Zadanie
Schemat przedstawia kariotyp kobiety z zespołem Downa.
Ustal, jaki to rodzaj mutacji oraz wyjaśnij, na czym polega ta mutacja w przypadku zespołu Downa.
Zadanie
Pewien gatunek bakterii produkuje substancję Bt, która jest trująca m.in. dla larw stonki
ziemniaczanej, a nie jest szkodliwa dla ludzi. W zwalczaniu stonki ziemniaczanej substancję
tę można stosować w sposób tradycyjny (opryskiwanie upraw ziemniaków) lub zastosować
metodę genetycznej modyfikacji ziemniaków.
Wyjaśnij, na czym, w tym przypadku, polega metoda genetycznej modyfikacji roślin,
oraz uzasadnij, że metoda genetyczna mniej szkodzi środowisku niż Bt użyte
tradycyjnie.
Zadanie
Z podanych niżej przykładów wybierz zapis na pewno nieprawidłowy.
kodon ACU-
kodon GAU
-► treonina
-► asparagina
C) kodon AGC
D) kodony:
AGU
AGC
seryna
Zadanie
U kobiet uszkodzenie genu BRCA1 często kończy się zachorowaniem na raka piersi. Wyjaśnij, jakie znaczenie dla profilaktyki raka piersi mają badania genetyczne wykrywające u kobiet uszkodzenie tego genu.
Zadanie
Schemat przedstawia w uproszczony sposób przebieg replikacji DNA:
łańcuch DNA macierzysty
potomne łańcuchy DNA
Opisz przedstawiony na schemacie przebieg replikacji DNA.
Zadanie
Przyporządkuj określeniom 1, 2, 3 i 4 właściwe objaśnienia z kolumny A - F.
Dwa objaśnienia są zbędne.
1.
2. 3. 4.
GENOM GENOTYP FENOTYP KARIOTYP
A. |
RNA organizmu |
B. |
chromosomy organizmu |
C. |
geny organizmu |
D. |
cechy organizmu |
E. |
zmienność organizmu |
F. |
DNA organizmu |
Zadanie
Przyczyną pewnej choroby genetycznej jest recesywna mutacja autosomalna w genie kodującym jeden z łańcuchów pewnego białka.
Określ, czy nosicielem tej choroby może być tylko ojciec, tylko matka, czy oboje rodzice. Odpowiedź uzasadnij.
Zadanie
Schemat przedstawia przebieg biosyntezy białka:
Przyporządkuj każdemu ze związków organicznych oznaczonych na rysunku cyframi 1 - 4, jego poprawną nazwę spośród A - E.
1
234
A. aminokwas
B. DNA
C. mRNA
D. rRNA
E. tRNA
Zadanie
Badania nad wprowadzaniem do organizmów roślin uprawnych genów innych gatunków umożliwiły uzyskanie odmian o zwiększonej trwałości, bogatszych walorach smakowych, odżywczych czy leczniczych, o zwiększonej odporności na suszę, mrozy lub szkodniki. Mimo tych niezaprzeczalnych zalet rośliny transgeniczne przyjmowane są z dużą rezerwą. Przeciwnicy stosowania takich roślin używają argumentów, podkreślających nieprzewidywalne skutki ich uprawiania np.:
A. Przekonują, że genetycznie zmieniona żywność może okazać się niebezpieczna
dla zdrowia człowieka.
B. Pojawia się argument, że geny zmodyfikowanej rośliny wnikną - po zjedzeniu - w genom
człowieka, zmieniając jego właściwości.
C. Innym zarzutem jest zagrożenie dla środowiska spowodowane przez niekontrolowane
przenoszenie się genów ze zmodyfikowanych roślin na ich „dzikich" krewnych.
Oceń, który z przytoczonych powyżej argumentów przeciw uprawom roślin transgenicznych jest błędny. Odpowiedź uzasadnij.
Zadanie
Schemat przedstawia przebieg pewnego procesu.
A.
A.
C.
C.
B.
D.
Podaj nazwę tego procesu oraz wpisz w odpowiednie miejsca pod schematem nazwy struktur powstających kolejno w tym procesie (A, B, C, D), wybierając je z poniżej podanych:
hybryd DNA-RNA, cząsteczka DNA, pojedyncza nić DNA, RNA wirusowy.
Zadanie
W tabeli przedstawiono dane dotyczące częstości zachodzenia crossing-over pomiędzy trójką (C, X, Y) genów występujących w obrębie jednego chromosomu.
geny |
częstość crossing-over (%) |
C - Y |
10 |
X - Y |
6 |
C - X |
4 |
Na podstawie analizy powyższych danych ustal i podpisz na rysunku poniżej kolejność ułożenia wszystkich wymienionych genów.
11
Zadanie
Zasadnicza barwa oczu u człowieka jest determinowana przez gen o allelach B, b. Dominujący allel B warunkuje oczy ciemne, recesywny b oczy jasne. Poniższy schemat ilustruje dziedziczenie barwy oczu w pewnej rodzinie. Linie poziome łączą rodziców, pionowe rodziców z potomstwem.
Na podstawie przedstawionego rodowodu ustal wszystkie możliwe genotypy osób oznaczonych liczbami 1, 2, 3.
o
3
1 -
2
Zadanie
Uzupełnij zdanie: Translacja to...
przepisywanie informacji genetycznej z DNA na RNA
biosynteza białka
powielanie nici DNA
wymiana odcinków chromosomów homologicznych
Zadanie
Wybierz i połącz w pary poniższe zasady azotowe budujące nukleotydy DNA, tak by były komplementarne. Uwzględnij ilość wiązań między poszczególnymi parami.
cytozyna, adenina, uracyl, tymina, guanina
Zadanie
Rycina przedstawia budowę cząsteczki RNA. W miejscu X na schemacie należy wpisaç:
centrum aktywne
ekson
polimeraza RNA
d)antykodon
Zadanie
Barwa skóry i sierści zwierzęcia zależy od genu A odpowiedzialnego za barwę czarną lub jego allelu a odpowiedzialnego za barwę brązową. Jednocześnie ujawnienie się barwy zależy od genu B przekształcającego bezbarwny prekursor obu barwników (DOPA) w ostateczny produkt. Jego allel b nie przekształca DOPA; brak jest wówczas zabarwienia skóry i włosów. 1. Określ fenotypy osobników o następujących genotypach:
AaBb
aaBb
2. Ułóż krzyżówkę genetyczną, na podstawie której ustalisz i podasz, jakie jest prawdopodobieństwo otrzymania osobnika albinotycznego w potomstwie rodziców o genotypach AaBb i aaBb.
Zadanie
Schemat przedstawia dziedziczenie daltonizmu u człowieka.
Zdolność rozróżniania barw zależy od genu leżącego w chromosomie X.
Zapisz genotypy osób (I - IV) posiadających tę mutację oraz uzasadnij, że daltonizm jest
cechą recesywną.
Zadanie
Gen warunkujący barwę oczu u Drosophila melanogaster znajduje się w chromosomie X, przy czym allel warunkujący oczy białe jest recesywny - a, a allel warunkujący oczy czerwone jest dominujący - A. Natomiast recesywny gen zredukowanych skrzydeł (b) nie jest sprzężony z płcią. Dziedziczenie płci u muszki owocowej odbywa się według podobnych zasad jak u człowieka.
Zapisz wszystkie możliwe genotypy samicy muszki owocowej o czerwonych oczach i normalnie wykształconych skrzydłach oraz wszystkie możliwe genotypy samca o tych samych cechach.
Zadanie
Kolchicyna jest alkaloidem występującym w roślinie zwanej zimowitem jesiennym. Ten związek chemiczny ma silny wpływ na przebieg podziału mitotycznego: hamuje wytwarzanie i funkcjonowanie wrzeciona podziałowego powodując, że chromosomy nie rozchodzą się do biegunów komórki. W takim przypadku nie dochodzi również do podziału cytoplazmy, czyli cytokinezy.
Podaj nazwę rodzaju mutacji, jaka zajdzie po zadziałaniu kolchicyną na dzielące się, diploidalne komórki.
Zadanie
Według najnowszych badań, w co najmniej 16 organizmach z oddzielnych gałęzi ewolucyjnych kodonom są przypisane aminokwasy inne niż standardowo. Wiele gatunków glonu Acetabularia odczytuje kodony UAG i UAA, powszechnie oznaczające „stop", jako glicynę. Kodon CUG, który normalnie oznacza leucynę, w komórkach grzybów z rodzaju Candida j est tłumaczony j ako seryna.
Podaj cechę kodu genetycznego, od której odstępstwa zostały przedstawione w tekście.
Zadanie
Skrzyżowano heterozygotyczne pod względem dwóch cech brązowe muszki owocowe (Drosophila melanogaster) o normalnych skrzydłach. Wyniki krzyżówki przedstawia poniższa szachownica Pun-netta.
G ^^^ |
BD p = 0,407 |
Bd p = 0,093 |
bD p = 0,093 |
bd p = 0,407 |
BD p = 0,407 |
BBDD |
BBDd |
BbDD |
BbDd |
Bd p = 0,093 |
BBDd |
BBdd |
BbDd |
Bbdd |
bD p = 0,093 |
BbDD |
BbDd |
bbDD |
bbDd |
bd p = 0,407 |
BbDd |
Bbdd |
bbDd |
bbdd |
Oblicz prawdopodobieństwo wystąpienia czarnej muszki o zredukowanych skrzydłach. Określ, czy rozważane geny są sprzężone czy nie.
Zadanie
U groszku pachnącego cecha szerokich kwiatów jest sprzężona z cechą gładkich ziaren pyłku. W wyniku krzyżówki podwójnie heterozygotycznych roślin groszku pachnącego, o szerokich kwiatach i gładkich pyłkach, uzyskano 624 osobniki potomne. Wśród nich 155 roślin wykazywało obie cechy recesywne: kwiaty wąskie i pyłki szorstkie. W potomstwie nie było rekombinantów.
Zapisz genotypy rodzicielskich roślin groszku i ich potomstwa oraz ustal stosunek fenotypowy w pokoleniu F1.
Zadanie
Schematyczny rysunek przedstawia możliwe sposoby segregacji chromosomów homologicznych podczas mejozy. Struktura na środku rysunku symbolizuje komórkę macierzystą, a okręgi to komórki potomne. Narysuj w pustym okręgu odpowiedni zestaw chromosomów i określ prawdopodobieństwo uzyskania takiej komórki w wyniku podziału przedstawionej na rysunku komórki macierzystej
Zadanie
Rysunek przedstawia przebieg procesu biologicznego. Nazwij przedstawiony na rysunku proces oraz wpisz w odpowiednie miejsca na rysunku symbole literowe zasad azotowych wchodzących w skład nukleotydów kodonu
Zadanie
Jaś, gdy się uśmiecha, nie ma dołków w policzkach, a składając ręce do modlitwy zakłada lewy kciuk na prawy. Obie cechy są recesywne. Mama Jasia również nie ma dołków w policzkach, ale zakłada prawy kciuk na lewy (cecha dominująca). Ojciec Jasia ma dołki w policzkach (cecha dominująca) i składa ręce tak jak Jaś.
Zapisz genotypy rodziców Jasia, używając symboli literowych. Uzasadnij odpowiedź, wykonując krzyżówkę genetyczną.
Uczeni z LAB 02 opracowali pierwszą skuteczną szczepionkę przeciwko zespołowi Downa. Szczepionka właśnie przeszła próby kliniczne i została dopuszczona do użytku. Najlepsze efekty przynosi po zastosowaniu w pierwszym miesiącu życia. Oceń prawdziwość powyższego doniesienia i podaj jeden argument na poparcie swojego stanowiska.
Zadanie Zamiana jednego nukleotydu tyminowego na nukleotyd adeninowy wystarczy, by spowodować niebezpieczną, a nawet śmiertelną chorobę zwaną anemią sierpowatą. Podaj liczbę zmienionych aminokwasów, którymi różni się hemoglobina wywołująca anemię sierpowatą w porównaniu z hemoglobiną w krwinkach normalnych.
Zadanie
Uzupełnij schematyczną drogę przepływu informacji genetycznej od genu do peptydu wiedząc, że przykładowy fragment genu składa się z 3 kodonów: TAC, GGG, CCC, poprzedzielanych dwoma intronami GTTA.
nić matrycowa DNA:
pre mRNA:
mRNA:
peptyd:
Zadanie
Poniżej przedstawiono fragment rodowodu obrazujący pojawianie się pewnej choroby.
Ustal i uzasadnij na podstawie schematu, czy choroba ta jest warunkowana przez mutację recesywną czy dominującą oraz czy gen, w którym zaszła mutacja, leży w autosomie, czy w chromosomie płciowym.
Oznaczenia:
- kobieta zdrowa
- kobieta chora
- mężczyzna zdrowy - mężczyzna chory
11