Wykład 1

Rozwój lokalny- proces, w którym władze lok. oraz org. sąsiedzkie angażują się w celu stymulowania utrzymania działalności gosp. i poziomu zatrudniania na istniejącym poziomie(E. Blakely). Ma on msce , gdy zharmonizowanie i systematyczne działanie społ. lokalnej, władzy lok. oraz pozostałych podmiotów funkcjonujących w gminie zmierza do nowych i poprawy istniejących.

Rozwój regionalny:(pomiędzy aspektami zachodzą wzajemne relacje);aspekt ekonomiczny/aspekt społeczny( rozwój zrównoważony i trwały)/aspekt postępu technicznego/aspekt ekologiczny

Czynniki rozwoju regionalnego i lokalnego:+potrzeby mieszkańców, jednostek gospodarczych

+zasoby i walory lokalnego śr. naturalnego np. czystość obszaru itp.+zagospodarowanie instytucjonalne+potencjał gospodarczy, techniczny, kadrowy, naukowy+poziom edukacji społeczeństwa+tradycje kulturowe i produkcyjne+aktywność społeczeństwa+sprzyjające rozwojowi i inicjatywom lokalne przepisy prawa oraz nastawienie władz lokalnych do podejmowania inicjatyw.+Zasoby instytucjonalne w tym instytucje otoczenia lokalnego

infrastruktura: 1)techniczna:drogi, wodociągi itd.2)społeczna: placówki szkolnictwa,zdrowia,kulturalne

Bariery rozwoju regionalnego:

bariery ekonomiczne:m. in. związane z niedostatecznym poziomem produkcji, wysokim bezrobociem, niedostatkiem kapitału, niedoinwestowaniem, złą struktura gałęziową gospodarki.

Bariery społeczne: m. in. błędne unormowania prawno administracyjne, nieprawidłowości organizacyjne, bariery demograficzne( np. negatywne tendencje w ruchu naturalnym ludności, niedostateczny poziom kultury społecznej, akceptacja dla niewłaściwych norm postępowania, bariery konsumpcji)

bariery techniczne i technologiczne: m. in. niedorozwój infrastruktury tech., wysoki poziom zużycia aparatu wytwórczego, przestarzałe metody prod., słabe zaplecze badawczo rozwojowe.

Bariery ekologiczne: m. in. brak, niedostateczna jakość zasobów nat., bariera rozwoju ekologicznego( ryzyko katastrofy ekologicznej)

barier techniczne i ekonomiczne są łatwiejsze do złagodzenia/barier społeczne- związane są bowiem z mentalnością ludzi.

Wskaźniki rozwoju lokalnego i regionalnego:wys. dochodów samorządów lokalnych+wys. Doch. gospodarstw dom. i przecietnej płacy+stopa bezrobocia+wielkość bezrobocia w stopach bezwzgl.+poziom wykształcenia +przeciętna długość życia+stan komponentów środowiska+infrastruktura tech.+dostępność urządzeń oraz usług z zakresu infras.społecznej+mieszkania oddawane do użytku

Typy rozwoju lokalnego:1)endogeniczny- bazuje na wykorz. przez lok. instytucje zasobów lokal., gospodarka zamknięta.2)Egzogeniczny- wykorzystanie zasobów zew. przez uczestników zew. np. na terenie miasta powstaje nowa sieć handlowa.3)Pobudzający- zaangażowanie podmiotów zewnętrznych wykorzystujących zasoby lokalne4)przyciągający- przyciąganie przez podmioty lokalne(miejscowe) zasobów zew. np. dofinansowywanie gmin.

Wykład 2

konkurencyjność- „ zdolność do osiągania sukcesu w gosp. rywalizacji, zdolność do ekspansji lokowania na rynku między. dóbr usług przy jednoczesnym zapewnieniu realnego wzrostu dochodów ludn.w długim okresie.”

konkurencyjność regionów- zdolność regionów do przystosowywania się do zmieniających się warunków, pod kątem utrzymania lub poprawy pozycji w toczącym się również między regionami współzawodnictwie.

Czynniki konkurencyjności regionu obejmują: +zmniejszenie luki technologicznej mierzone wzrostem ilości i wykorzystania patentów mających bezpoś.wpływ na poziom innowacyjności.+Wspieranie małej i średniej przedsięb. odgrywającej główną rolę w tworzeniu nowych msc pracy i przeciwdziałaniu bezrobociu.+Wzrost bezpoś. inwestycji zagranicznych wprow. nowe produkty, technologie, i pośrednio wymuszające podnoszenie kwalifikacji siły rob.+rozbudowa inf.. transportu podnosząca dostępność i możliwość rozszerzenia rynków zbytu+ułatwienie dostępu do źródeł energii, co przyczynia się do zmn. dysproporcji między obszarami cent. i peryferyjnymi.+Zmniejsz.dysproporcji w kapitale ludzkim obejmującym poziom wyksz., stan zdrowia i opieki społ., poprawa stanu w tym zakresie podnosi aktywność i zaangażowanie ludności w polepszaniu warunków życia.+Rozbudowa instytucji w otoczeniu biznesu, tworząc aktywną sieć firm wspierających przedsięb. i transfer technologii+wspieranie działań adm.i publicznej poprzez korzystne zamiany zasad ..?+umiejętność korzystania z funduszy UE traktowanych jako bodziec i szansa dla wszystkich uczestników zaangażowanych w rozwój regionu.

Wzrost konkurencyjności regionu- oddziaływanie na zamiany struktury gosp. i poprawę sytuacji wszystkich wojew. w Polsce pod względem regionów europ. w zakresie:(czynniki te decydują o sile gospodarek państw i reginów):1)produktywności gospodarki.2)wydajności pracy.3)tworzenia i absorpcji innowacji.4)wykształcenia mieszkańców

5)dochodów ludności.6)ilości i jakości infrastruktury technicznej.

Tempo wzrostu PKB->(na mieszkańca poszczególnych woj. w Polsce w stosunku do średniej wspólnotowej)miernik konkurencyjności regionów

NUTS- obejmuje wszystkie kraje członkowskie od 2003r., funkcjonuje stabilnie./zbieranie, harmonizacja, udostępnienia danych, umożliwia porównywania efektów działalności gospodarczej.

To jednolita, pięciostopniowa kategoryzacja jednostek terytorialnych państw:

NUTS: 0) terytorium kraju, 1)region(makroregiony)- 6;2)województwa 16;3)podregiony 66;4) powiaty i miasta na prawach powiatu-379;5) gminy 1478 w tym gminy miejskie na pr. Pow.-65

Makroregiony::północny/ płn-zach/ centralny/ płd- zach./ wsch./ płd./

państwa unitarne- państwo jako całość, wewn. jednolitość, poszczególne elementy skład. są podporz. jednostkom centralnym, wszystkie jednostki są takie same pod względem org.

państwa federalne-

Podstawy prawne funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce:+konstytucja RP z 2. 04. 1997+europejska karta samorządu terytorialnego ratyfikowana przez Polskę w 1994r.+Ustawa z 8 marca 1990r. O samorządzie gminnym+ustawa z 5 czerwca 1998r. O samorządzie powiatowym +ustawa z 5 czerwca 1998r. O samorządzie województwa

podział terytorialny- względnie trwałe rozczłonowanie podziału państwa dla pewnej grupy lub tylko określonych pańs.jednostek org. a nawet jednostek nie państwowych./Zasadniczy podział terytorialny- trójstopniowy/podział pomocniczy- gminy na sołectwa i miasta na dzielnice/podział specjalny- np. pododdziały dla potrzeb administracji skarbowej czy wojskowej.

Samorząd terytorialny- (regionalna) wspólnota samorządowa utworzona z mocy prawa przez mieszkańców danego obszaru oraz odpowiednie terytorium. Samorządy wykonują zadania publ. o znaczeniu terytorialnym mające na celu zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty.

Konstytucyjne zasady funkcjonowania samorządów:1)zasada pomocniczości- zadania, które mogą być realizowane przez jedn. nie powinny być realizowane przez państwo.2)Zasada samodzielności- jednostki sam. Ter. Są samodzielne, samodzielność podlega ochronie sądowej;jednostki są niezależne od wojewody; nie są zhierarchizowane3)zasada domniemania właściwości sam. Ter.- w przypadku, gdy przepis ustawy nie zastrzega wyraźnie właściwości co do załatwiania danej sprawy dla adm. Państ., to sprawa ta należy do właściwości sam. Ter., natomiast w razie wątpliwości co do właściwości wewnętrznej systemu sam. ter. Istnieje zasada domniemania właściwości gminy.

Cechy samorządu:+korporacyjny charakter- polega na zapewnieniu grupom społ. prawa do zarządzania ich sprawami+obligatoryjny udział w wykonywaniu sam.- członkiem korporacji samoż. staje się z mocy ustawy, a nie na podstawie aktu własnej woli.+sam. Ter wykonuje zad. z zakresu adm. Publ.-charakter rodzajowy, wykonuje zadania własne i ma własną odpowiedzialność+jest struktura zdecentralizowaną- nadzór nad jego działal. jest dozwolony pod hasłem legalizmu.+Żaden sam. nie jest organizacją autonomiczną;musi liczyć się z przepisami prawa; nie może prowadzić samodzielnej polityki zagranicznej.

GMINA- pod.jednostka najniższego szczebla zasadniczego 3- stopniowego podziału terytorialnego państwa.; wspólnota samoż. oraz odpowiednie terytorium tj. obszar możliwie jednolity ze względu na więzi społeczne i gospodarcze zapewniające zdolność wykonywania zadań pub.. Nie można zakładać, że granicy gminy są niezmienne.

Gmina:+wiejska- nie zawiera miasta w swoim terytorium+miejsko- wiejska- miasto + kilka(naście) wsi+miejska- administracyjne granice miasta ; gmina o statusie miasta

Organy gminy:+rada gminy: władza uchwałodawcza i kontrolna+wójt(wiejska), burmistrz(miasto do 100tys.), prezydent miasta(>100tys.): władza wykonawcza+urząd gminy: system administracji

Do wyłącznej właściwości rady gminy należą:+uchwalanie statutu gminy+ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego dział.; przyjmowanie sprawozda. z jego działal.+powoływanie i odw. skarbnika gminy; który jest głównym księgowym budżetu- na wniosek wójta+uchw. budżety gminy, rozpatrywanie sprawozda. z jego wyk. oraz podejm.uchwały w sprawie udzielenia/nie udzielenia absolutorium z tego tytułu.+Uchw. studium uwarunkowań i kierunków zagosp. Przest.o gminy oraz mscowych planów zagosp.przest..+Uchw. programów gospod.+uchw. zakresu działania jedno. pomocniczych; zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te jednostki+podej. uchwał w sprawie podatków i opłat+podejm. uchwał w sprawach majątkowych gminy przekraczających zakres zwykłego zarządu dotyczącego: gospodarowania nierucho.,emitowania obligacji, polityki pożyczkowo- kredytowej, zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów, organizacji spółek, udziałów i akcji wójta, tworzeniu,likwidacji i reorganizacji przedsiębiorstw, pożyczek udzielanych przez wójta.+Określanie wysokości sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać zobowiązania+podejm. uchwał w sprawie przyjęcia zadań+podejm. uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielania na ten cel majątku+podejm. uchwał w sprawach współpracy ze społ.lokalnymi i regionalnymi innych państw+podejm. uchwał w sprawach nazw ulic, placów będących drogami publicznymi+nadawanie honorowego obywatelstwa gminy+podejm. uchwał w sprawach przydzielania stypendium

zadania wójta:(zastępce wyznacza premier):+przygotowywanie projektów uchwał rady gminy+określanie sposobu wykonywania uchwał+gospodarowanie mieniem komunalnym+wykonywanie budżetu+zatrudnianie i zwalnianie prac. Gmn. jednostek org.

Samorządowy interwencjonizm lokalny- kompleks oddziaływań władz gminy, które realizowane są poprzez różnorodne instrumenty, jakie wpływają na decyzję wew. i zew. podmiotów gosp.oraz innych jednostek i osób zw. z działalnością gosp. zmierzającą do wprowadzenia i utrzymania gminy na długookresowej ścieżce rozwoju lok..

Samorządowy interwencjonizm państwowy- to samo tylko inny układ odniesienia.

Narzędzia oddziaływania- „prawnie określone i dostępne władzom pub. możliwości sterowania procesami, w wyniku których następuje osiąganie pożądanych efektów, bądź też wielkości za pomocą, których można wpływać na procesy, w celu osiągnięcia pożądanej sytuacji”Patrzałek

Instrumenty oddziaływania bezpośredniego:(nakazowe)+akty administracyjno prawne+narzędzia związane z finans. zachętami do tworzenia przedsięb.+inkubatory przedsiębiorczości+narzędzia zw. z zarządzaniem przez sam. lokalnymi usługami publ.+przedsięwzięcia podejm. bezpośrednio przez organy sam. Ter., występującego w roli dysponenta nakładów kapitałowych lub uczestnika inwestycji wspólnych z kapitałem prywatnym- inwestycje publ. w dziedzinie infrastruktury społ. i tech.+roboty publicznej

Instrumenty oddziaływania pośredniego:+podatki i opłaty lokalne+obligacje lokalne+doradztwo w spr. badań i studiów rynku, wyboru lokalizacji, możliwości i warunków uzyskania zezwoleń i licencji na prow. działalności oraz obsługa innowacyjna przedsiębiorstw i inwestorów

podstawowa struktura zadań gminy

zasada domniemania właściwości samorządu--> w przypadku, gdy przepis ustawy nie zastrzega do załatwiania spraw adm.i państ.j, to sprawa ta należy do organu sam. Ter.. Co do wątpliwości wewnątrz sam. istnieje zasada domniemania właściwości dla gminy o ile nie mamy do czynienia z przepisem dokładnie określonym.

Zadania własne gminy- zadania przynależne jednostkom sam. ter. i wykonywane przez jednostki tego sam., ich celem jest bieżące i nieprzerywalne zaspakajanie potrzeb zbiorowości.:

zadania obowiązkowe: gmina musi zapewnić środki na ich realizację; nie może zrezygnować z ich realizacji/zadania dobrowolne: gmina realizuje je w takim zakresie, w jakim jest to możliwe ze względu na posiadane środki oraz lokalne potrzeby.

Zadania własne gminy obejmują sprawy:+ładu przestrz., gosp. nieruchomościami, ochrony śr.+gminnych dróg, ulic, mostów+wodociągów, zaopatrzenia w wodę, kanalizacji+lok. transportu zbiorowego+ochrony zdrowia+pomocy społ.+edukacji publ.+gm budownictwa mieszkan.+kultury+zieleni Gm.+cmentarzy Gm.+porządku publ. i bezpieczeństwa obywateli+polityki prorodzinnej+promocji gminy+współpraca ze społ. Lokalnymi innych państw.+Wspierania i upowszechniania idei samorządowej, pobudzanie aktywności obyw.+utrzymania gminnych obiektów, urządzeń użyteczności publ. oraz obiektów adm.+targowisk, hal targowych

Zadania zlecone- zadania publiczne wynikające z uzasadnionych potrzeb państwa, zlecane do wykonania jednostkom sam. Ter..

Są to zadania :+z zakresu administracji rządowej przekazywane na mocy regulacji ustawowej(obowiązkowe)+z zakresu administracji państwowej przekazywane w drodze porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego a administracją rządową(dobrowolne)+zadania samorządowe pozyskiwane w drodze porozumień między jednostkami sam. Ter. (dobrowolne)

Różnice między zadaniami własnym a zleconymi:+za wykonywanie zad. własnych odpowiedzialność ponosi gmina, za zlecone adm. rządowa.+Wyk. zadań własnych finansowane jest ze środków Gm., zadań zleconych- środków adm. Państ.+co do zadań własnych obowiązuje klauzula domniemania właściwości, a do zadań zleconych - nie(??-nie było napisane,ale skoro różnice to nie)

Związki międzygminne- instytucje celowe, które łączą się, aby pokonywac wspólne problemy, stanowią przewidzianą przez ustawę 28. 03. 90r. O sam. gminnym formę współdziałania jednostek ST. w celu wspólnego wykorzystywania zadań publ., przekraczających możliwości finansowe bądź org. pojedynczej gminy. Posiadają osobowość prawną, wykonują swoje statutowe zadania w imieniu własnym i na własną odpow.. Organem stanowiącym, kontrolnym jest zgromadzenie związku. Składa się ono z wójtów poszcz. gmin. np. Związek międzygminny ds. Ekologii w Żywcu.

Stowarzyszenia gminne- tworzone są w celu wspierania idei S. T. oraz obrony wspólnych interesów gmin. Do stowarz. gmin, powiatów oraz powiatów z gminami stosuje się odpowiednie przepisy prawa o stowarzyszeniach. Nie są powoływane do wykonania adm. Pub., nie mogą stanowić aktów prawnych; np. Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu Pameria.

Cele stowarzyszenia:+wspierania i rozwijanie samorządności gmin+reprezentowanie interesów gmin+wspomaganie współpracy między gminami+pomaganie gminom w ich codziennej działalnością+inf. Społ. Lok. o idei integracji europejskiej.

Mienie komunalne- własności i inne prawa majątkowe należące do poszczeg. gmin i ich zw.oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw. Obejmuje nieruchomości, wierzytelności, środki finansowe oraz wszelkie inne prawa majątkowe.

Art. 43 o samorządzie gminnym

W skład gminnego zasobu nieruchomości wchodzą:+nieruchomości stanowiące własność gminy z wyjątkiem oddanych w użytkowanie wieczyste+trwały zarząd lub obciążających prawem użytkowania gminnym zasobem nieruchmości należy do kompetencji wójta, z uwzględnieniem wyłącznej kompetencji rad gminy do określania zasad nabycia, zbycia i obciążania nieruchomości gruntowy

USTROJ I ZADANIA POWIATU I WOJEWODZTWA

POWIAT- jedn. zasadnicz. 3-st. podzialu teryt. panstwa, lokalna wspolnota samoż. tworzona z mocy prawa przez mieszk. in odpow. teryt.; jedn. prawna, okreslana przez statut

2 TYPY: P. ZIEMSKI (gminy wiejskie i miejskie;starosta) P. GRODZKI (miasta na prawach powiatu, stolice byłych woj.; prezydent,burmistrz)

Rada Ministrów-navzelny organ admin. panst.;tworzy, laczy powiaty

ZADANIA POWIATU W ZAKRESIE: +edukacji publ, +promocji i ochr. zdrowia; +pomocy spol; +Polit.prorodzinnej; +wspierania osob niepełnosprawnych; +transportu zbior.i drog publ; +kultury, ochr.zabytkow; +kultury fiz.i turystyki; +geodezji, kartografii, katastru; +gosp.nieruchomosciami +administr.architekt-budowlanej + gosp.wodnej + ochr.środow. i przyr. +rolnictwa, leśn. i rybactwa sródl. +porządku publ. i bezp.obywateli + ochr.przeciwpowodziowej + przeciwdz.bezrobociu + ochr. praw konsumenta + utrzymania powiat. obiektów i urz.uzyteczno. publ i ob.administr. + obronności + promocji powiatu +współpr. z organizacj.pozarzad.

Rada Powiatu- wł. uchwałodawcza i kontrolna (radni wybier. w wyb. bezpośr. na 4 lata; przewodn. + 1lub2 zastepcow)

Zarząd Powiatu - wł.wykonawcza(starosta,jego zastępcy,skarbnik, sekretarz,obsl.administr)

Starosta-obywatel Polski,wybrany przez Rade Pow.w glos.tajnym(w ciagu 3 mies.od oglosz.wyborow),organizuje prace zarzadu,reprezentuje powiat na zewnatrz, kontroluje dział.operacyjne zarządu.

WYŁĄCZNE WŁAŚCIW.RADY POWIATU: +stanowienie aktów prawa miejsc. w tym statutu +wybor/odwolanie zarządu i ustal. wynagrodzenia dla przewodn. + powolyw/odwolyw. skarbnika powiatu + stanowienie o kir. dzialania zarzadu pow +uchw.budzetu pow + rozpatrz. sprawozdan z budżetu +wysokości podatkow +sprawy majatkowe-pod.uchwal + uchwały w spr. przyj. zadan z zakr. administr.rzadowej +określ.wys.sumy, do której zarząd może samodz. zaciągać zobowiązania + pod.uchwal w spr. wspolpr. ze spoleczn. lokal.innych panstw i przystep. do ich miedzynar.zrzeszen + uchwal. powiat.progr.zapobiegania przestępczości i ochr.bezp.obyw. i porządku publ. + uchw.powiat.progr.przeciwdz.bezrobociu i aktywizacji lokal.rynku pracy +ocena stanu bezpiecz.przeciwpozar. i przeciwpowodz. + uchwaly w spr. herbu i flagi +uchwl. w spr.zasad udziel.stypendiow dla ucz.i stud.

ZADANIA ZARZADU POWIATU- przyg.projektow uchwal rady +wykon.uchwal rady + gospodar.mieniem powiatu +wykon.budzetu powiatu +zatrudnianie/zwaln. kierownikow jedn.organ.powiatu

WOJEWÓDZTWO-jedn.podz.teryt.wyzszego st. utworzona w celu wykonyw. administr. publ.; jedn. sam.teryt.; regionalna wspolnota samoż. tworzona z mocy prawa przez mieszk.woj oraz odpowiednie teryt.

Samorząd Województwa 1.wykonuje okresl.ustawami zadania publ.w imieniu wlasnym i na wlasna odpowiedzialn. 2. dysponuje mieniem woj. oraz prowadzi samodzielnie gospod. finanse. na podst.budzetu

Sam.woj. okresla strategie rozwoju woj.uwzgledn.w szczeg. nast. cele:+ pielegn.polskosci i rozwoj i kształt.swiadomosci obywat. i kultur. mieszkan., oraz rozwijanie i pielegn. tożsamości narod. + pobudzanie aktywn.gosp + podnosz.poziomu konkurencyjności i innowacyj. gospod. woj. + zachowa.wart. srodowis.kulturowego i przyr. przy uwzgled. potrzeb przyszłych pokoleń + kształt.i utrzymyw. ładu przestrzenn.

PLAN PRZESTRZ. ZAGOSPODAR. WOJ.: komponent systemu planow. przestrz. w danym kraju;plan regionalny musi być spojny z celami sredniookres. strategii rozwoju kraju (NPR-Narod.Plan Rozwoju2007-2013)

Samorz. woj. prowadzi polityke rozwoju woj. na która składa się: +wspieranie i prowadz. działań na rzeczpodnosz. oziomu wykształc. obywateli + racjon. korzystanie z zasobow przyr. i kształt. srodow. natur. + wspier. rozwoju nauki i wspolpr. miedzy strefa nauki i gospod., popieranie postepu techno. innowacji + wspier. rozwoju kultury i opieka nas dziedzictwem kultur. i jego racjon. wykorzysta. +promocja walorow i możliwości rozw. woj. + wspier. i prow. działań na rzecz integracji polecz. i przeciwdz. wykluczeniu spol. +pozyskiw. i laczenie srodkow finans. publ. i prywat. w celu realizacji zadan z zakresu użyteczności publ. + utrzym. i rozbudowa infrastr. techn. o znaczeniu woj. + tworzenie warunkow rozwoju gosp.

Samorząd woj. spelnia zadania o charakterze woj. - określone ustawami, w zakresie: +ochr. srodow. zagodp. przestrz. + modernizacji terenow wiejskich +polityki prorodzinn. + pomocy spol + kultury i ochr. zabytkow i opieki nad zabytkami + promocji i ochr. zdrowia + edukacji publ. w tym szkolnictwa wyzsz. + ochr. roszczen pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy +przeciwdzial. bezrobociu i aktywacji lokaln. rynku pracy + bezpiecz. publ. + obronności + ochr. praw konsumentow + kultury fiz. i turystyki + transportu zbiorcz i drog publ + gosp. wodnej, w tym ochrony przeciwpowodz. a w szczeolnosci wyposażenia i utrzymania woj. maga. przeciwpowodz.

Organami samorzadu woj. są:

1.sejmik województwa-organ stanowiący i kontrolny woj.; organ władzy samorz. kadencja 4 l. skład: radni w wyborach bezposr. wg nazwisk wybier. przewodnicz.; sesje 1/3 miesiace.

2. zarząd woj.-organ wykonawczy woj.

WŁAŚCIWOŚCI SEJMIKU WOJEWÓDZTWA: +podejmow. uchwal w spr. udzielania lub nieudziel.absolutorium zarządowi woj. z tytulu wykonyw. budżetu woj. + rozpatryw. sprawozdan z wykon. budżetu woj., spraw. finansowych, i spr. z wykon.wieloletnich progr. woj. +uchwal. budżetu woj. + podejm. uchwal w spr. majatkowych woj. dotycz. np. zasad nabyw.obciazen nieruchom. + podejm. uchwal w spr. tworz. stowarzyszen i fundacji oraz ich rozwiazyw., a także przystep. do nich lub występów. z nich + powolyw. i odwolyw. na wniosek Marszalka woj. skarbnika woj.-gl.ksiegowego woj. + rozpatryw.sprawozdan z działań. zarządu woj., w szczególności dzialaln. finansowej i realiz. progr. + wybor /odwolyw. zarządu woji ustal. wynagrodz. Marszalka woj. + podejm. uchwal w spr. uczestn. w miedzynarod. zrzesz. regionaln. i innych formach wspolpr. region. + uchwal. priorytetow wspolpr. zagr. woj.+ podejm. uchwal w spr. powierzenia zad. jednostk. woj. i innym jednost. sam.teryt. + uchwal. przepisow dot. organiz. wewn i trybu pracy organow samorz. + uchwal. przepisow w innych spr. zastrzez. ustawami i statutem woj., do kompetencji sejmiku + uchwal. przep. w spr. zasad udziel. stupend. dla ucz. i stud.

uchwaly- większość glosow, jawne glos.

ZADANIA ZARZADU WOJEWODZKIEGO: + kierow, koord.i kontr. działań. woj. samorząd. jednostek organiz. w tym zatrudnianie i zwaln. kierown. woj. jedn. samorz. + organizacja wspolpr. ze strukturami sam. region.w innych krajach, miedzyn. zrzesz. Reg. + przyg. projektow strategii rozwoju woj., planu zagosp. przestrz. region. progr. operacyjnych i ich wykon.

PODSTAWY GOSPODARKI FINANSOWEJ JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Akty prawne: *Art. 167 i 168 Konstytucji RP, *Ustawa z 30.06.2005r o finansach publicznych, *Europejska karta samorządu terytorialnego (Strasburg), *Ustawa z 13.11.2003r. o dochodach jednostek ST,*Ustawa z 12.01.91 o podatkach i opłatach lokalnych, *Odpowiednie rozdziały podstawowych ustaw ustrojowych

FINANSE ST - zasoby i środki pieniężne oraz operacje finansowe polegające na gromadzeniu dochodów własnych i wyrównawczych oraz przychodów, a także na dokonywaniu wydatków przez jednostki ST w celu sfinansowania zadań własnych i zleconych im przez państwo oraz zadań wspólnych, to proces gromadzenia dochodów np. darowizn

BUDZET - podstawowy instrument polityki finansowej ST oraz innych instytucji

BUDŻET JEDNOSTKI ST - to roczny plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki. Uchwalany jest w formie uchwały budżetowej na rok budżetowy, stanowiącej podstawie gospodarki finansowej jednostki ST w roku budżetowym.

ZASADY BUDŻETOWE - zasady zapewniające prawidłowe funkcjonowanie gospodarki budżetowej. Regulują ogół czynności związanych z gromadzeniem i rozdzielaniem środków budżetowych, dotyczą zwłaszcza cech gospodarki uważanych za najważniejsze dla właściwej realizacji politycznej.

-zasada jedności: postulat obejmowania całości dochodów i wydatków budżetowych w jednym akcie prawnym, jednostka ST samodzielnie prowadzi gospodarkę finansowa na podstawie budżetu, który jest podstawą realizacji zadań przez te jednostkę w ciągu roku

-zasada jawności i przejrzystości: gospodarka środkami publicznymi jednostki ST jest jawna, na organ wykonawczy nałożony jest obowiązek informowania mieszkańców gminy o założeniach projektu budżetu, kierunkach polityki społecznej oraz wykorzystaniu środków budżetowych, zasada ta realizowana jest poprzez jawność debat budżetowych w organach stanowiących jednostki ST.

-zasada uprzedniości - budżet powinien zostać uchwalony do końca roku budżetowego poprzedzającego rok następny budżetowy; w szczególnych przypadkach do 31.03 roku budżetowego

-zasada równowagi budżetowej: równowaga w każdym stadium prowadzenia gospodarki budżetowej; wydatki nie mogą przekroczyć dochodów wraz z wpływami zwrotnymi

-zasada szczegółowości - budżet musi być ustalony i wykonywany ze szczegółowym podziałem dochodów i wydatków budżetu

-zasada wewn. zgodności i spójności planu budżetowego: plan w swojej treści, w relacjach podziałowych powinien być jednolity, jego konstrukcja powinna być zbilansowana po stronie wydatków jak i dochodów, nie mogą występować sprzeczności.

Nadwyżka - dodatnia różnica między dochodami a wydatkami

Deficyt - ujemna różnica między dochodami a wydatkami; cześć wydatków musi być pokryta z przychodów jednostki ST

PROCEDURA OPRACOWANIA BUDŻETU

RIO-Regionalna Izba Obrachunkowa

1.Przygotowanie projektu budżetu przez władze wyk. na rok nast.

2. -przesłanie projektu do RIO do zaopiniowania

-przełożenie organowi stanowiącemu do 15.11 br

3. Uchwalenie lub odrzucenie budżetu do 31 marca

4. Brak uchwały budżetowej, RIO ustala budżet do 30.04

Organ stanowiący jest zobowiązany uchwalić przed rozpoczęciem roku budżetowego, nie później jednak niż do 31.03 roku budżetowego.

Uchwalenie budżetu poprzedzone jest opracowaniem do 15.11 roku poprz. rok budżetowy projektu uchwały budżetowej wraz z objaśnieniami i info o stanie mienia komunalnego oraz opracować prognozę łącznej kwoty dochodów i wydatków w tym długu na koniec roku budżetowego i lata następne. Projekt ten zarząd jedn. ST przekłada organowi stanowiącemu i RIO(opiniowanie)

Dochody budżetu jednostki terytorialnej - to środki publiczne pobierane bezzwrotnie przez te jednostki od podmiotów gospodarczych oraz osób fizycznych, jak również środki otrzymywane z budżetu państwa - subwencje i dotacje. To także wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez te jednostki oraz dochody z mienia jednostek finansów publicznych

Ustawa 13.11.2003 - o dochodach jedn ST

Dochody jedn. ST: dochody własne, subwencja ogólna, dotacje celowe z budżetu państwa

Dochodami mogą być: środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi, środki z budżetu UE, inne środki określone w odrębnych przepisach

+opodatkowanie, darowizny

ŹRÓDŁAMI DOCHODÓW WŁASNYCH GMINY SA:*1.Wpływy z podatków od nieruchomości , rolnego, leśnego, od środków transportowych, dochodowego od osób fizycznych, opłaconego w formie karty podatkowej, od spadków i darowizn, od czynności cywilnoprawnych, udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fiz. Oraz podatku dochodowego od osób prawnych *2. wpływy z opłat skarbow, targowej, miejscowej, uzdrowiskowej, od posiadania psów, eksploatacyjnej *3. Dochody uzyskane przez gminne j.ST budżetowe gminy oraz wpłaty od gminnych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych gminnych j,budż *4. dochody z majątku gminy *5. spadki, zapisy i darowizny na rzecz gminy *6. dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach *7. 5% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych *8. Odsetki od pożyczek udzielanych przez gminę, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej *9. odsetki od nieterminowo płaconych należności stanowiących dochody gminy *10. odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych gminy *11. dotacje z budżetów innych jedn.ST *12. inne dochody należne gminie na podstawie odrębnych przepisów

Podatki dochodowe - bezpośrednie

Od osób fizycznych i prawnych

-ok. 40% (39,34) ogólnej wartości - od os.fiz (reszta do państwa)

-ok. 6,72% - od osób prawnych

ŹRÓDŁA DOCHODÓW WŁASNYCH POWIATU: *1.wpływy z opłat stanowiących dochody powiatu *2. dochody uzyskiwane przez powiatowe jedn. Budż. Powiatu oraz wpłaty od powiatowych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych pow.jedn.budż *3. dochody z majątku powiatu *4. spadki, zapisy darowizny na rzecz powiatu *5. dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w innych przepisach *6. 5% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu panstwa w związku z realizacją zadań zleconych *7. odsetki od pożyczek udzielonych przez powiat, o ile… *8. odsetki od nieterminowo płaconych nalezności stanowiących dochody powiatu *9. odsetki od środków finansowych gromadzonych rachunkach bankowych powiatu, o ile… *10. dotacje z innych jedn ST *11. inne dochody nalezne powiatowi na podstawie odrębnych przepisów *12. udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych(zamieszkujących dany powiat)

-od os.fiz - 10,25%

-od os. Prawnych - 1,40%

DOCHODY WŁASNE WOJEWÓDZTWA:

Takie same jak dochody powiatu, oprócz pkt1

Pkt11 -udziały we wpływach z podatku dochodowego:

Od os,fizycznych - 1,60%

Od os.prawnych - 14%

WYDATKI

1.Bieżące - eksploatacyjne

2.Inwestycyjne

Działy wydatków:

-gospodarka komunalna - dział 70-ty

-gospodarka miesz - 74

-oświata i wychowanie - 75

-kultura i sztuka - 83

-ochrona zdrowia - 85

-opieka społeczna - 86

-kultura fiz isport - 87

-turystyka i wypoczynek - 88

-rózna działalność - 89

-administracja samorządowa - 96

-rezerwa celowa - 97

PRZYCHODY: np. ze sprzedaży papierów wartościowych, z zaciąganych pozyczek i kredytów, prywatyzacji majątków

WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA NA SZCZEBLU SAMORZĄDOWYM

Granice: sformalizowane / niesformalizowane

Samorząd terytorialny jako podmiot w kontaktach międzynarodowych:

 w ramach reguł wyznaczonych przez władzę centralną

 nie posiada suwerenności w kontaktach m.nar.

PAŃSTWO UNITARNE - jednorodne z punktu widzenia właściwośći cech i kompetencji ST funkcjonującego w trójstopniowej strukturze podziału administracyjnego (Polska, Francja)

PAŃSTWO FEDERALNE - państwo, którego struktury samorządowe reprezentują wysoki poziom samodzielności i suwerenności gwarantowanej konstytucją (Niemcy, Rosja)

Europejska Karta ST  odnosi się do statusu prawnego samorządów terytorialnych w skali międzynarodowej. Określa ideę autonomii terytorialnej i stanowi zbiór zasad dotyczących statusu samorządności lokalnej.

KONTAKTY ZAGRANICZNE ST

A) współpraca transgraniczna  współpraca dokonująca się w strukturze jednostek ST powiązanych z granicami państw (przygraniczne gminy, powiaty, woj.)

B) współpraca międzyterytorialna  kontakty zagraniczne obszarów wewnątrz kraju

Współpraca może być formalna (bazująca na umowach) lub (i) nieformalna.

WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA: 1. euroregiony, 2. inne f.współpracy (nie są to działania na poziomie euroregionów, formalne/nieformalne kontakty; przedstawiciele instytucji organów ST, np. filateliści, strażacy…

EUROREGIONY ( w PL 18)  zinstucjonizowana f. współpracy transgranicznej powiązana z b. wysokim poziomem formalizacji relacji (biurokracja unijna) np.(Euroregion Nysa ,Silesia, Dobrawa)

Stowarzyszenie Polskich Euroregionów Granicznych

KARTA MADRYCKA  reguluje i kreuje rozwiązania w zakresie współpracy euroregionów

 WSPÓŁPRACA 2 MIAST z różnych krajów - odmienna od euroregionów np. Görtitz-Zgorzelec (euroregion Nysa), Słubice - Frankfurt n.Odrą

 WSPÓŁPRACA GMIN PRZYGRANICZNYCH

 WSPÓŁPRACA SIECI GMIN, KTÓRE POŁOŻONE SĄ TRANSGRANICZNIE np. Mały Trójkąt (Bogatynia - Hrádek nad Nisou - Zittau)

WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA obszarów nie zlokalizowanych transgranicznie .

Współpraca partnerska

 Górnołużycki Związek 6 Miast: Bautzen, Görtitz, Zittau, Lubań, Löbau, Kamenz.

 Związek Miast Polskich z siedzibą w Poznaniu

KLASTRY TERYTORIALNE

KLASTER  układ współpracy, brak hierarchii

* jako skoncentrowana regionalnie forma działalności ekonomicznej form pochodzących z pokrewnych i uzupełniających się sektorów; związana z istnieniem jednostek naulowo-badawczych

* jako pionowy łańcuch produkcyjny; dotyczący wąsko zdefiniowanych sektorów, w których formy odpowiedzialne są za kolejne ogniwa łańcucha

* jako całe, zagregowane branże i sektory

RODZAJE KLASTRÓW:

Kryterium podziału	Rodzaje klastrów
Stadium rozwoju	Embrionalne, wzrostowe, dojrzałe, schyłkowe
Zdolnośc do kreowania msc pracy	O rosnącym/stabilnym/malejącym zatrudnieniu
Zasięg terytorialny klastra	O lokalnym/regionalnym/krajowym/międzynarodowym zasięgu
Liczba stadiów łańcucha produkcyjnego	Głębokie obejmujące zwykle wszystkie etapy łańcucha prod./ płytkie obejmuje 1 lub kilka etapów
Pozycja konkurencyjna	Klastry wysokich/średnich/niskich technologii

Klaster to pewna formuła uaktywnienia rozwoju gospodarczego.

KLASTRY:  uniwersalne (Klaster Łódzki - uniwersalny o charakterze społ. I technicznym

 wyspecjalizowane (w Łodzi klaster włókienniczy)

MEDIAKLASTER obejmuje instytucje medialne np. Kolorowa Kotlina - region mazowiecki, Lifescience - Kraków, rozwój kultury i nauki, Plastikowa Dolina -klaster przemysłowy, Zielona Góra - Zielonogórski Klaster Gospodarki Odpadami (zrzesza różne formy zajmujące się gospodarką odpadami)

---