SŁANIE ŁÓŻKA

Słanie łóżka jest czynnością, której poprawne wykonanie zapewnia pacjentowi wygodę, poczucie czystości i poprawę samopoczucia. Łóżko ściele sam pacjent zwykle 2 razy dziennie, a gdy pacjent nie dysponuje wystarczającymi możliwościami w tym zakresie, to słanie łóżka wykonuje pielęgniarka:

• rano, podczas porannej toalety chorego,

• wieczorem przed snem,

• oraz w zależności od potrzeb, poprawienie pościeli w ciągu dnia.

Cel:

• zapewnienie wygody, czystości, estetyki (poprawa stanu bielizny pościelowej),

• kształtowanie nawyków higienicznych,

• zapewnienie optymalnego samopoczucia chorego,

• zapobieganie powikłaniom, przykurczom, odleżynom.

Niebezpieczeństwa słania łóżka z pacjentem:

- oziębienie pacjenta,

- zmęczenie pacjenta,

- urazy mechaniczne,

- rozejście się rany,

• przemieszczenie, poluzowanie materiałów lub sprzętu zastosowanego u pacjenta, np. igły Vigo z wlewami dożylnymi, dreny, cewniki.

Powikłania mogące wystąpić podczas słania łóżka:

- odleżyny,

- uraz psychiczny,

- przykurcze kończyn,

- zakrzepica żył kończyn dolnych.

Zasady:

1. Zapoznanie się ze stanem pacjenta.

2. Wyjaśnienie pacjentowi istoty czynności, uzyskanie zgody na jej wykonanie.

3. Wykonywanie czynności z zachowaniem oszczędzającej kręgosłup pozycji ciała. Postawa ciała powinna być wyprostowana, zgięte kończyny dolne w stawie kolanowym, długie kroki, punkt ciężkości obciążenia blisko ciała. Łóżko podniesione na odpowiednią wysokość, jeżeli jest to możliwe.

5. W celu uniknięcia zbytecznego obciążenia pacjenta wykonywać pracę jak najmniejszą liczbą ruchów, w pracy we dwoje - ruchami wzajemnie skoordynowanymi, być zwróconą w kierunku, w którym wykonuje się czynność.

6. Obserwowanie pacjenta w czasie wykonywania czynności, utrzymywanie z nim kontaktu słownego.

7. Przestrzeganie zasad higieny:

• higieniczne mycie rąk, przed i po wykonaniu czynności,

• stosować odzież ochronną, unikać kontaktu zabrudzonej pościeli z ubraniem pielęgniarki,

• nie dotykać rękami twarzy, włosów i ust podczas ścielenia łóżka,

• unikać wzniecania kurzu,

• unikać stykania się czystej bielizny z brudną,

• umieścić brudną bieliznę w specjalnym pojemniku.

Słanie łóżka pustego (wykonuje jedna pielęgniarka).

STRUKTURA CZYNNOŚCI.

Czynności przygotowawcze.

I. Przygotowanie pielęgniarki.

1. Higieniczne mycie rąk.

II. Przygotowanie otoczenia, sprzętów (zestawu).

1. Przygotowanie rękawiczek.

III. Przygotowanie pacjenta.

1. Poinformowanie pacjenta o zamierzonej czynności.

Czynności właściwe.

1. Założenie rękawiczek przez pielęgniarkę.

2. Odstawienie szafki przyłóżkowej celem uzyskania bezpośredniego dostępu do łóżka.

3. Przystawienie krzesła w nogach łóżka, siedzeniem w stronę łóżka.

4. Opuszczenie wezgłowia łóżka.

5. Zdejmowanie poduszki (poduszek) i odłożenie na krzesło.

6. Obluźnienie pościeli z dwóch stron łóżka. Pielęgniarka stojąc z prawej strony u wezgłowia łóżka podkłada lewą rękę pod materac a prawą wysuwa całą pościel spod materaca, swobodnie w kierunku nóg łóżka, czynność powtarza z drugiej strony łóżka.

7. Zdejmowanie koca (rozkłada zawinięcia koca, chwyta oburącz pośrodku i odkłada na krzesło).

8. Odłożenie kołdry na krzesło:

- chwyta oburącz za dwa rogi dolne i dokłada je do rogów górnych kołdry,

- składa jeszcze raz w kierunku od dołu do góry,

- chwyta w połowie szerokości i odkłada na krzesło.

9. Zdejmowanie podkładów:

- chwyta prawą ręką górny róg, lewą ręką środek podkładu płóciennego, składa podkład w pół, zdejmuje z łóżka, składa jeszcze raz na pół i odkłada na krzesło (środkowym brzegiem w stronę łóżka),

- w ten sam sposób składa podkład frotte.

10. Zdejmowanie prześcieradła:

- wsuwa lewą rękę pod prześcieradło,

- unosi je lekko;

- prawą ręką chwyta prześcieradło nad ręką lewą płasko ściąga je z łóżka,

- prześcieradło odkłada na krzesło.

11. Odwracanie materaca w kierunku od nóg do głowy, płasko po łóżku.

12. Zasłanie prześcieradła (jedna strona łóżka):

- zabiera prześcieradło na ręce i nakłada je na łóżko, uważając, aby do materaca dotykała ta sama strona prześcieradła, co poprzednio.

- wyrównuje w nogach łóżka brzeg prześcieradła na równi z brzegiem materaca,

- nadmiar prześcieradła podciąga do wezgłowia, prześcieradło jest naciągnięte na cały materac,

- podkłada prawą rękę pod górny róg materaca, lewą ręką podsuwa pod wezgłowie łóżka zwisającą część prześcieradła,

- robi narożnik kopertowy tak, jak pokazuje to rycina 1,

- zwisającą część prześcieradła z boku łóżka podkłada pod materac, naciągając prześcieradło pośrodku i w dole łóżka.

Gdy prześcieradło jest długie, w nogach łóżka wykonuje się także narożnik kopertowy.

13. Zasłanie podkładu frotte (jedna strona łóżka):

- podkład ceratowy układa na łóżku na wysokości dolnego brzegu poduszek, środkiem na linii środkowej łóżka,

- bierze zrolowaną wierzchnią część podkładu oburącz za końce tak, aby grzbietowa część dłoni była widoczna i mocuje pod materacem.

14. Zasłanie podkładu płóciennego (tak jak podkład frotte/ceratowy). Gdy podkład płócienny jest szeroki to można zasłać go w następujący sposób:

- podkład układa na łóżku na wysokości dolnego brzegu poduszek, środkiem na linii środkowej łóżka,

- jedną ręką chwyta z góry wierzchnią część podkładu w połowie jego długości i mocuje go pod materacem,

- ręką lewą z góry chwyta zrolowany górny róg podkładu, prawą przytrzymuje środek podkładu i mocuje pod materacem,

- ręką prawą z góry chwyta dolny róg podkładu, lewą przytrzymuje środek podkładu i mocuje pod materacem,

- wyrównuje podkład płócienny.

15. Porządkowanie prześcieradła, podkładu ceratowego i płóciennego po drugiej stronie łóżka (pielęgniarka powtarza te same czynności).

16. Powrócenie na drugą stronę łóżka.

17. Zasłanie kołdry (koca w poszwie):

- nabiera na ręce koc w poszwie,

- układ go u wezgłowia w odległości ok. 20 cm od górnej krawędzi materaca,

- rozkłada koc na całe łóżko w kierunku nóg łóżka,

- brzeg boczny kołdry zakłada pod spód na równi z materacem (chwyta oburącz z góry kołdrę na końcu kołdry i pośrodku, zaczynając od góry kołdry, powtarza tę czynność jeszcze raz przesuwając uchwycenie kołdry w jej dole).

17a. Założenie drugiego koca w nogach łóżka (jest to modyfikacja słania łóżka i wykonywana jest wtedy gdy, np. pacjent jest mobilizowany do większej aktywności dziennej).

18. Uporządkowanie kołdry i koca z drugiej strony łóżka.

19. Ułożenie poduszek (kolejno strzepuje poduszki i układa je płasko u wezgłowia):

- pierwszą z poduszek układa strzepanym pierzem w kierunku nóg łóżka,

- drugą poduszkę pierzem strzepanym w kierunku wezgłowia łóżka.

20. Założenie kapy (narzuty) na łóżko (modyfikacja słania łóżka stosowana, np. w domach pomocy społecznej).

Czynności końcowe (porządkowe).

I. Postępowanie z pacjentem.

1. Sprawdzenie wygody pacjenta.

II. Uporządkowanie sprzętu, materiałów, otoczenia.

1. Przystawienie uporządkowanego stolika do łóżka i sprawdzenie porządku na nim.

2. Odstawienie krzesła.

3. Uporządkowanie zestawu, odłożenie tacy na miejsce.

III. Czynności końcowe wykonywane przez pielęgniarkę.

1. Zdejmowanie rękawiczek.

2. Higieniczne mycie rąk.

3. Dokumentowanie wykonanej czynności (wpisanie do karty pacjenta).

Słanie łóżka pustego przez dwie pielęgniarki.

Pierwsza pielęgniarka (A) wykonuje czynności po prawej stronie łóżka, druga pielęgniarka (B) - po stronie lewej. Ruchy obu pielęgniarek są jednoczesne i skoordynowane, w jednakowym tempie.

STRUKTURA CZYNNOŚCI.

Czynności przygotowawcze.

I. Przygotowanie pielęgniarek.

1. Higieniczne mycie rąk.

II. Przygotowanie otoczenia, sprzętów (zestawu).

1. Przygotowanie rękawiczek.

III. Przygotowanie pacjenta.

1. Poinformowanie pacjenta o zamierzonej czynności.

Czynności właściwe.

1. Założenie rękawiczek przez pielęgniarki A i B.

2. A - odstawienie stolika przyłóżkowego i zdejmowanie poduszek, B - ustawienie krzesła.

3. Obluźnienie pościeli, rozpoczynając od wezgłowia - aż do dołu łóżka (A i B równocześnie).

4. Złożenie koca (razem od dołu do góry i jeszcze raz na pół); A - odkłada go na krzesło.

5. A - zdejmowanie podkładu płóciennego. B - zdejmowanie podkładu frotte.

6. A - zdejmowanie prześcieradła; B - odwracanie materaca.

7. A - układanie prześcieradła na materacu. B - wyrównanie brzegów prześcieradła z dolnym brzegiem materaca.

8. A - podciąganie prześcieradła ku górze.

9. Jednoczesne zrobienie narożników kopertowych na prześcieradle u wezgłowia łóżka.

10. Mocowanie prześcieradła pod materacem.

11. A - założenie podkładu frotte, mocowanie wierzchniej części podkładu pod materacem. B - przytrzymanie podkładu, naciąganie i mocowanie pod materacem.

12. A i B - tak samo zakładanie podkładu płóciennego, jak podkładu ceratowego.

13. A - ułożenie kołdry na łóżku.

14. A i B - rozłożenie kołdry na łóżku i wyrównanie jej (patrz wg schematu - Słanie łóżka pacjenta).

15. A - ułożenie pierwszej poduszki. B - ułożenie drugiej poduszki.

Czynności końcowe (porządkowe).

I. Postępowanie z pacjentem.

1. Sprawdzenie wygody pacjenta.

II. Uporządkowanie sprzętu, materiałów, otoczenia.

1. A - przystawienie stolika przyłóżkowego. B - przystawia krzesło.

2. Uporządkowanie tacki.

III. Czynności końcowe wykonywane przez pielęgniarkę.

1. Zdejmowanie rękawiczek.

2. Higieniczne mycie rąk.

3. Udokumentowanie wykonania czynności.

Słanie łóżka z pacjentem (wykonuje 1 pielęgniarka).

Czynność ta wykonywana jest u pacjentów, którzy ze względu na stan swego zdrowia pozostają w łóżku ze względu na metodę leczenia, np. leczenie spoczynkowe w zawale mięśnia sercowego. Na 30 minut przed wykonywaniem czynności można na zlecenie lekarza podać lek przeciwbólowy pacjentowi, który pozwoli na swobodne przesłanie łóżka pacjenta w sposób dla niego oszczędzający.

STRUKTURA CZYNNOŚCI

Czynności przygotowawcze.

I. Przygotowanie pielęgniarki.

1. Higieniczne mycie rąk.

II. Przygotowanie otoczenia, sprzętów (zestawu).

1. Przygotowanie rękawiczek i myjki z flaneli lub frotte.

2. Postawienie parawanu.

III. Przygotowanie pacjenta.

1. Poinformowanie pacjenta o zamierzonej czynności.

2. Ocena masy ciała, stanu i sprawności pacjenta.

3. Ustalenie z pacjentem współpracy w zakresie zmiany pozycji.

Czynności właściwe.

1. Założenie rękawiczek przez pielęgniarkę.

2. Odstawienie stolika, krzesła.

3. Wyrównanie do poziomu wezgłowia łóżka.

4. Obluźnienie wierzchniego przykrycia, zaczynając od nóg łóżka.

5. Odłożenie zawinięć koca z dalszej i bliższej strony łóżka.

6. Zdejmowanie poduszek (odkłada górny brzeg przykrycia na wierzch):

1. chory siada samodzielnie, pielęgniarka wyjmuje poduszki i odkłada je na krzesło,

2. chory nie siada samodzielnie, pielęgniarka pomaga pacjentowi usiąść, wolną ręką wyjmuje poduszki i odkłada na brzeg łóżka. Kładzie chorego na łóżku i odkłada poduszki na krzesło.

7. Podniesienie drabinek zabezpieczających od strony dalszej łóżka.

8. Ułożenie pacjenta na boku twarzą do drabinek (robi z kołdry „budkę”, w połowie szerokości kołdry chwyta za górny brzeg kołdry i na środku i podnosi ją lekko do góry):

a. pacjent sam układa się na boku w pozycji bezpiecznej,

b. pielęgniarka pomaga pacjentowi ułożyć się w pozycji bezpiecznej.

9. Okrywanie pacjenta kołdrą.

10. Obluźnienie spodniej bielizny pościelowej.

11. Porządkowanie podkładu płóciennego, ceratowego, prześcieradło i materaca:

- nałożenie na prawą rękę myjki,

- osłaniając pacjenta lewą ręką usunięcie prawą ręką okruchów z podkładu płóciennego i odłożenie go zwiniętego w rulon pod plecy pacjenta,

- osłaniając pacjenta lewą ręką wymiatanie prawą ręką okruchów z podkładu ceratowego i odłożenie go zwiniętego w rulon pod plecy pacjenta,

- osłaniając pacjenta prawą ręką wymiatanie okruchów lewą ręką w kierunku od siebie z prześcieradła, zaczynając od środka prześcieradła do wezgłowia, następnie po zmianie ręki wymiecenie okruszków od środka do nóg łóżka.

12. Porządkowanie spodniej bielizny pościelowej:

- prześcieradło naciągnięte, wyrównane i zamocowane, u wezgłowia materaca założenia kopertowe,

- podkład ceratowy (sposób mocowania patrz - Słanie łóżka pustego),

- podkład płócienny (sposoby mocowania patrz - Słanie łóżka pustego).

13. Ułożenie pacjenta w pozycji poziomej, na plecach („budka” z kołdry).

14. Zabezpieczenie drabinką bliższej strony łóżka.

15. Przechodzenie na drugą stronę łóżka.

16. Opuszczenie drabinki po stronie, gdzie będą wykonywane czynności.

17. Wykonywanie czynności z drugiej strony łóżka od punktu 8-go do 13-go.

18. Porządkowanie kołdry.

19. Ułożenie pacjenta w pozycji poziomej, na plecach („budka” z kołdry).

20. Zabezpieczenie drabinką łóżka, tylko wtedy gdy są wskazania.

21. Powrócenie na prawą stronę łóżka.

22. Układanie poduszek:

1. chory siada samodzielnie (pielęgniarka porządkuje, układa poduszki),

2. chory nie siada samodzielnie (pielęgniarka kładzie jedną poduszkę na brzegu łóżka, pomaga choremu siąść, podkłada najpierw jedną poduszkę, a następnie drugą; patrz - Słanie łóżka pustego).

23. Przesuwanie pacjenta w górę łóżka, np. gdy pacjent zsunął się w dół łóżka.

24. Poprawienie pacjentowi koszuli, wyrównanie jej na plecach i pośladkach.

25. Porządkowanie wierzchniego okrycia.

Czynności końcowe (porządkowe).

I. Postępowanie z pacjentem.

1. Sprawdzenie wygody pacjenta.

II. Uporządkowanie sprzętu, materiałów, otoczenia.

1. Przystawienie stolika do łóżka i sprawdzenie porządku na nim.

2. Odstawienie krzesła.

3. Odstawienie parawanu.

4. Uporządkowanie zestawu, odłożenie tacy na miejsce.

III. Czynności końcowe wykonywane przez pielęgniarkę.

1. Zdejmowanie rękawiczek.

2. Higieniczne mycie rąk.

3. Dokumentowanie wykonanej czynności.

Słanie łóżka z pacjentem (wykonują 2 pielęgniarki).

Czynność tę według poniższego sposobu wykonują pielęgniarki, np. u pacjenta nieprzytomnego, z którym współpraca nie jest możliwa. Dodatkowo istotne jest sprawne i szybkie wykonanie tej czynności, gdyż wydłużenie jej w czasie może być przyczyną cierpień lub powikłań w całym procesie leczenia pacjenta.

W celu lepszego zrozumienia i przećwiczenia według poniższej struktury czynności zostały wprowadzone następujące znaki umowne: A - pierwsza pielęgniarka, prowadząca. B - druga pielęgniarka, asystująca.

STRUKTURA CZYNNOŚCI

Czynności przygotowawcze.

I. Przygotowanie pielęgniarek.

1. Higieniczne mycie rąk.

2. Ocena masy ciała, stanu i sprawności pacjenta.

3. Ustalenie kolejności działań i osoby kierującej całą czynnością.

II. Przygotowanie otoczenia, sprzętów (zestawu).

1. Przygotowanie rękawiczek i myjki frotte.

2. Zadbanie o warunki intymności, ustawienie parawanu osłaniając pacjenta.

III. Przygotowanie pacjenta.

1. Poinformowanie pacjenta o zamierzonej czynności.

Czynności właściwe.

1. A - odstawienie stolika, B - ustawienie krzesła.

2. Jednoczesne obluźnienie przez dwie pielęgniarki wierzchniego przykrycia, podkładów i prześcieradła.

3. Wyjmowanie poduszek:

- pielęgniarki, każda z swojej strony odkładają górny brzeg wierzchniego przykrycia,

• unoszą klatkę piersiową pacjenta (zob. str.),

• B - podtrzymuje pacjenta, A - odkłada obie poduszki, opuszcza wezgłowie,

• układają pacjenta płasko na plecach.

4. Ułożenie pacjenta na boku:

• A - robi „budkę” z kołdry,

• B - układa pacjenta na boku za pomocą podkładu płóciennego,

• A - okrywa pacjenta kołdrą.

5. A - porządkowanie materaca, prześcieradła, podkładów ceratowego i płóciennego (patrz - słanie łóżka z pacjentem przez jedną pielęgniarkę). B - zabezpieczanie pozycji pacjenta.

6. Ułożenie pacjenta na plecach.

7. Ułożenie pacjenta na boku:

• B - robi „budkę” z kołdry,

• A - układa pacjenta na boku za pomocą podkładu płóciennego,

• B - okrywa pacjenta kołdrą.

8. B - porządkowanie materaca, prześcieradła, podkładów ceratowego i płóciennego (patrz - słanie łóżka z pacjentem przez jedną pielęgniarkę). A - zabezpieczanie pozycji pacjenta.

9. Ułożenie pacjenta na plecach, jeżeli pacjent zsunął się w dół łóżka to przesuwają go w górę łóżka.

10. Wyrównanie, poprawienie podkładów i koszuli pacjenta.

11. Uporządkowanie wierzchniego okrycia pacjenta.

12. Ułożenie poduszek:

• pielęgniarki podnoszą pacjenta,

• B - przytrzymuje pacjenta,

• A - porządkuje i podkłada poduszki, pierwszą wypełnieniem skierowanym w kierunku pleców pacjenta, drugą wypełnieniem skierowanym w kierunku głowy pacjenta.

• Pielęgniarki układają pacjenta na poduszkach, sprawdzają jego ułożenie.

Czynności końcowe (porządkowe).

I. Postępowanie z pacjentem.

1. Sprawdzenie wygody pacjenta.

II. Uporządkowanie sprzętu, materiałów, otoczenia.

1. A - przystawienie uporządkowanego stolika do łóżka i sprawdzenie porządku na nim.

2. B -odstawienie krzesła.

3. A - odstawienie parawanu.

4. Uporządkowanie zestawu, odłożenie tacy na miejsce.

III. Czynności końcowe wykonywane przez pielęgniarkę.

1. Zdejmowanie rękawiczek.

2. Higieniczne mycie rąk.

Zmiana bielizny pościelowej

Codziennie podczas słania łóżka i w trakcie wykonywania zabiegów higienicznych należy zwracać uwagę na stan czystości bielizny pościelowej oraz osobistej pacjenta (koszula zwykła, piżama, koszula chirurgiczna). W zależności od wydolności samoobsługowej pacjenta, dokonuje się wymiany brudnych sztuk na czyste lub dostarcza się je pacjentowi, aby wykonał to samodzielnie. Zmiana całości bielizny pościelowej oraz osobistej na oddziale przeprowadzana jest najczęściej w jednym wybranym dniu tygodnia w trakcie toalety porannej. Jeżeli zachodzi taka konieczność dokonuje się zmiany bielizny pościelowej i osobistej znacznie częściej (zarówno całości, jak też wybranych elementów). Przynajmniej raz dziennie pacjenci powinni mieć zmienianą bieliznę osobistą. W tej sytuacji wskazana byłaby współpraca z rodziną, która mogłaby zapewnić wystarczającą ilość czystej bielizny osobistej pacjentowi.

Celem zmiany bielizny pościelowej i osobistej jest:

• zapewnienie pacjentowi wygody,

• zapewnienie pacjentowi dobrego samopoczucia,

• zachowanie czystości bielizny pościelowej i osobistej pacjenta,

• zadbanie o estetyczny wygląd pacjenta i jego najbliższego otoczenia (łóżka),

• zapobieganie powikłaniom związanym z długotrwałym leżeniem w łóżku (odleżyny, zakażenia).

W trakcie zmiany bielizny pościelowej i osobistej mogą wystąpić następujące powikłania:

• nasilenie dolegliwości bólowych pacjenta,

• przemęczenie pacjenta,

• rozłączenie odprowadzeń kroplówek, cewników, drenów,

• obrażenia mechaniczne pacjenta np. na skutek wypadnięcia z łóżka,

• ochłodzenie organizmu pacjenta,

• rozejście się brzegów rany.

Podczas zmiany bielizny pościelowej i osobistej należy przestrzegać następujących zasad:

• dokonać oceny stanu zdrowia oraz czystości bielizny pościelowej i osobistej pacjenta,

• udzielić informacji o planowanym działaniu, jego przebiegu,

• zapewnić warunki intymności (stosować parawany, odkrywać pacjenta nie więcej niż jest to potrzebne),

• dbać o wygodę i bezpieczeństwo pacjenta,

• posługiwać się ruchami celowymi, zdecydowanymi, a w przypadku pracy we dwie pielęgniarki skoordynowanymi,

• pracować na ugiętych w stawach kolanowych kończynach dolnych,

• unikać kontaktu bielizny pościelowej z odzieżą ochronną pielęgniarki,

• nie dotykać podczas zmiany bielizny pościelowej i osobistej rękoma swojej twarzy i ust,

• unikać stykania się czystej bielizny pościelowej lub osobistej z brudną,

• składać brudną bieliznę do środka i wkładać do przeznaczonego na ten cel wózka,

Zmiana bielizny pościelowej pacjentowi leżącemu, przez jedną pielęgniarkę.

STRUKTURA CZYNNOŚCI

1. Czynności przygotowawcze.

1. Przygotowanie pielęgniarki

1. Higieniczne mycie rąk.

2. Zapoznanie się ze stanem pacjenta.

2. Przygotowanie materiału, sprzętu, otoczenia.

1. Przygotowanie zestawu:

• bielizna ułożona w następującej kolejności (od dołu)

• poszwa,

• podkład bawełniany, frotte, z tkaniny podgumowanej, z tkaniny paroprzepuszczalnej Sanmed,

• prześcieradło,

• poszewki

• wózek lub kosz na brudną bieliznę,

• rękawiczki,

• myjka,

1. Osłonięcie łóżka pacjenta parawanem (w celu zapewnienia warunków intymności).

3. Przygotowanie pacjenta

1. Poinformowanie pacjenta o celu zabiegu.

2. Uzyskanie jego zgody na wykonanie zmiany bielizny pościelowej.

2. Czynności właściwe.

1. Założenie rękawiczek.

2. Odstawienie stolika przyłóżkowego oraz przystawienie krzesła do łóżka.

3. Położenie zestawu czystej bielizny na stoliku przyłóżkowym lub na krześle.

4. Odłożenie zawinięć koca w kierunku od kończyn dolnych do głowy pacjenta (rozpoczęcie od strony dalszej), następnie bliższej. Na wysokości dolnego brzegu materaca założenie wierzchniego przykrycia pod spód, aż do momentu wyrównania z materacem).

5. Zmiana poszewek na poduszce.

5.1. Nałożenie na ręce i zmarszczenie poszewki/poszewek na poduszki. (ułożenie ich/jej na czystej bieliźnie).

5.2. Odłożenie bliższego górnego rogu koca na wierzch przykrycia.

5.3. Wyjęcie poduszki spod głowy chorego (uniesienie prawą ręką głowy pacjenta, a lewą wysunięcie poduszki na brzeg łóżka, położenie głowy pacjenta na materac) i ułożenie jej na krześle (w przypadku dwóch poduszek powtórzenie czynności).

5.4. Zdjęcie poszewki z górnej poduszki i włożenie jej do kosza na brudną bieliznę.

5.5. Nałożenie czystej poszewki na poduszkę i ułożenie jej na krześle (równocześnie zdjęcie z niego poduszki w brudnej poszewce). Można to wykonać dwoma sposobami:

A.1. Uchwycenie górnych rogów poduszki i wprowadzenie ich do poszewki.

A.2. Naciągnięcie pozostałej część poszewki na poduszkę.

B.1. Odwrócenie poszewki prawą stroną do środka.

B.2. Zmarszczenie poszewki.

B.3. Uchwycenie od strony prawej za górne rogi poszewki.

B.4. Ujęcie górnych rogów poduszki i naciągnięcie na nie poszewki.

B.5. Naciągnięcie pozostałej części poszewki na poduszkę.

5.6. Nałożenie czystej poszewki na drugą poduszkę i ułożenie jej na pierwszej (zapięcie obu).

6. Przesunięcie pacjenta na dalszy (lewy) brzeg łóżka i zmiana pozycji na boczną (plecami do pielęgniarki).

7. Zmiana dolnej warstwy bielizny pościelowej (prześcieradła, podkładu płóciennego, i frotte).

7.1. Założenie wierzchniego przykrycia (z bliższej połowy łóżka) na pacjenta, w sposób zapewniający dobre okrycie jego pleców).

7.2. Obluźnienie spodniej warstwy bielizny pościelowej (prześcieradło, podkłady płócienny i frotte) kierując się od nóg pacjenta do jego głowy.

7.3. Zmarszczenie podkładu płóciennego w kierunku do pleców pacjenta.

7.4. Usunięcie okruchów z podkładu frotte za pomocą myjki nałożonej na prawą rękę (równoczesne osłonięcie lewą dłonią pleców pacjenta).

7.5. Podsunięcie oczyszczonego podkładu frotte pod plecy pacjenta.

7.6. Podsuniecie „brudnego” prześcieradła pod plecy pacjenta.

7.7. Złożenie nad krzesłem czystego prześcieradła wzdłuż, a następnie wpół prawą stroną do środka.

7.8. Ułożenie czystego prześcieradła na łóżku złożonym brzegiem (linią środkową) w kierunku pleców pacjenta, a w nogach równo z materacem.

7.9. Zmarszczenie i podsunięcie górnej połowy złożonego wzdłuż czystego prześcieradła pod plecy pacjenta (najlepiej za pomocą dwóch ruchów).

7.10. Zaścielenie dolnej połowy złożonego wzdłuż czystego prześcieradła (przez wykonanie u wezgłowia narożnika i podłożenie pod materac pozostałej zwisającej części prześcieradła).

7.11. Ułożenie złożonego na pół prawą stroną do środka czystego podkładu frotte na łóżku (podsunięcie górnej połowy podkładu pod plecy pacjenta, i podłożenie dolnej pod materac). Jeżeli nie jest konieczna wymiana podkładu gumowego wyrównanie i zaścielenie podkładu wyjętego spod pacjenta.

7.12. Ułożenie czystego złożonego na pół prawą stroną do środka podkładu frotte na podkładzie gumowym na linii środkowej łóżka. (podsunięcie górnej jego połowy pod plecy pacjenta, i podłożenie dolnej pod materac).

8. Odwrócenie pacjenta na plecy, przesunięcie na bliższy brzeg (prawy) łóżka i zmiana pozycji na boczną, (twarzą w kierunku pielęgniarki).

9. Przejście na dalszą (lewą) stroną łóżka.

9.1. Powtórzenie czynności 7.1. - 7.3.

9.2. Usunięcie brudnego podkładu płóciennego spod pacjenta (złożenie go do środka) i wyrzucenie do kosza na brudną bieliznę.

9.3. Powtórzenie czynności 7.4. - 7.5.

9.4. W sytuacji, gdy istnieje konieczność wymiany podkładu frotte wyciągnięcie go spod pacjenta, złożenie do środka i wyrzucenie do kosza na brudną bieliznę.

9.5. Wysunięcie spod pacjenta brudnego i czystego prześcieradła (złożenie brudnego do środka i wyrzucenie do kosza na brudną bieliznę).

9.6. Rozłożenie czystego prześcieradła (najlepiej za pomocą dwóch ruchów).

9.7. Wyrównanie i naciągnięcie czystego prześcieradła, wykonanie narożnika u wezgłowia łóżka oraz podłożenie go na całej długości pod materac.

9.8. Wyciągnięcie czystego lub oczyszczonego podkładu frotte spod pacjenta, wyrównanie, naciągnięcie i podłożenie pod materac.

9.9. Wyciągnięcie czystego podkładu płóciennego spod pacjenta, wyrównanie, naciągnięcie i podłożenie pod materac.

10. Obrócenie pacjenta na plecy, wyrównanie ułożenia wierzchniego przykrycia.

11. Przejście na prawą stronę łóżka.

12. Podłożenie poduszek pod głowę pacjenta (odwinięcie górnego rogu wierzchniego przykrycia, ułożenie na wezgłowiu łóżka poduszki/poduszek, podniesienie głowy pacjenta i ich podłożenie - pierwszej strzepanej ku dołowi, drugiej ku górze).

13. Poprawienie ułożenia pacjenta, wyrównanie koszuli.

14. Zdjęcie brudnej poszwy: (dwa sposoby).

A.1. Odwinięcie dolnego rogu wierzchniego przykrycia.

A.2. Ugięcie kończyn dolnych pacjenta w stawach kolanowych oraz podsunięcie koca do góry tak, aby zapewniał przykrycie stóp.

A.3. Włożenie rąk do czystej poszwy, uchwycenie jej górnych wewnętrznych rogów, wyłożenie ich na wierzch.

A.4. Ułożenie w ten sposób przygotowanej poszwy na materacu w nogach pacjenta.

A.5. Rozpięcie brudnej poszwy.

A.6. Wysuwanie z brudnej poszwy w kierunku nóg pacjenta koca z równoczesnym wkładaniem go do czystej poszwy (pacjent pozostaje w tym czasie przykryty brudną poszwą).

A.7. Uchwycenie za górny brzeg koca i wyrównanie całości koca w poszwie.

A.8. Zsunięcie brudnej poszwy do pasa pacjenta, i nałożenie w to miejsce czysto powleczonego koca.

A.9. Zsuwanie brudnej poszwy w kierunku nóg pacjenta z jednoczesnym przykrywaniem go czystym wierzchnim przykryciem.

A.10. Zapięcie guzików poszwy.

B.1. Rozpięcie brudnej poszwy i wysunięcie z niej koca.

B.2. Złożenie koca na czworo i ułożenie na krześle.

B.3. Odłożenie na pacjencie brudnej poszwy do pasa i ułożenie na jej miejscu złożonej w poprzek czystej poszwy.

B.4. Uchwycenie za górny brzeg poszwy brudnej i dolny czystej.

B.5. Wykonanie ruchu zsuwania obu poszew w kierunku stóp pacjenta (wyrzucenie brudnej poszwy do kosza na brudną bieliznę).

B.6. Włożenie koca do czystej poszwy.

B.7. Wyrównanie górnego jego brzegu z brzegiem poszwy.

B.8. Zapięcie guzików poszwy.

15. Podłożenie zwisającej z bocznej powierzchni łóżka części koca pod spód wierzchniego przykrycia (za pomocą dwóch ruchów), tak, aby wyrównać go z boczną powierzchnią materaca.

16. Podłożenie w nogach łóżka pozostałej część koca pod materac.

17. Przejście na drugą stronę łóżka i powtórzenie czynności związanych z zasłaniem koca (czynności 15 - 16).

18. Ułożenie pacjenta w wygodnej pozycji dostosowanej do stanu zdrowia.

19. Sprawdzenie wyglądu łóżka.

20. Przystawienie stolika przyłóżkowego oraz odstawienie krzesła

3. Czynności końcowe.

1. Uporządkowanie sprzętu, materiału, otoczenia.

1. Odtransportowanie wózka z brudną bielizną do brudownika.

1. Odstawienie parawanu.

2. Postępowanie z pacjentem.

1. Zapewnienie estetycznego wyglądu najbliższego otoczenia.

3. Czynności końcowe wykonywane przez pielęgniarkę.

1. Zdjęcie rękawiczek.

2. Higieniczne mycie rąk.

3. Odnotowanie w dokumentacji wykonanej czynności.

Zmiana bielizny pościelowej choremu leżącemu w dwie pielęgniarki.

Zmiana całości bielizny pościelowej.

STRUKTURA CZYNNOŚCI

I. Czynności przygotowawcze.

1. Przygotowanie pielęgniarki.

1. Higieniczne mycie rąk.

2. Zapoznanie się ze stanem pacjenta.

2. Przygotowanie materiału, sprzętu, otoczenia.

1. Przygotowanie zestawu

- kompletu bielizny pościelowej:

• poszwa,

• poszewki,

• podkład płócienny, bawełniany, frotte, z tkaniny podgumowanej, z tkaniny paroprzepuszczalnej Sanmed,

• prześcieradło,

- kosz na brudną bieliznę,

- 2 myjki,

- rękawiczki,

1. Przygotowanie bielizny do zmiany:

• rozłożenie prześcieradła na stole (po uprzednim zmierzeniu stosunku jego długości do długości materaca),

• ułożenie w 1/3 długości prześcieradła podkładu frotte i płóciennego,

• zmarszczenie wszystkich trzech warstw od dołu ku górze do wysokości 2/3 podkładów,

• zwinięcie pozostałej części prześcieradła i podkładów w rulon (aż do zagięcia, które wyznaczać ma górny brzeg materaca),

• przełamanie rulonu na pół,

• włożenie tak przygotowanego prześcieradła pomiędzy poszewki, a poszwę.

1. Osłonięcie łóżka pacjenta parawanem (w celu zapewnienia warunków intymności)..

3. Przygotowanie pacjenta.

1. Poinformowanie pacjenta o celu czynności.

2. Uzyskanie zgody pacjenta na przeprowadzenie czynności.

II. Czynności właściwe.

Lp	Czynności wykonywane przez pielęgniarkę A (pracującą po prawej stronie łóżka)		Czynności wykonywane przez pielęgniarkę B (pracującą po lewej stronie łóżka)
1.	Zaniesienie bielizny pościelowej na salę, odstawienie stolika przyłóżkowego		Ustawienie kosza na brudną bieliznę, przystawienie krzesła.
2.	Obluźnienie wierzchniego przykrycia i odwinięcie jego górnego brzegu.
3.	Wyjęcie poduszek spod głowy pacjenta.		Podtrzymywanie głowy pacjenta.
4.	Położenie poduszek na krześle.		Położenie pacjenta na materacu i odebranie od pielęgniarki A jednej poduszki.
5.	Zdjęcie brudnej poszewki i włożenie jej do kosza na brudną bieliznę (znanym sposobem).
6.	Włożenie poduszki do czystej poszewki (wybranym sposobem).
7.	Odłożenie poduszki z zmienioną poszewką na krzesło.
8.	Odłożenie na pacjenta górnej części wierzchniego przykrycia, a dolnej pod jego nogi.
9.	Obluźnienie dolnej warstwy bielizny pościelowej (prześcieradła, podkładów).
10.	Uniesienie pacjenta do pozycji półwysokiej.
11.	Zsunięcie brudnej warstwy bielizny w kierunku pośladków pacjenta		Podtrzymywanie pacjenta.
12.	Nałożenie zwiniętego wałka bielizny na łóżko i rozwinięcie go na całą jego szerokość.		Podtrzymywanie pacjenta.
13.	Podłożenie poduszek pod głowę pacjenta (na jego życzenie).		Położenie pacjenta na materac.
14.	Ugięcie kończyn dolnych pacjenta w stawach kolanowych.
15.	Podniesienie pośladków pacjenta (na wysokości bioder ustawienie się twarzą w kierunku nóg pacjenta, podłożenie ręki bliższej pod jego pośladki i uniesienie ich do góry).
16.	Zsunięcie ręką dalszą brudnej bielizny i naciągnięcie kolejnym ruchem czystej.
17.	Włożenie brudnej bielizny do kosza.		Oczyszczenie podkładu frotte i ułożenie go na krześle.
18.	Zmarszczenie zwisających podkładów (frotte i płóciennego) w kierunku pacjenta.
19.	Wyrównanie, naciągnięcie i zaścielenie prześcieradła.
20.	Wyrównanie, naciągnięcie i zaścielenie podkładów (frotte, a potem płóciennego).
21.	Podłożenie poduszek pod głowę pacjenta (jeżeli, nie zostały one podłożone wcześniej)		Podniesienie głowy pacjenta (do podłożenia poduszek).
22A	- Wyłożenie na wierzch wewnętrznych rogów poszwy, -Ułożenie poszwy na materacu w nogach łóżka.		- Zgięcie kończyn dolnych pacjenta w stawach kolanowych. - Podsunięcie wierzchniego przykrycia do góry i rozpięcie guzików.
		Uchwycenie za górny róg koca w brudnej poszwie.
		Wysuwanie koca z brudnej poszwy z równoczesnym przełożeniem do czystej.
		Nałożenie poszwy na koc, wyrównanie całości.
		Nałożenie koca z założoną czystą poszwą na klatkę piersiową pacjenta.		Zsunięcie brudnej poszwy do wysokości bioder pacjenta.
		Zsunięcie brudnej poszwy w kierunku stóp pacjenta z równoczesnym naciąganiem koca włożonego w czystą poszwę..
	22B	Wysunięcie koca i ułożenie go na krześle.
		Nałożenie czystej poszwy na klatkę piersiową pacjenta.	Odłożenie brudnej poszwy do wysokości bioder pacjenta.
		Zsunięcie brudnej poszwy w kierunku stóp pacjenta z równoczesnym naciągnięciem czystej.
		Wyrównuje czystą poszwę na pacjencie.	Wyrzuca brudną poszwę do kosza na brudną bieliznę.
		Uchwycenie za górny róg koca i włożenie do poszwy.
23.	Podłożenie bocznej powierzchni koca pod spód na równi z materacem, a w dolnej części łóżka pod stopy pacjenta.
24.	Ułożenie pacjenta w wygodnej pozycji dostosowanej do stanu zdrowia.
25.	Przysunięcie stolika przyłóżkowego.	Przystawienie krzesła.
26.	Usunięcie z sali brudnej bielizny pościelowej.

III. Czynności końcowe.

1. Uporządkowanie sprzętu, materiału, otoczenia.

1. Odstawienie kosza na brudna bieliznę do brudownika.

2. Odstawienie parawanu.

2. Postępowanie z pacjentem.

1. Zapewnienie estetycznego wyglądu najbliższego otoczenia.

3. Czynności końcowe wykonywane przez pielęgniarkę.

1. Zdjęcie rękawiczek.

2. Higieniczne mycie rąk.

3. Odnotowanie w dokumentacji faktu wykonania czynności.

Zmiana bielizny osobistej pacjenta

Cele, niebezpieczeństwa i zasady dotyczące zmiany bielizny osobistej pacjenta przedstawiono łącznie z czynnością zmiany bielizny pościelowej.

STRUKTURA CZYNNOŚCI

I. Czynności przygotowawcze.

1. Przygotowanie pielęgniarki.

1. Higieniczne mycie rąk.

2. Zapoznanie się ze stanem pacjenta.

2. Przygotowanie materiału, sprzętu, otoczenia.

1. Przygotowanie zestawu:

• bielizny osobistej: (koszuli szpitalnej, piżamy, koszuli chirurgicznej),

• 2 myjki,

• rękawiczki,

1. Osłonięcie łóżka pacjenta parawanem (w celu zapewnienia warunków intymności).

• Przygotowanie pacjenta.

1. Poinformowanie pacjenta o celu czynności.

2. Uzyskanie zgody pacjenta na przeprowadzenie czynności.

II. Czynności właściwe.

Zmiana koszuli szpitalnej.

Zdjęcie brudnej koszuli szpitalnej:

1. Odwinięcie górnego brzegu wierzchniego przykrycia pacjenta.

2. Ugięcie kończyn dolnych pacjenta w stawach kolanowych.

3. Uniesienie pośladków pacjenta.

4. Podsunięcie koszuli pacjenta ku górze.

5. Uniesienie pacjenta do pozycji półwysokiej i uniesienie koszuli, aż do barków.

6. Ułożenie pacjenta na poduszkach.

7. Zdjęcie rękawa koszuli z ręki bliższej pacjenta.

8. Zdjęcie koszuli z głowy pacjenta.

9. Zdjęcie koszuli z ręki dalszej pacjenta.

10. Wyrzucenie brudnej koszuli do kosza na brudną bieliznę.

Nałożenie czystej koszuli szpitalnej:

1. Zmarszczenie koszuli po stronie pleców.

2. Założenie koszuli za głowę pacjenta (przez jej lekkie uniesienie).

3. Nałożenie koszuli na dalszą rękę pacjenta.

4. Nałożenie koszuli na bliższą rękę pacjenta.

5. Podniesienie pacjenta do pozycji półwysokiej.

6. Zsunięcie koszuli do dołu i wyrównanie jej na plecach pacjenta (można w tym celu podnieść pośladki pacjenta).

7. Wyprostowanie kończyn dolnych pacjenta.

8. Wyrównanie koszuli na klatce piersiowej pacjenta.

9. Ułożenie pacjenta w wygodnej pozycji dostosowanej do stanu zdrowia.

10. Wyrównanie wierzchniego przykrycia.

Zmiana piżamy.

Zdejmowanie brudnej piżamy:

A) Zdejmowanie brudnych spodni:

1. Odwinięcie górnego róg wierzchniego przykrycia.

2. Ugięcie kończyn dolnych pacjenta w stawach kolanowych.

3. Uniesienie pośladków pacjenta.

4. Podtrzymanie prawą ręką pośladków, a lewą podsunięcie bluzy ku górze.

5. Podtrzymanie lewą ręką pośladków, a prawą zsunięcie spodni ku dołowi.

6. Położenie pośladków pacjenta.

7. Zsunięcie spodni do stóp chorego i ich zdjęcie.

8. Wyrzucenie brudnych spodni do kosza na brudną bieliznę.

Nakładanie czystych spodni od piżamy:

1. Zmarszczenie nogawek spodni.

2. Przełożenie nogawek spodni przez stopy i podsunięcie, aż do wysokości pośladków (najpierw nogawkę dalszą).

3. Uniesienie pośladków pacjenta i podciągnięcie spodnie do pasa.

4. Wyprostowanie kończyn dolnych pacjenta w stawach kolanowych.

B) Zdejmowanie brudnej bluzy od piżamy:

1. Podniesienie pacjenta do pozycji na plecach półwysokiej podsunięcie bluzy, aż do barków chorego.

2. Zdjęcie bluzy z bliższej ręki pacjenta.

3. Przesunięcie bluzy pod pacjentem na lewą stronę.

4. Zdjęcie bluzy z dalszej ręki pacjenta.

5. Wyrzucenie brudnej bluzy do wózka na brudną bieliznę.

Nakładanie czystej bluzy od piżamy:

1. Nałożenie rękawa bluzy na rękę dalszą.

2. Przesunięcie pozostałej części bluzy pod głową pacjenta na bliższą stronę łóżka.

3. Nałożenie rękawa bluzy na bliższą rękę pacjenta.

4. Podniesienie pacjenta do pozycji półwysokiej i wyrównanie bluzy na plecach, zapięcie guzików.

5. Ułożenie pacjenta w wygodnej pozycji dostosowanej do stanu zdrowia.

6. Wyrównanie zasłania łóżka.

III. Czynności końcowe.

1. Uporządkowanie sprzętu, materiału, otoczenia.

1. Odtransportowanie kosza z brudną bielizną do brudownika.

2. Odstawienie parawanu.

1. Postępowanie z pacjentem.

1. Zapewnienie estetycznego wyglądu najbliższego otoczenia.

1. Czynności końcowe wykonywane przez pielęgniarkę.

1. Zdjęcie rękawiczek.

2. Higieniczne mycie rąk.

3. Odnotowanie w dokumentacji wykonanie czynności.

Uwaga:

W przypadku pacjenta z ograniczoną zakresem ruchowym jednej z kończyn górnych lub dolnych (np. kroplowy wlew dożylny, wylew) zdejmowanie bielizny osobistej rozpoczynamy od kończyny o pełnym zakresie ruchów, „zdrowej”, a następnie zdejmujemy bieliznę z kończyny „chorej”. Zakładanie natomiast rozpoczynamy zawsze od kończyny „chorej.




Sposób umocowania prześcieradła na górnym brzegu materaca - technika wykonania narożnika.




Zmiana prześcieradła i podkładu




Zmiana podkładu

---