Czynniki wpływające na wybór banku

Obecny rynek usług bankowych jest zróżnicowany. Staje się również w coraz większym stopniu rynkiem konkurencyjnym. Wprawdzie w wielu przypadkach rodzaj i zakres usług oferowanych przez bank jednostkom gospodarczym jest podobny, ale występuje szereg różnic ilościowych i jakościowych.

Problem świadomego wyboru banku, jest zatem zagadnieniem bardzo istotnym, co potwierdza coraz wyraźniej praktyka gospodarcza.

W związku z powyższym nasuwa się pytanie, jakimi kryteriami powinno kierować się przedsiębiorstwo, dokonując wyboru banku.

Tabela 1. Przykłady czynników wpływających na wybór banku

lp.	kryteria wyboru	charakter przedsiębiorstw
1.	lokalizacja	małe firmy, często kontaktujące się z bankiem
2.	cena usług bankowych	małe i średnie przedsiębiorstwa
3.	organizacja procesu obsługi	firmy wchodzące na rynek
4.	szybkość i terminowość przeprowadzanych operacji	wszystkie przedsiębiorstwa działające na rynku
5.	specjalizacja działalności banków	przedsiębiorstwa współpracujące z firmami zagranicznymi
6.	zakres oferty banku i jej atrakcyjność	firmy o rozwiniętej działalności
7.	jakość informatyki bankowej	przedsiębiorstwa przeprowadzające szereg operacji rozliczeniowych
8.	zakres przeprowadzanych przez bank operacji zagranicznych	przedsiębiorstwa współpracujące z firmami zagranicznymi
9.	aktywność banku na rynku pieniężnym i kapitałowym	przedsiębiorstwa posiadające zasoby finansowe
10.	pozycja kapitałowa banku	firmy poszukujące znacznych źródeł finansowania działalności
11.	bezpieczeństwo powierzonych bankowi pieniędzy (wypłacalność banku)	małe i średnie przedsiębiorstwa
12.	możliwość uzyskania wsparcia kredytowego	wszystkie przedsiębiorstwa działające na rynku
13.	doradztwo finansowe	małe i średnie przedsiębiorstwa
14.	sieć oddziałów banku	przedsiębiorstwa o rozbudowanej strukturze, z siecią placówek

Każdy z wymienionych, przykładowych czynników może mieć dla poszczególnych przedsiębiorstw różne znaczenie. W dużej mierze jest to kwestia subiektywnych odczuć samych firm, chociaż wśród wielu różnorodnych kryteriów występują takie, które każda jednostka powinna uwzględnić, niezależnie od własnych opinii (np. bezpieczeństwo lokat czy koszt korzystania z usług).

Podstawowe kryteria wyboru banku

Podstawowe kryteria wyboru banku przez przedsiębiorstwo można ująć w dwóch zasadniczych grupach, tj. jako:

1. Kryteria mierzalne - są prezentowane w postaci liczbowej i obejmują pozycję kapitałową banku, bezpieczeństwo lokat oraz ich opłacalność.

2. Kryteria niemierzalne - odnoszą się do elementów, które nie są wyrażane bezpośrednio w formie liczb, lecz oceniane przez pryzmat jakości. Zaliczyć tu można jakość usług bankowych, siec placówek oraz ich kompetencje, a także politykę kredytową banku.

Wybór banku przy wykorzystaniu

kryteriów mierzalnych

1. Pozycja majątkowa banku

Wielkość kapitałów banku pozwala ocenić zarówno jego siłę, bezpieczeństwo, jak i możliwości na rynku usług finansowych. Duży bank w większym stopniu niż mały gwarantuje odpowiedni poziom i zakres usług, wyższy poziom kwalifikacji pracowników, większe możliwości rozbudowy własnej sieci oraz finansowania potrzeb kredytowych przedsiębiorstw, a także rozwój pozabankowych mechanizmów rynkowych (np. rynku nieruchomości, papierów wartościowych).

Z większą pozycją kapitałową związane jest mniejsze ryzyko upadłości banku, spowodowanej warunkami zewnętrznymi oraz większa jest możliwość dywersyfikacji źródeł dochodów, profesjonalnego doradztwa dla klientów, jak również rozszerzania współpracy z innymi bankami, w tym zagranicznymi.

Pozycja banku na rynku finansowym określana jest przede wszystkim na podstawie sumy bilansowej i struktury bilansu oraz uzyskiwanych wyników finansowych. Wielkości te wskazują na rozmiary, zakres działalności oraz możliwość jej finansowania z własnych środków.

Analiza danych zawartych w bilansie umożliwia przedsiębiorstwu uzyskanie odpowiedzi na szereg kwestii odnoszących się do sytuacji majątkowej i finansowej banku. Przy ocenie banku szczególna uwagę należy zwrócić na jakość aktywów i efektywność ich wykorzystania. Jakość aktywów to najważniejszy czynnik, determinujący ryzyko bankowe.

2. Bezpieczeństwo lokat

Ważną kwestią jest zwrócenie uwagi na problem bezpieczeństwa powierzonych bankowi pieniędzy. Stabilność banku, jego egzystencja i prawidłowe funkcjonowanie wpływają bezpośrednio na zdolność sprostania przez przedsiębiorstwo wszelkim zobowiązaniom finansowym. Bezpieczeństwo banku jest zatem ważniejsze aniżeli, np. wysokość proponowanych przez bank odsetek.

Czynnikiem warunkującym dostateczny stopień pewności przedsiębiorstwa co do trafnej decyzji na tym etapie wyboru jest posiadanie przez bank dostatecznej płynności (brak płynności jest najczęstszą przyczyną upadku banku).

Ważnym miernikiem poziomu bezpieczeństwa jest również współczynnik wypłacalności (zdolność do zaciągania długoterminowych zobowiązań).

Przedsiębiorstwo, dokonując oceny stopnia bezpieczeństwa banku, może pogłębić własną analizę poprzez wykorzystanie danych ze sprawozdawczości finansowej (bilans, rachunek zysków i strat oraz sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych). Warto np. uwzględnić ekonomiczną efektywność funkcjonowania banku, gdzie zasadniczym kryterium oceny jest jego zyskowność.

3. Opłacalność lokat bankowych

Szeroka oferta lokat wymaga pewnej analizy odnoszącej się do form oraz różnic występujących między bankami. Analiza ta może uwzględniać z jednej strony wielkość zysku, a z drugiej, stopień ryzyka towarzyszącego lokacie.

Praktyka dowodzi, że największe znaczenie dla przedsiębiorstwa mają:

• Wysokość oprocentowania lokat,

• Okres naliczania odsetek, np. miesięczny, kwartalny, roczny,

• Gwarancja stałego oprocentowania,

• Możliwość określenia indywidualnych warunków umów o lokaty,

• Konsekwencje w przypadku zerwania lokaty.

Rachunek bieżący pozwala przedsiębiorstwu na sprawne i szybkie przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych oraz innych operacji finansowych, (np. obsługę kredytu). Funkcją tego rachunku jest również gromadzenie środków pieniężnych jednostki gospodarczej. Jednak wysokość oferowanych stóp procentowych oraz stosowane metody naliczania i kapitalizacji odsetek nie stanowią dostatecznej zachęty do przetrzymywania na rachunku pieniędzy.

Lokaty terminowe w bankach są w dalszym ciągu podstawowym źródłem osiągania wyższych dochodów odsetkowych, które umożliwiają zachowanie realnej wartości pieniądza lub pozwalają na minimalizację strat inflacyjnych.

Ważnymi elementami są, zwłaszcza w przypadku dużych lokat:

• Okresy naliczania odsetek (kapitalizacji) i możliwość ich indywidualizacji, np. stawiania do dyspozycji firmy,

• Możliwość uzyskania progresywnego oprocentowania, zależnego od wysokości lokaty,

• Możliwość indywidualizacji warunków umowy, w tym możliwość wynegocjowania wysokości oprocentowania oraz inne przywileje (np. zniżki prowizyjne),

• Stopa inflacji i stopa podatku dochodowego.

Istnieje, zatem konieczność uwzględniania indywidualnych warunków oferowanych przez poszczególne banki. Ograniczenie się do analizy wysokości stopy procentowej depozytów może być powodem błędnych wniosków i w konsekwencji nietrafionych decyzji.

4. Cena usług bankowych

Przedsiębiorstwo, dokonując analizy usług bankowych, powinno ją rozpatrywać w odniesieniu do trzech głównych segmentów współpracy z bankiem, a mianowicie:

1. Podpisania umowy rachunku bankowego,

2. Lokaty,

3. Zawarcia z bankiem umowy o kredyt.

Uwzględnienie przez przedsiębiorstwo przy wyborze banku cen usług bankowych umożliwia uzyskanie przybliżonego obrazu pozytywnych, jak również negatywnych stron związania się z konkretnym bankiem.

Właściwy wybór banku wymaga, zatem przeprowadzenia przez przedsiębiorstwo wnikliwej analizy cen usług bankowych, co znacznie zwiększy szansę związania się przedsiębiorstwa z bankiem stosunkowo tanim, świadczącym usługi o dobrej jakości.

Kryteria niemierzalne

wyboru banku

1. Jakość usług bankowych

Charakter usług bankowych z uwagi na ich „niematerialność, nietrwałość i nierozdzielność”, sprawia, że dokonanie oceny ich jakości nie jest proste.

Ze względu na subiektywny charakter ocen rzadziej publikowane są rankingi uwzględniające właśnie ten czynnik, jednakże funkcjonują na rynku instytucje prowadzące tego typu analizy. Przykładem mogą być prowadzone nierzadko konkursy typu „Bank przyjazny dla klientów”, mające na celu popularyzowanie zmian jakościowych i działalności banków i wskazywanie tych banków, w których można liczyć na profesjonalną obsługę i życzliwość.

Jednak wydaje się, ze z punktu widzenia przedsiębiorstwa jakość usług bankowych powinna być rozpatrywana przede wszystkim z uwzględnieniem dwóch zagadnień:

• Sprawności działania banku, czyli szybkości i pewności obsługi,

• Kompetencji zatrudnionych tam pracowników

2. Szybkość obsługi bankowej

Czas trwania operacji bankowych, sprawne przekazywanie informacji między bankami oraz możliwość skrócenia rozliczeń - to czynniki decydujące o szybkości i terminowości wykonywania wszelkich zleceń finansowych jednostki gospodarczej. Jest to bardzo istotne zważywszy, że nierzadko dokonanie operacji przelewu środków pieniężnych łączy się z dość długim czasem oczekiwania na ich przekazanie. Przedsiębiorstwo traci wówczas odsetki oraz możliwość swobodnego dysponowania własnymi pieniędzmi. Sytuacja ta może się zdarzyć nawet w przypadku, gdy przelewy dokonywane są przez klientów na rzecz kontrahentów posiadających konta w jednym oddziale tego samego banku.

Dlatego poziom automatyzacji operacji bankowych oraz dobry system informatyczny jest jednym z głównych czynników rzutujących na efekty współpracy przedsiębiorstwa i banku.

Stąd duże znaczenie przy wyborze banku mają następujące kwestie:

• Funkcjonujący w banku system ewidencji i automatyzacji operacji bankowych

• Możliwość korzystania z systemu poczty elektronicznej usprawniającej przesyłanie między bankami (oddziałami) informacji

• Przyjęte rozwiązania dotyczące prowadzenia rozliczeń międzybankowych

• Funkcjonowanie w banku systemów międzynarodowego przekazu bankowego umożliwiającego sprawną obsługę operacji zagranicznych

• Posiadanie przez bank właściwego oprogramowania służącego do obsługi działalności kredytowo-depozytowej

• Istnienie systemu przekazywania i analizowania danych osobowych

W skład funkcjonującego systemu informatycznego powinny wchodzić nie tylko elementy usprawniające jedynie tradycyjne formy obsługi przedsiębiorstwa, ale również pozwalające m.in. na wykorzystanie elektronicznego przepływu danych do jednostki do banku i z powrotem.

Sprawność obsługi przedsiębiorstwa to nie tylko szybkość realizacji zleceń, a wiec czynności związanych z bieżącą działalnością operacyjna banku, ale również możliwość korzystania przez bank z odpowiedniego systemu obsługującego działalność kredytową. Długotrwały proces analizy finansowej przedsiębiorstwa i podjęcia decyzji o udzieleniu kredytu zostaje w tym przypadku znacznie skrócony, dzięki czemu cały proces decyzyjny może ulec istotnemu ograniczeniu w czasie.

Przekonanie przedsiębiorstwa o rzetelności obsługi kredytowej ze strony banku warunkuje efekty współpracy. Trzeba jednak stale mieć na uwadze, że czas, w jakim banki podejmują decyzje kredytowe, wiąże się ściśle z koniecznością dokonania rzetelnej analizy zdolności finansowej przedsiębiorstwa opartej na wiarygodne materiały. Występowanie z wnioskiem o kredyt powinno, więc następować z odpowiednim wyprzedzeniem.

Duży wpływ na właściwą obsługę przedsiębiorstwa ma nowoczesność usług. Dlatego przy wyborze banku firmy zwracają uwagę na następujące kwestie:

• Gotowość banku do dostosowywania własnej oferty do potrzeb firmy np. Możliwość negocjowania terminów lokat, uzyskiwania informacji „na hasło”

• Rozwój usług kompleksowych, bazujących na ingerencji między depozytami, dyspozycjami płatniczymi i kredytowaniem

• Automatyzacje wszelkich operacji bankowych

• Sprawną obsługę operacji krajowych i zagranicznych, zagranicznych tym możliwość dokonywania operacji bankowych z krajami WNP

• Gotowość banku do organizowania agencji i ekspozytur w samych przedsiębiorstwach

• Doradztwo banku w zakresie inwestycji kapitałowych, jak również finansowe i ekonomiczne

Dostępność przedsiębiorstw do pełnej gamy usług bankowych jest dzisiaj naturalna konsekwencją rozwoju gospodarczego. Brak możliwości skorzystania np. z akredytywy eksportowej, gwarancji czy chociażby z inkasa samochodowego znacznie utrudnia funkcjonowanie firm. Przed podpisaniem z bankiem jakiejkolwiek umowy należy zwrócić uwagę na następujące kwestie:

• Czy obowiązujące z banku przepisy i sposób uproszczenia procedur obsługi zgodne są z potrzebami przedsiębiorstw

• Czy jakość pracy w banku odpowiada potrzebom przedsiębiorstwa

• Jak funkcjonują w banku informacje, czyli:

• Rodzaj stosowanych tablic informacyjnych

• Sposób przedstawienia ścieżek postępowania w klasycznych przypadkach

• Dostępność folderów, prospektów itd.

• Przyjęte przez bank rozwiązania, dotyczące trybu przekazywania przedsiębiorstwu wiadomości związanych np. ze zmianą przepisów czy też promocją nowych form usług.

3. Kompetencje banków

Czynnikiem współdecydującym o ocenie i wyborze banku powinny być m.in. sprawność i kompetencje kadry banku zapewniającej należytą jakość obsługi przedsiębiorstwa, decydującej również o wynikach finansowych osiąganych przez bank. Czynnik ten nabiera coraz większego znaczenia wraz z rosnącą złożonością usług bankowych.

Wymogi wysokich kompetencji dotyczą zarówno kadry kierowniczej jak i pracowników zatrudnionych w bezpośredniej obsłudze klienta - samodzielnych pracowników bankowych, specjalistów oraz inspektorów.

Poszczególne struktury organizacyjne banku stanowią pewną, ściśle ze sobą związaną całość. Błędy w funkcjonowaniu którejkolwiek z nich rzutują w efekcie na jakość obsługi klientów.

Właściwy poziom kadry dotyczy poszczególnych rodzajów działalności banku, tj.:

• Organizacji, administracji i zarządzania

• Operacji bankowych krajowych i zagranicznych

• Analizy kredytowej

• Rynku pieniężno-kredytowego

• Informatyki

• Bankowej obsługi prawnej

Organizacja i zarządzanie wpływają w dużym stopniu na skuteczność przyjętych rozwiązań dotyczących obsługi bankowej. Wiedza i umiejętność przyjętych rozwiązań wpływają istotnie na funkcjonujące w banku systemy przepływu informacji, sposoby rozwiązywania problemów pojawiających się w trakcie bieżącej obsługi firmy, określenie zakresu uprawnień i odpowiedzialności personelu bankowego oraz kompetencji poszczególnych komórek w banku.

Powstaje także potrzeba zwrócenia uwagi na tych pracowników banku, którzy obsługują jednostki w zakresie bieżących operacji oraz kredytowania. Chodzi o to, aby osoby te posiadały dostateczną wiedzę umożliwiającą kompetentne przekazywanie firmy istotnych informacji, takich jak:

• Rodzaje rachunków, z których firma może korzystać, warunki ich prowadzenia, zasady oprocentowania czy też funkcje, jakie mogą pełnić dla jednostki gospodarczej

• Rozliczenia pieniężne, czyli m.in. specyfikacja bankowych dokumentów rozliczeniowych, specyfika i rodzaje rozliczeń gotówkowych bezgotówkowych, bezgotówkowych także poziom ryzyka związany z przeprowadzaniem takich rozliczeń

• Zasady przeprowadzania operacji kasowo-skarbowych

• Instrumenty polityki depozytowej banku

Jednym z podstawowych obszarów współpracy z przedsiębiorstwem jest działalność kredytowa banku. Zatem analiza kompetencji pracowników kredytowych powinna być potraktowana w sposób szczególny. Klient musi mieć pewność, że ubiegając się o kredyt będzie traktowany jak partner, któremu przekazane zostaną w sposób zrozumiały wszelkie niezbędne informacje a pomoc kredytowa obejmować będzie również doradztwo.

Ważna jest również kwestia dotycząca możliwości podejmowania decyzji przez bankowców. Chodzi jednak w tym miejscu o tych pracowników banku, z którymi bezpośrednio spotyka się przedstawiciel przedsiębiorstwa. Problem decyzji podejmowanych przez pracowników banku niższego szczebla pojawia się już w momencie zawierania umowy rachunku bankowego.

Warto, zatem zwrócić uwagę na nastające kwestie:

• Czy pracownik banku przyjmujący wniosek o otwarcie rachunku może go rzetelnie ocenić oraz wyjaśnić klientowi wszelkie wątpliwości odnoszące się do obowiązujących procedur, a przede wszystkim do wymaganej dokumentacji

• Decyzja dotycząca zawarcia umowy rachunku bankowego z przedsiębiorstwem powinna opierać się przede wszystkim na opinii pracownika banku przyjmującego i oceniającego dokumenty.

Również w okresie bieżącego funkcjonowania rachunku podejmowane są decyzje w zakresie:

• Dysponowania środkami pieniężnymi na rachunku

• Nadawania pełnomocnictw do dysponowania rachunkiem

• Udzielenia informacji o stanie salda

• Obniżenia z prowizji i opłat bankowych

• Rozwiązania umowy rachunku bankowego, bądź przeniesienia go do innego banku

Ograniczone kompetencje dysponenta mogą mieć istotny wpływ na terminowość i sprawność realizacji szeregu dyspozycji. W konsekwencji oznacza to ograniczenie roli rachunku bankowego, służącego do bieżącej obsługi przedsiębiorstwa. Dobrym rozwiązaniem stosowanym przez niektóre banki jest system cash managment, umożliwiający zarządzanie środkami pieniężnymi firmy.

W dyskusjach, co do decyzyjności pracowników banku obsługujących przedsiębiorstwa dostrzega się dużą rezerwę w wyrażaniu opinii. Słusznie sugeruje się, że kwestia ta jest ściśle związana z potrzebą znajomości zakresu odpowiedzialności ponoszonej przez bankowców na poszczególnych stanowiskach. Faktem tez jest ze w dalszym ciągu odpowiedzialność materialną w banku przypisuje się głównie kasjerom, chociaż zgodnie z przyjętymi zasadami dotyczy ona szerszego grona osób.

Duży wpływ na kształtowanie stosunków między przedsiębiorstwem i bankiem ma bezpośredni kontakt z pracownikami operacyjnymi. Są oni niejako szczeblem pośrednim miedzy przedstawicielem przedsiębiorstwa i kierownictwem banku decydują, zatem o klimacie i wzajemnej współpracy. Dochodzi do tego również istotny argument, że - jak przewiduje - dominującymi grupami pracowniczymi w banku będą właśnie pracownicy bezpośrednio pracujący z klientami.

Problemem kompetencji pracowników bankowych wymaga pilnych rozwiązań. Powinny one uwzględniać przede wszystkim stałe podnoszenie kwalifikacji oraz poszerzanie zakresu decyzyjności, uwzględniającej jednak wymogi bezpieczeństwa banku. W dalszym ciągu, bowiem jest to w wielu przypadkach przeszkoda w należytej obsłudze przedsiębiorstwa.

Sama umiejętność rozstrzygania wątpliwości jest niewystarczająca, bowiem w wielu sytuacjach „szeregowi” bankowcy nie mogą podejmować praktycznie żadnych decyzji. SA one jednak konieczne zwłaszcza wówczas, gdy chodzi o pilne rozwiązywanie bieżących problemów mających istotne znaczenie dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. Przy właściwym rozwiązaniu ze strony banku, kwestii odpowiedzialności własnych pracowników można sądzić, że możliwość szybkiego podejmowania wiążących decyzji spotka się z pełną aprobatą firmy.

4. Sieć oddziałów banku oraz ich kompetencje

Niewydolny system komunikacji między bankami sprawia, że większe firmy mające kontakty z wieloma odbiorcami narażone są na występowanie istotnych problemów dotyczących rozliczeń za pośrednictwem rachunku bieżącego. Poza tym kierując się potrzeba ograniczenia ryzyka finansowego posiadają rachunki w różnych bankach, niepołączonych ze sobą wspólnym systemem informatycznym. Zatem potrzeba korzystania przez przedsiębiorstwo z szerokiej sieci placówek banku wynika z możliwości szybkiego dokonywania wszelkiego rodzaju rozliczeń finansowych, więc płatności, przelewów, realizacji czeków rozrachunkowych itp. Brak przedstawicielstw banku w poszczególnych rejonach kraju, zmusza przedsiębiorstwo do prowadzenia operacji z pośrednictwem innych instytucji finansowych. To powoduje m.in. wydłużenie czasu dokonywania tych operacji oraz znaczne zwiększenie kosztów obsługi.

Podjęcie trafnej decyzji ułatwić może analiza ogólnych kierunków rozwoju banku w odniesieniu do regionów i miejscowości. Istotna w tym miejscu jest analiza przyjętych przez bank rozwiązań zmierzających do zwiększenia liczby posiadanych placówek. Analiza ta wskaże, jaka bank prowadzi politykę dotyczącą rozwoju własnej sieci. W praktyce odbywa się to w drodze:

• Połączenia się z innym bankiem, posiadającym określoną ilość oddziałów

• Rozwoju własnej sieci oddziałów w rejonach, w których bank dotychczas nie był reprezentowany

• Zagęszczenia istniejącej sieci placówek, np. przez tworzenie filii oddziałów i punktów obsługi bankowej w określonym mieście lub dzielnicy

• Organizowania agencji banku w samych przedsiębiorstwach w celu kompleksowej ich obsługi

• Tworzenia własnej sieci oddziałów za granicą

Analiza przyjętych przez bank metod rozszerzania zasięgu swojej działalności pozwoli firmie na określenie grupy klientów, na które ukierunkowana jest strategia banku oraz stwierdzenie czy jest to bank o zasięgu krajowym czy międzynarodowym.

Ważnym czynnikiem związanym z analizą sieci oddziałów banków są kompetencje placówek związane z działalnością operacyjną. Problem dotyczy następujących kwestii:

• Możliwość podejmowania przez oddział określonych decyzji kredytowych

• Kompetencji w zakresie przeprowadzania operacji zagranicznych

• Kompetencji w dziedzinie rozszerzania zakresu usług

• Kompetencji dyrektora oddziału dotyczących stopnia określania wysokości wszelkiego rodzaju prowizji i opłat za czynności bankowe

• Możliwość podejmowania decyzji uruchomienia filii oddziału, agencji oraz punktów kasowych

• Możliwość negocjowania przez firmę indywidualnych warunków obsługi

5. Polityka kredytowa banku

Współpraca w zakresie kredytowania działalności gospodarczej jest jednym z podstawowych argumentów, dla których przedsiębiorstwo wyraża gotowość związania się z bankiem. Zasady tej współpracy wyznaczane Są przez politykę kredytową banku, która jako zespół instrumentów i procedur działania wyznacza reguły i mechanizmy udzielania kredytów oraz kryteria oceny kredytobiorców, określające cele i sposoby współpracy w tej dziedzinie.

Istotne są tu następujące kwestie:

• Podstawowe zasady prowadzenia działalności kredytowej przez bank

• Wytyczenie w zakresie udzielania kredytów

• Obowiązki nałożone na pracowników kredytowych

• Rodzaje kredytów oferowanych przez bank i warunki ich spłaty

• Wymogi kredytowe

• Polityka cenowa w stosunku do kredytów

• Zasady stosowania prawnych zabezpieczeń kredytów oraz sposób podejścia banku do problemu wyceny majątku

Wskazane kwestie są przedmiotem kształtowania polityki kredytowej w większości banków, przy czym znaczenie poszczególnych zagadnień jest różne.

Są one zresztą przedmiotem szczególnego zainteresowania banków w krajach o rozwiniętych systemach finansowych, finansowych, których duży udział w określeniu zasad działalności kredytowej instytucji finansowych mają rządy tych państw.

Przedsiębiorstwo podejmując współpracę z bankiem powinno zdawać sobie sprawę, że głównym celem polityki kredytowej banku jest nawiązanie kontaktu z dobrymi, solidnymi klientami, gwarantującymi wywiązanie się z przyjętych zobowiązań. Dlatego kredytobiorca musi uwzględnić, że bank w celu ograniczenia ryzyka w każdym przypadku udzielania kredytu, będą:

• Przeprowadzały dokładną analizę zdolności kredytowej

• Unikały koncentracji kredytów w jednej dziedzinie działalności gospodarczej

• Stosowały różnorodne formy zabezpieczeń kredytów

• Limitowały kredyty w stosunku do jednego podmiotu lub grupy oraz związanych ze sobą kapitałowo lub organizacyjnie jednostek

6. Dogodność korzystania z usług bankowych

Doświadczenia przedsiębiorstw w zakresie współpracy z bankami wskazują, że analiza związana z wyborem konkretnego banku nie powinna pominąć wszystkich względów o charakterze parametrycznym. Konsekwencją tego zaniedbania tego etapu wyboru może być sytuacja, w której uciążliwość utrzymania z usług finansowych negatywnie wpływa na sprawność obsługi, i tym sam pogarsza klimat współpracy. Zmusza to klientów do realnego rozpatrzenia możliwości zmiany partnera, co w przypadku związania się z bankiem konkretnymi umowami grozić może nie tylko zakłóceniami funkcjonowania przedsiębiorstwa, ale również poważnymi problemami finansowymi.

Dogodność korzystania z usług bankowych wyznacza:

• Lokalizacja banku

• Godziny przyjmowania klientów

• Łatwość dostępu do banku

• Układy personalne

Miejsce, w którym funkcjonuje bank istotne jest ze względu na fakt, iż poza możliwością sprawnego korzystania z finansowych, również otocznie samego budynku może mieć znaczący wpływ na działalność klienta. Dlatego analizując lokalizację banku warto zwrócić uwagę na:

• Istniejącą sieć komunikacyjną

• Dojazd - stopień natężenia ruchu wokół siedziby banku

• Planowe budowy ciągów komunikacyjnych

• Liczbę i strukturę instytucji mieszczących się w pobliżu

• Działalność administracji państwowej w danym rejonie

• Liczbę i strukturę podmiotów gospodarczych

• Realizowanie i przewidywanie inwestycje podmiotów gospodarczych i władz administracyjnych

• Zabudowę handlową i centra handlowe

Ważnym czynnikiem wyboru mogą okazać się godziny funkcjonowania banku z uwagi na:

• Możliwość korzystania z usług finansowych banku przed i po zakończeniu pracy

• Możliwość wydłużenia czasu pracy banku, w zależności od indywidualnych potrzeb firmy

• Oferowanie usług bankowych w szerszym wymiarze godzin (np. w okresach przedświątecznych), całodobowa obsługa przedsiębiorstwa (np. możliwość korzystania z bankomatu, skarbca nocnego, oraz wykorzystania bankowości elektronicznej)

W przypadku godzin, w jakich oferowane są usługi bankowe jest wyjaśnienie, czy bank skłonny będzie uwzględnić indywidualne potrzeby jednostek gospodarczych w zakresie obsługi finansowej. Dotyczy to np. możliwości swobodnego dokonywania przelewu środków o każdej porze dnia i ewidencja księgową tego rodzaju operacji, uwzględniającą interesy klienta.

Czynnikiem współdecydującym o wyborze banku jest szeroko rozumiany dostęp przedsiębiorstwa do usług bankowych. Wymaga to:

• Właściwego zorganizowania parkingu

• Spełnienia wymogów donoszących się do samego budynku banku, a więc jego wielkości, zaplecza, wizerunku zewnętrznego (wskazane jest przy tym zachowanie indywidualnych cech, wskazujących na charakter i rodzaj budynku), oświetlenia, tablic informacyjnych

• Odpowiedniego rodzaju i skuteczności połączeń - telefon, fax, teletransmisja danych itd.

• Bezpieczeństwa przedstawiciela przedsiębiorstwa korzystającego z usług bankowych - możliwość zapewnienia ochrony przy pobieraniu gotówki i transporcie pieniędzy

• Organizacji Sali operacyjnej - odpowiednio rozplanowane punkty obsługi i urządzeń samoobsługowych, dostęp do stanowisk itd.

• Możliwość obsługi przedsiębiorstwa bezpośrednio w jego siedzibie ( np. przez inspektora kredytowego)

• Sposobu załatwiania formalności ( określony m.in. przez stopień sformalizowania poszczególnych czynności).

Dodatkowo na wybór banku może wpływać potrzeba uwzględniania istniejących układów personalnych. Ogólnie biorąc, problem dotyczy relacji między pracownikiem banku a przedstawicielem przedsiębiorstwa oraz wzajemnych „układów” między osobami zatrudnionymi w banku. Umiejętność postępowania z klientem, fachowa i uprzejma obsługa (wskazane jest, aby przedsiębiorstwo było obsługiwane przez jednego pracownika), kultura osobista personelu itd., to czynniki rzutujące na efekty współpracy. Uwzględniając również atmosferę pracy w banku oraz partnerskie układy między jego pracownikami, można z dużym prawdopodobieństwem założyć, że często skomplikowane procedury bankowe będą w umiejętny sposób przedstawiane klientowi, przez co staną się łatwiejsze do zaakceptowania.

Dużą pomoc we wskazaniu na konkretne przesłanki, którymi kierują się firmy w Polsce przy wyborze banku, są wyniki badań przeprowadzanych wśród jednostek gospodarczych z uwzględnieniem również opinii samych banków. Badania wykazują, że nie istnieje jedna, wspólna, dominująca cecha, którą przedsiębiorstwa biorą pod uwagę dokonując wyboru banku. Niektóre jednostki gospodarcze kierują się nie racjonalnymi przesłankami, lecz tylko obiegowa opinią o banku. Ogólnie jednak kryteria wyboru okazują się różne i zależą w dużym stopniu od charakteru przedsiębiorstwa.

Najczęściej jednak podkreślane są następujące czynniki:

• Operatywność

• Bezpieczeństwo i renoma

• Lokalizacja

• Aktywność oferty

• Wysokość prowizji i opłat

• Kompetencje pracowników

• Wysokość oprocentowania kredytów i środków na rachunkach

Warunki, w jakich funkcjonuje polski system bankowy, umożliwiają przedsiębiorstwom dokonanie wyboru banku w oparciu o racjonalne przesłanki, ale jak dotąd, w wielu przypadkach jest to wybór niewłaściwy.

1. Błędem jest traktowanie systemu banków a Polsce w sposób jednolity, sprowadzający się do stwierdzenia, że dominującą cecha tego systemu jest uniwersalizm w świadczeniu usług, zaś występujące pomiędzy bankami różnice nie są dla firm istotne. Rozwój bankowości w Polsce przeczy takim założeniom, zaś funkcjonujące w poszczególnych bankach różnorodne rozwiązania w zakresie obsługi przedsiębiorstw potwierdzają potrzebę prowadzenia szczegółowych analiz.

2. Zakres czynników branych pod uwagę przy wyborze banku powinien odzwierciedlać wielkość przedsiębiorstwa i rodzaj prowadzonej działalności, w każdym jednak przypadku należy podnosić kwestię bezpieczeństwa i szybkości obsługi. Zwłaszcza w odniesieniu do jakości obsługi różnic miedzy bankami mają szczególne znaczenie.

3. Przy wyborze banku bardziej aktywna rolę powinny odgrywać osoby odpowiadające za piony finansowe przedsiębiorstw. Tymczasem, jak potwierdzają badania, udział tych osób w podejmowaniu decyzji dotyczącej wyboru jest niewystarczający

4. Pozytywna tendencja zmian w kierunku wyboru zróżnicowanych czynników uwzględnianych przy wyborze banku. Coraz częściej, bowiem podkreśla się takie elementy, jak sprawność obsługi, czas realizacji zleceń oraz szeroki zakres usług. Tendencje te zbliżają się do sytuacji, jaka występuje w krajach o rozwiniętych gospodarkach rynkowych.

5. Wybór banku powinien uwzględniać także potrzebę współpracy przedsiębiorstwa z więcej niż jedna instytucja finansową. Dotyczy to zwłaszcza dużych firm, które zmuszone są do poszukiwania współpracy z niejednym bankiem, ze względu np. na ograniczone możliwości udzielania dużych kredytów w ramach obowiązujących limitów koncentracji.

---