Makroregiony Polski: region mazursko-suwalski
Walory wypoczynkowe i krajoznawcze.
Położenie i budowa geologiczna
Rzeźba terenu
Krajobraz, klimat, wody
Szata roślinna, obszary leśne i świat zwierzęcy
Parki krajobrazowe
Walory krajoznawcze regionu.
Zabytki sztuki i budownictwa
Zabytki archeologiczne
Obiekty i tereny przemysłowe
Miejsca imprez kulturalnych
Osobliwości przyrody
Walory specjalistyczne.
Zagospodarowanie turystyczne w regionie.
Nocleg
Zaplecze gastronomiczne
Komunikacja w regionie
Informacja turystyczna i biura obsługi ruchu turystycznego
Infrastruktura towarzysząca
Oferta rekreacyjno-kulturalna.
Analiza SWOT.
Możliwości rozwoju turystyki.
1.
a) położenie:
Makroregion obejmuje tereny, położone pomiędzy doliną dolnej Wisły a granicą Polski na wschodzie i północnym wschodzie. Od strony południowej jest ograniczony przez Nizinę Mazowiecką. Szacunkowy rozmiar tego obszaru wynosi około 34,1 tys kilometrów kwadratowych, w tym 2,02 mln hektarów stanowią grunty uprawne oraz 895 tysięcy hektarów lasów (około 25 % obszaru). Z punktu widzenia administracyjnego, teren ten niemal w całości znajduje się na terenach województwa warmińsko - mazurskiego i suwalszczyzny. Największą atrakcją stanowią oczywiście jeziora, a wśród nich Śniardwy, czyli największe jezioro w Polsce. Ze względu na liczne jeziora oraz szlaki wodne, należy do jednego z najciekawszych rejonów Polski. Mamy zatem system kilku największych jezior w naszym kraju, dorzecze Wisły z prawobrzeżnymi dopływami, dorzecze Pregoły oraz rzeki przymorskie. Dodatkowo obszary prastarych bagien i torfowisk nadają krajobrazowi niepowtarzalny wygląd, nie wystąpujący w zasadzie nigdzie indziej w Polsce.
b) rzeźba terenu
Rzeźba omawianego obszaru ukształtowana została przez kilkakrotnie nasuwający się i ustępujący lodowiec skandynawski. Ostatnie zlodowacenie, zwane bałtyckim pozostawiło krajobraz charakteryzujący się występowaniem akumulacyjnych pagórków moreny czołowej, kemów, ozów i drumlin, jezior typu rynnowego i wytopiskowego oraz równin sandrowych. Większa część omawianego obszaru leży w dorzeczu Niemna, a tylko południową część odwadniają dopływy Wisły.
c) klimat
kształtowany jest głównie przez masy powietrza kontynentalnego napływającego ze wschodu wykazuje tutaj najbardziej kontynentalne cechy, na co wpływają znaczne wysokości wzgórz morenowych, dochodzące do 300 m n.p.m. na północy oraz występowanie dużych kompleksów leśnych porastających piaszczyste równiny sandrowe na południu i wschodzie omawianego terenu. W zimie wpływy kontynentalne wyrażają się oddziaływaniem zimowego antycyklonu z jego chłodnymi masami powietrza polarno-kontynentalnego. Pokrywa śnieżna zalega tu od 90 do 110 dni w roku, a liczba dni ze średnią temperaturą poniżej zera wynosi 108-119 dni w roku. Jest to najchłodniejsza - poza obszarami górskimi - część Polski, a średnia temperatura roczna to około 7 C. Średnia temperatury stycznia z wielolecia wynosi -4-5oC zaś w lipcu ok. 18oC
Zimy są tu długie i mroźne, natomiast lata krótkie i słoneczne.
Krótki jest także okres wegetacyjny, który trwa przez około 180 - 190 dni w roku.
Klimat należy do jednego z najchłodniejszych i najwilgotniejszych w Polsce
wody powierzchniowe
Wielkim bogactwem tej krainy są jeziora polodowcowe, które zajmują około 7% powierzchni regionu. Liczy on 2 700 jezior o powierzchni ponad 1 ha. Sprawia to, iż Mazury, które należą do makroregionu nazywane są często "Krainą Tysiąca Jezior" lub "Krainą Wielkich Jezior". Największymi jeziorami obszaru, a zarazem największymi w Polsce są Śniardwy (113,8 km²) i Mamry (104,9 km²). Poza tym do grupy największych jezior regionu należą: Niegocin, Nidzkie, Roś i Tałty. Przez obszar Pojezierza Mazurskiego przebiega działa wodny Pregoły i Narwi.
Sieć rzeczna jest gęsta, a tworzą ją głównie dopływy tych dwóch rzek: Narwi - Omulew, Rozoga, Szkwa, Pisa, Biebrza z Ełkiem i Rospudą, oraz Pregoły - Łyna z Gubrem i Węgorapa. Rzeki te zasilane są głównie przez jeziora. Natomiast przez Suwalszczyznę biegnie kilka większych rzek, nie biorąc pod uwagę licznych potoków, rzeczek, strumieni:
• Biebrza- dopływ Narwi - dł. 155,3 km; powierzchnia dorzecza 7057 km2; płynie szeroką, bagnistą Kotliną Biebrzańską - największy obszar bagien w Polsce (Kuwasy, Wizna);
• Czarna Hańcza, dopływ Niemna, płynie w Polsce i Białorusi, dł. 141,7km (w Polsce 107,8km), źródłowe strumienie na północ od jez. Hańcza i na południe od Wiżajn. Od wsi Rygol skanalizowana i włączona do systemu Kanału Augustowskiego.
• Ełk, prawy dopływ Biebrzy, dł. 113,6km, na zachód od kulminacji Wzgórz Szeskich. Po wypływie z Jeź. Ełckiego aż do ujścia płynie rozległą doliną, częściowo bagnistą.
• Jegrznia, w górnym biegu Lega, w środkowym biegu Małkiń, prawy dopływ Biebrzy, dł. 110km,
• Marycha, długość 80,8km (w Polsce 63,2km); lewy dopływ Czarnej Hańczy, do której uchodzi za granicą Polski; szlak kajakowy.
• Netta, Mota, w górnym biegu Rospuda, dł. 102,4 km, wypływa z Jeź. Czarnego, od wypływu z jeź. Necko przyjmuje nazwę Netta; poniżej Augustowa charakteryzują ją rozwidlenia kanałowe, starorzecza, śluzy, liczne zakola, zamulenia koryta; nad rzeką podmokłe łąki, kępy drzew, na suchych miejscach zagajniki sosnowe; na niektórych odcinkach biegu rzeka przyjmuje wody Kanału Agustowskiego,
• Szeszupa, dł. 297 km (w Polsce 24 km).
d) Szata roślinna, obszary leśne
Lasy zajmują około 30% powierzchni regionu. Znajdują się tu liczne kompleksy, głównie lasów świerkowo-sosnowych, o stanie zbliżonym do pierwotnego.
Największymi z nich są:
Puszcza Piska
Puszcza Borecka
Lasy Purdzkie
Lasy Ramudzkie
Lasy Napiwodzkie
Lasy Taborskie
Lasy Dzierzgońskie
Poza lasami duże połacie terenów zajmuje roślinność błotna i torfowiskowa. Występuje tu także wiele gatunków roślin zielnych i reliktowych gatunków tundrowych, np.:mech wodny, moczarka kanadyjska, babka, tatarak, chaber łąkowy, głóg, koniczyna i rokitnik. Zauważa się gromadny udział świerka w licznych zespołach leśnych, bez trudu spotka się również osikę, brzozę, lipę, olszynę, nieco rzadziej - jesion, dąb, wiąz górski, grab, klon, sosnę. Wiele jest tu roślin rzadkich oraz podlegających ochronie (ponad połowa spośród ogólnej liczby gatunków chronionych w Polsce), np.: wawrzynek wilcze łyko, sasanka łąkowa, storczyk plamisty, widłak, orlik pospolity, lilia złotogłów, zawilec wielkokwiatowy, rosiczka okrągłolistna itp.
W części północnej przeważają grądy,(wielogatunkowy las liściasty lub mieszany z przewagą grabu i dębu, niekiedy z domieszką lipy drobnolistnej i szerokolistnej, klonu, jawora i świerku. Część południowa zdominowana jest przez bory sosnowe i mieszane. W warstwie krzewów dominują leszczyna, w mniejszym stopniu zaś wiciokrzew suchodrzew, kruszyna, trzmielina, wawrzynek, wilczek, łyko.
Najczęściej spotykany jest bór świeży z borówką brusznicą w runie, na bardziej wilgotnych glebach-bór czernicowy, w miejscach bagiennych zaś- bór łochyniowy.
Świat zwierzat
Można śmiało stwierdzić, iż kiedyś puszcze i lasy tego regionu były kłębowiskiem dziczyzny zanim oczywiście ich nie wykarczowano. Równowaga biologiczna tego regionu trwała przez blisko dwa tysiące lat i została wyraźnie naruszona wraz z ekspansją gospodarczą człowieka. Wytępiono wiele gatunków zwierząt, miedzy innymi: tura, żubra, niedźwiedzia, konika leśnego - tarpana, sobola i rosomaka. Już współcześnie wyginęła norka europejska.
Charakterystyczną cechą miejscowego świata zwierząt jest obecność gatunków północnych (borealnych) i eurosyberyjskich, które rzadko można spotkać w innych częściach Polski. Pośród osobliwości fauny północnej badacze zwracają uwagę na bezkregowce, strunowce (ryby) - sieja, sielawa i stynka, oraz ptaki północy - gągoł, perkoz rogatek, kormoran, dubelt, rybołów, łabędż krzykliwy, gęś zbożowa i myszołów włochaty. Unikatowym ssakiem jest także zając bielak.
Na Suwalszczyźnie można wyróżnić trzy typowe środowiska faunistyczne - kompleksy pól uprawnych, kompleksy leśne oraz kompleksy wód otwartych wraz z otoczeniem przybrzeżnym.
ŚRODOWISKO PÓL I ŁĄK:
Ssaki: kret, lis, zając szarak, zając bielak, łasica, mysz polna i domowa, badylarka, sarna, jeż, tchórz i gronostaj.
Ptaki: wrona, bocian biały, skowronek, myszołów, kuropatwa, makolągwa, sroka, kawka, jaskółka - brzegówka i dymówka, sowa płomykówka, przepiórka, pliszka, kraska, kos, wróbel.
Płazy i gady: ropucha szara, żaba wodna i trawna, jaszczurka zwinka, zaskroniec.
ŚRODOWISKO LEŚNE:
Ssaki: ryjówka aksamitna, nietoperz borowiec, lis, borsuk, jenot, tchórz, jeż, kuna, gronostaj, smużka, wiewiórka, jeleń, łoś, sarna, dzik, bóbr, wilk, zając bielak.
Ptaki: wrona siwa, kruk, sójka, sroka, bocian czarny, dudek, jastrząb, krogulec, myszołów, gil, jarząbek, cietrzew, puszczyk, dzięcioł czarny, słowik, zięba.
Gady i płazy: zaskroniec, padalec, żmija zygzakowata, traszka zwyczajna, ropucha szara, jaszczurka żyworódka.
ŚRODOWISKO NADWODNE I WODNE:
Ssaki: bóbr europejski, piżmak, wydra, norka amerykańska, rzęsorek rzeczek, karczownik ziemnowodny.
Ptaki: łabędź niemy, żuraw, czapla siwa, kormoran, perkoz dwuczuby i zausznik, cyraneczka, tracz, gęś gęgawa, gągoł, łyska, kurka wodna, mewa śmieszka, rybitwa zwyczajna, zimorodek, trzciniak, bąk, bączek, kaczka krzyżówka, cyranka.
Ryby: sielawa, sieja, sandacz, stynka, szczupak, karp, płoć, lin, karaś, leszcz, boleń, krąp, jaź, ukleja, wzdręga, sum, węgorz, miętus, okoń, pstrąg nizinny( w rzekach - Czarnej Hańczy, Kamionce, Wiatrołuży), troć jeziorowa (wsiedlona sztucznie).
Ślimaki i małże: błotniarka stawowa, zatoczek rogowy, szczeżuja wielka, skójka.
Skorupiaki: żyją w planktonie litoralu i pelagialu - formy drobne jak oczlik, rozwielitka, małżoraczek. Do dużych skorupiaków należą raki - szlachetny (do 20 cm), - błotny (do 15 cm) - pręgowany (do 10 cm) - najczęściej spotykany; jest odporny na zanieczyszczenia.
e) Parki Narodowe znajdujące się na terenie Suwalszczyzny:
Suwalski Park Krajobrazowy
Powstał w 1976 r. (najstarszy park krajobrazowy w Polsce), powierzchnia 6284 ha, a strefa ochronna zajmuje dodatkowo 8617 ha.
Park obejmuje fragment niezwykle pięknego krajobrazu ukształtowanego przez lądolód skandynawski. Obejmuje swym obszarem gminy: Wiżajny, Jeleniewo, Rutka-Tartak i Przerośl. Podstawowym elementem, uzasadniającym ochronę tego terenu - jest rzeźba terenu. Jej wyjątkowość polega nie tylko na niepowtarzalności form ukształtowania - gdyż podobne występują wokół - lecz na ich niezwykłej różnorodności, skoncentrowanej na niewielkim obszarze i ich wyrazistości. Wytworzyły się tutaj niemal wszystkie formy młodogacjalnej rzeźby:
rynny subglacjalne (np. jez. Hańcza),
ozy (np. oz turtulsko-bachanowska),
tarasy kemowe (nad zachodnim brzegiem jez. Kamenduł),
kemy (np. G. Zalewki k/Smolnik)
moreny martwego lodu (np. Góra Zamkowa),
moreny spiętrzone (na północ od Szurpił),
moreny czołowe (np. Góra Cisowa),
doliny odpływu wód polodowcowych (np. "Wilczy jar" k/Smolnik),
dolina zawieszona (tzw. "dolina Gaciska"),
dolinki denudacyjne (nad jez. Szurpiły),
głazowiska (np. Głazowisko Bachanowo),
sandry (np. sandr Smolnicki),
tarasy rzeczne (w dolinie Czarnej Hańczy),
zagłębienia wytopiskowe (np. jez. Jaczno),
zagłębienie końcowe (Zagłębienie Szeszupy).
Tylko niewielkie fragmenty Parku są pokryte lasami (26%) o naturalnym charakterze. Dominują drzewostany w wielu 20-40 lat - powstałe po II wojnie światowej. Lasy zniknęły wwyniku intensywnej kolonizacji od XVI wieku. Lasy występują z reguły na wyniesieniach i w pobliżu jezior - stąd krajobraz o charakterze lesisto-jeziornym. Najbardziej rozpowszechnione są lasy o charakterze mieszanym z bogatym runem.
Znaczną powierzchnię Parku zajmują łąki.
Na terenie parku istnieją trzy rezerwaty przyrody: - Jezioro Hańcza, Głazowisko Łopuchowo oraz Głazowisko Bachanowo nad Czarną Hańczą. Planuje się natomiast objęciem ochroną - jeziora Jaczna i torfowisk wiszących, ozu Turtulsko-bachanowskiego oraz Rutki.
Biebrzański Park Narodowy
Utworzony został w 1993 r, powierzchnia 59 233 ha (największy w Polsce); jeden z najcenniejszych terenów przyrodniczych w Europie, obejmujący najbardziej naturalny zespół torfowisk niskich i wysokich, położonych w dolinie Biebrzy z jej dopływami, jeziorami, kanałami i rowami melioracyjnymi.
W kotlinie Biebrzy wyróżnia się trzy tzw. baseny:
basen północny - okolice Lipska i Sztabina,
basen środkowy - od wsi Rutkowszyzna do Osowca,
basen południowy od Osowca do ujścia Biebrzy do Narwi.
Najatrakcyjniejszym jest basen środkowy znajdujący się pod ścisłą ochroną tzw.”Czerwone Bagno. Imponujące są wyspy wzgórz wydmowych zwane grzędami. Dolina Biebrzy to także skupisko łosi.
Dla ochrony najcenniejszych zespołów utworzono w Parku rezerwaty przyrody:
Bagna Biebrzańskie,
Rezerwat przyrody Czerwone Bagno.
Wigierski Park Narodowy
Utworzony został w 1989 r., jako 15 park narodowy w Polsce. Powierzchnia 15 085,49 ha (ochroną ścisłą objęte jest 385,59 ha).
Centralną częścią Parku jest jezioro Wigry, wraz z całym zespołem jezior otaczających i pozostających z nim w ścisłym związku hydrologicznym. Specyficzne są jeziorka - suchary. Te śródleśne zbiorniki o brązowej, mało przeźroczystej wodzie i dużą ilością substancji organicznych są niezwykle pięknymi tworami natury.
Flora parku jest bardzo bogata. Liczy ponad 800 gatunków roślin naczyniowych, około 170 gatunków maszaków i 300 porostów oraz wiele gatunków grzybów, śluzowców i glonów. Spośród drzew najliczniej występuje sosna i świerk. Oprócz nich także brzoza brodawkowata i omszona, olsza czarna, dąb szypułkowaty, lipa drobnolistna i inne.
Fauna Parku jest charakterystyczna dla obszaru Puszczy Augustowskiej. Występują tu wilki, rysie, łosie, jelenie, sarny, dziki, borsuki, lisy, jenoty, kuny i wiewiórki. Najbardziej charakterystycznym gatunkiem, będącym symbolem WPN jest bóbr. Zaobserwowano także tutaj 195 gatunków ptaków, głównie wodno-błotnych. Najliczniejszymi są: kaczka krzyżówka, łyska, perkoz, mewa, rybitwa, gągoł, łabędź.
Park Krajobrazowy Puszczy Romnickiej
Został utworzony w styczniu 1998 r.
Jego obszar stanowią głównie lasy Puszczy Rominckiej których granicę od północy stanowi polsko-rosyjska granica państwowa, a od południa i wschodu nasyp linii kolejowej z początków XX wieku.
Cała Puszcza Romincka obejmuje powierzchnię około 35 500 ha, z czego w granicach naszego kraju i parku - 12 000. Terytorium Parku jest jakby miejscem przejścia pomiędzy krajobrazem Mazur, a Pojezierza Litewskiego. Charakteryzuje się na przemian pasmami morenowych i kemowych wzgórz oraz licznymi obniżeniami. Deniwelacje sięgają tu nawet 120-140 m.
Roślinność Parku jest bardzo zróżnicowana, choć przewagę ma las typu borealnego, przypominający tajgę. Tworzy ją głównie bór mieszany ze świerkiem i domieszką drzew liściastych (dębu, jesionu, grabu, klonu) z bogatym podszyciem leszczynowym i czeremchowym. Znaczny obszar - 14,6 % zajmują także grondy - lasy liściaste. Są także partie lasów sosnowych i świerkowo-sosnowych.
Żyją tu niemal wszystkie gatunki zwierząt łownych oraz chronionych. Spotkać można: łosia, jelenia, sarnę, dzika, wilka, borsuka, jenota, kunę, gronostaja, wydrę, rysia, piżmaka, a także zająca w tym rzadkiego - zająca bielaka. Z ptaków żyją tu: żurawie, bociany czarne i białe, łabędzie, czaple, cietrzewie, jarząbki, orzeł bielik, rybołów, sowy i inne.
Dla ochrony najcenniejszych zespołów florystycznych utworzono w Parku kilka rezerwatów przyrody:
Żytkiejmska Struga,
Czerwona Struga,
Dziki Kąt,
Boczki,
Mechacz Wielki.
Na terenie Mazur znajduje się wiele obszarów chronionych. Największym z nich jest istniejący od 1977 r. Mazurski Park Krajobrazowy o powierzchni 53 655 ha. Ponadto znajduje się tu ponad 100 rezerwatów przyrody (np. "Czerwone Bagno", "Czapliniec Bełda", "Rogożno Zamek", "Cisowy Jar") i ponad 1 000 pomników przyrody, zwłaszcza drzew i głazów narzutowych.
Mazurski Park Krajobrazowy
Utworzony w grudniu 1977r.
Powierzchnia Parku wynosi 53.655ha, a jego strefy ochronnej 18.608ha. Z tego lasy zajmują ponad 29.000ha, a rzeki i jeziora ok. 17.000ha. Reszta to użytki rolne i tereny zabudowane. Mazurski Park Krajobrazowy leży w województwie warmińsko-mazurskim i obejmuje swoimi granicami fragmenty gmin, znajdujących się w trzech powiatach. W granicach powiatu Pisz znajduje się 25.486ha (gmina Ruciane Nida 14.706ha, gmina Pisz 9.270ha, gmina Orzysz 1.510ha). Powiat mrągowski obejmuje 26.814ha (gmina Piecki 15.326ha, gmina Mikołajki 10.740ha, gmina Mrągowo - 748ha). W powiecie szczycieńskim do Parku należy 1.355ha gruntów z.terenu gminy Świętajno.
Mazurski Park Krajobrazowy położony na pograniczu dwóch odmiennych form geomorfologicznych - moreny i sandrów, chroni wielkie bogactwo świata roślin i zwierząt, obfitość lasów, torfowisk, jezior i wód płynących.
Przyroda Parku to:
60 jezior (powyżej 1ha), łącznie z największym jeziorem w Polsce - Śniardwami,
rzeka Krutynia, uznana za jeden z najciekawszych szlaków kajakowych w Europie,
11 rezerwatów przyrody, w tym rezerwat biosfery Jezioro Łuknajno, ok. 850 gatunków roślin naczyniowych, a wśród nich rzadko występujące, jak: storczyki (ponad 10 gat.), wełnianka delikatna, wielosił błękitny, lilia złotogłów, widłak wroniec, pełnik europejski, chamedafne północna, rosiczka okrągłolistna i dzwonecznik wonny,
fauna: wilki, łosie, bobry, wydry i ponad 200 gatunków ptaków, a wśród nich bąk, bączek, bocian czarny, hełmiatka, gągoł, nurogęś, bielik, orlik krzykliwy, rybołów, kropiatka, zielonka, derkacz, dudek, puchacz, pluszcz, zimorodek, wąsatka, muchołówka białoszyja i orzechówka.
2.
Uprawiana jest tu turystyka i sporty wodne niemal w każdej postaci. Głównymi ośrodkami są: Giżycko, Kętrzyn oraz Węgorzowo, a także znane miejscowości letniskowe takiej jak: Mikołajki, Orzysz oraz Ryn. Ponadto dzięki obfitości i różnorodności jezior, rzek, strumieni oraz sieci kanałów łączących jeziora występują tu idealne warunki do uprawiania turystyki kajakowej oraz żeglarstwa. Również piesze wędrówki umilą licznie powstałe szlaki turystyczne. Miłośnicy świata fauny i flory z pewnością poczują się jak w raju. Występują tu liczne i rzadko spotykane gatunki ptaków, gadów, płazów, ryb oraz ssaków.
Jednym z najchętniej odwiedzanych przez turystów miejsc jest rezerwat przyrody "Dolina Pięciu Jezior", który powstał w grudniu 1987 roku. Rezerwat ten zajmuje powierzchnię 228,78 ha i położony jest w województwie zachodniopomorskim.
"Dolina Pięciu Jezior" leży w odległości 7 kilometrów na południowy wschód od miejscowości Połczyn-Zdrój. Warto dodać także, że rezerwat ten położony jest w Drawskim Parku Krajobrazowym, w obszarze chronionego krajobrazu: Pojezierze Drawskie. Głównym celem, dla którego został założony rezerwat jest przede wszystkim ochrona zachowanej formy morfologicznej Pojezierza Drawskiego, które charakteryzuje się niezwykle bogatą szatą roślinną, wspaniałymi kompleksami leśnymi oraz zbiornikami wodnymi i niskimi torfowiskami. Na terenie rezerwatu "Dolina Pięciu Jezior" znajduje się wiele stanowisk chronionych roślin. Dolina Pięciu Jezior stanowi część tak zwanej Szwajcarii Połczyńskiej i jest jednym z najpiękniejszych zakątków województwa zachodniopomorskiego.
Warto wiedzieć o tym, że rezerwat obejmuje głęboką dolinę polodowcową o długości 4 kilometrów, a jej strome zbocza wznoszą się na wysokość od 30 aż do 55 metrów nad dno dolny. W obrębie owej doliny położonych jest pięć niewielkich jezior: Krzywe (Górne), Krąg (Okrągłe), Długie, Głębokie oraz Małe. Wszystkie pięć jezior zajmują teren o łącznej powierzchni 46,52 ha. Brzegi jezior porasta przede wszystkim bagienna roślinność, znaczną część zajmują także niskie torfowiska, które nadają całemu otoczeniu niezwykłego uroku. Warto pamiętać także o tym, że przez wszystkie pięć jezior przepływa rzeka Drawa, której źródła leżą w regionie Jeziora Krzywego. Na terenie rezerwatu znajduje się wiele objętych ochroną gatunków roślin: orlik pospolity, wawrzyn wilczełyko, marzanka wonna oraz konwalia majowa.
Mazurskie jeziora, znajdujące się na położonym w północno-wschodniej części naszego kraju na Pojezierzu Mazurskim, to jedna z największych letnich atrakcji turystycznych w Polsce i jedno z ulubionych miejsc wakacyjnego wypoczynku Polaków. W czasie wakacji wypływają na nie liczne łodzie żaglowe, zaś przy ich piaszczystych plażach opalają się i pływają nie tylko mieszkańcy okolic, ale zachwyceni urokiem tego przepięknego regionu turyści z całego kraju. Na terenie Mazur wyznaczonych jest wiele szlaków turystyki kwalifikowanej - żeglarskich, kajakowych czy pieszych. Bardzo popularne są dwie ważne trasy kajakowe, przepływające przez liczne jeziora, połączone między sobą krótkimi rzekami, tak zwanymi strugami. Wiele z nich pozwala również na przepływanie z jednego jeziora na drugie łodziami, co sprawia, że po Mazurach żeglować można przez wiele dni, zmieniając akweny wodne i otaczające nas krajobrazy. Dwa największe polskie jeziora, połączone ze sobą Mamry i Śniardwy, znajdują się na terenie Mazurskiego Parku Krajobrazowego, który założony został w celu ochrony ich naturalnego charakteru i piękna. Kraina mazurskich jezior to oczywiście nie same akweny wodne, ale również otaczające je, wiekowe lasy. Część z nich wyodrębniona została jako rezerwaty, w których żyją liczne dzikie zwierzęta.
Śniardwy i Mamry połączone są systemem kanałów jezior, które tworzą razem Wielkie Jeziora Mazurskie.
Jezioro Mamry jest za to niezwykle atrakcyjnym akwenem dla płetwonurków. Na dnie jeziora do dziś można odnaleźć całą masę nie odkrytych, ciekawych przedmiotów archeologicznych, mówiących o życiu osiadłych tu niegdyś ludów. W zachodniej części akwenu na powierzchni 77 ha znajduje się ciekawa wyspa Upałty, na której swoją siedzibę miała rodzina Lehndorffów. Do przepięknego dworu prowadziła zielona, dębowo -bukowa aleja, a wyspę z lądem łączył drewniany most.
Dla miłośników żeglarstwa Drawski Park Krajobrazowy to prawdziwy raj. Znajdujące się tutaj jeziora idealnie nadają się dla żeglarzy i są oni tutaj bardzo mile witani. Jest ich tutaj ponad dwieście pięćdziesiąt, jeśli wyliczyć tylko te o powierzchni przekraczającej jeden hektar. Drawski Park Krajobrazowy to świetne wyjście dla tych, którzy wracają znad morza, ale po drodze chcieliby jeszcze nacieszyć się atmosferą polskiej przyrody. Prócz walorów wypoczynkowych, stanowi on również ważny element polskiej ochrony środowiska naturalnego. Znajdujące się na terenie parku rezerwaty przyrody są bardzo cenne.
Najważniejsze miejscowości i atrakcje turystyczne
Świdwin
Świdwin to niewielki miasteczko położone nad rzeką Regą i oddalone od najważniejszych szlaków turystycznych oraz największych jezior. Dzięki położeniu na uboczu można tu znaleźć ciszę i spokój. Główną atrakcją turystyczną miasta jest średniowieczny Zamek w Świdwinie. Z zamkowej baszty rozpościera się doskonała panorama miasta. Zamek to mieszanka kilku stylów architektonicznych ze względu na jego rozbudowę w różnych okresach historycznych. W Świdwinie warto również zwiedzić Stare Miasto i zobaczyć wybudowaną w XIV wieku bramę Kamienną, godny polecenia jest też spacer po parku miejskim.
Połczyn-Zdrój to największe uzdrowisko w tej części Polski. Uzdrowiskowe walory miasto zawdzięcza źródłom wód mineralnych oraz złożom borowiny. Centralnym miejscem i największa atrakcją jest park zdrojowy. Jest to miejsce idealne to spacerów i podziwiania przyrody, na obrzeżach parku znajdują się liczne sanatoria.
Stare Drawsko to wieś, która dzięki swojemu położeniu między dwoma jeziorami staje się coraz popularniejszą miejscowością letniskową. Znaną i godną polecenia atrakcją są ruiny zamku Drahim. W okolicy wsi swój początek bierze Szlak Drawy im. Karola Wojtyły, skąd zaczynają się spływy kajakowe Drawą.
Czaplinek to obecnie najbardziej znany i ceniony ośrodek turystyczny całego regionu. Miasto jest położne nad samym jeziorem Drawsko i posiada dobrze rozwiniętą sieć ośrodków wypoczynkowych oraz campingów gotowych na przyjęcie dużej liczby turystów. Aby skorzystać z największej atrakcji turystycznej Pojezierza Drawskiego, jakim jest Jezioro Drawsko najlepiej przyjechać do Czaplinka.
Szczecinek jest największym miastem tego regionu, liczy około 40 tysięcy mieszkańców. Miasto położone jest na pograniczu Pojezierza Drawskiego i Pojezierza Szczecineckiego, między dwoma jeziorami: Trzesiecko oraz Wielimie. Godne zobaczenia miejsce to, oprócz oczywiście kąpielisk nad jeziorami, pochodzący z końca XIX i początków XX wieku Park Miejski w Szczecinku. Wśród zabytków na uwagę zasługuje Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinku, w szczególności jego południowe skrzydło zbudowane w połowie XIV wieku. Warto też odwiedzić Muzeum Regionalne, prezentujące zbiory dotyczące całego regionu.
Mikołajki to malutkie miasteczko, które jednak ze względu na swoje położenie nad jednym z najbardziej atrakcyjnych regionów Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, zna chyba każde dziecko w Polsce. Popularnie nazywane jest zresztą żeglarską stolicą Polski, to tutaj właśnie zjeżdżają się, bowiem w sezonie letnim amatorzy sportów żeglarskich z całego kraju. Znajduje się tu też przystań Żeglugi MazurskiejMikołajki leżą oczywiście w granicach Mazurskiego Parku Krajobrazowego, jednego z największych obszarów chronionych w całej Polsce. Ze względu na swoje otoczenie i przyrodę, miasteczko to posiada niepowtarzalny urok i obok Suwałk i Białegostoku jest najbardziej rozpoznawalną miejscowością w całej północno-wschodniej Polsce. Mikołajki stanowią oczywiście znakomitą bazę wypadową dla miłośników aktywnego wypoczynku oraz żeglarstwa, ale również miejsce, w którym odbywają się liczne imprezy kulturalne.
Giżycko jest jednym z najbardziej znanych miast turystycznych polski. Położenie między jeziorami Mamry, które jest drugim największym jeziorem polski a jeziorem Niegocin sprawia, że jest to region bardzo atrakcyjny. Poza jeziorami, których jest tutaj aż 7 warto zobaczyć Twierdzę Boyen, która ma bardzo ciekawy kształt- przypomina gwiazdę. Twierdza została zbudowana w połowie XIX wieku i była bardzo ważna gdyż miała chronić pozostałą część państwa pruskiego. Podczas II Wojny Światowej był ulokowany tutaj szpital polowy poza tym tutaj analizowano żywność, która trafiała potem do Wilczego Szańca, który był główną kwaterą Hitlera. Poza tym na terenie miasta znajduje się Zamek Krzyżacki, który również warto odwiedzić. Na Kanale Łuczańskim znajduje się most obrotowy jedyny takiego typu, który jest czynny w Europie.
Giżycko jest rajem dla amatorów żeglarstwa ze względu na liczne jeziora i wypożyczalnie sprzętów wodnych. Będąc tutaj warto odwiedzić Muzeum Reformacji, które jest świadectwem obecności innej religii na tym terenie.
Ciekawym miejscem jest Kanał Mazurski, którego budowa została rozpoczęta w 1911 roku, ale przerwano ją gdyż 3 lata później wybuchała wojna, po wojnie zdecydowano się kontynuować budowę kanału, ale znowu ją przerwano w 1942 roku i już nigdy jej nie dokończono. Obecnie miejsce to jest odwiedzane przez turystów.
Podlasie / Białowieża - Cerkiew św. Mikołaja
W 1888 r. Puszcza Białowieska przeszła w prywatne dobra carskie. Rok później w Białowieży przystąpiono do budowy okazałego carskiego pałacu. Budowę cerkwi, zaprojektowanej przez wileńskiego architekta Pimienowa, rozpoczęto w roku 1895.
Wyświęcenie nowej cerkwi, uznanej w owym czasie za najpiękniejszą w całej grodzieńskiej guberni, nastąpiło 22 stycznia 1895 r. (według starego stylu). Jej patronem, podobnie jak poprzedniej świątyni, został św. Mikołaj Cudotwórca.. Nową cerkiew zbudowano z czerwonej cegły, wyrabianej na miejscu przez sprowadzonego z Górnego Śląska Niemca Juliusza Karola Millera. Posadowiono ją na fundamencie z ciosanych kamieni wyszukanych i zwiezionych z Puszczy Białowieskiej. Świątynię zwieńczyły dwie kopuły, z których jedną przeznaczono na dzwonnicę. Do pokrycia dachu użyto blachy pomalowanej na czarno. Ikonostas, wykonany z chińskiej porcelany, sprowadzono z Petersburga (obecnie jest to jedyny tego typu zabytek w Polsce). Ostatecznie prace przy budowie i wystroju ukończono w 1897 r., przed wizytą w Białowieży cara Mikołaja II.
Kurpie / Muzeum Kurpiowskie w Wachu
Na potrzeby Muzeum Kurpiowskiego gospodarze adoptowali liczącą 200 m2 stodołę, natomiast duże, rolnicze sprzęty stoją na podwórzu. W Muzeum można zobaczyć liczącą ponad 1000 eksponatów kolekcję przedmiotów i narzędzi dotyczących dawnego życia Kurpiów. Najstarszy zabytek to pochodzące z około połowy XIX wieku krosna i dłubanki, a większość rzeczy datowanych jest na przełom XIX i XX wieku.
Całość podzielona jest na działy: tkactwo, bursztyniarstwo, szewstwo, stolarstwo, plecionkarstwo, wyposażenie domu i gospodarstwa rolnego. Z racji tego, że rodzina współwłaściciela muzeum Zdzisława Bziukiewicza, jak również on sam, zajmuje się obróbką wydobywanego na Kurpiach bursztynu, muzeum stanowi jedyne miejsce poza Nowogrodem, gdzie zobaczyć można skompletowane narzędzia i tokarki do wydobycia i obróbki bursztynu.
Warmia / Zamek w Olsztynie - Muzeum Warmii i Mazur
Zamek w Olsztynie na Warmii został wybudowany w połowie XIV wieku jako siedziba administratora dóbr ziemskich kapituły warmińskiej. Najsławniejszym administratorem pełniącym te obowiązki w latach 1516-1521 był Mikołaj Kopernik.
Obecnie zamek stanowi siedzibę Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, które powstało w 1945 roku. Gromadzi ono pamiątki dokumentujące przeszłość regionu z zakresu archeologii, historii i numizmatyki, sztuki dawnej i współczesnej, rzemiosła artystycznego, piśmiennictwa, kultury ludowej. Niepowtarzalny charakter zbiorów tworzą m.in. kolekcje: rzeźby gotyckiej, malarstwa religijnego Warmii, portretu holenderskiego, wyrobów konwisarskich i ludwisarskich.
Oddziały Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
- Muzeum Warmińskie w Lidzbarku Warmińskim - z siedzibą w średniowiecznym zamku - dawnej rezydencji biskupów warmińskich i wystawami historycznymi oraz sztuki średniowiecznej i nowożytnej
- Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera w Morągu - z siedzibą w pałacu Dohnów : ekspozycją o patronie muzeum oraz wystawami sztuki i rzemiosła artystycznego
- Muzeum w Mrągowie - ze zbiorami dotyczącymi historii miasta i okolic.
- Galeria Zamek w Reszlu - z ekspozycjami prezentującymi najwybitniejszych współczesnych artystów polskich
- Dom "Gazety Olsztyńskiej" - ze zbiorami i ekspozycjami dotyczącymi historii Olsztyna i południowej Warmii ze szczególnym uwzględnieniem ruchu polskiego oraz tradycji polskiej prasy na Warmii i Mazurach
- Muzeum Przyrody - z siedzibą w pałacyku secesyjnym w Olsztynie ze zbiorami i ekspozycjami dotyczącymi przyrody Warmii Mazur i Powiśla
- Muzeum Bitwy Grunwaldzkiej w Stębarku - w miejscu bitwy z 1410 r.
- Muzeum Mazurskie w Szczytnie - ze zbiorami dotyczącymi historii i kultury ludowej Mazurów ze szczególnym uwzględnieniem obszaru powiatu szczytnowskiego, a także zbiorami przyrodniczymi, archeologicznymi i historycznymi
Tablica astronomiczna Mikołaja Kopernika
W olsztyńskim zamku znajduje się niezwykła pamiątka po Mikołaju Koperniku. Jest to tablica astronomiczna służąca do przedstawienia pozornego ruchu słońca w dniach bliskich równonocny wiosennej i jesiennej. Mikołaj Kopernik wykonał ją podczas swojego pobytu na zamku, kiedy - jako kanonik warmiński - sprawował urząd administratora dóbr kapitulnych (1516-1521). Tablica została wykreślona na murze krużganka, tuż nad wejściem do komnaty, w której mieszkał. Do dziś zachowały się duże fragmenty tego wyjątkowego zabytku.
Podlasie / Wizna - Polskie Termopile
Góra Strąkowa nieopodal miejscowości Wizna (na wschód od Łomży) to miejsce, z którego rozpościera się rozległy widok na dolinę Narwi. W 1939 roku w okolicy Wizny znajdował się jeden z punktów polskiej linii obronnej opartej o rzekę Narew. Miasto Wizna, a raczej położona na wschód od niej przeprawa przez Narew była niezwykle ważnym punktem strategicznym. Na odcinku od Giełczyna do Maliszewa wybudowano sieć schronów, fortyfikacji i umocnień. Miały one chronić przed sforsowaniem przez wrogie wojska Biebrzy i Narwi w drodze na wschód. Na Górze Strąkowej mieścił się bunkier dowodzenia.
Mazury / Sztynort- zespół pałacowo-parkowy i port żeglarski
Wśród lasów i jezior północnej części Mazur, na półwyspie oddzielającym północną i południową część jeziora Mamry leży Sztynort.
Sztynort to prawdziwa mazurska perła - magiczne miejsce położone na styku żeglarskich szlaków. Historia przeplata się tutaj z teraźniejszością. Przez setki lat stanowił siedzibę wschodnio pruskiego rodu Lehndorffów: gościł królów, cesarzy, książąt, dyplomatów, biskupów, poetów, malarzy. Był ulubionym na Mazurach miejscem Ignacego Krasickiego, który zauroczony tym miejscem miał powiedzieć do właściciela posiadłości - Ernesta von Lehndorffa - pamiętne słowa:, „Kto ma Sztynort, ten posiada Mazury".
Mazury / Wolisko - wioska indiańska
Trzydzieści kilometrów od Giżycka, w głębi Puszczy Boreckiej, znajduje się prawdziwa wioska indiańska. Mieszka w niej para białych Indian - Bogdan Viktorio Zdanowicz z żoną Karoliną. Zdanowiczowie, zakładając dwa lata temu na polanie w puszczy typowe obozowisko Indian z Wielkich Równin, Lakotów, zwanych też Siuksami, spełnili najważniejsze z dziecięcych marzeń.
Giżycczanin Viktorio od samego początku zajmuje się praktyczną stroną indiańskiej egzystencji - wyrabianiem przedmiotów codziennego użytku. Jego żona Karolina Zdanowicz - absolwentka religioznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim (praca magisterska z neoszamanizmu), objaśnia odwiedzającym wioskę turystom zwyczaje plemienne i życie duchowe Lakotów. Oboje dysponują olbrzymią wiedzą o swoim ulubionym plemieniu.
Mazury / Giżycko - wieża widokowa
Wieża ciśnień w Giżycku jest jedną z najbardziej charakterystycznych budowli miasta. Została zbudowana w 1900 roku (wg innych źródeł w 1910), a w ostatnich latach przeszła gruntowny remont i modernizację. 26 maja 2007 odbyło się uroczyste otwarcie odrestaurowanego zabytku, któremu dodano splendoru. Efekt prac modernizacyjnych to: 5 poziomów, punkt widokowy otoczony szklaną kopułą - mieszczący się na najwyższym poziomie, wewnętrzna, przeszklona winda; kawiarnia oraz galeria. Na najwyższą kondygnację prowadzi 129 stopni (lub nowoczesna winda), a stojąc na górze możemy podziwiać wspaniałą panoramę okolic Giżycka.
Zbiornik wodny umiejscowiony w kopule wieży, na wysokości ok. 25 m, został zaprojektowany przez inżyniera Otto Intze (1843-1904). Woda dzięki potężnemu ciśnieniu rozprowadzana była po terenie całego miasta aż do połowy lat 90. XX w., kiedy to po przebudowie systemu wodociągów miejskich wieża została nabyta przez prywatnego właściciela - Henryka Górnego.
Suwalszczyzna / Spływ Czarną Hańczą
Szlak kajakowy Czarnej Hańczy to z pewnością jeden z najpiękniejszych nizinnych szlaków wodnych Polski. Całość trasy liczy ok. 100 km - od miejscowości Gawrach - Ruda do Augustowa. Na pokonanie całego szlaku, bez wcześniejszego przygotowania kondycyjnego, w sposób zupełnie rekreacyjny, potrzeba 9 dni. Najpopularniejsza jest trasa z Wigier do Augustowa, którą pokonuje się w 5 do 7 dni.
Mazury / Sądry - Muzeum Etnograficzne "Chata Mazurska"
We wsi Sądry - przy drodze z Rynu do Mrągowa (ok. 10 km od Rynu) znajduje się prywatne Muzeum Etnograficzne "Chata Mazurska". W samej wsi zachowało się kilka zabytkowych mazurskich chałup. W jednej z nich utworzono muzeum, w którym możemy oglądać eksponaty obrazujące życie na dawnej mazurskiej wsi.
Ogólnopolski Festiwal Sztuki Słowa w Elblągu
"Czy to jest kochanie?" po raz pierwszy odbył się w 1997 roku. Organizatorem Festiwalu jest Centrum Kultury i Współpracy Międzynarodowej Światowid w Elblągu.
Ideą festiwalu jest przywracanie piękna i czystości językowi, dbałość o słowo, a tematem przewodnim - miłość. Podczas elbląskiego festiwalu promowani są młodzi wykonawcy biorący udział w konkursie. Publiczność ma także okazję obejrzeć spektakle muzyczne, teatralne i recitale z udziałem znanych artystów.
Suwalszczyzna / Kanał Augustowski
Kanał Augustowski to największy obok Kanału Elbląskiego zabytek hydrotechniczny w Polsce. Całkowita długość tej wspaniałej drogi wodnej wynosi 101, 3 km, w tym 82 km w granicach Polski.
dniu 25 marca 2006 roku.
Mosty kolejowe w Stańczykach
Wybudowane w latach 1912-1926. Konstrukcja północna powstała w latach 1912-1914, natomiast południowa w latach 1923-1926. Doświadczenia I wojny światowej sprawiły, że pojawił się pomysł budowy mostów podwójnych jako trudniejszych do zniszczenia przez saperów, artylerię dalekosiężną i coraz groźniejsze lotnictwo. Stylistyka zdobień nawiązuje do historycznych form akweduktów południowych, stąd rozpowszechniona nazwa Akweduktów Puszczy Rominckiej. Wykonane zostały z żelbetonu. Obie konstrukcje są pięcioprzęsłowe o równym promieniu łuków - 35 metrów. Długość ponad 200 merów, wysokość 40 metrów. Są to najwyższe mosty w Polsce. Identyczna przeprawa mostowa rozpięta jest nad rzeką Bludzią w miejscowości Kiepojcie.
Sanktuarium Maryjne w Świętej Lipce
Zaliczane do najwspanialszych budowli późnego baroku w Polsce. Powstanie sanktuarium tłumaczy legenda- ponoć w XIV wieku pewnemu skazańcowi objawiła się Matka Boska i poprosiłą o wyrzeźbienie jej postaci, skazaniec w nocy wyrzeźbił piękną figurkę. Rankiem znaleźli jąsędziowei i uzali to za znak bożego ułaskawienia. Człowiek ten szukał drzewa na którym, mógłby złożyć figurkę i znalazł wspaniałą lipę. Zwiedzanie warto połączyć z koncertem organowym na zbudowanych w 1721 organach z ruchomymi figurami.
4.
Najbardziej rozwinięte zaplecze turystyczno-wypoczynkowe ma uzdrowiskowy Augustów, który posiada do dyspozycji gości komfortowe ośrodki, hotele, pensjonaty, obiekty rekreacyjne. Nie sprawia też kłopotu znalezienie dobrej kwatery ze smacznym wyżywieniem nad jeziorami augustowskimi i Kanałem Augustowskim - w Studzienicznej, Serwach, Płaskiej, Mikaszówce. Wypoczywa tu latem trzysta tysięcy osób. Mniej zasobna w infrastrukturę turystyczną jest ziemia suwalska, niemniej z roku na rok powiększająca bazę wypoczynkową, hotelową i gastronomiczną. Dotyczy to zarówno Suwałk, jak i najbliższych miejscowości letniskowych: Gawrychrudy, Płociczna, Starego Folwarku i nieco odleglejszych Smolnik, Becejł, Rutki-Tartaku, Wiżajn - gdzie szczególnie pomyślnie rozwija się agroturystyka. Ogólnodostępne są nadto dwa komfortowe ośrodki: Dom Pracy Twórczej w Wigrach oraz "Szelment" nad jeziorem Szelment Wielki. Rozwija się agroturystyka na ziemi sejneńskiej, skupiona przede wszystkim w Gibach i wokół tej miejscowości, skąd blisko nad jezioro Pomorze, nad którym znajduje się kilka ośrodków wypoczynkowych (w Posejnelach, Zelwie) i komfortowy pensjonat w Kuklach. Turyści, którzy szlakami pieszymi i kajakowymi przemierzają Suwalszczyznę, spotykają na trasach dobrze zagospodarowane pola biwakowe, stanice wodne i schroniska młodzieżowe, a także tanie noclegi w kwaterach prywatnych. Nie ma też kłopotów z zaopatrzeniem w artykuły żywnościowe, wypożyczeniem sprzętu turystycznego: namiotów, kajaków, rowerów, żaglówek, a nawet motorówek. Miłośnikom jazdy konnej swoje usługi oferują stadniny.
Na całym Poj. Suwalskim liczba zarejestrowanych m. noclegowych zarejestrowanych wynosi ok. 10 tys. Rzeczywisty napływ turystów i wczasowiczów jest jednak większy, gdyż nie wszystkie kwatery są zarejestrowane, rozpowszechnione są też dzikie biwaki (turystyka alternatywna-zielona-ekologiczna). Pojemność potencjalnych wsi letniskowych na tym terenie ogranicza rzadka zabudowa; współcześnie powstają gospodarstwa agroturystyczne.
Trudna dostępność komunikacyjna (dojazd ze wszystkich aglomeracji wielkomiejskich, poza warszawską, trwa ponad 8 godz.)
Do najważniejszych szlaków komunikacyjnych biegnących przez Suwałki należą: droga krajowa nr 8 będąca częścią międzynarodowej trasy E67, droga wojewódzka nr 655, droga wojewódzka nr 652, droga wojewódzka nr 653.
Za centrum Suwałk uznaje się obszar dwóch położonych równolegle względem siebie ulic: Noniewicza oraz Kościuszki przy czym ta druga jest ulicą zabytkową.
Mazury to region o wysokich przyrodniczych walorach turystycznych i rekreacyjnych (ponad 1 tys. jezior, rzeki, lasy, małe zanieczyszczenie środowiska), dobrze zagospodarowany (ok. 78 tys. miejsc noclegowych, głównie sezonowych), zwłaszcza na Pojezierzu Mazurskim, odwiedzany przez ponad 1,5 mln turystów rocznie (przy rosnącym udziale gości zagranicznych, głównie z Niemiec).
Sieć komunikacyjna jest rozwinięta stosunkowo dobrze. Największe znaczenie maja linie kolejowe: Warszawa - Gdańsk, Toruń - Olsztyn - Ełk, oraz drogi kołowe: E 77 (Warszawa - Gdańsk) i nr 16 (Grudziądz - Ełk). Głównymi węzłami komunikacyjnymi są: Olsztyn, Iława, Ełk. Pomimo gęstej sieci wodnej żegluga śródlądowa ma nieduże znaczenie, koncentrując się na Wielkich Jeziorach od Węgorzewa do Pisza oraz na szlaku z Ostródy do Elbląga. Port lotniczy o znaczeniu krajowym usytuowany jest w Szymanach koło Szczytna.
Baza noclegowa stanowi 9% bazy krajowej i jest to czwarty wynik w skali kraju.
Znajduje się tam wiele wielkich i znanych hoteli, jak i również hoteli posiadających ofertę skierowaną do turystów mniej zamożnych. Dla tego typu gości ciekawą ofertę stanowią pensjonaty, ośrodki wypoczynkowe, kampingi.
Do dyspozycji gości odwiedzających Mazury jest 68 hoteli, 7 moteli, 36 pensjonatów, 11 domów wycieczkowych, 26 schronisk młodzieżowych, 15 kampingów, 22 pola biwakowe oraz 67 stadnin koni i klubów jeździeckich.
Znajduje się tu wiele szlaków pieszych i rowerowych. Znakowane szlaki piesze i rowerowe, to wytyczone trasy zwiedzania obszarów ułatwiające turystom poznanie najciekawszych miejsc w regionie. Szlaki wytyczone zostały przez działaczy PTTK mających stosowne przeszkolenie znakarskie. Szlaki te wyznakowane są zgodnie z właściwą instrukcją znakarską obowiązującą w całej Polsce oraz z rozporządzeniami Ministerstwa Komunikacji zatwierdzającymi znaki szlaków.
Najciekawsze szlaki na Mazurach:
Pieszy szlak Puszczą Piską: (Ruciane-Nida PKP - kan. Nidzki - Kowalik Piski - Skonał - pole biwakowe nad jez. Nidzkim - Dębowo - Zamordeje - Czaple - Sowiróg - Jaśkowo - Wiartel Mł. - jez. Wiartel, przesmyk, jez. Brzozolasek - Snpoki - Pisz PKP) 43.4 km.
Szlaki żeglugowe - system dróg wodnych:
Pojezierza Iławskiego (Kanał Ostródzko-Elbląski 80,4 km; Ostróda- Miłomłyn- Iława 47,2 km; Ostróda-Stare Jabłonki- Staszkowo 16,9 km), system żeglugowy w
Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (Giżycko- Węgorzewo 25,2 km, Giżycko- Mikołajki 37,2 km, Mikołajki- Ruciane-Nida 19,2 km, Mikołajki- Pisz 25 km)
Najważniejsze szlaki kajakowe (szlak rzeki Krutyni 106 km, szlak rzeki Drwęcy Ostróda- Toruń 214 km, szlak rzeki Szelążnicy Stare Jabłonki-Ostróda 21 km, szlak rzeki Łyny Kurki- Bartoszyce 160 km, spływ rzeka Sapiną Kruklanki- Węgorzewo 26 km).
Historyczno-przyrodniczy szlak turystyczny Szymbark - Kamieniec (Iława - jez. Silm- Kamionka - Szymbark - Stawki - Gardzień - Piotrkowo - Januszewo - jez. Merynos - Olbrachtowo - Kamieniec)
Szlak narciarski: Pietrzwałd (Pietrzwałd - Owczarnia - źródła Poburzanki - Pietrzwałd)
Szlak samochodowy: Szlak Wielkich Jezior Mazurskich
(Węgorzewo - Pozezdrze - Kuty - Kruklanki - Giżycko - Ryn - Mrągowo - Mikołajki - Ruciane Nida-Pranie.) 132 km.
Baza gastronomiczna
Na Mazurach jest wiele, karczm, restauracji, zajazdów i tawern w których można zjeść pyszny posiłek, a przy okazji odpocząć w otoczeniu pięknej przyrody. W wielu z tych lokali serwuje się swoim klientom staropolskie mazurskie potrawy. Lokale te to również wspaniałe miejsce do organizacji wszelkiego typu imprez, przyjęć i szkoleń. Dodatkowo mamy również możliwość obcowania z atmosferą mazurskiej wsi. Podawane posiłki w wielu przypadkach są przygotowywane z produktów wytwarzanych w okolicznych gospodarstwach ekologicznych. Nie sposób jest więc będąc na mazurach nie skorzystać z lokalnej bazy gastronomicznej i nie zjeść pysznego regionalnego dania.
Baza gastronomiczna na Suwalszczyźnie
Restauracje
1. Filipów, „Jedzonko jak słonko” A. S. Rogowski, ul. Stefana Batorego 1, tel. 087 569 62 93
2. Gawrych Ruda, „Bachus”, tel. 087 563 92 59
3. Jeleniewo, „Pod Jelonkiem”, ul. Sportowa 7, tel. 087 568 30 21
4. Płociczno, „Przy Kolejce”- S. Huryn, tel. 087 563 92 63, 0 603 165 390
5. Szypliszki, „Malibu”, ul. T. Kościuszki 1, tel. 087 568 10 82
6. Stary Folwark 48, „Pod Sieją”, tel. 087 563 70 10, 0 606 387 611
7. Stary Folwark 106, „Mirage” w obiekcie hotelowym „Holiday”, tel. 087 563 71 20, fax. 087 563 71 10, 0 605 665 525
8. Wigry, w Domu Pracy Twórczej w Wigrach „Restauracja Domu Wigierskiego”, tel. 087 563 70 18, tel./fax 5087 63 70 00 w. 103, e-mail: marta@wigry.org
9. Wiżajny, „Karczma Myśliwska”, ul. Wierzbołowska 1, tel. 087 568 80 15, 0 693 107 250
Bary
1.Bryzgiel 16, „Marco”, tel. 087 641 00 59
2.Budzisko, bar „Gams” S.C.
3.Budzisko 12, „Budzisko”, B. Lisiewicz, tel. 087 568 13 80
4.Filipów „Mini- Bar”, całoroczny, ul. Stefana Batorego 13, tel. 087 569 03 89
5.Gawrych Ruda 40, „U Jawora”, tel. 087 563 93 36
6.Gawrych Ruda 90a, „Chata Wuja Toma”, tel. 087 563 92 62, 0 601 982 968
7.Jasionowo 36, gm. Szypliszki, „Tir-Port”, tel. 087 565 57 14
8.Jeleniewo, Mała Gastronomia i Handel ul. Słoneczna 5, tel. 087 568 30 49
9.Jemieliste, „Mini-Bar”, tel. 087 569 69 79
10.Krzywe 90, „Lu-Ma”, tel. 087 566 59 18
11.Przerośl, „Elant” ul. Rynek 6, tel. 087 569 10 27
12.Raczki, „Snack Bar” Pl. T. Kościuszki, tel. 087 568 50 43,
13.Rutka Tartak, „Gaja”, ul. 3-Maja 10, tel. 087 568 72 09
14.Słobódka 48A gm. Szypliszki, „Kurczaczek”, tel. 087)568 14 70, 0 603 53 80 17
15.Stary Folwark 55, „U Hirka”, tel. 087 563 77 27
16.Stary Folwark 48, „Pod Sieją”, tel. 087 563 70 10
17.Szwajcaria 36 k. Suwałk, „Swiss-Bar”, tel. 087 567 54 44.
Kawiarnie, pizzerie i naleśnikarnie
1.Raczki, „Snack bar” pl. T. Kościuszki 8, tel. 087 568 50 43
Biura informacji turystycznej
Centrum Informacji Turystycznej
ul. 1 Maja 30; 82-300 ELBLĄG
tel./fax 55 232 73 73; tel. 232 84 71
Ośrodek Informacji Turystycznej
ul. Czerwonego Krzyża 2; 82-300 ELBLĄG
tel./fax 55 232 42 34
touristinfo@wp.pl
Punkt Informacji Turystycznej
ul. Armii Krajowej 58 a; 19-300 EŁK
tel./fax 87 621 70 10
Punkt Informacji Turystycznej
ul. Katedralna 8; 14-530 FROMBORK
tel./fax 55 243 72 18
Centrum Promocji i Informacji Turystycznej
ul. Wyzwolenia 2; 11-500 Giżycko
tel. 87 428 52 65, fax 87 428 57 60
gg: 1513917, skype: infomazury
infogizycko@post.pl
www.gizycko.turystyka.pl
Punkt Informacji Turystycznej w Górowie Iławeckim
ul. Kościuszki 26; 11-220 GÓROWO IŁAWECKIE
tel. 761 00 48
infotugorowo@mtnet.pl
Centrum Sportu, Turystyki i Rekreacji
ul. Niepodległości 13; 14-200 IŁAWA
tel. (0-89) 648 58 00; fax 648 82 48
ilawainfo@poczta.onet.pl
Ośrodek Informacji Turystycznej
ul. Piłsudskiego 1; 11-400 KĘTRZYN
tel./fax 89 751 20 40
orbisket@mailbox.olsztyn.pl
Centrum Informacji Turystycznej
pl. Wolności 3 ; 11-730 MIKOŁAJKI
tel. 87 421 68 50
Ośrodek Informacji Turystycznej
pl. Wolności 1; 13-100 NIDZICA
tel. 89 625 22 26; fax 625 43 37
Punkt Informacji Turystycznej
pl. Wolności 22; 19-400 OLECKO
tel./fax 87 520 49 48
Ośrodek Informacji Turystycznej
ul. Rynek 1; 11-015 OLSZTYNEK
tel./fax 89 519 14 04
ekotur@olsztynek.com.pl
Ośrodek Informacji Turystycznej
ul. Rynek 5; 11-525 ORZYSZ
tel./fax 87 423 71 87
Ośrodek Informacji Turystycznej
ul. Mickiewicza 9 a; 14-100 OSTRÓDA
tel./fax 89 646 38 71
inf@zegluga.com.pl
Centrum Informacji Turystycznej (15.VI-15.IX)
ul. Daszyńskiego 16; 12-200 PISZ
tel. 87 425 09 47
Centrum Informacji Turystycznej
ul. Dworcowa 14; 12-220 RUCIANE - NIDA
tel. 87 423 19 89
Informator Mikołajski - Forum Inicjatyw
Mazury-Mikołajki FIMM tel. 0 601 838 435
STARE SADY 6; 11-730 MIKOŁAJKI
tel. 87 421 67 43
stowarzyszenie@mazury.info
Powiatowy Ośrodek Informacji i Promocji Turystycznej
ul. Polska 18; 12-100 SZCZYTNO
tel./fax 89 624 97 14
Biuro Informacji Turystycznej w Tolkmicku
ul. Świętojańska 1; 82-340 TOLKMICKO
tel./fax 55 231 61 82
infotolkmicko@op.pl
Centrum Informacji Turystycznej (Biuro)
pl. Wolności 11; 11-600 WĘGORZEWO
tel./fax 87 427 40 09
infotur@wegorzewo.pl
Ważne informacje i telefony
Informacja autobusowa (PKS), Rynek Zygmunta Augusta 18, tel. 643 36 49
Informacja kolejowa (PKP), Dworcowa 1, tel. 644 36 36
Lecznica zwierząt, Rajgrodzka 71, tel. 644 76 67
Poczta, Rynek Zygmunta Augusta 3, tel. 643 32 33
Pogotowie drogowe, tel. 94 44
Policja, K. Brzostowskiego 6, tel. 997; 643 93 33
Port Żeglugi Augustowskiej, 29 Listopada 27, tel. 643 28 81
Urząd Celny, Tytoniowa 13, tel. 644 75 59
Urząd Miejski, 3 Maja 60, tel. 644 64 08
kultura
Kino "Iskra", 3 Maja 37, tel. 643 21 27
Miejski Dom Kultury, Rynek Zygmunta Augusta 9, tel./fax 643 36 59
Muzeum Ziemi Augustowskiej:
- Dział Etnograficzny, Hoża 7, tel. 643 27 54
- Dział Historii Kanału Augustowskiego, 29 Listopada 5a, tel. 643 23 60
Miejska Biblioteka Publiczna, Hoża 7, tel. 643 36 29
Służba zdrowia
Apteki: Hoża 4, tel. 643 24 79; M. Konopnickiej 12, tel. 643 23 64; M. Kopernika 5, tel. 643 07 05; Rynek Zygmunta Augusta 8, tel. 643 36 12
Gabinety okulistyczne: L. Waryńskiego 32, tel. 644 54 67; Sucharskiego 3, p.2, tel. 643 30 46
Gabinety stomatologiczne: Łazienna 16, tel. 643 27 40; Kościelna 5, tel. 643 08 31; 3 Maja 5, tel. 644 77 28
Pogotowie ratunkowe, Szpitalna 12, tel. 999; 643 29 99; Mostowa 1, tel. 643 25 10
Poradnia Dziecięca, Hoża 2a, tel. 643 51 27
Szpital Rejonowy, Szpitalna 12, tel. 643 34 19 lub 643 34 11
usługi
Banki: 3 Maja 13; 3 Maja 43; J. Wybickiego 2; J. L. Chreptowicza 1
Kantory: 3 Maja 28; Młyńska 6; J. Wybickiego 2
Obsługa samochodów: Mazurska 4 (tel. 643 26 66); Jeziorna 35 (tel. 643 30 02); Młodości 43 (tel. 643 23 46); M. Kopernika 54 (tel. 643 55 13)
Pomoc drogowa: Rynek Zygmunta Augusta 4, tel. 643 28 67; M. Kopernika 54, tel. 643 55 13; Wypusty 7, tel. 643 10 60 lub 94 44
Stacje benzynowe: Mazurska 5; Rajgrodzka 40; J. Słowackiego; Turystyczna; Wojska Polskiego 52, 69a, 79
Taksówki: Rynek Zygmunta Augusta, tel. 643 37 20; J. L. Chreptowicza 3, tel. 643 40 08; 29 Listopada; Radio-taxi, tel. 643 40 08; Super-taxi, tel. 643 28 28
5. Festiwal Kultury Kresowej.
W Mrągowie z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, zrodziła się myśl organizacji spotkań twórców kultury kresowej. Ponieważ zainteresowanie tą ideą okazało się wielostronne , przy dużym poparciu samorządu miejskiego, mediów , wielu życzliwych osób i instytucji, przy ścisłym współdziałaniu ze środowiskami Polaków zwłaszcza na terenie Litwy, Białorusi i Ukrainy, pomysł przybrał formę Festiwalu Kultury Kresowej i tak się zaczęło.
Celem organizacji Festiwalu Kultury Kresowej Miało być min:
pielęgnowanie polskich tradycji kulturalnych
popularyzacji jej dorobku w Macierzy
pomoc zespołom i organizacjom Polaków na Kresach w pielęgnowaniu i kontynuowaniu kultury polskiej
organizacja tzw. “warsztatów artystycznych” jak również osobistych spotkań twórców i animatorów kultury, wymiany doświadczeń, kontaktu z bliskimi i znajomymi, zwiedzanie Ojczyzny
Festiwal jest niekonwencjonalnym zjawiskiem kulturowym i jedyną tego rodzaju propozycją w kraju. Minione festiwale spotkały się z bardzo przychylnym przyjęciem. Występy zespołów muzycznych i tanecznych z Litwy, Łotwy, Białorusi i Ukrainy transmitowane są przez TVP 2 oraz Telewizję Polonia. Koncert galowy w amfiteatrze jest podsumowaniem trzech dni imprez festiwalowych w mieście, w trakcie których oglądać można występy kapel, chórów oraz zespołów pieśni i tańca. Występom towarzyszą wystawy plastyczne, fotograficzne, rękodzieła, wieczory poetyckie, kiermasze i degustacje kresowych potraw. Festiwal jest najciekawszym obok Pikniku Country przedsięwzięciem kulturalnym miasta Mrągowa.
6.
|
|
|
|
7.
Region mazursko-suwalski posiada sprawną bazę noclegową i gastronomiczną, walory krajoznawcze, mnóstwo zabytków . W takich warunkach przy odpowiedniej pracy i nakładom finansowym możliwy jest szybki rozwój turystyki.
Możliwy jest rozwój turystyki kwalifikowanej, szczególnie (ze względu na obecność skupisk jezior) wodnej, np. żeglarstwa z którego ten region słynie lub nowych dyscyplin, cieszących się uznaniem na świecie jak pływanie synchroniczne (połączenie pływania, gimnastyki oraz tańca; często nazywane wodnym baletem) czy freediving (to nurkowanie na wstrzymanym oddechu). Rozwój turystyki utrudniać będzie fakt, że region nie posiada dość dobrze rozbudowanej komunikacji między miastami. Niewątpliwie w rozwoju turystyki pomogają podejmowne przez miasta działania promocyjne regionu ( powstawanie stron www, publikacji, ulotek). Region ten może rozwijać też turystykę pielgrzymkową. Z każdym rokiem coraz więcej pielgrzymów nawiedza Sanktuarium Maryjne w Gietrzwałdzie, jedyne uznane przez kościół Katolicki miejsce objawień Matki Boskiej.
Jak poinformował ks. Jan Brzozowski, ocenia się, że rocznie do Gietrzwałdu rocznie przybywa 500 tys. gości zarówno z kraju, jak i zagranicy, i liczba ta rośnie. Najliczniejsze są pielgrzymki odpustowe we wrześniu, w rocznicę objawień maryjnych i na 15 sierpnia.
10