Pasożyty |
występowanie |
budowa |
rozwój |
choroba |
wykrywanie |
|
Trichomonas vaginalis |
Kosmopolityczny wiciowiec,trofozoit w narządach płciowych i moczowych, |
Trofozoit owalny,okrągły,wrzecionowaty, jądro owalne lub wrzecionowate, chromatyna=grube grudki,układ organelli= kariomastigont= jądro kom +5wici, błona falująca- włókno dodatkowe i pręcik podstawowy, aksostyl- główka i rulon, kompleks parabazalny typu Janickiego, beztlenowiec |
Podział podłużny od kinetosomów, wici i jądra,zarażenie przez stosunek, u kobiet w pochwie, macicy, cewka moczowa, u mężczyzn- napletek, żołądź, cewka moczowa, gruczoł krokowy |
Rzęsistkowica- trichomonosis, związek zarażenia z hormonami płciowymi, zmiany ilości rzęsistka w cyklu miesiączkowym, rzęsistkowca ostra kobiety: upławy, świąd, zaczerwienienie ścian pochwy, czerwone plamki w pochwie, treść pochwowa- żółta, pienista, obfita, bóle w cewce moczowej, przewlekła rzęsistkowica pochwy-upławy nasilone przed i po krwawieniu, ostra rzęsistkowica mężczyzn- zapalenie napletka i żołędzi, cewki moczowej, częstomocz, wydzielina obfita, ropna, śluzowa, mętna, ostre zapalenie gruczołu krokowego, wysoka temp, dreszcze, bóle w kroczu, podbrzuszu i odbytnicy, u dzieci- inwazja okołoporodowa o przebiegu ostrym, nadżerki, obrzęk i zaczerwienienie ujścia cewki moczowej, ropomocz |
Hodowla na podłożach sztucznych, rozmazy uzyskane metodą Giemsy, badać treść szyjki macicy 3 dni przed lub po miesiączce, treść spod napletka i cewki moczowej u mężczyzn |
|
Trichomonas tenax |
Kosmopolityczny wiciowiec występujący w postaci trofozoitu w jamie ustnej |
Trofozoit owalny, okrągły lub gruszkowaty, na biegunie przednim kinetosomy, aksostyl poza pellikulę wystaje jako kolec, ma nibynóżki, cytoplazma piankowata zawiera ziarnistości chromatynowe |
Nie tworzy cyst, transmisja człowiek- człowiek |
Rzęsistkowica jamy ustnej, suchość, pieczenie, zaburzenia smaku, bóle przy połykaniu, kieszonki patologiczne, zapalenie języka, ogniska zapalne w błonie jamy ustnej, występuje w : zatoki przynosowe, migdałki, treść oskrzeli, ropnie płuc |
W preparatach bezpośrednich z zeskrobin błony śluzowej policzka, dziąseł lub przestrzeni międzyzębowych- oceniane w mikroskopie fazowo- kontrastowym, wykrywanie w hodowli- najłatwiejsze |
|
Gardia lamblia |
Kosmopolityczny wiciowiec występujący w postaci trofozoitu i cysty w jelicie cienkim człowieka |
Trofozoit dwubocznie symetryczny, gruszkowaty, zaokrąglony, ma 4 pary wici- środkowa, grzbietowa, boczna, tylna, ma krążek czepny- zawiera białka gardiny, cysta owalna z 2-4 jądrami, aksonemami, zawiązkami wici, twory sierpowate |
Podział podłużny od krążka czepnego, kinetosomów i jąder, zarażenie przez jamę ustną postacią cysty, w dwunastnicy uwalniają się 2 trofozoity - dzielą się po przyczepieniu do błony śluzowej jelita, człowiek może zarazić się szczepami od zwierząt, wrota zarażenia to jama ustna, droga zakażenia- pokarmowa, stosunki płciowe |
Gardioza- gardiosis- I- wymioty, biegunki; w postaci przewlekłej biegunki i zaparcia; brak łaknienia, bóle w nadbrzuszu, odbijanie, zgaga, nudności, bóle głowy, szybkie męczenie, stany podgorączkowe, zmiany typu alergicznego, zarażenie doprowadza do zmniejszenia masy ciała, zaniku mięśni, nadmierna senność, zaburzenia trawienia tłuszczu i węglowodanów, upośledzone wchłanianie wit. A i B12, zaburzenia w wydzielaniu hormonów przez ukł. APUD, zniekształcenie i skrócenie kosmków jelitowych,poliferacja enterocytów do szczytu kosmków,nacieki komórkowe w obrębie blaszki właściwej, czasem bezobjawowo |
Cysty lub trofozoit z treści dwunastnicy w czasie endoskopii, preparaty z kału |
|
Trypansoma brucei gambiense |
Wiciowiec pasożytujący w postaci trypomastigota we krwi, chłonce i płynie mózgowo- rdzeniowym, rezerwuar to muchy tse- tse, Afryka |
Trypomastigota- wrzecionowata, w osoczu- krótkie, szerokie, krótka wić, wić tworzy błonę falującą, jądro duże i owalne, duży kariosom, cytoplazma piankowata- liczne zarnistości ciałek zapasowych, |
Podział podłużny od kinetosomu i jądra, zarażenie przez skórę postacią trypomastigota- dostaje się ze śliną much, najpierw osocze potem płyn mózgowo- rdzeniowy, w przewodzie pokarmowym owada pierwotniak wnika do przestrzeni między błonami, dzieli się i przechodzi w epimastigota, podziały, wędruje przez przełyk i gardziel do gruczołów ślinowych muchy i wytwarza formę inwazyjną- metacykliczną- |
Śpiączka afrykańska- w miejscu wniknięcia- grudkowaty odczyn zapalny, może powstać wrzód- na dnie postacie trypomastigota, I- pierwotniaki w osoczu i krwi- dreszcze, wysoka temp, nudności, brak apetytu, bóle głowy i stawów, zapalenia mięśnia sercowego, powiększa się śledziona, wątroba i węzły chłonne, niedokrwistość, zapalenie kłębuszkowe nerek, zaburzenia miesiączkowania, obrzęki twarzy, dłoni i stóp, świąd skóry, II-OUN- zaburzenia psychiczne, okresy pobudzenia ale także apatii, zmiany- płaty czołowe, most i pień mózgu, zmiany zapalne- zwoje międzykręgowe, możliwe przejście przez łożysko do płodu |
We krwi, biopsja węzłów chłonnych, preparaty z osadu płynu mózgowo- rdzeniowego |
|
Entamoeba gingivalis |
Kosmopolityczny pełzak w postaci trofozoitu w jamie ustnej |
Trofozoit- zmienny kształt, otoczony błoną plazmatyczną, nibynóżki, liczne wodniczki, jądro duże z kariosomem położonym centralnie |
Transmisja człowiek- człowiek w czasie pocałunku lub wspólnie używane naczynia, możliwe- drogą płciową, umiejscowiony na brzegach dziąseł |
Zmiany błony śluzowej, zapalenie zatok przynosowych, lub migdałków |
Zeskrobiny oglądane pod mikroskopem fazowo- kontrastowym |
|
Entamoeba histolytica |
Kosmopolityczny pełzak w postaci trofozoitu i cysty w jelicie grubym |
Trofozoit- zmienny kształt, otoczony błoną komórkową, nibynóżki, endoplazma piankowata, w centrum- mały kariosom, wydziela enzymy proteolityczne, cysta- 1-4 jądra, kariosom w centrum, delikatna błona jądrowa, wodniczka jodofilna, nie ma mitochondriów |
Zarażenie przez jamę ustną postacią cysty- w jelicie przekształcenie w trofozoit i on dzieli się na 8 potomnych, liczne trofozoity- cześć w postacie cysty i jest wydalana z kałem, trofozoity mogą wnikać do błony podśluzowej jelita grubego, wykazują podział prosty, człowiek wydala cysty z kałem |
Pełzakowica jelitową - amoebosis- lub pozajelitową wieloogniskową, wystąpienie objawów gdy trofozoit wnika do warstwy mięśniowej jelita, - grudki z żółtym środkiem- owrzodzenia z martwiczym dnem- butelkowaty kształt- towarzyszą krwinkotoki, ostra pełzakowica jelitowa- biegunka z dużą ilością śluzu, nudności, wzdęcia, bóle głowy,parcie na stolec,uczucie rozbicia, śmierć z powodu ostrej niewydolności krążenia lub przebiciu owrzodzenia do otrzewnej,przewlekła pełzakowica jelitowa- wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zwężenie światła jelita, blizny ściągające, pełzakowe zapalenie wątroby- dreszcze, zlewne poty, bóle w podżebrzu prawym, wątroba powiększona, pełzakowy ropień wątroby-ból nasilający się przy oddychaniu, utrata łaknienia, wątroba powiększona i bolesna, leukocytoza, ściany ropnia- nierówne, miękkie, w treści ropnia antygen lub DNA, ropnie w prawym płucu, śledzionie, mózgu, skórze powłok brzusznych, postacie pozajelitowe- wątrobowa, płucno- opłucnowa, mózgowa |
Rozmaz kału- trofozoity i cysty, analiza PCR, analiza treści ropni, zmiana guzowata jelita na zdjęciach rentgenowskich |
|
Acanthamoeba castellani |
Kosmopolityczny pełzak w postaci trofozoitu i cysty powoduje śmiertelną inwazję płuc i ośrodkowego układu nerwowego, wykrywany w próbkach powietrza dużych miast |
Trofozoit- wolno się porusza, przypomina ślimaka z rodzaju Limax, ektoplazma oddzielona od endoplazmy, płatowate nibynóżki, akantopodia, liczne wodniczki pokarmowe, wodniczka tętniąca, jądro okrągłe, cysta- okrągła, otoczka zewnętrzna pofałdowana |
Zarażenie postacią trofozoitu bub cysty przez jamę nosową, dostają się do płuc lub OUN, a z krwią do rożnych narządów, wrota inwazji- jama ustna, nosowa, uszkodzona rogówka i skóra |
Akantameboza- acanthamoebosis- w postaci przewlekłego ziarniakowego zapalenia mózgu, nagle silnym bólem szyi i głowy, objawy podrażnienia opon mózgowych, drgawki, zaburzenia psychiczne, smaku i węchu, w zarażeniach postacią cysty może dojść do zapalenia płuc, zmiany w uchu zewnętrznym, skórze, tkance podskórnej, kostnej, rogówce, może towarzyszyć cukrzycy, czasem martwicze zapalenie tętnic |
Cechy płynu m-r- barwa szarawożółta, jałowość bakterio- i mikologiczna, zeskrobiny z rogówki |
|
Negleria fowleri |
Kosmopolityczny pierwotniak w postaci 2 trofozoitów- pełzakowaty i wiciowaty- i cysty w wodach słodkich, wilgotnych glebach i powietrzu |
Trofozoit pełzakowaty- kształt zmienny, wydziela substancję śluzową, nibynóżki, jądro okrągłe, trofozoit wiciowaty- przekształca się z pełzakowatego, wytwarza wici, kształt gruszkowaty bub owalny, nie ma zdolności podziału, cysta- okrągła, pojedyncza otoczka, |
Zarażenie postacią trofozoitu i cysty przez jamę nosowo- gardłową, przez kość sitową, wzdłuż nerwów wzrokowych do OUN, zarażenie w środowisku wodnym |
Neglerioza- naegleriosis- ostre pierwotne pełzakowe zapalenie mózgu i opon mózgowych, objawy po 7 dniach, bóle głowy, temp, brak łaknienia, nudności, wymioty, nadmierna senność, pobudzenie, niepokój, halucynacje, porażenie VII, zbaczanie języka, zaburznie zmysłów powonienia i smaku, śmierć po 72h |
Preparaty bezpośrednie, płyn m-r- żółtobiały, szarawy, podbarwiony krwią, jałowy |
|
Plasmodium vivax |
Pierwotniak pasożytujący w wątrobie- hepatocyty, krwinkach czerwonych komórkach siateczki i śródbłonkowych, między 60 stopni N a 30 stopni S |
W krwince czerwonej- postać pierścienia i schizonta, merozoity oraz progamety, schizont dojrzały- pełzakowaty kształt, zarażone krwinki ulegają powiększeniu i odbarwieniu |
Występuje przemiana pokoleń: pokolenie bezpłciowe[schizogonia] w ustroju człowieka a płciowe[sporogonia] w samicy komara widliszka, komar przez skórę wprowadza sporozoity, które z krwią dostają się do hepatocytów i makrofagów- dalszy rozwój, postacie pierścienia, schizonta właściwego, rozpadają się na merozoity, które dalej zarażają także erytrocyty- schizogonia krwinkowa, część przekształca się w hipnozoity w wątrobie, część merozoitów przekształca się w progamety, muszą one być pobrane z krwią przez komara- sporogonia- w przewodzie komara tworzą się mikrogametocyty, powstaje ruchliwa ookineta, otacza się grubą błoną i tworzy oocystę- potem sporocystę- po jej pęknięciu sporozoity dostają się do gruczołów ślinowych |
Zimnica- malaria- trzeciaczka, nagły początek, objawy przypominają grypę, bóle głowy, mięśni, stawów, zaburzenia oddychania, bóle w klatce piersiowej, typowy napad to trzy okresy: I- uczucie zimna, dreszcze II- gwałtowny wzrost temp, zaburzenia świadomości, suchość skóry III- ustępowanie objawów, zlewne poty, sen, w trakcie napadów- opryszczka wargowa, napady co 48h, powiększenie wątroby i śledziony, niedokrwistość, leukopenia, eozynofilia, trombocytopenia, żółtaczka hemolityczna, po kilku tygodniach- zimnica utajona, powikłania- śpiączka, nagły zgon, zajęcie mózgu, pęknięcie śledziony, zespół rozsianej narządowej rozsianej martwicy, zarodźce przechodzą przez łożysko od matki do płodu |
Szczyt napadu- postacie pierścienia, potem postacie schizonta, preparaty grubej kropli krwi, biopsja narządów |
|
Plasmodium falciparum |
Pierwotniak pasożytujący w wątrobie- hepatocyty, krwinkach czerwonych komórkach siateczki i śródbłonkowych, |
Nie tworzy hipnozoitów, postacie pierścienia mniejsze niż Plasmodium vivax, gametocyty przypominają sierp, |
Charakterystyczne zarażenie mnogie, schizont- zatrzymuje się w naczyniach włosowatych OUN, w wątrobie , śledzionie i szpiku kostnym, płytki krwi hamują wzrost i dojrzewanie P. Falciparum, |
Zimnica podzwrotnikowa- napady co 36- 48h, postać mózgowa, biegunkowa i krwotoczna, zaburzenia świadomości, przyczyny śpiączki- zatory naczyń krwionośnych, hipoglikemia, zaburzenia metabolizmu, u dzieci powikłania mózgowe, zmiany degeneracyjne neuronów, niedotlenienie narządów wewnętrznych, w fazie przewlekłej rozrost tkanki łącznej, u kobiet w ciąży uszkodzenia łożyska |
Preparaty grubej kropli krwi |
|
Toxoplasma gondii |
Kosmopolityczny pierwotniak, wewnątrzkomórkowo w różnych tkankach człowieka |
Tachyzoity i bradyzoity kształtu łukowatego, sierpowatego lub owalnego |
Schizogonia u u ptaków i ssaków wytwarzane są trofozoity, w czasie sporogoniii- kotowate- wydalane oocysty zawierające sporozoity, toksoplazma rozwija się bepłciowo w komórkach narządów i monocytach przez wytwarzane w trofozoicie 2 komórki siostrzane, szybki rozwój tachyzoitów, tworzą się pseudocysty, sporogonia- w kom nabłonkowych błony śluzowej jelita cienkiego kota, postacie inwazyjne dla kota- tachyzoity, bradyzoity, sporozoity, schizont dzieli się na merozoity, część merozoitów w gametocyty- gamety, zygota- oocysta[2 sporoblasty, 4 sporozoity]- inwazyjne dla człowieka, wrota inwazji do czlowieka- jama ustna- bradyzoity w cystach lub tachyzoity w pseudocystach, dostają się do OUN, rdzenia kręgowego, gałki ocznej, mięśni, matka -płód gdy zarażenie nastąpiło tachyzoitami |
Toksoplazmoza- antropozoonoza, wrodzona- matka- płód, najczęstsze postacie- węzłowa, uogólniona, gałki ocznej, węzłowa- powiększenia węzłów chłonnych, bóle brzucha, mięśniowe, męczenie się, osłabienie, bóle głowy, zapalenie gardła, uogólniona- wysypka plamisto- grudkowa, zapalenie płuc, mięśnia sercowego, wątroby, gałki ocznej- zaburzenia widzenia, mroczki przed oczami, ból, światłowstręt, nadmierne łzawienie, ogniska martwicowe, zakażenie płodu-wzrasta wraz z trwaniem ciąży a ryzyko obumarcia płodu zmniejsza się |
Preparaty mikroskopowe. Preparaty z wód płodowych, płynu m-r, biopsja węzłów chłonnych, wątroby, śledziony, badania serologiczne |
|
Balantidium coli |
Kosmopolityczny orzęsek w postaci trofozoitu i cysty w przewodzie pokarmowym człowieka |
Trofozoit- asymetrycznie owalny lub okrągły, zaostrzony biegun, pokryty rzęskami, aparat jądrowy, cytostom, wodniczki pokarmowe, cysta- okrągła, dwuwarstwowa otoczka |
zarażenie postacią cysty przez jamę ustną, w końcowym odcinku jelita cienkiego uwalnia się trofozoit, Trofozoit rozmnaża się przez podział poprzeczny |
Balantidioza- owrzodzenia jelita zwłaszcza w okolicy wyrostka robaczkowego, biegunka, bóle spastyczne brzucha, nudności wymioty, brak łaknienia, bóle głowy, bezsenność, chudnięcie, niedokrwistość, czasem inwazja do otrzewnej i dróg moczowych lub pochwy |
Ze świerzego kału- trofozoity poruszające się ruchem kolistym, badanie retroskopowe- popranie materiału na posiew |
|
Robaki płaskie- przywry |
||||||
Fasciola hepatica |
Motylica wątrobowa, kosmopolityczna przywra w wątrobie i drogach żółciowych człowieka |
Postać dojrzała- listkowaty kształt, szara,kolce, protonefrydialny układ wydalniczy, komórki płomykowe, obojnak- 2 jądra, pojedynczy jajnik, żółtnik |
Rozwój zygoty w środowisku wodnym, miracidium- pierwsze stadium larwalne- wykluwa się i pływa w wodzie, wnika do ślimaka wodnego, w trzustko- wątrobie przekształca się w sporocystę, powstają redie a z nich ogoniaste cerkarie, przekształca się w metacerkarię- forma inwazyjna dla człowieka, w przewodzie pokarmowym człow.- do wątroby i przewodów żółciowych |
Fascioloza- fasciolosis- postać ostra, nudności wymioty, bóle mięśni i stawów, żółtaczka, niedokrwistość, pokrzywka, zwłóknienie przewodu żółciowego wspólnego, świąd, ropnie, marskość wątroby |
Badania serologiczne, koproskopowe |
|
Dicrocoelium dendriticum |
Motyliczka, Wszędzie oprócz Australii, przywra w drogach żółciowych człowieka |
Postać dojrzała- kształt lancetowaty, gładka powierzchnia, macica, jaja ciemnobrunatne- owalne, asymetryczne, z wieczkiem, miracidium- ma sztylecik |
Jaja zawierają miracidium- wnika ono do ślimaka, w trzustko- wątrobie przekształca się w sporocyste, powstają sporocysty potomne, potem z nich cerkarie-> do jamy płucnej ślimaka tworzą kule śluzowe- są one przyczepione do roślin i zjadane przez mrówki[ jedna do węzła nerwowego okołoprzełykowego i staje się metacerkarią] w żywicielu ostatecznym dostaje się do przewodów żółciowych- zarażenie metacerkarią |
Dikrocelioza- dicroceriosis- zapalenie dróg żółciowych, ból w nadbrzuszu, powiększenie wątroby, żółtaczka, świąd, często bezobjawowo |
Wykrywania jaj w kale |
|
Paragonimus vestermani |
Przywra płucna w płucach w południowo- wschodniej Azji, zachodniej Afryki |
Postać dojrzała- spłaszczona grzbietowo- brzusznie, owalny kształt, łuskowate kolce, ma zatokę płciową, po bokach żółtniki, jajo- brązowe, ma wieczko |
Jajo otoczone komórkami żółtkowymi musi się dostać do środowiska wodnego- powstaje miracidium i wnika do ślimaka, tam powstaje workowata sporocysta, liczne redie a potem cerkarie, cerkarie są w wodzie i wnikają do mięśni lub trzustko- wątroby skorupiaka, tam otorbiają się, zjedzone metacerkarie wnikają do płuc i po 2 miesiącach są dojrzałe i składają jaja, które wydostają się na zewnątrz z plwociną |
Paragonimoza- paragonimosis- metacerkarie przechodząc przez przeponę do płuc wywołują nacieki z komórek kwaso- i obojętnochłonnych, pękająca torebka wywołuje kaszel, podbarwiona krwią wydzielina, bóle w klatce piersiowej, wysoka temp, nudności, mogą zlokalizować się w OUN, zaburzenia widzenia, padaczki, osłabienie ruchowe, porażenie połowiczne lub całkowite, objawy zapalenia opon mózgowych, |
Jaja w kale, plwocinie lub popłuczynach BAL, badania serologiczne |
|
Schistosoma haematobium |
Przywra krwi w splotach żylnych pęcherza moczowego i miednicy mniejszej w Portugalii, Azji, na Bliskim Wschodzie |
Jest rozdzielnopłciowa, jajo- owalne, bez wieczka |
Samica składa jajo wewnątrz naczyń włosowatych splotów żylnych pęcherza moczowego i miednicy mniejszej- potem ginie, wydostają sie do wody- miracidium, do ślimaka, tu przekształca się w sporocystę, potem cerkarie- furkocerkarie, wnikają przez skórę, w tkance podskórnej przekształcają się w schistosomule- z krwią do płuc, przez lewą komorę serca do naczyń żylnych, niekiedy do OUN, trzustki, mięśnia sercowego |
Schistosomoza- schistosomosis- związana z układem moczowym, w miejscu wniknięcia cerkari- świąd, odczyn zapalny, grudkowo-plamkowa wysypka, dreszcze, skurcze oskrzeli, bóle głowy, stawów, pokrzywka na skórze, bóle w podbrzuszu, częstomocz, krwiomocz, w przewlekłej formie- w wątrobie i śledzionie ziarniaki ulegające zwłóknieniu |
Jaja w moczu, kale, zeskrobinie błony śluzowej jelita grubego, testy serologiczne |
|
Robaki płaskie- tasiemce |
||||||
Diphyllobothrium latum |
Bruzdogłowiec szeroki w jelicie cienkim, wokół niektórych zbiorników wodnych |
Do 20m, skoleks spłaszczony, owalny, bruzdy przyssawkowe- bothria, cienka szyjka wykształcająca proglotydy, duża płodność, ukł. męski- pęcherzykowe jądra, kanaliki nasienne, żeński- dwupłatowy jajnik, jajowód, przewód żółtnikowy wspólny, pochwa, jaja- owalne |
Tasiemiec składa jaja, w środowisku wodnym powstaję orzęsione koracidium,- w jego wnętrzu larwa właściwa- onkosfera, zjedzone przez skorupiaka- powstaje procerkoid, oczlik musi być zjedzony przez rybkę- w mięśniach przekształca się w plerocerkoid- forma inwazyjna dla człow. |
Difylobotrioza- diphyllobothriosis- niedrożność jelit, biegunka, bóle brzucha, niedokrwistość, niedobór wit. B12, |
W kale jaja bądź proglotydy |
|
Taenia saginata |
Tasiemiec nieuzbrojony, kosmopolityczny, w jelicie cienkim |
Gruszkowaty skoleks- 4 przyssawki, ryjka i haczyków brak, kwadratowe proglotydy z gonadami, najpierw są męskie a potem żeńskie- hermafrodytyczne, występuje zjawisko apolizji- odrywanie od strobili członów macicznych, ma dwupłatowy jajnik, |
Jajo powstaje z komórki żeńskiej zapłodnionej w ootypie przez plemnik, zygota otoczona komórkami żłótnikowymi, w macicy zarodek przekształca się w onkosferę, Skurcze wora powłokowo- mięśniowego powodują wypychanie jaj tasiemca,z jaja inwazyjnego u bydła uwalnia się onkosfera- osiedla się w mięśniach- wągier bydlęcy- larwa typu cysticercus, zarażenie człowieka per os- wągrami- one dostają się do jelita cienkiego człowieka |
Tasiemczyca- teniosis- uczucie dyskomfortu, napadowe bóle brzucha, wzrost lub upośledzenie łaknienia, obniżenie aktywności ruchowej, napięcie powłok brzucha, długotrwała biegunka, niedokrwistość, pokrzywka, niedrożność jelit |
Proglotydy w kale |
|
Taenia solium |
Tasiemiec uzbrojony, kosmopolityczny w jelicie cienkim |
Mniejszy od T. Saginata, skolecs kulisty, 4 przyssawki, wysuwalny ryjek, haczyki, proglotydy hermafrodytyczne, jajnik trójpłatowy, |
Z onkosfery u świni powstaje pęcherzykowata larwa- wągier- larwa typu cysticercus , człowiek zaraża się na drodze edgo i autoendoinwazji, autoendo- gdy proglotydy przy ruchach perystaltycznych wracają do jelita, |
Tenioza- bóle brzucha, nudności, wymioty, zaburzenia rozwoju fizycznego, osłabienie, niedrożność jelit, cysticerkoza- wągrzyca- wągry cysticercus cellulosae, najgroźniejsza obejmuje korę mózgową, rdzeń kręgowy, gałkę oczną |
Proglotydy w kale, badanie rentgenowskie- wągry, tomografia komputerowa mózgu |
|
Echinococcus granulosus |
Tasiemiec bąblowcowy, człowiek żywicielem pośrednim!, ostateczny- pies, wilk |
Jajnik nerkowaty, macica workowata, |
Proglotyd maciczny odrywa się od strobilii wydostaje się na powierzchnię skóry psa, pełzając odrywają się od niego jaja, z połkniętych jaj w jelicie wydostaje się onkosfera i wnika do wątroby, to następne stadium- cerkoida typu bąblowiec, miesiąc po zarażeniu powstają drobne guzki-płyn i larwa- pęcherz bąblowcowy, wezykulacja- pęcherzykowanie- powrót protoskoleksa do potencji, mamy do czynienia z pęcherzem płodnym[wytwarza protoskoleksy] i płonnym |
Bąblowica- echinococcosis- zmiany w wątrobie, czasem płucach i nerkach, mięśniach, śledzionie, mózgu, kościach, przez wiele lat nie daje objawów, gdy pęknie pęcherz- wstrząs anafilaktyczny i wtórny rozsiew |
Protoskoleksy w badaniu biopsyjnym, badanie radiologiczne- zwapnione pęcherze bąblowca, odczyny serologiczne |
|
Hymenolepis nana |
Tasiemiec karłowaty, kosmopolityczny, w jelicie cienkim człowieka |
Kulisty skoleks z 4 przyssawkami, pojedynczy wieniec haczyków, |
Proglotydy maciczne- uwalniane jaja, ma rozwój mono lub heterokseniczny, monokseniczny- przeksztalcenie w onkosferę a potem w cerkoidę typu cysticerkoid w kosmkach jelitowych |
Hymenolepioza- zaburzenia równowagi, anoreksja, wymioty, biegunki i zaparcia nadmierna pobudliwość, zaburzenia snu, upośledzenie rozwoju psychicznego i fizycznego, zapalenia jelita z martwicą błony śluzowej |
Koproskopowe badanie kału |
|
Robaki obłe |
||||||
Enterobius vermicularis |
Owsik ludzki, kosmopolityczny, w jelicie grubym, zarażenie- larwa L3 |
Nicień biały, otwór gębowy otoczony 3 wargami, 2 brodawki, samiec- brak torebki kopulacyjnej, jedno jądro, nasieniowód i przewód wytryskowy, samica- tylny koniec ciała ostry, parzyste jajniki, jajowody i macice wpadają do pochwy, jajo- owalne, asymetryczne, warstwy- lipidowa, chitynowa, białkowa |
Jajo składane przez samicę w okolicy odbytu, drapanie się dziecka, jaj przylepiają się do skóry, na rękach do ust- autoegzoinwazja, autoendoinwazja- samica składa jaja w okrężnicy i wylęgają sie larwy raptidopodobne, możliwa inhalacyjna droga zakażenia, normalnie- w jelicie cienkim powstaje larwa raptidopodobna, wędruje do jelita grubego- 3krotne linienie- dojrzały osobnik |
Owsica- enterobiosis- choroba przewlekła, nawracająca, rzadko ostra, obniżone łaknienie, bladość powłok, cienie pod oczyma, zaburzenia snu, wzmożona pobudliwość nerwowa, drgawki, trudności koncentracji, zgrzytanie zębami, obgryzanie paznokci |
Owsiki w kale lub na skórze w okolicy odbytu, wymazy z rectum |
|
Ascaris lubricoides hominis |
Kosmopolityczny, w jelicie cienkim, larwa L2 |
Nicień barwy różowej, ciało walcowate, stożkowaty koniec, wewnętrzna krawędź ząbkowana, narząd naboczny- zdolność chemorecepcyjna, samiec i samica |
Samica składa żółtobrązowe jaja, monokseniczny, larwy przenikają przez ścianę jelita do ukł. krwionośnego- do wątroby- żyła główna dolna-prawa połowa serca- płuca, w płucach drugie i trzecie linienie,gardło, połknięcie, czwarte linienie w jelicie zabłąkane larwy tworzą guzki robacze |
Glistnica- askariosis- objawy kliniczne związane z migracją larw, nacieki płuc, objawy zapalenia płuc, krwawienia, zaburzenia snu, objawy ze strony układu pokarmowego, obrzęki powiek, zapalenia spojówek, nieprawidłowy rozwój fizyczny i umysłowy, nieżyt nosa, stany astmatyczne, wysypki na skórze |
W kale jaja z zygotą lub w 2 fazie blastomeróe |
|
Toxocara canis |
Glista psia, kosmopolityczny nicień, larwa L3, człowiek to żywiciel niespecyficzny- zwykle do wątroby, |
Przedni koniec zaopatrzony w 2 boczne skrzydełka oskórkowe, samiec i samica, jajo-owalne, grube, brązowe |
Gdy młody pies- rozwój monokseniczny, jeśli stary to larwy przechodzą do innych narządów i tam zostają otorbione- rozwój zahamowany, mogą sie rodzić szczenięta z toksokarozą wrodzoną |
Toksokaroza- toksocarosis- zespół larwy trzewnej wędrującej, powiększenie wątroby, zmiany zapalne płuc, ogniskowe zmiany w mózgu i gałce ocznej, bóle głowy, zaburzenia równowagi, zapalenie węzłów chłonnych |
Badania serologiczne |
|
Loa loa |
W tkance podskórnej człowieka w krajach tropikalnych, mikrofilaria |
Mikrofilarie- otoczone osłonką |
Mikrofilarie wessane z krwią przez samice ślepaków zrzucają otoczkę, migracja do ciała tłuszczoewgo, linienie, potem postać inwazyjna, larwa wnika przez skórę do człowieka, odznaczają się tendencją do wędrowania pod skórą |
Loaza- loasis- bolesne obrzęki podskórne, zmiany wypryskowe i rumieniowe, ból w oku, świąd, łzawienie |
Mikrofilaria we krwi, odczyny serologiczne |
|
Trichinella spiralis |
Włosień kręty, L2 w mięśniach, kosmopolityczny |
Mały nicień, narządy płciowe samca i samicy są pojedyncze |
Larwy urodzone przez samice, dostają się do płuc, przez lewą połowę serca do dużego krwioobiegu, mięsnie poprzecznie prążkowane, larwa atakuje jedna komórkę mięśniową- przebija się przez sarkolemmę do cytoplazmy, dalej się rozwijają gdy zostaną zjedzone otorbione larwy, w jelicie cienkim wydostają się z torebek, tam po dojrzewaniu rodzą się kolejne larwy z osobników dorosłych |
Włośnica- trichinellosis- charakterystyczny układ ciała, utrudnione żucie, połykanie i oddychanie, kurczowe bóle brzucha, biegunki, zaburzenia metaboliczne, osłabienie, zaburzenia rytmu serca, porażenia nerwów czaszkowych, padaczki, zaburzenie w funkcji zwieracza odbytu i moczowodu |
Metoda trichinoskopowa, biopsja mięśnia naramiennego, badania immunoserologiczne |
|
Trichiuris trichiura |
Włosogłówka ludzka, kosmopolityczny, w jelicie grubym i ślepym człowieka, larwa L3 |
Otwór gębowy bez warg otoczony 4 brodoawkami, na stronie brzusznej- pasmo pręcikowe, samce- zagięty tylny koniec ciała, samica- ma szparę sromową, jajo-na każdym biegunie przezroczysty czop |
Zarażenie przez połknięcie larw L3 z pokarmem zanieczyszczonym ziemią, w jelicie cienkim larwy wylęgają się po wyschnięciu jednego czopu biegunowego, idą do jelita grubego, linienie, postać dojrzała, karmią się krwią |
Włosogłówczyca- trichurioza- w inwazji dużej następują objawy kliniczne, biegunka, niedokrwistość, nudności, wzdęcia, nacieki komórkowe i wybroczyny krwotoczne |
Endoskopia, jaja w kale |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|