Podstawy prawne i metodyka pracy kuratora
Dr Roman Bielicki
Egzamin 07.12.2008
-Informacje zawarte w ustawie o kuratorach sądowych -konstytucja kuratorskiej służby wojskowej.
-Kwalifikacje kuratorów sadowych
-Uprawnienia i obowiązki kuratora
-diagnostyka w pracy kuratora sądowego i środowiskowych
- funkcja wychowawczo zapobiegająca dozorów wywiadów środowiskowych
-udział kuratora zawodowego w wykonywaniu kary pozbawienia wolności
-praca socjalna wykonywana przez kuratorów, oraz pomoc postponitencjalna
W oparciu o ustawę kuratorzy sądowi realizują określone przez prawo zadania ,które mają charakter diagnostyczny ,wychowawczo-resocjalizacyjny profilaktyczny oraz kontrolny .Działania te są ściśle związane z wykonywaniem orzeczeń sądu.
Kuratorami sądowymi są: zawodowi kuratorzy sądowi oraz społeczni kuratorzy sądowi.
Kuratorzy wykonujący orzeczenia w sprawach karnych to kuratorzy dla dorosłych ,natomiast wykonujący orzeczenia w sprawach rodzinnych oraz nieletnich są kuratorami rodzinnymi.
Kurator sądowy wykonuje swoje zadania w środowisku podopiecznych a także na terenie zamkniętych zakładów i placówek tj, jak zakłady karne ,placówki opiek-wychowawcze, oraz leczniczo rehabilitacyjne
Kwalifikacje kuratorów sądowych
-kuratorzy zawodowi:
Realizacja zadań nałożonych na kuratorów wymaga określonych kwalifikacji osobowościowych, merytorycznych , a także moralnych.
Niezbędna jest tutaj umiejętność właściwej oceny sytuacji oraz adekwatnego reagowania na bodźce.
Kurator powinien stanowić wzór i być autorytetem dla osób wykolejonych społecznie, szczególnie w środowiskach pozbawionych odpowiednich wzorców. Jako organ wykonawczy sądu i posiadający obecnie znaczna autonomię ,powinien cieszyć się zaufaniem publicznym i wykonywać swoje zadania na odpowiednim poziomie. Obecnie wymagania stawiane kuratorom SA prawie identyczne jak wymagania dla kandydatów na stanowisko sędziego Sadu Rejonowego. Jest to wyrazem tendencji do ujednolicenia kwalifikacji stawianych pracownikom wymiaru sprawiedliwości.
Od kandydata na kuratora zawodowego wymaga się :
1. Był obywatelstwa polskie i korzysta z praw cywilnych oraz obywatelskich
2. Był Nieskazitelnego charakteru
3. Był zdolny ze względu na stan zdrowia do pełnienia funkcji kuratora zawodowego
4. Ukończył wyższe studia magisterskie z zakresu nauk pedagogicznych ,psychologicznych, socjologicznych lub prawnych ,bądź studia podyplomowe w tym zakresie
5. Musi odbyć aplikacje kuratorska
6. Musi pomyślnie zdać egzamin kuratorskich
Wszystkie te wymagania są warunkiem niezbędnym do ubiegania się o stanowisko kuratora zawodowego.
Przykładowo: pełnia praw cywilnych oznacza pełna zdolność prawną, oraz zdolność do czynności prawnych.
Zdolność taka może być ograniczona przez Sąd np. w sytuacji: gdy osoba nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem, co może wynikać np. z choroby psychicznej, uzależnienie od alkoholu lub narkotyków
Podobnie Sąd może pozbawić jednostkę praw publicznych np. w momencie skazania na karę pozbawienia wolności powyżej trzech lat.
Analogicznie jak w przypadku kandydata na sędziego kurator powinien być osoba uczciwa, mieć nieposzlakowana opinię, być zrównoważony, wolny od uzależnień, empatyczny, cierpliwy. Kandydat na kuratora musi przejść badania lekarskie, oraz psychologiczne ,za szczególnym uwzględnieniem, stanu psychicznego. Przygotowania akademickie ,pomimo ,ze jest warunkiem niezbędnym nie wystarcza do ubiegania się o funkcję kuratora. Kandydata musi odbyć roczną aplikację ,która ma na celu zastosowanie wiedzy i umiejętności uzyskanych w czasie studiów warunkach w jakich odbywa się praca kuratora. W czasie aplikacji kandydat jest oceniany ,przez tzw. Kierownika zespołu, którym jest kurator okręgowy. Nabyte umiejętności praktyczne są oceniane i weryfikowane podczas egzaminu kuratorskiego .Ustawa przewiduje także sytuację ,kiedy kandydat na kuratora o doskonałym przygotowaniu merytorycznym i praktycznym może zostać zwolniony a aplikacji i egzaminu kuratorskiego. Może to być w przypadku wieloletniego kuratora społecznego .Wyżej wymienione warunki dotyczące kwalifikacji kandydatów do służby kuratorskiej maja na celu podniesienie rangi tego zawodu na poziom adekwatny do wykonywanych zadań.
Kurator społeczny:
1. posiadać obywatelstwo poleskie
2. korzystać z praw obywatelach i cywilnych
3. mieć nieskazitelny charakter
4. być zdolny ze względu na stan zdrowia do popełnienia obowiązków kuratora.
5. ustawa nakazuje posiadać, co najmniej wykształcenie średnie ,oraz doświadczenie w prowadzeniu działalności resocjalizacyjnej ,opiekuńczej lub wychowawczej, ustawa nie określa precyzyjnie, rodzaju tego doświadczenia , oraz sposobu jego zdobycia. Doświadczenie kandydata musi być poświadczone pisemnie.
6. złożyć informacje z Krajowego Rejestru Karnego
Kuratorów społecznych powołuje i odwołuje a także zawiesza w czynnościach Prezes Sadu rejonowego na wniosek kierownika zespołu. Cała procedura wyboru kandydata na kuratora społecznego musi zapewniać możliwość wybrania najlepszej osoby do pełnienia tej funkcji .stosuje się nabory w postaci konkursu .Ustawa nie określa minimalnego wieku osoby ,ubiegającej się o stanowisko kuratora społecznego. Teoretycznie więc może to być osoba ukończyła lat 19-nascie.jednak w praktyce nie powołuje się tak młodych osób ze względu na brak doświadczenia. Nie ma również ograniczenia wiekowego, jeżeli chodzi o emerytów i rencistów, jedynym ograniczeniem może być brak zaświadczenia lekarskiego.
Kuratorem społecznym nie może zostać kurator zawodowy, pomimo że posiada ku temu kompetencje. Wykonywanie tej funkcji przez kuratora zawodowego rodziło by podejrzenia natury etycznej. Kurator społeczny przed przystąpieniem do pełnienia funkcji składa przed prezesem Sądu oraz kierownikiem zespołu odpowiednie ślubowanie .Kurator społeczny pracuje pod nadzorem kuratora zawodowego i wykonuje nakreślone przez niego zadania. Nie powinien współpracować z kilkoma kuratorami zawodowymi. Kurator zawodowy okresowo kontroluje prace i jakość wykonywanych zadań. Organizowane są również okresowe szkolenia dla kuratorów społecznych pod nadzorem kuratora okresowego.
Kurator społeczny może pełnić swoje funkcje jedynie w jednym zespole kuratorskim, dlatego wyklucza się możliwość pracy w kilku sądach. Nie może wykonywać czynności z zakresu kuratora rodzinnego i dla dorosłych równocześnie.
Kurator społeczny może być odwołany lub zawieszony w pełnieniu swojej funkcji w dwóch przypadkach:
1.Gdy kurator przestał odpowiadać warunkom określonym w ustawie.
2.Gdy złoży wniosek o odwołanie go z pełnionej funkcji
Decyzje o odwołaniu podejmuje Prezes Sądu Rejonowego. Jest ona ostateczna i nie podlega zaskarżeniu. W sytuacji, kiedy przeciwko kuratorowi zostało wszczęte postępowanie karne zostaje on zawieszony w swoich czynnościach
Zawieszenia dokonuje Prezes Sadu rejonowego. Kurator pozostaje zawieszony aż do momentu prawomocnego rozstrzygnięcia toczącego się postępowania.
Zadania kuratorów dla dorosłych:
Zadania tych kuratorów są ściśle związane z postępowaniem wykonawczym a konkretnie ze sprawowaniem dozoru nad osobami ,którym Sąd zawiesił wykonanie kary pozbawienia wolności ,zwolnił z odbycia tej kary,” reszta kary „ albo wyznaczył okres próby ,w którym to okresie ustanowił dozór .Ponadto kuratorzy realizują zadania związane z wykonywaniem przez skazanych kary ograniczenia wolności ,lub pracy społecznie użytecznej ,oraz przeprowadzają wywiady środowiskowe ,w postępowaniu wykonawczym.
Nowa kodyfikacja karna od 1998 r. zdecydowanie rozszerza zakres ilość i rodzaj zadań kuratorów dla dorosłych .Kurator ma status organu w postępowaniu wykonawczym. Ma zwiększoną ilość uprawnień i ponosi większą odpowiedzialność za swoje działania. Aktualnie lista zadań przewidzianych dla kuratorów dla dorosłych jest następująca:
1. Sprawowanie dozorów, stosowane jest w następujących wypadkach;
-Przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności,
-Przy warunkowym zwolnieniu z odbycia reszty tej kary, przy warunkowym umorzeniu postępowania karnego/środki prowacyjne /przy warunkowym zwolnieniu skazanego ,który -popełnił przestępstwo w stanie ograniczonej poczytalności a sąd nakazał umieścić go w Zakładzie Leczniczym/ w tym wypadku dozór jest obowiązkowy/
-Skierowanie skazanego za przestępstwo popełnione w związku z uzależnieniem od alkoholu lub innego środka uzależniającego do placówki leczniczej
- przy wymierzeniu kary ograniczenia wolności
-w sytuacji gdy skazany przez zwolnieniem z zakładu karnego złoży odpowiedni wniosek co jest związane z niekorzystnymi warunkami ,które oczekują na niego po opuszczeniu zakładu karnego
2. Organizowanie i wykonywanie kary ograniczenia wolności
3. Kontrolowanie zachowania skazanego w okresie próby ,oraz żądanie niezbędnych informacji i wyjaśnień.
4. Przygotowanie skazanego do życia po zwolnieniu z zakładu karnego.
5. Kontakty ze skazanym któremu Sąd udzielił przerwy w karze ,zobowiązanym do utrzymywania kontaktów z Zawodowym kuratorem Sądowym.
6. Nadzór nad wykonywaniem środka karnego ,obowiązku powstrzymania się od przebywania w określonych miejscach ,środowiskach, zakazów kontaktów z określonymi osobami lub zakazu opuszczania miejsca pobytu.
7. Udzielania pomocy z funduszu postpenitencjarnej .
8. Składanie wniosków o wszczęcie postępowań incydentalnych oraz modyfikacje orzeczeń Sądu.
9. Uczestniczenie w posiedzeniach Sądu
10. Przeprowadzanie wywiadów środowiskowych ,w postępowaniu przygotowawczym .
11. Przeprowadzania wywiadów środowiskowych w przygotowaniu wykonawczym
Wyżej wymienione zadanie należą do kompetencji kuratora zawodowego
Kuratorom społecznym można jedynie zlecić przeprowadzenie wywiadu środowiskowego ,jak również można im powierzyć sprawowanie dozoru ,ale wyjątkiem sytuacji ,gdy jest to dozór na wniosek skazanego.
Zadania kuratorów rodzinnych;
W mysl obecnie obowiązującej ustawy do zadań tych zaliczamy:
1. Przeprowadzanie wywiadów środowiskowych
- w sprawach małżeńskich
- w postępowaniu o zezwolenie na zawarcie małżeństwa
-w sprawach o rozstrzygnięcie istotnych spraw rodzinnych
- w sprawach opiekuńczych małoletnich
- w sprawach o przysposobieniu dziecka
- w postępowaniu wyjaśniającym oraz rozpoznawczym w sprawach nieletnich13-17 lat młodociany od 17-24 /
- w postępowaniu wykonawczym w sprawach nieobjętych nadzorem
-wywiady kontrolne, przeprowadzane przez zawodowych kuratorów sądowych w nadzorach, które wykonują kuratorzy społecznie
2. Nadzory sprawowane przez kuratorów rodzinnych
-W sprawach opiekuńczych, jako zabezpieczający, jako ograniczający władzy rodzicielskiej, w przypadku umieszczenia dziecka w placówce wychowawczej lub rodzinie zastępczej
- nad nieletnimi jako środek tymczasowy, samoistny oraz jako środek probacyjny
-nad osobami zobowiązanymi do leczenia odwykowego
3. Składanie wniosków o modyfikację orzeczeń
4. Udział w ustanowionych przez Sąd w kontaktach rodziców z dziećmi
5. Przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej oraz umieszczenie w placówce wychowawczej ,bądź rodzinie zastępczej
6. Postępowanie mediacyjne w sprawach małżeńskich i opiekuńczych
7. Współpraca z Sądem rodzinnym
8. Współpraca z jednostkami pomocy społecznej
9. Kierowanie i praca w ośrodku kuratorskim
Nieco inaczej niż w przypadku kuratorów dla dorosłych zdania kuratorów rodzinnych w szerszym zakresie można zlecić kuratorom społecznym, można zlecić im wywiady środowiskowe we wszystkich fazach postępowania ,jedynym ograniczeniem może być bariera finansowa ,gdyż poza wywiadami w sprawach o rozwód i separację kuratorowi społecznemu nie przysługuje limit.. Po nad to może wykonywać nadzory we wszystkich rodzajach spraw ,może brać udział w kontaktach rodziców z dziećmi, a także wykonywać pracę w ośrodku kuratorskim jako wychowawca
Obowiązki kuratora rodzinnego:
W ustawie o kuratorach sadowych obowiązki kuratorów są unormowane w różnych jej częściach. W myśl tych zapisów kurator zawodowy powinien :
1.Stale podnosić kwalifikacje zawodowe ,a co za tym idzie brać udział w szkoleniach oraz innych formach doskonalenia zawodowego.
2. Nie podejmować dodatkowego zatrudnienia bez zgody Prezesa Sądu Okręgowego.
Nie podejmować innych zajęć bądź przeszkadzały zarobkowania ,które przeszkadzały by w pełnieniu obowiązków kuratora sądowego
.co mogłoby podważać zaufanie co do jego bezstronności i podważać zaufanie do Sądu
3. nie wprowadzać bezpośredniej zależności służbowej ,miedzy najbliższymi czyli kurator nie może być bezpośrednim przełożonym małżonka ,jak i również osoby z którą łączy go stosunek pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie ,powinowadztwa pierwszego stopnia, przysposobienia, opieki lub kurateli.
4. Uczestniczyć w posiedzeniach Okręgowego zgromadzenia kuratorów.
5. powinien być dyspozycyjny/istnieje możliwość wyznaczenia kuratorowi innego miejsca pracy w ramach tego samego Sądu lub w innym sądzie ,ale w tym samy m okregu sądowym
6.Powinien spełniać obowiązki zawarte w rocie ślubowania czyli: wykonywać je zgodnie z prawem ,dbać o dobro podopiecznych, przestrzegać zasad etyki zawodowej ,zachować tajemnicę służbową.
Uprawnienia kuratora
Uprawnienia kuratorów należy podzielić na:
1.uprawnienia wynikające ze stosunku pracy
2.uprawnienia ,które przysługują mu jako organowi postępowania wykonawczego.
3..Kurator ma prawo do:
odpowiedniego i równego w stosunku do innych kuratorów zajmujących tą sama pozycje wynagrodzenia
.Ma prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w zależności od lat pracy
6 dni po 10 latach pracy ,12 dni po 15 latach pracy
4.. Ma prawo do płatnego urlopu dla poratowania zdrowia maksymalnie 6 -m-cy
5.Nagrody finansowe pochodzące ze środków sądowych
-gratyfikacja jubileuszowa zależna od stażu pracy która wynosi od 75% do 400% miesięcznego wynagrodzenia
6.Ma prawo do jednorazowego 2,3 lub 6 miesięcznego wynagrodzenia zależnego od stażu pracy ale gdy stosunek pracy wygasa, ze względu na rentę lub emeryturę.
7 Ma prawo przejść do innej pracy na własny wniosek w przypadku trwałej utraty zdolności do wykonywania zawodu kuratora.
8. Ma prawo do wcześniejszej emerytury /55 lat kobiety 60 lat dla mężczyzn/
9. Ma prawo do przeniesienia na swój wniosek do innego zespołu kuratorskiego ,lub Sądu położonego w tym samym okręgu sądowym
Katalog uprawnień służbowych jest zawarty w art. 9 ustawie o kuratorach sądowych. W myśl tego kurator ma prawo odwiedzania w godzinach od 07 do 22 osób objętych postępowaniem ma prawo legitymowania tych osób, ma prawo żądać od nich wyjaśnień, ma prawo wglądu do akt sądowych, a także dostępu do dokumentacji dotyczącej podopiecznego oraz innych osób objętych postępowanie
Ma prawo żądać od policji i innych organów i instytucji państwowych a także osób fizycznych w pomocy wykonywaniu czynności służbowych
Wywiad środowiskowy:
Jest szczególnie ważny dla Sądów Rodzinnych,
Sąd dążąc do ochrony dobra dziecka lub też starając się zareagować na oznaki demoralizacji nieletnich musi posiadać informację na temat osób ,którym zamierza pomóc.
Wszelkich informacji dotyczących warunków bytowych ,problemów rodzinno -wychowawczych ,historii życia i rozwoju nieletniego ,nie da się uzyskać.
na Sali rozpraw .w tym celu kurator sądowy przeprowadza wywiad środowiskowy najczęściej w miejscu zamieszkania osób , których postępowanie dotyczy, w zależności od rodzaju i okoliczności sprawy ,kurator w drodze wywiadu zbiera informacje o przyczynach sytuacji i zdarzeń ,które doprowadziły do ingerencji sądu a nawet jest w stanie zaprojektować sposób reakcji Sądu na stwierdzone dysfunkcje.
Bez wywiadu kuratorskiego ,trudno sobie wyobrazić orzekania Sądu rodzinnego w sprawach nieletnich i opiekuńczych.
Kuratorzy rodzinni wykonują rocznie ok. 300 000 wywiadów środowiskowych .Co w przeliczeniu oznacza od 16 do 19 takich wywiadów na jednego kuratora miesięcznie
Od sposobu przeprowadzenia tego wywiadu zależy płynność postępowania sądowego.
Cel i zakres przedmiotowy wywiadów środowiskowych wyznaczają przepisy k.p.c. oraz ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.
Regulamin przeprowadzania wywiadu środowiskowego:
zlecenie przeprowadzenia wywiadu dokonuje się w formie zarządzenia
kurator ,który przeprowadza wywiad, zbiera informacje dotyczące okoliczności określonych w zarządzeniu ,oraz wyznaczone cele danego postępowania na którego potrzeby przeprowadzony jest wywiad .
Elementy przeprowadzenia wywiadu środowiskowego:
1.forma zlecenia zawiera zakres i termin przeprowadzenia wywiadu określa to sędzia
2.czynności przygotowawcze-kurator zapoznaje się z aktami sprawy oraz z aktami innych spraw dotyczących nieletniego
3,pora przeprowadzania wywiadu-w sprawach nieletnich wywiad jest przeprowadzany w godzinach 07-21.00 natomiast w pozostałych sprawach od 06.00-22.00
4 miejsce - wywiad przeprowadza się w miejscu zamieszkania nieletniego ,lub jego pobytu w szkole bądź w miejscu pracy.
5.Czynności wstępne kurator przedstawia się z imienia i nazwiska ,informuje rodziców bądź opiekunów o nazwie i adresie Sądu ,który zlecił wywiad oraz o celu jego przeprowadzenia, musi okazać legitymację.
6.uprawnienia- kurator przeprowadzając wywiad może żądać niezbędnych informacji oraz wyjaśnień ,oraz dokumentów potwierdzających tożsamość
7. Treść wywiadu - kurator w szczególności powinien zebrać informację
- o nieletnim, dane personalne, warunki wychowawcze, sposób zachowania się, stan zdrowia, przebieg nauki szkolnej, interakcje z rówieśnikami ,sposób spędzania czasu wolnego.
-O rodzinie o członkach danej rodziny w podejmowanych działaniach wychowawczych , o warunkach egzystencjalnych tej rodziny , o konfliktach w rodzinie
8.Termin realizacji zadania -wywiad środowiskowy powinien przeprowadzony w terminie 14 dni od otrzymania zlecenia.
9.Sprawozdanie- pisemne sprawozdanie z wywiadu kurator sklada do akr sprawy .powinno ono spełniac wymagania formalne i merytoryczne/dane osoby, która przeprowadza wywiad , data tego wywiadu i szczegółowy opis ujawniony w drodze wywiadu okoliczności .
10 tajemnica służbowa rozporządzenie w sprawie wywiadu nakazuje kuratorowi zachować tajemnice wszystkie okoliczności ujawnione w trakcie wywiadu. Jest to jedna z najbardziej fundamentalnych zasad profesjonalno-etycznych w służbie kuratorskiej
11.Obowiazek pomocy kuratorowi .Kurator w trakcie przeprowadzania wywiadu ,może być narażony, na agresje ze strony różnych osób . W celu zapobiegania takim sytuacjom ustawa gwarantuje kuratorom uprawnienie do korzystania z pomocy Policji.
Należy podkreślić ,ze kurator ma obowiązek zebrać materiał diagnostyczny w takiej jakości ,aby pozwolił Sądowi na rozpoznanie sprawy lub jej ukierunkowanie. Wywiad środowiskowy zasadniczo powinien być przeprowadzany przez kuratora zawodowego po odpowiednim przygotowaniu merytorycznym i diagnostycznym .Zlecenie przeprowadzania takich wywiadów kuratorom społecznym powinno należeć do wyjątku.
Katalog kar i środków karnych
Obowiązujące od 1997 roku kodeks karny przewiduje
1 karę grzywny
2. karę ograniczenia wolności
3.karę pozbawienia wolności
4. karę 25 lat pozbawienia wolności
5. karę dożywotniego pozbawienia wolności
Obecnie obowiązujący kodeks karny obejmuje: kry ułożone od najłagodniejszej do najsurowszej . takie uporządkowanie kar jest celowym zabiegiem legislacyjnym który m a wskazać sędziemu że kara surowsza może być orzeczona tylko wówczas gdy nie ma podstaw do orzekania kary łagodniejszej . kodeks karny przewiduje tzw. Ulima ratio jeżeli chodzi o karę pozbawienia wolności. Zgodnie z tą zasadą jeżeli ustawa przewiduje możliwość wyboru rodzaju kary sąd orzeka bezwzględną karę pozbawienia wolności tylko wówczas gdy inna kara lub środek karny nie może spełnić celów kary w obecnie obowiązującym kodeksie karnym zrezygnowano z kary śmierci . kara ta była wykonywana w Polsce do 1988roku . o rezygnacji z kary śmierci zadecydowało min. Przekonanie że kara ta nie da się pogodzić z zasadą godności człowieka oraz współczesnym systemem wartości. Ponadto badania KRYMINOLOGICZNE DOWODZĄ ze kara śmierci nie jest w stanie skutecznie odstraszyć od popełniania zbrodni a rezygnacja z jej wykonania nie prowadzi do zwiększenia przestępczości .
Kara grzywny
kodeks karny przewiduje tzw. Grzywnę dniówkową która jest orzekana w stawkach dziennych. Grzywna wymierzana jest w dwóch etapach :
sąd określa liczbę stawek dziennych , która może wynosić od 10 - 360 chyba że ustawa stanowi inaczej . następnie sąd określa kwotę która odpowiada jednej stawce dziennej od 10-2000 PLN. Sąd bierze tutaj pod uwagę indywidualne możliwości majątkowe i zarobkowe skazanego. Grzywny nie orzeka się w sytuacji gdy dochody sprawcy i jego możliwości zarobkowe uzasadniają przekonanie że nie zapłaci on grzywny i nie będzie jej można ściągnąć w drodze egzekucji . grzywna może być karą samoistną lub karą kumulatywną ( tz. Orzekana obok kary pozbawienia wolności) kodeks karny stanowi że grzywny nie orzeka się obok kary 25 lat pozbawienia wolności ani też obok kary dożywotniego pozbawienia wolności
kara ograniczenia wolności
W kodeksie karnym z 1997r kara ograniczenia wolności jest karą alternatywną wobec kary pozbawienia wolności a także wobec grzywny. Karę ograniczenia wolności jest wymierzana w granicach od 1 do 12 miesięcy z wyjątkiem sytuacji gdy ustawa stanowi inaczej. Z karą ograniczenia wolności wiążą się określone zakazy i obowiązki .
1. zakaz zmiany miejsca stałego pobytu
2. obowiązek wykonywania pracy wskazanej przez sąd.
3. obowiązek udzielania wyjaśnień dot. Przebiegu odbywania kary. ( odbywa się przy udziale kuratorów sądowych)
Kodeks karny przewiduje wykonywanie nieodpłatnej dozorowanej pracy na cele społecznie użyteczne ( publiczne ) a także drugą formę tej kary orzekaną w stosunku do osób zatrudnionych która polega na dokonywaniu potrąceń od 10 - 25% miesięcznego wynagrodzenia również na cel społecznie użyteczny albo na rzecz skarbu państwa . Nieodpłatna kontrolowana praca na cele społeczne jest wykonywana w odpowiednim zakładzie pracy w placówce służby zdrowia lub opieki społecznej organizacji lub instytucji niosących pomoc charytatywną. Miesięczny wymiar tej pracy wynosi od 20 do 40 godzin. Kara ograniczenia wolności ma obecnie charakter zbliżony do środków probacyjnych. Sąd może oddać skazanego pod dozór kuratora może zobowiązać go do przeproszenia osoby poszkodowanej może zobowiązać go do łożenia na utrzymanie innej osoby , może również zobowiązać do powstrzymywania się od nadużywania alkoholu i narkotyków a także zobowiązać do naprawienia szkody , lub zapłacenia świadczenia pieniężnego. W/w obowiązki są uciążliwe dla skazanego i mogą pełnić ważną funkcje resocjalizacyjną co w praktyce może przesądzać o wyborze kary ograniczenia wolności zamiast kary pozbawienia wolności .
Kara pozbawienia wolności
W kodeksie karnym przewidziana jest jednolita kara pozbawienia wolności / pomimo że kodeks wymienia pozbawienie wolności 25 lat pozbawienia wolności i dożywotnie pozbawienie wolności jako osobne rodzaje kar to w rzeczywistości chodzi o tę samą karę zróżnicowaną jedynie co do jej czasu trwania. Kara tzw. Terminowego pozbawienia wolności jest wymierzana w granicach od 1 miesiąca do lat 15. kary 25 lat i dożywotniego pozbawienia wolności są przewidziane za najcięższe zbrodnie i mają charakter kar eliminacyjnych usuwających skazanego ze społeczeństwa na długi czas. Kara dożywotniego pozbawienia wolności może trwać do końca życia skazanego aczkolwiek prawo nie wyklucza starań o ułaskawienie ani też możliwości warunkowego przedterminowego zwolnienia po odbyciu 25 lat kary. Kary dożywotniego pozbawienia wolności nie orzeka się wobec sprawcy który w momencie popełnienia przestępstwa nie ukończył lat 18. z uwagi na negatywne skutki wieloletniej izolacji więziennej oddziaływanie wychowawcze tych kar jest wątpliwe . W odniesieniu do kary pozbawienia wolności orzekanej na okres od 1 miesiąca do 15 lat kodeks karny realizuje kierunek polityki kryminalnej zmierzający do relatywnego łagodzenia kar pozbawienia wolności i ograniczania ich stosowania na korzyść kar wolnościowych.
Środki karne
Katalog środków karnych obejmuje :
Pozbawienie praw publicznych ,
Zakaz zajmowania określonego stanowiska
Wykonywania określonego zawodu
Oraz określonej działalności gospodarczej
Zakaz prowadzenia pojazdów
Przepadek przedmiotów np. pochodzących z działalności przestępczej
Obowiązek naprawienia szkody
Nawiązka
Świadczenie pieniężne
Podanie wyroku do publicznej wiadomości
Obowiązek naprawienia szkody w całości lub w części sąd orzeka na wniosek poszkodowanego w przypadku skazania za przestępstwo przeciwko życiu zdrowiu bezpieczeństwu w komunikacji środowisku naturalnemu lub obrotowi gospodarczemu.
Nawiązka - ustawodawca biorąc pod uwagę trudności związane z udowodnieniem wielkości szkody zamiast obowiązku naprawienia szkody stanowi że sąd może orzec nawiązke na rzecz osoby poszkodowanej w celu zadość uczynienia np. za ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządów ciała , oraz doznaną krzywdę nawiązka ma charakter zryczałtowanego odszkodowania a jej wysokość nie może przekroczyć kwoty najniższego miesięcznego wynagrodzenia razy 10. w przypadku odstąpienia od wymierzenia kary a także w innych sytuacjach określonych w ustawie sąd może orzec świadczenie pienie na określone cell społeczny. Maksymalny wysokość tego świadczenia nie może przekroczyć najniższego miesięcznego wynagrodzenia razy 3 . cel orzekania tego środka karnego wiąże się z kształtowaniem świadomości prawnej np. warunkowe umorzenie postępowania karnego, gdzie sąd odstępując od wymierzenia kary zobowiązuje delikwęta do zapłacenia kary. Środki karne takie jak zakaz zajmowania określonego stanowiska , wykonywania zawodu, określonej działalności gospodarczej, zakaz prowadzenia pojazdów oraz pozbawienie praw publicznych należą do środków wymiernych w czasie i są orzekane na czas od 1 roku do 10 lat .
Środki te mają charakter prewencyjny pozbawienie praw publicznych to moralne potępienie sprawcy przestępstwa . przepadek przedmiotu opiera się na założeniu że sprawca należy pozbawić korzyści pochodzących z przestępstw . Podanie wyroku do publicznej wiadomości ma znaczenie ogólno prewencyjne .
Środki probacyjne : czyli środki związane z poddaniem sprawcy próbie.
W polskiej literaturze prawniczej termin środki probacyjne jest używany w dwóch znaczeniach :
a) w znaczeniu węższym środki probacyjne to oddanie sprawcy pod dozór kuratora oraz nałożenie na niego określonych obowiązków
b) znaczenie szersze zakłada że są to środki związane z poddaniem sprawcy próbie niezależnej od stosowania dozoru i nakładania obowiązków . w obecnie obowiązującym kodeksie karnym wyodrębnia się następujące środki probacyjne :
1. warunkowe umorzenie postępowania karnego
2. warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary
3. warunkowe przedterminowe zwolnienie.
Wspólną cechą tych środków jest oddziaływanie na sprawce przestępstwa poprzez poddanie go próbie i uzależnienie jego dalszych losów od wyników tej próby . Genezy środków probacyjnych należy dopatrywać się w praktyce sądów angielskich i amerykańskich. Przyjęte w kodeksie karnym rozwiązania przewidują że środki związane z poddaniem sprawcy próbie mogą mieć dwojaką postać .
postać prostą ( bez nakładania określonych obowiązków i dozoru)
postać probacyjną połączoną z nakładaniem obowiązków i oddaniem pod dozór .
warunkowe umorzenie postępowania karnego : jest stosowane wyłącznie przez sąd. Zgodnie z kodeksem karnym jeżeli zachodzą podstawy do warunkowego umorzenia postępowania to wówczas prokurator może zamiast aktu oskarżenia wnieść do sądu wniosek o warunkowe umorzenie postępowania. Wśród przesłanek warunkowego umorzenia postępowania kodeks karny wymienia :
sytuacje gdy wina sprawcy oraz społeczna szkodliwość czyny nie są znaczne
okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości
popełnione przestępstwo jest zagrożone karą nie przekraczającą 3 lat pozbawienia wolności
jeżeli sprawca nie był dotychczas karany za przestępstwo umyślne
postawa sprawcy uzasadnia pozytywne prognozę co do tego że po umorzeniu postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego i nie popełni kolejnego przestępstwa.
Stosowanie warunkowego umorzenia postępowania karnego jest możliwe w odniesieniu do sprawców przestępstw o niewielkiej wadze . jeżeli jednak pokrzywdzony pojednał się ze sprawcą lub też sprawca naprawił wyrządzoną szkodę to wówczas warunkowe umorzenie postępowania może być stosowane również wobec sprawców przestępstw zagrożonych karą nie przekraczających 5 lat pozbawienia wolności.
Sens warunkowego umorzenia postępowania sprowadza się do tego że w przypadku zastosowania tego środka sprawca nie tylko unika wymierzenia kary w wyroku skazującym ale również unika w znacznej części samego postępowania sądowego.
Ostateczna Rezygnacja z przeprowadzenia postępowania sądowego oraz wymierzenia kary zależy od przebiegu okresu próby która wynosi od 1 roku do 2 lat. Sąd może oddać sprawce w okresie próby pod dozór kuratora oraz nałożyć na niego określone obowiązki. Np. informowanie sądu o przebiegu okresu próby , przeproszenie pokrzywdzonego, wykonywanie obowiązku alimentacyjnego, powstrzymywanie od nadużywania alkoholu i środków odurzających.
Warunkowe zawieszenie wykonania kary
W świetle kodeksu karnego warunkowe zawieszenie wykonania kary możliwe jest nie tylko w odniesieniu do kary pozbawienia wolności ale także w odniesieniu do kary ograniczenia wolności oraz grzywny samoistnych. Jeżeli chodzi o karę pozbawienia wolności to warunkowo można zawiesić wykonanie kary w wysokości nie przekraczającej 2 lat. Możliwe również jest warunkowe zawieszenie wykonania kary w wymiarze do lat 5. kodeks karny przewiduje jednak ograniczenia w stosowaniu warunkowego zawieszenia wykonania kary w odniesieniu do recydywistów a także sprawców którzy popełnili przestępstwo w zorganizowanej grupie przestępczej lub uczynili sobie z niego źródło dochodu. Podstawą warunkowego zawieszenia wykonania kary jest przekonanie sądu że pomimo nie wykonania kary jej cele zostaną osiągnięte a sprawca nie popełni w przyszłości kolejnego przestępstwa . warunkowe zawieszenie wykonania kary następuje na okres próby który w przypadku kary pozbawienia wolności wynosi od 2 do 5 lat a w przypadku ograniczenia wolności lub grzywny od 1 do 3 lat. Podobnie jak przy warunkowym umorzeniu postępowania występują 2 formy warunkowego zawieszenia wykonania kary prosta i probacyjna. . forma probacyjna wiąże się z nałożeniem na sprawce szczególnych obowiązków a także z oddaniem go pod dozór kuratora. Zawieszając wykonanie kary sąd może zobowiązać skazanego do informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby do przeproszenia pokrzywdzonego, do obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby do wykonywania pracy zarobkowej lub nauki , do poddania się leczeniu odwykowemu , do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach i miejscach , powstrzymania się od nadużywania alkoholu i środków odurzających . W przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności orzekanej wobec młodocianego a także wielokrotnego recydywisty oddanie pod dozór kuratora jest obowiązkowe.
Ostatnim ze środków związanych z poddanie sprawcy próbie jest warunkowe przedterminowe zwolnienie z zakładu karnego. Środek ten dotyczy tylko kary pozbawienia wolności.
Nadzór kuratorska sądowego
Nadzór jest jednym z zadań stanowiących sedno pracy kuratora rodzinnego. Jest to najważniejsza część jego pracy oraz najczęściej stosowany środek reakcji sądów rodzinnych w sprawach opiekuńczych i sprawach nieletnich. Według słownika języka polskiego nadzór oznacza sprawowanie kontroli pilnowanie ludzi lub rzeczy a także opieka nad nimi . nadzór jest sprawowany przez kuratora sądowego który jest funkcjonariuszem publicznym i zarazem pracownikiem sądu wykonującym zgodnie z orzeczeniami sądu zadania o charakterze wychowawczym resocjalizacyjnym diagnostycznym profilaktycznym i kontrolnym . swoje działania kurator kieruje do ściśle określonej kategorii ludzi a konkretnie do podopiecznych sądu rodzinnego objętych nadzorem . jest to grupa osób bardzo zróżnicowana. Zarówno osoby dorosłe jaki niepełnoletnie. wśród dorosłych mogą to być osoby które niewłaściwie wywiązują się z obowiązków rodzicielskich a także osoby zobowiązane do leczenia odwykowego. Wśród niepełnoletnich mogą to być osoby małoletnie czyli dzieci którym sąd udziela ochrony oraz wsparcia a także nieletnich względem których podejmowane są zadania opiekuńcze korekcyjno- wychowawcze i terapeutyczne. Cechą charakterystyczną nadzoru jest to że kurator prowadzi działania korekcyjno - wychowawcze w środowisku życiowym podopiecznych. Jest to więc alternatywa dla izolacyjnych form oddziaływania. Rodzaj i charakter działań podejmowanych przez kuratora w nadzorze jest wyznaczony przez kategorie osób do których są adresowane oraz cel Jakiemu ma służyć zastosowanie nadzoru. Zasadniczo celem nadzoru jest udzielenie podopiecznemu pomocy i wsparcia w wyjściu z sytuacji która doprowadziła do ingerencji sądu w jego życiu. Sąd rodzinny stosuje nadzór kuratorski w 3 kategoriach spraw.
w sprawach opiekuńczych małoletnich
w sprawach nieletnich
w sprawach osób zobowiązanych do podjęcia leczenia odwykowego.
Sprawy opiekuńcze- podstawą działania sądów w tych sprawach jest nie tylko niewłaściwe wykonywanie władzy rodzicielskiej przez rodziców względem ich małoletnich dzieci ale również wszystkie sytuacje zagrożenia dobra dziecka zarządzenia wydane przez sąd muszą w sposób adekwatny chronić dobro dziecka . ingerencja sądu z błachych przyczyn może przynieść więcej szkody niż pożytku . niewykonywanie zaniedbywanie przez rodziców obowiązku składających się na władze rodzicielską wszelkie przejawy nadużywania tej władzy, zaniedbywanie rozwoju psychicznego i fizycznego stanowi naruszenie dobra dziecka w sensie dokonanym . w zależności od stopnia tego naruszenia sąd stosuje różne środki jego ochrony. Począwszy od nieznacznych ingerencji w życie rodziny aż po drastyczne środki o charakterze izolacyjnym. Nadzór kuratorski umiejscowiony jest mniej więcej po środku tego katalogu. Jest to środek inwazyjny ale nie zmienia zasadniczo środowiska życiowego dziecka .działania kuratora mają zmierzać do usunięcia tych czynników w zachowaniu rodziców które doprowadziły do ingerencji sądu rodzinnego. Równolegle do tych działań kurator udziela wsparcia dziecku kształtując w nim poczucie własnej wartości. Może także wywierać wpływ za pośrednictwem pedagogów na środowisko rówieśnicze. Nadzór kuratora może być orzekany w sytuacji gdy sąd decyduje umieścić małoletniego w środowisku zastępczym czyli w rodzie zastępczej lub placówce opiekuńczo wychowawczej. W tym czasie nadzór ma na celu uzdolnienie rodziców do podjęcia na nowi funkcji wychowawczych i jak najszybszego powrotu dziecka do domu. Stosunkowo rzadziej orzeka się typy nadzoru związane z kontaktami rodziców z dzieckiem oraz nadzór nad rodziną zastępczą . w pierwszym przypadku chodzi głównie o kontakt dziecka z rodzicem żyjącym w rozłączeniu z rodziną .zadanie kuratora w takim wypadku sprowadza się do pełnienia funkcji mediatora między rodzicami . nadzór nad rodziną zastępczą ma miejsce głównie w sytuacjach gdy funkcje rodziny zastępczej powierza się najbliższym krewnym małoletniego i nie ma dostatecznej pewności czy osoby te ze względu na wiek bądź kompetencje wychowawcze będą w stanie odpowiednio zadbać o rozwój dziecka . kurator pełni tu najczęściej rolę doradcy w sprawach wychowawczych . nadzór kuratora w sprawach opiekuńczych trwa do momentu ustania przyczyn które doprowadziły do jego zastosowania jednak nie dłużej niż do osiągnięcia przez osobę małoletnia 18 roku życia czyli do momentu kiedy przestaje ona podlegać władzy rodzicielskiej . W sytuacji, gdy pomimo działań kuratora stan albo sytuacja małoletniego nie ulega poprawie nadzór powinien być zastąpiony środkiem bardziej adekwatnym, czyli Np. umieszczenie w placówce opiekuńczo wychowawczej.
Egzamin trzy opisowe po 15 minut
Nadzór w sprawach nieletnich
Nieletni w mysl ustawy o postepowaniu w sorawach nieletnich jest to osoba .która
1.nie ma określonej dolnej granicy wieku i nie ukończyła lat 18 wobec której stosuje się środki zapobiegające demoralizacji
2. osoba która ukonczyła lat 19 a nie ukończyła lat 17 a popełniła czyn karalny
3.Osoba która nie ma określonej dolnej granicy wieku i nie ukończyła lat 21. wobec której stosowane są środki wychowawcze oraz poprawcze.
Katalog środków wychowawczych, które Sąd orzeka wobec nieletnich ,kształtuje się od łagodnych środków jak np. upomnienie aż do srdoków drastycznych ,które izolują nieletniego od jego rodzinnego środowiska.
W przypadku ,gdy nieletni dopouścił się czynu karalnego,gdy jest zdemoralizowany i nie wykazuje poprawy Sąd może umieścić go w Zakładzie Poprawczym.
Nadzór kuratora nad osoba nieletnia jest środkiem nie izolacyjnym ,ale rodzi poważne konsekwencje. Obecność kuratora w życiu osoby nieletniej może trwać nawet do 21 roku życia, nadzór kuratora wobec osób nieletnich jest stosowany w następujących sytuacjach
Jako samoistny środek wychowawczy
2, jako środek tymczasowy
3,jako środek probacyjny stosowany w okresie próby np. warunkowe przedterminowe zwolnienie z zakładu poprawczego .
Działania kuratora adresowane są równocześnie do nieletnich oraz do ich rodziców.
W przypadku nieletnich chodzi o powstrzymanie procesu demoralizacji oraz stworzenie warunków do tego aby nieletni mógł powrócić do życia zgodnego z normami społecznymi.
W stosunku do rodziców lub opiekunów działania kuratora będą zmierzały w kierunku umocnienia funkcji i opiekuńczo -wychowawczej oraz kształtowania ich odpowiedzialności za wychowanie nieletnich. Nadzór nas osobą nieletnią ustaje z mocy prawa w momencie gdy osoba kończy 21 lat lub zostanie wezwana do odbycia zasadniczej służby wojskowej.
Nadzór nie powinien być wykonywany dłużej niż wymaga tego dobro nieletniego , a za ten srodek Ten powinien być uchylony,kiedy zostaną uzyskane cele tego środka,kiedy proces demoralizacji zostanie powstrzymany ,kiedy n nieletni nie popełnia już czynów karalnych, kiedy bez udziału kuratora będzie mógł normalnie funkcjonować w społeczeństwie
Nadzór nad osobami zobowiązanymi do leczenia uzależnienia alkoholowego :
Ten rodzaj nadzorów stosuje się wobec osób które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizacje małoletnich , które uchylają się od pracy , systematycznie zakłócają porządek publiczny. Problem uzależnienia alkoholowego oraz związane z tym problemy rodzinne i społeczne leżą w obszarze zainteresowania trzech resortów:
Sprawiedliwości , zdrowia ,polityki społecznej
W myśl ustawy nadzór nad tymi osobami sprawuje kurator sądowy .Kurator ma możliwość składania wniosku w celu zaostrzenia lub złagodzenia rygoru nałożonego przez sąd.
Skierowanie na tzw. Leczenie stacjonarne stanowi poważny argument do współpracy z kuratorem. Tego typu nadzór wymaga od kuratora określonych kompetencji:
Wiedzy na temat przebiegu choroby alkoholowej oraz znajomości mechanizmów zachowania się osoby uzależnionej
Nadzór powinni wykonywać kuratorzy rodzinni posiadający odpowiednie przygotowanie.
Obowiązki kuratora w wyżej wymienionym nadzorze przedstawiają się następująco.
-Kurator podejmuje działania aby osoba zobowiązana do leczenia poddała się orzeczeniu Sądu.
-Podejmuje działania majace na celu utrzymanie kontaktu z osoba uzależnioną
-udzielanie jej pomocy w rozwiązywaniu trudności życiowych
Kurator powinien współdziałać z organami samorządu oraz organizacjami społecznymi w celu zapewnieniu pomocy osobie uzależnionej i jej rodzinie.
-Powinien współdziałać z oddziałem leczenia alkoholowego a także z zakładem Pracy osoby uzależnionej
-powinien utrzymywać kontakt z rodziną osoby zobowiązanej do rodziny
- powinien ułatwić osobie uzależnionej z organizacjami Samopomocy np. AA
-powinien oddziałowywać na środowisko w którym osoba uzależniona przebywa
-składać do sądu pisemne sprawozdania z przebiegu leczenia ,nie rzadziej niż co dwa miesiące.
W tym rodzaju nadzoru rola kuratora polega na z jednej strony wpływanie na motywacje jednostki a z drugiej strony na poszukiwaniu osób i instytucji ,które udzieliłyby wsparcia podopiecznemu. Ustawowy obowiązek leczenia trwa nie dłużej niż dwa lata.
Dozór przy warunkowym zawieszeniu wykonywania kary.
Sad wymierzając kare może zadecydować o zawieszniu wykonania tej kary i orzec słowo kuratora .Taka decyzja Sądu musi być oparta na przesłankach materialnych oraz formalnych .
Przesłanka formalna to wysokość wymierzonej kary. Sąd ma prawo zawiesić wykonanie kary w przypadku gdy nie przekracza ona dwóch lat i jest wystarczjąca dla osiągnięcia celów kary. W określonej w ustawie wypadkach warunkowe warunkowe zawieszenie stosuje się przy karze pozbawienia wolności do lat 5-tu.
Przesłanki materialne to :Postawa sprawcy czynu zabronionego ,jego warunki osobiste ,zachowanie się w trakcie i po popełnieniu przestępstwa. Zawieszenie kary następuje na okres próby, który może trwać od dwóch do pięciu lat ,przy orzeczonej karze nie przekraczającej dwa lata .
Minimum trzy lata wobec sprawcy młodocianego.
10 lat w przypadku orzeczonej kary pozbawienia wolności do lat 5-ciu
Zawieszając wykonanie kary Sąd może oddać sprawce pod dozór kuratora , organizacji społecznej ,lub innej osoby godnej zaufania.
Dozór jest obowiązkowy w przypadku sprawcy młodocianego oraz w przypadku sprawcy przestępstwa popełnionego w związku z zaburzeniami preferencji seksualnej.
W trakcie trwania okresu próby Sąd może zobowiązać do :
1. Informowania Sadu lub kuratora o przebiegu okresu próby.
2. Przeproszenia osoby poszkodowanej
3.Wykonywania obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby .
4.Do wykonywania pracy zarobkowej lub podjęcia nauki
5. Do powstrzymania się od nadużywania alkoholu i narkotyków
6.Do poddania się leczeniu odwykowemu.
7. Do zakazów kontaktów z pokrzywdzonym
8. Do nie przebywania w określonym środowisku
Celem w/w dozoru jest wychowawczo resocjalizacyjne wychowanie na osobie poddaną próbie.
Dozór przy warunkowym zwolnieniu z odbycia reszty kary:
Osobę skazana na pozbawienie wolności Sad może warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary .Ma to miejsce w sytuacji gdy jego postawa ,właściwości zachowanie po popełnieniu przestępstwa oraz w trakcie wykonywania kary pozawalają przypuszczać ,ze będzie on przestrzegał porządku prawnego.
Cel minimum przestrzega prawa .
Cel maximum przestrzega prawa i norm współżycia społecznego
W zależności od rodzaju popełnionego przestępstwa i okoliczności jego popełniania kodeks karny przewiduje: możliwość warunkowego zwolnienia po odbyciu połowy kary 2/3 kary bądź ¾ kary. W przypadku skazanego na karę 25 lat pozbawienia wolności warunkowe zwolnienie może nastąpić po 15 latu. Natomiast w przypadku dożywotniego pozbawienia wolności po 25 latach .Po za sposobami warunkowego zwolnienia czas pozostały do odbycia kary stanowi okres próby ,warunkowo zwolniony może być oddany przez sąd penitencjalny pod dozór kuratora .W przypadku młodocianych oraz skazanych na karę dożywotniego pozbawienia wolności a także sprawców przestępstw popełnionych w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych dozór kuratora jest obowiązkowy. Istotą warunkowego zwolnienia jest poddanie skazanego próbie zachowania się na wolności .w tym okresie powinna nastąpić jego readaptacja społeczna .Zadaniem kuratora sprawującego dozór jest kontrolowanie zachowań skazanego. Pomoc w readaptacji ,zapobieganie powrotowi do społeczeństwa, oraz informowanie Sadu o zachowaniu skazanego.
Dozór przy karze ograniczenia wolności
Kara ograniczenia wolności jest traktowana jako alternatywa wobec kary pozbawienia wolności oraz kary grzywny. Wymierzając tą karę Sad może oddać skazanego pod dozór kuratora. Okres próby trwa od roku do lat trzech .Dozór przy karze ograniczenia wolności ustaje z mocy prawa po zakończeniu tej kary na skutek pływu czasu na jaki była orzeczona lub w przypadku zwolnienia skazanego z reszty odbycia tej kary.
uprawnienia i obowiązki kuratora
.kwalifikacje kuratorów
wywiad srodowiskowy ,nadzór i dozór
katalog kar i środki kar wybrane /trzy pytania /