Przykładem łamania praw przez cara było
-nieregularne zwoływanie sejmu,
-wprowadzenie cenzury,
-prześladowania Polaków.
Kaliszanie:to politycy ziemiańscy w Królestwie .Pochodzili głównie z województwa kaliskiego(stąd nazwa).Byli opozycja sejmową broniącą konstytucji i autonomi Królestwa .
OPOZYCJA LEGALNA W KRÓLESTWIE POLSKIM
Opozycja legalna czyli jawna działała w sejmie.Domagali sie poszanowania praw i swobód Polakow.W ten sposób zaczęła wyrażać w sejmie sprzeciw 10 osobowa grupa posłów nazywana ,,kaliszanami,,Przewodzili temu działaniu bracia Wincenty i Bonawentura Niemojowscy .Protestowali przeciwko samowoli carskich urzedników i domagali si pełnego przestrzegania konstytucji.W odpowiedzi na to car przez 5 lat nie zwoływał sejmu.W roku 1825 zakazał jawności obrad sejmu,a przywódców ,,kaliszan,, odsunięto całkowicie od działalności publicznej.
OPOZYCJA NIELEGALNA W KRÓLESTWIE POLSKIM
Widząc nieskuteczność opozycyjnych działań legalnych ,zaczęto zakładać opozycyjne tajne związki.Taka opozycja pojawiała się wśród stydentów i żołnierzy. Najważniejszą organizację spiskową założył Walerian Łukasiński. Było to Towarzystwo Patriotyczne. W 1822 roku policja wpadała na ich trop. Nastapiły aresztowania,a Łukasiński został skazany na 9 lat więzienia. Pod koniec 1828 roku zawiązano spisek młodzieży i wykładowców w warszawskiej Szkole Podchorążych.Na czele organizacji stanął Piotr Wysocki.Jak widać opozycja nielegalna dążyła do zbrojnego powstania i przygotowania narodu do walki o niepodległość.
POWSTANIE LISTOPADOWE
Przyczyny:
a)pośrednie:
* tłumienie przez carskie władze przejawów opozycji w sejmie i życiu publicznym
* łamanie przez cara zasad konstytucji Królestwa Polskiego
* gotowość odzyskania niepodległości Polski,
* sytuacja polityczna, ekonomiczna i społeczna w kraju,
* prześladowania Polaków, głównie chłopów,
* złamanie naszej konstytucji przez zaborców, to znaczy Rosję, Austrię i Prusy,
* surowa, nieludzka dyscyplina w armii, wprowadzona przez Wielkiego Księcia Konstantego
* międzynarodowa sytuacja, liczne powstania i rewolucje (m.in. odzyskanie wolności przez Greków, wojna rosyjsko-turecka w 1829 roku, rewolucja francuska w 1830 r., powstanie narodowe Belgii przeciw Holandii).
b)bezpośrednie
* spisek przeciw Wielkiemu Księciu Konstantemu, który był bratem cara Mikołaja I-ego,
* zamiar wysłania wojska do Francji i Belgi.
Skutki:
-liczne aresztowania o zsyłanie powstańców na Syberię
-zniesienie konstytucji z 1815r
-likwidacja autonomii Królestwa Polskiego
-nasilenie polityki rusyfikacyjnej
-emigracja znacznej cześci uczestników powstania (Wielka Emigracja)
Przebieg:
*29-30 XI 1830- noc listopadowa: wystąpienie członków spisku podchorążych w Szkole Podchorążych, atak na Belweder (S. Goszczyński) w celu zabicia księcia Konstantego, który zdążył zbiec
*XII 1830-II 1831- okres sprawowania funkcji dyktatora powstania przez gen. J.Chłopickiego
*25 I 1931- ogłoszenie przez sejm detronizacji cara Mikołaja I
*powołanie przez Sejm pięcioosobowego Rządu Narodowego, kierowanego przez Adama Czartoryskiego. Walkę z 115-tysięczną armią rosyjską pod dowództwem I. Dybicza( poźniej I.Paskiewicza) prowadziła regularna armia Królestwa Polskiego.
*II 1831-VIII 1831- okres sprawowania funkcji dyktatora powstania przez gen.J.Skrzyneckiego
*II 1931- zwycięstwo powstańców pod Stoczkiem( gen. Dwernicki) i nierozstrzygnięte starcie pod Grochowem( gen. J.Chłopicki)
*III 1831-zwycięstwo powstańców pod Dębem Wielkim (gen. I. Prądzyński)
*IV 1831- zwycięstwo powstańców pod Iganiami (gen. Prądzyński)
*V 1831- klęska wojsk polskich pod Ostrołęką (gen. J.Skrzynecki, gen. J.Bem)
*VIII 1831-IX 1831- okres sprawowania funkcji dyktatora powstania przez gen. J.Krukowieckiego
*8 IX 1813- kapitulacja Warszawy
Przywódcy powstania listopadowego:
-Józef Chłopicki,
-an Skrzynecki,
-Henryk Dembiński,
-Michał Radziwił
-Ignacy Prądzyński,
-Kazimierz Małachowski.
WIELKA EMIGRACJA
definicja:
Emigrację polityczną po upadku powstania listopadowego w 1831 r. nazwano Wielką ze względu na jej szczególną rolę polityczną i kulturową w dziejach narodu polskiego. Emigrantami w tym okresie byli: Chopin; Zygmunt Krasiński; Adam Mickiewicz; Norwid; Juliusz Słowacki.
UGRUPOWANIA WIELKIEJ EMIGRACJI
a)HOTEL LAMBERT:
przyszła Polska miała być monarchią konstytucyjną ,która odzyska wolność w wyniku wojen mocarstw a nie powstania
Hotel Lambert jest potoczną nazwą umiarkowanie zachowawczego nurtu Wielkiej Emigracji założonego w Paryżu po 1831r przez A.J. Czartoryskiego
Ugrupowanie widziało szansę na odzyskanie niepodległości w wojnie europejskiej i pomocy mocarstw zachodnich, Przy spełnieniu tych warunków możliwe byłoby przeprowadzenie powstania zbrojnego
HL planował przywrócanie granic RP do stanu przedrozbiorowego, lecz za punkt wyjścia uznawano Królestwo Kongresowe.
Wolna Polska miała być monarchią konstytucyjną tworzoną wg zasad zawartych z Konstytucji z 1815r
W kwestiach społecznych opowiadał się za zniesieniem pańszczyzny i uwałszczneiem chłopów za pełnym odszkodowaniem bdla dawnych właścicieli.
Działalność HL trawała do 1870ra prócz polityki obejmowała także działalność dobroczynną i sprawowanie patronatu nad działalnością naukową, oświatową i artystyczną.
b)TOWARZYSTWO DEMOKRATYCZNE POLSKI(1832-1864):
uważali,ze Polska odzyska niepodległość własnymi siłami. Chcieli zniesienia pańszczyzny i uwłaszczenia chłopów
Utworzone w Paryżu w 1832r w środowisku inteligenckim i drobnoszlacheckim (W/ Darasz, W. Hetman, T.Krępowiecki, S. Worcell)Towarzystko istniało do 1864
Pierwszy zaryz programu w Małym Manifeście(1832): potępiało przywódców powstania listopadowego, domagano się zniesienia przywilejów stanowych, postulowano zniesienie poddaństwa chłopów
W 1836 w Poitiers ogłoszono Wielki Manifest, w którym głoszono konieczność wspólnej, ogólnonarodowej walki o niepodległość Polski („Wszystko dla ludu, wszystko przez lud”.)równość ludzi wobec prawa, konieczność przeprowadzenia uwłaszczenia chłopów
Od 1836 TFP kierował organ nazwany Centralizacją.
c)GROMADY LIDU POLSKIEGO( Lud Polski):
chcieli likwidacji przywilejów i zniesienia własności prywatnej.
Organizacja powstała w 1835 r w Wielkiej Brytanii poprzez wystąpienie tamtejszego oddziału TDP. Istaniała do 1846. Organizację tworzyły oddziały nazywane gromadami.
Lud głosił radykalne hasła: równości społecznej i likwidacji W odpowiedzi własności prywatnej
Ze względu na swój program Lud Polski pozostawał w bliskich relacjach z brytyjskimi czartystami
Przywódcami LP byli: T.Kręowiecki, Z. Świętosławski, S. Worcell
d)KOMITET NARODOWY POLSKI
Organizacja założona w 1831 r w Paryży przez Joachima Lelewela. Komitet reprezentował średnią szlachtę i inteligencję.
Program miał charakter antymonarchiczny, nawoływał do wprowadzenia w Polsce ustroju republikańskiego
KNP uważał, że odzyskanie niepodległości przez Polskę może się odbyć dzięki wspólnej pracy z międzynarodowymi organizacjami rewolucyjnymi.
W kwestiach społ. KNP głosił konieczność zniesienia pańszczyzny i uwłaszczenia chłopów za odszkodowaniem.
EMISARIUSZ - wysłannik polityczny (najczęściej tajny), badający sytuację, jaka ma miejsce w danym obszarze.
MESJANIZM- pogląd historiozoficzny przypisujący jednostkom lub narodom szczególne posłannictwo wobec ludzkości i historii» «w Polsce w pierwszej połowie XIX w.: pogląd przypisujący zależnemu od trzech zaborców narodowi polskiemu rolę Mesjasza narodów, który poprzez swoje cierpienia zbawi całą ludzkość»
POWSTANIE KRAKOWSKIE I RABACJA GALICYJSKA
Przyczyny
a)Powstanie krakowskie (1846)
-dążenie Polaków do odzyskania niepodległości i rozwój ruchu spiskowego w Galicji
-aresztowania spiskowców w zaborze pruskim i rosyjskim
b) Rabacja galicyjska (1846)
-wzrost ciężarów feudalnych
-antyszlachecka propaganda austriacka prowadzona we wsiach galicyjskich
Skutki
-wcielenie Wolnego Miasta Krakowa do Austrii
-aresztowania i konfiskaty majątków uczestników powstania krakowskiego
-nasilenie germanizacji w Galicji
-zniszczenie ok. 500 dworów szlacheckich przez chłopów i wymordowanie 1000-3000 mieszkańców
-pogłębienie niechęci między szlachtą i chłopstwem.
Rabacja galicyjska 1846 r to powstanie chłopskie w Galicji, sprowokowane przez władze austriackie ,by uniemożliwić szlachcie działania narodowowyzwoleńcze.
Przebieg
18 II 1846- nieudany atak powstańców na Tarnów i wkrocznie wojska austriackiego do Krakowa (Wolne miasto Kraków)
18 II 1846- początek antyszlacheckiego powstania chłopskiego (rabacja) na czele którego stanął Jakub Szela
20/21 II 18460 utworzenie w Wolnym Miescie Krakowie w ramach palowanego trójzaborowego powstania Rządu Narodowego Rzeczpospolitej Polskiej (J. Tyssowski, L.Gorzkowski i A.Grzegorzewki). rząd wydał manifest, który m.in. znosił różnice, przywileje stanowe i wszelkie powinności chłopskie (też pańszczyznę), zapowiadał nadanie ziemi bezrolnym chłopom; wzywał wszystkich Polsków do walki o niepodległość. Dyktatorem powstania ogłosił się J.Tyssowski
22 II 1846- opuszczenie Krakowa przez garnizon austriacki
26 II 1846- klęska powstańże pod Gdowem (A. Suchorzewski)
27 II 1846- śmierć od kul austriackich E. Dembowskiego (sekretarza dyktatora Tyssowskiego) podczas procesji mającej nawiązac kontakt z chłopami podburzonymi przez władze austriackie przeciwko szlachcie
2 III 1846- złożenie władzy przez dyktatora Tyssowskiego
4 II 1846- ewakuacja Tyssowekiego wraz z oddziałem do Prus
16 XI 1846- wcielenie RP Krakowskiej do Austrii
POWSTANIE KRAKOWSKIE TAK SZYBKO UPADŁO PONIEWAŻ BYŁO:
-źle przygotowane
-brak stałej armi
-słaba agitacja wśród chłopów
-rabacja galicyjska
-wykorzystanie przez Austriaków konfliktów pomiędzy szlachtą, a chłopami
DLACZEGO WŁAŚNIE NA TERENACH RZECZPOSPOLITEJ KRAKOWSKIEJ?
Właśnie tam zaborcy nie rozprawiali się surowo ze spiskowcami, dlatego, że bali się iż w każdej chwili dojdzie do powstania, a to zmusiłoby do utraty władzy nad Krakowem. Tam był dobrze rozwinięty ruch spiskowy m.in. Stowarzyszenie Ludu Polskiego. Ponadto uwazano, że w Krakowie wystarczy przywilejów, by się przyłączyli do walki natychmiastowo i jednomyślnie
JAKUB SZELA
(1787-1866), przywódca powstania chłopskiego w 1846 w Galicji Zachodniej, zwanego także rabacją galicyjską. Syn chłopa-zagrodnika ze Smarzowy koło Jasła, przez ponad 20 lat reprezentował interesy wsi w sporze z dziedzicami Boguszami. 1846, po wybuchu buntu chłopskiego, stanął na czele okolicznych chłopów, napadając i rabując dwory szlacheckie w powiatach tarnowskim i jasielskim.
WIOSNA LUDÓW
POWSTANIE WIELKOPOLSKIE 1848 R.
Powstanie wielkopolskie 1848, organizowane w Wielkopolsce w związku z ogólnopolskimi przygotowaniami do powstania narodowego. Na wieść o berlińskiej rewolucji marcowej utworzono w Poznaniu 20 III 1848 Komitet Narodowy, który sprzeciwił się projektowi bezpośredniego wcielenia części Poznańskiego do Prus. Zorganizowano wojsko powstańcze na czele z L. Mierosławskim.
11 IV 1848 Komitet podpisał jarosławiecką konwencję przewidującą rozwiązanie większości oddziałów powstańczych w zamian za autonomię części Poznańskiego. Prusacy nie dotrzymali umowy i zaatakowali powstańców. Mimo zwycięstw strony polskiej pod Miłosławiem, Wrześnią i Sokołowem wojska powstańcze uległy rozprzężeniu, co doprowadziło do podpisania 9 V 1848 umowy kapitulacyjnej..
MIEROSŁAWSKI LUDWIK (1814-1878),
Uczestnik powstania listopadowego, po jego upadku przebywał we Francji. Zwolennik szlacheckiej demokracji. Członek i założyciel Towarzystwa Demokratycznego Polskiego.Był dowódcą powstania 1848 w Wielkopolsce (powstanie wielkopolskie) oraz 1849 na Sycylii i w Badenii..
POLACY W PRUSACH
W połowie XIX w. wzrosła polska świadomość narodowa na obszarach włączonych do Prus jeszcze w wyniku pierwszego rozbioru, czyli na Pomorzu Gdańskim, Warmii i Mazurach. Pastor Krzysztof Mrongowiusz wykładał język polski w Królewcu i Gdańsku, zajmował się również folklorem i gwarą Kaszubów i Mazurów. W obronie języka polskiego w szkołach mazurskich występował Gustaw Gizewiusz, pastor z Ostródy, współzałożyciel polskiego pisemka „Przyjaciel Ludu Łęcki". Na Śląsku, oderwanym od Polski jeszcze w XIV w., polską świadomość narodową próbował pobudzić wiejski nauczyciel Józef Lompa.
WIOSNA LUDÓW W GALICJI
W Galicji na wieść o wybuchu rewolucji w Wiedniu doszło do zamieszek o charakterze narodowym w Krakowie i we Lwowie. Na czele krakowskiego Komitetu Narodowego stanął przybyły z emigracji Wiktor Heltman, a we Lwowie Franciszek Smolka. Austriacki gubernator w Galicji Franz Stadion, aby nie dopuścić do udziału chłopów w powstaniu, ogłosił bez porozumienia z Wiedniem dekret o zniesieniu pańszczyzny. Wojska cesarskie były zdecydowanie silniejsze i po kilku dniach opanowały sytuację. Komitet został rozwiązany, a emigranci musieli opuścić Galicję. Polski ruch narodowy w Galicji był słaby i został stłumiony, ale przyniósł trwałe efekty - likwidację pańszczyzny, uwłaszczenie chłopów oraz ożywienie polityczne zaboru.
POLACY W REWOLUCJACH EUROPEJSKICH
Środowiska emigracyjne przyjęły wybuch wiosny ludów z entuzjazmem.
a)Włochy: W Rzymie Adam Mickiewicz utworzył legion, który brał udział w wystąpieniach rewolucyjnych m.in. w Genui, a później bronił Rzymu przed oddziałami francuskimi.
b)Królestwo Sardynii-Polacy uczestniczyli też w walce Królestwa Sardynii z Austriakami, a w 1849 r. gen. Wojciech Chrzanowski został naczelnym wodzem sił sardyńskich. Dowodzona przez niego armia przegrała jednak decydujące starcie pod Novarą. Niepowodzeniem zakończyła się walka rewolucyjnej armii sycylijskiej, dowodzonej przez Mierosławskiego, z siłami neapolitańskimi. Na przykład Drezna bronił Wiktor Heltman, a rewolucyjną armią w Nadrenii dowodził przybyły z Sycylii Mierosławski.
c)Węgry Polacy najliczniej poparli powstanie węgierskie. Lajos Kossuth zgodził się na utworzenie polskiego legionu. Na jego czele stanął Józef Wysocki, członek TDP.
d) Austria Gen. Józef Bem, bohater walk w obronie rewolucji w Wiedniu, w listopadzie 1848 r. objął dowództwo wojsk powstańczych w Siedmiogrodzie. Powstanie upadło, a resztki polskiego legionu, łącznie z Dembińskim i Bemem, schroniły się w Turcji.
CHRZANOWSKI WOJCIECH (1793-1861)
Polski generał, szef Sztabu Głównego wojsk polskich w powstaniu listopadowym. Zwycięzca bitwy podDębem Wielkim, uczestnik walk pod Kockiem, Lubartowem i Zamościem. Zwolennik pertraktacji z carem. Po upadku powstania wyjechał do Galicji, następnie emigrował do Francji i Turcji. Współtwórca i inicjator wydania wielkiej mapy Polski (1859)
.JÓZEF BEM (1794-1850),
Polski generał, artylerzysta. Brał udział w kampanii francusko-rosyjskiej 1812-1813. Po klęsce Napoleona służył w wojsku Królestwa Polskiego. Członek Wolnomularstwa Narodowego.
W powstaniu listopadowym dał się poznać jako odważny dowódca, umiejący wykorzystać artylerię na polu walki. Walczył m.in. pod Iganiami,Ostrołęką i w obronie Warszawy. Po upadku powstania - na emigracji we Francji. Związany z obozem Hotel Lambert. W okresie Wiosny Ludów kierował obroną rewolucyjnegoWiednia (październik 1848), dowodził w Siedmiogrodzie i Banacie wojskami węgierskimi.
JÓZEF WYSOCKI
generał, działacz niepodległościowy, pisarz wojskowy. Od 1828 w wojsku Królestwa Polskiego. Uczestnik powstania listopadowego 1830-1831, następnie na emigracji we Francji, członek Centralizacji Towarzystwa Demokratycznego Polskiego.
W okresie Wiosny Ludów 1848 emisariusz Centralizacji w Polsce, później wysłany na Węgry, gdzie w 1848 sformował Legion Polski, którym dowodził do końca powstania węgierskiego (1849)
HISTORIA POWSZECHNA:
1807-pierwszy rejs statku parowego „Clermont”
1836-opatentowanie śruby okrętowej
1814-zbudowanie lokomotywy zdolnej ciągnąć ciężar 30 ton przez George'a Stephensona
1825-otwarcie pierwszej regularnej linii kolejowej w Wielkiej Brytanii
1844-powstanie tkaczy śląskich
1824-wprowadzenie ustawy znoszącej zakaz zrzeszania się robotników i legalizującej ich stowarzyszenia
1832-przeforsowanie reformy wyborczej przez rząd Wigów
1837-opracowanie przez Londyńskie Stowarzyszenie Robotników programu w którym żądano m.in. corocznych tajnych wyborów do parlamentu i przyznania parlamentarzystom pensji
1833-powołanie pierwszych inspekcji fabrycznych
1848-ustanowienie maksymalnej długości dnia roboczego dla kobiet i dzieci w wymiarze 10 godzin
IX.1814-VI.1815-międzynarodowy kongres w Wiedniu
1814-zawarcie pokoju przez Francję w Paryżu
1815- masowe poparcie Napoleona przez Francuzów
XI.1815-zawarcie II pokoju paryskiego
1815-spisanie Aktu końcowego
1815-złożenie Aktu końcowego w wiedeńskim archiwum
IX.1815-utworzenie sojuszu Rosji, Austrii i Prus
1820-kongres mocarstw w Opawie
1830-wybuch rewolucji we Francji
1811-wydanie dekretu o uwłaszczeniu chłopów w Prusach
1817-największy protest Ruchu narodowego
1815-1830-rozpowszechnienie karbonaryzmu w wielu krajach Europy
1820-1821-rewolucja w Królestwie Obojga Sycylii (węglarze)
1821- rewolucja w Piemoncie (węglarze)
1831-wystąpienia w Parmie, Modenie i Państwie Kościelnym (węglarze)
1820-wywołanie rewolucji w Hiszpanii (węglarze)
1834-powołanie Młodej Europy w Bernie
1821- grecka batalia o niepodległość
1827-klęska floty tureckiej w bitwie z flotą brytyjską w zatoce Navarino
1828-zaatakowanie Turcji przez wojska rosyjskie pod dowództwem Iwana Dybicza
1827-zawarcie pokoju między Rosją a Turcją w Adrianopolu
1830-koferencja w Londynie (temat o dalszych losach Grecji)
1821- powstanie grup spiskowych -Towarzystwa Północnego i Towarzystwa Południowego, głoszących hasła równości wobec prawa oraz postulujących demokratyzację stosunków wewnętrznych
14.XII.1825- wybuch powstania dekabrystów
1825-1855-rządy Mikołaja I(Rosja)
1814-1824-rządy Ludwika XVIII(Francja)
1814-powrót Ludwika XVIII do Paryża
1824-1830-rządy Karola X(Francja)
1830-rozwiązanie Izby Deputowanych przez Karola X, wprowadzenie cenzury prewencyjnej i nowego prawa wyborczego
27-29.VII.1830-rewolucja lipcowa
1830-1848-rządy Ludwika Filipa(Francja)
1760-1820-rządy Jerzego III (Wielka Brytania)
1820-1830-rządy Jerzego IV (Wielka Brytania)
1830-1837-rządy Wilhelma IV (Wielka Brytania)
1832- przeprowadzenie reformy wyborczej
1837-1901-rządy 18-letniej Wiktorii (Wielka Brytania)
1808-zajęcie Hiszpanii przez Napoleona
1848-1849- fala manifestacji i zbrojnych zamieszek w niemal całej Europie-Wiosna Ludów
1846-1847-kryzys ekonomiczny
22-24.II.1848- rewolucja lutowa
1848- bunt robotników-wydarzenia czerwcowe
1848-uchwalenie nowej konstytucji przez Zgromadzenie Konstytucyjne Francji-najwyższa władza należy do Zgromadzenia Prawodawczego; władza wykonawcza-prezydent
XII.1851-zamach stanu dokonany przez Ludwika Napoleona; rozwiązanie Zgromadzenia Prawodawczego
2.XII.1852-ogłoszenie Ludwika Napoleona cesarzem Francuzów, Napoleonem III
III.1848-zamieszki w Wiedniu
V.1848-rozpoczęcie obrad Ogólnoniemieckiego Zgromadzenia Narodowego, zwołanego we Frankfurcie
III.1849-uchwalenie demokratycznej konstytucji przyszłych Niemiec; zwyciężyła koncepcja „małych Niemiec”
1849-koniec parlamentu frankfurckiego
1848-zażądanie autonomii przez Węgrów
IX.1848-wystąpienie Chorwatów przeciwko Węgrom
IV.1849-ogłoszenie detronizacji Habsburgów i niepodległości kraju przez sejm węgierski
V.1849-armia carska wkroczyła na ziemie węgierskie
VIII.1849-stłumienie powstania (powyżej)
VII.1848-bitwa pod Custozą; rozejm
III.1849-bitwa pod Novarą
VII.1849-opanowanie Rzymu przez wojska francuskie
HISTORIA POLSKI:
1814/1815-apogeum konfliktu związanego ze sprawą polską
1815-odcięcie Księstwa od Królestwa Polskiego przez granicę celną
1824-rozpoczęcie zamykania polskich szkół
1823-wydanie ustawy regulacyjnej o uwłaszczeniu chłopów (Wielkie Księstwo Poznańskie)
1818-otrzymanie własnej konstytucji przez Kraków, zachowującej zasadę wolności osobistej i równości obywateli wobec prawa
27.XI.1815-nadanie konstytucji Królestwu Polskiemu przez cara Aleksandra
1825-powołanie Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego
1807-od tej pory chłopi posiadają wolność osobistą
1828-utworzenie Banku Polskiego
1820-otrzymanie dymisji przez ministra wyznań i oświaty Stanisława Kostka Potockiego
1819- zlikwidowanie pism głoszących hasła opozycyjne
1817- założenie Towarzystwa Filomatów w Wilnie
1819- założenie Wolnomularstwa Narodowego z inicjatywy Waleriana Łukasińskiego
1820-rozwiązanie Wolnomularstwa Narodowego
1821-utworzenie Towarzystwa Patriotycznego przez Waleriana Łukasińskiego
1868-śmierć Waleriana Łukasińskiego
1828-powstanie kolejnej tajnej organizacji przez Piotra Wysockiego
29.XI.1830-wybuch powstania listopadowego
3.XII.1830-uznanie się grupy polityków z Rady Administracyjnej za Rząd Tymczasowy
5.XII.1830- ogłoszenie dyktatorem Józefa Chłopickiego
25.I.1831-zorganizowanie manifestacji ku czci dekabrystów przez Towarzystwo Patriotyczne
II.1831-wkroczenie do Królestwa Polskiego wojsk rosyjskich
14.II.1831-bitwa pod Stoczkiem
25.II.1831-bitwa pod Grochowem
31.III.1831-bitwa pod Wawrem
1.IV.1831-bitwa pod Dębem Wielkim
10.IV.1831-bitwa pod Iganiami
26.V.1831-bitwa pod Ostrołęką
VII.1831-Iwan Paskiewicz przeprawił się przez Wisłę do Warszawy
15.VIII.1831-zamieszki w Warszawie
6.IX.1831-rozpoczęcie szturmu na Warszawę przez Rosję
Koniec 1831-upadek powstania
XII.1831-utworzenie Komitetu Narodowego Polskiego
III.1832-założenie Towarzystwa Demokratycznego Polskiego
1836-ogłoszenie Wielkiego Manifestu przez Wiktora Heltmana w Poitiers
1843- obóz Czartoryskiego zaczęto nazywać Hotelem Lambert
1835-utworzenie Gromad Ludu Polskiego w Wielkiej Brytanii na czele z Tadeuszem Krępowieckim, Stanisławem Worcelem i Zenonem Świętosławskim
1833- założenie Księgarni Polskiej
1832- założenie Towarzystwa Literackiego Polskiego w Paryżu z inicjatywy Hotelu Lambert
1854-przekształcenie Towarzystwa Literackiego Polskiego w Towarzystwo Historyczno-Literackie
1839-założenie Biblioteki Polskiej w Paryżu
1832-ufundowanie Towarzystwa Naukowej Pomocy
1832- nadanie nowej ustawy zasadniczej - Statutu Organicznego przez Mikołaja I
1831-1856-rządy Iwana Paskiewicza (noc paskiewiczowska)
1830-zlikwidowanie urzędu namiestnika, w miejsce którego ustanowione naczelnego prezesa
1800- założenie Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie
1841-powołanie Towarzystwa Pomocy Naukowej dla Młodzieży Męskiej
1841-wzniesienie budynku Bazar (ekonomiczna i narodowa aktywizacja Polaków)
1833-małe grupki spiskowców przedostały się do Królestwa Polskiego
1838-aresztowanie Konarskiego w Wilnie
1839-rozstrzelanie Konarskiego w Wilnie
1842- założenie Związku Plebejuszy przez Walentego Stefańskiego
II.1846-planowany termin powstania ogólnonarodowego
22.II.1846-utworzenie Rządu Narodowego
III.1848-utworzenie Komitetu Narodowego w Poznaniu
29.IV-9.V.1848-powstanie wielkopolskie