Odsetki za zwłokę w zapłacie należności podatkowych nie są zobowiązaniem podatkowym w rozumieniu art. 5 Ordynacji podatkowej. Jest to należność uboczna, związana ściśle z istnieniem zaległości podatkowej, bowiem obowiązek jej zapłaty powstaje z chwilą zaistnienia zaległości podatkowej i powinien być wykonany bez wezwania organu podatkowego (wyrok NSA z 15.12.2000 r., sygn. akt SA/Sz 1444/99, niepubl.).
Proporcjonalne rozliczenie wpłaty zaległości podatkowych
Jeżeli podatnik dokona wpłaty zaległości podatkowej, a wpłata ta nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, zalicza się ją proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w takim stosunku, w jakim w dniu wpłaty pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę. W przypadku zaliczenia wpłaty na poczet zaległości podatkowych na mocy art.62 § 4 Ordynacji podatkowej wydaje się postanowienie, na które przysługuje zażalenie. Organ podatkowy powinien w takiej sytuacji pamiętać, że wydając postanowienie o zaliczeniu (zarachowaniu) wpłaty informuje podatnika nie tylko o sposobie rozliczenia wpłaty, ale również o stanie zaległości przed i po zarachowaniu wpłaty.
Postanowienie o zaliczeniu wpłaty na poczet zaległości podatkowych
Postanowienie o zaliczeniu wpłaty na poczet zaległości podatkowej jest aktem formalnym. Nie przesądza ono o istnieniu zaległości podatkowej, lecz informuje o sposobie zaliczenia wpłaty stosownie do unormowania art. 62 § 1 i § 3 Ordynacji podatkowej (wyrok NSA z 5.4.2000 r., sygn. akt SA/Lu 1772/98, LEX nr 44327). W praktyce, organy podatkowe często zadają sobie pytanie: w odniesieniu do jakiej kwoty (w jakiej wysokości) wydawać postanowienie o zaliczeniu wpłaty? Czy postanowienie należy wydać w każdym przypadku wpłacania zaległości przez podatnika? Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w Ordynacji podatkowej. Art.63 § 1 tego aktu zawiera wyjaśnienie, że odsetki za zwłokę zaokrągla się do pełnych dziesiątek groszy. Oznacza to, że podatnik jest zobowiązany obliczyć i uregulować każde 10 groszy odsetek. Organ podatkowy, który ma obowiązek wydać postanowienie o zaliczeniu wpłaty, a wpłatę zaliczyć proporcjonalnie na podatek i odsetki, zgodnie z Ordynacją podatkową powinien rozliczyć wpłatę, choćby odsetki wynosiły 0,10 zł. Taki zapis prawa kłóci się z wprowadzonymi w urzędach oszczędnościami wydatków na prowadzoną korespondencję (problem dotyczy 0,10 zł, a doręczenie postanowienia za dowodem doręczenia przez Pocztę Polską kosztuje 5,40 zł). Prawo korzystania z art. 54 §1 pkt 5 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym odsetek za zwłokę od tych należności nie nalicza się, jeżeli wysokość odsetek nie przekracza trzykrotności wartości opłaty dodatkowej pobieranej przez Pocztę Polską za polecenie przesyłki listowej, przysługuje tylko zaległościom z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu państwa. W takim przypadku budżet państwa nie pobiera odsetek do wysokości 6,60 zł (3 x 2,20 zł).
Przykład:
Podatnik zalega z 2. ratą podatku od nieruchomości za 2005 r. w kwocie 1 031 zł, której termin płatności minął 16.5.2005 r. W dniu 31.5.2005 r. podatnik zapłacił kwotę 1.031 zł (kwota podatku bez odsetek). Od 17.5.2005 do 31.5.2005 r. za 15 dni zwłoki należy obliczyć odsetki za zwłokę. Odsetki obowiązujące na dzień 31.5.2005 r. wynosiły 14% w stosunku rocznym. Kwotę 1.031 zł należy rozliczyć proporcjonalnie na poczet podatku i odsetek za zwłokę. Kwota przypadająca na poczet podatku wyniesie więc 1 025 zł, a kwota odsetek za zwłokę 6,00 zł. Tym samym na koncie podatnika będzie figurowała zaległość w kwocie 6,00 zł, od której również będą liczone odsetki od dnia powstania zaległości (17.5.2005 r.) do dnia zapłaty włącznie.
Sytuacje powodujące konieczność naliczenia odsetek
Odsetki za zwłokę naliczają (i mają obowiązek płacić bez wezwania organu podatkowego): podatnik, płatnik, inkasent oraz następca prawny lub osoba trzecia odpowiadająca za zaległości podatkowe. Organ podatkowy ma obowiązek naliczyć odsetki za zwłokę w przypadkach:
odroczenia lub rozłożenia zaległości podatkowej na raty,
odroczenia innych terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego (odroczenie terminu złożenia deklaracji podatkowej),
wpłaty zaliczanej na poczet zaległości (sytuacja omawiana wyżej),
wydania decyzji określającej wysokość odsetek za zwłokę,
wydania decyzji stwierdzającej wygaśnięcie obowiązku podatkowego wskutek przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych w zamian za zaległości podatkowe,
zaliczenia nadpłaty na poczet zaległych zobowiązań podatkowych.
Okres przyjęty do naliczenia odsetek za zwłokę
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, dokonywania zaokrągleń oraz zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (Dz.U. z 2002 r. Nr 240, poz. 2063), odsetki są naliczane do dnia (włącznie):
wpłacenia podatku osobie uprawnionej do pobierania podatków - w w gminach będzie to inkasent, ale też organ egzekucyjny,
przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych,
wpłacenia przez podatnika równowartości nienależnie otrzymanej kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku,
zaliczenia nadpłaty lub zwrotu podatku na poczet zaległości podatkowej.
Przykład:
Zaległy podatek rolny za 2005 r. z tytułu 1. raty wynosi 1.300 zł. Termin płatności minął 15.3.2005 r., a 16 marca powstała zaległość podatkowa. Podatnik uregulował zaległość (wpłata na rachunek bankowy urzędu) 30.4.2005 r. Odsetki liczymy od 16.3.2005 r. do 30.4.2005 r. włącznie. Od zaległego podatku w wysokości 1.300 zł wyniosą one 22,90 zł.
Wzór na obliczenie odsetek za zwłokę od zaległego podatku:
(kwota zaległego podatku 1.300 zł x 46 dni zwłoki x 14%) : 365 dni roku = 22,94 zł, a po zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy 22,90 zł.
Przedawnienie zobowiązań podatkowych i związanych z nimi odsetek
Zgodnie z ogólną zasadą dotyczącą przedawnienia zobowiązań podatkowych (art.70 § 1 Ordynacji podatkowej) zobowiązanie podatkowe przedawnia się w ciągu 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Odsetki, które są ściśle związane z istnieniem zaległości podatkowej, również - tak jak zobowiązanie podatkowe - ulegają przedawnieniu. Od tej zasady jest jeden wyjątek (art.70 § 8 Ordynacji podatkowej) - przedawnieniu nie ulegają zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym. Odsetki za zwłokę od zobowiązań podatkowych zabezpieczonych hipoteką lub zastawem skarbowym są naliczane do dnia upływu terminu przedawnienia włącznie z tym dniem.
Przykład:
Zaległy podatek od nieruchomości (1. rata) za 1999 r. w kwocie 1 000 zł, gdyby nie zaistniały żadne okoliczności przerywające lub zawieszające bieg terminu przedawnienia, uległby przedawnieniu 1.1.2005 r. W okresie od 16.3.1999 r. do 31.12.2004 r. organ podatkowy zabezpieczył zaległość przez wpis hipoteki do księgi wieczystej. Zgodnie z powyższym, naliczanie odsetek od zaległego podatku zatrzymało się 31.12.2004 r., a kwota odsetek w tym dniu wynosiła 1 643,50 zł. Gdyby podatnik uregulował zaległą, zabezpieczoną należność 31.12.2004 r., zapłaciłby 2.643,50 zł (podatek 1.000 zł + odsetki 1.643,50 zł). Jeżeli należność zostanie uregulowana po tym terminie - zarówno 2.1.2005 r., jak i 31.10.2006 r. lub 5.3.2010 r. - odsetki będą wynosiły 1.643,50 zł.
Okres przyjmowany do obliczenia odsetek za zwłokę
Kolejnym problemem, jaki mogą mieć zarówno podatnik, jak i organ podatkowy, jest kwestia okresu, za jaki liczone są odsetki za zwłokę. W przypadku odroczenia terminu do złożenia deklaracji podatkowej, odsetki za zwłokę są naliczane od dnia następnego po upływie terminu, do którego odroczono termin do złożenia deklaracji. Ten zapis § 5 rozporządzenia w sprawie odsetek ma zastosowanie tylko wówczas, gdy w odroczonym terminie deklaracja została złożona, a zaległość podatkowa nie została uregulowana.
W razie złożenia podania o umorzenie odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (lub umorzenia zaległego podatku, co powoduje jednoczesne umorzenia odsetek), odsetki za zwłokę są naliczane do dnia wniesienia podania włącznie. W przypadku wydania decyzji umarzającej odsetki za zwłokę dalsze odsetki od nieuregulowanej zaległości podatkowej są naliczane od dnia następującego po dniu wniesienia podania. Dlatego najlepiej jest, gdy podatnik w dniu złożenia podania o umorzenie odsetek za zwłokę wpłaci należność główną (zaległy podatek). Dzięki temu w przypadku umorzenia przez organ podatkowy odsetek za zwłokę nie będą doliczane żadne inne odsetki (po dniu wniesienia podania).
W praktyce często na tym tle zdarzają się nieporozumienia. Podatnik, któremu umorzono odsetki za zwłokę, nie może pogodzić się z faktem, że ma zapłacić dodatkowe odsetki, które powstały wskutek długiego (w rozumieniu podatnika) terminu rozpatrywania wniosku przez organ podatkowy.
Przykład:
Podatnik wniósł 1.4.2005 r. podanie o umorzenie odsetek za zwłokę z tytułu zaległej 1. raty podatku rolnego za 2005 r. (termin płatności minął 15.3.2005 r.) wynoszącej 10.500 zł. Organ podatkowy umorzył odsetki za zwłokę, które na dzień złożenia podania wyniosły 68,50 zł. Z zapłatą podatku podatnik czekał do momentu otrzymania rozstrzygnięcia organu podatkowego. Decyzję otrzymał 29.4.2005 r., a 4.5.2005 r. chciał uregulować należny podatek. Oprócz 10.500 zł podatku musiał zapłacić odsetki za okres od 2.4.2005 r. do 4.5.2005 r. w wysokości 132,90 zł.
Jeżeli decyzja odmawiająca umorzenia zaległości podatkowej została doręczona podatnikowi:
przed upływem 2 miesięcy od dnia wniesienia podania, odsetki za zwłokę są naliczane od dnia następującego po upływie terminu płatności podatku;
po upływie 2 miesięcy od dnia wniesienia podania, dalsze odsetki za zwłokę są naliczane z wyłączeniem okresu od dnia następującego po dniu wniesienia podania do dnia doręczenia tej decyzji, włącznie z tym dniem;
Przykład:
W dniu 16.3.2005 r. podatnik wniósł podanie o umorzenie odsetek za zwłokę od zaległej 1. raty podatku od nieruchomości za 2005 r. Burmistrz wydał decyzję o odmowie umorzenia odsetek. Decyzję doręczono podatnikowi 14.5.2005 r., a więc przed upływem 2 miesięcy od wniesienia podania. Podatnik uiszczając zaległy podatek ma obowiązek naliczyć odsetki za zwłokę od dnia powstania zaległości, czyli od 16.3.2005 r. (termin I raty podatku od nieruchomości przypadł 15.3.2005 r.), do dnia zapłaty włącznie. Gdyby zaległość została uregulowana 22.6.2005 r., jej kwota wyniosłaby 10.000 zł, a kwota odsetek 379,70 zł.
Gdyby decyzję odmowną w sprawie umorzenia odsetek doręczono podatnikowi po 16.5.2005 r. - po upływie 2 miesięcy od wniesienia podania, np. 31.5.2005 r. - za okres od 17.3.2005 r. do 31.5.2005 r. odsetki nie byłyby naliczane. Jeśli swoją zaległość podatnik uregulowałby 22.6.2005 r., odsetki wynosiłyby 88,20 zł.
Odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych, których zapłata została odroczona lub rozłożona na raty, są naliczane do dnia wniesienia podania włącznie. Jeżeli decyzja odmawiająca odroczenia terminu płatności lub rozłożenia na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej została doręczona podatnikowi:
przed upływem 2 miesięcy od dnia wniesienia podania, odsetki za zwłokę są naliczane począwszy od dnia następującego po upływie terminu płatności podatku;
po upływie 2 miesięcy od dnia wniesienia podania, dalsze odsetki za zwłokę są naliczane z wyłączeniem okresu od dnia następującego po dniu wniesienia podania do dnia doręczenia tej decyzji włącznie.
Sytuacje, gdy nie są naliczanie odsetki za zwłokę
Prawo podatkowe przewiduje również sytuacje, w których nie nalicza się odsetek za zwłokę. Zostały one wyliczone w art. 54 Ordynacji podatkowej. I tak organ podatkowy nie będzie dochodzi odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych:
1. Za okres zabezpieczenia - od zabezpieczonej kwoty zobowiązania, jeżeli objęte zabezpieczeniem środki pieniężne zostały zaliczone na poczet zaległości podatkowych. Chodzi tu o zabezpieczenie środków pieniężnych w myśl ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. z 2002 r. Dz.U. Nr 110, poz. 968 ze zm.). Regulacja ta nie dotyczy zabezpieczenia należności podatkowej przez wpis hipoteki lub zastawu skarbowego.
2. Za okres od dnia następującego po upływie 14 dni od daty wpływu do organu podatkowego odwołania, które w ustawowym terminie (14 dni) nie zostało przekazane organowi odwoławczemu, do dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy.
3. Za okres od dnia następującego po upływie 2 miesięcy od otrzymania odwołania przez organ odwoławczy, które w ustawowym terminie (2 miesięcy) nie zostało rozstrzygnięte przez organ odwoławczy, do dnia doręczenia decyzji organu odwoławczego. W praktyce powszechna jest sytuacja, w której organ odwoławczy (Samorządowe Kolegium Odwoławcze) rozpatruje odwołania w terminie dłuższym niż 2 miesiące; na ogół od 6 miesięcy do 2 lat. Gminy tracą z tego powodu dochody w postaci odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, nie mogąc obciążyć nimi ani podatnika, ani organu odwoławczego.
4. W przypadku zawieszenia postępowania z urzędu - od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania do dnia doręczenia postanowienia o podjęciu zawieszonego postępowania.
5. Za okres od dnia wszczęcia kontroli podatkowej do dnia doręczenia decyzji w sprawie, która była przedmiotem kontroli podatkowej, jeżeli postępowanie podatkowe nie zostało wszczęte w ciągu 3 miesięcy od dnia zakończenia kontroli. W przypadku dochodów gmin pochodzących z podatków i opłat zapis ten nie ma zastosowania do podatku od nieruchomości, rolnego i podatku leśnego od osób fizycznych. W odniesieniu do tych podatków dochodzonych od osób fizycznych zobowiązanie podatkowe powstaje w momencie doręczenia decyzji wymiarowej (nakazu płatniczego). Zatem nawet jeśli osobie fizycznej doręczymy decyzję wymiarową po upływie 3 miesięcy od dnia zakończenia kontroli, ewentualne odsetki będą mogły być naliczane dopiero po upływie ustawowego terminu 14 dni do zapłaty podatku wynikającego z decyzji wymiarowej.
6. Za okres od dnia wszczęcia postępowania podatkowego do dnia doręczenia decyzji organu pierwszej instancji, jeżeli decyzja nie została doręczona w terminie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. Tak jak w punkcie 5, w przypadku dochodów gmin pochodzących z podatków i opłat, zapis ten nie ma zastosowania do podatku od nieruchomości, podatku rolnego i leśnego od osób fizycznych, gdzie zobowiązanie podatkowe powstaje w momencie doręczenia decyzji wymiarowej (nakazu płatniczego). Nawet jeśli osobie fizycznej wydamy decyzję wymiarową po upływie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, ewentualne odsetki będą mogły być liczone dopiero po upływie ustawowego terminu 14 dni do zapłaty podatku wynikającego z decyzji wymiarowej.
Zwrot nadpłaty podatku
W przypadku konieczności zwrotu nadpłaty podatku, która wcześniej była zaległością podatkową wyegzekwowaną razem z odsetkami za zwłokę, należy pamiętać, że odsetki za zwłokę dzielą byt prawny zaległości podatkowej. Jeśli zaległość okaże się nienależna, logiczną konsekwencją będzie uznanie za nadpłatę tej części wpłaty, którą organ podatkowy w momencie dokonania wpłaty zarachował obligatoryjnie na poczet odsetek za zwłokę (wyrok WSA w Krakowie z 19.3.2004 r., sygn. akt I SA/Kr 1599/01).
Przykład:
W dniu 30.5.2005 r. podatnik uregulował 1. ratę zaległego podatku od środków transportowych za 2005 r. w kwocie 1.200 zł (podatek) i 47,90 zł odsetek, razem 1.247,90 zł. W lipcu 2005 r. poinformował organ podatkowy o wygaśnięciu w lutym 2005 r. zobowiązania podatkowego (pojazd został sprzedany 20.2.2005 r.). W tej sytuacji należny podatek za okres obowiązywania 1. raty podatku wynosił 400,00 zł (1.200 zł: 6 m-cy 1. raty x 2 m-ce), a więc odsetki należne organowi podatkowemu na dzień dokonania zapłaty zaległego podatku (30.5.2005 r.) powinny wynieść 16,00 zł (a nie 47,90 zł). Nadpłata podatku wyniesie więc 800 zł, a nadpłata z tytułu odsetek za zwłokę 31,90 zł. Do zwrotu pozostanie kwota 831,90 zł.
Odsetki od podmiotu w upadłości
W praktyce organy podatkowe bardzo często mają problem z egzekwowaniem odsetek od podmiotu w upadłości. Oczywiście ustawę Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. z 2003 r. Nr 60, poz. 535 ze zm.) w odniesieniu do postępowania podatkowego stosujemy jako lex specialis, przed Ordynacją podatkową. W myśl art. 92 ust. 1 Prawa upadłościowego i naprawczego z masy upadłości mogą być zaspokojone odsetki od wierzytelności należne od upadłego za okres do dnia ogłoszenia upadłości. Przepis ten jednak dotyczy wierzytelności istniejących w dniu ogłoszenia upadłości. Za zobowiązania powstałe po tym dniu odpowiada syndyk, który - skoro Prawo upadłościowe i naprawcze nie odnosi się do tego typu zobowiązań - powinien respektować zapisy Ordynacji podatkowej. A ta nie dzieli podatników i należnych od nich zaległości na tych w upadłości i pozostałych. Ordynacja podatkowa traktuje wszystkich podatników w odniesieniu do odpowiedzialności za zaległości podatkowe i należne odsetki jednakowo. Oznacza to, że syndyk, działając za upadły podmiot, winien - przy zapłacie podatku po terminie płatności, co często zdarza się syndykom - regulować od zaległości, za które odpowiada (kategoria I), również odsetki za zwłokę. Organ podatkowy natomiast ma obowiązek doręczyć podatnikowi w upadłości postanowienie o zaliczeniu wpłaty, w którym proporcjonalnie zaliczy wpłatę na poczet zaległego podatku, i odsetek za zwłokę.
Ogłoszenie upadłości nie ma wpływu na obowiązki podmiotu w upadłości w kwestii uiszczania opłat publicznoprawnych, w tym podatków. Nie ma również podstaw od odmiennego rozliczania wpłat dokonywanych przez syndyka z tytułu podatku. Żaden przepis prawa nie zwalnia organu podatkowego z obowiązku stosowania zasady określonej w art.55 § 2 Ordynacji podatkowej (proporcjonalne rozliczenie wpłaty) tylko dlatego, że wpłaty z tytułu zaległości podatkowej powstałej po ogłoszeniu upadłości dokonał syndyk masy upadłości (wyrok WSA w Olsztynie z 10.3.2004 r., sygn. akt III SA 2682/02 - Przegląd Podatkowy 2004/11/60).
Obrót nieruchomościami, realizowany przez JST podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż:
jest odpłatną dostawą towaru podlegającą opodatkowaniu (art. 5 ust. 1 pkt. 1 VATU), czynności sprzedaży budynków budowli lub ich części oraz gruntów będących własnością JST zawierane są na podstawie umowy cywilnoprawnej (takie umowy zgodnie z art. 15 ust. 6 VATU podlegają opodatkowaniu).
Podstawa opodatkowania
Podstawą opodatkowania jest, co do zasady, obrót ( art. 29 ust.1 VATU). Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna natomiast obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.
Określenie podstawy opodatkowania przy sprzedaży nieruchomości zależeć będzie od tego, czy przedmiotem dostawy są budynki, budowle lub ich części wraz gruntem, na którym są posadowione, czy też jedynie grunty niezabudowane.
W przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu (art. 29 ust. 5 VATU). W konsekwencji, więc podstawą opodatkowania w takim przypadku będzie kwota należna z tytułu dokonanej dostawy stanowiąca sumę wartości budynku (budowli) oraz wartości gruntu, na którym obiekt ten jest posadowiony, pomniejszona o kwotę podatku.
W przypadku natomiast, gdy przedmiotem dostawy jest grunt niezabudowany podstawą opodatkowania będzie kwota należna z tytułu sprzedaży stanowiąca wartość sprzedawanego gruntu pomniejszona o kwotę należnego podatku (art. 29 ust. 1 VATU).
Obowiązek podatkowy
Obowiązek podatkowy powstaje w przypadku:
dostawy budynku lub budowli albo ich części - z chwilą otrzymania całości lub części lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia licząc od dnia wydania (art. 19 ust. 10),
dostawy gruntu niezabudowanego - z chwilą wydania towaru (gruntu), a jeżeli dostawa ta jest dokumentowana fakturą z chwilą wystawienia faktury nie później jednak niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania gruntu (art. 19 ust. 1).
Stawki
Zgodnie z ogólną zasadą sprzedaż nieruchomości opodatkowana jest stawką 22 proc. VATU zawiera jednak liczne wyjątki od tej zasady. W efekcie dostawa nieruchomości może być również transakcją zwolnione od VAT bądź opodatkowane stawką 7 proc
Stawka podstawowa - 22% - dotyczy dostaw:
budynków, budowli lub ich części będących budynkami lub budowlami innymi niż budynki mieszkalne oraz niebędących towarami używanymi (art. 43 ust. 1 pkt 2 w związku z ust. 2 pkt 1), gruntów niezabudowanych, które są kwalifikowane jako tereny budowlane lub przeznaczone pod zabudowę.
Stawka 7% - opodatkowana jest:
dostawa obiektu budownictwa mieszkaniowego, który ma być zasiedlony lub zamieszkały po raz pierwszy (art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29 ust. 5). Pamiętać jednak należy o tym, iż stosowanie tej preferencyjnej stawki ma jedynie charakter przejściowy. Stosownie do treści art. 146 ust. 1 lit. b) VATU w chwili obecnej obowiązuje ona jedynie do 31.12.2007 r. i nie ma zastosowania do lokali użytkowych;
dostawa, budowa, remont lub przebudowa budynków mieszkalnych (PKOB 11) i ich części (z wyjątkiem lokali użytkowych) realizowanych w ramach budownictwa społecznego. Regulacja ta została zawarta w poz. 161 załącznika nr 3 do VATU. Ma ona charakter bezterminowy, jednak do końca 2007 r. artykuł ten nie ma praktycznego zastosowania, ponieważ możliwość stosowania preferencyjnej 7 % stawki wynika w chwili obecnej z ww. przepisów przejściowych o znacznie szerszym zakresie.
Zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT jest natomiast dostawa:
budynków mieszkalnych po pierwszym zasiedleniu - obrót mieszkaniami na rynku wtórnym (art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29 ust. 5), budynków, budowli lub ich części mających charakter towarów używanych (art. 43 ust. 1 pkt 2 w związku z ust. 2 pkt 1),
gruntów niezabudowanych - niebędących gruntami budowlanymi czy też przeznaczonymi pod zabudowę.
Kwalifikacja rodzaju sprzedawanego gruntu
Jak wynika z powyższego prawidłowe opodatkowanie sprzedaży nieruchomości może budzić wiele wątpliwości. Szczególnie dużo problemów wywołuje odpowiedź na pytanie - w jaki sposób, w świetle aktualnie obowiązującej UVAT, należy prawidłowo dokonać kwalifikacji rodzaju sprzedawanego gruntu? Obecnie przepisy podatkowe nie definiują pojęcia „gruntu przeznaczonego pod zabudowę” oraz „terenu zabudowanego”. Nie wskazują one również kryteriów, jakimi należy się kierować przy ocenie danego gruntu. Organy podatkowe opierają się w tym zakresie na ustaleniach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jednocześnie warto zaznaczyć, że w określeniu przeznaczenia gruntów organy podatkowe nie uznają stosowania rozporządzenia ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z 29.3.2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. Nr 38, poz. 454). Prowadzona na podstawie ww. rozporządzenia ewidencja gruntów i budynków, w ocenie organów podatkowych nie jest aktem obowiązującego prawa - jest jedynie urzędowym zbiorem informacji faktycznych (pismo Urzędu Skarbowego w Kozienicach, znak: 1408/PPM/443-8/05, z 16.06.2005 r.). W ocenie tego organu znajdujące się w ewidencji wpisy są tylko odzwierciedleniem (potwierdzeniem) stanu faktycznego i prawnego aktualnego na dzień ich dokonania. Wpisy te zawierają oznaczenie gruntu wskazujące na jego status (rolny, leśny, budowlany), nie wskazując jednocześnie, jakie jest jego przeznaczenie.
Jeżeli gmina nie ma obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego, na podstawie, którego można stwierdzić, że dany obszar stanowi tereny budowlane lub przeznaczone pod zabudowę to dla celów podatkowych może posłużyć się studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Studiom takie choć nie jest uznawane za akt prawa miejscowego jest jednak wiążące dla rady gminy przy uchwalaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W związku z tym sprzedaż nieruchomości ujętej w tym studium jako terenu niezabudowanego, ale przeznaczonego pod zabudowę winna podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki 22% (por. wyjaśnienia Urzędu Skarbowego w Kozienicach, znak: 1408/PPM/443-8/05, z 16.06.2005 r.).
Jolanta Wagner,
specjalista ds. podatku VAT
Artykuł został dostarczony przez Partnera Publiczni.pl PortalRB.pl
|