7. Nieruchomości
7.1 Nieruchomości (definicja) i jej rodzaje
7.2 Części składowe
7.3 Podział nieruchomości gruntowych ze względu na ich przeznaczenie
7.3.1 Nieruchomości rolne
7.3.2 Nieruchomości leśne
7.3.3 Nieruchmości budowlane
7.1 Definicja nieruchomości jest w art. 46 KC: Nieruchomość jest to część powierzchni ziemskiej (grunt) stanowiący przedmiot odrębnej własności.
Rodzaje: nieruchomości gruntowe, budynkowe, lokalowe.
Gruntowe to podstawowe, naturalne i akceptwoane przez prawo. Pozostałe są sztucznie swtworzone przez prawo. Odrębne prawo własności daje możliwość oddzielenia budynku od gruntu i lokalu od budynku i utworzenia w ten sposób nieruchomości budynkowej i lokalowej. Nieruchomości budynkowe i lokalowe nie mogą być tworzone w sposób dowolny.
Z definicji wynika, że neiruchomość gruntowa musi być przemdiotem odrębnej własności. Wyodrębnienie faktyczne jest przez granice tej nieruchomości.
7.2częśc składowe nieruchomości. Są to:
budynki, budowle i obiekty małej architektury trwale związane z gruntem, nie będące tam tymczasowo
drzewa, krzewy, inne rośliny, wody, kopaliny
prawa związane z gruntem (np. hipoteka)
granice poziome nieruchomości wyznacza geodeta.
Granice przestrzenne ( na wysokości) ustala prawo lotnicze
O wodach na gruncie decyduje prawo wodne, tzn rzeki i jeziora przepływowe to własnośc skarbu państwa, natomiast wody stojące i źródełka należą do właściciela nieruchomości. Wody podziemne to własność skarbu państwa, ale można z nich korzystać.
O kopalinach decyduje prawo geologiczne i górnicze (94). Kopaliny wydobywane metodami skomplikowanymi, np. podziemną (węgiel) , otworową( siarka) należą do skarbu państwa, a metodą podstawową do właściciela nieruchomości.
Urządzenie uzbrojenia terenu, które zostaną połączone z przedsiębiorstwami wysyłkowymi stanowią własność tego przedsiębiorstwa.
7.3Nieruchomość rolna - definicja w art. 46 KC. Jest to nieruchomość, która jest lub może być wykorzystana do działalności wytwórczej w rolnictwie, tj produkcji roślinnej i zwierzęcej , nie wyłączając ogrodniczej, sadowniczej i rybnej.
Rodzaje: grunty rolne, pastwiska, łąki, sady. Nieruchomościami rolnymi są też grunty pod budynkami rolnika i ogródki działkowe.
Nieruchomość leśna - nie ma def w KC, ale jest w ustawie o lasach (91). Las jest to grunt pokryty roślinnością leśną, tzn drzewami, krzewami i runem leśnym lub tymczasowo jej pozbawiony. Są 2 rodzaje:
o powierzchni >10ar. Przeznaczony do produkcji leśnej lub stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego albo wpisany w rejestr zabytków
zwiazany z gospodarką leśną (mie zależnie od powierzchni). Przeznaczony na budynki, budowle, pod linie energetyczne, drogi leśne, cele rekreacyjne
Pozostałe nieruchomości , które nie spełniają definicji rolnych i leśnych to nieruchomości budowlane i podlegają ustaiwe o gospodarce nieruchomościami (94)
7.4 Nieruchomości budynkowe
7.5 Nieruchomości lokalowe
8. Gospodarstwo rolne
9. Przedsiębiorstwo
7.4Nieruchomością budynkową nazywamy budynek stale związany z gruntem, który na mocy przepisów szczególnych nie stanowi jego części składowej, lecz jest przedmiotem odrębnej własności. Wedle prawa budowlanego budynek to konstrukcja budowlana trawle połączona z gruntem za pomocą fundamentów i wydzielona za pomocą przegród pionowych. Częścią składową budynku są również urządzenia pomocnicze (uzbrojenie terenu, ogrodzenie, altana śmietnikowa), tylko w wyjątkowych przypadkach określonych przez przepisy szczególne mogą stanowić przedmiot odrębnej własności.
Nieruchomości budowlane powstają na podst art. 235 KC i ustawy o gospodarce nieruchomościami
7.5 Nieruchomość lokalowa to część budynku wyodrębniona prawnie (jednostronna czynność prawna, umowa z właścicielem budynku, orzeczeni sądu znoszące współwłasność) i stanowiąca przedmiot odrębnej własności, jeżeli jest samodzielnym lokalem mieszkalnym lub lokalem o innym przeznaczeniu wraz z pomieszczeniami przynależnymi.
Sposoby powstania nier. Lokalowej:
jednostronna czynność prawna właściciela budynku
Umowa z właścicielem budynku
( w formie aktu notarialnego)
Orzeczenie sądu znoszące współwłasność
Tryb postępowania w celu wyodrębnienia nier. Lokalowej:
zaświadczenie o samodzielności lokalu - mieszkalnego lub - innego przeznaczenia
Lokal samodzielny to izba lub zespół izb przeznaczonych do stałego przebywania ludzi i zaspokajania ich potrzeb mieszkaniowych. Samodzielny lokal, który nie jest mieszkalnym to lokal innego przeznaczenia. Są też pomieszczenia pomocnicze (np. kuchnia, łazienka) i inne, nawet jeżeli nie przylegają (np. piwnice)
umowa aktu notarialnego, lub akt notarialny jednostronnej czynności prawnej lub orzeczenie sądu
są tam określone:
powierzchnia lokalu
stos pow lokalu do powierzchni budynku (nie należącej do właściciela lokalu)
- stos pow lokalu do gruntu
na tej podstawie zostaną wyznaczone udziały we współwłasności w części wspólnej budynku i współużytkowaniu wieczystym gruntu , bowiem na mocy ustawy właściciele lokali tworzą wspólnotę mieszkańców
Założenie księgi wieczystej dla lokalu, wpisanie współwłasności do działu I, a własności do II
Jak te 3 rzeczy są spełnione, to powstaje nieruchomość lokalowa
8. Gospodarstwo rolne stanowią grunty rolne, grunty leśne, budynki, ich części, inwentarz , jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą wraz z prawami i obowiązkami związanymi z gospodarstwem. Ta definicja jest w KC i została stworzona na potrzeby obrotu nieruchomościami. Musi być własnością jednego podmiotu. Nie ejst podana norma obszarowa. Jest ona podana w art. 1058 KC dotyczącym dziedziczenia gospodarstwa rolnego. Jest tam powiedziane że, żeby gospodarstwo rolne podlegało tej ustawie musi mieć co najmniej 1 ha fizyczny. W ustawie o podatku rolnym jest także mowa o 1 ha przeliczeniowym.
9. przedsiębiorstwo
Prawo rzeczowe
własność
dowody własnośi rzeczy
współwłasność
współwłasność łączna
małżeńska wspólność ustawowa
współwłasność w częściach ułamkowych
3.2.1 współność spadkowa
9. przedsiębiorstwo w prawie polskim występuje w sensie:
podmiotowym (tylko przedsiębiosrtwa państwowe i samorządowe; podlegają ustaie o przedsiębiorstwach państwowych (82), przepisom wprowadzającym ustawę o samorządzie ter (90) i ustawie o prywatyazcji i komercjalizacji (96) ; w tych przepisach są różne definicje przedsiębiorstw, np. w ustawie z 82 załoga ma bardzo duże prawa, może nawet przejąć przedsiębiorstwo)
przedmiotowym - jako przedmiot obrotu prawnego
funkcjonalnym - jako sposób na prowadzenie działalności gospodarczej
art. 55 KC definiuje przedsiębiorstwo jako zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji i osiągania celów gospodarczych. Składniki:
nazwa (dot. Tylko przedsiębiorstw komunalnych i samorządowych, w spółkach kodeksu handlowego nazwa = firma)
znaki towarowe (pozwalają odróżnicać produkty różnych przedsiębiorstw)
inne zanki szczególne (np. skróty PKS, PKP)
księgi handlowe (księgi przychodów, rozchodów)
nieruchomości i rzeczy ruchome, w tym materiały i produkty
patenty i wzory (patent to nowy produkt zaakceptwoany przez urząd patentowy)
zobowiązania cywilno prawne wynikajace z działalności (np. wynikają z zawierania umów, płacenia podatków itp.)
zobowiązania wynikajace z wynajmu, dzierżawy itp.nieruchomości przez przedsiębiorstwo
PRAWO RZECZOWE
Rozstrzyga o prawie własności jakie daje konstytucja. Hierarchia praw: 1. Własność 2. Użytkowanie wieczyste 3. Ograniczone prawa rzeczowe
1
Wasność nie ma definicji w KC. Można powiedzieć, że jest to najszersze prawo do korzystania i rozporządzania rzeczą bez udziału osób trzecich.
Sposób powstania własności:
Z ustawy (np. gmina, województwo, powiat)
Na podst decyzji administracyjnej (np. wywłaszczenie)
Na podst umowy o przeniesienie własności (np. umowa kupno - spredaż)
Prawo własności to prawo bezterminowe i zbywalne. Gaśnie na skutek przeniesienia własności, decyzji o wywłaszczeniu lub śmierci. Podlega ograniczeniom z tytułu ustaw, zasad współżycia społecznego i społeczno gospodarczego przeznaczenia prawa (klauzule prawa cywilnego). Osoba może korzystać z rzeczy, a w szczególności pobierać pożytki oraz dowolnie rozporządzać swoim prawem , bez udziału osób trzecich ale przestrzegając wymienionych przepisów.
Triada uprawnień
-do władania
faktycznego
prawnego
-do użytkowania
do używania
do pobierania pożytków
do podziału
do zniszczenia
*uytkowanie + władanie = korzystanie
do rozporządznia (decydowanie o stanie prawnym rzeczy)
do przeniesienia prawa własności
do ustanowienia użytkowania wieczystego
do obciążenia innym prawem (np. hipoteka)
do oddania w posiadanie zależne
do prywatyzacji i komunalizacji
2.
Dowody własności rzeczy ruchomych
Rzeczy ruchome nie mają konkretnie określonych. Np. kwit, paragon, karta gwarancyjna, faktura, w przypadku samochodu - dowód rejestracyjny itp.
W przypadku nieruchomości:
wypis z KW lub zbioru dokumentów
akt notarialny
decyzja administracyjna (np. akt nadania ziemi)
orzeczenie sądu
o nabyciu spadku lub dziale spadku
o zniesieniu współwłasności
inne
3.Współwłasnośc to odmiana własności polegająca na tym, że rzecz jest przedmiotem własności więcej niż jednej osoby. Może być współwłasność łączna i w częściach ułamkowych
3.1.łączna charakteryzuje się tym, że powstaje z ustawy lub w wyniku zdarzenia prawnego, jakim jest zawarcie małżeństwa lub nawiązanie umowy spółki osobowej. Jest bezudziałowa.
3.1.1małżeńska wspólność ustawowa powstaje na podst prawa rodzinnego i opiekuńczego, W chwili zawarcia małżeństwa powstaje małżeńska wspólność ustawowa, w skład której wchodzą rzeczy nabyte podczas małżeństwa oraz dochody. Oprócz teog każdy z małżonków ma majątek odrębny + to co jest określone w art. 33. Dotyczy on majątku odrębnego i praw
Zarządzanie majątkiem:
- czynności zwykłego zarządu
czynnności faktyczne
czynności prawne
kontakty z urzędami i sądami
czynności przekraczające zwykły zarząd
współwłasność w częściach ułamkowych
wspólność spadkowa
zniesienie współwłasności
współwłasnośc w częściach ułamkowych jest udziałowa i samoistna, nie powstaje w skutek żadnego zdarzenia prawnego, istnieje sama dla siebie. Powstaje w sposób:
a) przymusowy. Pewne osoby do pewnych rzeczy potrzebują mieć współwłasność. Dotyczy to wspólnot gruntowych i wspólnot nieruchomości wspólnej dla wspólnoty mieszkańców.
b) z umowy np. dwie osoby coś kupują, albo jest darowizna na rzecz 2 osób
orzeczenie sądu. Przez połączenie lub pomieszanie. Np. jeśli ktoś zbudował budynek na czyimś gruntem to może być ustanowiona współwłasność budynek + grunt
przedmiotem współwłasności może być: nieruchomość, rzecz ruchoma, prawo użytkowania wieczystego, ograniczone prawa rzeczowe (oprócz hipoteki i zastawu)
KC traktuje współwłasność w częściach ułamkowych jako tymczasową i ułatwia jej zniesienie:
każdy może rozporządzać swoim udziałem bez pytania o zdanie osób trzecich
każdy może zażądać zniesienia współwłasności i to prawo nie może być ograniczone ani odebrane. Wyjątek stanowią nieruchomości - współwłaściciele mogą zawiesić takie żądania na okres 5 lat (wpis do działu III KW)
3.2.1 Wspólność spadkowa
Spadek to ogól praw i obowiązków przechodzących w chwili śmierci ze zamrłego na spadkobierców. Są to prawa cywilne i rodzinno - opiekuńcze. Data śmierci to data powołania spadku. Przyjęcie spadku wprost - przyjęcie wraz z pokryciem wszystkich zobowiązań. Spadkobiercy mają 6 miesięcy na zdecydowanie czy przyjmują czy nie. Odpowiednie zaświadczenie wydaje wydział cywilny sądu rejonowego i od tego czasu istniej współwłasnośc spadkowa. W czasie jej trwania stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, wyjątek stanowi że rzecz może być za zgodą wsyzstkich oddana w rozporządzanie jednej osobie. Do zniesienia tej współwłasności stosuje się przepisy o dziale spadku.
Zniesienie współwłasności. Termin ten dotyczy tylko współwłasności w częściach ułamkowych. Współwłasności utworzonej w sposób przymusowy się nei da znieść, można jedynie ograniczyć. Inne się da na 2 sposoby:
na drodze umowy. Wtedy wszyscy wspólnicy muszą stwierdzić że godzą się na drogę umowy a nie na sądową i musza się zgodzić ze wszystkimi paragrafami umowy
na drodze sądowej . w formie postępowania nieprocesowego; prowadzi wydział cywilny sądu rejonowego;Organ administracyjny nie może znieść współwłasności !
Sposoby zneisienia:
podział fizyczny
podział cywilny - sprzedaż i podział gotówki
przekazanie jednej osobie i określenie warunków spłat na rzecz pozostałych osób
ograniczenia w przypadku nieruchomości: podział musi być zgodny z MPZP, decyzją o WZIZT i musi być spełnione kryterium dostępu do drogi publicznej. Podział się odbywa w formie postępowania administracyjnego.
Użytkowanie wieczyste
Ograniczone prawa rzeczowe
Użytkowanie
Służebność
Własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego
Spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego
Prawo do domu jednorodzinneog w spółdzileni mieszkaniowej
Zastaw Hpoteka
Użytkowanie wieczyste przysługuje na grunty SP oraz jednostek samorządu terytorialnego. Osoba fizyczna posiadająca nieruchomość nie może ustanawiać tego prawa. Przepisy formalno - materialne są w KC; Przepisy formalno prawne- w ustawie o gospodarce nieruchomościami
Gruntami SP zajmuje się starosta, a jednostek sam ter. Grunty publiczne są oddawane na okres 40-99 lat. Na uzytkowanie wieczyste są takie ograniczenia jak przy własności, czyli klauzule prawa cywilnego. Powinno być zawarte w formie aktu notarialnego i tam się znajdują 3 generalne zapisy: okres, cel i opłaty. Użytkowanie wieczyste jest płatne: I rata wynosi 15-25% wartości gruntu ustalonej przez rzeczoznawcę. Dokładna stawka jest negocjowana w czasie przetargu. Następne raty są roczne i wynoszą 0,3% gdy cel jest obronny, sakralny, przeciwpożarowy, oświatowy, 1% gdy celem jest budownictwo mieszkaniowe lub infrastruktura techniczna, a 3% i więcej pozostałe.
Proces budowlany w sensie uż. Wieczystego trwa: rozpoczęcie - wykonanie fundamentów; zakończenie - stan surowy.
Inne przepisy: użytkownik wieczysty może oddać w użytkowanie, wydzierżawić, wynając, oddac w służebność. Może nawet sprzedać, ale innemu użytkownikowi wieczystemu.
Wygaśnięcie użytkowania wieczystego:
na skutek wygaśnięcia terminu umowy. . Na 5 lat przed terminem można się starać o przedłużenie, (rzadko się zdarza odmowa, tylko w wypadku zmiany przeznaczenia w MPZP)
nie zrealizowanie celu określonego w umowie
nie wywiązanie się z terminów określonych w umowie
wywłaszczenie (najczęściej pod drogę)
Skutki wygaśnięcia: Nieruchomość znów się staje własnością SP lub sam. Terytorialnego; jeśli był budynek, to wypłacane jest wynagrodzenie, ale tylko za te zbudowane zgodnie z umową.
Ograniczone prawa rzeczowe
Są to prawa osób fizycznych i prawnych do rzeczy, będących przedmiotem własności innych osób. Jest zamknięty krąg ograniczonych praw rzeczowych, ich ilość wynika ściśle z przepisów
3 zasady pierwszeństwa o.praw rzeczowych:
Ustanowione wcześniej prawo nie może zostać uchylone przez prawo ustanowione później
Prawo wpisane do KW ma pierwszeństwo przed nie wpisanym
O pierwszeństwie praw wpisanych do KW decyduje kolejność wpisów
Użytkowanie - Najszersze z praw rzeczowych. Dotyczy nieruchomości, rzeczy ruchomych i praw. Użytkowanie oznacza używanie + pobieranie pożytków. Ustanawia się w formie aktu not. jest tam określony cel, okres i czy płatne czy nie. Jest to prawo niezbywalne. Notariusz wysyła info do sądu i np. w przypadku nieruchomości jest wpisywane do działu III KW. Powstanie:
Umowa, ozeczenie sądu, decyzja administracyjna (wyjątkowy przypadek, kiedy grunty SP są oddawane spółdzielniom rolnym)
Korzystanie. Przepisy nakładają obowiązek korzystania zgodnie z prawidłowością gospodarczą. Wyjątek stanowi użytkowanie na cele wydobywania
Wygaśnięcie:
po upłynięciu terminu określonego w umowie lub decyzji (max. Termin 50 lat)
w wyniku śmierci lub likwidacji osoby prawnej
konfuzja praw,zrzeczenie się; wywłaszczenie
Służebność - Dotyczy wyłącznie nieruchomości. Regulowana wyłącznie przez KC
Może polegać na:
właściciel nieruchomości służebnej wyraża zgodę na korzystanie ze swojej nier. właścicielowi nier. władnącej
właściciel nier. służebenj wstrzymuje się od określonych działań na swojej nieruchomości w interesie nier władnącej
właściciel nier służebnej wstrzymuje się od uprawnionego działania na nier wladajacej
legenda: a) i b) to sluzebnosc czynna c) to bierna
ze wzg. Na skutki prawne: gruntowa(przypisana do gruntu) i osobista(zwiazana z os. Wlasciceila uw)
w przyp nieruchomości władnącej wpisywana jest do działu I KW, służebnej - dział III.
Każdorazwoy właściciel jest obciązony służebnością.
Jest jeszcze służebność osobista. Może ją uzyskać właściciel, użytkownik wieczysty i posiadacz samoistny. Najczęściej trwa do śmierci osoby fizycznej.
6.3 Własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu m. Cechą charakterystyczną jest to, że budynek wielolokalowy jest własnością spółdzielni mieszkaniowej. Prawo spółdzielcze zezwalało do 24.02.00na ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego w stos do lokali. Od 24.02 można , na swój wniosek, zamienic to prawo na odrębną własność lokalu. Prawo to przysługuje osobie fizycznej (jeśli status spółdzielni pozwala , to też osobie prawnej) i małżeństwu. Jest dziedziczne, zbywalne i podlega egzekucji.
Własnościowe prawo spóldzielcze do lokalu mieszkalnego:
podstawa prawna : ustawa o spóldzielniach mieszkaniowych
budynek i lokal jest własnością spóldzielni
grunt jest własnością lub użytkowaniem wieczystym spółdzielni
wpis do KW na podst zaświadczenia spółdzielni
zarządzanie przez spółdzielnię
Odrębna własność lokalu prowadząca do nieruchomości lokalowej:
podstawa prawna: ustawa o własności lokali
budynek w części wspólnej jest współwłasnością właścicieli lokali, a lokale są przedmiotami odrębnej własności
grunt jest współwłasnością lub współużytkowaniem wieczystym właścicieli lokali
KW założona na podst aktu notarialnego lub orzeczenia sądu
Jeżeli współwłaścicieli jest < niż 7, to przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych , jeśli więcej - to wynika z ustawy o własności lokali
W przypadku prawa spółdzielczego do lokalu użytkowego stosuje się te same przepisy co do własnościowego, spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, z następującymi odrębnościami:
osoba starająca się o to prawo musi się wykazać działalnością gospodarczą ( w drugim obrocie można zbyć dowolnie)
prawo może przysługiwać osobie fizycznej i osobie prawnej
Prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej. Podstawa prawna - prawo spółdzielcze. Jest zbywalne, dziedziczne i podlega egzekucji. Jest przejściowe - ma na celu przekazanie członkom spółdzielni domu na własność lub użytkowanie wieczyste ( w zależności od tego jakie prawa do gruntu miała spółdzielnia). Są 3 etapy przeobrażania tego prawa:
zbieranie środków na budowę i oczekiwanie na budowę
budowa. W tym okresie przysługują 2 roszczenia: o współpracę ze spółdzielnią (sprawdzanie rzetelności pracy, zmiany w projekcie, własna pomoc) i wyboru domu
zakończenie budowy. Rozliczenie kosztów budowy, przeniesienia własności, usług geodezyjnych itp.
Po tym etapie prawo spółdzielcze gaśnie i powstają nieruchomości
zastaw
hipoteka
posiadanie i dzierżenie
trwały zarząd
6.6 zastaw. Zabezpiecza wierzytelność. Stosunek zobowiązaniowy wierzyciel - dłużnik.
Elementy: podmiot prawa - wierzyciel
Podmiot obowiązku - dłużnik
Prawo podmiotowe - wierzytelność
Obowiązek odpowiadający prawu podmiotowemu - dług
Przedmiot stosunku prawnego- świadczenie
Zastaw powstaje gdy ktoś zaciągnął u kogoś dług. Przedmiotem zastawu jest rzecz ruchoma lub prawo majątkowe, zbywalne (np. papiery wartościowe). Powstanie: zastawca podpisuje umowę i oddaje rzecz zastawnikowi, który oddaje rzecz po spłacie w terminie określonym umową.
Specjalny rodzaj zastawu - zastaw rejestrowy. Bank się staje wierzycielem, ale za pieniądze kupowana jest jakaś rzecz (np. rolnik kupuje maszyny) i spłaca w ratach
Hipoteka. Zabezpiecza wierzytelność; dotyczy tylko nieruchomości. Można obciążyć hipoteką:
Całą nieruchomość
Udział we współwłasności
Użytkowanie wieczyste
Udział w użytkowaniu wieczystym
Własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkaniowego
Spółdzilecze prawo do lokalu użytkowego
Prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej
Hipoteka jest wpisywana do działu IV KW, wpis jest konstytutywny.
Warunkiem hipoteki jest: a) umowa między właścicielem a wierzycielem
b)przepis odpowiedniej ustawy
rodzaje hipoteki: - umowna np. umowa pożyczki
z mocy prawa , dotyczy podatków na rzecz SP
łączna
Posiadanie
Posiadanie oznacza:
władanie rzeczą
we własnym interesie
posiadaczem może być:
właściciel władający rzeczą we własnym interesie
użytkownik wieczysty władający rzeczą we własnym interesie
rodzaj posiadacza:
samoistny
zależny
posiadacz samoistny - włada rzeczą tak jak właściciel lub jak uprawniony z innych praw rzeczowych, z tym , że w posiadanie rzeczy wszedł praktycznie nielegalnie, ale przez otoczenie jest traktowany jak właściciel i prawo chroni takiego posiadacza, Może być w dobrej wierze i w złej wierze
Posiadacz zależny - powstaje na podst umowy. Wynika np. z umowy najmu, dzierżawy. Włada rzeczą we własnym interesie. Nie może się przekształcić w posiadacza samoistnego.
Dzierżenie
władanie rzeczą
w cudzym interesie
Ma węższe uprawnienia niż posiadacz. Jest nim np. listonosz, roznosiciel ulotek. Zasady postępowania określa umowa, ale musi postępować tak , aby właścicel poniósł jak najmniejsze straty. Czyli praktycznie - jakby władał własną rzeczą.
Trwały zarząd Jest to forma władanie nieruchonmościami SP przez jednostki nie posiadające osobowości prawnej. Zarząd trwały otrzymuje się na mocy decyzji administracyjnej. Dla jednostek gminnych - decyzja zarządu gminy, dla jednostek państwowych - decyzja starosty, dla wojewódzkich, powiatowych - zarządy.
Dozwolone są roboty budowlane, ale odkupienie nieruchomości jest na rzecz SP (gminy, województwa). Opłaty wprowadzono od 1998, żeby zapewnić właściwe kierowanie zarządem przez kierowników. Wynosi 0,1% dla straży pożarnej i celów obronnych, 0,3% wartości gruntu dla celów oświatowych, sakralnych, a 1% dla pozostałych. Jednostki centralne nie płacą nic, bo otrzymują grunty od MSW.
Wygaszenie - - po upływie czasu określonego w decyzji jeżeli jednostka nie wypełnia zadań wynikających z decyzji -zrzeczenie się
Mienie i majątek
Księga wieczysta
Zbiory dokumentów
9. mieniem nazywamy własność i prawa majątkowe. Najważniejsza jest własność. Mienie dotyczy kategorii podmiotów, czyli nie konkretnego podmiotu. Rodzaje mienia
mienie państwowe
mienie samorządowe (a+b = mienie publiczne)
mienie prywatne ( mienie wsyzstkich osób fizycznych i prawnych innych od SP i jednostek sam. teryt.)
mienie zagraniczne (minie osób nie posiadająych obywatelstwa, ale należących do spółek posiadających osobowość prawną)
Mienie: dotyczy kategorii podmiotów; są to aktywa
Majątek: dotyczy konkretnego podmiotu; są to aktywa+pasywa
Księga wieczysta. Jest rejestrem stanu prawnego nieruchomości. Jest prowadzona przez wydział ksią wieczystych sądu rejonowego. Księgi są regulowane: ustawa o księgach wieczystych i hipotece i rozporządzeniem ministra sprawiedliwości o k.w.i zbiorach dokumentów. Dokumentami na podst których można dokonywać wpisów są orzeczenia sądu, akty not.i decyzje adm.
Docelowym stanem opisanym w ustawie jest żeby każda nieruchomość posiadała swoją KW.
Przy sprzedaży, jeśli nie ma założonej KW to się ją zakłada. Czyli obrót nieruchomościami powoduje wzrost zakładania KW. KW prowadzi się dla:
Nieruchomości -gruntowych, budynkowych, lokalowych; 4 działy KW:
I - dotyczy wpisu o nieruchomości
I-O oznaczenie nieruchomości z ewidencji gruntów i budynków prowadzonych przez geodetów
I -Sp spis praw korzystnych dla nieruchomości
II - dotyczy właściciela (współwłaściciela) lub użytkownika wieczystego (współ)
III - ograniczone prawa rzeczowe
prawo dożywocia
względne prawa podmiotowe
roszczenia i prawa osobiste
ograniczenie żądania zniesienia współwłasności na okres 5 lat
umowa o korzystaniu z nieruchomości będącej przedmiotem współwłasności
IV - hipoteka
W stosunku do KW obowiązują 2 instytucje prawne: rękojmia wiary publicznej i domniemanie prawdziwości
11. Zbiory dokumentów
12. Sposoby nabycia i utraty prawa własności i innych praw do rzeczy
13. Wywłaszczenie nieruchomości
13.1 Pojęcie wywłaszczenia
13.2 realizacja celu publicznego jako przesłanka
13.3 Postępowanie w sprawie wywłaszczenia nieruchomości
13.4 skutki prawne wywłaszczenia
13.5 odszkodowanie
13.6 zwrot wywłaszczonej nieruchomości
ad. 11 biór dokumentów to instytucja, która wynika z teog że nie wszystki nieruchomości mają założoną KW. Kw jest zakładana, kiedy jest nowy właściciel lub ustanawiane użytkowanie wieczyste. Po wojnie wiele KW zaginęło i od 1947 można było zakładać zbiory dokumentów. Jest to substytu księgi wieczystej. Od 1982 (wejście ustawy od hipotece i KW) jest zakaz zakładania zbioru dokumentów. Istnieje bezwzględny obowiązek założenia nowej KW przy nowym prawie własności i użytkowania wieczystego; nie konieczne jest zakłądanie przy prawach rzeczowych (np. służebności, użytkowaniu). Zbioru dokumentów dotyczy domniemanie prawdziwości.
12. Są sposoby pierwotne i pochodne.
Pierwotne - polega na tym, że prawo starego właściciela gaśnie i bez względu na to jakie on miał uprawnienia i zobowiązania wobec osób trzecich , w jego miejsce powstaje nowe prawo własności, nie obciążone żadnymi prawami. Do sposobów pierwotnych należą:
nacjonalizacja
przejęcie przez państwo
konfiskata mienia
przepadek
wywłaszczenie nieruchomości
zrzeczenie się własności nieruchomości
zasiedzenie rzeczy
porzucenie
nabycie rzeczy niczyjej
połaczenie, pomieszanie
Pochodne (sukcesja prawna); powstaje nowe prawo własności, ale nowy właściciel nabywa wszystkie prawa i obciążenia dotyczące rzeczy. Pochodne sposoby więc nie naruszają uprawnień osób trzecich. Są to:
przeniesienie prawa własności, użytkowania wieczystego i innych praw rzeczowych na drodze umowy pożyczki, kontraktacji, darowizny, o dzieło, zamiany
umowa małżeńska, intercyza
uwłaszczenie powiatów i województw
uwłaszczeni osób prawnych
połaczenie, restrukturyzacja i inne przekształcenia osób prawnych
dziedziczenie ustawowe lub testamentowe
komunalizacja mienia
Wywłaszczeni dotyczy tylko nieruchomości.. W świetle prawa jest to ograniczenie i odjęcie prawa własności, użytkowania wieczystego bądź innych prawa rzeczowych do nieruchomości w drodze decyzji administracyjnej.
Założenia wywłaszczenia:
dotyczy tylko nieruchomości
na drodze decyzji administracyjnej
na rzecz SP lub jednostek samorządu terytorialnego
na cele publiczne
cele publiczne wyraźnie określone w art6 ustawy o gosp. Nieruchomościami
przed wywłaszczeniem obowiązkowe negocjacje z właścicielem
tylko jeżeli celu nie da się zrealizować na innym gruncie należącym do SP
przebieg postępowania:
organem właściwym jest starosta. Starosta w zakresie nieruchomości wykonuje zadania z zakresu administracji rządowej. Wszczęcie postępowania jest na wniosek (wniosek gminy)lub z urzędu (jeśli chodzi o grunty SP).
Etap cywilno prawny. Negocjacje dotyczące sprzedaży nieruchomości lub jej części z właścicielem. Musi być wydana decyzja o wzizt; z nią geodeta udaje się do właściciela, przedstawia mu ją, proponuje cenę lub grunt zamienny. Jeśli właściciel się nie zgadza, to ma 2 miesiące na podjęcie decyzji; wyjątek stanowi ustawa o autostradach płatnych, gdzie właściciel ma 2 miesiące od rozpoczęcia rokowań. Jeśli właściciel się zgadza, to jest sporządzany akt notarialny, wypłata ceny i wpis do KW na podast decyzji o wywłaszczeniu.
Etap administracyjno-prawny; jest tylko kiedy strona się nie zgadza. Wszczęcie jest z urzędu lub na wniosek (wniosek musi zawierać decyzje o wzizt, wypis z KW lub ewidencji i protokół negocjacji). Starosta ma obowiązek przeprowadzenia takeigo postępowania. Składa wniosek do sądu rejonowego o wpis do KW że danej nieruchomości tyczy się postępowanie. Starosta ma obowiązek przeprowadzenia rozprawy administracyjnej; musi się też porozumieć z właścicielem w sprawie odszkodowania. Wtedy nie może stosować już ugody administracyjnej, bo na to był czas (2 miesiące) . Wydawana jest decyzja o wywłaszczeniu (oprócz składników z art. 107 kpa musi zawierać na jaki cel i wysokośc odszkodowania), odszkodowanie wypłacane do 2 tygodni od wydania decyzji; przysługuje od niej odwołanie.
Gdy nieruchomość nie ma uregulowanego stanu prawnego, czyli nie istnieje KW, zbiór dokumentów, dane z ewidencji ani żadne inne dokumenty na podstawie których można ustalić osoby które mają prawa rzeczowe do nieruchomości, to postępowanie wygląda tak:
nie ma negocjacji
ogłoszenie o poszukiwaniu osób mających prawa rzeczowe do nieruchomości (np. w prasie); na zgłoszenie jest 2 miesiące; jest to termin zawity, jeśli się nikt nie zgłosi, to jest wszczęcie postępowania; jeśli się zgłosi - negocjacje itd.
Wszczęcie postępowania o wywłaszczenie
Nie ma rozprawy administracyjnej (bo nie ma właściciela)
Decyzja ogłaszana na tej zasadzie co się poszukuje osób mających prawa do nieruchomości
Odszkodowanie jest wypłacane, trafia do depozytu i jest tam przez 10 lat
13. 4 Skutki wywłaszczenia:
decyzja o wywłaszczeniu
decyzja jest ostateczna ,gdy w terminie 14 dni nie nastąpiło odwołanie
wpis do KW na podst decyzji
jeżeli została wywłaszczona część nieruchomości, to decyzja o podziale nieruchomości ma rygor natychmiastowej wykonalności
wniesienie granic nowej nieruchomości w teren
przykłady:
wywłaszczeni na rzecz SP
nieruchomość jest własnością SP oraz użytkowaniem wieczystym osoby fizycznej gaśnie użytkowanie wieczyste i zostaje tylko własność SP
nieruchomość jest własnością gminy, a użytkowaniem wieczystym osoby fizycznej zostaje własnością gminy, użytkowanie wieczyste SP lub własnoć gminy (tak jest przy autostradach)
wywłaszczenie na rzecz gminy
a) nieruchomość jest własnością SP oraz użytkowaniem wieczystym osoby fizycznej użytkowanie wieczyste gminy i zostaje własność SP
nieruchomość jest własnością gminy oraz użytkowaniem wieczystym osoby fizycznej własność gminy
13.5 odszkodowanie
jest ustalane przez rzeczoznawcę : - cena rynkowa lub metoda porównawcza (`ile kosztowałoby wybudowanie tego samego gdzie indziej'
wypłacane do 14 dni od ogłoszenia decyzji
wypłata odszkodowania kończy proces wywłaszczenia
13.6 zwrot prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego. Możemy się o to starać kiedy:
nieruchomość nie została wykorzystana na cel określony w decyzji
nieruchomość została wykorzystana częściowo lub na inny cel
jeśli nie została wykorzystana, to organ nie musi o tym informować właściciela. Natomiast jak chce zmienić cel, to musi. Wtedy właściciel ma 3 miesiące na złożenie wniosku o zwrot. Odbywa się wtedy to w formie nowego postępowania administracyjnego. 3 miesiące to termin zawity.
Wniosek o zwrot:
gdy organ zawiadomił o zmianie celu publicznego
gdy upłynęlo 7 lat od wydania decyzji i nic się nie dzieje
jeśli wygasła decyzja o wzizt lub decyzji lokalizacji inwestycji
zasiedzenie nieruchomości
zrzeczenie się własności nieruchomości
Prawo zobowiązań
zobowiązania
źródła zobowiązań
powstanie zobowiązań i umów
klasyfikacja umów
umowa przedwstępna
zasiedzenie // brak
Dotyczy:
nieruchomości gruntowych i budynkowych
części nieruchomości
prawa użytkowania wieczystego (ale w drugim obrocie)
udziału we współwłasności
służebności gruntowej urządzeń trwałych i widocznych
zasiedzeni rzeczy ruchomej jest możliwe, ale tylko przez posiadacza samoistnego w dobrej wierze, jeśli posiada rzecz 3 lata.
Zrzeczenie się własnośi nieruchomości najczęściej następuje gdy nieruchomość jest zadłużona albo np. gdy jest nieużytek rolniczy.
zrzeczenie się przez osoby fizyczne lub prawne , inne od samorządowcyh i państwowych, następuje na rzecz SP i za zgodą starosty (decyzja administracyjna)
właściciel nieruchomości na podst decyzji sporządza akt notarialny zrzeczenia. Musi być określona wartość nieruchomości, bo jak zadłużenie przekracza wartość, to starosta nie wyraża zgody
wg art. 26 ustawy o gosp. Nieruchomościami państwowe osoby prawne zrzekają się na rzecz SP, a samorządowe osoby prawne na rzecz gminy.
PRAWO ZOBOWIĄZAŃ
zobowiązanie to stosunek prawny na mocy którego wierzyciell może domagać się od dłużnika spełnienie świadczenia, a dłużnik jest zobowiązany to świadczenie spełnić
elementy: podmiot prawa - wierzyciel
podmiot obowiązku - dłużnik
prawo podmiotowe - wierzytelność
obowiązek odpowiadający prawu - dług
przedmiot stosunku - świadczenie
Podmiotami zobowiązania mogą być wsyzstkie osoby, jednak to zależy od rodzaju zobowiązania.
Zobowiązanie solidarne dotyczy:
świadczeń niepodzielnych
rzeczy niepodzielnych
usług, świadczeń niepodzielnych
świadczeń, dla których umowa przewiduje odpowiedzialność solidarną
źródła zobowiązań:
- czynności prawne
a) jednostronna (np. Wałęsa i obietnica 100mln)
b)dwustronna
decyzje administracyjne
czyny niedozwolone
inne zdarzenia
bezpodstawne wzbogacenie
nienależne świadczenie
prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia
powstanie zobowiązań z umów
klasyfikacja umów
umowa przedwstępna
umowy o przeniesienie własności
3.Umowa jest to zgodne oświadczenie woli dwóch stron mające na celu nawiązanie, zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego. Dotyczy tylko prawa cywilnego. Jest swoboda zawierania umów, tzn że każdy może decydować czy zawierać umowę, z kim, o jej treści, formie i przedmiocie.
Nie można umowie nadawać treści naruszającej klauzule prawa cywilnego.
2 dodatkowe przesłanki nieważności umów:
wyzysk (w przepisach dokładnie nie określone)
niemożność świadczenia (np. jak ktoś chce sprzedać nerkę - sprzeczne z prawem)
sposoby zawierania umów:
- oferta jedna strona (oferent) przedstawia oświadczenie woli drugiej stronie (oblat) o chęci zawarcia umowy
rokowania ustalanie ostatecznej treści umowy na podstaiwe dyskusji jej rozporządzeń. Po każdym spotkaniu powinien być sporządzany protokół negocjacji.
- przetarg obowiązkowy przy zadaniach publicznych. Może być ustny, pisemny
Forma zawierania umów jest dowolna, chyba że inaczej stanowią przepisy szczególne. Np. przy sprzedaży samochodu jest forma pisemna z podpisami urzędowo poświadczonymi
Klasyfikacja umów
jednostronne obowiązujące i dwustronnie obowiązujące
jednostronne -ciężar obowiązku spoczywa na jednej stronie; np. darowizna; dwustronnie -wszystkie pozostałe
wzajemne
między stronami jest równowaga świadczeń (np. umowa kupna - sprzedaży)
odpłatne i nieodpłatne
jedna strona dokonuje przysporzenia majątkowego na rzecz drugiej i otrzymuje za to ekwiwalent; nieodpłatne -np. darowizna
konsensualna i realna
konsensualna - umowa wchodzi w życie z chwilą jej zawarcia; realna - wchodzi w życie w chiwli wydania rzeczy
mieszana
umowa która ma cechy różnych umów; np. w hotelu - równocześnie umowa najmu, przechowania i o dzieło (zamówienie śniadania do łóżka)
o przeniesienie własności
o usługi
o korzystanie z cudzych rzeczy
np. leasing
nazwane i nienazwane
nazwane - istnieje ich schemat prawny, czyli przepisy jak zawierać, skutki prawne itp. Jest to opisane w ustawach. Wszystkie umowy z KC są nazwane oprócz umowy z pośrednikiem majątkowym, z rzeczoznawca nieruchomości.
Nienazwane - np. pochodzące z zagranicy; np. umowa know how (korzystanie z cudzej technologii)
Umowa przedwstępna
Można zawierać umowę przedwstępną. Jej przedmiotem i treścią jest umowa przyrzeczona. Przedwstępna musi zawierać termin wejścia w życie przyrzeczonej. Nie ma wymogów co do formy umowy przedwstępnej, ale zalecane jest żeby była w takiej formie jak przepisy wymagają umowy przyrzecoznej. Wtedy jest prawo do:
żądania zawarcia umowy przyrzeczonej
żądania odszkodowania z tytułu nie zawarcia umowy przyrzeczonej
zastrzeżenia umowne są to zobowiązania, jakie nakładane są w umowie przedwstępnej lub przyrzeczonej na stronę lub strony w celu zapewnienia jej należytego wykonania. Są to:
zadatek - zaliczka - odstępne - umowne prawo odstąpienia, -kara umowna, - hipoteka, -zastaw
zadatek to kwota lub rzecz gatunkowo oznaczona wręczana przez jedną ze stron drugiej stronie w celu zabezpieczenia wykonania umowy. Jeżeli strona która wręcza zadatek, uchyli się od wykonania umowy, to strona która dostała zadatek go nie zwraca. Natomiast jeżeli strona która otrzymała zadatek uchyli się, to wtedy strona która wręczyła zadatek ma prawo żądać podwójnej jego wartości. Jeśli umowa wejdzie w życie, to zadatek się zmienia w zaliczkę, i wchodzi w skład wynagrodzenia z tytułu wykonania umowy. Jeśli się nie wykona umowy to zaliczka nie jest zwracana.
Odstępne jest to określona w umowie kwota pieniędzy którą wskazania strona jest zobowiązana zapłacić drugiej stronie, w terminie określonym umową w przypadku odstępienia od umowy
Umowne prawo odstąpienia - wynika z umowy; rodzaje: wypowiedzenie, rozwiązanie umowy
Kara umowna - kwota, którą wykonawca umowy jest zobowiązany zapłacić za niewykonanie przedmiotu umowy lub nienależyte wykonanie. Stosowana głównie przy usługach.
Umowa o przeniesienie własności (kupno - sprzedaż)
Przez tą umowę sprzedający zobowiązuje się przenieść prawo własności na kupującego, a kupujący zobowiązuje się do zapłaty ceny i odbioru rzeczy. Przedmiotem umowy mogą być:
nieruchomości i rzeczy ruchome
przedmioty materialne nie będące rzeczami
prawo np. użytkowania wieczystego
udział we współwłasności
Sprzedającym może być właściciel, użytkownik wieczysty, przedstawiciel ustawowy, wspołwłaściciele, dealer, agent, komisant
Obowiązek sprzedającego: poinformować o przedmiocie, staranność
Obowiązek kupującego: dochowanie staranności
W przypadku sprzedaży obowiązują 2 instytucje:
gwarancja
jest to umowa zawierana bezpośrednio ze sprzedającym lub producentem. Dokumentem potwierdzającym jest karta gwarancyjna. Z tego prawa wynika prawo do naprawy i prawo do wymiany rzeczy
rękojmia za wady fizyczne i prawne
jest to gwarantowane przez państwo prawo do roszczeń z tytułu posaidania przez rzecz wad fizycznych lub prawnych. Wada prawna to jest , że np. rzecz jest obciążone prawami własności osób trzecich, a właściciel o tym nie poinformował. Z rękojmi wynikają prawa do:
naprawy (1 raz)
wymiany
żądania obniżenia ceny
odstąpienia od umowy
Nie można korzystać z rękojmi po wygaśnięciu gwarancji.
7.2.1 prawo odkupu
7.2.2 prawo pierwokupu
7.3 zamiana
7.4 darowizna
7.5 dożywocie
7.6 pożyczka
umowa o usługi
umowa zlecenia
umowa o dzieło
-
umowa o roboty geodezyjno - kartograficzne
umowy o korzystanie z cudzych rzeczy
umowa najmu
umowa dzierżawy
umowa użyczenia
7.2.1 prawo odkupu jest to zastrzeżone w umowie bądź przepisach uprawnieni sprzedającego do roszczenia o sprzedaż rzeczy w terminie określonym w umowie lub wynikającym z ustawy.
Przedmiotem prawa odkupu jest sprzedaż rzeczy . Może być rzecz ruchoma lub nieruchomość.
prawo dotyczy tylko sprzedającego, nie osoby trzeciej
przysługuje w każdym czasie w terminie określonym w ustawie
maksymalny czas uprawnienia - 5 lat
7.2.2 prawo pierwokupu jest to wynikające z umowy lub ustawy pierwszeństwo do nabycia rzeczy w wypadku jej sprzedaży.
Czyli korzysta się z prawa tego, gdy jest sprzedaż rzeczy.
Prawo to może przysługiwać osobie trzeciej.
Jest nieograniczone w czasie. W przypadku rzeczy ruchomej podmiot ma do namysłu 1 tydzień, w przypadku nieruchomości 1 miesiąc
Prawo pierwokupu z ustawy:
z kodeksu cywilnego;
dzierżawa. Jeśli umowa dzierżawy była na 3 lata, lub jeśli dzierżawa faktyczna trwała co najmniej 10 lat, to dzierżawcy przysługuje prawo pierwokupu. Ma miesiąc na oświadczenie woli i wtedy wystarczy sporządzić akt notarialny ( nie trzeba umowy kupno -sprzedaż)
nieruchomość rolna. Jeżeli jeden ze współwłaścicieli chce sprzedać swój udział, to prawo pierwokupu mają pozostali współwłaściciele
z ustawy o gosp. Nieruchomościami
Dotyczy nieruchomości w mieście lub poza, ale objętych MPZP. Wtedy prawo pierwokupu ma gmina , i dotyczy to:
nieruchomości niezabudowanych
nieruchomości pod użytkowaniem wieczystym niezabudowanych
gruntów przeznaczonych w MPZP na cele publiczne
gruntów wpisanych do rejestru zabytków
nie dotyczy:
jeżeli sprzedaż następuje między dwoma osobami uprawnionymi do dziedziczenia ustawowego
jeżeli następuje sprzedaż między osobami prawnymi tego samego kościoła
Notariusz wtedy zgłasza do gminy, że właściciel sprzedaje nieruchomość i gmina ma 2 miesiące na oświadczenie woli.
7.3 przez umowę zamiany jeden z właścicieli przenosi swoje prawo własności na inną osobę, w zamian za prawo własności do innej rzeczy.
Przedmiotem może być rzecz i prawo. Może być między dowolnymi podmiotami. Jest to umowa konsensualna i wzajemna. Często jest połączona z umową sprzedaży (kiedy jest dopłata). Zamiana nieruchomości jest w formie aktu notarialnego.
7.4 Przez umowę darowizny darczyńca dokonuje przysporzenia majątkowego (powiększa majątek obdarowanego) kosztem swojego majątku. Umowa jednostronne obowiązująca, tradycja przewiduje wdzięczność obdarowanego. Jeśli jest konsensualna, to wymaga formy pisemnej, a jeśli realna - forma dowolna. Darczyńca może się wycofać z umowy, gdy sytuacja materialna obdarowanego uległa znacznej poprawie, lub gdy obdarowany nie podjął przedmiotu darowizny w ciągu 6 miesięcy.
7.5 Przez umowę dożywocia dożywotni przenosi prawo własności na nabywcę w zamian za prawo dożywocia. Umowa ta dotyczy tylko nieruchomości. Dożywocie jest prawem niezbywalnym , niedziedzicznym i niepodzielnym. W warunkach wiejskich konkurencyjna jest umowa o następstwo (stary rolnik przekazuje młodszemu o 15 lat swoje gospodarstwo).
prawo dożywocia, o ile przepisy nie stanowią inaczej , jest to dożywotnie utrzymanie (mieszkanie, pożywienie, opieka, pogrzeb)
do prawa dożywocia może być dołączona służebność mieszkania i/lub użytkowanie gruntu
powinno być wpisane do działu III KW
powinno być w formie aktu notarialnego; można też zastrzec prawo dożywocia na rzecz najbliższych osób
istnieje możliwość zamiany dożywocia na rentę
7.6 Przez umowę pożyczki pożyczkodawca przenosi na pożyczkobiorcę prawo własności, kwotę pieniędzy lub rzeczy gatunkowo oznaczone, a pożyczkobiorca zobowiązuje się oddać taką samą ilość pieniędzy i rzeczy gatunkowo oznaczonych.
Jest to umowa konsensualna lub realna; może być odpłatna lub nie (np. odpłatna gdy pobierany procent od pożyczonej kwoty). Jeśli wartość pożyczki jest większa niż 500PLN to powinna mieć formę pisemną. Gdy nie jest określone w umowie można się domagać odsetek ustawowych - 0.35% w skali rocznej
Świadczenie polega na wykonaniu pewnych działań. Przedmiotem umowy jest usługa. Można je zawierać z osobami posiadającymi pełna zdolność do czynności prawnych. Cechą ich jest samodzielność wykonawcy
8.1. Przez umowę zlecenia , zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania na rzecz zleceniodawcy czynności prawnej, a zleceniodawca zobowiązuje się do wypłaty wynagrodzenia. Przedmiotem umowy są czynności prawne, a wg KC czynności faktyczne jeśli nie mogą być wykonana w formie innej umowy. Czynność prawna to np. czynność prawnika podczas obrony oskarżonego. Zawieramy taką umowę wtedy, kiedy wybiera się osobe która potrafi coś czego my nie, a obie strony mają obopólną korzyść. Np. umowa z lekarzem na leczenie, umowa z wykładowcą na dodatkowy wykład itp. W geodezji jest to np. nadzór i kierowanie robotami. Wymogi umowy:
zleceniobiorca wykonuje sam przedmiot umowy, zastąpić go może kto inny tylko kiedy zleceniodawca się zgodzi
obowiązek konsultacji
wynagrodzenie omówione wg zwyczaju (może być też nieodpłatna)
odpowiada za staranność
Jeśli stosunki stron się nie układją dobrze, to mogą odstąpić od umowy. Jeżeli umiera zleceniobiorca to koniec umowy, a jak zleceniodawca to niekoniecznie
7.2 Poprzez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie (wykonawca dzieła) zobowiązuje się wykonać na rzecz zamawiającego dzieło określone umową, a zleceniobiorca do wypłaty wynagrodzenia. Przedmiot umowy to dzieło, czyli coś trwałego (np. operat, mapa) lub coś ucielesnionego (bilans, protokół).
wynagrodzenie może być w formie ryczałtu, kosztorysu, według zwyczaju
umowa z profesjonalistą, czyli nie musi wykonywać sam, sam może dobrać współpracowników (odpowiada za nich) i sam organizuje czas pracy
terminy umowne to zwykle termin końcowy
jeżeli koszty przekroczyły zaplanowane w kosztorysie, to wykonawca nie może z tego tytułu żądać podwyżki
dzieło podlega przepisom o sprzedaży: obowiązuje rękojmia (2 lata). Jeśli dziełem jest budynek to rękojmia przysługuje przez 3 lata.
7.2.2 Poprzez umowę o roboty geod-kart uprawniony geodeta zobowiązuje się do wykonania pomiarów i przekazania operatu zgodnie z projektem budowlanym, aktualną wiedzą techniczną i z zakresem określonym umową, natomiast zamawiający zobowiązuje się do udostępnienia terenu lub obiektu, do odbioru robót, i wypłaty wynagrodzenia.
jest to umowa o dzieło, musi mieć zawsze formę pisemną
zawierana głównie z geodetami posiadającymi uprawnienia 1 i 4
Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się do przekazania rzeczy do używania najemcy, a najemca zobowiązuje się do płacenia czynszu. Wynajmujący to właściciel, użytkownik wieczysty lub najemca (wtedy podnajem, za zgodą wynajmującego).
-Czynsz to opłata za używanie z cudzych rzeczy
przedmiot umowy to rzecz do używania
przepisy w KC
Jeśli najem na dłużej niż rok, wymagana forma pisemna
Czas oznaczony - 10 lat
Wynajmujący ma obowiązek oddać rzecz w stanie nadającym się do używania
Najemca ma obowiązek drobnych napraw, sporządzania protokołów zdawczo odbiorczych, przestrzegania ustawy o ochronie praw lokatorów.
W ustawie o prawie lokatorów są 3 kontrowersyjne przepisy: umowa najmu musi być na co najmniej 3 lata, termin wypowiedzenia 3 miesiące, wynajmujący nie może usunąc z lokalu najemcy o bardzo złej sytuacji materialnej dopóki sobie nie znajdzie lokalu socjalnego.
Najem jest prawem niepodzielnym
Wynajmujący ma prawo zastawu, jeśli najemca nie płaci czynszu dłużej niż rok
Czynsz płacony z góry, w gotówce
Jeśli umowa jest na czas określony i jest w umowie czas wypowiedzenia, to należy go przestrzegać
Jeśli jest na czas nieokreślony i nie ma w umowie czasu wypowiedzenia, to przysługują terminy ustawowe; z reguły są zależne od płacenia czynszu np. w hotelach codziennie, więc wypowiedzenie= 1 dzień
Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się do przekazania dzierżawcy rzeczy do używania, a dzierżawca do płacenia czynszu.
Do dzierżawy stosuje się przepisy najmu z wyjątkami. Dzierżawa to korzystanie+ pobieranie pożytków, więc czynsz jest płacony z dołu, w gotówce lub w ułamkach pożytku. Najczęsciej co 6 miesięcy lub co rok dzierżawczy.
dzierżawca jest zobowiązany do przestrzegania zasad prawidłowej gospodarki
dzierżawca jest zobowiązany do płacenia podatków, nie może zmienić celu dzierżawy
dzierżawca ma prawo pierwokupu , kiedy umowa dzierżawy nieruchomości rolnej była podpisana na 3 lata, lub kiedy faktycznie trwała minimum 10 lat
wydzierżawiający ma prawo zastawu
przedmiot dzierżawy to rzecz ruchoma, nieruchomość, przedsiębiorstwa, prawa (np. prawo łowieckie)
umowa może trwać aż 30 lat (na tej zasadzie działają supermarkety)
8.3. Poprzez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się przekazać biorącemu w użyczenie rzecz do używania na czas oznaczony lub nieoznaczony.
Przedmiotem umowy jest rzecz indywidualnie oznaczona. Jest to umowa realna, nieodpłatna, zawierana między osobami które mają do siebie zaufanie. Obowiązek biorącego w użyczenie to piecza. Nie może bez zgody użyczającego udostępniać osobie trzeciej. Biorący w użyczenie powinien używać rzecz z godnie z treścią umowy lub zgodnie z jej przeznaczeniem. Jeśli był czas użyczenia oznaczony w umowie, ale użyczającemu nagle rzecz się stała potrzebna, może on zażądać skrócenia trwania umowy. Jeśli czas był nieoznaczony - biorący w użyczenie oddaje rzecz kiedy mu jest już niepotrzebna.
Mogą być też oddawane nieruchomości SP na rzecz osób fizycznych lub prawnych. Oddają na cele publiczne, ale nie te określone w art.6 ustawy o gosp. nier. , tylko np. na oświatowe, charytatywne. W umowie musi być cel, i musi być on przestrzegany, bo inaczej nieruchomość zostanie odebrana.
Pojęcie administracji
Pojęcie prawa administracyjnego
Prawne formy działania administracji
Rodzaje postępowania administracyjnego
Kodeks postępowania administracyjnego (kpa)
Zasady postępowania administracyjnego
Prawo administracyjne zajmuje się organami administracji, ich strukturą i organizacją, prawami i obowiązkami wobec osób fizycznych i prawnych.
Pojęcie administracji zawiera w sobie czynności organów publicznych wyposażonych przez państwo do działalności władczej względem osób fizycznych i prawnych w interesie społecznym.
Administracja działa w sposób ciągły, bezinteresowny, opłacany przez państwo i ma monopol na wiele rzeczy. Kreuje stosunek administracyjno prawny (organ - osoba fizyczna, prawna, nie posiadająca osobowości prawnej, organizacja społeczna). Wykonywana jest przez urzędników. Sprawy zwykle są załatwiane w cieniach gabinetu, ale czasem wymagana jest rozprawa (np. przy wywłaszczeniu)
Rodzaje prawa administracyjnego:
prawo ustroju administracji. Musi określać podział administracyjny kraju dla celów działania administracji, a także stukturę i organizację organów. Decyduje o właściwościach organu, sprawach nadzoru i kontroli
prawo materialne. Prawo to kształtują przepisy i ustawy (np. prawo budowlane, prawo geodezyjne). Określa prawa i obowiązki organu, a także prawa i obowiązki osób stających przed organem.
Prawo formalne. Określa procedury administracyjne (postępowanie administracyjne). Postępowanie jest to zespół czynności organu i stron prowadzący do rozstrzygnięcia sprawy na drodze decyzji
Prawne formy działania administracji.
akty normatywne - obowiązują na tereni całego kraju
akty administracyjne - są to władcze oświadczenia woli organu administracyjnego skierowane do konkretnego adresata i rozstrzygające sprawę. Są to postanowienia i decyzje. Nie musza być skierowane koniecznie do jednego adresata - np. decyzja o ewakuacji. Mogą być skierowane też do organów (wtedy są to akty wewnętrzne). Są konstytutywne (np. pozwolenie na budowę), ale mogą być też deklaratoryjne (wszystkie dotyczące uwłaszczenia)
ugoda - jest to pisemne porozumienie stron występujących dotychczas w sprzecznych interesach. Ugoda kończy postępowanie, ale bez wydania decyzji
porozumienie- jest to dwu lub wielo stronne zgodne oświadczenie woli kształtujące współpracę na przyszłość (np. porozumienie między gminą a starostwem o wysyłanie danych ewidencyjncyh)
czynności cywilno - prawne - np. umowy zawierane przez gminę
czynności faktyczne - czynności prowadzące do powstania faktów
Rodzaje postępowania administracyjnego
ogólne
odrębne
szczególne - jest to postępowanie karno skarbowe
postępowanie przed ambasadami i konsulatami
postępowanie wewnętrzne
KPA. Stworzony w 1980 na wzorze prawa austriackiego. Reguluje:
postępowanie administracyjne ogólne
sprawy skarg i wniosków
postępowania podatkowe i w sprawie ubezpieczeń społecznych (w szczątkowym stopniu)
sprawy zaświadczeń
Z KPA wynikają zasady:
praworządności - organy muszą podawać podstawę prawną
informowania stron - strona nie może ponosić konsekwencji nieznajomości prawa
udziału w postępowaniu - strona ma prawo do przeglądania notatek
pisemności - decyzje wydawane w formie pisemnej
dwuinstancyjności - można się odwoływać do organów o szczebel wyższych lub do tych samych (np. do ministra środowiska w sprawie przyznania koncesji na eksploatacje kopalin; nie można się odwołać do premiera, więc minister ponownie musi rozpatrzyć sprawę)
ostateczności decyzji administracyjnej
Właściwości organu
Wyłączenie pracownika lub organu
Strona
Podmioty na prawach strony
Doręczenie
Wezwania
Terminy
Wszczęcie postępowania
Protokoły i adnotacje
Udostępnienie akt
Formy postępowania wyjaśniającego
Dowody
dokumenty
zeznania świadków
opinie biegłych
oględziny
przesłuchanie strony
przerwanie toku postępowania
decyzja
postanowienie
właściwość organu to zdolność prawna do rozstrzygania i wyjaśniania spraw w drodze decyzji administracyjnej. Rodzaje:
rzeczowa - rozstrzyga do jakiego rodzaju spraw jest przeznaczony dany organ
- funkcjonalna - np. w sprawach pozwolenia na budowę orzeka starosta, ale wojewoda w niektórych przypadkach też może
Odwołanie od decyzji wojewody jest do Głównego Inspektroa Nadzoru Budowlanego.
miejscowa; decyduje jaki organ ze względu na miejsce rozstrzyga sprawę. Jeśli sprawa dotyczy nieruchomości i zakładu pracy do rozstrzyga ją organ właściwy ze względu na położenie. Jeśli nieruchomość leży na granicy - to organ w miejscowości na którego terenie leży większa jej część . Inne sprawy - decyduje zameldowanie strony. Jak się nie da tego ustalic, to miejsce zdarzenia.
Spory kompetencyjne rozstrzyga Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Spór kompetencyjny między organem a sądem rozstrzyga Sąd Najwyższy
Przed zleceniem sprawy urzędnikowi, kierownik powinien sprawdzić czy nie podlega on wyłączeniu. Podlega kiedy sprawa dotyczy:
osobiście urzędnika (np. stara się o pozwolenie na budowę)
współmałżonka (nawet po rozwodzie i separacji)
krewnych i powinowatych w pierwszej linii
przysposobienia (adopcja) i kurateli
jeżeli urzędnik wcześniej w tej sprawie występował jako biegły
jeżeli sprawa dotyczy nadrzędnego kierownika względem urzędnika, to wtedy podlega wyłączeniu cały organ
Pracownik może podlegać wyłąćzeniu jeśli istnieją podejrzenia że będzie nieobiektywny. Powinien się przyznać jeśli sprawa dotyczy jego narzeczonej lub konkubiny. W przypadku wyłączenia całego organu, sprawę przejmuje organ z sąsiedniej miejscowości.
Stroną jest każdy czyjego obowiązku lub interesu dotyczy sprawa, lub każdy kto ze względu na swój interes lub obowiązek zażądał czynnności organu.
W definicji nie ma sformułowania interes prawny, i dlatego ne trzeba podawać podstawy prawnej (tym się zajmuje organ). Kto może być stroną, określa KC, ale ogólnie może być to osoba o pełnej zdolności do czynności prawnej (są wyjątki)
Podmioty na prawach strony - organizacje społeczne, prokurator, rzecznik praw obywate.
Organizacje społeczne mają prawo do:
zażądania wszczęcia postępowania
uczestnictwa w postępowaniu
wydawania opinii
O wszczęciu postępowania decyduje organ, bo musi ono dotyczyć interesu osoby trzeciej, musi być to interes społeczny i zapisany w statucie organizacji. Jeśli tak jest, to wszczęcie postępowania z urzędu.
Prokurator i rzecznik praw obywatelskich ma prawo do:
żądania wszczęcia postępowania (organ wtedy musi wszcząć)
wglądu do dokumentów związanych ze sprawą
sprzeciwu
skargi do NSA (ma na to 6 miesięcy)
11,12 W trakcie postępowania doręcza się wezwania, pisma, postanowienia. KPA określa zachowania w konkretncyh sytuacjach - np. jak ktoś nie chce przyjąć wezwania, to się je zostawia na 7 dni w urzędzie pocztowym a potem przekazuje do organu z adnotacją; jak ktoś nie chce podpisać pokwitowania, to w jego obecności na kopii się pisze że nie chciał. Itp.
Wezwanie jest to pismo urzędowe wzywajace do osobistego stawienia się w celu udzielenia zeznań, wyjaśnień. Jeżeli był powołany pełnomocnik to się jemu doręcza. Głównie stosowane gdy osoba mieszka w tej samej miejscowości; jeśli musi dojechać , to mogą zostać na wniosek zwrócone koszty podróży
13. Terminy są terminy ustawowe (np. 14 dni na odwołanie się od decyzji) i uznaniowe (ustalane przez organ w zależności od rodzaju sprawy). Ustawowe muszą być bezwzględnie przestrzegane.
Terminy przywracalne (np. jak ktoś był chory i nie mógł skorzystać z prawa odwołania, to można je przywrócić). Nieprzywracalne - jeśli zostało przywrócone i ktoś z niego nei skorzystał
Obowiązujące stronę -?
Obowiązujące organ: - niezwłocznie (gdy nie ma post. Wyjaśniającego)
1 miesiąc (gdy jest post. Wyj. )
2 miesiące (sprawa skomplikowana)
1 miesiąc (postępowanie odwoławcze)
te terminy mogą być wydłużone przez terminy uznaniowe
strona może złożyć skargę na organ z tytułu przedłużania postępowania
14. wszczęcie postępowania
na wniosek - forma pisemna, ale może być też ustna do protokołu. Wniosek musi zawierać oznaczenie strony, przedmiot sprawy i datę (od niej liczone są terminy)
z urzędu - jeśli sprawa dotyczy ważnego interesu strony. Musi być za zgodą strony, bo inaczej będzie nieważne. Np. starosta wszczyna postępowanie o rozbiórkę budynku
15. W toku postępowania sporządza się protokoły i adnotacje.
Protokół - obszerne dokumenty wykonywane w istotnych dla postępowania sprawach
Adnotacje - notatki sporządzane na dokumentach dostarczonych przez stronę
KPA nakłada obowiązek sporządzenia protokołu przy:
wszczęciu postępowania na wniosek ustny
ogłoszeniu ustnym decyzji
oględzinach z udziałem przedstawiciela organu
zeznaniach świadków, biegłych
16. Udostępnienie dokumentów polega na udzieleniu dostępu do dokumentów, sporządzaniu notatek, kopii. Można zażądać na kopii uwierzytelnienia podpisu .
Udostępnianie w geodezji jest obwarowane 3 przepisami - m.in. o ograniczonym dostępie do dokumentów z napisem `poufne' (np. dotyczą pomiarów w terenach zamkniętych)
17. Formy postępowania wyjaśniającego:
gabinetowe. Urzędnik sprawdza co zawartość wniosku, czy trafil do właściwego organu, czy sprawa dotyczy strony, czy strona może być stroną, czy dokumenty są kompletne. Wtedy dopiero wszczyna postępowanie; jeśli jest wszystko zgodne, to wydaje decyzję; może też wezwać świadków i biegłych
rozprawa . Czasami przepisy wymagają rozprawy. Oparta na zasadzie ustnego wyjaśniania sprawy (zeznania). Rzadko stosowana przez urzędników, bo ludzie są kłótliwi. KPA nakłada obowiązek gdy:
następuje przyspieszenie postępowania
jeśeli wymaga tego ustawa (np. przy rozgraniczaniu)
jeżeli wymagane są oględziny
gdy trzeba przesłuchać świadków
Rozprawa się składa z części wstępnej (sprawdzenie obecności, pełnomocników itp.) i zasadniczej - wtedy organ ma uprawnienia policji, może wyprowadzić z sali albo nałożyć grzywnę. Rozprawę kończy protokół.
18. Dowodami bezpośrendimi są oględziny, reszta to pośrednie.
- dokumenty. Najszerzej stosowane. Mogą być urzędowe - dokumenty wydawane przez organ dla celów sprawy np. orzeczenia sądu, wypisy z KW, zaświadczenia, decyzje.
Dokumenty prywatne -np. księgi handlowe, pełnomocnictwa, dokumenty zagraniczne (z krajów z którymi Polska nie ma umowy o dokumentach)
zeznania świadków. Świadek to ktoś kto dostarcza informacji. KPA określa kto nie może nim być: osoba która nie może się komunikować, osoba którą obowiązuje tajemnica państwowa oraz duchowni. Świadek nie może odmówić zeznań. Może się uchylić od odpowiedzi na pytania, które naraziły by na hańbę lub post. Karne najbliższych osób. W post. Administracyjnym nie zeznaje się pod przysięgą, jednak organ musi wpisać do protokołu że poinformował świadka o konsekwencjach fałszywych zeznań.
Opinie biegłych. Biegły opiniuje to co się stało. Jest powoływany w sprawach fachowych, np. ochrony środowiska, eksploatacji kopalin itp.
W geodezji przy rozgraniczaniu geodeta jest biegłym w postepowaniu sądowym, ale nie jest biegłym w postępowaniu administracyjnym !
przesłuchanie stron. Śrdoek ostateczny, bo strony nie są obiektywne. Stosowane gdy nie ma innych dowodów
19. Przerwanie toku postępowania
a) zawieszenie. Wstrzymanie czynności organu na pewien czas.
ustawowe np. kiedy jest śmierć pełnomocnika lub sprawa ma być rozstrzygnięta przez inny organ
fakultatywne - na życzneie strony; np. jak musi wyjechać za granicę. Może trwać maksymalnie 3 lata, potem jest umarzane
b) umorzenie - następuje wtedy kiedy postępowanie staje się bezprzedmiotowe.
- ustawowe kiedy nastąpiła śmierć strony; kiedy sprawa została rozstrzygnięta przez inny organ
fakultatywne; kiedy strona wycofała się, np. z postępowania o pozwolenie na budowę
20. Decyzja jest to zewnętrzny akt kończący dane postępowanie i rozstrzygajacy sprawę co do istoty. Wyjątek -decyzja o umorzeniu (kończy postępowanie ale nie rozstrzyga sprawy). Z reguły ma formę pisemną ( w wyjątkowych przypadkach ustną). Artykuł 107 KPA określa składniki decyzji. Może być :
ostateczna -kiedy nie przysługuje odwołanie (np. przy rozgraniczeniu) i kiedy została wydana przez najwyższy organ (ministerstwo)
prawomocna - nie przysługuje skarga do NSA
z rygorem natychmiastowej wykonalności - gdy występuje zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia
Postanowienie jest wydawane w toku postępowania. Może być rozstrzygające (np. o zawieszenie postępowania) lub porządkowe ( o wezwanie świadka). Ma te same elementy co decyzja oprócz uzasadnienia formalno prawnego. Przysługuje od niego zażalenie (nie od wszystkich). Żeby zaskarżyć postanowienie od którego nie przysługuje zażalenie należy odwołać się od decyzji skarżąc postanowienie
Różnice między decyzją a postanowieniem :
decyzje wydaje się wg ustaw merytorycznych, postanowienia na podst KPA
decyzje kieruje się do strony, postanowienie można do świadków, biegłych itp.
od decyzji można się odwołać, a postanowienie zażalić
3