dr Jucha
Bliski Wchód - ĆWICZENIA
Mezopotamia
30 V 2007, 05 VI 2007, 06 VI 2007
Uwagi:
-Należy zwracać uwagę na zmiany charakterystyczne. Te na które zwrócił uwagę zaznaczyłem na czerwono.
- Dynastie zachodnio semickie (Amoryckie) przejęły miejscowe tradycje.
- Ostateczny kres cywilizacji Sumeryjskiej.
- Dynastie z Issin i Larsy Nawiązywały mocno do czasów sumeryjskich.
- Iszbierra. Pierwszy amorycki władca. Służył poprzedniemu władcy jako najemnik. Zdobył całą środkową Babilonię i Nippur. Wyparł elamitów z Ur.
- Libitisztar1. Spisał ówczesny zestaw praw.
- Po upadku I dynastii następuje rozpad państwa.
- Współcześnie do Issin istniał na południu ośrodek z centrum w Larsie.
- GunGurum1. Panował współcześnie z Ipitisztarem1 z Issin. Opanowuje Ur.
- Rimsin1. Pokonał Uruk i Issin.
- Babilonia. 1 Dynastia 1900 - 1595.
- Sumabum.1 Założyciel dynastii po upadku dynastii z Issin.
- Hamurabi. Scala państwa sumeru i akadu. Spisuje również kodeks prawny ok. XIII w.
p.n.e.
- RejanDijali.1 Państwo Esznunna.
- Dadusz1. współczesny Hamurabiemu. Tworzy
kodeks prawny oparty o osiągnięcia babilońskie.
- Na północy Asyria.
- Dussur1. Założyciel dynastii.
- Samniadat I1. dynastia amorycka.
- Mari nad Eufratem, ważny ośrodek.
- Jachudilim.1 Wzrasta władza.
- Zimrilim.1 Pozbawiony tronu przez asyryjskiego władcę, odzyskuje go po śmierci księcia asyryjskiego.
- Ostatecznego podbicia dokonuje Hamurabii.
Architektura:
- Świątynie szeroka Cella.
- Świątynia Enki w Ur. Jedna oś prosta, celle poprzednie względem osi.
- Świątynia Assura w Assur na osi łamanej.
- Iczczari.2 Świątynia Isztar. Otoczona murem, 3 świątynie każda z odrębnym dziedzińcem, 2 posiadają celle szerokie a 1 na osi łamanej.
- Budowle mieszkalne.
- Domostwa grupowane wzdłuż ulic typu babilońskiego. Centralny dziedziniec i pomieszczenia dookoła. Czasem klatka schodowa.
- Pałace
- Starszy pałac z Assur
- Pałac z Marii. 260 pomieszczeń na 3 hektarach. Zarys mniej więcej prostokątny otoczony murem. Wejście jedno od północy. Do jednego z
dziedzińców przylega sala tronowa.
Posągi:
- Posąg bogini z kubkiem w ręku z Marii.
- Głowa Hamurabiego, znaleziona w Suzie.
- Posążek siedzącego księcia z Esznunny.
- Naturalistycznej wielkości przedstawienie zwierząt, parami przy wejściach do świątyń i pałacy.
- Stella Hamurabiego odnaleziona w Suzie. Na stelli: Wyobrażenie boga Szamasza.1 Tors frontalnie reszta z profilu. Długa poprzecznie fałdowana broda boga.
- Płaskorzeźby kultowe w (...). Sceny z życia codziennego, zwierzęta i sceny mitologiczne oraz oficjalne.
- Malarstwo m.in. z Marii pochód dostojników. Kompozycja pasowa z czasów Zmrilima.1 Wręczanie insygnia władzy.
Okres Kasycki od 1600 do 1150 p.n.e.
- Pierwszym władcą był Agum II
- Upadek w wyniku najazdu SzutrukNachumte I
ok. 1174r.
- II Dynastia z Issin. Nabuchodonozor I
- Po kasytach zostało: Dur KuriGaum1 Nazwa stolicy z XV wieku, pałace, malowidła i ziguraty.
- Uruk.1 Świątynia Isznicz1 długa cella wejście na osi. Cella otoczona dodatkowym murem zewnętrznym. Dekorowane niszami z rzeźbionymi posągami z cegieł. Postaci pokazane frontalnie. Cegły były specjalnie profilowane.
- Zanikają figurki Adoratorów
- Nieliczna rzeźba królewska.
- Rzeźby zwierząt.
- Kuduruu Pionowe bloki kamienne ustawione w świątyniach. Były potwierdzeniem nadania własności prywatnej. Najstarsze z XIVw. powszechne do okresu Nowo-Babilońskiego. Układ Pasowy.
- Malarstwo z ostatniej fazy Dur Kurigalzu.1 Malowidła białe, czerwone lub czarne. Długie szeregi męskich postaci i dostojników dworskich.
Husyci. Państwo Mitanii.
- Walczyli z Egiptem. W drugiej połowie 2 tys. p.n.e. zdobywają Syrie i Asyrie.
-Huryci pochodzili z gór Zagrosu.
- Stolicą Waszukani1 w dolinie Habur.
- W połowie XIV wieku chyli się ku upadkowi.
- Jednym z ostatnich władców Habigrebat.1
- Wyparci tworzą państwo Urartu.
- Artatama I porozumiał się z Totmesem IV. Podział stref wpływów w Palestynie.
- Spiluliuma1 I. Hetycki władca który namieszał na bliskim wschodzie.(Nie pytajcie o co chodzi bo nie mam bladego pojęcia. Ten punkt mi tu nie pasuje.)
- Mało zabytków z tego okresu. Te co mamy pochodzą z obrzeży państwa.
- Znamy opis świątyni w mieście Kohat.
- Pałac Tell Brak. Obok świątynia: cella poprzeczna, za nią pomieszczenia pomocnicze.
- Alalach.
Pałac pierwszy z warstwy VII z XVIII w. p.n.e. 2 Kondygnacje, uszyto kamienia, drewna i cegieł. Pomieszczenia gospodarcze od oficjalnych oddzielone dużym dziedzińcem.
Pałac drugi datowany na XV wiek (warstwa IV). Uważany za fazę poprzedzającą fazę Bit Hilanii w architekturze pałacy. Posiada portyk z kolumnami, flankowany dwiema wieżami.
- Dwuspadowe wierze Ditum.
- Posąg Idrimiego, władcy Alalach. Przełom XVI i XV w. p.n.e.
- Reliefy kultowe z Amur. Sylwetka brodatego bóstwa górskiego z patykiem z 3 liśćmi. Duża symetria.
Uwagi: Wiedzieć który władca do którego okresu należał.
Asyria, plemiona Amoryckie.
Okres Staro Asyryjski
- Dynastia Założona przez Pasur-Assura.1
- Szaszaniadat I przejmuje władzę jako pierwszy amoryta.
- Zasięg państwa Północna Mezopotamia, Syria, Marii po Babilonię i Esznunnę na PD.
Okres Średnio Asyryjski (1365-900 p.n.e.)
- Aszrubalit I.1 Ekspansja na Babilonię i Mitanię. Na tronie tej pierwszej osadza Hurigalsze II.1
- Anadrimani I.1 Zdobywa Karkemisz.
- TukulitiNinurta I.1 Zakłada nową stolicę KarTukultiminurta. Zdobywa Babilon. Po jego śmierci kryzys wewnętrzny.
- TiglatTilezar I.1 Pokonuje I dynastię z Issin i Aramejczyków.
Okres Nowo Asyryjski (900 - 612 p.n.e.)
- AmrNacilpala II.1 Odpiera ataki Aramejczyków i przenosi stolicę do Nimrut.
- Sargonazar I Walczy z Aramejczykami i państwem Urartu.
- TyletPilezar III. Pokonuje Urartu i odnosi szereg zwycięstw w Syrii.
- Sargon II. 722 - 705 p.n.e. Przenosi rezydencję do DurSarlukin. Walczy z państwem Urartu, Syrią i Palestyną.
- Sanheryb. Stolica w Niniwie. Walczy z Syrią, Palestyną i Babilonią. Zdobywa i burzy Babilon. Pokonuje Urartu.
- Asurbanipal. Wielki Pałac w Niniwie. Po jego śmierci uniezależniają się wszystkie państwa podbite.
- W 614r. p.n.e. Medowie zdobywają Assur.
- W 615r. p.n.e. Medowie zdobywają Niniwę.
Architektura
Staro Asyryjska
- Świątynia i stary pałac w Assur.
Średnio Asyryjskie
- Rozbudowa Assur. Zajmuje Trójkątny obszar nad Brzegami Tygrysu. Na południe dobudowano "Nowe Miasto". Nowe pałace Adadmirari I i Tukultiminurty I. Stary pałac staje się nekropolą w XI wieku. Świątynia Sisza-Szamasza z XV w. p.n.e. Podłużna cella z podłużnym przedsionkiem, po obu stronach dziedzińca. Świątynia Isztar. Założenie na osi łamanej. 2 celle do jednej z zewnątrz do drugiej przez przedsionek.
- Tukultiminurta. Świątynia później zigurat w Assur.
Nowo Asyryjskie
- Wznoszono sanktuaria. Podłużna cella i poprzeczny przedsionek.
- DurSarlukin (Horsabat). Świątynia poniżej Ziguratu. 3 główne sanktuaria: Mniejsze z cellą; Świątynia Nabie, w Obrębie cytadeli.
- Przebudowano stara świątynie Assura w Assur.
- Powstają wielkie okręgi z ziguratam.
- Zdarzają się dwa ziguraty.
- Pałace. Dużo pomieszczeń wokół dziedzińców.
- Pałac Asurnasilpala II w Nimrud.
- Pałac Salmanasara1 III zwany Fortem.
- DurSarlukin. Miasto na planie kwadratu. W północno-zachodniej części wznosi się pałac Sargona II, ponad 200 pomieszczeń. Podział na części prywatna i oficjalna. Ufortyfikowane bramy do pałacu.
Uwagi: Znac budowle z Horsabat (dursarlukin).
- Pałac Sanheryba w Niniwie, ostatniej ze stolic Asyrii.
- Pałac Aszurbanipala. Najlepsze dekoracje z tamtych czasów.
Rzeźba
Staro i Średnio Asyryjska
- Bardzo mało zabytków.
- Posąg Asurnanipala II. Stojący boso, Bez czapki na głowie. Odziany w długa szatę.
- Posąg Salmanasara III
- Posągi uskrzydlonych zwierząt: Parami u wejść do świątyń i pałaców; Określane jako Lamasu; 5 Kończyn.
- Relief Asyryjski. Tematyka wojenna. Sławiły władcę asyryjskiego.
- Tukultininurta I. Świątynia Isztar. Relief na ołtarzu. Władca przedstawiony 2 razy (w pozycji stojącej i klęczącej.
- Biały obelisk z Niniwy. Zawiera 8 pasów dekoracji. Wyprawa wojenna, sceny pochodu, oblężenia, jeńców itp. BRAK OBEZNOŚCI BOGÓW
Nowo Asyryjska
- Bardzo mało zabytków.
- Reliefy Ortostatowe. Płyty kamienne zdobione reliefem. Huryckie wpływy z północnej Syrii. Na obszarze wykładano nimi dolne partie murów świątyń i pałaców w celu zabezpieczenia murów z cegły. W Asyrii pełniły tylko rolę dekoracyjną. Są większe i polichromowane.
- Asurbanipal II. Niewiele postaci, statyczne wyobrażenia króla i bogów, kompozycje solarne, Popularne polowania i wojenne.
- Asurbanipal II. Płaskorzeźby z Nimrut. Drzewo życia po środku i symetryczne przedstawienie władcy.
- Obleganie miasta. Machiny oblężnicze. Atakujący więksi od broniących.
- Sceny polowań. Głównie na lwy z nagonką. Zwierze naganiane pod wóz władcy. Bardzo dokładne oddanie umięśnienia i anatomii.
- Salamanasar III. Brązowe okładziny (nieczytelne słowo) Balawaty. Kompozycja pasowa. Sceny wyprawy przeciwko Urartu.
- Czarny obelisk. kompozycja pasowa.
- Tiglatpilezar III. Nimrud. Przedstawione wysiedlanie ludności. Pseudo pasowość kompozycji. Większa liczba postaci. Więcej uwagi dla pejzażu oraz dokładniej potraktowane uzbrojenie.
- Sargon II. Pałac w Horsabat. Przedstawienie władcy ze zwierzęciem ofiarnym.
- Gilgamesz niosący lwa. (Ja bym jednak powiedział że raczej to lew przyczepił się do niego).
- Scena transportu pni drewnianych. Bezładna kompozycja , bez zachowanej pasowości. Część pni przywiązana do łodzi jest przez nie holowana. Ukazane 2 miasta. Dużo zwierząt morskich i parę fantastycznych.
- Sanheryb. Liczne sceny bitewne.
Wyprawa na bagna. Większość przedstawienia bez podziału pasowego, posiada go tylko prawy skraj przedstawienia w miejscu gdzie jest ląd. Na łodziach Asyryjczycy przeszukują zarośla w
których ukrywa się miejscowa ludność.
Scena oblegania miasta z mechanizmami oblężniczymi.
- Aszurbanipal.
Wyprawa na Arabskich Koczowników. 2
wojowników na wielbłądzie.
Wojny z Elamem. Bez podziału na pasy.
Obcinanie głów pokonanych by ich policzyć.
Sceny hołdownicze i Prywatne. Władca leży na łożu w ogrodzie.
Sceny polowań. Konno lub Rydwanem. Scena wypuszczania lwa z klatki
- Stelle królewskie obramowane listwą. Relief Historyczny.
- Tematyka Przedstawień:
- Sceny Wojenne i Hołdownicze
- Sceny Liczenia pokonanych i łupów.
- Sceny z życia obozowego.
- Sceny Religijno-Magiczne i dworskie
- Wyroby z kości słoniowej. Np. Dekoracje mebli pokrywane złotą folią (Co za idiota pokrywa złotem kość słoniową??!!).
- Monaliza z Nimrut.
- Lwica pożerająca mężczyznę.
- Przedstawienia Sfinksa.
Malowidła
- Sargon II. Horsabat. idąc od góry przedstawienia: W niszy władca składający hołd bóstwu; niżej powtarzające się parę razy na przemian: 1 pas Rozety i byki; 2 pas Uskrzydlone geniusze.
- Tell Barsil. Scena polowania, postaci obwiedzione czarnym konturem. Sceny dworskie.
Okres Nowo Babiloński (626 - 539r. p.n.e.)
- Nabopalassar. W 626 ogłasza się królem. Przyczynia się do upadku Asyrii.
- Nabuchodonozor II. Rozkwit państwa, odbudował najważniejsze budowle Babilonu i ufortyfikował miasto.
- Nabonit. Rozłam na dwie części Kapłana boga Sisza i kapłani Marduka. Ten moment wykorzystuje Cyrus i podbija ich w 539r. p.n.e.
- Większość zabytków pochodzi z czasów Nabuchodonozora II
Miasto Babilon
- Zajmowało mniej więcej prostokątny obszar, na obu brzegach Eufratu.
- Od zachodu nowe miasto, od wschodu najważniejsze budynki.
- Okręg boga Marduka z ziguratem, na jego szczycie świątynia. Miał minimum 7 kolejnych stopni.
- Obie części miasta łączył kamienny most.
- Miasto otoczone podwójnym pierścieniem umocnień + głęboką fosą wypełnioną wodą.
- Wzniesione z Cegły suszonej.
- Pomieszczenia wokół dziedzińca (typowa zabudowa)
- Świątynia Isztar.
- Świątynia Marduka. Na północ od ziguratu.
- Droga procesyjna od bramy Isztar do świątyni boga Marduka. Ściany i brama Ze specjalnie formowanych glazurowanych cegieł.
- W północnej części miasta znajdował się pałac. Ma on masywne mury, które mogły stanowić podporę wiszących ogrodów Babilonu. Dziedzińce wokół których rozmieszczone sa pomieszczenia. Największy południowy dziedziniec i sala tronowa.
Rzeźba
- Niewiele przedstawień.
- Relief na bramie Isztar i ścianach drogi procesyjnej oraz w sali tronowej.
- Fryzy z szeregami byków, lwów lub Fantastycznych stworów.
- Ornament roślinno geometryczny.
Prawdopodobieństwo że zapisałem nazwisko poprawnie jest jak trafienie 6 w dużym lotku.
Kompletnie nie czytelne słowo.