JAK POMÓC SWOJEMU DZIECKU ?

 

Kinezjologia Edukacyjna - metoda Dennisona

 

Opracowały: Ewa Gut - Cicha i Joanna Kraczkowska

 

            Kinezjologia zajmuje się badaniem ruchu ciała ludzkiego.

Kinezjologia Edukacyjna jest systemem umożliwiającym uczniom w dowolnym wieku rozwinięcie ich potencjalnych możliwości zablokowanych w ciele. Metoda Dennisona to uczenie metodami aktywizującymi włączania naturalnych mechanizmów integracji umysłu i ciała poprzez specjalne zorganizowane ruchy. Metoda ta staje się coraz bardziej popularna w terapii dzieci mających trudności w nauce.

            Dr Paul Dennison (amerykański pedagog, walczący z własną dysleksją) opracował metodę mającą na celu zintegrowanie pracy mózgu. Opracował proste ruchy, które przynoszą korzyść każdemu uczącemu się. Jego zdaniem, wiele problemów intelektualnych i emocjonalnych w życiu człowieka wynika ze złego współdziałania obu półkul mózgowych i braku integracji między nimi. By człowiek miał pełen obraz otaczającego go świata niezbędna jest integracja prawej i lewej półkuli mózgowej, bo mózg jest narządem symetrycznym, a każda półkula ma swoje zadania.

Prawa półkula mózgu jest odpowiedzialna za uczucia, prawdziwe wielowymiarowe uczenie się, ogólny ogląd, percepcje przestrzeni, pamięć długotrwałą, intencje - czyli jest ona twórcza, emocjonalna, postrzegająca całość.

Lewa półkula mózgowa (u osób praworęcznych) odpowiada zaś za: myśli, analizę, przypisywanie faktów, widzenie szczegółów, percepcje czasu, kontrolę nad słowami, porozumiewanie się werbalne, pamięć krótką - czyli jest ona logiczna i postrzega poszczególne elementy.

Dzięki harmonijnej współpracy obu półkul mózgowych dzieci jak i dorośli z łatwością przyswajają sobie nową wiedzę i umiejętności. Brak równowagi miedzy pracą obu półkul mózgowych, wg Dennisona, prowadzi do  powstawania różnego rodzaju zakłóceń. Dziecko może mieć problemy: w nauce czytania, pisania, z koncentracją uwagi, wyrażaniem własnych emocji. Dennison twierdzi, że powstałe zaburzenia można  zlikwidować właśnie poprzez  ruch. Ćwiczenia przynoszą efekty i pozwalają lepiej:

• pokonywać stresy i napięcia wynikające z trudności życia codziennego,

• komunikować się z innymi ludźmi, uczyć się i zdawać egzaminy,

• przezwyciężać trudności związane z dysleksją, dysortografią, dysgrafią,

• zwiększać  efektywność uczenia się , wykorzystując zdolności każdego ucznia,

• likwidować przeszkody spowalniające proces przyswajania języka takich jak: stres, zmęczenie, problem z koncentracją,

• usprawniać koordynację psychoruchową, pamięć,

• odprężyć się i zrelaksować.

 

Ćwiczenia zwane „gimnastyką mózgu” mają na celu  nie tylko przywrócenie zablokowanych, ale także wypracowanie nowych połączeń nerwowych, po których biegną impulsy do kory mózgowej, gdzie odbywa się właściwy proces uczenia się . Ta nieinwazyjna metoda poprawiania sprawności umysłowej istnieje już od 30 lat. Jest ona doskonałym sposobem na problemy szkolno-wychowawcze. Centrum Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN włączyło Kinezjologię Edukacyjną do programu szkolenia przeznaczonego dla psychologów, pedagogów, nauczycieli i rodziców.

            Jak wykorzystać tę metodę w pracy z własnym dzieckiem?

Warto po prostu poświęcić ćwiczeniom 5 minut codziennie - przed wyjściem do szkoły, zanim dziecko usiądzie do odrabiania lekcji, czy zamiast bajki w telewizji. Ćwiczenia wprowadza się stopniowo. Obowiązuje zasada, że zaczyna się nowe ćwiczenie dopiero wtedy, kiedy poprzednie jest już opanowane. Wymaga to trochę czasu, ale przynosi efekty. Ćwiczeniom powinno zawsze towarzyszyć wietrzenie pokoju oraz picie wody.

 

Wybrane ćwiczenia

 

1)      Ćwiczenia na przekraczanie linii środka (mają one uruchomić obie półkule mózgowe).

Poprawiają: wymowę, pisownię, umiejętność słuchania, czytanie, rozumienie, oddychanie, gibkość ciała.

Polepszają koordynację L-P strona ciała.

Wzmacniają zmysł wzroku i słuchu.

 

• Ruchy naprzemienne

(stosując to ćw. osiąga się poprawę wymowy, pisowni, umiejętność słuchania, czytania i rozumienia. Dzieci sprawniej uczą się na pamięć i powtarzają. Poprawie ulega koordynacja między lewą a prawą strona ciała, oddychanie, gibkość, wzmacniają się zmysły wzroku i słuchu).

 

Ćwiczenie wykonujemy powoli, na przemian dotykając prawym łokciem lewego kolana, a następnie lewym łokciem prawego kolana. Powtarzamy 6-7 razy. Ćwiczenie to można modyfikować w najróżniejszy sposób, ważne żeby ruchy były naprzemienne: np. jednoczesny wymach ręką i przeciwną do niej nogą.

 

• Leniwe ósemki

(ćwiczenie to poprawia koordynację pracy narządu wzroku i poprawia ruchliwość gałek, poprawia umiejętności szkolne w zakresie czytania, rozumienia, pamięci długotrwałej, rozróżniania i rozumienia symboli. Poprawia ostrość postrzegania, wzmacnia stabilność, koordynację i równowagę ciała oraz koncentrację).

 

Ćwiczenie rozpoczynamy lewą ręką - trzymamy kciuk na wysokości oka w linii środkowej ciała. Trzymamy głowę nieruchomo i rysujemy płynnym nieprzerwanym ruchem symboli nieskończoności, cały czas wodząc za palcem wzrokiem. Zaczynamy od środka w stronę przeciwną do ruchu wskazówek zegara do góry, z tyłu i dookoła, potem zgadnie ze wskazówkami zegara do góry, z tyłu i z powrotem do środka. Ćwiczenie to wykonujemy 3-5 razy lewą ręką i prawą naprzemiennie, a potem dwoma rękami jednocześnie.

 

 

• Słoń

( koryguje nieprawidłowe napięcie mięśni szyi)

Lekko rozstawione kolana, głową dotykamy cały czas ramienia (można włożyć kartkę miedzy ramię a głowę), oczy otwarte, ręką w powietrzu kreślimy leniwą ósemkę, a wzrok śledzi nie rysującą rękę , ale rysowaną ósemkę. Podczas rysowania poruszamy całą górną połową ciała. Ćwiczenie to jest bardzo pomocne przy dysgrafii i dysleksji. Ósemek rysujemy po trzy każdą ręką. 

 

• Rysowanie oburącz

(ćwiczenie to poprawia orientację w przestrzeni, zdolność określania kierunków, poprawia koordynację wzrokowo-ruchową, wzrokowe rozróżnianie symboli)

Rozpoczynamy od dowolnego bazgrania obydwoma rękoma naraz (np. w powietrzu przed sobą, palcami wskazującymi). Zaleca się stosowanie różnej wielkości obszarów do rysowania: od bardzo małych, do coraz większych. Można rysować kredą, farbami, kredkami…Możemy podpowiadać kierunki rysunku, np. góra, dół, na zewnątrz. Można też polecić rysowanie czegoś konkretnego: choinki, serca, drzewa. Należy zwrócić uwagę, by dzieci nie usztywniały ciała, lecz poruszały swobodnie głową i oczami. Efektem końcowym maja być lustrzane rysunki.

• Pozycja Cooka (zwana również pozycja Dennisona)

Oddziaływanie jest podobne jak w przypadku ruchów naprzemiennych. Pobudza korę mózgową i poprawia koncentrację.

 

Wersja trudniejsza: Ćwiczenie składa się z dwóch części. Najpierw zakładamy lewą nogę na prawą tak, by oprzeć kostkę na kolanie. Następnie prawa ręką obejmujemy kostkę lewej nogi, natomiast lewą ręką trzymamy stopę pod palcami. Siedzimy przez minutę głęboko oddychając z zamkniętymi oczami. W drugiej części siadamy zwyczajnie, składamy dłonie tak, by dotykały się czubkami palców i przez następną minutę głęboko oddychamy.

 

Wersja łatwiejsza: dzieci w pozycji siedzącej krzyżują nogi. Ramiona wyprostowane przed siebie, zewnętrzne strony dłoni skierowane do siebie, kciuki w dół. Teraz krzyżujemy dłonie, łączymy i przetaczamy je w stronę ciała. Opieramy je na mostku, język kładziemy na podniebieniu, przymykamy oczy. Oddychamy” brzuchem” spokojnie i równomiernie. Pozostajemy w tej pozycji dłuższa chwilę. Ćwiczenia te stosuje się  gdy dzieci są pobudzone, a czekająca je praca wymaga koncentracji.

 

• Krążenie szyją

( usuwa napięcie, rozluźnia. Poprawia przepływ krwi do mózgu)

 

Unosimy barki do góry, pochylamy głowę do przodu i łagodnie kołyszemy się z boku na bok. Odchylamy głowę do tyłu i ćwiczymy krążenie tak jak poprzednio. Powtarzamy to ćwiczenie przy barkach opuszczonych. Jeśli wykonujemy je w pozycji stojącej, można przy tym przestępować z nogi na nogę.

 

2)      Ćwiczenia wydłużające - mają za zadanie przywrócić pierwotna długość mięśni i poprawić budowę ciała. Wpływają na rozwój umiejętności słuchania, mówienia, pisania i czytania.

 

• Aktywna ręka

(ćwiczenie rozciąga mięśnie górne klatki piersiowej, ważne przy pisaniu i posługiwaniu się różnymi przyrządami. Poprawia koordynację wzrokowo-ruchową i wpływa na podniesienie jakości pisma. Podnosi umiejętność skupienia uwagi, koncentracji)

 

Podnosimy do góry wyprostowaną rękę i przytulamy do ucha. Robimy łagodny wydech przez usta stulone „w ryjek”. Równocześnie pobudzamy mięśnie wyprostowanej ręki odpychając ją w różnych kierunkach: w przód, tył, do siebie, od siebie. Przy każdej pozycji należy pamiętać o głębokim wdechu. Wydech natomiast należy wydłużać odliczając w pamięci do 8 lub więcej.

 

• Wypady w bok

( polepszają koordynację lewa-prawa strona, rozluźniają)

 

Stojąc w rozkroku z obniżonymi biodrami, wykonujemy  „wypady” połączone z wydechem, w lewo (prostując prawą nogę), w prawo (prostując lewą nogę).

• Pompowanie piętą

( rozluźnia, zwiększa motywację)

 

Wychylamy się do przodu, opierając o ławkę, czy krzesło. Jedna noga wyciągnięta do tyłu i wsparta o palce. Robimy wydech i dociskamy piętę do ziemi. Następnie rozluźniając mięsnie unosimy piętę i robimy wdech. Powtarzamy to ćwiczenie 3 razy każda stopą.

 

 

3)      Ćwiczenia energetyzujące - mają na celu ułatwianie przepływu energii elektromagnetycznej przez ludzkie ciało. Pomagają one przywrócić prawidłowe połączenia między ciałem a mózgiem.

 

• Picie wody

 

Wszelkie procesy elektryczne, chemiczne zachodzące w mózgu i centralnym systemie nerwowym zależne są od dobrego przewodnictwa elektrycznego. Regularne picie wody powoduje, że ciało jest nawodnione  i pracuje z optymalną efektywnością , co wpływa na poprawę umiejętności szkolnych. Powoduje wzrost koncentracji, podnosi poziom energii, poprawia koordynację umysłową i fizyczną.

Pozwól dzieciom pić wodę podczas rożnych zajęć. Woda powinna mieć pokojową temperaturę, bo wtedy wchłania się najlepiej.

 

• Punkty na myślenie

(ćwiczenie to pozwala na przesyłanie informacji z L półkuli do prawej części ciała i odwrotnie, na zachowanie równowagi między stronami ciała, polepsza koordynację ciała)

 

Jedna ręka masuje miękką tkankę pod obojczykiem, pomiędzy pierwszym a drugim żebrem. Druga ręka w tym czasie spoczywa na brzuchu, na wysokości pępka. Wskazane punkty masujemy przez 20-30 sekund. Początkowo dzieci narzekają na ból podczas masowania, ale nie jest on zbyt uciążliwy i po kilku sekundach ustępuje. Przez kilka kolejnych dni te punkty mogą być napięte, później ich pobudzenie będzie łatwiejsze.

Ćwiczenie to można urozmaicić „motylkiem na suficie” tj. malowanie nosem ósemek-motylków na suficie. Głowa nie powinna być zbyt mocno odchylona do tyłu, należy ją utrzymywać w takiej pozycji, by gardło pozostało najbardziej „otwarte”.

 

• Energetyczne ziewanie

• Ziewanie jest naturalnym odruchem powodującym oddychanie całym ciałem oraz wzrost energii i jej cyrkulacji. Pomaga uzyskać rozluźnienie napięć głowy i szczęk. Odpręża i dotlenia.

 

- Udając ziewanie dotykamy czubkami palców wszystkich napiętych mięśni twarzy jakie wyczuwamy.

- Staw skroniowo-żuchwowy poczujesz pod palcami przy otwieraniu i zamykaniu szczęk. Opuszczaj powoli dolną szczękę udając że ziewasz. Masując staw wydaj głęboki, relaksujący odgłos ziewania. Powtórz ćwiczenie 3-6 razy.

---