Przykłady ćwiczeń ortofonicznych(1), Ćwiczenia usprawniające


Przykłady zabaw i ćwiczeń artykulacyjnych

Ćwiczenia oddechowe

1. Wąchamy kwiatek tak, aby jak najdłużej zapamiętać jego zapach.
2. Zdmuchiwanie kawałków waty lub styropianu najpierw z gładkiej powierzchni a następnie z szorstkiej.
3. Nadmuchiwanie balonika jednym wydechem.
4. Dmuchanie na świecę, aby płomień wyginał się, ale nie gasł.
5. Dmuchamy na pasek papieru 2x6 cm, aby papier najdłużej utrzymywał się pod takim samym kątem.
6. Robienie dużej ilości baniek mydlanych poprzez wydychanie powietrza przez rurkę.
7. Robienie baniek mydlanych, pojedynczych, wydychanie powietrza przez powoli, żeby bańka nie pękła.
8. Huśtanie zabawki - leżenie na plecach, na brzuchu; książka a na niej zabawka, wdech i wydech, aby zabawka nie spadła.
9. Ćwiczenia oddechowe wspomagane ruchem rąk naciskamy palcami brzuch, ręce na biodrach wdech ręce w tył (łokcie), wydech łokcie do przodu.
10. Rozkrok, wdech- ręce w górę, wydech w dół.
11. Ręce bokiem w górę- wdech, nogi ugięte ręce w dół- wydech.
12. Dmuchamy na kawałki styropianu i wymawiamy głoskę: f, sz, cz, ch.

Ćwiczenia artykulacyjne

Dziecko musi mieć wyczucie danego ruchu i położenie poszczególnych narządów mowy. Wymowa każdej głoski wymaga odmiennego ułożenia narządów artykulacyjnych i innej pracy mięśni. Ćwiczenia powtarzamy tak długo, aż dziecko wykona je poprawnie.

Wargi

1. Zaciskanie warg naprzemiennie: górna na dolną, dolna na górną.
2. Mocne wydmuchiwanie powietrza, zaciskamy wargi.
3. Rozciągamy wargi jak przy głosce “i”.
4. Rozchylanie warg jak przy głoskach u - e, u -l.
5. Wysuwamy wargi do przodu wargi, ruchy okrężne w jedną i w drugą stronę.
6. Cmokanie.
7. Parskanie - wprawianie warg w drgania.
8. Ściągamy wargi jak przy “u” i cmokamy - robimy całuski.
9. “Ryjek” - robimy całuski, aby było widać zęby.
10. Robimy ryjek i podciągamy górną wargę do nos.
11. Wciągamy policzki do wnętrza buzi.
12. Gra na grzebieniu.
13. Ssanie górnej wargi a później dolnej.
14. Zamknąć zęby i rozciągać wargi, aby zęby były widoczne.

Język

1. Wysuwanie “ostrego” języka, język nie dotyka warg.
2. Język “wąski” kierujemy w kąciki warg raz w jedną raz w drugą stronę
3. “Miseczka” - język szeroki dotykamy do górnych zębów.
4. Unosimy język na górną wargę - raz szeroki raz wąski.
5. Czubek języka dotykamy raz do górnych raz do dolnych zębów.
6. “Miotełka” - wymiatanie co jest nie potrzebne u górnych zębów, u dolnych zębów.
7. Czubkiem języka liczymy wszystkie zęby.
8. Masujemy językiem podniebienie.
9. Wpychamy policzki czubkiem języka, raz z jednej, raz z drugiej stron
10. „Śliweczka” - przesuwamy język z jednej strony na drugą.
11. Czubkiem języka dotykamy: nos, brodę.
12. “Rynienka” - język “w rulon” i dmuchamy.
13, Oblizujemy wargi językiem raz w jedną, raz w drugą stronę.
14. “Przyssać” język do podniebienia do podniebienia i chwilę przytrzymać.
15. “Przyssać” język i mlaskać.
16. .Środek języka “przyssać” i kląskamy.
17. Język do górnych zębów i “wypychamy” powietrze.
18. Czubek języka między wargi i “parskamy”.
19. Język do gry i staramy się wypowiedzieć “t,t”, t-d, t- d- n (przygotowanie do wymowy “r”).

Podniebienie miękkie

1. Ziewanie - opadanie i unoszenie podniebienia miękkiego.
2. Wdech powietrza nosem, wydech ustami.
3. Wdech powietrza ustami i wydech ustami (nos zaciśnięty).
4. Energiczne wymawiamy dz- k, uk, ch, uch.
5. Gęganie gąski - buzia otwarta.
6. “Chory miś” - naśladowanie kaszlu, chrząkanie, płukanie gardła, chuchanie.
7. Odkurzacz - wciągamy powietrze przez rurkę, aby wata (styropian) przykleił się do końca rurki i przenosimy na drugą stronę.
8. Wciągamy policzki do wnętrza jamy ustnej, a następnie rozluźniamy je.

Ćwiczenie słuchu fonematycznego

1. Rozpoznawanie dźwięków: drewno, puszka, metal, szklanka, papier (zmieniamy kolejność dźwięków).
2. Różnicowanie dźwięków: toczenie piłeczki pingpongowej, kamyki, moneta, łyżka, klocki, 2 szklanki- 1 z wodą,
3. Różnicowanie dźwięków: uderzanie o łyżeczki, przelewanie wody, darcie papieru, uderzanie klocków,
4. Różnicowanie dźwięków: cukier, gwoździe, kasztany, kamyki (przedmioty uderzamy w pudełku i potrząsamy).
5. Określanie kierunku, z którego dochodzi dźwięk - określanie kiedy jest cicho, kiedy jest cicho, kiedy głośno.
6. Określanie kiedy szybko, kiedy wolno stukamy pałeczka.
7. Rozpoznajemy wysokość dźwięków: wysoki- niski.
8. Rozpoznajemy wysokość melodii piosnek.
9. Powtarzanie wystukiwanych rytmów.
10. Wyróżnianie sylab - wołanie sylab: 0- lu!, Kry- siu!
11. Wołanie wyrazów i klaskanie tyle samo, układanie klocków, rozpoczynamy od wyrazów 2- sylabowych, a później wielosylabowych),
12. Rozpoznajemy pierwszą sylabę: la-, po-, su-.
13. Pokazujemy obrazki i pytamy na jaką sylabę rozpoczynają się obrazki.
14. Dzieci sugerują obrazki wg rozpoczynających się sylab.
15. Mówimy słowa, dzieci klaszczą, gdy słyszą określoną sylabę, np. la,
16. Układanie wyrazów wg sylab końcowych (obrazki) mowa- sowa.
17. Mówimy wyraz, dziecko wyróżnia sylabę początkową.
18, Dziecko otrzymuje obrazki, nazywa je i wyróżnia końcową sylabę.
19. „ Łańcuch sylabowy” - mówimy słowo, dziecko określa sylabę końcowa i podaje wyraz na tę sylabę: woda- dama-maska- kaszka.
20. Wyodrębnianie głoski początkowej - wyrazy rozpoczynające się samogłoskami a później spółgłoskami
21. Wyodrębnianie spółgłoski na końcu:
lot, but, bilet, beret, kot, płot, most
22. Wyodrębnienie głosek w środku: np. “o”
kos, los, noc, tor, kot,
las, rak, pas, mak,
sum, huk, mur, wór, buk, łuk,
23. Wyodrębnienie spółgłosek:
odwaga, figa, kogut, waga, naga, droga,
buda, rad, pada, woda, lada,
koza, wozy, lizak, wazon, mazak,
korek, murek, teren, worek, karta.

Wierszyki dźwiękonaśladowcze doskonalące wymowę

Co mówią zwierzaki?
Co mówi bocian, gdy żabę zjeść chce? Kle, kle, kle.
Co mówi żaba, gdy bocianów tłum? Kum, kum, kum.
Co mówi kaczka, gdy jest bardzo zła? Kwa, kwa, kwa.
Co mówi kotek, gdy mleczka by chciał? Miał, miał, miał.
Co mówi kura, gdy znosi jajko? Ko, ko, ko.
Co mówi kogut, gdy budzi w kurniku? Kukuryku.
Co mówi koza, gdy jeść jej się chce? Mee, mee, mee.
Co mówi krowa, gdy braknie jej tchu? Mu, mu, mu.
Co mówi wrona, gdy wstaje co dnia? Kra, kra, kra.
Co mówi piesek, gdy kość zjeść by chciał? Hau, hau, hau.
Co mówi baran, gdy spać mu się chce? Bee, bee, bee.
Co mówi ryba, gdy powiedzieć chce?
Nic! Przecież ryby nie mają głosu!

Wiersz na kilka głosów
Jedzie pociąg - fu fu fu fu,
Trąbka trąbi - tru tu tu tu tu,
A bębenek - bum bum bum bum,
Na to żabki - kum kum kum kum.

Woda z kranu - kap kap kap kap,
Konik człapie - człap człap człap człap,
Mucha brzęczy - bzy bzy bzy bzy,
A wąż syczy - sss sss sss sss.

Baran beczy - be be be be,
A owieczka - me me me me,
Zegar cyka - cyk cyk cyk cyk,
A dzwoneczki - dzyn dzyn dzyn dzyn.

Idzie pani, wietrzyk wieje
Idzie pani: tup tup tup,
Dziadek z laską - stuk stuk stuk,
Skacze dziecko - hop hop hop ,
Wieje wietrzyk - fiut fiut fiut ,
Kropi deszczyk - puk puk puk
Deszcz ze śniegiem - chlup chlup chlup,
A grad w szyby - łup łup łup.

Wesołe i smutne okrzyki
Tam na wróble stoi strach - ach, ach!
Jaki duży wyrósł groch - och, och!
Ty wietrzyku liśćmi chwiej - hej, hej!
Heli dobrze w szkole szło - ho, ho!
Znów od rana w kuźni ruch - buch, buch!
Płaksa nie wie czego chce - eeeeeeee!
Drzemią kury w cieniu lip - cip, cip!
Przeskoczymy przez ten kloc - hoc, hoc!
Przemknął zając w poprzek bruzd - szust, szust!
Traktor na zakręcie znikł - pyk, pyk!
Krówki w polu mokną w dżdzu - mu, mu!
Znowu rozlał mi się klej- ojej!
Deszcz załzawia oczka szyb - chlip, chlip!
Poszedł kaczki wołać Jaś - taś, taś!
Nie wrzeszcz, bo to ledwie świt - cyt, cyt!
Wrona też swój okrzyk ma - kra, kra!
Jurek Władka zgubi trop - hop, hop!
Od niedzieli zima zła - hu, ha!
Do snu nucą kotki dwa -aaaa!
/ Jest okrzyków tyle, że mnie wystarczą właśnie te. Komu mało,
niech ten coś wymyśli sam/.
Piłka skacze, więc ją złap - tap, tap, tap!
Zegar tyka, tak jak nikt - tik, tak,tik!
Woda kapie równo w takt - kap, kap, kap!
Trąbka tak wesoło gra - tra, ta, ta!

Maszyna do pisania
Jestem maszyna do pisania.
Piszę litery i zdania:
AAAAAAAA - miała pani psa,
gdy pisała na maszynie,
to ten piesek siedział przy niej.
Ziewał - AAAAAAAA!
UUUUUUUU - bardzo nudno psu.
Pani taka jest zajęta, że o piesku nie pamięta.
UUUUUUU - bardzo nudno psu.
IIIIIIIIIIIIII - patrzy pies na drzwi,
inne pieski są na dworze,
a on z domu wyjść nie może,
YYYYYYYY- warczy bo jest zły.
OOOOOOO- kto to warczy, kto?
kiedy pani skończy pracę, wyprowadzi psa na spacer.

Wymowa “r”
Bardzo jest trudno powiedzieć “r”.
Na razie Azor warczy “wlll”
Lecz, gdy przeczytał po słowie słowo.
Będzie już warczał prawidłowo.
Cała rodzina już mówi “r”
I nawet Azor warczy “wrrr”
Wróbel Szary wróbel ostrym piórkiem narysował srebrną chmurkę.
Kurka Kurka pstra ta z kokardą, fermę ma jaj na
Mruczek Bury, gruby Mruczek wdrapał się na gruszkę, pazurkami
zrywa czerwoną pietruszkę.
Ratlerek Zarobił trzy grosze roztropny ratlerek w skarbonce ma czwarty,
zbiera na rowerek.
Reksio Mądraliński Reksio - seter, sam na drutach robi sweter.
Żuraw W dniu urodzin żuraw wronie podarował grudkę szronu. Sarnie
wręczył worek wiatru i ćwierć rurki makaronu.
Kruk W kawiarni pod parasolem z ogromnego rabarbaru, kruk
rozgrzewał się herbatą ze srebrnego rabarbaru.
Kanarek Raz śrubokrętem sprytny kanarek zreperowal stary zegarek
Borsuk Chytry borsuk “Jędrek-Mędrek”, uparciuszek z miną hardą
uciera z rodzynkami, pasternakiem i musztardą.
Karaś z rakiem Raniusieńko karaś z rakiem gra w czerwone z tatarakiem.
Nosorożec W cyrku “Trele- Morele” straszny powstał rwetes, rumor.
Nosorożec na trapezie raptem stracił dobry humor.
Krówka Ruda krówka na spacerku wierci rogiem dziury w serku.
Arbuz Czarną kredką gruby arbuz nagryzmolił - “Zaraz wrócę!”
Poturlał się do fryzjera, wkrótce wrócił w pstrej peruce.
Truskawka Rozbeczała się truskawka i pomidor z modrym bratkiem,
agrest podarł mi sweterki - czarna rozpacz w drobna kratkę.

Wymowa głosek syczących i szumiących

Ulica Śmieszna
Jeśli komuś smutno i do płaczu śpieszno,
nich się uda śpiesznie na ulicę śmieszną.
Na Śmiesznej w powietrzu dźwięczy śmiechu nuta,
bo jeszcze o smutkach nikt nie słyszał tutaj.
Szyby w oknach drżą od śmiechu szczerego...
to dzieci się śmieją - “z czego?” - z byle czego.
I śmiech od ścian domów odbija się echem,
bo tam każdy z każdym rozmawia z uśmiechem.
Słońce tam świeci ponad każdym domem,
jeśli w chmurce zniknie to tylko na chwilkę.
Na Śmiesznej ulicy śmiech wkoło się słyszy
od rana do nocy nawet w nocnej ciszy.
Bo nocą po Śmiesznej spacerują koty
a kotom po głowach chodzą śmieszne psoty.
Więc zamiast się smucić to na Śmieszną śpieszcie,
jeśli tylko jest taka w waszym mieście.

Szczypawka
Jedna szczypawka, drugiej szczypawce
Opowiadały bajki na trawce.
Obok usiadły dwa małe świerszcze,
mówiły ładnie, prosiły jeszcze.

Lato
Szumi, szumi woda, szumi, szumi las.
Szumią, szumią pola, lato wita nas.
Szumi, szumi woda, szumi, szumi las.
Szumią, szumią pola, wiatr ochłodzi nas.

Szklarz
Wyleciały szyby z okien, szklarz popatrzył jednym okiem.
Nowe szyby wstawił szybko, możesz usiąść znów pod szybą.

Drukarz
Wydrukował książkę drukarz, a ty w niej wierszyków szukasz.
Gdy podrośniesz już troszeczkę, sam przeczytasz tę bajeczkę.

Deszczyk
Szumi, szumi drobny deszczyk. Płacze, płacze kapuśniaczek.
A nasz kasztan szumi, szumi, kiedyż ja wiosnę zobaczę.
Już nie długo po przylaszczki w las popędzi Jaś z Bartoszkiem.
Szumi, szumi drobny deszczyk będzie wiosna jeszcze troszkę.
Szpak szczebiocze na kasztanie, ciesz się, ciesz się, że deszcz pada.
Taki deszczyk dla kasztana jest jak pyszna lemoniada.

Skrzaty
Szara jesień szara, szumią, szumią liście.
Poszły małe skrzaty, szukać ciepłej chaty.
Szukają, szukają, mało czasu mają.
Gdy się nie pośpieszą, kaszlu wnet dostaną.

Ptasie plotki
Przyszła gąska do kaczuszki,
Obgadały kurze nóżki.
Do indyczki przyszła kurka,
Obgadały kacze piórka.
Przyszła kaczka do perliczki,
Obgadały dziób indyczki.
Kaczka kacze wykwakała,
Co gęś o niej nagęgała.
Na to rzekła gęś, że kaczka,
Jest złodziejka i pijaczka.
O indyczce zaś pantarka
Powiedział, że plotkarka.
Teraz bójka wśród podwórka,
Że aż lecą barwne piórka.

Dzik
Dzik jest dziki, dzik jest zły,
dzik ma bardzo ostre kły.
Kto spotyka w lesie dzika
ten na drzewo szybko zmyka.

Kaczki - cudaczki
Żyły w Szczyrku cztery kaczki ,
to były kaczki dziwaczki.
Szczaw na czczo lubiły,
kosą go kosiły

Barszczyk
Gotowała baba barszczyk
Gotowała baba barszczyk
a za piecem śpiewał świerszczyk:
barszczu, barszczu gotuj się,
bo mi bardzo jeść się chce.

Chłopcy i dziewczynki
Czemu wszystkie dziewczynki lubią słodkie pralinki,
kolorowe sukienki i wesołe piosenki?
Czemu wszystkie chłopaki lubią proce, straszaki
i w kieszeniach trzymają różne gwoździe i haki?
Czemu wszystkie dzieciaki mają śmieszne buziaki,
nie chcą spać wieczorami, lubią biegać w piżamie
i mamusi do ucha szeptać różne sekrety?
Czemu tak jest na świecie?
Tego nie wiem, niestety!

ĆWICZENIA ORTOFONICZNE

ĆWICZENIE NR 1

Wybieramy jedno dziecko, któremu powierzamy rolę wiosny. Wiosna budzi różdżką czarodziejską owady i ptaki. Wydaje przy tym określone dźwięki w zależności od tego do kogo w danym momencie się zwraca. Mówi więc kolejno:

Pszczoły - zzzzzzz

Komary - sssssssss

Pasikoniki - ccccccc

Ptaki - czyr czyr czyrik

Wiatr wiosenny - szu szu szu

Wybrane dziecko odwraca się, pozostałe zbierają się w dowolnym miejscy oznaczonym tarczą pszczoły, komara, pasikonika, itp. Na znak wychowawczyni po kolei odzywają się różne owady i ptaki. Wybrane dziecko zgaduje, czyje to glosy. Zabawę powtarzamy kilkakrotnie.

Wyszukiwanie imion zaczynających się na s- Staś, Stefanek; sz - Szymon, Szczepan; z - Zygmunt, Zenek; ż - Żaneta; c - Celina; cz - Czesia, itp.

Ćwiczenia indywidualne:

ĆWICZENIE NR 2

Cele:

Pomoce do zajęć:

Ćwiczenia grupowe

"Będą ćwirkać, świstać, kwilić, pitpilitać i pimpilić"

"Ćwirzyć, ćwirkać, ćwierkać czyrkać, czykczyrikać"

Ćwiczenia indywidualne

ĆWICZENIE NR 3

Cel:

Pomoce:

Ćwiczenia grupowe:

Biega po sosnach, tańczy po świerkach z jedną iskierka druga iskierka

To wiewióreczki w rudych futerkach z szarym zającem bawią się w berka

Szary zajączek w grubym futerku biega dokoła sosen i świerków

W ciepłym sweterku, w grubym futerku, zgrzał się okrutnie w kucanym berku.

ĆWICZENIE NR 4

Cel:

Pomoce:

Kupił kogut dla kokoszki parasolkę w żółte groszki

Potem włożył kalosze i na spacer z nią poszedł.

Czemu lisku w ciemnym borze płaczesz rzewnie przy swej norze

Czemu płaczę? Powiem panu, trę dla żony pęczek chrzanu

Pan jeż to krawiec niedościgły, zawsze przy sobie nosi igły

ĆWICZENIE NR 5

Cel:

Pomoce:

Sterczy w ścianie taki pstryczek, mały pstryczek elektryczek

Jak tym pstryczkiem zrobić pstryk to się widno robi w mig

Bardzo łatwo pstryk i światło pstryknąć potem jeszcze raz

Zaraz mrok otoczy nas

A jak pstryknąć trzeci znowu dawny świeci blask

Taką siłę ma tajemną ten ukryty w ścianie smyk

Ciemno widno, widno ciemno któż to jest ten mały pstryk

Może świetlik, może ognik jak tam dostał się i skąd

To nie ognik, to przewodnik taki drut a w drucie prąd

Robisz pstryk i włączasz prąd elektryczny i bystry prąd

I stąd światło właśnie stąd.

PRZYKŁADY ZABAW ORTOFONICZNYCH PROWADZONYCH Z OGÓŁEM DZIECI W PRZEDSZKOLU ORAZ PRZYKŁADOWE KONSPEKTY DO ZAJĘC LOGOPEDYCZNYCH

Program wychowania w przedszkolu jednoznacznie formułuje zadania nauczyciela przedszkola w zakresie wychowania umysłowego aktywizującego procesy poznawcze, rozwijające potrzebę wiedzy o świecie poprzez (m.in.): „wzbogacenie słownictwa, doskonalenie mowy komunikatywnej, poprawnej pod względem gramatycznym i artykulacyjnym”. Pod hasłem „Rozwijanie mowy i myślenia” - program wyznacza dla każdej grupy wiekowej zadania dotyczące słuchania i rozumienia mowy dorosłych oraz posługiwanie się mową.

W niniejszej pracy pragnę zwrócić uwagę na hasła z „Programu wychowania w przedszkolu”, działu: „rozwijanie mowy i myślenia”, mające znaczenie dla pracy logopedycznej z ogółem dzieci. W pracy przedszkola cykl tych zajęć zwany jest tradycyjnie zajęciami „ortofonicznymi”. Prowadzenie tego typu ćwiczeń ma ogromne znacznie dla profilaktyki logopedycznej i pozwala w znacznym stopniu eliminować i korygować nieprawidłowości wymowy.

Zgodnie z charakterem logopedii, sprawy te dotyczą „technicznej strony mowy, a zajęcia takie, z ogółem dzieci w przedszkolu, dadzą się ugrupować w cztery rodzaje działań:

W niniejszej pracy przedstawiłam przykłady zabaw: usprawniających narządy artykulacyjne, oddechowych, rytmizujących, słuchowych oraz przykładowe konspekty do prowadzenia zajęć w różnych grupach wiekowych z zakresu rozwijania mowy dziecka (doskonalenie wymowy).

PRZYKŁADY ZABAW KSZTAŁCĄCYCH NARZĄDY ARTYKULACYJNE

„Zabawa w Maćka'

„Jestem mały Maciek

Zwierzątek przyjaciel

Chcę zaprosić do koła

Zwierzątko które woła (me - me, mu - mu itp.)”

Dziecko, które odgadnie wchodzi do środka.

„Bajka o Babie”

Pewnego dnia baba, która mieszka u każdego w buzi robiła wielki porządki. Najpierw umyła dokładnie ściany - przesunięcie języka w stronę policzków (ich wewnętrznej powierzchni) i dokładnie umyjcie jedną, a potem drugą ścianę. Potem umyła sufit - język przesuwamy do podniebienia i wykonujemy tę samą czynność. Podłoga też była brudna, więc umyła ja bardzo dokładnie - opuszczony jak najniżej język myje dolne dziąsła. Okna też musiały zostać umyte. Najpierw umyła ich stronę zewnętrzną, a potem od środka - język wędruje po stronie zewnętrznej zębów, a potem po stronie wewnętrznej. Część okien była otwarta - szczerby po wypadniętych zębach - więc ich nie umyła. Potem umyła schody w przedsionku - język przesuwa się w stronę dolnej wargi i wysuwa na brodę. Komin też musiał zostać wyczyszczony - język wysuwa się w kierunku wargi górnej i nosa. Kiedy spostrzegła z okna przechodzącą sąsiadkę pomachała jej ściereczką - język wędruje z jednego kącika ust do drugiego (zwracamy przy tym uwagę, aby usta do drugiego (zwracamy przy tym uwagę, aby usta dziecka były szeroko otwarte). Na koniec wytrzepała dywany - wyciągnij język, pochyl głowę w dół i nią potrząśnij. W ten sposób dom został wysprzątany.

Dzieci naśladują kolejne czynności w bajce.

Zabawa na podstawie wiersza „Jedzie pociąg...”

”Jedzie pociąg fu, fu, fu

Trąbi trąbka tru, tu, tu

A bębenek bum, bum, bum

Na to żabki kum, kum, kum

Konik człapie człap, człap, człap

Woda bzyczy bzy, bzy, bzy

A wąż syczy sy, sy, sy

Baran beczy be, be, be

A owieczka me, me, me”

Dzieci próbują naśladować odgłosy.

Zabawa pt. „W lesie”

W lesie dzieci zbierają grzyby. W pewnym momencie „zrywa się wiatr” - dzieci głosem naśladują szum wiatru (sz, sz, sz) za chwilę zaczyna padać deszcz (kap, kap). „Patrzcie deszczyk przestał padać, wyjrzało słoneczko”. Posłuchajcie jak dzięcioł puka (stuk - puk). Zobaczcie panowie drwale piłują drzewo (zzz, zzz). A teraz słyszycie, gdzieś na drzewie ćwierka ptaszek (ćwir, ćwir). Dzieci powtarzają wyżej wymienione dźwięki.

Zabawa pt. „Kotki piją mleczko”

Dzieci - kotki piją mleczko języczkiem z talerzyków, a następnie chodzą wokół miseczek i naśladują kotki (miau - miau).

„Zabawa w koniki”

Dzieci języczkami naśladują stukot końskich kopyt

„Zabawa w doktora”

Pan doktor zaleca:

płukanie gardła

połykanie pastylek

picie syropu

Dzieci próbują naśladować te czynności.

Zabawa pt. „Mama”

Mama wyszła do sklepu i zostawiła w domu swoją córeczkę. Córeczka się obudziła i wołała: ma - ma, ma - ma to ciszej, to głośniej (dzieci naśladują).

Zabawa „Sen Ani”

-Dzieci słuchają opowiadania:

Mała Ania poszła spać i śnił jej się kotek (miau) i piesek (chau), które spotkała na podwórku. Potem przyszedł mały chłopiec i bardzo płakał, ponieważ zgubił swoją ulubioną piłeczkę. Piesek (chau) i kotek (miau) obiecywali chłopcu swoją pomoc w odnalezieniu piłeczki. W czasie poszukiwań cała trójka (chlopiec, piesek, i kotek) znalazła, zostawiona Anię, płaczącą (uuu) lalę. Lala była bardzo śpiąca i chciała iść do swojego łóżeczka w domu. Chłopiec wraz z kotkiem i pieskiem zanieśli lale do domu, a Ania, która żałowała, że zostawiła lalę na podwórku, uśpiła ja teraz (aaa). Po zapoznaniu się z tą historią dzieci, przy powtórnej inscenizacji naśladują odgłosy.

Grupa: dzieci 3,4 - letnie

Rodzaj zajęć: zabawa uwzględniająca ćwiczenia usprawniające ćwiczenia narządów artykulacyjnych

Temat: Zabawa inscenizowana „W krainie Czekoladowej Rzeki”

Cele:

Przebieg zajęcia:

Przywitanie z pacynką

Skrzat przedstawia się i proponuje dzieciom wycieczkę do krainy Czekoladowej rzeki. Wymawia zaklęcie, którego nauczyła go wróżka Nadzieja:

„Kręć się chorągiewko z wietrzykiem co wieje

przywołaj tu do mnie imć Panią Nadzieję”

Dzieci słuchają, skrzat powtarza zaklęcie. Cicho, razem ze skrzatem powtarzają rymowankę. Wstają i powtarzają zaklęcie głośniej. Nadchodzi wróżka Nadzieja i przenosi dzieci do Krainy Czekoladowej rzeki:

„Hokus pokus raz, dwa, trzy

do krainy idziesz ty.”

Kto usłyszał drugie zaklęcie wróżki, pakuje do plecaka kubek, zakłada plecak (wszystkie te czynności dzieci wykonują na niby) i ustawia się w pary. Marsz parami przy śpiewie nauczycielki „Jak to przyjemnie maszerować”. Teraz idziemy w rzędzie, bo do rzeki prowadzi wąska dróżka przez las. Dotarliśmy do celu. Dzieci stają nad brzegiem rzeki. Zdejmujemy plecaki, wyjmujemy kubki i pochylając się tak, aby nie wpaść do rzeki, nabieramy do kubka płynną czekoladę. Pijemy. Każdy pije tyle, na ile ma ochotę. Skrzat przypomina, że: Stoimy nad brzegiem spokojnie. Nie popychamy się, bo w Krainie Czekoladowej rzeki wszystkie dzieci wiedzą, jak się zachowywać. Znają też i stosują formy grzecznościowe.

Siadamy nad brzegiem rzeki i dzieci wypowiadają, jaka była czekolada (pyszna, słodka...). Ponieważ na naszych ustach została jeszcze, więc ją zlizujemy językiem.

Ćwiczenia języka i warg:

zamykamy usta i językiem, który jest w przedsionku jamy ustnej, dokładnie (ruchem okrągłym) oblizujemy zęby

otwieramy szeroko usta i językiem oblizujemy wargi

Jeśli ćwiczenia takie dzieci wykonują pierwszy raz, skrzat powinien zaproponować, aby zobaczyły, jak je wykonuje (pokaz nauczycielki). W dalszej części zabawy skrzat pyta: czy to ładnie, gdy oblizywaliśmy się, w taki sposób, jak przed chwilą po zjedzeniu tortu, którym poczęstowałby nas kolega z okazji urodzin? Następnie komentuje wypowiedzi dzieci: Tak. Wygadałoby to brzydko, ale w Krainie Czekoladowej Rzeki wszystko jest możliwe. W przedszkolu ani w domu nie oblizujemy zębów, tylko je czyścimy i płuczemy.

Wstajemy i wracamy do przedszkola. Zauważyliśmy ładny tekturowy domek w oddali. Podchodzimy i stwierdzamy, że to sklep. Kupujemy jeszcze słodki napój pomarańczowy. Dzieci piją go, a następnie płuczemy żeby, bo jeszcze czujemy czekoladę.

Ćwiczenia warg: przesuwanie powietrza przy zamkniętych ustach - nadymanie na przemian obu policzków.

Wskazane jest też przedłużanie tej zabawy. Odwołując się do znanej dzieciom treści książki możemy powtarzać słowa sześciu Pań Niań itd. Przebieg jej będzie zależał od pomysłowości dzieci i nauczyciela.

Ćwiczenia wymowy odpowiednio wplecione w zabawę skłaniają dziecko do wysiłku bez zbytniego nacisku i przymusu. Wywołują miłą i przyjemna atmosferę.

Zabawa pt. „Pociąg”

Lokomotywa wypuszcza parę psss, szszsz, ffff

jedzie - cz - cz, cz - cz, sz - sz

pędzi - tuj, tuj, to - tak, to - tak

zatrzymuje się na stacji - usz, usz, usz

hamuje - pssss

przejeżdża koło osiedla uchu, uchuuu

dzieci naśladują odgłosy.

Zabawa pt. „Na łące”

dzieci wąchają kwiatki,

wciągają zapach i zatrzymują go jak najdłużej potem wydmuchują go,

zadmuchiwanie puchu z mleczka

„Zabawa w wiatraczki”

dzieci dmuchają w wiatraczki raz mocniej raz słabiej.

„Zabawa z piórkiem”

- dzieci dmuchają w piórko starając się utrzymać je jak najdłużej w górze.

„Zabawa z piłeczką ping - pongową”

dzieci kładą piłeczkę na stoliczku i siadają wokół stolika. Następnie starają się dmuchać w piłeczkę tak aby ją od siebie oddalać.

„Zabawa z rurką”

dmuchając w rurkę dzieci starają się zdmuchnąć skrawek papieru z gładkiej powierzchni.

Zabawa pt. „Kwiaty”

Przed dzieckiem kładziemy obrazki z kwiatkami o różnej liczbie ułożonych płatków. Prosimy, aby dmuchało w sposób ciągły, próbując zdmuchnąć wszystkie płatki. Dziecko widząc większą liczbę płatków na kolejnych ilustracjach kwiatów spontanicznie wydłuża fazę wydechową. W kolejnym ćwiczeniu prosimy, aby dziecko na jednym wydechu, stosując małe przerwy zdmuchiwało płatki. Ćwiczenie to uczy podparcia przeponowego i ukierunkowuje strumień powietrza.

Zabawa pt. „Urodzinowy tort”

Przed dzieckiem leżą obrazki z namalowanymi tortami. Na każdym znajduje się inna liczba świeczek do zdmuchnięcia. Dziecko oczywiście wie, że świeczki z tortu należy zdmuchnąć. Nauczyciel tak kieruje ćwiczeniami, aby wypełnić różne cele:

Zabawa pt. „Żaba”

Kładziemy przed dzieckiem obrazek żaby i prosimy, aby dmuchało na nią tak, by wolno przesuwała się po stole, podskakiwała wiele razy, bądź przemieściła się gwałtownie. Na makiecie jeziora kładziemy kilka takich obrazków. Zadaniem dziecka będzie tak dmuchać, aby żaby kolejno wyskakiwały z jeziora. Dziecko dmucha w określony sposób, ale najważniejsze jest to, że musi tak kierować powietrzem, by trafić w przedmiot.

Zabawa pt. „Kaczki i kaczuszki”

Zasada ćwiczeń jest identyczna. Na makiecie jeziora ustawiamy kaczuszki, mamę kaczkę natomiast na zewnątrz. Kaczuszki muszą znaleźć się tam, gdzie ich mama. Nauczyciel poleca dziecku dmuchać, wybór sposobu zależy od celu ćwiczenia, który dostosowuje się do wady wymowy dziecka i jego możliwości.

Ćwiczenia tego typu mają nie tylko znaczenie dla pracy profilaktycznej, ale również są bardzo ważne w pracy terapeutycznej z dziećmi z seplenieniem bocznym i seplenieniem nosowym. Wady te są efektem niewłaściwego kierowania wydychanym powietrzem - bokami języka, bądź przez rezonator nosowy. Język w ćwiczeniach dmuchania na jakiś przedmiot zachowuje tę samą pozycję wyjściową co przy artykulacji s, z, c, ś, ź, ć. Wielokrotne powtarzanie tego ruchu, utrzymanie języka w pozycji przednio - językowo - zębowej pozwala wyeliminować seplenienie międzyzębowe. Zautomatyzowanie ćwiczenia tego typu pozwala logopedzie zastosować je jako metodę wywoływania szeregu głosek syczących s, z, c np. wymawianie s - to dmuchanie na coś z ustami rozchylonymi jak w uśmiechu.

Grupa: dzieci 4 - letnie (zespoły 4 - 6 - osobowe).

Rodzaj zajęcia: zabawa uwzględniająca ćwiczenia oddechowo - artykulacyjne.

Temat: Na łące.

Cele:

Pomoce: instrumenty perkusyjne (bębenek, grzechotka, trójkąt), kwiaty, waciki, krążki, nagranie piosenki „Po łące biega lato”.

Przebieg zajęcia:

1. Przywitanie z dziećmi, które nauczycielka inicjuje śpiewem lub hasłem: „Baw się z nami”…, na które dzieci odpowiadają w ten sam sposób:…”już!”

2. Ćwiczenia oddechowe przy zabawie naśladowczej.

- Nauczycielka mówi: „Nad łąką wstaje słoneczko. Łąka ożywa. Powiewa delikatny wietrzyk, rozsypuje nasiona dmuchawców. Nasionka wirują w powietrzu, unoszą się coraz wyżej pachną kwiaty”.

Dzieci wznoszą się na palce, w ręku trzymają krążki, a na nich leżą waciki. Dzieci wspinając się na palce, robią wdech. Podrzucają waciki i dmuchają na nie jak najdłużej, robiąc przy tym wydech. Powtarzają to kilkakrotnie.

Potem biorą do ręki kwiaty i wąchają je, robiąc głęboki wdech (przez nos), a następnie wydech (przez usta).

3. Ćwiczenia artykulacyjne przebiegające wg następującego planu:

Nauczycielka opowiada, demonstrując prawidłową artykulację i odpowiednie ruchy. Dzieci ją naśladują, powtarzając głosy łąki: „Słoneczko wznosi się coraz wyżej. Wśród traw słychać delikatną muzykę świerszczy - cyk, cyk, cyk (dzieci powtarzają szeptem). Nad kwiatami unoszą się pracowite pszczółki. Już z daleka słychać ich brzęczenie - bzz, bzz, bzz, bzz, ale najgłośniej zachowują się żaby.

Rechocą i kumkają bez przerwy - rech, rech, rech, rech, kum, kum, kum! Nagle na łące pojawia się bocian. Rozgląda się wokoło i obwieszcza donośnie, że już jest - kle, kle, kle, kle. Chodzi po łące, wysoko unosząc nogi. Wszystko cichnie. Żaby i owady ukryły się wśród traw. Bocian odfruwa i łąka ożywa na nowo”.

Następnym etapem ćwiczenia jest powtórzenie zabawy z przydziałem ról: żaby, świerszcze, pszczółki, bociany. Zabawę powtarzamy aby każde dziecko miało szansę wymowy wszystkich głosek ( c, z, b, k, r)

Do zabawy włączone zostają instrumenty perkusyjne. Na głos:

bębenka - rechocą i kumkają żaby

trójkąta - odzywają się świerszcze

grzechotki - odzywają się pszczółki

kołatki - reaguje bocian

4. Zakończenie zajęć (wskazane jest aby dzieci pobiegały po sali w podskokach przy piosence "Po łące biega lato")

ĆWICZENIA RYTMIZUJĄCE

Dzieci maszerują w kole wiązanym przy akompaniamencie muzyki. Na sygnał słowny zatrzymują się i klaszczą w rytm. Na następny sygnał klaskają językiem w takt muzyki, dalej wymawiają sylaby (pam, pam, pam, lub ram, pam, pam). Można też włączyć tekst wymawiany rytmicznie: maszerują dzieci drogą „raz, dwa, trzy, hej, ho!”

Koło, twarze do środka, w tępie marszu dzieci wymawiają imiona, np. O-la, Zo-sia, Ha-nia itd. Wyklaskiwanie imion dzieci np. O-la (dwa klaśnięcia), Zo-sia (dwa klaśnięcia w uda), Ha-nia (wytupywanie). Można też ustawić dzieci parami, twarzą ku sobie. Wymawianie imienia O-la (klaśnięcie w ręce partnera). To samo z klaskaniem lewą ręką w prawą rękę partnera i odwrotnie.

Zabawa „w wyklaskiwanie rytmu”

dzieci klaszczą tyle razy ile przedmiotów (np. kwiatów, zwierząt) widzą na ilustracji.

Grupa: 4-latki

Rodzaj zajęcia: rytmiczno - ruchowe, opowieści ruchowe.

Temat: Ogródek krasnoludków (Jesień w ogródku).

Cele:

Pomoce: kosz, lina, czapeczki dla dzieci, 2 kapusty wycięte z papieru dla każdego dziecka, pianino, magnetofon, nagrania: Verdi "Pieśń niewolników", Gershwin "Błękitna rapsodia", Katelbey "Na perskim rynku", Mozart "Koncert" (na gitarze klasycznej), piosenka "Domek krasnoludków" muz. B. Niewiadomska, wycięty z kartonu duży kominek.

Przebieg zajęcia:

1. Dzieci wchodzą w takt melodii piosenki, a następnie maszerując śpiewają I zwrotkę "Domku krasnoludków". Siadają w kole i wypowiadają się na temat piosenki. Na prośbę nauczycielki dzieci pokazują ruchem to, o czym będzie opowiadała.

2. Opowieść nauczycielki (krótkie opowiadanie, które można będzie rozbudować).

3. Ćwiczenia oddechowe - dzieci dmuchają w stronę kominka, próbując rozpalić ogień.

4. Dzieci chodzą w rytm muzyki granej na pianinie, a następnie w biegu odtwarzają ruchem rytm i tempo granej na instrumencie melodii.

Zatrzymują się przed grządką, na której rosną kapusty (muzyka milknie). Dzieci- krasnale oglądają swoje warzywa ze wszystkich stron, nie odrywając stóp od podłogi ani ich nie przesuwając ( ćw. kinesfery ). Dobrze, jeśli ruchy te wykonywane są przy "Błekitnej rapsodii " Gershwina.

Oglądają grządki z kapustą sąsiada w ten sam sposób (nadal w rytm tej samej melodii), następnie powracają do własnych grządek.

5. Słuchając fragmentu nagrania "Na perskim rynku" dzieci wyrywają po jednej kapuście i układają je w koszu. Następnie liczą warzywa, które znalazły się w koszu (ocena, czy jest ich dużo)

6. Dzieci- krasnale chodzą po ogródku sprawdzając, czy nie zostały jakieś warzywa (ćw. przestrzeni doświadczalnej ). Następnie przy akompaniamencie nagrania "Koncertu" Mozarta tworzą "węża".

7. Utworzony przez dzieci „wąż” podchodzi do liny przyczepionej do kosza z warzywami a następnie dzieci przeciągają go do spiżarni. Tej czynności może towarzyszyć fragment nagrania "Pieśni niewolników".

ĆWICZENIA ROZWIJAJACE PERCEPCJĘ SŁUCHOWĄ

„Zabawa w odgadywanie odgłosów zwierząt”

Słuchanie odgłosów zwierząt, zjawisk przyrody, odgłosów z kasety magnetofonowej. Dzieci odgadują odgłosy i próbują je naśladować.

Zabawa pt. „Jaki to dźwięk?”

W kolejności pokazywane są dźwięki wydawane przez różne przedmioty np. gniecenie kartki, przelewanie wody z naczynia w naczynie, uderzenie klockiem o klocek, stuk młotka itp. Później dzieci odgadują dźwięki za kotarą.

„Czyj to głos - zabawa w Turka”

Jedno dziecko jest Turkiem

„Siedzi Turek po turecku i tak sobie myśli

żeby jacyś goście do mnie przyszli”

„Turek” zamyka oczy

Nauczycielka wskazuje jedno dziecko, które jest gościem

„Stuk puk - dzień dobry”,

Turek - „kto tam”

„Goście jadą do Turka smutnego żeby wybrał z nas jednego”

„Turek” odgaduje jakie dziecko z grupy zostało gościem

„Zabawa za zasłoną”

Dzieci odgadują ile razy nauczycielka zaklaskała lub zastukała. Następnie dzieci próbują zaklaskać tyle samo razy.

Grupa: dzieci 4-letnie

Rodzaj zajęcia: ćwiczenia wokalno - słuchowe

Temat: Solo, duet, tercet

Cele: rozpoznawanie układów przestrzennych odpowiadających określonemu rytmowi, różnicowanie sygnałów wzrokowych i słuchowych, wprowadzenie pojęcia solo, duet, tercet.

Pomoce: utwory muzyczne (nagrania solo, zespołowe), woreczki, instrumenty perkusyjne.

Przebieg zajęcia:

1. Ćwiczenia słuchowe: dobierane przez dzieci właściwego ruchu do słyszanego akompaniamentu: kiedy słyszą rytm punktowany, podskakują, a następnie "rozsypują" się po całej sali. Na melodię krakowiaka poruszają się krokiem dosuwanym po obwodzie koła. Kiedy słyszą walca - kołyszą się na boki (pozycja rozkrok). Słysząc powtarzający się rytm, dzieci stoją i klaszczą w dłonie lub uderzają w podłogę palcami,

2. Słuchanie przez dzieci dowolnie wybranych utworów (wokalnych lub instrumentalnych), z których jeden ma być wykonany solo, a drugi zespołowo, może być chóralny. Rozmowa z dziećmi o różnicach w wykonaniu i próba odpowiedzi na pytanie, czy można jeszcze inaczej wykonać ten utwór?

3. Wysłuchanie piosenki "Szła kaczuszka" poprzedzające wypowiedzi dzieci na temat jej treści: O czym była piosenka? Co kaczuszka robiła, jakie miała przygody? Kogo spotkała? Gdzie wędrowały? Jak śpiewały?

W tym momencie nauczyciel może wyjaśnić pojęcia: solo, duet, tercet, chór, a dzieci - przeliczać osoby duetów i tercetów żeńskich, męskich, mieszanych. Normalną konsekwencją będzie odśpiewanie piosenki przez wszystkich, a następnie powtórzenie jej przez jedno dziecko, dwoje (duet), troje (tercet). Wskazana jest próba odpowiedzi na pytanie, czy trudniej śpiewać solo czy w duecie i dlaczego.

4, Nauka refrenu piosenki z próbą rytmicznego wypowiadania sylab "ta, la, kwa", z jednoczesnym rytmicznym kląskaniem językiem, a następnie śpiewane melodii refrenu na sylabie "la" z gestodźwiękami (cztery powtórzenia):

za każdym razem inne gesty (propozycje dzieci)

5. Zabawa ruchowa, polegająca na inscenizacji piosenki: odśpiewanie przez nauczycielkę kolejnych zwrotek piosenki, czemu wybrane dzieci (2 osoby) akompaniują miarowo na bębenku i pudełku akustycznym (duet).

Dzieci w prostych ruchach inscenizują treść:

I zwrotka - marsz solo

ref. - śpiew solo na sylabie "kwa"

II zwrotka - dziecko kładzie się przed "kaczorkiem" i zaprasza go do maszerowania

ref. - śpiew w duecie na sylabie "kwa"

III zwrotka - spotkanie z trzecią kaczką i taniec w kółeczkach w podskokach

ref. - śpiew w tercecie na sylabie "kwa"

IV zwrotka - cała grupa maszeruje

ref. - śpiew chóralny na sylabie "kwa".

Uwaga: Można całą grupę podzielić na zespoły 3-osobowe, które będą inscenizowały piosenkę według powyższego planu.

6. Nucenie przez dzieci melodii ze zmianą dynamiki, podczas gdy nauczycielka wykonuje rękami ruchy odpowiadające zastosowanej dynamice

piano - trzyma dłonie złączone

forte - dłonie odsunięte daleko od siebie.

7. Zaznaczanie zmian dynamiki ruchem, co ma służyć wyrabianiu wrażliwości na te zmiany. Dzieci ustawiają się w dwóch kołach współśrodkowych: przy akompaniamencie piosenki głośnym - poruszają się dwa koła w przeciwnych kierunkach, przy akompaniamencie cichym - tylko koło wewnętrzne porusza się, a pozostałe dzieci przykucają. Potem następuje zmiana ról.

8. Zabawa rytmiczna - ścisłe wykonanie rytmu piosenki

Dzieci otrzymują woreczki i kładą je na głowach. Ręce mają złożone na plecach i trzymają się za łokcie, plecy proste:

lekki bieg na palcach

dwa kroki marszu.

Osoba, która zgubi woreczek, odchodzi na bok i wyklaskuje rytm piosenki.

PODSUMOWANIE

Uważam, że jednym z najważniejszych celów pracy wychowawczo-dydaktycznej przedszkola jest ułatwienie dziecku przejścia przez trudne etapy rozwoju i kształtowania się mowy.

Od jej efektów zależy często powodzenie w nauce szkolnej dziecka, zwłaszcza pokonywania trudności w opanowywaniu czytania i pisania. Kształtowanie poprawnej mowy, jej doskonalenie oraz szeroko rozumiana profilaktyka, należy do głównych, ogólnych zadań logopedii. Sądzę, że znacznie więcej uwagi należy poświęcić różnego rodzaju ćwiczeniom ortofonicznym (obejmujących całą grupę dzieci); usprawniającym narządy artykulacyjne, oddechowym, rytmizującym, słuchowym, które przygotowują dziecko do opanowania techniki mowy, a program wychowania w przedszkolu traktuje je w sposób lakoniczny.

Wiek przedszkolny jest najważniejszym okresem rozwoju i kształtowania się mowy dziecka. Świadomość tego faktu muszą mieć rodzice i nauczyciele przedszkola, gdyż przedszkole jest ostatnią szansą na wyćwiczenie i skorygowanie aparatu mowy, aby stał się podstawą, na której można zbudować elementy kultury żywego słowa. Nie są to zadania łatwe. Ich wykonywanie wymaga wiedzy o podstawach teoretycznych tych działań oraz umiejętność praktycznych rozwiązań. Wymiana doświadczeń nauczycieli w tej dziedzinie może ułatwić pracę z dziećmi, pobudzać do doskonalenia zajęć i zabaw wpływających na kształtowanie poprawnej mowy dziecka.

Wiersze do wykorzystania podczas pracy nad kształceniem wymowy dziecka

E. Zarembina "A...a...a..."

A...a...a... kotki dwa,

srebrnobiałe obydwa.

Nic nie będą robiły,

tylko bajki mówiły...a.....a.....a...

/ćwiczenie dla mięśni warg i szczęk na samogłoskach/

T. Dobrska "Jak Mruczek uczył się pływać"

Mruczał mruczek: "Kaczko miła,

gdzie się pływać nauczyłaś?"

Ja bym też tak pływać chciał.

Miau, miau, miau, miau.

Spróbuj, wszak to nic trudnego.

Hop do wody skacz kolego!

Łapką machaj tak jak ja.

Kwa, kwa, kwa, kwa.

Prychał kichał w wodzie Mruczek.

Ledwo żywy na brzeg uciekł.

A nasz Bryś się z tego śmiał.

Hau, hau, hau, hau.

/naśladowanie głosów zwierząt, ćw. mięśni warg na samogłosce a, au oraz tyłu języka na spółgłoskach k, h./

"W szufladzie" wg E. Chmielewskiej

Do moich skarbów w szufladzie biurka

dołożę dzisiaj kawałek sznurka.

Muszkę, koraliki, drewniane szpulki,

szyszkę i szklankę, kulkę Urszulki.

/artykulacja "sz"/

E. Zarembina: "Szara godzina"

Szare niebo za oknem,

szare drzewa w sadzie.

Szary deszcz się na wszystkim

szarą mgiełką kładzie.

Szary piesek pod piecem

krótką fajkę pali

i szaremu kotkowi

prawi długą bajkę,

o małej, szarej myszce,

która siedzi w norze

i wcale w ten dzień słotny

na dwór wyjść nie może.

/ćw. mięśni warg i przodu języka/

E. Zarembina: "Dwie muszki"

Jedna muszka -czarna muszka,

druga Muszka - biała.

Czarna muszka białej Muszce

spać dziś nie dawała.

A sio, nie brzęcz, czarna muszko,

biała Muszka chora.

Nie posłuchasz? To przyniosę z lasu muchomora.

/ćw. mięśni języka na "szk"/

L. Krzemieniecka: "Deszczyk"

Szumi, szumi drobny deszczyk,

płacze, płacze kapuśniaczek,

a nasz kasztan szumi, szumi:

"Kiedyż wiosnę znów zobaczę?"

Szpak szczebioce na kasztanie:

"Ciesz się, ciesz się, że deszcz pada,

taki deszczyk dla kasztana

jest jak pyszna lemoniada."

Już niedługo po przylaszczki

w las popędzi Jaś z Bartoszkiem.

Szumi, szumi drobny deszczyk...

Będzie wiosna, jeszcze troszkę.

/kształcenie przodu języka na trudnych spółgłoskach "sz, cz, i grupach spółgłoskowych "szcz, szt, prz"/

M. Szuchowa: "Szyba"

Deszcz w szybę puka, szpareczki szuka, grozi i pluszcze:

- Puści-sz?

-Nie puszczę!

-Ale mnie puścisz! Wyje wichrzysko.

-Chcę koło pieca potańczyć blisko.

A szybka na to:

-Choć jestem krucha, deszcze i wichry muszą mnie słuchać.

Wpuszczę tu słońce, niech izbę złoci, a ty na polu możesz popsocić...

/wzmocnienie przodu języka, artykulacja głoski "sz"/

E.Zarembina: "Dziadzio mrok"

Pada, pada deszcz.

Chlupu, chlupu, chlup.

Idzie dziadzio Mrok.

Tupu, tupu, tup.

Idzie dziadzio Mrok.

Człapu, człapu, człap.

Wyskoczyła noc, za połę go łap.

Zmyka dziadzio Mrok.

Tupu, tupu, tup.

A noc za nim brnie.

Chlupu, chlupu, chlup.

/ćw. mięśni warg/

Propozycje zabaw i ćwiczeń stymulujących językowy rozwój mowy

/opracowano na podstawie E.Chmielewska "Logopedia poradnik dla rodziców i nauczycieli/

Zabawy mają na celu pokazanie prawidłowej artykulacji samogłosek i spółgłosek, najczęściej sprawiających trudności w wymowie, mogą być swoistymi przerywnikami lub stanowić dodatek do tematu wiodącego.

Zabawy z rymem: wyszukiwanie ze zbioru wyrazów tych, które się rymują /np.: kwiatek-statek, moda-woda,/ śpiewanie rymowanek, układanie własnych wierszyków, kończenie rymowanych zdań /Poszła Ola do .... przedszkola/, szukanie rymów do słów /domek-Tomek/.

Zabawy ortofoniczne: odgadywanie, jakie odgłosy wydają pokazane na ilustracji zwierzęta, naśladowanie tych odgłosów, zabawa w środki lokomocji, słuchanie dźwięków z taśmy magnetofonowej i nazywanie ich, wyszukiwanie dźwięków w otoczeniu, wsłuchiwanie się w ciszę - co słychać, słuchanie wierszy zawierających wyrazy dźwiękonaśladowcze.

Zabawy z sylabami: wyklaskiwanie słów sylabami, śpiewanie zdań sylabami, kończenie rozpoczętego wyrazu tra....wa, ro.....wer, odgadywanie słów-czynności wymawianych sylabami sia-daj-cie, układanie słów z rozsypanki sylabowej /dla starszych dzieci/

Zabawy z głoskami: wyodrębnianie głosek w nagłosie, śródgłosie, wygłosie, wypowiadanie wyrazów jednocześnie przedłużając np. pierwszą głoskę /rrrrrrrrrak/, obserwowanie układu warg w lusterku, przy wypowiadaniu głosek, telefon głoskowy-dziecko podaje wyraz, drugie wypowiada wyraz rozpoczynający się od głoski, którą słyszy na końcu wyrazu np.: klatka-ananas, wyszukiwanie obrazków, których nazwa rozpoczyna się na tą samą głoskę.

Zabawy z wyrazami: próby tworzenia prostych zdań o przedmiocie, lub na podstawie ilustracji, kończenie zdań wypowiadanych przez nauczyciela, liczenie ilości wyrazów w zdaniu, odgadywanie po dotyku przedmiotów z worka i tworzenie z danym słowem zdania, rozwiązywanie rebusów, zagadek, układanie historyjek, tworzenie mini-teatrzyków.


Wyszukiwarka