Pedagogika porównawcza (ca) dr Renata Bednarz- Grzybek

12.03.2011r.

Literatura:

1. www.eurydice.org

2. Ryszard Pachociński „współczesne systemy edukacyjne”;

3. Ryszard Pachociński „zarys pedagogiki porównawczej”;

4. Ryszard Pachociński „pedagogika porównawcza”;

5. Wiktor Grabczuk „polityka edukacyjna Unii Europejskiej na tle przemian w szkolnictwie krajów członkowskich”;

6. Urszula Świętochowska „systemy edukacyjne cywilizacji przełomu XIX i XXI w.”;

7. Wojciech Błażejewski „pedagogika porównawcza”;

czasopisma:

1. „Nowa Szkoła”;

2. „Edukacja i dialog”;

3. „Dyrektor Szkoły”;

Drożność:

Jedna z cech systemu edukacyjnego, może być:

• Pionowa- możliwość przechodzenia absolwentów szkół wyższych stopni bez straty czasu;

• Pozioma- możliwość przejścia z jednego typu kształcenia, czyli jednego typu szkoły do drugiego na tym samym poziomie kształcenia, ale też musi być bez straty czasu;

Edukacja permanentna:

Zasada, idea, koncepcja. Akceptuje całożyciową edukację człowieka przez różnorodne działania w różnych środowiskach dla pełnej jego samorealizacji.

Furkacja:

Wyraźne zróżnicowanie programów kształcenia w szkole danego poziomu i profili w wyniku czego wprowadza się odrębne ciągi programowe- jak są 2 to bifurkacja, a jak więcej niż 2 to polifurkcja.

Jukstapozycja:

Zestawienie porównawcze zjawisk z różnych układów rzeczywistości z uwzględnieniem właściwych kontekstów w celu stwierdzenia podobieństw i różnic.

Nostryfikacja:

Uznanie zagranicznych dyplomów naukowych za równoważne krajowe.

Obowiązek szkolny:

Nakładany przez państwa na prawnych opiekunów dzieci obowiązek kształcenia począwszy od określonego wieku przez określoną liczbę lat i określonym czasie.

Odpad szkolny:

Ogół uczniów przerywających uczenie się w szkole przed jej ukończeniem z powodu choroby lub innych warunków losowych.

Odsiew szkolny:

Zjawisko polegające na przerwaniu przez pewien odsetek uczących się przed ukończeniem szkoły z powodu niepowodzeń w uczeniu się lub niewłaściwego zachowania się.

System oświatowy:

Organizacja upowszechniania wykształcenia ogólnego i zawodowego w społeczeństwie realizowanego przez system szkolny, instytucje wychowania przedszkolnego.

Selekcja szkolna (pedagogiczna):

Dobór młodzieży szkolnej stosownie do jej osiągnięć, zainteresowań i zdolności od odpowiednich typów szkół lub zawodów.

20.03.2011r.

Model nauczyciela:

• Wykształcenie akademickie;

• Specjalista;

• Znajomość 2 języków;

• Umiejętność korzystania z innowacji technologicznej;

• Umiejętność przekazywania wiedzy w oparciu o najnowsze źródła technologiczne;

• Ciągle doskonalony;

• Umiejętność współpracowania z samorządem lokalnym i zachęcanie do współpracy z młodzieżą;

• Zawiera wiedzę o kwalifikacjach rynku pracy;

Czynniki sprzyjające nauczycielowi w przygotowaniu do zawodu:

• Wprowadzenie do zawodu;

• Rekrutacja do zakładu kształcenia pedagogicznego;

• Edukacja wstępna i selekcja;

• Dokształcanie i doskonalenie nauczyciela;

• Stabilizacja zawodowa;

• Przygotowanie do odejścia na emeryturę;

Wpływ mają na pozycję społeczną i zawodową nauczyciela:

• Zdobyte kwalifikacje;

• Status jaki posiada w danym kraju;

NIEMCY (SZKOLNICTWO):

1. Nie ma jednolitego systemu nauczania, a o wszystkim decydują landy;

2. 4 Obowiązek szkolny: 9-10, 11-12, 6-10 i 6-12 ( Berlin i Brandenburgia);

3. edukacja przedszkolna: 3-6 lat, instytucja prowadzona głównie przez instytucje niepubliczne (kościoły, stowarzyszenia opieki społecznej), koszty obowiązkowo ponoszą rodzice, pomimo znacznych dotacji publicznych przyznawanych tym placówkom i finansowania z innych źródeł.

4. Kształcenie obowiązkowe:

5. Szkoła podstawowa (Grundchule):

• Wiek: 6-10 lat, 6-12 (Berlin, Brandenburgia);

• Kryteria przyjęcia: całkowicie bezpłatne, o wyborze szkoły decydują rodzice;

• Dzienny/ tygodniowy/ roczny wymiar zajęć: lekcja trwa 45 min, tyg. 19-28 lekcji, roczny 689 godzin;

• Jeden nauczyciel do wszystkich przedmiotów;

• Klasy liczą 22 osoby, a uczniowie dzieleni są wg wieku;

• Przedmioty nauczane: czytanie, pisanie, arytmetyka, wprowadzenie do przedmiotów przyrodniczych i społecznych, wychowanie plastyczne, wychowanie muzyczne, wychowanie fizyczne i religia;

Szkoły średnie I stopnia:

• Szkoła Główna (Hauptchule): trwa 4-5 lata, przedmioty nauczane: matematyka, fizyka / chemia, biologia, geografia, historia, religia (lub obiektu zastępczego), muzyka, sztuka, polityka, sport i język.

• Szkoła realna (Realchule): trwa 3-4 lata, ma możliwość podjęcia pracy na średnim szczeblu, może iść do szkoły zawodowej (matura zawodowa);

• Gymnasium: trwa 6-7 lata, młodzież zdolna dostaje się, musi ukończyć kursy przed dostaniem możliwości podejścia do matury;

• Szkoły średnie II stopnia i policealne:

• Kształcenie ogólne na poziomie średnim II stopnia- 16-18/19 lat, obowiązkowe przedmioty (języki,/ literatura/ przedmioty humanistyczne, przedmioty społeczne oraz matematyka/ przedmioty przyrodnicze/ technika;

• Kształcenie zawodowe:

Szkoła zawodowa prowadząca kształcenie w pełnym wymiarze (Berufsfachschule)- 15/16-18 lat;

Szkoła zawodowa prowadząca kształcenie w pełnym wymiarze (fachoberschule)- 16-18 lat;

Szkoła zawodowa prowadząca kształcenie w pełnym wymiarze (berufoberchule)-

18-19lat, program kształcenia (język niemiecki, przedmioty społeczne, matematykę, przedmioty [przyrodnicze, język obcy i wychowanie fizyczne oraz przedmioty zawodowe;

System dualny: kształcenie w szkole zawodowej w niepełnym wymiarze i kształcenie w zakładzie pracy e niepełnym wymiarze ( duales system)-

15/16-18/19 lat, przygotowuje do pracy w 350 zawodach we wszystkich dziedzinach gospodarki, zgodnie z ustalonymi na szczeblu krajowym zasadami kształcenia (komponent w zakładzie pracy) i wg programów nauczania ustalonych przez Landy (zajęcia w szkole), jest otwarty dla wszystkich absolwentów szkół średnich I stopnia, niezależnie od wyników w nauce;

8. szkolnictwo wyższe:

• Uviversitaten (uniwersytety)

• Technische Hochschulen/ Universitaten,

• Padagogische Hochschulen

• Kunsthoschulen (kolegia sztuk pięknych):

Warunkiem przyjęcia jest: świadectwo z liceum ogólnokształcącego i dokumenty potwierdzające zdolności artystyczne.

• Fachhoschulen (uczelnie prowadzące studia w dziedzinach nauk stosowanych):

Absolwenci otrzymują tytuł zawodowy magistra lub dyplom (FH), mogą zostać przyjęci na studia doktorskie na uniwersytecie po spełnieniu określonych dodatkowych wymogów.

• Musikhochschulen ( kolegia muzyczne):

Warunkiem przyjęcia jest: świadectwo z liceum ogólnokształcącego i dokumenty potwierdzające zdolności artystyczne.

• Berufsakademie= kształcenie akademickie z Studienakademie + praktyczne kształcenie zawodowe w zakładzie pracy, zgodnie z zasadą systemu dualnego

NIEMCY (NAUCZYCIEL):

Charakterystyka pktów:

1-8 = szczegółowe uwarunkowania pracy nauczycieli (ustalenie limitu zatrudnionych nauczycieli i rekrutacja do zawodu);

9 = pracownicy nauczycieli

10- 12 = kryteria zatrudniania nauczycieli;

13 = zatrudnianie na próbę;

14-15 = obciążenia dydaktyczne;

16 = obciążenia poza dydaktyczne;

17-18 = przebieg kariery zawodowej;

19 = status nauczycieli;

20 = zarobki nauczycieli;

21 = dodatki do pensji;

22-23 = ubezpieczenia społeczne (Emerytura, renta);

24 = zwolnienia i rezygnacje;

25-27 = kształcenie wstępne;

28- 30 = wymagania dotyczące selekcji na studia nauczycielskie;

31- 37 = treści kształcenia wstępnego;

38- 41 = doskonalenie nauczycieli;

42-56 = organizacja doskonalenia nauczycieli

1. popycie na nauczyciela może decydować wiek nauczyciela;

2. Kontrola nad selekcją nauczyciela sprawowana jest przez wyższe uczelnie. Kontrola ta polega na ustaleniu liczby miejsc na studiach nauczycielskich w świetle tj. wskaźników:

• Liczebność populacji szkolnej;

• Odchodzenie nauczycieli z zawodu;

• Przechodzenie na emeryturę;

• zaliczenie do grona nauczyciela decyduje ukończenie studiów uniwersyteckich lub inne wyższe uczelnie oraz odbyte praktyki pedagogiczne;

• każdy z etapów kończy się egzaminem państwowym pod nadzorem ministerstw oświaty poszczególnych landów i na podstawie regulaminów prowadzenia takich egzaminów wydanych prze władze centralne:

• pierwszy egzamin państwowy składa się w postaci sprawdzianów pisemnych, jak i ustnych z przedmiotów wybranych przez studenta i z pedagogiki;

• drugi egzamin: badanie umiejętności z zakresu nauczania, podstaw pedagogiki oraz metodyki przedmiotowej

5. pisanie pracy dyplomowej w zakresie jednego przedmiotu specjalizacji lub z pedagogiki;

6. studenci są zobowiązani do napisania pracy dyplomowej z pedagogiki lub dydaktyki ogólnej;

7. zakwalifikowanie studenta do odbycia praktyk wiąże się z zdaniem I egzaminu państwowego. Zdanie tego egzaminu nie oznacza, że student natychmiast zostaje skierowany do odbycia praktyki pedagogicznej;

8. uzyskanie stałej pracy w szkole zależy od popytu na nauczycieli danych przedmiotów w różnych typach czy szczeblach szkoły w poszczególnych landach;

9. państwo nie jest najważniejszym pracodawcą, ale władze regionalne;

10. kryteria:

• obywatelstwo;

• pełne prawa obywatelskie i polityczne;

• dobry stan zdrowia kandydata na nauczyciela, aby nie stanowił on zagrożenia dla zdrowia uczniów i innych członków grona pedagogicznego;

• nienaganny charakter i zachowanie;

• uzyskanie tytułu nauczyciela kwalifikowanego w wyniku odbycia studiów akademickich i zawodowych oraz praktycznego przygotowania, zgodnego z wykładanym przedmiotem (przedmiotami) oraz z wiekiem uczniów. Wyszczególniają przedmioty, które nauczyciel powinien opanować, by mógł uczyć w danym typie/ czy na odpowiednim szczeblu szkoły;

• zdanie egzaminów konkursowych;

• profesjonalna znajomość języka wykładowego w szkole;

• uregulowany stosunek do służby wojskowej ( w krajach, w których występuje obowiązkowa służba wojskowa);

11. za rekrutacją i zatrudnienie nauczycieli w szkołach odpowiedzialne są landy. Wakujące stanowiska obsadzane są zgodnie z kryteriami ustalonymi przez ministerstwa oświaty;

12. 3 testy:

I- ocenia zdolności pedagogiczne;

II- bada opanowanie wiedzy, która była przedmiotem studiów;

III- bada wiedzę na temat prywatnych, organizacyjnych i administracyjnych aspektów funkcjonowania systemu oświaty;

13. konieczność zatrudnienia na próbę wynika z wymagań związanych z przyjęciem nauczyciela do grona urzędników państwowych, którzy z zasady muszą spełniać ten warunek;

14. liczba obowiązkowych godzin nauczania (pensum) jest ustalona w umowie o pracę;

15. obecność nauczyciela w szkole w ciągu 35-40 godzin tygodniowo;

16. ocena prac uczniów wchodzi w skład obowiązków realizowanych poza szkołą;

17. awans zawodowy zależy zwykle od kilku czynników:

• opinii ekspertów oświaty z zewnątrz;

• opinii nauczycieli pracujących w tej samej placówce;

• ocen inspektorów i wizytatorów miejscowych i ministralnych;

• wyniku egzaminów konkursowych i stażu pracy;

18. regulacje awansu są ustalone przez landy oraz przez rząd centralny i społeczności regionalne;

19. przyznaje się nauczycielom prawa urzędników;

20. nauczycieli szkół średnich mających płacę minimalną porównywalną z płacą robotników przemysłowych:

• nauczyciele Gymnasium i Realschule;

• różnice te w przypadku pracowników umysłowych wynoszą przy średniej ok. 40%;

• w odniesieniu do robotników przemysłowych nauczycieli szkół średnich w wieku 46 lat uzyskują z reguły znacznie wyższe pensje do 115%;

21. dodatki pedagogiczne i niepedagogiczne;

22. 65 lat- średnia lat;

23. 5 lat minimum stażu, aby uzyskać uprawnienia emerytalne;

24. wypowiedzenie pracy:

• osiągnął wiek emerytalny;

• jest niezdolny do dalszej pracy ze względu na stan zdrowia, poświadczony odpowiednim świadectwem lekarskim;

• został uznany za winnego w wyniku orzeczenia komisji dyscyplinarnej;

• naruszył kodeks prawa cywilnego lub karnego i, lub zachowuje się niezgodnie z zasadami „ dobrego prowadzenia się”;

25. kształcenie wstępne nauczycieli spychane jest w kierunku coraz bardziej akademickim, podobnie jak w przypadku wielu innych dyscyplin uniwersyteckich, z drugiej w kierunku bardziej praktycznym, zbliżonym do tego, co się dzieje w klasie szkolnej;

26. na tym tle ukształtowały się 2 różne sposoby traktowania wstępnej edukacji nauczycieli:

• jako przygotowanie nauczyciela do pracy w ciągu całej swojej kariery zawodowej;

• jako niezbędne do „przetrwania” w ciągu pierwszych kilku miesięcy, po których następuje permanentne dokształcanie i doskonalenie zawodowe;

27. nauczyciele niższych klas szkoły średniej są przygotowywani do pracy pedagogicznej wg modelu kształcenia nauczycieli szkół podstawowych;

28. wymagania ogólne dotyczące selekcji na studia nauczycielskie:

• dobra znajomość języka kraju;

• nieskazitelna opinia ( m. in. brak adnotacji w kartotekach policyjnych);

• zdrowie potwierdzone świadectwem lekarskim;

• ukończenie pełnej służy wojskowej;

• egzamin wstępny;

• pedagogiczno- psychologiczna ocena przydatności do zawodu;

• ukończenie kursu przygotowania do zawodu;

29. systemy wstępnego kształcenia nauczyciela:

• lata studiów uniwersyteckich, w których programy nauczania nie przejmują żadnego przygotowania praktycznego;

30. kształcenie nauczycieli w całości zostaje przejęte przez uniwersytety;

31. założenia:

• umiejętności nauczycielskie decydują o uzyskaniu pożądanych wyników w szkole;

• opinia publiczna na temat skuteczności pracy nauczyciela kształtuje się na podstawie informacji o umiejętnościach merytorycznych i pedagogicznych nauczycieli w ich pracy w szkole;

• o typie pożądanych umiejętności nauczycielskich może poprawie wnioskować ze zmian w programach wstępnego kształcenia nauczycieli;

• składniki sytemu wstępnego kształcenia nauczycieli:

• zakres specjalizacji obejmuje studia nad 2 lub 3 przedmiotami lub grupą przedmiotów w przypadku przyszłych nauczycieli szkół podstawowych. Dozwolone są pewne kombinacje przedmiotów. Bardziej zaawansowane pod względem akademickim kursy wybranych przedmiotów są charakterystyczną cechą kształcenia wstępnego nauczycieli wyższych klas szkoły średniej lub gimnazjum oraz kształcenie nauczycieli szkól zawodowych;

• kilkutygodniowe praktyki nauczycielskie;

• pogłębione studia nad pedagogiką, psychologią, naukami społecznymi oraz metodykami wybranych przedmiotów;

• doświadczenie w pracy zawodowej w przypadku nauczycieli szkół zawodowych;

33. kształcenie wstępne w seminariach nauczycielskich obejmuje:

34. kształcenie wstępne, niezależnie od landu, przebiega w 2 fazach:

• teoretycznej:

obejmuje studia w zakresie jakiegoś przedmiotu znajdującego się w programie nauczania szkoły. Studia takie można odbywać w różnych uczelniach, uniwersytetach, akademiach sztuk lub muzyki, politechnikach.

• praktycznej:

jest nakierunkowana głównie na praktykę w szkołach. Jej celem jest przygotowanie kandydata do pracy w szkole na postawie dobrze ugruntowanej teorii. Przebiega pod nadzorem mentora i kierownika zakładu w kolegium pedagogicznym i w powiązaniu ze szkołami ćwiczeń. Faza ta trwa 1,5-2 lata i kończy się drugim egzaminem państwowym, który składa się z: dysertacji, egzaminu ustnego i 2 lekcji przeprowadzonych w obecności egzaminatorów. Umożliwia:

• Prawidłowe przygotowanie się do przeprowadzenia lekcji, jej przeprowadzenie oraz krytyczną ocenę samej lekcji, dostosowanie się do potrzeb uczniów i do cech charakteryzujących nauczanego przedmiotu;

• Skuteczną pracę w zespole, w którym biorą udział uczniowie, rodzice i koledzy nauczyciele;

• Pełne zrozumienie praw i obowiązków nauczycieli;

35. kształcenie nauczycieli do Grundschule, Hauptschule i Realschule trwa 3-4 lat (6-8 semestrów), Gymnazjum 4-5 lat, kolegia językowe 1-2 semestry za granicą. Przygotowanie do pracy w Gymnazjum polega na pogłębionych studiach w przedmiotów z listy różnych kombinacji przedmiotowych. Uzyskanie świadectwa jest warunkiem do przystąpienia do 2 fazy kształcenia

36. składniki systemu wstępnego kształcenia nauczycieli:

• zakres specjalizacji obejmuje studia nad 2 lub 3 przedmiotami lub grupą przedmiotów w przypadku przyszłych nauczycieli szkół podstawowych. Dozwolone są pewne kombinacje przedmiotów. Bardziej zaawansowane pod względem akademickim kursy wybranych przedmiotów są charakterystyczną cechą kształcenia wstępnego nauczycieli wyższych klas szkoły średniej lub gimnazjum oraz kształcenie nauczycieli szkól zawodowych;

• kilkutygodniowe praktyki nauczycielskie;

• pogłębione studia nad pedagogiką, psychologią, naukami społecznymi oraz metodykami wybranych przedmiotów;

• doświadczenie w pracy zawodowej w przypadku nauczycieli szkół zawodowych

37. program kształcenia obejmuje:

• teorię i praktykę pedagogiczną

• studia nad 2 lub więcej przedmiotami oraz dydaktyki szczegółowe, zależne od poszczególnych landów;

• praktykę pedagogiczną w szkołach w czasie przerw między semestralnych przez okres 4-12 tygodni, w zależności od poszczególnych landów;

38. kształcenie to przebiega na tym samym poziomie, co kształcenie studentów kierunków pozanauczycielkich

39. zastosowanie struktury modularnej w programach kształcenia nauczycieli, jak w przypadku wielu kierunków nienauczycielkich może prowadzić do dalszej fragmentaryzacji treści nauczania

40. instytucje doskonalenia nauczycieli stwarzają nowo przyjętym pedagogom wiele możliwości wspólnego dokształcania się zarówno w teorii, jak i praktyce nauczycielskiej (opracowywanie materiałów nauczania, interpretowanie regulaminów wydawanych przez władze oświatowe w landach)

41. same szkoły starają się, by doskonalić młodych nauczycieli

42. państwo ma bezpośredni wpływ na podejmowanie decyzji w sparwie doskonalenia zawodowego nauczycieli

43. określenie wpływu na decyzje w doskonaleniu nauczycieli to znajduje się on głównie w gestii nauczycieli

44. szkołą i placówki doskonalenia decydują o selekcji kandydatów na kursy doskonalenia zawodowego nauczyciela

45. państwo nie partycypuje w nakładach

46. udział państwa w znacznym stopniu w finansowaniu doskonaleniu (ok.50%)

47. liczba prywatnych szkół wynosi 5%

48. br4ak finansowania ze strony osób fizycznych i prawnych (właścicieli szkół) w finansowaniu doskonalenia

49. placówki doskonalenia nauczycieli partycypują jedynie w wydatkach związanych z zatrudnieniem nauczycieli i wynosi 50%

50. wydatki związane z uczestnictwem w jednotygodniowych kursach wakacyjnych organizowanych przez inspektorów oświaty pokrywane są w całości

51. wydatki zatrudnienie instruktorów w znacznym stopniu (ok. 50%) finansowane są przez placówki doskonalenia zawodowego

52. wspólne potrzeby:

• realizowanie i ocena eksperymentów oświatowych (tworzenie nowych podręczników, metod i technik nauczania);

• pedagogiczna ocena znaczenia nowej wiedzy naukowej, odkryć i przełomów w nauce, nowych zjawisk w życiu młodzieży i społeczeństwa;

• udostępnienie innowacyjnych rozwiązań dotyczących treści, metod i organizacji oświaty, uznawanych za użyteczne i możliwe do przeprowadzenia, tj. nowe programy nauczania, nowe technologie oświatowe

53. metody i techniki doskonalenia nauczycieli:

• konferencje (jednodniowe lub dłuższe). Pozwalają one zgromadzić znaczną liczbę uczestników i w krótkim czasie przekazać im duży ładunek wiedzy. Odbywają się często w czasie weekendów.

• Wizyty i obserwacje lekcji w szkołach. celem wizyt w szkole może być Np. zapoznanie się z organizacją pracowni komputerowych i ich zintegrowaniem z całym procesem nauczania, co ułatwia podejmowanie odpowiednich decyzji we własnej szkole. Ma jednak w słabe strony: pokazuje tylko powierzchowne zjawisko, może stanowić pewne zagrożenie dla integralności procesu dydaktyczno- wychowawczego w wyniku obecności osób obcych

• Zebrania są zwykle organizowane w celu osiągnięcia porozumienia w pewnych sprawach, wypracowania alternatywnych rozwiązań lub podjęcia decyzji dotyczących ogółu

• Wykład jest tradycyjną formą doskonalenia nauczycieli, zwłaszcza w dużych zbiorowiskach. Umożliwia się im w ten sposób szybki dostęp do informacji, teorii oraz doświadczenia innych ludzi. Ma jednak słabe strony: nie pobudza dla aktywności, bywa mało skuteczny ze względu na krótki okres koncentracji uwagi u słuchaczy.

• Seminarium, w którym uczestniczą niewielkie grupy nauczycieli, którzy z reguły zajmują się sprawami praktycznymi. Celem bywa uzyskanie konkretnego wyniku, Np. zdobycia doświadczenia w stosowaniu jakiejś metody nauczania, projektowania lub wytwarza środków czy pomocy nauczania. Dobre strony: uczestnicy zwykle aktywnie biorą udział w zajęciach, a zdobyte umiejętności często wykorzystują w praktyce. Słabe strony: metoda czasochłonna, wymagająca szczegółowego planowania, a wytwarzane materiały lub pomoce mogą być zbyt drogie

• Praca w zespołach złożonych z niewielkiej liczny osób biorących udział w planowaniu pewnej działalności pedagogicznej, przy wykorzystaniu doświadczeń członków grupy do rozwiązywania podejmowa. Dobre strony: zaangażowanie uczestników co ułatwia realizację zadań wiążących się z usprawnieniem praktyki pedagogicznej w szkole i pozwala na dogłębne zbadanie niektórych zagadnień. Słabe strony: czasochłonność i przygotowania, trudności w dobraniu uczestników grup, oceny wkładu poszczególnych członków grupy, oceny wartości podejmowanych dyskusji i zrealizowanych prac.

• Studium przypadku. Nauczanie opiera się na wyborze stosowanego do sytuacji słuchaczy i interesującego materiału, będącego opisem rzeczywistego (hipotetycznego) zdarzenia, które ma wartości aktywizujące proces nauczania.

• Inscenizacje pomagają w zmianie postaw, angażują uczestników, prowadzę do lepszego rozumienia pktów widzenia innych osób. Może narazić się na śmieszność, nie można wykorzystać doświadczenia tych, którzy się nie angażują, są też czasochłonne.

54. modele doskonalenia nauczycieli:

• modele nastawione na taką organizację doskonalenia, w której inicjatywą podejmują instytucje oświatowe lub różne szczeble administracji szkolnej, w zależności od stopnia decentralizacji systemu oświatowego.

• Modele, które pozwalają samym nauczycielom podjąć inicjatywę dotyczącą własnego dokształcenia się i doskonalenia. Opierają się na założeniu, ze instytucje oświatowe lub administracja szkolna odpowiedniego szczebla są odpowiedzialne jedynie za stworzenie infrastruktury niezbędnej do podejmowania przez nauczycieli samokształcenia

• Połączenie obu modeli są połączone

55. najważniejsze tendencje w rozwoju procesu doskonalenia nauczycieli (przejawiają się m.in.):

• w dążeniu do uzyskania wyższej skuteczności doskonalenia zawodowego nauczycieli poprzez zapewnienie lepszej organizacji dokształcania i tworzenia optymalnych warunków do samokształcenia; wiedza i umiejętności zdobyte w fazie kształcenia wstępnego poszerzają się w wyniku codziennych doświadczeń i pracy nad sobą;

• w stosowaniu różnego rodzaju bodźców, by uczynić doskonalenie integralnym składnikiem zawodowego życia nauczycieli;

• w dostrzeganiu potrzeby kształcenia i doskonalenia zarówno tych, którzy wykładają w placówkach kształcenie wstępnego, jak i tych, którzy biorą udział w doskonaleniu nauczycieli;

• w uświadamianiu konieczności włączania nauczycieli w proces podejmowania decyzji dotyczących organizacji doskonalenia zwłaszcza tych form, które występują bezpośrednio w szkole;

• w coraz bardziej widocznej tendencji uczynienia szkoły ośrodkiem doskonalenia nauczycieli; nie oznacza to likwidacji kursów pozaszkolnych, ale wzięcie pod uwagę przede wszystkim potrzeb poszczególnych szkół;

• w nasileniu się tendencji wprowadzania do doskonalenia nauczycieli metod innowacyjnych, jak Np. zapoznanie nauczycieli z najważniejszymi problemami i wyzwaniami, przed którymi stoi współczesna oświata, choćby takimi, jak ochrona środowiska, oświata zdrowotna, technologia informacyjna, nadmierna koncentracja biedy i bogactwa na dwóch biegunach, zagrożenia pokoju itp.;

• w organizowaniu dłuższych kursów doskonalenia nauczycieli, skoncentrowanych na praktycznym zastosowaniu wiedzy teoretycznej;

56. przedstawione wyżej kierunki rozwoju procesu doskonalenia nauczycieli wskazują na konieczność intensyfikacji pogłębionych badań na temat organizacji doskonalenia nauczycieli i jego skuteczność.

HOLANDIA/ SZWECJA

	Holandia	Szwecja
Język oświaty	Holenderski, fryzyjski	Szwedzki
Finansowanie	Szkoły publiczne i prywatne są finansowane w całości i jednakowo przez centralny rząd	Gminy dostają subwencje na prowadzenie szkół (nie dotyczy szkół wyższych). Nauka jest bezpłatna, w szkole obowiązkowej bezpłatne są: podręczniki, posiłki, dojazdy do szkoły. Panstwowa Agencja Kształcenia zajmuje się ewaluacją i nadzorem systemu szkolnictwa, wszyscy uczniowe w wieku 16-20 lat dostają państwowe stypendium naukowe. Hasło Szwecji- szkoła dostępna dla wszystkich
Nauczyciel	Ma status urzędnika państwowego, może być po wyższej szkole zawodowej (HBO) lub studiach uniwersyteckich	Ma status urzędnika państwowego
System przedszkolny	Właściwie nie istnieje, bo obowiązek szkolny zaczyna się w 4/5 r. ż. istnieją finansowane przez państwo żłobki dostępne bezpłatnie dla wszystkich zainteresowanych oraz nieobowiązkowe grupy zabawowe	Nie jest obowiązkowe, bezpłatne tylko dla 6latków. Są placówki całodziennej opieki- 0-6r.ż, cały rok, pn-pt 6.30-18, grupy zabawowe- 4-6r.ż. 3h w ciągu dnia, dla dzieci, które nie zakwalifikowały się do powyższych są: otwarte placówki przedszkolne- kilka razy w tygodniu w towarzystwie jednego z rodziców/opiekunów, ośrodki wypoczynku- 6-12r.ż. to zajęcia pozaszkolne, przed i po szkole oraz w wakacje, nasze świetlice, instytucja opiekunki rodzinnej. Szwecja ma rodzinny model przedszkoli- dzieci w różnym wieku w grupie
Szkoła podstawowa	Trwa 8 lat (4klasy niższe i 4 wyższe), zajęcia trwają 60 min, w ciągu roku uczy jeden nauczyciel wszystkich przedmiotów, skala ocen 1-10, szkoła i podręczniki są bezpłatne. Egzamin końcowy, współpraca z rodzicami	W Szwecji mamy do czynienia z systemem z jednolitą szkołą. szkoła obowiązkowa trwa 9 lat- 6/7-16r.ż., lekcje trwają 60 min, skala ocen: zaliczony, zaliczony z wyróżnieniem, zaliczony ze szczególnym wyróżnieniem, testy osiągnięć znormalizowane dla całego kraju, po 2giej klasie test z czytania, pisania, liczenia, po 5tej i 9tej- ze szwedzkiego, angielskiego i matematyki
Szkoła średnia	4 typy: VWO przygotowujące do WO-trwa 6 lat (z językami klasycznymi lub bez), HAVO przygotowujące do HBO, trwa 5lat, MAVO to szkoła średnia ogólna pierwszego stopnia, trwa 4 lata, potem można iść do MBO, HAVO lub kurs przysposobienia zawodowego, VBO przygotowuje do MBO, trwa 4 lata. System jest drożny i z każdej szkoły na danym poziomie można się przenieść. Wszystkie szkoły obowiązuje 3 letni okres kształcenia ogólnego. Szkoły są bezpłatne, ale podręczniki nie. Zajęcia trwają 50 min. Świadectwo ukończenia zawiera średnia z egzaminu szkolnego i krajowego na koniec szkoły. Nauczyciele to specjaliści od danych przedmiotów. Języki obce: niemiecki, francuski, angielski. Nauka innego języka- prywatnie	Trwa 3 lata, jest 16 różnych programów krajowych (14 zawodowych i 2 przeuniwersyteckie), w programach o orientacji zawodowej 15%czasu to szkolenia w przedsiębiorstwach. Ocenianie wg: niezal./zal./zal. Z wyróżnieniem/ zal. Ze szczególnym wyróżnieniem, testy z przedmiotów są opracowywane centralnie, na świadectwie ukończenia są wszystkie oceny z cyklu szkoły
Szkolnictwo zawodowe	MBO- trwa do 4 lat- to kształcenie zawodowe drugiego stopnia w różnych sektorach, zawiera kształcenie ogólne+zawodowe	W ramach 14 programów szkoły średniej
Szkoły wyższe	Nieuniwersyteckie szkoły wyższe HBO i uniwersyteckie WO. W obu faza propedeutyczna, stypendium dla każdego, nauka bezpłatna, długa tradycja wolnościowa uniwersytetów. Nauka innych języków. Lekcje zawodowe przygotowujące połączone z praktyką	Bezpłatne, stypendia lub zwrotne pożyczki dla każdego, uniwersytety i szkoły wyższe podlegają władzy centralnej, pracownicy mają status urzędników państwowych
Sektor szkół prywatnych	Można swobodnie zakładać szkoły prywatne, m.in. związane z wyznaniem, alternatywnymi metodami kształcenia, ok. 70% uczniów szkoły podstawowej jest w szkolnictwie prywatnym	Jeśli PAK zaakceptuje daną szkołę prywatną- ta dostaje dotacje na działalność od gminy, gminy mają też partycypować w kosztach prywatnego kształcenia wraz z rodzicami

HISZPANIA:

Obowiązek szkolny w Hiszpanii obejmuje dzieci od 6 do 16 roku życia i podzielony jest na trzy etapy.

Edukacja przedszkolna jest nieobowiązkowa i bezpłatna, koedukacyjne, dwu poziomowa struktura (0-3/3-6 r.ż.). funkcje: ogólnorozwojowa: zapewnić harmonijny rozwój emocjonalny, społeczny, duchowy, fizyczny.

Pierwszym z nich jest szkolnictwo podstawowe. Szkoła ta trwa sześć lat i dzieli się na trzy dwuletnie cykle. Nauka zorganizowana jest w pięciu obowiązkowych zakresach: język hiszpański i lokalny, środowisko naturalne, społeczne i kulturowe, matematyka, edukacja artystyczna, edukacja fizyczna i język obcy. We wszystkich cyklach obowiązkowe są lekcje religii, ale uczniowie mogą również uczestniczyć w zajęciach zastępczych (etyka). Dzieci dostają promocję co dwa lata. Oceny są opisowe. Uczeń z niedostatecznymi osiągnięciami może zostać na trzeci rok w danym cyklu.

Drugi etap stanowi szkolnictwo średnie obowiązkowe. Do szkół średnich uczęszczają dzieci w wieku 12- 16 lat. Nauka trwa cztery lata i składa się z dwóch dwuletnich cyklów nauczania. W cyklu drugim uczniowie poza zajęciami obowiązkowymi mogą wybrać minimum dwa przedmioty zaproponowane przez szkołę. Obowiązuje tu pięciostopniowa skala ocen. Na koniec szkoły każdy uczeń otrzymuje rodzaj przewodnika na dalszą naukę i wybór zawodu. Przygotowuje go wychowawca z psychologiem z poradni i innymi nauczycielami. Radzą oni w nim uczniowi, jak wykorzystać swoje predyspozycje i osiągnięcia. Dokument ten jest poufny, a wskazania nauczycieli nie obowiązują ucznia.

Trzeci, nieobowiązkowy, etap obejmuje szkoły średnie maturalne lub naukę w szkołach zawodowych: dwu- lub trzyletnich. Podstawowe programy nauczania i minimum godzin na tym etapie określa Ministerstwo Edukacji, a władze prowincji i szkół wzbogacają je w miarę możliwości.

Na tym etapie edukacji uczniowie mogą wybrać jeden z czterech profili: artystyczny, technologiczny, przedmioty przyrodnicze i zdrowie, przedmioty humanistyczne i społeczne. Dla wszystkich profili obowiązuje jednakowy program z hiszpańskiego, historii, filozofii, języka obcego, języka autonomicznej prowincji oraz kultury fizycznej. Absolwenci, którzy pozytywnie zaliczyli wszystkie przedmioty, otrzymują certyfikat ukończenia szkoły, uprawniający do podjęcia nauki w wyższej szkole zawodowej, lub przystąpienia do egzaminu wstępnego na uniwersytet.

Egzaminy wstępne na uniwersytety organizowane są przez komisję prowincjonalną według zaleceń Ministerstwa Edukacji, która określa wymagania, kryteria oceniania i powołuje poszczególne komisje lokalne przeprowadzające egzaminy. Kandydat na studia musi zdać dwie części egzaminu. Pierwsza sprawdza wiedzę z przedmiotów obowiązkowych, wspólnych dla wszystkich profili. Zdający mają napisać własny tekst i dokonać analizy materiałów źródłowych w języku ojczystym i w języku obcym.

Druga sprawdza materiał z dwóch wybranych przez zdającego przedmiotów profilowanych i jednego dodatkowego. Każda część egzaminu jest oceniana w skali 1 do 10. O przyjęciu na studia decydują wyniki egzaminu w 40% i w 60% wyniki na świadectwie ukończenia ostatniej klasy szkoły średniej.

FRANCJA:

Organizacja edukacji publicznej:

Poziom edukacji	Nazwa klasy Skrót	Wiek bez oblanycl
Nauka wyższego stopnia		+18
Poziom średni
Gimnazjum	Ostatnia klasa T Pierwsza klasa 1ére Druga klasa 2^nde	17-18 16-17 15-16
Niższa szkoła średnia	Trzecia klasa 3éme Czwarta klasa 4éme Piąta klasa 5éme Szósta klasa 6éme
Poziom podstawowy
Szkoła podstawowa	Edukacja średniego stopnia 2 lata CM2 Edukacja średniego stopnia 1 rok CM1 Edukacja podstawowa 2 lata CE2 Edukacja podstawowa 1 rok CE1 Klasa przygotowawcza CP	10-11 9-10 8-9 7-8 6-7
Przedszkole		2-6

Szkoła podstawowa:

• Nazywana jest tak edukacja na podstawowym stopniu kształcenia

• 1. cykl: przyswojenie sobie pierwszych umiejętności, grupa maluchów i średniaków w przedszkolu

• 2. cykl: przyswojenie sobie wiadomości podstawowych; grupa starszaków w przedszkolu i CP oraz CE1

• 3.cykl: pogłębianie wiadomości: CE2, CM1, CM2

• Szkoła podstawowa: przyswojenie sobie podstaw czytania, pisania i liczenia, nauka żywych języków obcych od poziomu CE1

• 24 godziny tygodniowo

Niższa szkoła średnia:

• 1. cykl edukacji średniego stopnia

• Wspólne podstawy wiedzy i know-how

• Pierwszy i drugi żywy język (LV1 i LV2)

• W trzeciej klasie (3ème): egzaminy przed uzyskaniem świadectwa zakończenia nauki na niższym poziomie szkoły średniej

• Kontynuacja nauki w gimnazjum ogólnym, w specjalizowanej szkole średniej lub w szkole kształcenia zawodowego

Gimnazja ogólne, specjalizowane szkoły średnie lub szkoły kształcenia zawodowego:

• Drugi cykl nauczania średniego stopnia

• Od 1 września 2010 r. reforma w gimnazjach ogólnych i specjalizowanych szkołach średnich: jednolity cykl drugi, z lekcjami pozwalającymi określić chęci i gotowość uczniów do nauki, za wyjątkiem przemysłu gastronomicznego, gdzie drugi cykl zawiera specyficzne wiadomości

• Ogólny lub specjalizowany egzamin dojrzałości

• Kontynuacja nauki na poziomie wyższym

• Szkoła kształcenia zawodowego: reforma od 2 lat

• Świadectwo robotnika zawodowego (CAP) w ciągu 2 lat

• Specjalizowany egzamin dojrzałości (BAC Pro) w ciągu 3 lat

• Dyplomy te prowadzą bezpośrednio do wykonywania działalności praktycznej

Szkolnictwo wyższe:

• Naukę można kontynuować w krótszej, 2-letniej formie kształcenia specjalistycznego (dyplom inżyniera - BTS lub uniwersytecki dyplom technologa - DUT)

• Kształcenie 3-letnie: Licencjat i licencjat specjalistyczny. W wyniku harmonizacji europejskiej (system boloński) coraz więcej BTS i DUT prowadzi do nauki na poziomie licencjatu.

• Kształcenie 5-letnie: stopień Master lub dyplom magistra w instytucji szkolnictwa wyższego

• Kształcenie 7-letnie: Doktorat

Rytm edukacji szkolnej:

• Rok szkolny może być podzielony na

• 3 okresy: trymestry/kwartały

• 2 okresy: semestry/półrocza

• Tydzień nauki trwa od rana w poniedziałek do południa w sobotę

• W niższych klasach szkoły średniej liczba godzin lekcyjnych wynosi 26 - 28

• W gimnazjum liczba godzin lekcyjnych wynosi 26 - 30

• W specjalizowanych szkołach średnich i szkołach kształcenia zawodowego liczba godzin lekcyjnych wynosi 30 - 35

• Podział dnia:

• Przed południem: nauka zaczyna się o godz. 8.00 lub 8.30, w środku przedpołudnia jest 15 minutowa przerwa

• Po południu: nauka zaczyna się o godz. 13.30 lub 14.00 i kończy się ok. godz. 17.30 lub 18.30

• Przerwa w połowie popołudnia

• Przerwa obiadowa pomiędzy 12.30 a 13.30

• Godzina lekcyjna trwa 55 minut, pomiędzy lekcjami są 5 minutowe przerwy.

Organizacja uczęszczania do szkoły:

• Przerwy w nauce (w szkole podstawowej i średniej)

• Przerwy w nauce są pogrupowane zgodnie ze strefami 3 powiatów edukacyjnych na: A,B,C

• Wszystkich Świętych: 10 dni

• Boże Narodzenie: 2 tygodnie

• W lutym: 2 tygodnie

• W kwietniu: 2 tygodnie

• W lecie: od 2 lub 3 lipca do 31 sierpnia, za wyjątkiem personelu administracyjnego i kierownictwa szkoły (od 14 lipca do 15 sierpnia)

BELGIA:

Cechą charakterystyczną systemu edukacyjnego Belgii jest jego różnorodność i rozbicie go pomiędzy dwie władze oświatowe; wynika to z organizacji państwowej i struktury językowej kraju, gdyż występuje podział Belgii na Flandrię, Walonię i Brukselę i dlatego, że jest ten podział administracyjny jest i podział szkolnictwa. Dwie władze oświatowe, dwa obowiązujące programy nauczania, dwa modele kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli przy jednolitej strukturze systemu szkolnego sprawiają, że szkolnictwo Belgii przeżywa już od dłuższego czasu głęboki kryzys organizacyjny i programowy.

Administracja szkolna: Na terenie Belgii szkolnictwem kieruje dwóch ministrów edukacji. Jeden odpowiada za szkoły francuskojęzyczne i niemieckojęzyczne, a drugi za flamandzkojęzyczne. Kontrola całego systemu prowadzona jest przez inspektorów państwowych lub regionalnych. Do zadań nadzoru szkolnego należy stała ocena realizacji państwowego minimum programowego i polityki językowej oraz weryfikacja dyplomów nauczycielskich. Bardzo duże znaczenie mają również dyrektorzy.

Szkoły publiczne, regionalne lub gminne finansowane są z budżetu państwa zaś szkoły prywatne są finansowane z budżetu władz kościelnych.

Organizacja systemu szkolnictwa: Pierwszym szczeblem systemu szkolnego Belgii jest trzyletnie nieobowiązkowe przedszkole ( l`ecole maternelle) przeznaczone dla dzieci od 3 do 6 lat. Placówki wychowania przedszkolnego związane są organizacyjnie ze szkołą początkową. Większość przedszkoli działa na terenie szkół początkowych, gdyż wcześniej powstały one jako instytucje przygotowujące bezpośrednio do podjęcia nauki w danej placówce edukacyjnej. W związku z tym, że do przedszkoli uczęszcza bardzo dużo dzieci, władze oświatowe rozważają możliwość obowiązku szkolnego od 5 roku życia, obniżając tym samym obowiązujący próg przymusu szkolnego.

Obowiązek szkolny rozpoczyna się w Belgii od 6 roku życia i trwa przez dziewięć lat, w całości obejmując obowiązkową, bezpłatną i jednolitą sześcioletnią szkołę początkową (ecole primaire). Szkoła ta jest odpowiednikiem naszych szkół podstawowych. Szkoła ta jest podzielona na trzy dwupokojowe bloki dostosowane do potrzeb i możliwości dzieci. Każdy z tych bloków odpowiedzialny jest za realizacje konkretnego materiału, jednak nauczyciele mają obowiązek dostosować wymagania do indywidualnych potrzeb i zdolności dzieci w danej klasie. W pierwszej fazie nauki obowiązują oceny opisowe. W wielu szkołach wprowadzane są obok przedmiotów obowiązkowych także zajęcia fakultatywne, które służą rozwijaniu zainteresowań uczniów. Coraz więcej szkół wdraża również model pedagogiczny, w myśl, którego klasy tworzone są w oparciu o umiejętności, a nie rocznik. Uczniowie, którzy kończą cel kształcenia początkowego otrzymują dyplom uprawniający do podjęcia nauki w szkole średniej lub zawodowej.

Szkolnictwo średnie jest obowiązkowe dla uczniów do 15 roku życia, którzy uczęszczają do placówek o pełnym wymiarze godzin, a do 18 roku życia dla młodzieży pracującej lub uczeńszczającej do szkół wieczorowych.

Szkoła średnia może być dzienna lub wieczorowa.

W szkole średniej młodzież ma do wyboru dwa rodzaje kształcenia:

1) tradycyjne jest ono zbudowane na dwóch następujących po sobie trzyletnich cyklach programowych. Te z kolei dzielą się na dwa typy szkoły: klasyczny, który jest realizowany najczęściej przez placówki prywatne podległe instytucjom kościelnym i ten typ kształcenia przygotowuje przede wszystkim kandydatów do szkolnictwa wyższego i humanistyczny.

2) odnowione, kształcenie to dzieli się na dwie specjalizacje, które umożliwiają:

a) otrzymanie wykształcenia ogólnego, technicznego lub artystycznego, co prowadzi do przygotowania kandydatów na studia wyższe lub mają oni możliwość podjęcia pracy zawodowej,

b) otrzymanie wykształcenia artystycznego, technicznego lub zawodowego które umożliwia natychmiastowe podjęcie pracy lub kontynuację nauki w szkole wyższej.

Kształcenie odnowione oparte jest na trzech dwuletnich cyklach nauczania:

1) cyklu obserwacji w trakcje, którego uczniowie realizują jednolity program ogólnokształcący,

2) cyklu orientacji charakteryzującym się szeroką możliwością wyboru specjalizacji dalszego kierunku kształcenia,

3) cyklu determinacji, którego program jest ograniczony do wybranych przez uczniów kierunków specjalizacji. Cykl ten przygotowuje ostatecznie do studiów wyższych lub do tzw. doskonalenia zawodowego.

Świadectwo maturalne poza tradycyjnymi ocenami zawiera także krótką opinię o uczniu. Egzamin maturalny jest jednocześnie przepustką na studia. Z racji tego, że wstęp na uczelnie wyższe jest w zasadzie wolny, to prawdziwa selekcja następuje po pierwszym roku.

Szkolnictwo wyższe w Belgii: istnieją dwa zupełnie oddzielne systemy szkolnictwa wyższego: flamandzki i społeczności francuskojęzycznej.

W obu tych systemach dodatkowo można wyróżnić dwa tradycyjne sektory: uniwersytecki i pozauniwersytecki.

Sektor uniwersytecki obejmuje swym zasięgiem 9 uniwersytetów francuskich i 8 flamandzkich. Jest to stosunkowo dużo, jak na tak mały kraj. Jednakże wielkość uniwersytetów jest znacznie zróżnicowana, a wśród nich są też takie, które w ramach wszystkich kierunków i roczników kształcą zaledwie kilkuset studentów. Największy, najstarszy, a zarazem najbardziej prestiżowy belgijski uniwersytet to Uniwersytet Katolicki Leuven, który nieprzerwanie istnieje od 1425r, a obecnie kształci ponad 25 tys. studentów.

Podstawowe studia uniwersyteckie obejmują dwa cykle kształcenia. Pierwszy z nich trwa zwykle 2-3 lata i kończy się uzyskaniem stopnia zbliżonego do bacheler. Drugi cykl studiów obejmuje kolejne 2-3 lata nauki - w przypadku medycyny 4 - i prowadzi do nadania tytułu licencjata, który jest odpowiednikiem polskiego magistra. Niektóre kierunki zamiast licencjata przyznają tytułu inżyniera określonej specjalności. Nauka rozłożona jest na ćwiczenia i wykłady, które kończą się egzaminem, zwykle pisemnym, rzadziej ustnym.

Istnieje także trzeci, zaawansowany cykl studiów, który prowadzi do doktoratu. Jego uzyskanie trwa minimum dwa lata i poprzedza go publiczna obrona pracy. Niektóre uniwersytety wymagają uczestnictwa w dodatkowym programie doktorskim, obejmującym szereg specjalistycznych przedmiotów i seminariów. Aby zostać wykładowcą akademickim wymagany jest stopień doktora.

W ramach uniwersytetów w Belgii funkcjonują cztery stałe stanowiska akademickie są nimi: profesor zwyczajny, profesor nadzwyczajny, starszy wykładowcy oraz asystent. Uniwersytety belgijskie mają strukturę wydziałową, a każdy z nich dodatkowo dzieli się na inne mniejsze jednostki.

Sektor pozauniwersytecki obejmuje inne uczelnie wyższe, głównie o charakterze zawodowym. Szkoły tego rodzaju za priorytet przyjmują przygotowanie młodzieży do wykonywania określonych zawodów, a badania naukowe pozostawiają na dalszym planie. Belgijskie kolegia wyższego szkolnictwa zawodowego wzorują swą strukturę oraz formę organizacji toku nauczania na uniwersytetach. Kolegia oferują głównie programy na wyższym poziomie zawodowym, obejmującym jeden cykl kształcenia. W systemie flamandzkim zwykle trwa on 3 lata, a we francuskim rok dłużej. Po ukończeniu kolegium studenci mogą rozpocząć studia uzupełniające, które w zależności od kierunku trwają rok lub dwa.

Kształcenie nauczycieli - organizacja kształcenia nauczycieli pozostawiona jest w kwestii dwóch ministrów oświaty. Kształcenie to odbywa się na poziomie szkolnictwa wyższego w czterech różnych specjalnościach, odpowiadających kolejnym szczeblom oświaty:

1) wychowanie przedszkolne,

2) szkoła początkowa,

3) szkolnictwo techniczne i zawodowe,

4) szkoła średnia

Na potrzeby wychowania przedszkolnego, szkoły początkującej, szkoły technicznej i zawodowej przygotowaniem kadry zajmują się trzyletnie wyższe instytuty kształcenia pedagogicznego. Kształcenie nauczycieli dla szkół średnich prowadzą placówki uniwersyteckie. Przyszli nauczyciele są zobowiązani ukończyć cztero lub pięcioletnie studia wyższe w wybranej dziedzinie oraz dwuletnie studia pedagogiczne.

W sektorze flamandzkim kształcenie na potrzeby szkoły średniej dodatkowo jest podzielone na:

1) kształcenie ogólne, podczas którego słuchacz wybiera tzw. przedmiot podstawowy ( język flamandzki, francuski, angielski lub matematykę), uzupełniający historię, geografię, biologię, fizykę, matematykę) oraz fakultatywny w zależności od własnych zainteresowań.

2) kształcenie techniczne, podczas którego kandydat otrzymuje wykształcenie ogólne i techniczne

W sektorze francuskojęzycznym program kształcenia nauczycieli wszystkich typów szkół obejmuje elementy ogólnokształcące i zawodowe.

AUSTRIA:

Obowiązek szkolny w Austrii trwa 9 lat. Edukacja przedszkolna nieobowiązkowa, w większości bezpłatna. Dziecko może się też uczyć w domu, ale wtedy po zakończeniu każdego roku szkolnego musi przystąpić do egzaminu zaliczającego dany rok. Uczniowie, którzy po 9 latach edukacji nie kontynuują nauki w szkole, tylko idą do pracy muszą obowiązkowo uczestniczyć w kursach doskonalenia zawodowego, trwających zwykle 3 lata. W ostatnich latach dokształca się na nich tylko ok. 1 % młodzieży. Obowiązkowa edukacja rozpoczyna się po ukończeniu szóstego roku życia. I etap edukacji - szkoła podstawowa lub klasa wstępna - przygotowawcza, zależnie od stopnia dojrzałości szkolnej. Po pozytywnym ukończeniu czwartej klasy uczniowie przechodzą do następnego etapu edukacji, jakim jest szkoła średnia, II etap edukacji - czteroletnia niższa szkoła średnia, ogólnokształcąca. Trafia tam ok. 70 proc. uczniów po pozytywnym ukończeniu czterech lat nauki w szkole podstawowej. Podstawą przyjęcia jest świadectwo bez ocen niedostatecznych (5 - niedostateczna, 4-dostateczna, 3-satysfakcjonująca, 2-dobra, 1-bardzo dobra). Uczniowie, którzy na świadectwie ukończenia czwartej klasy mają z języka niemieckiego, obcego i matematyki oceny bardzo dobre (ok. 30 proc. uczniów), kontynuują naukę po szkole podstawowej w ośmioletnich szkołach średnich akademickich. W pierwszych latach nauki w szkole średniej możliwe jest przeniesienie uczniów mających najlepsze wyniki w nauce, ze szkoły ogólnokształcącej do akademickiej. Uczniowie, którzy nie radzą sobie w szkole średniej akademickiej mogą być natomiast przeniesieni do szkoły ogólnokształcącej. W szkołach ogólnokształcących uczniowie obok tradycyjnych przedmiotów mają przedmioty zawodowe, w tym obowiązkową liczbę godzin ćwiczeń. Ok. 60 proc. uczniów kontynuuje naukę przez następne cztery lata, na wyższym kursie szkoły o profilu akademickim. Pozostali przechodzą do różnych typów szkolnictwa zawodowego. W sumie ok. 80 proc. populacji na poziomie wyższej szkoły średniej uczy się w szkołach zawodowych. Szkoły zawodowe dzielą się na: dające wyłącznie dyplom zawodowy niższego stopnia (czteroletnie) lub dające dyplom zawodowy wyższego stopnia i prawo przystąpienia do egzaminu maturalnego (pięcioletnie). Matura i szkoły wyższe Egzamin maturalny (Reifeprufung) jest egzaminem państwowym. Składa się z trzech lub czterech egzaminów pisemnych i trzech lub czterech egzaminów ustnych, w zależności od typu szkoły. Od 1993 r. zaczęto wprowadzać egzaminy międzyprzedmiotowe, łączące elementy wiedzy z kilku przedmiotów. Uczniowie mają prawo decydowania o tym, jaki typ egzaminu zdawać. Wszyscy absolwenci, którzy pozytywnie zdadzą egzamin maturalny, mają prawo podjąć studia. Niektóre uczelnie (artystyczne, sportowe), gdzie wymagane są specyficzne umiejętności związane z profilem szkoły, przeprowadzają dodatkowe egzaminy sprawdzające.

 

Amerykański system oświatowy składa się z 50 stanowych systemów, gdzie edukacja zaczyna się w wieku 6 lat a kończy w 18 roku życia. W Ameryce w zależności od stanu istnieją następujące rozwiązania klasowe:

      4 (szkoła podstawowa) + 4 (gimnazjum) + 4 (szkoła ponadpodstawowa),

      5 + 3 + 4,

      6 + 6,

      6 + 3 + 3,

      8 + 4

W Stanach Zjednoczonych nie istnieje Ministerstwo Edukacji, lecz decyzje zapadają na szczeblu stanowym. Im większy jest tam poziom nauczania tym większa jest wartość danej nieruchomości. Amerykańskie szkoły cechuje duża ich elastyczność oraz duży odsetek uczniów którzy przerywają naukę przed 18 rokiem życia.

 

---