Wykład 11
POLIMERY
Rodzaje, właściwości, zastosowanie w technologii postaci leku
Zastosowanie hydrożeli
jako podłoża w maściach
na skóra (Fenistil)
na błony śluzowe jamy ust (Sachol) lub nosa (Xylometazolin)
do aplikacji doodbytniczej (Neo-Aesculan)
do oka (Pilogel HS)
Zalecane są na owłosioną skórę głowy.
Specjalny typ hydrożeli - opatrunki hydrożelowe (Aqua-Gel)
Substancje pomocnicze
ułatwiające rozpuszczanie polimeru i zapobiegające szybkiemu wysychaniu hydrożelu - glicerol, glikol propylenowi
ułatwiające rozpuszczanie substancji leczniczych i ich wchłanianie - etanol lub alkohol izopropylowy (nawet do 30%)
zapobiegające rozwojowi mikroorganizmów - substancje p/bakteryjne (np. hydroksybenzoesan metylu, hydroksybenzoesan propylu)
Leki gotowe - przykład 1
Sachol® - żel stomatologiczny
1g żelu zawiera:
Substancje czynne: Salicylan choliny - 87,1mg
Chlorek cetalkoniowy - 0,1mg
Substancje pomocnicze: hydroksyetyloceluloza, hydroksybenzoesan metylu, hydroksybenzoesan propylu, glicerol, olejek anyżowy, alkohol etylowy, woda oczyszczona
Przechowywać w temp. nie wyższej niż 25˚C, nie zamrażać
Leki gotowe - przykład 2
FENISTIL® żel
Substancja czynna: maleinian dimetindenu - 0,100g
Substancje pomocnicze:
chlorek benzalkoniowy 0,005g
wersenian sodu 0,050g
carbopol 974 (carbomer 934 P) 0,900g
wodorotlenek sodu 30% w/w 1,000g
glikol propylenowi 15,0g
woda oczyszczona do 100,0g
Leki gotowe - przykład 3
Sudafed®
(Pseudoephedrini hydrochloridum) tabl. pow. 60mg
Skład leku:
60 mg chlorowodorku pseudoefedryny
substancje pomocnicze: laktoza, skrobia kukurydziana, poliwidon, magnezu stearynian, tlenek żelazowy, hypromeloza, talk, makrogol 400, makrogol 8000
Postać farmaceutyczna:
tabletki powlekane, okrągłe, obustronnie wypukłe, o brązowo-czerwonej barwie, z napisem „ WELLCOME SUDAFED” po jednej stronie
Polimery [gr. polýs = liczny + méros = część] - związki wielkocząsteczkowe, zbudowane z powtarzających się elementów, regularnych grup atomów, tzw. merów, ułożonych w łańcuchy
Budowa polimerów:
liniowa
rozgałęziona
drabinkowa
przestrzennie usieciowana
Otrzymywanie:
polimeryzacja
polikondensacja
poliaddycja związków małocząsteczkowych
Polimery - podział ze względu na rozpuszczalność:
rozpuszczalne w wodzie
w środowisku kwaśnym
w środowisku zasadowym
nierozpuszczalne w wodzie, w środowisku kwaśnym i zasadowym
Polimery rozpuszczalne w wodzie:
alkohol poliwinylowy
metyloceluloza
hypromeloza
karmeloza sodu
makrogol 6000
poliwinylopirolidon
Alkohol poliwinylowy (PAW, PSA)
M.cz. 28 000 - 40 000
Otrzymuje się przez hydrolizę octanu poliwinylowego działaniem zasad.
Do celów farmaceutycznych - tylko odmiana, która nie zawiera toksycznego monomeru - octanu winylowego.
Postać i właściwości:
biały, ziarnisty, higroskopijny, lekki proszek bez smaku, zapachu; charakter niejonowy.
Rozpuszcza się w wodzie (łatwiej w gorącej) wodorotlenków w roztworach wodorotlenków metali alkalicznych; nie rozpuszczalny w większości rozpuszczalników organicznych.
Lepkość roztworów zależy od długości łańcucha. Np. lepkość w temp. 20˚C 4% roztworu wodnego PSA:
m.cz. 30 000 - 4-7 mPa*s
m.cz. 130 000 - 21-33 mPa*s
Zastosowanie w technologii tabletek:
błonotwórczy środek powlekający
substancja wiążąca do granulacji mokrej w postaci 5% roztworu
subsancja wiążąca w bezpośrednim tabletkowaniu w postaci proszku
(daje bardzo twardy granulat i szybko rozpadające się tabletki)
1-5% - do kropli do oczu (przedłuża ich czas działania)
do roztworów do wstrzyknięć (↑czasu działania)
składnik maści ochronnych
ze względu na bioadhezyjny charakter- stosowany w technologii plastrów na skórę i błony śluzowe
Metyloceluloza (MC)
m.cz. 20 000 - 150 000 (im wyższa masa cżast, tym np. 1% r-r danego polimeru będzie bardziej lepki)
MC - metylowy eter celulozy otrzymywany przez działanie na alkilocelulozę w temp. 50oC siarczanem dimetylu lub chlorkiem metylu pod ciśnieniem.
W farmacji najczęściej używa się MC o zawartości 23-33% grup -OCH3.
Poszczególne odmiany różnią się od siebie stopniem polimeryzacji, co wpływa na lepkość roztworu. Im dłuższy łańcuch, tym większą lepkość wykazuje roztwór wodny
Postać i właściwości:
Biały, kremowy lub szarobiały, nieco higroskopijny proszek bez smaku i zapachu albo substancja drobnowłókinsta
Rozpuszcza się powoli (pęczniejąc) w zimnej wodzie, dając lepki, przezroczysty lub opalizujący roztwór koloidalny.
Roztwory wodne MC są trwałe, lepkość jest stała w pH 1-2
Po ogrzaniu do temp 60˚C MC wytrąca się z roztworu wodnego, rozpuszczając się ponownie po oziębieniu do temperatury pokojowej.
Zastosowanie w technologii tabletek:
substancja powlekająca (tworzy błony elastyczne i odporne na działanie tłuszczów, olejów i rozpuszczalników organicznych)
lepiszcze w procesie granulacji na mokro (4-5% roztwory wodne)
substancja rozsadzająca (2-3% masy
krople do oczu
zawiesiny
hydrożele
Hypromeloza (Hydroksypropylometyloceluloza, Metolose. Pharmacoat)
Polimer hydrofilowy
Grupy metoksylowe: 19% - 30%
Grupy hydroksypropylowe: 4% - 12% w przeliczeniu na substancję suchą.
Jest dostępna w kilku rodzajach różniących się podstawnikami i lepkością 2% wodnych roztworów (temp. 20˚C)
Hypromeloza tworzy bardziej klarowne roztwory niż MC.
Postać i właściwości:
biały lub prawie biały proszek lub granulki
Rozpuszcza się w wodzie gorącej, tworząc koloidalny roztwór, jest stabilna podczas wyjaławiania w autoklawie
rozpuszcza się w mieszaninach etanolu i metanolu z dichlorometanem.
Nie rozpuszcza się w chloroformie, etanolu, eterze
Zastosowanie w technologii tabletek:
substancja błonotwórcza (2-10%)
substancja wiążąca (2-5%) w procesie granulacji na mokro i sucho
substancja wypełniająca (tabletki i kapsułki o przedłużonym uwalnianiu)
0,5-1% do kropli do oczu
emulgator, stabilizator
produkcja bioadhezyjnych bandazy,soczewek kontaktowych i sztucznych łez
Opadry
Mieszanina hypromelozy, plastyfikatora i barwnika - szybkie sporządzanie wodnej dyspersji lub roztworu w rozpuszczalniku organicznym do powlekania tabletek i peletek
Karmeloza sodu (CMC-Na. Karboksymetyloceluloza sodu),
Otrzymywana przez działanie monochlorooctanu sodu na alkilocelulozę.
Postać i właściwości:
biały sypki proszek
Rozpuszczalność: im wyższy stopień podstawienia i im mniejsza masa cząsteczkowa - tym lepiej rozpuszcza w wodzie
wodne roztwory wykazują lepkość strukturalną (która zwiększa się wraz ze zwiększeniem stopnia polimeryzacji).
Zastosowanie w technologii tabletek:
w procesie powlekania lub drażowania
lepiszcze w procesie granulacji na mokro (roztwory wodne 2-6%)
środek rozsadzający w procesie bezpośredniego tabletkowania
do kompleksowania leków (postacie leku o przedłużonym uwalnianiu)
anionowo czynny emulgator i stabilizator emulsji (0,25 - 1%)
podłoża hydrożelowe, pasty
krople do oczu
Uwagi!
W celu przyspieszenia wysuszenia granulatu - dodatek etanolu
użycie karmelozy sodu o niższej lepkości - otrzymanie granulatów o różnej szybkości uwalniania substancji leczniczej
większe ilości sproszkowanej karmelozy sodu dodane do granulatu zapobiegają zbyt szybkiemu rozpadowi tabletek - tworzy się roztwór o dużej lepkości, utrudniający wnikanie wody do wnętrza tabletki
Macrogol
(Glycolum polyoxyaethylenicum, Carbowax, Polyeethylenglycolum, PEG - mieszanina kondensacji tlenku etylenu i wody)
Makrogol 400 n = 8-10 M.cz. 380 - 420
Makrogol 1500 n = 28-38 M.cz. 1400 - 1600
Makrogol 4000 n = 80-95 M.cz. 3500 - 4500
Otrzymywany przez wprowadzenie pod ciśnieniem w obecności katalizatora w temp 125-130˚C gazowego tlenku etylenu do mieszaniny glikolu etylenowego i dietylowego oraz wody.
Postać i właściwości:
różna masa cząsteczkowa i różna konsystencja
M.cz. 260-600 ciecz
M.cz. 1000-1500 konsystencja mazista
M.cz. > 3000 konsystencja twardego wosku
Zależnie od stopnia czystości: bezbarwny lub żółty.
Rozpuszczalność: wszystkie rodzaje makrogoli rozpuszczają się w wodzie i mieszają się miedzy sobą
lepkość glikoli ciekłych zwiększa się wraz z masą cząsteczkową, a ich higroskopijność maleje.
Makrogol jest praktycznie nietoksyczny
rozpuszczalnosć
makrogole bedące cieczami- rozpuszczaja się w acetonie, benzenie, alkoholach, glikolach, glicerolu
stałe makrogole- aceton, dichlorometan, etanol, metanol
słabo rozpuszczaja się w eterach i węglowodorach alifatycznych
nie rozpuszczają się w tłuszczach i olejach mineralnych
(FORLAX - proszek do sporządzania roztworu, sasz. Macrogolum 4000 - 4g
zatrzymanie wody w jelicie grubym - osmotyczne działanie przeczyszczające)
Zastosowanie w technologii tabletek:
substancje powlekające
substancje wiążące (o m.cz. 4000-6000, w postaci suchej, także w postaci roztworów - wodnych lub etanolowych)
substancje hydrofilizujące, warunkujące przepuszczalość wody przez nierozpuszczalną błonę
środki poślizgowe
środki smarujące
niewodne rozpuszczalniki
stabilizatory emulsji (niejonowe)
pośredniki rozpuszczania
podłoża maściowe i czopkowe
do produkcji kapsułek
w lekach do oczu ich zastosowanie ogranicza higroskopijnosć, a w podawaniu pozajelitowym możliwość wystąpienia hemolizy, jeśli przekroczy się stężenie 30%
Poliwinylopirolidon (Poliwidon, Povidone, PVP),
M.cz. 2 500 - 1 000 000
Syntetyczny polimer zbudowany z mieszaniny liniowych polimerów 1-winylo-2-pirolidonu.
Postać i właściwości:
biały, bezwonny, sypki, higroskopijny proszek
Rozpuszczalność: łatwo rozpuszcza się w wodzie w rozpuszczalnikach organicznych: alkoholach, chloroformie, glikolach, ketonach.
Roztwory etanolowe PVP - większa lepkość niż roztwory wodne o tym samym stężeniu.
Lepkośc roztworów jest trwała i niezależna od pH.
PVP charakteryzuje wartość K (podawana w liczbach w nazwie handlowej)
Wartość K ma ścisły związek z masą cząsteczkową oraz lepkością wodnych roztworów polimerów. Wraz ze zwiększaniem masy cząsteczkowej PVP rozpuszczalność maleje, a zwiększa się lepkość roztworów.
Zastosowanie w technologii tabletek:
plastyfikator w procesie powlekania (0,5-5%)
lepiszcze w procesie granulacji na mokro (roztwory wodne i etanolowe (0,5-5%)
środek wypełniający w tabletkach (10-25%)
krople do oczu( zwiększa lepkość, ma słabe działanie bakteriostatyczne i grzybostatyczne)
środek zawieszający i rozpraszający
kompleksowanie leków (penicylina, insulina, prokaina)- ↑ ich działania
Stosowanie PVP jest korzystne, zwłaszcza do tabletkowania substancji wrażliwych na dział wilgoci.
Cechy tabletek wykonywanych przy użyciu PVP:
duża odporność mechaniczna
krótki czas rozpadu
nie mają skłonności do wieczkowania.
Poliwinylopirolidon
odmiana poprzecznie usieciowana
Crospovidone NF 19 (Polyplasdone XL, Kollidon CL)
Nierozpuszczalny w wodzie.
Bardzo skuteczny środek rozsadzający w tabletkach.
Polimery rozpuszczalne w środowisku kwaśnym
dimetyloaminometakrylan (Eudragit E)
Eudragit
nazwa handlowa syntetycznych kationowych i anionowych polimerów estrów kwasu akrylowego i metakrylowego
występują w kilkunastu różnych odmianach:
wykazują zdolność pęcznienia i rozpuszczania się w odpowiednim zakresie pH (Eudragit E,L lub S)
albo nie rozpuszczają się, ale pęcznieją umożliwiając - łatwiej lub trudniej - dyfuzję substancji leczniczych (Eudragit RL i RS)
mają zastosowanie w produkcji tabletek powlekanych
nie toksyczne i nie drażniące
bezpieczna dzienna dawka: 2mg/kg m.c.
|
Pęcznienie ( pH) |
Rozpuszczanie (pH) |
Eudragit E |
5-8 |
2-5 |
Eudragit L |
> 5,5 |
6-8 |
Eudragit S |
>6,5 |
7-8 |
Eudragit RL |
Nierozpuszczalne- dyfuzja |
|
Eudragit RS |
|
|
Eudragit NE |
|
|
Eudragit RD 100 (RL + 10% karmelozy sodu) |
> 7,5 |
Zastosowanie:
substancje powlekające ( do tabl dojelitowych, doustnych postaci leku o przedłużonum i kontrolowanym uwalnianiu substancje leczniczej)
substancje wiążące w granulacji na mokro i tabletkowania bezpośredniego
do sporządzania postaci leku na skórę i błony śluzowe, w postaci plastrów i żeli
Trwałość:
w postaci proszków i granulatów - 2 lata, w temp niższej niż 30 °C
zawiesiny- 1 rok, w temp 5-25°C
tab. Eudragit E
Nazwa |
Postać |
Zawartość polimeru [%] |
Rozpuszczalność |
Właściwości |
Eudragit E 100 EPO |
Granulat Proszek |
98,0 |
Rozpuszcza się przy pH 2-5, pęcznieje przy pH 5-8 |
Tworzy powłoczkę rozpuszczalną w soku żołądkowym EPO tworzy dyspersje w wodzie (cząstki < 315μm) |
Eudragit E 12,5 |
Roztwór w mieszaninie 60 cz. alkoholu izopropylowego i 40 cz. acetonu |
12,5 |
|
|
Eudragit E 30 D |
Dyspersja wodna |
30,0 |
Pęcznieje przy pH 5-8, nierozpuszczalny |
Substancja lecznicza uwalnia się przez dyfuzję |
Polimery rozpuszczalne w środowisku zasadowym
octanoftalan celulozy,
bursztynian acetylocelulozy,
ftalan metylocelulozy,
poliftalan acetylowinylu,
poliestry kwasu metakrylowego (Eudragit L i S)
Octanoftalan celulozy (Celacefat, Aquateric)
Otrzymuje się przez estryfikację acetylocelulozy, zawierającej 30-32% octanów, bezwodnikiem lub kwasem ftalowym tak, że co druga grupa karboksylowa kwasu pozostaje niezwiązana i jej wodór może być podstawiony kationem, tworząc rozpuszczalną w wodzie sól.
Postać i właściwości:
biały, sypki, higroskopijny proszek o słabym o zapachu octu
Rozpuszcza się w acetonie i roztworach wodnych o pH powyżej 6. Nie rozpuszcza się w wodzie, alkoholu, chloroformie i eterze.
Zawierający ponad 6% wilgoci oraz w środowisku silnie kwaśnym i zasadowym szybko ulega hydrolizie.
Podczas przechowywania może rozkładać się z odszczepieniem kwasu octowego.
Zastosowanie w technologii tabletek:
substancja błonotwórcza do powlekania tabletek i mikrokapsułek (10-15% roztwory w rozpuszczalnikach lotnych z dodatkiem plastyfikatora) - tworzy powłoczkę chroniącą przed działaniem soku żołądkowego, rozpuszczająca się w jelicie
do uzyskania powłoczki rozpadającej się w żołądku (przez dodanie polioksyetylenoglikoli)
do produkcji tabletek o przedłużonym uwalniania w mieszaninie z innymi związkami wielkocząsteczkowymi (np. zeiną i etylocelulozą)
Eudragit L i S
tab. Eudragit L
Nazwa |
Postać |
Zawartość polimeru [%] |
Rozpuszczalność |
Właściwości |
Eudragit L-100 |
Proszek |
95,0 |
Rozpuszcza się przy pH>6, nie rozpuszcza się przy pH 2-5,5, pęcznieje przy pH>5,7 |
Tworzy powłoczkę dojelitową |
Eudragit L 12,5 |
Roztwór w alkoholu izopropylowym |
12,5 |
|
|
Eudragit L 12,5 P |
Roztwór w alkoholu izopropylowym z 12,5% dodatkiem plastyfikatora - ftalanu dimetylu |
12,5 |
|
|
tab. Eudragit S
Nazwa |
Postać |
Zawartość polimeru [%] |
Rozpuszczalność |
Właściwości |
Eudragit S-100 |
Proszek |
95,0 |
Słabo rozpuszczalny przy pH 7-8, nie rozpuszcza się przy pH 2-6,5, pęcznieje przy pH>6,5 |
Tworzy powłoczkę dojelitową
Tworzy plastyczne otoczki rdzeni |
Eudragit S 12,5 |
Roztwór w alkoholu izopropylowym |
12,5 |
|
|
Eudragit S 12,5 P |
Roztwór w alkoholu izopropylowym z 12,5% dodatkiem plastyfikatora - ftalanu dimetylu |
12,5 |
|
|
Eudragit FS-30 D |
Dyspersja wodna |
30,0 |
|
|
Polimery nierozpuszczalne w wodzie, w środowisku kwaśnym i zasadowym:
etyloceluloza,
polichlorek winylu,
octan celulozy,
poliamidy,
żywice silikonowe
Eudragit RL; RS; NE
Etyloceluloza (Ethocel, Aquacoat, Aqualon, ETC)
Eter etylowy celulozy o 2-3 grupach hydroksylowych w cząsteczce glukopiranozy podstawionych resztą etoksylową.
Postać i właściwości:
biała, ziarnista substancja bez zapachu
Rozpuszczalność: nie rozpuszcza się w wodzie, glicerolu 86%, glikolu propylenowym, kwasach i zasadach. Etyloceluloza o zawartości powyżej 46,5% grup etoksylowych dobrze rozpuszcza się w etanolu.
Wykazuje dużą odporność na czynniki atmosferyczne i działanie mikroorganizmów
Tworzy nierozpuszczalne w wodzie matryce (szkielet)
Tworzy błony nierozpuszczalne w wodzie, ale przepuszczalne dla wody
Zastosowanie w technologii tabletek:
substancja błonotwórcza do powlekania tabletek i granulatów w postaci 3-10% roztworów (w celu zamaskowania przykrego smaku i zapachu, ochrony przed wilgocią i zwiększenia trwałości leku; jako preparaty służące do powlekania stosowane są dyspersje wodne etylocelulozy pod nazwami handlowymi: Surelese i Aquacoat). Błony z ETC są bardzo trwałe, odporne na działanie grzybów i bakterii.
Otoczki z etylocelulozy pozwalają na uzyskanie działania spowolnionego lub kontrolowanego dozowania substancji leczniczej z tabletek i kapsułek (przepuszczalność powłoczek można modyfikować przez dodatek plastyfikatorów np. ftalanu dimetylu)
lepiszcze w procesie sporządzania granulatów i tabletek w postaci roztworu metanolowego (1-6%)
(do granulacji substancji higroskopijnych i wrażliwych na wilgoć bo nie wprowadzamy wody)
do otrzymywania tabletek matrycowych (etyloceluloza ma właściwości szkieletotwórcze)
szybkosc przenikania substancji leczniczej przez błony z EC można regulować poprzez grubosc błony lub substancje zmieniające jej właściwości
zmiana plastyczności i właściwości hydrofobowych błony- dodatek plastyfikatorów
dodatek substancji rozpuszczalnej w wodzie (porofory)- powstawanie mikrootworów w membranie EC- kontrolowana dyfuzja wody, a następnie roztworu substancji leczniczej
Polichlorek winylu PCW
M.cz. 60 000 - 200 000
- z chlorku winylu w procesie polimeryzacji
Postać i właściwości:
tworzywo wielocząsteczkowe o trwałej strukturze; czysty PCW jest bezbarwny, niepalny, odporny na działanie kwasu solnego i siarkowego w stężeniu do 50%, rozcieńczonego kwasu azotowego i rozcieńczonego etanolu. Mięknie w temp. powyżej 80˚C
Toksyczność jest uzależniona od pozostałości substancji pomocniczych, stosowanych podczas syntezy.
Rozpuszcza się w acetonie i chlorobenzenie. Jest praktycznie nie rozpuszczalny w płynach ustrojowych - nie wchłania się.
Zastosowanie w technologii tabletek:
substancja błonotwórcza (błony z PCW charakteryzują się słabą przyczepnością)
substancja szkieletotwórcza do tabletek matrycowych
Octan celulozy
żywice silikonowe
poliamidy
Zastosowanie w technologii tabletek:
do sporządzania matryc w tabletkach szkieletowych (matrycowych)
Tabletki takie składają się z nierozpuszczalnego w przewodzie pokarmowym szkieletu i rozpuszczalnej substancji leczniczej.
Substancje wiążące:
hydrofilowe
alkohol poliwinylowy (roztwór 5%)
pochodne celulozy
metyloceluloza (roztwory 4-5%)
hydroksyetyloceluloza (roztwory 2-5%)
karmeloza sodowa (roztwory 2-6%)
poliwidon (roztwór wodny lub etanolowy 0,5-5%)
hydrofobowe
etyloceluloza (1-10% roztwory w chlorku metylenu, etanolu 95˚ lub ich mieszaninie)
Substancje rozsadzające:
karmeloza sodu (3-6%)
metyloceluloza (2-3%)
poliwinylopirolidon poprzecznie sieciowany
\
Substancje hydrofilizujące:
makrogol
Substancje wypełniające:
hypromeloza
poliwinylopirolidon
Substancje do sporządzania matryc:
etyloceluloza
octan celulozy
polichlorek winylu
poliamidy
żywice silikonowe
Przykłady tabletek o przedłużonym uwalnianiu sporządzonych na nośnikach nierozpuszczalnych:
Octan poliwinylu - Isoket retard (diazotan izosorbidu)
Etyloceluloza - Isodinit (diazotan izosorbidu)
Eudragit RS PM - Kalipoz prolongatom (potasu chlorek)
(nierozpuszczalny kopolimer kwasu akrylowego i metakrylowego)
POZOSTAŁE SKŁADNIKI OTOCZEK TABLETEK:
porofory - rozpuszczalne w wodzie skladniki otoczek nierozpuszczalnych w wodzie
hypromeloza
karmeloza sodowa
PEG
plastyfikatory-nadają błonie polimerowej elastyczności, poprawiają przyleganie do rdzenia tabletki
sebacynian dibutylu
cytrynian trietylu
glikol propylenowy
alkohol cetylowy
kwas stearynowy
substancje adhezyjne-poprawiają przyczepność otoczki do rdzenia tabletki
dwutlenek tytanu
talk
talk silikonowany
barwniki ( substancje barwne rozpuszczalne w wodzie) i laki( substancje barwne nierozpuszczalne w wodzie, rozpuszczalne w lipidach)
Preparaty okulistyczne- wykorzystanie polimerów
wzrozt lepkości
wydłużony czas działania
film ochronny
etery celulozy MC, HMC, HEC, HPC, HPMC,NaCMC( ma słabsze właściwości mukoadhezyjne)
PVA
PVP
Kwas poliakrylowy ( Carbopol 940)- właściwosci mukoadhezyjne
Kwas hialuronowy HA- właściwości mukoadhezyjne,biozgodność
MUKOADHEZJA
Mucus- śluz, głowny składnik mucyna
Zwieksza biodostępność, właściwości ochronne, lecznicze polimerów
Polimery z mucyną mogą się łączyc poprzez:
Wiązania niekowalencyjne: wiązania wodorowe, interakcje jonowe ( mucyna ma liczne reszty kwasowe, ładunek ujemny)
Wiązania kowalencyjne- mostki disiarczkowe ( mucyna posiada liczne grupy -SH pochodzące od aminokwasu cysteiny), niezależne od pH
Kwas hialuronowy
Wyizolowany z ciała szklistego oka wołu, kogucich grzebieni, pępowiny płodu, obecnie otrzymywany z soi(GMO), a także dzięki bakteriom Streptococcus
Występowanie HA:
W skórze ( ok.,50% całej zawartosci w ludzkim organizmie)
Galce ocznej ( ciało szkliste oka, ciecz wodnista, płyn łzowy)
W mazi stawowej (3-4mg/l)
W płynie otaczającym oocyty w trakcie owulacji (0,5mg/l)
Wzrost w trakcie posocznicy, oparzeń, gojenia ran
Jest polisachrydem, połączeniem kwasu beta-D-glukuronowego i N-acetylo-D-glukozoaminy, podjednostki połaczone sa przez wiązania β-1,4 i β-1,3 glikozydowe
Odgrywa rolę...
Rozkładany jest przez hialuronidazę
Wystepuje w postaci soli- hialuronianu sodu
Ma postać włókienek o wielkosci kilku um
Wiąże wodę, ma właściwosci żelujące, 1 cząst HA wiąże 250 cząst wody
Zastosowanie:
Lata 50-te zastosowany po raz pierwszy (chirurgia oka)
Obecnie- w operacjach zaćmy, jaskry, urazy oka, wstrzyknięcia dostawowe (płyn mazi stawowej)
W chirurgii plastycznej- zamiast botoksu
Biozgodność
Biodegradowalność
+
właściwości fizykochemiczne
Zastosowanie:
Nosnik leków
Sztuczne łzy
Naprawa tkanek
Stabilizacja stawów w osteoporozie