Zadanie 1. (2 pkt) Osiągnięciem inżynierii genetycznej jest opracowanie technik, dzięki którym otrzymuje się organizmy transgeniczne. Podaj definicję pojęcia .organizm transgeniczny. oraz przykład wykorzystania organizmów transgenicznych przez człowieka. Zadanie 2. (2 pkt) Nić mRNA jest komplementarna do nici kodującej DNA, a antykodon tRNA (charakterystyczny dla przyłączonego aminokwasu) jest komplementarny do kodonu w mRNA, odpowiadającego temu aminokwasowi. Wykorzystując zasadę komplementarności, uzupełnij poniższą tabelę. Zadanie 3. (2 pkt) W wyniku nieprawidłowego przebiegu mejozy powstały dwa rodzaje plemników. Jednezawierały oba chromosomy płci (X i Y), drugie nie zawierały żadnego z nich. Zapisz symbolami możliwe składy zygot pod względem chromosomów płci po połączeniu każdego rodzaju plemnika z prawidłowo wytworzoną komórką jajową. Określ rodzaj mutacji, do którego należy zaliczyć zmianę genetyczną zilustrowaną przedstawionym przykładem. Zadanie 4. (1 pkt) Schemat przedstawia rodowód genetyczny pewnej rodziny. Kółko oznacza kobietę, kwadrat oznacza mężczyznę. Które z poniższych określeń charakteryzuje dziedziczoną cechę? A. Sprzężona z płcią i recesywna. B. Sprzężona z płcią i dominująca. C. Autosomalna recesywna. Zadanie 5. (4 pkt) Dystrofia mięśniowa Duchenne´a jest cechą sprzężoną z płcią. W pewnej rodzinie, w której rodzice nie wykazywali tego schorzenia, urodziło się dwoje dzieci. Okazało się, że jedno z nich ma dystrofię mięśniową. Wiadomo, że w rodzinie matki, brat był chory na dystrofię, drugi brat i siostra byli zdrowi. Rodzice matki nie mieli dystrofii. Narysuj rodowód rodziny ilustrujący dziedziczenie genu warunkującego dystrofię. Określ, które z rodziców było nosicielem allelu dystrofii, jakiej płci było ich dziecko chore na dystrofię oraz jakie będzie prawdopodobieństwo, że następne dziecko też będzie chore.

Zadanie 7 Uzupełnij schematyczną drogę przepływu informacji genetycznej od genu do peptydu wiedząc, że przykładowy fragment genu składa się z 3 kodonów: TAC, GGG, CCC, poprzedzielanych dwoma intronami GTTA. Zad. 8 Niżej podano zdania charakteryzujące kod genetyczny. I Kod jest bezprzecinkowy, gdyż wstawienie nukleotydu powoduje zmianę w jednym aminokwasie. II Kod jest niezachodzący, gdyż mutacje w jednym nukleotydzie powodują zmiany w jednym  aminokwasie, III Kod jest trókowy, gdyż jedna trójka nukleotydów jest odpowiedzialna za kodowanie jednego aminokwasu. IV Kod określamy jako zdegenerowany wtedy, gdy więcej niż jedna trójka nukleotydów może kodować jeden aminokwas. V Kod jest jednoznaczny, ponieważ jedna trójka nukleotydów koduje tylko jeden aminokwas. Zad. 9 Rysunki przedstawiają schematycznie dwa chromosomy niehomologiczne, przy czym litery słów oznaczają liniowo ułożone geny. L E K T U R A O B O W I ĄZ K O W A Posługując się powyższymi schematami, przedstaw graficznie (narysuj) trzy dowolnie wybrane przykłady mutacji chromosomowych strukturalnych i objaśnij, na czym polegają te mutacje. Zadanie 10. (2 pkt) Wskaż zdania prawdziwe (P) i fałszywe (F) w odniesieniu do podanych niżej informacji: Lp. Zdania P F 1. gen to odcinek DNA kodujący jeden aminokwas w łańcuchu polipeptydowym. 2. egzony to odcinki DNA kodujące aminokwasy. 3. kod to triplet nukleotydów w DNA kodujący jeden łańcuch polipeptydowy. 4. kodon to triplet nukleotydów w mRNA komplementarny do tripletu w DNA.

Zadanie 11. (1pkt) Najkrótszy gen odkryty w 22 ludzkim chromosomie składa się z 1000 nukleotydów, z których 667 nukleotydy to introny. Określ maksymalną liczbę aminokwasów w białku kodowanym przez ten gen. Zadanie 12. (2pkt) Na wielu produktach spożywczych znajduje się ważna dla osób chorych na fenyloketonurię informacja o tym, że produkty te zawierają fenyloalaninę. Podaj i wyjaśnij znaczenie tej informacji dla chorych na fenyloketonurię.

Zadanie 1. (2 pkt) Osiągnięciem inżynierii genetycznej jest opracowanie technik, dzięki którym otrzymuje się organizmy transgeniczne. Podaj definicję pojęcia „organizm transgeniczny” oraz jeden przykład wykorzystania organizmów transgenicznych przez człowieka. Zadanie 2. (2 pkt) Nić mRNA jest komplementarna do nici kodującej DNA, a antykodon tRNA (charakterystyczny dla przyłączonego aminokwasu) jest komplementarny do kodonu w mRNA, odpowiadającego temu aminokwasowi. Wykorzystując zasadę komplementarności, uzupełnij poniższą tabelę. Zadanie 3. (2 pkt) Mutacje mogą dotyczyć całych chromosomów lub ich fragmentów oraz pojedynczych genów. Podaj po dwa przykłady choroby dziedzicznej u człowieka uwarunkowanej mutacją chromosomową i genową. Choroba uwarunkowana mutacją chromosomową: Choroba uwarunkowana mutacją genową: Zadanie 4. (1 pkt) Schemat przedstawia rodowód genetyczny pewnej rodziny. Kółko oznacza kobietę, kwadrat oznacza mężczyznę. Które z poniższych określeń charakteryzuje dziedziczoną cechę? A. Sprzężona z płcią i recesywna. B. Sprzężona z płcią i dominująca. C. Autosomalna recesywna. Zadanie 5. (4 pkt) Dystrofia mięśniowa Duchenne´a jest cechą sprzężoną z płcią. W pewnej rodzinie, w której rodzice nie wykazywali tego schorzenia, urodziło się dwoje dzieci. Okazało się, że jedno z nich ma dystrofię mięśniową. Wiadomo, że w rodzinie matki, brat był chory na dystrofię, drugi brat i siostra byli zdrowi. Rodzice matki nie mieli dystrofii. Narysuj rodowód rodziny ilustrujący dziedziczenie genu warunkującego dystrofię (lub napisz odpowiednie krzyżówki). Określ, które z rodziców było nosicielem allelu dystrofii, jakiej płci było ich dziecko chore na dystrofię oraz jakie będzie prawdopodobieństwo, że następne dziecko też będzie chore.

Zadanie 7 Uzupełnij schematyczną drogę przepływu informacji genetycznej od genu do peptydu wiedząc, że przykładowy fragment genu składa się z 3 kodonów: TAC, GGG, CCC, poprzedzielanych dwoma intronami GTTA. Zad. 8 (1 pkt) Badania nad wprowadzaniem do organizmów roślin uprawnych genów innych gatunków umożliwiły uzyskanie odmian o zwiększonej trwałości, bogatszych walorach smakowych, odżywczych czy leczniczych, o zwiększonej odporności na suszę, mrozy lub szkodniki. Mimo tych niezaprzeczalnych zalet rośliny transgeniczne przyjmowane są z dużą rezerwą. Przeciwnicy stosowania takich roślin używają argumentów, podkreślających nieprzewidywalne skutki ich uprawiania np.: Przekonują, że genetycznie zmieniona żywność może okazać się niebezpieczna dla zdrowia człowieka. Pojawia się argument, że geny zmodyfikowanej rośliny wnikną - po zjedzeniu - w genom człowieka, zmieniając jego właściwości. Innym zarzutem jest zagrożenie dla środowiska spowodowane przez niekontrolowane przenoszenie się genów ze zmodyfikowanych roślin na ich „dzikich” krewnych. Zad. 9 Rysunki przedstawiają schematycznie dwa chromosomy niehomologiczne, przy czym litery słów oznaczają liniowo ułożone geny. L E K T U R A O B O W I ĄZ K O W A Posługując się powyższymi schematami, przedstaw graficznie (narysuj) trzy dowolnie wybrane przykłady mutacji chromosomowych strukturalnych i objaśnij, na czym polegają te mutacje. Zadanie 10. (2 pkt) Wskaż zdania prawdziwe (P) i fałszywe (F) w odniesieniu do podanych niżej informacji: Lp. Zdania P F 1. gen to odcinek DNA kodujący jeden aminokwas w łańcuchu polipeptydowym. 2. egzony to odcinki DNA kodujące aminokwasy. 3. kod to triplet nukleotydów w DNA kodujący jeden łańcuch polipeptydowy. 4. kodon to triplet nukleotydów w mRNA komplementarny do tripletu w DNA. Zadanie 11. (1pkt) Najkrótszy gen odkryty w 22 ludzkim chromosomie składa się z 1000 nukleotydów, z których 667 nukleotydy to introny. Określ maksymalną liczbę aminokwasów w białku kodowanym przez ten gen. Zadanie 12. (2pkt) Na wielu produktach spożywczych znajduje się ważna dla osób chorych na fenyloketonurię informacja o tym, że produkty te zawierają fenyloalaninę. Podaj i wyjaśnij znaczenie tej informacji dla chorych na fenyloketonurię.

---