1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Siarczek kadmu

Wzór chemiczny: CdS

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składnik stwarzający zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbol ostrzegawczy	Symbole zagrożenia (R)
siarczek kadmu	100	1306-23-6	215-147-8	T	22-40-48/23/25

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Substancja stała, trudno palna. W ogniu, w wyniku rozkładu, wydzielają się toksyczne oraz żrące pary, gazy i dymy.

Zagrożenie toksykologiczne: Substancja trująca. Działa toksycznie w przypadku narażenia drogą oddechową i po spożyciu. Stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia wskutek narażenia długotrwałego.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Działa rakotwórczo i powoduje mutacje genetyczne roślin i zwierząt.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego siarczkiem kadmu środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Ratujący muszą zadbać również o własne bezpieczeństwo.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie lub podać tlen - najlepiej, jeśli tego dokona osoba przeszkolona.
2.	Zapewnić pomoc lekarską.
Skażenie oczu:
1.	Przemyć skażone pyłem oczy strumieniem letniej wody przez 15-20 minut, przy wywiniętych powiekach.
2.	Zapewnić pomoc okulisty.
Zatrucie doustne:
1.	W razie zatrucia doustnego przepłukać usta wodą, dać do wypicia 2-3 szklanki wody i skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym. Podać osobie przytomnej środki wymiotne, o ile nie upłynęło zbyt wiele czasu od momentu zatrucia. Natychmiast przepłukać żołądek wodą.
2.	Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie na boku i ciepło.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, następnie alkoholem oraz wodą z łagodnym mydłem.
2.	W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:	Substancja niepalna. W ogniu wydzielają się toksyczne gazy, pary i dymy.
Środki gaśnicze:	Zgodnie z naturą i rozmiarem pożaru obiektów sąsiadujących.
Zalecenia szczegółowe:	Strażacy powinni być wyposażeni w ubrania przeciwchemiczne i niezależne aparaty oddechowe.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	W przypadku wydostania się większej ilości siarczku kadmu do środowiska, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skażenia środowiska. W razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze.
Środki ochrony osobistej:	Unikać kontaktu z siarczkiem kadmu. Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, a w warunkach zapylenia - ochrony dróg oddechowych. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2).
Zalecenia szczegółowe:	Zabezpieczyć opakowania (pojemniki) przed wydostawaniem się siarczku kadmu do środowiska, pyły strącać rozproszonymi strumieniami wody. Stosować urządzenia odsysające.
Zabezpieczenie środowiska:	Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Skażony grunt podlega wymianie.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas stosowania siarczku kadmu nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z siarczkiem kadmu, unikać wdychania pyłów, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci.
Zapobieganie pożarom/wybuchom:	Dotyczy wytwarzania się niebezpiecznych koncentracji pyłu: Wyeliminować źródła zapłonu - nie wykonywać prac z otwartym ogniem, nie palić, nie używać narzędzi iskrzących.
Magazynowanie:	W oryginalnych, właściwie, szczelnie zamkniętych, oznakowanych opakowaniach, w magazynie substancji trujących wyposażonym w instalację wentylacyjną. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, spożywania posiłków, używania otwartego ognia i narzędzi iskrzących. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.
Zapobieganie zatruciom:	Podczas stosowania siarczku kadmu nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z siarczkiem kadmu, unikać wdychania pyłów, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, w warunkach odpowiednich dla materiałów trujących, poza zasięgiem dzieci.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania siarczku kadmu. Sprawna wentylacja i urządzenia odsysające (w przypadku pyłów).

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy:

NDS - 0,02 mg/m³ (dymy), 0,04 mg/m³ (pyły),

NDSCh - 0,04 mg/m³ (dymy), 0,2 mg/m³ (pyły).

Ochrony osobiste

Drogi oddechowe:	Maski ochronne z filtrami pyłów P2.
Ręce:	Rękawice ochronne, powlekane.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z siarczkiem kadmu. Nie wdychać pyłów. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Natychmiast usuwać wszelkie rozsypy.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi siarczku kadmu.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa atomowa: 144,48 g/mol
9.2	Postać fizyczna, barwa, zapach, inne: Siarczek kadmu w warunkach normalnych jest substancją stałą, krystaliczną, występującą w postaci regularnych lub heksagonalnych kryształów w dwóch kolorach. Odmiana α ma barwę cytrynowo-żółtą, a odmiana β szkarłatnoczerwoną. Siarczek kadmu nie ma zapachu.
9.3	Gęstość: 3,91-4,15 g/cm^3 (20^oC)
9.4	Temperatura sublimacji: 980^oC
9.5	Temperatura wrzenia: 1380^oC
9.6	Gęstość par względem powietrza: 4,99
9.7	Rozpuszczalność w wodzie: Siarczek kadmu w wodzie praktycznie nie rozpuszcza się.
9.8	Inne: Siarczek kadmu stosowany jest jako półprzewodnik oraz opornik fotoelektryczny. Wykorzystywany jest do wytwarzania luminoforów, które mają zastosowanie w kineskopach telewizorów.

10. REAKTYWNOŚĆ I STABILNOŚĆ

Stabilność i reaktywność:	W warunkach normalnych siarczek kadmu jest substancją chemicznie stabilną. W kontakcie z kwasami uwalnia się toksyczny siarkowodór.
Właściwości korozyjne:	Brak.

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie pyłów i par, spożycie, kontakt ze skórą.

Informacja ogólna: Siarczek kadmu działa szczególnie drażniąco na układ pokarmowy i płuca. Jest toksyczny dla całego organizmu. Po ciężkim zatruciu może nastąpić zgon. Głównym miejscem gromadzenia się tego związku w organizmie są wątroba i nerki. Zmianie ulega metabolizm pierwiastków niezbędnych dla organizmu. Substancja rakotwórcza.

Dane toksykologiczne:

LD_{50(doustnie, szczur)} = 7080 mg/kg,

LD_{5L0(inhalacyjnie, mysz)} = 1350 mg/kg.

Ocena działania rakotwórczego kadmu i związków kadmu:

IARC - Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem

Dowód działania u zwierząt doświadczalnych - ograniczony.

Dowód działania u ludzi - wystarczający.

Ocena ogólna - czynnik rakotwórczy dla ludzi (grupa 1).

Polska - substancja rakotwórcza. Czynniki rakotwórcze w środowisku pracy i życia wg rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 września 1996 r. CZĘŚĆ I Wykaz czynników rakotwórczych dla ludzi.

USA(NIOSH) - potencjalny kancerogen zawodowy.

Umiejscowienie lub rodzaj nowotworów: skóra, płuco, wątroba, nerki, jelita, okrężnica, pęcherz moczowy, tkanka limfatyczna, tkanka krwiotwórcza.

Działanie miejscowe:

Wdychanie pyłów: Suche usta, trudności w oddychaniu i stale utrzymujący się kaszel. Ucisk w klatce piersiowej. W przypadkach cięższych powstaje niebieskawe zabarwienie skóry oraz skrócenie oddechu. Może pojawić się obrzęk płuc i mogą wystąpić drgawki.

Kontakt ze skórą: Pojawia się podrażnienie z zaczerwienieniem. W groźnych przypadkach mogą powstać pęcherze.

Kontakt z oczami: Może pojawić się silne podrażnienie, zaczerwienienie i ból.

Rokowania:

Przy doustnym przyjęciu dużych dawek szybko następuje śmierć. Indywidualna odporność na truciznę jest bardzo różna. Dochodzi do trwałego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego Występuje nadmierne rogowacenie skóry mogące wykazywać tendencje do zrakowacenia.

Zapobieganie:

Konieczne jest stosowanie urządzeń odpylających. Pracownicy powinni być przeszkoleni w zakresie higieny i uświadomieni o grożącym niebezpieczeństwie. Konieczna jest stała kontrola lekarska.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Działanie na organizmy wskaźnikowe:

Niższe organizmy: Dla bakterii (Escherichia coli) granica szkodliwości jonów kadmowych wynosi 15 mg/dm³, dla glonów (Scenedesmus) i skorupiaków (Daphnia) - już 0,1 mg/dm³.

Stopień zagrożenia wód: skrajny.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 06 03 99 - inne, niewymienione odpady.

Sposób likwidacji A1(A3):„Procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych..., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 04 - opakowania z metali,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

Siarczek kadmu nie jest klasyfikowany jako substancja niebezpieczna wg ADR/RID/IMO/IATA i nie podlega ograniczeniom wynikającym z tych przepisów.

Inne informacje:

14.1	Numer indeksowy (EC):	048-010-00-4
14.2	Symbole niebezpieczeństwa (R):	22-40-48/23/25
14.3	Symbole bezpieczeństwa (S):	1/2-22-36/37-45

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Normą PN ISO 11014-1; 1998, „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Wytycznymi Dyrektywy UE Nr 1999/45/EG, Dyrektywy 67/548 EEC oraz Dyrektywy UE 88/379/EEC (Dangerous Product Regulations incl. EC Guidelines), dotyczącymi klasyfikowania, oznaczania i sporządzania informacji o materiałach niebezpiecznych.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 czerwca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - Załącznik (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 maja 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz. ?) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz.355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

• Klasyfikacją materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2001 r.).

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi siarczku kadmu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dostawcy siarczku kadmu. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy zamieścić następujące informacje:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:
Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:		„Substancja toksyczna.”
Symbole zagrożenia
R 22	Działa szkodliwie po połknięciu.
R 40	Możliwe ryzyko powstania nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia człowieka.
R 48/23/25	Działa toksycznie przez drogi oddechowe i po połknięciu; stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia w następstwie długotrwałego narażenia.
Symbole bezpieczeństwa
S 1/2	Przechowywać w zamknięciu i chronić przed dziećmi.
S 22	Nie wdychać pyłu.
S 36/37	Nosić odpowiednią odzież ochronną i odpowiednie rękawice ochronne.
S 45	W przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - jeżeli to możliwe, pokaż etykietę.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Siarczek kadmu
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
T	Substancja toksyczna.

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI	Wydanie: I Data wydania: 10.12.02 Strona/stron 7/7
Nazwa:	SIARCZEK KADMU

Siarczek kadmu

---