1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI
Nazwa produktu: Azotan(V) kobaltu(II)
Wzór konstytucyjny: Co(NO3)2
Wzór sumaryczny: CoN2O6
Producent:
Dostawca:
Użytkownik:
Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)
2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH
Nazwa chemiczna produktu:
Składnik stwarzający zagrożenie:
Nazwa chemiczna |
% wag. |
Nr CAS |
Nr EINECS |
Symbol ostrzegawczy |
Symbole zagrożenia (R) |
azotan(V) kobaltu(II) |
100 |
10141-05-6 |
233-402-1 |
Xn |
22-40-43 |
3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ
Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.
Zagrożenie pożarowe: Substancja stała o właściwościach utleniających. W podwyższonych temperaturach ulega rozkładowi z wydzieleniem tlenu.
Zagrożenie toksykologiczne: Działanie azotanu(V) kobaltu(II) na organizm człowieka nie jest dobrze poznane. Wiadomym jest, że wdychanie pyłów wywołuje zadyszkę i zagęszczenia w płucach, kontakt ze skórą prowadzi do przekrwień i wysypki pęcherzykowatej. Czynnik przypuszczalnie rakotwórczy.
Zagrożenie ekotoksykologiczne: Azotan(V) kobaltu(II) działa szkodliwie na organizmy zwierzęce. Jest niebezpieczny dla życia wodnego.
4. PIERWSZA POMOC
Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego azotanem(V) kobaltu(II) środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Skontaktować się z lekarzem.
Zatrucie inhalacyjne: |
|
1. |
Wyprowadzić poszkodowaną osobę na świeże powietrze. |
2. |
W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie lub w razie potrzeby podać tlen - najlepiej, jeśli tego dokona osoba przeszkolona. Zapewnić pomoc lekarską. |
Zatrucie doustne: |
|
1. |
Przepłukać usta, dać do wypicia 2-3 szklanki wody i sprowokować wymioty, skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym. |
2. |
Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło. |
Skażenie oczu: |
|
1. |
Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 15-20 minut, przy wywiniętych powiekach. Przykryć oczy jałowym opatrunkiem. |
2. |
W razie potrzeby zapewnić pomoc okulisty. |
Skażenie skóry: |
|
1. |
Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, a następnie wodą z łagodnym mydłem. |
2. |
W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem. |
5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU
Zagrożenia pożarowe: |
Substancja stała o właściwościach utleniających. W temperaturze powyżej 300oC ulega rozkładowi z wydzieleniem tlenu. Wchodzi w reakcje wybuchowe z substancjami palnymi i redukującymi - np. glinem, tlenkiem glinu, magnezem, cyrkonem, bezwodnikami (octowym, maleinowym, ftalowym i in.). |
W przypadku pożaru stosować w kolejności:
|
|
Zalecenia szczegółowe: |
Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącej się substancji. Pojemniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą i w miarę możliwości usunąć z zagrożonego obszaru. Pożar zwalczać z zabezpieczonych stanowisk. |
Sprzęt ochronny strażaków: |
W przypadku występowania większych koncentracji par i pyłów stosować aparaty izolujące drogi oddechowe. |
Uwaga dodatkowa: |
Chłodzić rozproszoną wodą zagrożone opakowania. W wypadku pożaru wyzwalają się szkodliwe dymy, gazy i pary. |
6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA
Środki ochrony osobistej: |
Unikać kontaktu z pyłami i parami azotanu(V) kobaltu(II). Stosować robocze ubrania ochronne, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, a w przypadku pylenia - ochrony dróg oddechowych. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2). |
Zalecenia szczegółowe: |
W przypadku wydostania się większej ilości azotanu(V) kobaltu(II) do środowiska, w postaci roztworu lub w postaci stałej, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze. |
Zabezpieczenie środowiska: |
Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W razie potrzeby sypać wokół rozlewiska roztworu obwałowania. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Skażona gleba podlega rekultywacji. Zużyte opakowania dostarczać do przedsiębiorstw uprawnionych do ich przerabiania. |
Metody utylizacji: |
Na drodze spalania po rozładowaniu opakowań, w wyznaczonych instalacjach - zgodnie z wymogami prawa krajowego. |
7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE
Zapobieganie zatruciom: |
Podczas wszelkich czynności wykonywanych z azotanem(V) kobaltu(II) nie jeść, nie pić, nie palić, nie zażywać lekarstw, unikać bezpośrednich kontaktów z azotanem(V) kobaltu(II), unikać wdychania pyłów, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej. |
Zalecenia szczególne dotyczące magazynowania: |
Wyeliminować źródła zapłonu, chronić pojemniki przed ciepłem i nagrzaniem, instalować urządzenia elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym. Unikać kontaktów z palnymi i redukującymi substancjami. |
Magazynowanie: |
W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach, w magazynie materiałów utleniających wyposażonym w instalację wentylacyjną, na twardym podłożu. Unikać kontaktów z palnymi i redukującymi substancjami, np. glinem, tlenkiem glinu, magnezem, cyrkonem, bezwodnikami (octowym, maleinowym, ftalowym i in.). Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400. |
Metody postępowania z odpadami: |
Za odpad można uznać azotan(V) kobaltu(II), który w żadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy azotan(V) kobaltu(II) odstawiany jest do certyfikowanych instalacji celem rozładowania opakowań i likwidacji zawartości na drodze rozkładu. |
8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania azotanu(V) kobaltu(II). Sprawna wentylacja.
Ochrony osobiste:
Ręce: |
Rękawice ochronne, robocze. |
Oczy: |
Okulary ochronne w szczelnej obudowie. |
Drogi oddechowe: |
Maska ochronna przeciwpyłowa. Aparat oddechowy w przypadku dużych koncentracji pyłu. Filtr przeciwpyłowy P1 (ograniczony czas działania). |
Skóra i ciało: |
Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne. |
Ochrony zbiorowe: |
Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliżu stanowisk pracy. |
Inne informacje: |
Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z azotanem(V) kobaltu(II). Nie wdychać pyłów. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Natychmiast usuwać zanieczyszczenia (rozlewy roztworów, rozsypy substancji stałej). Zapobieganie zagrożeniom: Tam, gdzie występuje możliwość pojawienia się nadmiernych koncentracji pyłu azotanu(V) kobaltu(II), wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą. |
Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy dla azotanu(V) kobaltu(II)
Składnik |
NDS (mg/m3) |
NDSCh (mg/m3) |
azotan(V) kobaltu(II) |
10 |
- |
Metody oceny narażenia w środowisku pracy:
PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.
PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.
Ocena narażenia: Metody oceny narażenia opierają się na laboratoryjnym oznaczaniu zawartości pyłów w powietrzu oraz oznaczaniu tlenków azotu NOx i kobaltu Co.
9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE
9.1 |
Masa cząsteczkowa: 182,94 g/mol |
9.2 |
Postać fizyczna, barwa, zapach: W warunkach normalnych azotan(V) kobaltu(II) jest ciałem stałym, tworzącym kryształy barwy różowej, bez zapachu. |
9.3 |
Temperatura topnienia: W warunkach normalnych ciało stałe. |
9.4 |
Temperatura wrzenia: Rozkład > 300oC |
9.5 |
Gęstość: 2,49 g/cm3 |
9.6 |
Rozpuszczalność w wodzie: Azotan(V) kobaltu(II) bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie (975 g/l w 20oC). |
9.7 |
Zagrożenie wód: Duże. |
9.8 |
Wartość pH (50 g/l H2O/20oC): 8,3 |
9.9 |
Reaktywność: Azotan(V) kobaltu(II) posiada własności utleniające. |
9.10 |
Właściwości korozyjne: Azotan(V) kobaltu(II) wykazuje działanie korozyjne w środowisku wilgotnym. |
9.11 |
Inne: Azotan kobaltu(II) otrzymywany jest przez rozpuszczenie metalicznego kobaltu w stężonym kwasie azotowym. Stosowany jest jako odczynnik laboratoryjny, w syntezach chemicznych, w galwanotechnice, garbarstwie. |
10. REAKTYWNOŚĆ I STABILNOŚĆ
Reaktywność i stabilność: |
Produkt w warunkach normalnych stabilny. Unikać kontaktów z otwartym płomieniem, substancjami redukującymi i substancjami utleniającymi. |
Właściwości korozyjne: |
Brak |
11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE
Drogi narażenia człowieka: Wdychanie, spożycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami.
Informacja ogólna:
Ocena działania rakotwórczego:
IARC - Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem
Dowód działania u zwierząt doświadczalnych - wystarczający.
Dowód działania u ludzi - niewystarczający.
Ocena ogólna - czynnik przypuszczalnie rakotwórczy dla ludzi (grupa 2B).
Umiejscowienie lub rodzaj nowotworów: Obserwowano pojedyncze przypadki mięsaka w miejscach wszczepów ortopedycznych zawierających kobalt oraz nowotwory złośliwe układu limfatycznego i krwiotwórczego u ludzi z protezą stawu biodrowego. Stwierdzono raka płuc u osób narażonych w warunkach przemysłowych na pyły związków kobaltu.
Dane toksykologiczne:
LD50 (doustnie, szczur) = 591 mg/kg.
Działanie miejscowe:
Wdychanie: Pojawia się skrócenie oddechu z kaszlem. Wdychanie pyłów azotanu(V) kobaltu(II) wywołuje zadyszkę i zagęszczenia w płucach, kontakt ze skórą prowadzi do przekrwień i wysypki pęcherzykowatej.
Spożycie: Spożycie doprowadza do spadku ciśnienia krwi, wysięków osierdziowych, policytomii, niewydolności serca, bólu, wymiotów, głuchoty, drgawek, powiększenia tarczycy.
Kontakt ze skórą: Indywidualnie może wystąpić podrażnienie i zaczerwienienie. Może zaistnieć reakcja alergiczna.
Kontakt z oczami: Może wystąpić podrażnienie, pieczenie, zaczerwienienie i łzawienie.
Skutki zdrowotne narażenia ostrego wskutek spożycia: Podrażnienie błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, znużenie, senność, zawroty głowy, bóle głowy, zaburzenia równowagi, nudności, wysuszenie i pękanie skóry.
Skutki zdrowotne narażenia przewlekłego: Spadek ciśnienia krwi, wysięki osierdziowe, policytomia, niewydolność serca, bóle, wymioty, głuchota, drgawki, powiększenie tarczycy.
12. INFORMACJE EKOLOGICZNE
Działanie na organizmy wskaźnikowe:
Ryby: Dla ciernika po tygodniowym oddziaływaniu w bardzo miękkiej wodzie ilość 15 mg/dm3 Co+2 w postaci azotanu(V) kobaltu(II) okazała się trująca.
Działanie szkodliwe na organizmy wodne: duże
13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI
Metody unieszkodliwiania:
Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).
Zawartość opakowania wg:
rodzaju 06 04 99 - inne, nie wymienione odpady.
Sposób likwidacji A1(A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych..., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).
Opakowania wg:
rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,
rodzaju 15 01 04 - opakowania z metali,
rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.
14. INFORMACJE O TRANSPORCIE
Klasyfikacja, oznaczenia informacyjne i ostrzegawcze, symbole dla azotanu(V) kobaltu(II):
14.1 |
Numer ONZ: |
2031 |
14.2 |
Klasa RID/ADR/IMO: |
5.1 |
14.3 |
Grupa pakowania: |
II |
14.4 |
Numer rozpoznawczy zagrożenia: |
50 |
14.5 |
Symbole niebezpieczeństwa (R): |
22-40-43 |
14.6 |
Symbole bezpieczeństwa (S): |
2-36/37 |
14.7 |
Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 5.1
|
|
15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH
Kartę wykonano zgodnie z:
Normą PN ISO 11014-1; 1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.
Wytycznymi Dyrektywy UE Nr 1999/45/EG, Dyrektywy 67/548 EEC oraz Dyrektywy UE 88/379/EEC (Dangerous Product Regulations incl. EC Guidelines), dotyczącymi klasyfikowania, oznaczania i sporządzania informacji o materiałach niebezpiecznych.
Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych dokonana została na podstawie Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2002 r.).
Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110)
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173)
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).
Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz. 36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.
Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.
Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.
Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).
Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi azotanu(V) kobaltu(II), bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.
Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony wytwórcy i dystrybutora azotanu(V) kobaltu(II). Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.
Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.
Symbol ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:
|
|
|
Napis ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym: |
„Substancja szkodliwa.” |
|
Symbole zagrożenia |
||
R 22 |
Działa szkodliwie po połknięciu. |
|
R 40 |
Możliwe ryzyko powstania nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia człowieka. |
|
R 43 |
Może powodować uczulenie w przypadku kontaktu ze skórą. |
|
Symbole bezpieczeństwa |
||
S 2 |
Chronić przed dziećmi. |
|
S 36/37 |
Nosić odpowiednią odzież ochronną i odpowiednie rękawice ochronne. |
16. INNE INFORMACJE
Azotan(V) kobaltu(II) |
||
16.2 Znaczenie symboli: |
||
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych |
||
Xn |
Substancja szkodliwa. |
|
Symbol ostrzegawczy na środkach transportu |
||
50 |
Materiał utleniający (wzmagający palenie). |
|
Znaczenie oznaczeń transportowych |
||
Klasa RID/ADR: 5.1-II |
Materiały utleniające - niebezpieczne. |
|
Numer ONZ: 1477 |
Azotany nieorganiczne, inaczej nie ujęte. |
Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.
* * * * *
Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 03.07.2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC
|
KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ |
Wydanie: I Data wydania: 20.12.02 Strona/stron 6/8 |
Nazwa: |
AZOTAN(V) KOBALTU(II) |
Azotan(V) kobaltu(II)