1. Co oznacza i skąd się wywodzi termin pedagogika?
Pedagogika - pochodzi z greckiego wyrazu paidagogos, znaczącego niewolnika w Grecji starożytnej, którego zadaniem było odprowadzanie chłopców wolnych obywateli greckich na miejsce ćwiczeń fizycznych, zwane palestrą.
Paidagogos - „prowadzący chłopca", początkowo fizycznie, następnie prowadzący go moralnie i duchowo.
2. Do jakiej grupy nauk należy pedagogika?
Należy do grupy nauk społecznych i pedagogika jako dyscyplina naukowa jest nauką empiryczną, teoretyczną, praktyczną i ideologiczną.
Empiryczną - bo odwołuje się do doświadczenia, posiada swoje metody badań.
Teoretyczną - ponieważ zawiera pewien zasób wiedzy.
Praktyczną - bo posiadaną wiedzę stosuje w praktyce.
Ideologiczną - bo ma swój system wartości.
3. Przedstaw strukturę pedagogiki uwzględniając jej działy.
Pedagogika ma działy i specjalizacje.
Działy:
- ogólna
- dydaktyka (teoria nauczania)
- teoria wychowania
- historia wychowania i historia myśli i doktryn pedagogicznych na przestrzeni dziejów
Specjalizacje:
Ze względu na przedmiot:
- pedagogika społeczna (wychowanie pozaszkolne i szkolne)
- opiekuńcza (dzieci specjalnej troski powierzone w pieczę dorosłych)
- specjalna (społeczna rewalizacja dzieci upośledzonych)
- porównawcza (systemy oświatowe)
- pedeutologia (o nauczycielu)
- teoria planowania oświatowego i ekonomiki kształcenia
- teoria i organizacja szkolnictwa
Ze względu na wiek:
- przedszkolna
- wczesnoszkolna
- zawodowego kształcenia
- andragogika (pedagogika dorosłych)
Ze względu na aktywność:
- przemysłowa
- wojskowa
- rolnicza
-medyczna itd.
4. Z jakimi naukami pedagogicznymi współpracuje pedagogika?
społeczna, pedagogika opiekuńcza, pedagogika specjalna, pedagogika
porównawcza, teoria planowania oświatowego, teoria i organizacja
szkolnictwa,
5. Z jakimi naukami przyrodniczymi współpracuje pedagogika?
- badanie biologicznego aspektu rozwoju i biologicznego uwarunkowania procesu wychowania (dziedziczność, fizjologia wyższych czynności nerwowych, budowa fizyczna, temperament, biologiczne postawy pamięci i uczenia się)
- nauki które zajmują się sprawami higieny osobistej, szkolnej i społecznej
- dyscypliny medyczne zajmujące się dziećmi niepełnosprawnymi, nerwowymi, psychopatycznymi
6. Jakie znasz nauki specjalistyczne w ramach pedagogiki?
Nauki psychologiczne, socjologiczne, ekonomiczne, filozoficzne.
7. Wymień zadania współczesnej pedagogiki.
Zadania ujmujemy w 3 grupy:
1. Analiza i opis
- gromadzenie wiedzy o rzeczywistości wychowawczej
- rzetelny opis wyników prowadzonych obserwacji
- stwierdzenie, jak przebiegają procesy wychowawcze w formie opracowanych sprawozdań
2. Wyjaśnianie przyczyn i poszukiwanie prawidłowości w przebiegu procesu wychowania
- uogólnianie zebranych wyników obserwacji
- wykrywanie związków i zależności między zjawiskami wychowawczymi
- formułowanie wniosków przedstawiających prawidłowości procesów wychowawczych
- wyjaśnianie związków i zależności między zjawiskami wychowawczymi w celu ukazania, które są pożądane z punktu widzenia prawidłowego rozwoju osobowości
3. Formułowanie i wskazywanie zadań do realizacji pracy pedagogicznej
- dostarczanie wiedzy potrzebnej do przekształcania rzeczywistości wychowawczej w przedstawionej formie zdań wartościujących i normatywnych
- ustalenie celów i zasad wychowania w związku z życiem społeczno - ekonomicznym
- wytyczanie metod realizacji celów wychowania i nauczania
- sprawdzanie skuteczności tych metod w praktyce
- opracowanie założeń organizacji pracy wychowawczo - dydaktycznej
- konstruowanie modelu osobowości człowieka przyszłości
- formułowanie wzoru osobowości nauczyciela - wychowawcy
8. Czym się zajmuje współczesna pedagogika?
Bada wszelkie zjawiska wychowawcze odnoszące się do dzieci, młodzieży i dorosłych.
Interesuje się zagadnieniem funkcjonowania systemu szkolnego i oświatowego z punktu widzenia rozwoju społeczno - ekonomicznego społeczeństwa.
Przedmiotem badań są układy otwarte.
9. Na czym polega formalizacja języka pedagogicznego?
Formalizacja języka w pedagogice jest problemem złożonym, powodów tego jest kilka:
Okres trwania pedagogiki jako dyscypliny naukowej jest stosunkowo krótki, a co za tym idzie jest jeszcze młody ( w XIX w. ostatecznie ukształtował się zasób wiedzy pedagogicznej ).
Pedagogika posiada charakter aksjologiczny i normatywny tzn. zajmuje się ustalaniem i badaniem określonych wartości ( ideał wychowania, wzór osobowy, postawy, przekonania, sądy, opinie ) wartości te to zjawiska niemierzalne liczbowo i symbolicznie, ale opisywane jakościowe aspekty w rzeczywistości wychowawczej.
Problematyką pedagogiczną interesują się różne grupy zawodowe i społeczne, nie tylko pedagodzy, dlatego język naukowy musi być komunikatywny.
10. Wymień terminy charakterystyczne dla pedagogiki.
Socjalizacja, wychowanie, kształcenie, nauczanie, osobowość, środowisko, kultura, czas wolny.
11. Co oznaczają terminy „socjalizacja” i „wychowanie”
Socjalizacja- to ogół wpływów środowiska społecznego na jednostkę w wyniku których nabywa ona zdolności do życia w społeczeństwie i pełnienia w nim powszechnie obowiązujących ról. Socjalizacja to wpływy zamierzone lub niezamierzone.
T. Muszyński wychowanie- to szczególny rodzaj ludzkiej działalności, który polega na zamierzonym wywoływaniu określonych zmian w osobowości człowieka.
12. Co oznaczają terminy „nauczanie” i „kształcenie”?
M. Godlewski - kształcenie to samodzielne i kierowane czynności człowieka podejmowane dla osiągnięcia określonego zasobu wiedzy o otaczającym świecie, poznania samego siebie, zdobycia umiejętności potrzebnych do przeobrażenia świata i do rozwoju określonych uzdolnień, zainteresowań i ogólnej zdolności umysłowej.
13 Jakie znasz rodzaje środowisk i jak określa się środowisko w pedagogice?
W społeczeństwie wyróżniamy poszczególne rodzaje środowiska ( czyli to wszytsko co nas otacza ):
1. Biologiczne To układ czynników otoczenia ożywionych i nieożywionych oddziałujących na organizmy zywe i ulegającym zmianom pod wpływem tych organizmów; zwierzęta, rośliny
2. geograficzne to otaczająca przyroda, zewnętrzne warunki człowieka, ziemia, woda, powietrze, klimat
3. kulturowe wartości, normy, wzory zachowań, poglądy przyjęte w danej zbiorowości oraz systemy wychowawcze człowieka, tradycja.
4. społeczne to zespół warunków tj. ludzie, rzeczy , instytucje, powstałe w toku współżycia i rozwoju historycznego społeczeństwa
W pedagogice występuje termin środowisko wychowawcze- ogół elementów
otaczających człowieka rzeczywistości, które działają jako źrodło
bodźców i powodują określone przeżycia psychiczne
14.Co to jest osobowość?
Osobowość jest to złożona struktura cech psychofizycznych pozostających w charakterystycznej współzależności i wzajemnych związkach, warunkująca względną stałość i odrębność danej jednostki ludzkiej, regulująca jej zachowanie i przebieg procesów psychicznych.
15. Czy zachowanie człowieka jest dobrem kultury?
tak, zachowanie jest dobrem kultury
16. Jak klasyfikujemy działalność wychowawczą?
Działalność wychowawczą dzielimy na
Dziedziny wychowania- Sfery rzeczywistości w ramach których lączą się procesy wychowania przez sztukę, pracę, sport i wypoczynek, grupę rówieśniczą
Rodzaje wychowania- grupy dyspozycji psychicznych w osobowości człowieka, których kształtowanie wymaga odrębnych działań wychowawczych, jest to wychowanie moralne, estetyczne, fizyczne, światopoglądowe
17. Wymień dziedziny wychowania
- wychowanie przez pracę
- wychowanie przez sztukę
- wychowanie przez sport i rekreację
- wychowanie w grupie rówieśniczej
18. Scharakteryzuj wychowanie przez pracę
Dwa sposoby wdrażania wychowanka do pracy:
odwoływanie do motywów pozytywnych
odwoływanie się do motywów negatywnych
Etapy wychowania przez pracę:
wychowanek pracuje dla siebie- do 4 r. ż. (dokładność, sumienność, wytrwałość, obowiązkowość, dyscyplina)
połączenie pracy wychowanka ze współżyciem z innymi (wiek przedszkolny) korzysta na wzajemności
praca dla wspólnego celu- wychowanek uczestniczy w realizacji grupy z przekonaniem, że jest to niezbędne dla osiągnięcia dobra. Podporządkowuje się organizacji i działaniu pracy w grupie
wdrażanie zespołu do pracy w zbiorowości szerszej niż zespół (klasa pracuje na rzecz szkoły, środowiska szkolnego) dbanie o dobro innych
Zasady wychowania przez pracę:
praca musi być ukazywana każdemu wychowankowi jako najlepszy środek wiodący do realizacji celów
wdrażając wychowanków do pracy należy mieć na uwadze ich poziom uspołecznienia oraz motywację związaną z podjęciem pracy
rezultaty pracy muszą być przedmiotem aktualnej pracy wychowanków dzięki temu przystąpienie do niej będzie miało charakter dobrowolny
praca nie powinna nigdy udaremniać istotnych motywów wychowanków, nie powinna być karą dla dziecka
wdrażanie do pracy powinno zawsze dokonywać się w procesie ciągłym przebiegającym stopniowo od aktywności dla siebie dla aktywności dla innych
wszyscy wychowankowie powinni uczestniczyć w ustalaniu jej, planowaniu i organizacji, a także kontroli oceny pracy członków zespołu
wychowawca powinien czynnie uczestniczyć w pracy wychowanków oddziałując na nich jako starszy doświadczony kolega i pełnoprawny członek zespołu
19. Jakie funkcje wychowawcze spełnią sztuka?
Sztuka czyni człowieka wrażliwym, na piękno, duchowe życie jednostki, życie staje się bogatsze w przeżycia i doznania.
Dzięki sztuce dokonuje się proces wrastania człowieka w kulturę, kontakt z sztuką daje człowiekowi poczucie więzi z przeszłością, teraźniejszością i przyszłością
zaspokaja indywidualne potrzeby człowieka
jest czynnikiem porozumiewania się ludzi na płaszczyźnie uczuciowej (jest rozumiana bez słów)
sztuka jest nosicielem określonych treści przekazywanych nawzajem, wprowadza człowieka w świat wartości poprzez różne symbole, angażuje go do służenia tym wartościom i do ich obrony.
20. Na czym polega kontakt kreatywny i recepcyjny w wychowaniu przez sztukę?
Wychowanie przez sztukę polega na kształtowaniu odczuć estetycznych zdolności przeżywania piękna. Proces ten winien być tak zorganizowany, aby dostarczał każdemu wychowankowi odpowiednich doświadczeń. Można więc powiedzieć iż proces wychowania przez sztukę jest zorganizowanym, systematycznym kontaktem wychowanka ze sztuką. Kontakt ten może być kreatywny lub recepcyjny.
21 Czym różni się sport od rekreacji?
REKREACJA- aktywność ruchowa, traktowana jako źródło przyjemności oraz wypoczynku, w ramach rekreacji uczestniczymy w różnych imprezach, grach.
Różnica pomiędzy sportem a rekreacją dotyczy motywacji
22. Co to jest grupa rówieśnicza i zespół wychowawczy?
Grupa rówieśnicza- składa się z osób o podobnym wieku, które dobrowolnie chcą ze sobą przebywać. Powstaje w sposób naturalny i spontaniczny w wyniku inicjatywy jej przyszłych członków.
Zespół wychowawczy- jest utworzony i zorganizowany w sposób instytucjonalny dla z góry założonych celów wychowawczych, podlega wychowawczemu kierownictwu oraz oddziaływaniu.
Zespół wychowawczy powstaje zawsze w wyniku inicjatywy jakiegoś czynnika zewnętrznego, kierującego się innymi celami, niż te które skłaniają rówieśników do łączenia się ze sobą.
23. Wymień rodzaje wychowania.
RODZAJE WYCHOWANIA:
1) wychowanie umysłowe - jego cel stanowi przekazanie młodemu pokoleniu podstawowej wiedzy w postaci najważniejszych praw, zjawisk i faktów z nauk przyrodniczych, ścisłych oraz z dziedziny życia społecznego i kulturalnego, co umożliwia właściwą orientację w rzeczywistości oraz przygotowuje do funkcjonowania w różnych warunkach;
2) wychowanie moralno - społeczne - istotą tego wychowania jest wdrażanie ludzi do zachowania się zgodnie z przyjętymi w danym społeczeństwie normami i regułami, co umożliwia ich harmonijne
współżycie;
3) wychowanie fizyczne - przebieg oraz efekty nauczania w znacznej mierze regulowane są przez stan zdrowia fizycznego wychowanka oraz jego trybu życia, dlatego też tak ważne jest, by każde dziecko miało zapewnione odpowiednie warunki dla rozwoju i tej sfery swojego życia; ruch wpływa pozytywnie nie tylko na organizm człowieka, lecz również na jego psychikę i umysł, odpowiednio zwiększając jego możliwości intelektualne
4) wychowanie politechniczne - aktualnie, każdy człowiek spotyka się w swoim codziennym życiu z różnego rodzaju wytworami techniki (jak na przykład sprzęt AGD), jednak dla właściwego użytkowania tych przedmiotów, należy posiadać na ich temat odpowiednią wiedzę, na podstawie której można je wykorzystywać zgodnie z przeznaczeniem; poznawanie różnych wytworów techniki rozwija wyobraźnię, pobudza myślenie, powoduje rozwój i utrwalanie się zainteresowań dziecka.
5) wychowanie estetyczne - jego celem jest rozbudzanie wrażliwości wychowanków na różne formy piękna, mające miejsce w otaczającej rzeczywistości
24. Czym charakteryzuje się moralność człowieka?
Jest to zespól cech osobowości człowieka które czynią jednostkę
zdolną do:
- harmonijnego współżycia z innymi ludźmi
- postępowania mającego na względzie dobro innych
- aktywnego doskonalenia stosunków współżycia w społeczeństwie
25 Jakie mechanizmy wpływają na kształtowanie się zachowań moralnych
Mechanizm wzmacniania zewnętrznego ( m. wpływu grup społecznych)- jednostka nabywa motywacji do takich zachowań, które są w jej otoczeniu aprobowane i prowadza do pozytywnych następstw.
Mechanizm pełnienia ról społecznych - przedmiotem trwalej motywacji jednostki staja się takie cele, zachowania i poglądy, które są w jej przekonaniu ściśle związane z rola społeczna jaka pełni w środowisku
Mechanizm bliski kontakt między jednostkowy wpływu znaczących osób- jednostka przyswaja sobie motywy takiego postępowania i uznania takich przekonań, jakie przypisuje osobom bliskim które wysoko ceni.
mechanizm integracji wewnętrznej (m. wpływu znaczących postaw i przekonań) - jednostka przyswaja sobie podstawy zgodne z już posiadanymi, odrzuca te, które są w jej mniemaniu z nimi sprzeczne.
26. Wymień stadia rozwoju moralnego człowieka.
Piaget stworzył po raz pierwszy stadium rozwoju moralnego człowieka, składające się z następujących etapów:
I STADIUM ANOMII MORALNEJ - stanowiące punkt początkowy rozwoju moralnego dziecka, obejmuje wiek niemowlęcy i poniemowlęcy.
II STADIUM HETERONOMII MORALNEJ - obecne w końcowej fazie wieku poniemowlęcego, trwające do 9 roku życia.
III STADIUM SOCJONOMII MORALNEJ - obejmuje lata wieku szkolnego tj. od 9 do 13 roku życia.
IV STADIUM AUTONOMII MORALNEJ - przypada na wiek dorastania oraz początek wieku młodzieńczego, trwając do 21 roku życia.
27. Kto to był Herbert Read, jaka jest jego rola w teorii wychowania przez sztukę?
Herbert Read - połowa XX wieku, stworzył tzw. teorię kształtowania człowieka integralnego, uważał on, że sztuka ma znaczący wpływ na rozwój człowieka, sztuka jest czymś więcej niż dodatkiem do życia człowieka. Sztuka może przywrócić człowiekowi utracone wartości życia uczuciowego, może pogłębić proces postrzegania, myślenia i rozumienia. Może wyzwalać i rozwijać właściwe każdemu człowiekowi doznania.
29. Co to jest światopogląd?
Przez światopogląd rozumie się pewien system przekonań wyznaczających stosunek człowieka do świata i siebie samego. Światopogląd jest systemem a wiec zbiorem poglądów wewnętrznie spójnych przynajmniej w mniemaniu osoby która je prezentuje. Jest zespołem przekonań w szczególny sposób emocjonalnie bliskich jednostce która go uznaje.
30. Czym się charakteryzuje naukowy pogląd na świat?
Naukowy pogląd na świat - to wewnętrznie spójny system przekonań jednostki, które są zgodne ze współczesnym stanem wiedzy naukowej, oraz są przyjmowane, uznawane, a także stosowane przez jednostkę na podstawie racjonalnego naukowego myślenia.
31. Czym są spowodowane konflikty światopoglądowe we współczesnym wychowaniu?
Źródła konfliktów:
- wynikają z rozbieżności miedzy prymitywnym i przednaukowym często magicznym i naiwno-animistycznym myśleniem dziecka w wieku przedszkolnym a myśleniem naukowym, z jakim spotyka się w szkole
- wynikają z faktu, ze dzieci i młodzież przyswajają sobie wcześniej zasłyszane potoczne poglądy i przekonania głoszone i w środowisku domowym i rówieśniczym, które niewiele maja wspólnego z prawda naukowa
- wywodzą się z rozbieżności światopoglądów, w których duchu wychowywane jest dziecko w domu i szkole
32. W jakich kręgach pojęciowych można rozumieć wychowanie fizyczne?
NAJWIĘKSZY: wychowanie fizyczne traktowane jako przedmiot nauczania w szkole, to znaczy lekcje przewidziane programem. Polega na nauce abecadła ruchowego, uczeń także musi opanować określony materiał i przejść kurs sportu oraz przyswoić sobie nawyki higieniczno- zdrowotne.
POŚREDNI: wychowanie fizyczne traktowane jest jako kompleks zagadnień higieniczno- wychowawczych w szkole. Należą tutaj wszelkie przejawy troski, w prawidłowym rozwoju fizycznym, możliwe do zrealizowania na terenie całej szkoły przez nauczycieli wszystkich przedmiotów, szkolną służbę zdrowia i personel pomocniczy.
NAJSZERSZY: Obejmuje wszelkie formy pracy po za szkolnej, a więc elementy działalności fizycznej w organizacjach dziecięcych i młodzieżowych, domach kultury, klubach sportowych, placach zabaw.
33. Funkcje wychowania fizycznego.
1. Stymulacja: właściwy rozwój organizmu, oddziaływanie stymulatorów pobudzających organizm do rozwoju. Źródła stymulatorów:
a. biologiczne
b. społeczne
2. Adaptacja: polega na przystosowaniu się do zmieniających się warunków
3. Kompetencja: wyrównywanie albo profilaktyka- zorganizowany system bodźców dopełniających oraz przeciwbodźców mających równoważyć ślepe działanie zbyt daleko posuniętej adaptacji. Jest procesem świadomego regulowania rozwoju.
4. Korektywa: funkcja terapeutyczna, naprawia zaistniałe odchylenia rozwojowe
34.Co to jest proces wychowania?
Proces wychowania - ciąg działań wychowawczych podejmowanych indywidualnie lub zbiorowo w celu stopniowego wywołania określonej przemiany w osobowości wychowanka, przy czym kolejność tych działań jest odpowiednio dostosowana do przebiegu wywołanej przez niej przemiany.
35. Czym różni się proces wychowania od wychowania?
Mówiąc o procesie wychowania mamy na myśli zmiany do których mają doprowadzić mniej lub bardziej uporządkowane ciągi oddziaływań wychowawczych. Wychowanie jest zawsze zamierzoną ingerencją, procesy przemian zachodzące w osobowości jednostki.
36. Co oznacza, że struktura procesu wychowania ma charakter pochodny w stosunku do przemian zachodzących w osobowości jednostki?
Struktura procesu wychowania ma charakter pochodny w stosunku do przemian osobowościowych. Jeżeli osobowość wychowanka znajduje się w stanie wyjściowym (Sw) i ma zostać poddana przeobrażeniom w celu osiągnięcia jakiegoś stanu końcowego (Sk) to musi wystąpić ciąg działań pośrednich, które spowodują owe przemiany w osobowości wychowanka.
37. Jakie działania składają się na organizowanie procesu wychowania?
Jest to ciąg działań wychowawczych podejmowanych indywidualnie lub zbiorowo w celu stopniowego wywołania określonej przemiany w osobowościach wychowanków, przy czym kolejność tych działań jest odpowiednio dopasowana do przebiegu wywołanej przez nie przemiany.
38. Co należy uwzględnić planując proces wychowawczy?
1. działania wychowawcze podejmowane są przez wychowawców i skierowane do wychowanków w ramach stosunku wychowawczego
2. Podejmowane działania wychowawcze są tylko wtedy częścią procesu wychowawczego, gdy nastawione są na dokonanie określonej zmiany w osobowości wychowanka
3. Działania wychowawcze tylko wtedy składają się na proces wychowawczy, gdy następują w kolejności zapewniającej prawidłową stymulację zamierzonych przemian w osobowości wychowanka
4. Proces wychowawczy musi być ciągiem działań wychowawczych
39. Co to jest metoda wychowania?
Każdy wyodrębniony sposób postępowania wychowawcy, polegający na wywieraniu określonego wpływu na aktywność wychowanka związany zawsze z dokonaniem zmian w obrębie układy nagród i kar w danej sytuacji wychowawczej.
40. Jaką rolę odgrywają metody wychowania w procesie wychowania?
Metody wychowania - pomagają współczesnym osobom zaangażowanym w proces wychowania odnaleźć się w trudnych aspektach dotyczących wielości nurtów wychowania. Nakreślają obraz, wskazują drogę, którą należy podążać w swojej pracy pedagoga.
41.Jaką rolę spełnia sytuacja trudna, stresująca w procesie wychowania?
Wprowadza się ją po to, by wychowawca zakłócił układ nagród i kar: więcej kar, mniej nagród. Wówczas wychowawca przedstawia wychowankowi określone wymagania sugerujące aktywność jaką powinien podjąć dla przywrócenia korzystnej dlań sytuacji.
42.Przedstaw klasyfikację metod wychowania.
1.metody wpływu osobistego
Sama osobowość i zachowanie wychowawcy ma wartość kary lub nagrody
-wysuwanie sugestii ( sugerowanie czego się oczekuje, ujawnianie stanowiska wychowawcy)
-perswazja( podsuwanie rozwiązań przez posłużenie się odpowiednimi argumentami)
-działanie przykładem osobistym
-okazywanie aprobaty lub dezaprobaty
2.metody wpływu sytuacyjnego
O ich stosowaniu decydują zmiany w zewnętrznych warunkach życia wychowanka
- Nagradzanie wychowawcze ( rzeczowe, miły gest, pochwała)
- Karanie wychowawcze (wskazuje że czyn był negatywny. Musi być wyrażana w krótkim czasie po czynie. Kara wymazuje czyn, już do tego co było nie wracamy)
- Instruowanie ( wskazywanie wskazówek jak należy w danej sytuacji postępować)
- Organizowanie doświadczeń wychowanka
- Wywołanie następstw antycypacji zachowań społeczno - moralnych (chodzi o przestrzeganie wychowanków przez skutkami następstwa, które jeszcze nie nastąpiły)
- Przydzielanie funkcji i ról społecznych ( np. funkcja przewodniczącego)
- Ćwiczenie ( wielokrotne powtarzanie tej samej czynności)
3.metody wpływu społecznego
Zależne są od otoczenia, w jakim dziecka przebywa
-modyfikacja celów zespołu ( np. w kółku zainteresowań dostosowanie celu pracy do zainter. Dzieci)
-kształtowanie norm postępowania obowiązujących w zespole
-przekształcenie struktury wewnętrznej zespołu ( np. zastąpienie miejsca skarbnika)
-nadawanie właściwego kierunku działaniu kontroli społecznej w zespole (wychowawca kształtuje przekonania uczniów)
4.metody kierowania samowychowaniem (Praca nad samym sobą)
43. Do jakiej grupy metod wychowania należy „działanie przykładem osobistym”?
Należy do metody wpływu osobistego
44. Do jakiej grupy metod należy „perswazja”?
Także należy do metody wpływu osobistego
45. Do jakiej grupy metod należy „karanie wychowawcze”?
Należy do metody wpływu sytuacyjnego
46.Do jakiej grupy metod należy „ćwiczenie”?
Także należy do metody wpływu sytuacyjnego
47. Do jakiego grupy metod należy „modyfikacja celów zespołu”?
Do metody wpływu społecznego
48. Do jakiej grupy metod należy „przekształcanie struktury wewnętrznej zespołu”
Także do metody wpływu społecznego
49. Etapy samowychowania:
a. Idealizacja
b. Samopoznanie
c. Samoocena wstępna
d. Aspiracje perfekcjonistyczne
e. Decyzje samorealizacyjne
f. Plan pracy nad sobą
g. Samoocena końcowa
50. Jakie metody wychowania stosuje się w samowychowaniu?
Stosuje się metody kierowania samowychowaniem
51. Metody wpływu osobistego:
1. wysuwanie sugestii
2. perswazja
3. działanie przykładem osobistym
4. wyrażanie aprobaty i dezaprobaty
52. Metody wpływu społecznego:
1. nagradzanie wychowanka
2. karanie wychowanka
3.instruowanie
4. organizowanie doświadczeń wychowawczych
5. wywołanie antycypacji następstw zachowań społecznych
6. przydzielenie funkcji i ról społecznych
7. ćwiczenia
53. Metody wpływu sytuacyjnego:
1. modyfikacja celów zespołu
2. kształcenie norm postępowania obowiązujących w zespole
3. przekształcenie struktury wewnętrznej zespołu
4. nadanie właściwego kierunku działań kontroli społecznej w zespole
54. Co to jest forma wychowania?
Dany proces wychowawczy przybiera formę ze względu na rodzaj działalności, jeżeli występują w niej sytuacje, w której wychowankowie mogą ową działalność przejawiać
55. Jaki jest związek formy wychowania z sytuacją wychowawcza?
W danej sytuacji wychowawczej występuje tyle form wychowania, ile rodzajów aktywności wychowanek może przejawiać
56. Co jest kryterium podziału form wychowania na dwie grupy?
Formy przedmiotowe i organizacyjne
57. Jakie znasz przedmiotowe formy wychowania?
Wychowanie przedmiotowe poprzez działalność:
- poznawczą
- wytwórczą
- gospodarczą
- twórczą
- metodą recepcyjną
- usługowo- opiekuńczą
- zawodowo- rozrywkową
- techniczną
- konsumpcyjną
58. Wymień organizacyjne formy wychowania:
Organizacyjne formy wychowania:
- indywidualne
- zespołowe
- zbiorowe (samorządowa, spółdzielcza, współzawodnictwo, współrealizująca zadania)
59. Na czym polega wychowanie przez działalność sportowo- turystyczną?
Wychowanie może odbywać się także przez działalność sportowo-turystyczną kształtując postawy interpersonalne oraz postawy wobec natury. Wielostronność powiązana z duża atrakcyjnością tego typu działań szczególnie wśród młodzieży prowadzi do :
- czynnego uprawiania przez wychowanków sportu i turystki zgodnie z kulturą i obowiązującymi normami,
- wyrabiania w nich idei solidarności, kolektywizmu i zdrowej rywalizacji,
- przyswajania nawyków niezbędnych do prowadzenia racjonalnego trybu życia z punktu widzenia higieny, zdrowia fizycznego i psychicznego.
60. Na czym polega wychowanie przez działalność twórczą?
Wychowanie przez działalność twórczą to kolejny rodzaj wychowania, który przez pobudzenie działalności doprowadza do tego, iż wychowanek tworząc daje wyraz swojej akceptacji określonych postaw czy wartości, a co za tym idzie przeżywa określone treści. Trzeba bowiem pamiętać, że nie chodzi tu o dzieła wartościowe z punktu widzenia artystycznego lub kulturowego, ale o rolę zaangażowania i spontaniczności w jego powstanie. Wychowanie przez działalność twórczą ma służyć realizacji takich zadań jak np.:
- rozwijanie i umiejętności komunikatywnego wyrażania przez podopiecznych stanów psychicznych, a przy tym ekspresji ich osobowości,
- rozbudzanie w wychowanku tendencji do wyrażania własnych uczuć w sposób estetyczny budząc w nim tym samym pozytywne doznania.
61. Na czym polega wychowanie przez działalność konsumpcyjną?
Wychowanie przez działalność konsumpcyjną będące następnym przykładem procesów wychowawczych jest niezbędne aby przygotować wychowanka do konstruktywnego udziału w życiu społecznym. W tym celu należy postawić go w sytuacji konsumenta i użytkownika dóbr społecznych co pozwoli na ujawnienie walorów społeczno-moralnych i ideowych jednostki wraz z jej poziomem przygotowania do współżycia. W procesie wychowawczym nie może zabraknąć jednak formy kształtującej już w toku działalności konsumpcyjnej podopiecznego związanej z odpowiednimi postawami i przekonaniami mającymi między innymi:
- wykształcić wśród wychowanków postawy poszanowania dóbr konsumpcyjnych i użytkowych, oraz uwzględnić przy ich użytkowaniu potrzeby innych jednostek,
- kształtować troskę o dobro społeczne.
62. Na czym polega wychowanie przez działalność zbiorową?
współdziałanie, konkurencyjność, rywalizacja, zwalczanie
63. Na czym polega wychowanie przez działalność indywidualną?
w metodzie tej „wychowawca oddziałuje bezpośrednio na względnie
izolowaną jednostkę"
64. Co to jest proces nauczania i proces dydaktyczny?
Proces kształcenia (nauczania-uczenia się) jest systematycznym, planowym, zamierzonym i długotrwałym zbiorem ściśle ze sobą powiązanych dydaktycznych czynności nauczyciela i czynności uczniów. Może inicjować go nauczyciel, ale także uczeń (samokształcenie).
Proces dydaktyczny (proces kształcenia, proces nauczania), intencjonalny, świadomy, prawidłowy i przebiegający regularnie ciąg czynności nauczycieli i uczniów, ukierunkowany na opanowanie przez uczniów wiedzy o świecie, kształtowanie umiejętności i nawyków, rozwijanie zdolności i zainteresowań, kształtowanie przekonań i postaw a także na realizację innych założonych celów dydaktycznych.
66. Czym cechuje się proces nauczania- uczenia się?
- składa się z mniej lub bardziej obszernych zbiorów czynności nauczania- uczenia się;
- uczenie się jest ściśle sprzężone z nauczaniem,powoduje to, że czynności uczenia się, inspirowane i oceniane przez nauczyciela, równocześnie same modyfikują jego postępowanie;
- w przeciwieństwie do jednorazowych aktów proces nauczania - uczenia się jest systematyczny, zamierzony i długotrwały;
- zmierza do osiągnięcia wcześniej zaplanowanych rezultatów, postulowanych przez programy nauczania.
- W wyniku procesu nauczania-uczenia się uczniowie, pracując pod kierunkiem nauczyciela, osiągają w mniejszym lub większym stopniu cele kształcenia wyznaczone przez program, tzn. zdobywają wiadomości, umiejętności i nawyki, przyswajają sobie określone poglądy, przekonania i postawy, rozwijają zainteresowania i zdolności poznawcze oraz wdrażają się do samokształcenia.
- Osiągnięcie celów zależy nie tylko od jakości samego procesu nauczania - uczenia się, lecz również od wielu innych czynników, przede wszystkim od wieku uczniów, z którym wiąże się poziom ich psychofizycznego rozwoju, a także od jakości pracy szkoły i jej współpracy z rodzicami dzieci i młodzieży.
67. Co to jest metoda nauczania?
Metody nauczania - celowo i systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, który umożliwia uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętnością posługiwania się nią w praktyce, jak również rozwijanie zdolności i zainteresowań poznawczych uczniów.
68. Przedstaw klasyfikacje metod nauczania.
Podział wg Cz. Kupisiewicza z dodanymi metodami aktywizującymi:
metody oparte na słowie: wykład, opowiadanie, pogadanka, opis, dyskusja, praca z książką;
metody oparte na obserwacji i pomiarze: pokaz, pomiar;
metody oparte na praktycznej działalności uczniów: laboratoryjna, zajęć praktycznych;
metody aktywizujące: burza mózgów, sytuacyjna, inscenizacji, problemowa itp.
69. Scharakteryzuj pogadankę- do jakiej grupy metod należy?
Metoda oparta na słowie- polega na rozmowie nauczyciela z uczniami, przy czym nauczyciel jest w tej rozmowie osobą kierującą. Nauczyciel stawia uczniom kolejne pytania, na które otrzymuje od nich odpowiedzi. Rodzaje pogadanek: wstępna, informacyjna, utrwalająca,
Kontrolna, przedstawiająca nowe wiadomości.
70. Scharakteryzuj pracę z książką- do jakiej grupy metod należy?
Metoda oparta na słowie
Praca z książką - metoda umożliwiająca kształtowanie jednej z podstawowych umiejętności koniecznych dla ucznia - umiejętności samodzielnego uczenia się. Jej podstawę stanowi umiejętność samodzielnego, wnikliwego, krytycznego czytania z wyodrębnieniem najważniejszych myślowych aspektów.
Można ją wykorzystywać w różnych fragmentach lekcji, przygotowując w tym celu odpowiedni sformułowane wskazówki myślowe dla uczniów. Oprócz pracy na lekcjach może być także wykorzystywana do samodzielnej pracy uczniów w ramach prac domowych.
72. Czym charakteryzuje się metoda zajęć laboratoryjnych, jakie
znasz jej odmiany?
Metoda laboratoryjna- uczeń samodzielnie przeprowadza eksperyment np. na chemii. Może występować w dwóch odmianach;
a. tradycyjna - uczniowie pod okiem nauczyciela samodzielnie wykonują
eksperyment
b. problemowa- uczniowie samodzielnie wykonują eksperyment , nie wiedząc
z jakim skutkiem
73. Co to jest forma nauczania?
Forma to nie sposób, ale warunki nauczania. Istota terminu „formy organizacyjne kształcenia”.
Formy organizacyjne - przesądzają o organizacyjnej stronie pracy dydaktycznej, wskazują jak organizować tę pracę stosownie do tego, kto, gdzie, kiedy i w jakim celu ma być przedmiotem kształcenia.
74. Przedstaw klasyfikację form organizacyjnych procesu nauczania.
Podział form organizacyjnych kształcenia.
Kryteria podziału:
- liczba uczniów
- miejsce pracy uczniów
- czas trwania zajęć dydaktycznych.
Ze względu na liczbę uczniów biorących udział w procesie dydaktycznym wyróżnia się:
- nauczanie jednostkowe
- nauczanie grupowe
- nauczanie zbiorowe (frontalne)
Ze względu na miejsce pracy formy dzieli się na:
- zajęcia szkolne (nauka w klasie podczas lekcji, praca w laboratorium, warsztacie szkolnym, świetlicy
- zajęcia pozaszkolne (praca domowa, wycieczka, zajęcia w zakładach produkcyjnych itp.)
Stosownie do czasu pracy uczniów można mówić o zajęciach:
- lekcyjnych
- pozalekcyjnych (koła zainteresowań, zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze, zajęcia kompensacyjno - korekcyjne).
75. Wymień formy nauczania ze względu na liczbę uczniów.
Ze względu na liczbę uczniów biorących udział w procesie dydaktycznym wyróżnia się:
- nauczanie jednostkowe
- nauczanie grupowe
- nauczanie zbiorowe (frontalne)
76. Co to jest lekcja?
Organizacyjna forma nauczania oparta o realizację określonego zadania dydaktycznego. Jest formalnym rodzajem interakcji nauczyciela z uczniami, nastawionym na realizację celów kształcenia. Stosowana w nauczaniu podstawowym i średnim. W Polsce przyjęto, że trwa 45 min i musi być poprzedzona przerwą międzylekcyjną.
77. W jakiej grupie form nauczania występuje praca domowa?
Praca domowa - jest to jedna z podstawowych form organizacji procesu dydaktycznego, często stosowana lekcjach problemowych jak podających. Praca domowa polega na obowiązkowym wykonywaniu zajęć przez ucznia w domu, jakie zleca mu nauczyciel w trakcie lekcji. Służy ona wdrożeniu uczniów do samokształcenia przez samodzielną analizę materiału nauczania, treści znajdujących się w podręcznikach oraz encyklopediach. Praca domowa ma na celu również zrozumienie, utrwalenie oraz pogłębienie wiedzy oraz samodzielne posługiwanie się nią. Domowa nauka tylko wtedy spełnia swoją rolę, kiedy:
jest ściśle połączona z pracą wykonywaną na lekcji
jest w odpowiedni sposób zadana
jest adekwatna do możliwości uczniów
jest wykonywana przez uczniów samodzielnie
jest systematycznie kontrolowana i oceniana
uczeń jest informowany o popełnionych przez siebie błędach
CZYLI: indywidualna, pozaszkolne, pozalekcyjne.