POLITYKA SPOŁECZNA

Początki działalności filantropijnej 13.10.2010- Kościół jako pierwszy zaczął zajmować się ludźmi potrzebującymi. Państwo podjęło zadania z zakresu polityki społecznej, ponieważ ludzie sobie nie radzili. Powstają pierwsze organizacje międzynarodowe, które pomagają potrzebującym
- MOP.

Definicje polityki społecznej:

1. PWN- to celowa działalność państwa i innych instytucji publicznych w dziedzinie kształtowania optymalnych warunków życia i pracy ludności, to także celowe oddziaływania na układ społ. oraz przekształcanie warunków życia ludności.

2. Schubert- to celowe oddziaływanie państwa, związków zawodowych i innych organizacji na istniejący układ, zmierzające do poprawy warunków życia i pracy szerokich warstw ludności, usuwanie nierówności społ. oraz podnoszenie kultury życia

3. Auleytner- to działalność państwa, samorządów i organizacji pozarządowych, której celem jest poprawa położenia materialnego, asekuracja przed ryzykami życiowymi oraz wyrównywanie szans życiowych grup społ. ekonomicznie i socjalnie słabszych

4. Polityka społeczna to działalność państwa, samorządów i organizacji pozarządowych zmierzająca do kształtowania ogólnych warunków życia i pracy ludności, po rozwojowych struktur społecznych oraz relacji międzyludzkich opartych na równości i sprawiedliwości społecznej, sprzyjających zaspokojeniu potrzeb ludzkich na dostępnym poziomie.

Cele polityki społecznej:

- kształtowanie odpowiednich warunków pracy i życia ludności

• tworzenie ogólnych postaw, które zapewnią ludziom zaspokojenie potrzeb, życie na godnym poziomie

- tworzenie po rozwojowych struktur społecznych

• zastępowalność pokoleń

• odpowiedni poziom kształcenia

• kształtowanie kapitału ludzkiego

• struktura zawodowa

- tworzenie sprawiedliwych relacji międzyludzkich

• tworzenie właściwych regulacji prawnych

Źródła polityki społecznej:

- kwestia społeczna

• skala

• zasięg

• konsekwencje danej kwestii

Kwestie rozpatruje się w znaczeniu:

- podmiotowym- analiza nierówności w grupach społ.

- przedmiotowym- konkretne problemy

Kwestia społeczna to wynik przekształceń w rozwoju społeczno- gospodarczym, który rodzi określone zagrożenia życia wspólnotowego. Ma 3 wymiary: lokalny, globalny i narodowy. Konkretny problem o dużym stopniu dolegliwości społecznej, który wytwarza sytuacje krytyczne w życiu jednostki i zbiorowości powodując trwałe ich uszkodzenia.

Polityka społeczna tworzy odpowiednie warunki, które będą zwracały uwagę na przyczyny kwestii, a nie skutki. Tworzy nowe rozwiązania.

Zakres polityki społecznej 20.10.2010- szerszy- w jej zakres wchodzą wszystkie podstawowe potrzeby człowieka, bez których nie może funkcjonować; węższy- to pomoc społeczna, polityka świadczeń socjalnych w postaci pieniężnej lub usług socjalnych dla różnych społeczeństw.

Związki polityki społecznej z innymi dziedzinami wiedzy i nauki:

- związek z polityką (szeroko rozumianą), organy ustawodawcze

Podmioty polityki społecznej- organizacje, instytucje, urzędy, których zadaniem jest kształtowanie zasad polityki społecznej i realizacja określonych celów. Dzielimy je ze względu na:

PRZESTRZEŃ

1) ogólnokrajowe podmioty: sejm, senat, urząd prezydenta, sąd i jego agendy

2) regionalne- urzędy wojewódzkie, samorządy i organizacje pozarządowe

FUNKCJE

1) ustalające prawo- sejm, senat, prezydent, Rada Ministrów

2) realizujące cele polityki społecznej- ministerstwa i ich agendy, urzędy woj., powiatowe, gminne, samorządy terytorialne, urzędy pracy, kasy chorych, szpitale, szkoły i uniwersytety

3) organizacje pozarządowe- fundacje, związki zawodowe, stowarzyszenia, kościół, grupy wzajemnego wsparcia

4) zakłady pracy publiczne i prywatne

Mamy również podmioty międzynarodowe:

ONZ- 1969- główny cel to wzrost materialnego i kulturowego poziomu ludności poszczególnych państw.

Rada ekonomiczno- społeczna:

- komisja socjalna

- komisja praw człowieka

- komisja spraw kobiet

- komisja ludnościowa

Wyspecjalizowane podmioty- UNESCO, FAO, WHO, UNICEF

MOP- Międzynarodowa Organizacja Pracy- 1919- cele:

- poszanowanie wolności, godności i bezpieczeństwa ekonomicznego

- równość szans wszystkich jednostek ludzkich bez względu na rasę, religię czy płeć

- ważniejsze cele socjalne niż ekonomiczne

- walka z bezrobociem

- sprawiedliwy podział pracujących w dochodzie przedsiębiorstwa

Polityka społeczna- nauka czy praktyka?

Nauka- posiada wszystkie cechy dyscyplin naukowych, jest przedmiotem wykładowym należącym do podstawowych przedmiotów nauk społecznych, jako dyscyplina naukowa musi być elastyczna, otwarta na inne nauki i współpracę z nimi, musi być obiektywna, realizowana w oparciu o dane statystyczne.

Praktyka- pomoc społeczna/ socjalna- instytucja polityki społecznej państwa mająca na celu umożliwienie jednostkom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, któryc nie są one w stanie same pokonać, jej celem jest zaspokajanie podstawowych potrzeb, umożliwienie życia w warunkach godnych człowieka, tworzenie warunków organizacyjnych niezbędnych do funkcjonowania i rozbudowy infrastruktury społecznej, przyznawanie i wypłacanie odpowiednich świadczeń, praca socjalna jako działalność zawodowa.

Formy pomocy społecznej:

1) pomoc rzeczowa

2) usługi opiekuńcze dla osób samotnych, chorych

3) pomoc instytucjonalna- domy pomocy społecznej

4) pomoc finansowa

Rodzaje świadczeń pomocy społecznej

1) zasiłek stały dla osób całkowicie niezdolnych do pracy z powodu wieku lub inwalidztwa, jeżeli nie mają własnych środków utrzymania, a dochód w rodzinie jest bardzo niski

2) zasiłek okresowy dla osób lub rodziny w przypadku choroby, inwalidztwa, bezrobocia, czas określa ośrodek pomocy społecznej

3) renta socjalna dla osób niezdolnych do pracy, gdy ich inwalidztwo powstało przed ukończeniem 18 r. ż. lub w trakcie nauki, ale przed ukończeniem 25 r. ż.

4) zasiłek pielęgnacyjny dla osób, które ukończyły 75 r. ż.

HISTORIA POLITYKI SPOŁECZNEJ 27.10.2010

Lata 90. przemiany mają charakter edukacyjny, kilka etapów:

1) czas eksperymentów, poszukiwań, szukanie najlepszych sposobów ingerencji państwa

2) kształtowanie się zgody wokół wprowadzenia idei odpowiedzialności państwa w polityce społecznej

3) wzrost działalności socjalnej

4) etap krytyki działań związanych z polityką społeczną

XVI-Ubodzy mają prawo do pierwszych ustaw ubezpieczeniowych, zainteresowanie działalnością socjalną, jednostka mogła liczyć na pomoc rodziny, społeczności lokalnej, w której mieszkała, społeczności cechowej, do której należała, kościelnych instytucji charytatywnych. W krajach nordyckich przejście na protestantyzm pozbawiło kościół katolicki budynków charytatywnych. Kościoły protestanckie zajmowały się działalnością socjalną w niewielkim stopniu. Odbiło się to na najbiedniejszych. Dlatego państwo musiało zająć stanowisko w tej sprawie, nie mogło być tylu ludzi pozostawionych bez pomocy. Zaczęto nakładać zobowiązania na władze lokalne.Uważano, że kościół katolicki “rozpuścił ludzi” ciągle im pomagając. W kościele prawosławnym uważano, że praca jest bardzo ważna, jest lekarstwem na biedę i ubóstwo. Zakazano żebractwa i włóczęgostwa. Obowiązek pracy dla wszystkich do niej zdolnych. W 1601 r w Anglii uchwalono ustawę o prawie ubogich- reguluje sprawy ubóstwa, obowiązek opieki gminy nad mieszkańcami. Ubogich podzielono na 3 grupy: starsi, chronicznie chorzy, niewidomi i lunatycy- oni mogli schronić się w przytułkach. Do końca XVIII w. w Anglii istniały domy pracy dla chętnych, domy poprawy dla uciekających od pracy. W 1834 r. wprowadzono ustawę o prawie ubogich, która opierała się na założeniu, że niemożność utrzymania rodziny to oznaka degradacji moralnej. Domy pracy przekształcono w ośrodki karne. Głównym celem było wykształcenie nowego podejścia do ubóstwa, wychowanie wg zasday, że człowiek sam musi zdobyć środki utrzymania. Władze lokalne pomagały tylko w ostatecznych sytuacjach. Licytacja ubogich- bogaci brali pod opiekę biednych, a władze pomagały tym, którzy osobę ubogą przygarnęli. Druga połowa XX w. to dominacja poglądów liberalnych w zakresie polityki społecznej, ingerencja państwa w życie człowieka jest szkodliwa, chyba że ten człowiek sam sobie nie poradzi. Rewolucja przemysłowa- urbanizacja, zmienia się system własności i system pracy, wtedy powstały kwestie społeczne, które funkcjonują do dziś: bezrobocie, bezdomność, prostytucja. Powstają dzielnice slumsów, które nadal istnieją.
Lata 1880- 1930- szybki wzrost liczby pracowników najemnych powoduje to, że sytuacja zabezpieczenia potrzeb życiowych tej kategorii ludzi, ma charakter masowy, globalny. Szukanie nowych rozwiązań, eksperymentowanie. Pionier- Otto von Bismarck- ubezpieczenia- 3 rodzaje: 1883- na wypadek choroby; 1884- od wypadków przy pracy; 1889- w razie starości i inwalidztwa. Bismarck udowodnił, że państwo może ingerować w działalność socjalną i prowadzi do poprawy ludzkiego życia. Kolejne ustawy: Szwecja- 1913- pierwsza wprowadziła ustawę emerytalną, która obejmowała osoby zdolne do pracy 16- 66 lat; Dania- 1881- jako pierwsza wprowadziła bez składkowy system emerytalny, w ramach którego wszystkim ludziom po 66 r. ż. wypłacano odpowiednie świadczenia. Obowiązkowe ubezpieczenia na wypadek choroby wprowadzają w: 1888 Austria; 1881 Węgry; 1909 Norwegia; 1911 Anglia. Obowiązkowe ubezpieczenia od bezrobocia wprowadzają w : 1911 Anglia; 1919 Włochy; 1920 Austria; 1927 Niemcy. Ujawnia się problem ludzi starych. Powstają instytucje, które zajmują się osobami starszymi. Ubezpieczenia emerytalno- rentowe. W wymiarze globalnym powstaje nowa kategoria ludzi- renciści i emeryci. W 1910 r we Francji wprowadzono ustawę ubezpieczeniowo- rentową, którą zaskarżono do trybunału.
Lata 1930- 1950 03.11.2010- postępująca rozbudowa systemów świadczeń społecznych oraz usług socjalnych i legitymizacja interwencji państwa w sprawy socjalne. W 1930 Belgia jako pierwsza wprowadziła zasiłki rodzinne, kryterium przyznawania- ilość dzieci. W 1932 Francja wprowadziła zasiłki. Rewolucja polityki społecznej: liberalizacja zasad udzielania pomocy, stopniowe wyodrębnianie się niektórych form instytucjonalnych. Przełom w 1935 r. w USA uchwalono ustawę o zabezpieczeniu społecznym, która wprowadziła obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i na wypadek bezrobocia.
Lata 1950- 1975- istotne zaangażowanie się władz państwowych w sprawy społeczne, zwiększają się wydatki PKP na sprawy socjalne, lepsza jakość usług socjalnych, wywalczone przez grupy zawodowe. Wprowadzenie dwustopniowych systemów emerytalnych: składki państwowe i prywatne.
Lata 1975- czasy współczesne- powstawanie ubezpieczeń opiekuńczych (Niemcy). Zmniejszenie nakładów państwa na politykę społeczną. Zaostrzono kryteria korzystania ze świadczeń socjalnych. Ograniczanie bezrobocia. Zmiana priorytetów polityki społecznej: zatrudnienie ludzi młodych oraz generowanie nowych miejsc pracy w małych i średnich firmach. USA, Nowa Zelandia, Wielka Brytania, Australia i Kanada w latach 1975- 2000 preferowały strategię deregulacji rynku pracy tzn. duży stopień swobody do wysokości płacy i warunków pracy. Odbiło się to niekorzystnie na świadczeniach socjalnych, lecz zmniejszyło bezrobocie. UE nadal walczy z bezrobociem; aktywizacja zawodowa młodych ludzi i w średnim wieku, edukacja zawodowa. Byłe państwa komunistyczne nie doprowadziły do powstania jednego modelu polityki społecznej, skutki błędów odczuwalne są do teraz. Powstały dokumenty w maju 1990 r. „Tezy polityki społecznej”- założenia nowego ustroju politycznego i gospodarczego oraz nowa filozofia państwa w sprawach socjalnych. Polska osiągnie sprawiedliwość społeczną, gdy działania państwa oraz społeczeństwa będą zmierzać do:
- zapewnienia godziwych warunków pracy i rozsądnego jej czasu
- nauki dla wszystkich dzieci
- zapewnienia jednakowych warunków statusu życiowego
- ochrony przed biedą
- spokojnej i godnej starości
- zapewnienia rodzinom właściwego udziału w wypoczynku i życiu kulturalnym
Lipiec 1990- „Założenia programu działań w zakresie pracy i polityki społecznej do 2000 r.” istotne różnice poglądów w społeczeństwie polskim w zakresie miejsca i roli państwa jako naczelnego podmiotu polityki społecznej.
Od 1989 r. polityka społeczna w Polsce ma ważną rolę do spełnienia, nowe zasady gospodarki rynkowej, nowe zasady polityki, przeciwdziałanie bezrobociu, szybki rozwój instytucji pozarządowych w pomocy potrzebującym.
Doktryny polityki społecznej:10.11.2010
Dwa poglądy:
1) humanistyczne podejście związane z pewnymi normami, wartościami, które są powszechnie akceptowane przez społeczeństwo
2) myśl technologiczna, sposoby realizacji celów i wartości
3 podstawowe doktryny: liberalizm, socjalizm i katolicyzm społeczny wyznaczają sposoby kształtowania się społeczeństwa. Doktryna to kompleks/ zbiór teoretyczno- normatywny, zawierający koncepcję kształtowania stosunków społecznych w oparciu o przyjęte systemy.
Funkcje doktryn:
- demaskowanie i ocenianie dolegliwości życia codziennego
- konstruowanie programów naprawczych.
Liberalizm- wolność, idea, w której najwyższą wartością jest wolność, istnienie naturalnych uprawnień jednostki, prawo naturalne, charakter absolutny i uniwersalny, liberałowie oceniają człowieka jako godnego i rozumnego, odwołują się do indywidualizmu, jednostka musi działać w granicach prawa, musi być aktywna, społeczeństwo jest sumą jednostek, a każda z nich jest od niego ważniejsza, ingerencja państwa w życie ludzi jest zła, fundamentem wolności jest własność prywatna, odwoływanie się do oświeceniowych haseł: równość, tolerancja, własność. Państwo ma nauczyć jak sobie radzić w sytuacjach krytycznych bez jego udziału.
Socjalizm  XIX w. - równość między ludźmi, wspólnota, sprawiedliwość społeczna, wspólna własność. Karol Marks i F. Engels- socjalizm naukowy- kolektywizacja, socjalizm podstawą programów masowych, negacja liberalizmu.
Katolicyzm społeczny- związany bezpośrednio z wypowiedziami papieży oraz dokumentami przez nich wydawanymi. W 1891 r. zajmuje stanowisko wobec kwestii robotniczej.
Doktryna społeczna Kościoła 17.11.2010- pasterska posługa stymulująca integralny rozwój człowieka. Trzy wymiary:
1) teoretyczny- tworzenie systemu relacji międzyludzkich wg nowego porządku społecznego w oparciu o stare zasady
2) historyczny- wdrażanie niezmiennych zasad w konkretne ustroje społeczeństwa
3) praktyczny- propozycje zastosowania w praktyce tych zasad przekładając je na język konkretu
Metody społecznego nauczania Kościoła
- widzieć- problemy społeczne i ich przyczyny
- ocenić- problem przez pryzmat zasad etycznych, uniwersalnych
- działać- realizować wybory z myślą o człowieku
Przedmiotem nauki społecznej Kościoła jest kwestia społeczna- wielorakie problemy socjalno- ekonomiczne powstałe w wyniku rewolucji przemysłowych; praca- kapitał
Sobór Watykański II- duża pomoc w rozwiązywaniu problemów „otwarcie na znaki czasu”.
Główne myśli i idee zawarte w encyklikach społecznych
- zakaz pracy dzieci do lat 14
- zakaz pracy młodych mężatek ze względu na nadużycia seksualne
- zakaz pracy w niedzielę i święta
- likwidacja zakładów pracy
- odszkodowania dla robotników
- powstanie inspekcji pracy
- legalizacja związków zawodowych
- określenie czasu pracy
Encyklika Rerum Novarum- Leon XIII- poświęcona kwestii robotniczej, cel pracy jest owocem oszczędności, jest sposobem na rozwój człowieka i rodziny. Rodzina jest instytucją pierwotną. Państwo jako podstawowy podmiot życia, ma określone obowiązki wobec obywateli- troska o dobrobyt.
Quadragesimo Anno (40 lat)- 1931- Pius XI- o odnowieniu ustroju społecznego, praca, życie gosp. i moralność oddziałują na siebie i nie można ich oddzielić, własność wspólna ma służyć integralnemu rozwojowi jednostki, ma charakter społeczny, musi służyć ogółowi. Słuszna płaca: jej wysokość musi zabezpieczyć potrzeby pracownika i jego rodziny. Zasada pomocniczości. Propozycja wprowadzenia korporacjonizmu.
Mater et magistra 01.12.2010 (matka i nauczycielka)- 1961- Jan XXIII- uznaje pierwszeństwo inicjatywy prywatnej, rola i zadania państwa ograniczyć się mają do uzupełniania i koordynowania. Głównym zadaniem państwa jest realizacja dobra wspólnego, ma się to dokonać przez zatrudnienie jak największej liczby pracowników, przeciwdziałanie tworzeniu się uprzywilejowanych grup społecznych, dostosowanie płac do cen towarów, zasada proporcjonalnego rozwoju społecznego, która zakłada równowagę sił, wartości i kierunków działania, humanizacja przedsiębiorstwa poprzez upodmiotowienie i udział pracowników we wszystkich dziedzinach  życia.
Pacem in terris- Jan XXIII- 1963- okres „zimnej wojny”, warunkiem koniecznym do zaistnienia pokoju na ziemi jest ład i porządek, każdy człowiek ma prawo do godnego życia, wyboru stanu życiowego, swobody życia rodzinnego, do godziwych warunków pracy, sprawiedliwego wynagrodzenia, własności prywatnej, udziału z życiu publicznym. Człowiek ma obowiązki odpowiadające każdemu z tych praw. Istotną rolę w zachowaniu praw i obowiązków ma władza, której podstawowym celem jest troska o dobro wspólne.
Populorum progressio- Paweł VI- 1967- o kwestii społecznej w wymiarze światowym, konkretny program Kościoła, którego zadaniem jest przezwyciężenie niedorozwoju, ubóstwa, głodu, przeludnienia w skali światowej. Popiera interwencjonizm społeczny (socjalny).
Laborem exercens- 1981 Jan Paweł II- o pracy ludzkiej- praca człowieka stanowi klucz do rozwiązania kwestii społecznej, praca w wymiarze przedmiotowym to technika i praca, a w wymiarze podmiotowym to człowiek, który stanowi wartość i ostateczny cel pracy. Duże znaczenie związków zawodowych- walka o sprawiedliwość społeczną.
Sollicitudo rei socialis- 1987 Jan Paweł II sprawiedliwość w sprawach życia społecznego, niedorozwój w życiu społecznym, który jeszcze się powiększył, bezrobocie, kryzys mieszkaniowy, zadłużenie państw, handel bronią, zbrojenia, krytyka konsumpcjonizmu, właściwy rozwój to poszanowanie praw człowieka, istotną rolę pełni zasada solidarności.
Centesimus annus 1991 Jan Paweł II- prawo do własności prywatnej, nowy model społeczny: wolność pracy, uczestnictwo oraz przedsiębiorczość; obowiązkiem państwa jest zabezpieczenie środowiska naturalnego i ludzkiego, nowy podział świata: na bogatych i biednych; opis upadku socjalizmu.
Caritas In veritate 2009 Benedykt XVI- apeluje o etykę w gospodarce, przemyśle oraz powrót do sprawdzonych zasad życia społecznego; potępienie korupcji i bezprawia, głód jest światowym skandalem; konieczność wprowadzenia zasad etyki w ekonomii.
Wartości (zasady) socjalne UE wpisane do Karty podstawowych praw obywateli UE- Nicea 07.12.2010.
Zasady obowiązujące w gospodarce: 08.12.2010
a) godność osoby ludzkiej- wyznacznik absolutnych praw człowieka, które przysługują wszystkim ludziom; zapewnienie godności człowieka dokonuje się przez zagwarantowanie praw społecznych, wolnościowych i solidarnościowych, oznacza potrzebę określenia min. socjalnego jakie ma zagwarantować państwo obywatelom.
b) wolność- jest niezbywalnym prawem człowieka; wolność wewnętrzna- własne przekonania; wolność zewnętrzna- podejmowanie działań; w Karcie podstawowych praw obywateli UE wszystkim zagwarantowano następujące wolności:
- do bezpieczeństwa
- do poszanowania życia prywatnego
- do ochrony danych osobowych
- do założenia rodziny i małżeństwa
- do wolności myśli, sumienia i wyznania, zgromadzenia się i zrzeszania
c) równość- jednakowy dostęp ludzi do dóbr i wartości; równość społeczna- to równość wobec prawa, dóbr gospodarczych i kulturowych, szansy życiowe są równe dla wszystkich; równość można również rozumieć jako aktywny udział współzarządzaniu i współodpowiedzialności w całokształcie ludzkiego życia
d) solidarność- rodzaj szczególnych więzi międzyludzkich,; wspólnotowość i jedność; fundamentalna zasada życia społecznego
e) sprawiedliwość- każdemu tyle, ile mu się słusznie należy; w sposób konkretny porządkuje życie społeczne
f) pomocniczość- osoba ludzka i jej rozwój są jedynym celem społeczności, która służy zaspokojeniu pewnej kategorii ludzkich potrzeb; pomoc jest jednorazowa
Te zasady mają kreować współczynnik humanistyczny.
Podstawowe modele polityki społecznej.
1957- traktat EWG: centralizacja działań, harmonizacja systemów socjalnych, zniesienie barier i ograniczeń mobilności pracowników; po II wojnie światowej Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg, Włochy rozwijały się w podobny sposób, są to państwa założycielskie.
Kryteria:
- dostęp do świadczeń i usług socjalnych
- selektywność lub powszechność ochrony socjalnej
- jakość i poziom usług
- zakres i cele pol. rynku pracy
- sposoby finansowania programów socjalnych
- rola władz publicznych w zaspokajaniu podstawowych potrzeb obywateli
W większości państw członkowskich UE spotykane są mieszane modele pol. społecznej, które nawzajem się uzupełniają.
Ustawodawstwo socjalne w UE 15.12.2010
1) akty międzynarodowe- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ (10.12.1948); Europejska Konwencja Praw Człowieka Rady Europy (04.11.1950); Europejska Karta Społeczna (18.10.1961); zalecenia MOP
2) akty pierwotne, wspólnotowe- traktat o EWWiS (18.04.1955)- regulacje dla przyszłej polityki społecznej, polepszenie warunków pracy i życia robotników w przemyśle stalowym i węglowym; traktat o EWG(25.03.1957)- regulacja polityki socjalnej, EFS, kształcenie i doskonalenie zawodowe, lepsze warunki pracy, ubezpieczenia społeczne; Jednolity akt europejski(18.02.1986)- państwa członkowskie dołożą wszelkich starań, aby zmiany te zostały wprowadzone; Karta podstawowych praw socjalnych pracobiorców(09.12.1988)- prawa dotyczące: swobody poruszania się i wyboru miejsca zamieszkania, zatrudnienie, płaca, ochrona dzieci i młodzieży, bezpieczeństwo w pracy; traktat z Maastricht(07.02.1992)- zasada pomocniczości, ochrona socjalna, równość szans; traktat z Amsterdamu(02.10.1997)- ochrona środowiska naturalnego, podnoszenie standardu i jakości życia, solidarność między państwami wspólnoty
3) akty wtórne wspólnotowe- rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, opinie…
Dokończenie lat 90.- polityka społeczna to kształtowanie się społeczeństwa, ładu społecznego, harmonia między polityką a gospodarką, poczucie bezpieczeństwa socjalnego i moralnego w państwach UE.
Etapy rozwoju UE 05.01.2011
1) budowa pol. społecznej 1950-1971- stagnacja społeczno gospodarcza, duży wzrost zatrudnienia, 18.10.1961 w Turynie powstaje Europejska karta socjalna określająca społeczno polityczne standardy i dalszy rozwój socjalno polityczny państw UE, wspólne wysiłki w celu podniesienia poziomu życia.
2) 1972-1992- dołączają kolejne państwa, w tym czasie gosp. europejska przeżywa 2 kryzysy, które odbijają się na poziomie bezrobocia; 1972 spotkanie w Paryżu szefów państw i rządów- teza o równości polityki społecznej z polityką gospodarczą; nacisk na integrację społeczeństwa oraz zniesienie barier i różnic w warunkach jakości życia. 1974- uchwalono program socjalny, który zawierał 3 najważniejsze pola działania:
- pełne i lepsze zatrudnienie
- polepszenie warunków życia i pracy obywateli
- wzrost roli partnerów socjalnych
1989- uchwalenie Karty podstawowych praw socjalnych pracobiorców wspólnoty europejskiej
3) 1993-1997- nacisk na harmonizację warunków pracy i życia, ochrona w miejscu pracy oraz organizacja równego systemu finansowego w całej Europie. 1992 traktat z Maastricht rozszerzenie realizacji kwestii społecznych- formułowanie kwestii polityki społecznej na drodze konsultacji między państwami. Powstaje zielona i biała księga europejskiej polityki społecznej. 1994 w Essen spotkanie państw UE, ustalono dla wszystkich członków najważniejsze zalecenia dotyczące bezpieczeństwa socjalnego
- każdy mieszkaniec powinien mieć zagwarantowane środki do życia
- osoby zdolne do pracy powinny mieć łatwy dostęp do niej
- matki, emeryci, chorzy, inwalidzi, bezrobotni powinni mieć zagwarantowane dochody wynikające z ich niezdolności do pracy
- każdy powinien mieć szansę ochrony zdrowia
Płaszczyzny społeczne
- zatrudnienie
- konsolidacja i rozszerzenie przepisów prawnych
- równouprawnienie mężczyzn i kobiet
- aktywne społeczeństwo dla wszystkich
1997 traktat amsterdamski- państwa zobowiązały się ułatwić wspólną politykę azylową, migracyjną oraz pogłębić współpracę policji i wymiaru sprawiedliwości; potwierdzono zasady socjalne: pomocniczość, solidarność, osobistej wolności i samo odpowiedzialności. Szczyt w Luksemburgu- przeciwdziałanie bezrobociu, postanowienia:
- ułatwienie zakładania i prowadzenia przedsiębiorstw własnych
- rozwój rynków kapitałowych
- system podatkowy sprzyjający zatrudnieniu
- walka z bezrobociem długotrwałym
- przejście od instrumentów biernych do czynnych
4) 1997- czasy dzisiejsze- najważniejsze problemy to bezrobocie (11%), ciągle wzrasta, przyczynami bezrobocia są wzrost technologii w przemyśle, mechanizacja w produkcji i likwidacja zakładów nierentownych; problemy ludnościowe- liczne konflikty zbrojne, gorsza kondycja społeczna, niski poziom przyrostu naturalnego przy dużym poziomie umieralności. UE stworzyła nowy model społ.- strategia lizbońska- wzrost aktywności zawodowej, poprawa systemu edukacji, modernizacja zabezpieczeń społ., ograniczanie biedy oraz działania przeciwko marginalizacji społ. Zabezpieczenia na starość: zapewnienie odpowiedniego poziomu świadczeń emerytalnych, zabezpieczenie stabilności finansowej, modernizacja systemów emerytalnych.
Europejskie fundusze strukturalne 12.01.2011
Fundusze strukturalne:
- europejski fundusz rozwoju regionalnego 1975 r.
- europejski fundusz socjalny 1957 r.
- europejski fundusz orientacji i gwarancji rolnych
- fundusz spójności, ochrona środowiska, transport i infrastruktura 1994 r.
Cele funduszy
- wspieranie polityki regionalnej
- zmniejszenie różnic między regionami
Charakter regionalny funduszy
- pomoc dla regionów słabo rozwiniętych

• 
  rozwój infrastruktury

• pomoc małym firmom i działalność badawczo- naukowa kryterium przyznania to

• 
  rozwój regionów wiejskich PKB

- restrukturyzacja obszarów dotkniętych upadkiem przemysłu

• inwestycje w rozwój produkcji

• rozbudowa infrastruktury terenów przemysłowych kryterium to stopa

• ochrona środowiska procentowa

• usługi dla małych firm- szkolenia, pomoc w zatrudnieniu

- promocja rozwoju zagrożonych regionów wiejskich w ramach wspólnej polityki rolnej

• modernizacja i adaptacja regionów wiejskich do zmieniającej się sytuacji gospodarczej

• pomoc rolnikom

• marketing produktów rolnych

- rozwój i dostosowanie strukturalne Reginów charakteryzujących się niską gęstością zaludnienia
Charakter horyzontalny
- zwalczanie długoterminowego bezrobocia

• szkolenia

• zapewnienie równych szans na rynku pracy dla mężczyzn i kobiet

- przystosowanie siły roboczej w przemyśle i systemie produkcji
- wzrost i stabilność zatrudnienia
- wzmacnianie systemów nauczania i szkolenia
- konkurencyjność regionalna i zatrudnienie
- stymulacja wzrostu gospodarczego w rejonach najsłabiej rozwiniętych
Formy pomocy
- inicjatywy narodowe
- inicjatywy wspólnoty
- środki innowacyjne
Programy operacyjne w Polsce
- wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw
- rozwój zasobów ludzkich
- rozwój obszarów wiejskich
Ubóstwo 19.01.2011
to brak dostatecznych środków materialnych dla zaspokojenia potrzeb życiowych jednostki i rodziny.
absolutne- to stan warunków życiowych, który uniemożliwia lub utrudnia realizację podstawowych funkcji życiowych.
względne- stan życia, w którym zasoby i dobra w danym czasie w istotny sposób spadają poniżej zasobów będących w dyspozycji przeciętnej jednostki lub rodziny w społeczeństwie, do którego należą.
przyczyny ubóstwa:
- teoria skażonych charakterów- ubóstwo to wynik indywidualnych wad, brak aspiracji, zdolności
- teoria ograniczonych możliwości- ubożenie społ. jest poza kontrolą jednostki, nie ma równego dostępu do szkoły, pracy przez dyskryminację
- teoria wielkiego brata- ubożenie wynika z tego, że władze niszczą bodźce do umacniania niezależności ekonomicznej, rząd poprzez wysokie podatki i rozbudowane programy socjalne doprowadza do tego, że człowiek nie ma motywacji do poprawy swojej sytuacji
Anglosascy naukowcy tłumaczą ubóstwo w taki sposób:
- nurt kulturowy- indywidualne podejście do życia, jest następstwem dziedziczenia biedy i nędzy
- nurt liberalny- ubóstwo to wynik działań mechanizmów rynkowych, człowiek nie potrafi odnaleźć się w nowej rzeczywistości
- nurt strukturalny- kapitalizm blokuje szanse ekonomiczne najniższych warstw
Wg ekspertów UE ubóstwo wynika z:
- bezrobocia
- bezdomności
- braku odpowiedniego wykształcenia
- braku komunikacji społ.
- niewłaściwej ochrony socjalnej
- nadmiernego zadłużenia rodzin
- nieodpowiednich i niewystarczających środków dla ludzi starych
Społeczeństwo UE charakteryzuje się schematem dziedziczenia ubóstwa. Kwestia ubóstwa coraz bardziej zakorzenia się w społeczeństwie polskim z powodu dużych strat po wojnie, braku umiejętności odbudowy Polski, problemu uśredniania.
Zewnętrzne przyczyny ubóstwa:
- bezrobocie
- brak podstawowych usług
- brak odpowiedniej oferty kulturalnej
- trudna sytuacja mieszkaniowa
- niesprawna władza lokalna
Wewnętrzne przyczyny:
- niski poziom wykształcenia
- brak konkurencyjności jednostki na rynku pracy
- wysoki wydatki rodzin na żywność i utrzymanie
- niskie dochody gospodarstw domowych
Mierniki poziomu ubóstwa:
- stopa informuje jaki % społeczeństwa żyje w dolnej linii min. dochodów
- głębokość informuje jakie jest położenie ubogich względem linii ubóstwa
- zasięg informuje o przestrzennym występowaniu tego zjawiska
Od lat 70. linia ubóstwa to min. socjalne i egzystencjonalne


najniższy koszt dóbr najniższy koszt dóbr i usług, który wyznacza
dóbr i usług niezbędnych granicę potrzeb biologicznych: żywność, odzież
do zaspokojenia potrzeb i mieszkanie; dolna linia ubóstwa
życiowych; górna linia
ubóstwa
Koszyk dóbr i usług: żywność, mieszkanie, oświata, wychowanie, kultura, leki, odzież, obuwie, higiena, sport, wypoczynek, transport.
Konsekwencje ubóstwa:
- ograniczenie perspektyw życiowych dzieci
- sytuacje konfliktowe w rodzinie
- rozwój patologii w społeczeństwie
- rozwój przestępczości
- poczucie niesprawiedliwości społecznej
- nierówny start życiowy
- pogorszenie stanu zdrowia
Regulacje prawne ubóstwa
- organizacje międzynarodowe

• 
  
  Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 1948 r.

• Pakty Praw Człowieka 1966 r.

• Europejska Karta Społeczna Rady Europy 1961 r.

- Konstytucja RP
- Ustawa o pomocy społecznej
Podmioty przeciwdziałania ubóstwu
- państwo- minister pracy i polityki społecznej
- administracja
- ośrodki pomocy społecznej
- organizacje pozarządowe: Caritas, PAH, PCK
Walka z ubóstwem powinna być oparta na 3 filarach
- kształcenie zawodowe i edukacja
- gwarantowane dochody minimalne
- sprawne poradnictwo socjalne
Bezrobocie 16.02 i 03.03.2011
dotyka coraz szerszych kręgów społeczeństwa. Jest następstwem wielu czynników
- ekonomicznych
- demograficznych
- społeczno- prawnych
- recesja gospodarcza
Ustawa o szczególnym trybie zwalniania pracowników z przyczyn dotyczących zakładów. Pozwalała na wykroczenia prawne, ograniczenie wypłacania zasiłków, jako osoby bezrobotne mogły rejestrować się tylko, te które dotąd nie wykonywały żadnej pracy.
Każda dziedzina nauki ma własną definicję bezrobocia.
Ekonomia- bezrobocie to analityczna kategoria zatrudnienia oznaczająca nierównowagę między popytem a podażą
Socjologia- to stan bezczynności zawodowej jednostek zdolnych do pracy i zgłaszających gotowość do jej podjęcia
Katolicka nauka społeczna- to sytuacja gospodarcza i społeczna, z której pewna część pracowników pozbawiona jest możliwości realizacji prawa do pracy
Bezrobocie to sytuacja społeczno- gospodarczo- polityczno- kulturowa, w której pewna część ludzi zdolnych i chętnych nie może uzyskać stałego miejsca pracy
Rodzaje bezrobocia:
- koniunkturalne- w pewnych momentach ograniczony popyt na pracę
- strukturalne- nie dopasowanie rozmiarów struktury gosp. do siły roboczej
- sezonowe
- techniczne
- jawne
- ukryte

W Polsce mamy bezrobocie
- krótko do 3 miesięcy
- średnio trwałe do roku
- długo ponad rok
Cechy polskiego bezrobocia
- selektywność- bardziej dotyka młodzież, kobiety
- zróżnicowanie terytorialne- tereny północno- wschodnie oraz zachodnie od 1990 r. są najbardziej dotknięte bezrobociem, najmniejsze bezrobocie występuje na Mazowszu i Śląsku są to ziemie pograniczna, ziemie odzyskane, mało żyzne gleby, słaba sieć dróg, brak surowców naturalnych.
- brak odpowiedniego przepływu ofert pracy
- niska atrakcyjność inwestycyjna
- recesja niektórych gałęzi przemysłu
- nadmierny fiskalizm
- starzenie się bezrobocia
- niska aktywność osób bezrobotnych- zbyt mała różnica między pensją a zasiłkiem dla bezrobotnych
Skutki bezrobocia
- pogorszenie standardu życia
- zagrożenie egzystencji życia
- zagrożenia w sferze psychiki
- zakłócenia w życiu małżeńskim i rodzinnym
- napięcia i konflikty społeczne
- rozwój patologii społecznych
Akty międzynarodowe dotyczące bezrobocia:
- ONZ- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
- Pakty Praw Człowieka
- Europejska Karta społeczna
- Karta podstawowych praw socjalnych pracobiorców
Polska:
- Konstytucja RP
- ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobocia
Bezrobociem zajmują się: minister pracy i polityki socjalnej oraz podległe mu urzędy pracy, Naczelna Rada Zatrudnienia, Fundusz pracy, Fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych
Sposoby walki z bezrobociem
- najpierw praca, w ostateczności zasiłek
- działania aktywne- szkolenia itp.
Bezdomność 09.03 i 16.03.2011
Jest to zjawisko społeczno- kulturowe; kładzie nacisk na niemożność poradzenia sobie z trudną sytuacją życiową. Według Federacji Europejskich Organizacji pracujących z ludźmi bezdomnymi (FEANTSA) bezdomność jest procesem społecznym, który ma swoje indywidualne przyczyny i skutki.
Rodzaje bezdomności
- sensu stricte- jawna
- sensu largo- ocena posiadanego lokum jako nie spełniającego wymogu warunków mieszkaniowych
- wg Hegla i Baumana, którzy jako kryterium podali podstawowe różnice jakości

• krótkotrwała

• okresowa

• przewlekła

- wg Wenzela kryterium długość

• krótkotrwała

• przewlekła

• długotrwała

• z wyboru

- wg Pawłowskiej

• przymusowa

• częściowa

• czasowa

• z wyboru

- wg Przymieńskiego

• uliczna

• schroniskowa

- jawna
- ukryta
Przyczyny bezdomności
- marginalizacja społeczna
- przemoc w rodzinie
- alkohol
- czynniki osobiste
- czynniki instytucjonalne
- czynniki społeczne
- czynniki psychologiczne
Przyczyny bezdomności w Polsce
- ubóstwo warstw społecznych
- utrata pracy
- niewydolność służb społecznych
- brak odpowiedniego wykształcenia i przygotowania zawodowego
- rozerwanie więzi rodzinnych
- samotność
- poważne stany zaburzenia umysłowego
Skutki bezrobocia:
- płaszczyzna fizyczna- bezdomny nie dba o swoje zdrowie
- płaszczyzna instytucjonalna- brak stałego meldunku, bezdomny nie może korzystać ze świadczeń socjalnych
- płaszczyzna społeczna- marginalizacja bezdomnych
- płaszczyzna psychiczna- przyzwyczajenie do bezdomności, bezdomni nie mogą znaleźć pracy, ponieważ:

• istnieje stereotyp osoby bezdomnej

• napiętnowanie wynikające z korzystania z pomocy opieki społecznej

• wykorzystywanie ich do robót na czarno

• brak meldunku

• brak odpowiedniego wykształcenia

• problemy zdrowotne

• stereotyp więźnia

• długi i obciążenia alimentacyjne

Przemiany po rozpadzie komunizmu uwypukliły problem bezdomności.
Przestępczość 23.03.2011
Jest to zbiór czynów zabronionych pod groźbą kary, a popełnianych na obszarze danej jednostki terytorialnej.
Cechy:
- realne zagrożenie dla porządku prawnego
- wyraża się we wzroście liczby osób, które popełniły wykroczenia w stosunku do ogółu ludności
Wg literatury przedmiotu mówi się o czynnikach determinujących przestępcę:
- cechy osobowe
- układ środowiska
- uzależnienia
- rozchwianie równowagi psychicznej
- ubóstwo
- bieda
- bezrobocie
- bezdomność
- rozpad więzi rodzinnych
Rodzaje:
- morderstwo
- rabunek
- napad
- kradzież
- oszustwo
- defraudacja
- gwałt
- porwania
- korupcja
- handel bronią i ludźmi
- handel narkotykami
Wpływ na wzrost przestępczości ma otwarcie granic oraz migracje. Rozwinął się handel narkotykami oraz przestępczość zorganizowana. Również nieskuteczny system prawny oraz system wychowawczy, demoralizacja przez media, liberalizacja kodeksu prawnego, anonimowość społeczna, brak autorytetów.
Główne zagrożenia
- działalność zorganizowanych grup przestępczych
- terroryzm
- pospolita przestępczość kryminalna
- przemoc w rodzinie
- sekty
- JP na 100%- wiecie o co chodzi
Przestępczość zorganizowana ma strukturę korporacyjną, zyski w zakresie prawnym.
Zagrożenia
- terroryzm
- handel narkotykami, bronią, ludźmi
- przestępstwa komputerowe
- legalizacja dochodów pochodzących z przestępstw
Definicja ONZ: zorganizowana grupa przestępcza posiadająca strukturę grupy, składająca się z 3 lub więcej osób, istniejąca przez pewien czas, działająca w porozumieniu celem popełniania przestępstw.
Przestępczość wśród dzieci i młodzieży: agresja, brutalność, napady rabunkowe, pobicia, ofiarami najczęściej są ludzie starsi, nietrzeźwi lub małoletni.
Przyczyny:
- pieniądze
- zemsta
- podłoże seksualne
Narkomania 30.03.2011
narkotyki znane są już od starożytności. Najczęściej stosowane były jako lekarstwa. W XVII w. jako pierwsza narkomanię zaczęła zwalczać Francja. Po II wojnie światowej zanotowano wzrost narkomanii w Europie. Narkomania to odurzenie, oszołomienie, wprowadzenie w stan ekstazy. XX w. środki grupy farmakologicznej. Stan psychiczny i fizyczny wynikający z interakcji między żyjącym organizmem i lekiem, charakteryzujący się zmianami zachowania. 1985 r. ustawa o zapobieganiu narkomanii. Główni producenci to Laos, Tajlandia, Kolumbia, Peru, Pakistan, Afganistan, Turcja. Odbiory USA, Szwajcaria, Holandia, Niemcy, Norwegia, Francja, byłe kraje ZSRR i RPA.
Prostytucja
ma długą historię. Dopiero od XVI w. jest karana.
Przyczyny:
- wadliwa struktura rodziny
- zła atmosfera wychowawcza
- niski poziom wykształcenia
- alkoholizm
- niski status materialny
- szybkie życie seksualne, wielu partnerów
Alkoholizm 06.04.2011
Alkoholizm to nadmierne spożywanie alkoholu. Jest on produkowany w każdym państwie.
W Polsce jest ok. 4-5 mln ludzi uzależnionych. 1/3 społeczeństwa żyje wśród alkoholików.
Wg Potha- choroba umysłowa
Wg Skali- alkohol powoduje nieodwracalne zmiany fizyczne i psychiczne
Kępiński wyróżnia 5 stylów picia:
- neurasteniczny- traktowanie alkoholu jako doraźnego środka przeciw zmęczeniu, rozdrażnieniu
- kontaktywny- zmniejszenie dystansu między ludźmi
- dionizyjski- oderwanie się od rzeczywistości
- heroiczny- by poczuć siłę i moc
- samobójczy- zapomnieć o kłopotach
Jellinek- fazy rozwoju alkoholizmu
- α- spożywanie alkoholu spowodowane jest psychiką człowieka, chce się uwolnić od bólu
- β- doprowadzenie do szkód cielesnych
- γ- choroba alkoholowa- szerokie uzależnienie
- Δ- stała niemożność powstrzymywania się od picia
- ε- ciągi pijackie
Przyczyny:
- niewłaściwe stosunki w rodzinie
- uwarunkowania psychiczne, indywidualne, środowiskowe
- rzeczywistość
Starzenie się społeczeństwa 13.04.2011
Jest wynikiem przemian, duży wpływ mają czynniki ekonomiczne, społeczne, kulturowe, geograficzne.
Czynniki bezpośrednie:
- umieralność
- migracje ludności
- natężenie urodzin
- wytężony okres nauki
- praca
- zdobycie wysokiej pozycji społecznej
- wzrost aktywności społ. kobiet w krajach wysoko rozwiniętych
- dostępne środki antykoncepcyjne
Inne przyczyny:
- poziom zamożności społeczeństwa
- lansowany model rodziny
- aktywność zawodowa kobiet
- poziom opieki społecznej
- wykształcenie ludzi
- polityka społeczna
Konsekwencje:
- zła sytuacja ekonomiczna ludzi starych
- wzrost wydatków socjalnych państwa
- wzrost ochrony zdrowia
- migracje ludzi młodych
Starzenie się społeczeństwa rozpoczęło się na przełomie XX i XXI wieku, obecna sytuacja to zapaść demograficzna. Najstarsze kraje to Szwecja, Grecja i Niemcy.
Zmiana polityki społecznej na rzecz ludzi starych: kluby seniora, uniwersytety, domy spokojnej starości. Przewiduje się podniesienie wieku emerytalnego.
Strategia lizbońska nowy model społeczny, jego głównym celem jest wzrost aktywności zawodowej osób starszych; kształcenie ustawiczne; modernizacja rent i emerytur; ograniczenie biedy i marginalizacji ludzi starych. Marzec 2000 r.
Płaszczyzny/ założenia:
- odpowiedni poziom świadczeń emerytalnych
odpowiednia wysokość rent i emerytur, by zapewniły średni poziom życia
- stabilność finansowa
- zapewnienie wysokiego poziomu zatrudnienia
długotrwałe miejsca pracy dla ludzi starszych
- utworzenie rezerw finansowych na wypadek załamania się systemu emerytalnego
modernizacja systemów emerytalnych
jednakowe traktowanie mężczyzn i kobiet
stały monitoring reform emerytalnych w UE
Rodzina 20.04.2011
podstawowa struktura życia składająca się z rodziców i dzieci.
Rodzinę wyróżnia:
- wspólnota mieszkaniowa
- wspólne spożywanie posiłków
- więź rodzinna
- zapewnia ciągłość biologiczną społeczeństwa oraz przekazuje dziedzictwo kulturowe następnym pokoleniom
- wspólne nazwisko
- wspólna własność
- kultura duchowa
Typy rodzin:
- nuklearna
- poligamiczna
- wielopokoleniowa
- bezdzietna
- zrekonstruowana
- niepełna
- zastępcza
Funkcje rodziny (cele, do których zmierza działalność rodzinna oraz zadania jakie pełni na rzecz swoich członków):
- prokreacyjna
- ekonomiczna
- socjalizacyjna
- kulturalna i religijna
Przemoc w rodzinie 27.04.2011
Konflikty w rodzinie dotyczą wychowania dzieci, spraw finansowych, podziału obowiązków.
Polskie żony mają pretensje do mężów o:
- częste przebywanie poza domem
- używki
- małe zaangażowanie w prace domowe
A mężowie do żon o:
- sposób wydawania pieniędzy
- troskliwość i nadopiekuńczość
- niedocenianie pracy zarobkowej
- sposób spędzania wolnego czasu
- przyjaciółki
W latach 1996- 2008 zmieniły się przyczyny zawierania małżeństw:
mężczyźni: czynniki psychologiczne, preferowanie wolności, pogorszenie sytuacji finansowej, brak mieszkania, sprostanie obowiązkom
kobiety: nieudany związek małżeński, chęć zrobienia kariery zawodowej, brak odp. war. mieszkaniowych
62% populacji to osoby żyjące w małżeństwie
25% panny i kawalerowie
9% wdowy i wdowcy
4% rozwiedzieni
Wzrosła liczba rozwodów, w 2006 r. było ich najwięcej.
Przemoc 04.05 i 25.05 2011
przemoc to zachowanie zamierzone i wykorzystujące przewagę siły przeciwko członkowi rodziny, naruszające prawa i dobra osobiste. Powoduje cierpienie i ból oraz bezradność ofiary, wykracza poza normy i zasady relacji międzyludzkiej. Przemoc domowa jest przestępstwem. Odsłania mechanizmy życia rodzinnego, ujawnia czynniki zawarte w obyczajach i postawach agresora.
Rodzaje przemocy:
- wg psychologów
~ gorąca- działanie naładowanie gniewem, furią agresora
~ chłodna- sprawca realizuje specyficzny scenariusz, który został drobiazgowo opracowany i dotyczy on życia wewnętrznego ofiary. Jest często postrzegana jako surowy styl wychowania.
~ fizyczna
~psychiczna- działania mające na celu pozbawienie ofiary zaufania do samej siebie, przymusy, groźby
~seksualna- gwałty, sadystyczne formy seksu
~finansowa- zabieranie zarobionych pieniędzy, kontrola wydatków
Źródła przemocy mogą być biologiczne i psychologiczne np. poczucie wyższości, doświadczenia z domu.
Wiele rodzin akceptuje przemoc, ponieważ błędnie uważa, że:
- przemoc jest prywatną sprawą- mieszkanie pod jednym dachem nie upoważnia do przemocy
- przemoc występuje w rodzinach patologicznych- nieprawda, wszędzie
- muszą być widoczne ślady na ciele, by społeczeństwo zauważyło, że ktoś jest maltretowany- nie biorą pod uwagę przemocy psychicznej
- jeżeli ktoś jest bity tzn., że na to zasłużył- oczywiście nieprawda
Strategie powstrzymywania przemocy:
- rozmowy
- ukrywanie się przed sprawcą
- „oddawanie”
- obowiązują też regulacje prawne
Zwalczaniem przemocy zajmują się również:
- minister sprawiedliwości
- PCPR
- Ogólnopolska niebieska linia
- schroniska dla kobiet i dzieci
- Komitet ochrony praw dziecka
- ośrodki interwencji kryzysowej

---